Habarlar
Press-relizler
we beýannamalar
Türkmenistanyň Prezidenti ÝHHG-niň Baş sekretaryny kabul etdi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary hanym Helga Şmidi kabul etdi.
Hanym Helga Şmid hormatly Prezidentimize wagt tapyp kabul edendigi üçin hoşallyk bildirip, Arkadag şäheriniň “Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sebitinde durnukly, “ýaşyl”, howa üçin oňaýly we innowasion çözgütli şäherleri ösdürmek” taslamasyna goşulýandygy baradaky hem-de Türkmenbaşy Halkara deňiz portuna berlen “EcoPorts” güwänamalaryny gowşurdy.
Myhman ÝHHG-niň Türkmenistan bilen ählumumy parahatçylygyň we abadançylygyň bähbidine laýyk gelýän hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge uly gyzyklanma bildirýändigini belledi.
Döwlet Baştutanymyz abraýly halkara guramanyň ýolbaşçysyny mübärekläp, bu saparyň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we geljekki ugurlary boýunça pikir alyşmaga, özara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşmaga mümkinçilik berjekdigine ynam bildirdi. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan sebitde we dünýäde parahatçylygy, durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, halkara giňişlikde işjeň hyzmatdaşlygyň tarapdary bolup çykyş edýär hem-de ÝHHG-niň çäklerinde bu ugurda tagallalaryň utgaşdyrylmagyna aýratyn ähmiýet berýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkeziniň täze binasynyň açylmagy bilen hanym Helga Şmidi tüýs ýürekden gutlady we degişli güwänamalary gowşurandygy üçin minnetdarlyk bildirdi. Munuň özi ekologiýa babatda Türkmenistan bilen ÝHHG-niň hyzmatdaşlygynyň anyk netijelere gönükdirilendiginiň subutnamasydyr.
Duşuşygyň dowamynda häzirki wagtda Türkmenistan bilen ÝHHG-niň arasyndaky gatnaşyklaryň netijeli häsiýete eýedigi bellenildi. Her ýyl Türkmenistanyň Hökümeti we ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi tarapyndan taýýarlanylýan hyzmatdaşlygyň bilelikdäki maksatnamalary esasynda yzygiderli işler durmuşa geçirilýär. Ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň gün tertibinde syýasy we howpsuzlyk meselelerine möhüm orun degişlidir. Şunuň bilen baglylykda, howpsuzlygyň üpjün edilmeginiň adamlaryň abadançylykda ýaşamagynyň baş şertidigi, häzirki zaman dünýäsinde her bir döwletiň parahatçylygy üpjün etmek üçin sebit we halkara howpsuzlygy saklamaga gönükdirilen köptaraplaýyn tagallalary birleşdirmäge işjeň gatnaşmalydygy bellenildi.
Ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleri barada pikir alyşmalaryň barşynda özara ynanyşmagy pugtalandyrmakda we netijeli dialogy ilerletmekde syýasy-diplomatik mehanizmlere aýratyn ähmiýet berilýändigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, ýakynda paýtagtymyzda Türkmenistanyň Mejlisi bilen ÝHHG-niň Parlament Assambleýasy tarapyndan “Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň çäginde howpsuzlygy, durnuklylygy we dialogy berkitmekde bitarap döwletleriň orny” atly halkara maslahatyň geçirilmeginiň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň parlamentara gatnaşyklar bilen üstüniň ýetirilýändiginiň subutnamasy bolandygyna üns çekildi.
Hormatly Prezidentimiz halkara derejede energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmeginiň üpjün edilmeginiň tutuş sebitiň abadançylygyna we rowaçlygyna gönüden-göni täsir edýändigini aýdyp, ýurdumyzyň energiýa serişdelerine baý döwlet bolmak bilen, halkara energetika howpsuzlygyny üpjün etmekde anyk işleri durmuşa geçirýändigini belledi. Şunda energiýa serişdelerini halkara bazara çykarmagyň, olary üstaşyr geçirmegiň syýasy, maliýe, tehnologiýa, ekologiýa ugurlary boýunça ÝHHG-niň çäklerinde anyk işleri geçirmegiň maksadalaýyk boljakdygy nygtaldy. Şeýle hem söhbetdeşligiň barşynda beýleki ileri tutulýan ugurlarda, hususan-da, üstaşyr ulag ulgamynda, demokratik institutlaryň işini kämilleşdirmek, adam hukuklaryny we azatlyklaryny, gender deňligini üpjün etmek hem-de beýleki ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem-de Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary hanym Helga Şmid ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de netijeli ösdüriljekdigine ynam bildirip, birek-birege hoşniýetli arzuwlaryny aýtdylar.
***
Şu gün paýtagtymyzda Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkeziniň täze edara binasynyň açylyş dabarasy boldy.
Açylyş dabarasyna ÝHHG-niň Baş sekretary, guramanyň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçysy, ýurdumyzda işleýän daşary ýurt ilçihanalarynyň we halkara guramalaryň wekilhanalarynyň, Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň, Aşgabat şäher häkimliginiň ýolbaşçylary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar. Çärä gatnaşyjylar aýdym-sazly çykyşlar bilen garşylanyldy. Bu ýerde “Serpaý” etnografik halk döredijilik toparynyň artistleri çykyş etdiler hem-de Çagalary goramagyň halkara gününe gabat gelen bu dabaranyň toý öwüşginini artdyrdylar.
Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary hanym Helga Şmidiň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň ýurdumyza meýilleşdirilen saparynyň çäklerinde guramanyň Aşgabatdaky merkeziniň täze edara binasynyň açylmagy ÝHHG bilen Türkmenistanyň özara hormat goýmaga esaslanan uzak möhletleýin gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmagy maksat edinýändikleriniň aýdyň subutnamasy boldy. Bular barada ÝHHG-niň Baş sekretarynyň, myhmanlaryň we türkmen tarapynyň dabarada eden çykyşlarynda nygtaldy.
Mälim bolşy ýaly, 1999-njy ýyldan bäri Aşgabatda hemişelik esasda ÝHHG-niň merkezi hereket edýär. Bu gurama bilen hyzmatdaşlykda bilelikde işlemegiň tassyklanylýan meýilnamalarynyň çäklerinde geçen ýyllarda giň gerimli ugurlary gurşap alýan maksatlaýyn taslamalar üstünlikli durmuşa geçirildi. Munuň özi hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegine, durnukly ösüşe goldaw berilmegine, parahatçylygyň saklanylmagyna we adam hukuklarynyň üpjün edilmegine gönükdirilen işlerdir.
Dabaranyň dowamynda Bitarap Türkmenistanyň döwrüň möhüm meseleleri boýunça halkara gatnaşyklary işjeňleşdirmäge pugta ygrarlydygy, şol meseleleriň hatarynda ählumumy parahatçylygyň üpjün edilmegi, durnuklylygyň, howpsuzlygyň esaslarynyň pugtalandyrylmagy hem-de BMG tarapyndan kabul edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň gazanylmagy baradaky ugurlaryň bardygy bellenildi. Dabara gatnaşyjylar sebit we halkara gatnaşyklaryň işjeň ösdürilmeginde ýurdumyzyň amala aşyrýan anyk işleriniň ähmiýetine ýokary baha berip, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa hem-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýtdylar we ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň täze edara binasynyň açylmagynyň anyk ugurlar boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak üçin amatly şertleri üpjün etjekdigine ynam bildirdiler.
Soňra Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýewiň hem-de Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary hanym Helga Şmidiň duşuşygy geçirildi. Duşuşykda bu abraýly guramanyň çäklerinde ulag-aragatnaşyk ulgamynda köpugurly hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan we ÝHHG ekologiýa hem-de daşky gurşawy goramak, suwdan peýdalanmak, tebigy serişdeleri oýlanyşykly ulanmak, howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly meseleleri çözmek üçin tagallalaryň birleşdirilmegini goldap çykyş edýär.
Çagalaryň bagtyýar durmuşy we sazlaşykly ösüşi — Watanymyzyň abadançylygynyň kepili
Çagalaryň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek, olaryň şahsyýet hökmünde kemala gelmegi hem-de ukyp-başarnyklaryny doly açmagy üçin şertleriň döredilmegi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Watanymyzyň, halkymyzyň röwşen geljegi ugrundaky uly jogapkärçilige esaslanýan tagallalarynyň baş maksadydyr. Ýaş nesle mynasyp terbiýe bermek Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň möhüm, strategik maksatlarynyň biridir. Çagalyk ýyllarynda şahsyýetiň häsiýetleri, ahlak ýörelgeleri hem-de gymmatlyklary, Watana söýgi, milli däp-dessurlara sarpa goýmak, ata-babalarymyzyň wesýetlerine we beýik taglymlaryna eýermek duýgulary kemala gelýär.
1-nji iýunda dünýäniň ähli beýleki döwletlerinde bolşy ýaly, Türkmenistanda hem Çagalary goramagyň halkara güni giňden bellenilýär. Bu sene dünýä bileleşigi bilen raýdaşlygyň, Birleşen Milletler Guramasynyň çagalaryň hukuklary we bähbitleri babatda esas goýujy maksatlaryna, ýörelgelerine ygrarlylygyň beýany hökmünde ýurdumyzyň resmi baýramçylyklarynyň sanawyna girizildi.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan 1994-nji ýylda BMG tarapyndan 1989-njy ýylda kabul edilen Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýa goşuldy hem-de ösüp gelýän nesil üçin has amatly durmuş şertleriniň üpjün edilmeginde öz ýokary jogapkärçiligini tassyklady.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu ajaýyp baýramçylyk mynasybetli ýaş türkmenistanlylara iberen Gutlagynda: “Çagalar biziň kalbymyzyň buýsanjy, öýlerimiziň ýaraşygy, bagtyýar durmuşymyzyň gül-gunçalary, ömrümiziň dowamatydyr. Şoňa görä-de, Diýarymyzda erkana ýaýnaýan bagtyýar çagalarymyzyň rahat dynç alyp, okap, öwrenip, döredip, ylymly-bilimli, giň dünýägaraýyşly, sagdyn bedenli, edep-terbiýeli, Watana wepaly bolup ýetişmeklerine gönükdirilen maksatnamalarymyzy üstünlikli amala aşyrýarys” diýip belleýär. Munuň üçin Türkmenistanda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli başlangyçlary netijesinde soňky ýyllarda maşgala goldaw bermegiň, eneligi we çagalygy goramagyň, ýaş nesilleri terbiýelemegiň, olara bilim bermegiň kanunçylyk taýdan üpjün edilmeginden başlap, bu ulgamda iň gowy dünýä tejribesiniň ornaşdyrylmagyna çenli ygtybarly döwlet ulgamy kemala getirildi.
Döwlet tarapyndan köp çagaly maşgalalara goldaw bermek olaryň hemmetaraplaýyn aladalar bilen gurşalandygynyň bir mysalydyr. Bu çäreler köp çagalylyk ýaly maşgala ýörelgeleriniň has-da berkidilmegini şertlendirdi. Eneleriň we çagalaryň hukuklarynyň, bähbitleriniň kanun taýdan goralmagy babatda degişli kanunçylyk namalarynyň kabul edilmegi, köp sanly durmuş ýeňillikleriniň berilmegi enäniň we çaganyň saglygyny goramak boýunça häzirki zaman «Ene mähri» merkezleriniň döredilmegi körpe türkmenistanlylara abadan durmuşy hem-de irki döwürde ýaşlarda doly derejeli ösüşi şertlendirýär. Sebäbi sagdyn bolmak diňe bir adamyň hukuklarynyň biri bolman, eýsem, döwletiň tükeniksiz baýlygydyr, durnukly ösüşiniň zerur şertidir. Zähmete ukyply ilatyň saglygy Watanymyzyň şu gününi, çagalaryň saglygy bolsa onuň geljekki ösüşini üpjün edýär.
Ene süýdi bilen iýmitlendirmek hem-de ganazlyga garşy göreşmek boýunça milli maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi iri halkara guramalaryň ýokary bahasyna mynasyp boldy. Ýurdumyzyň bäbekhanalaryna «Çaga hoşniýetli garaýyşly hassahana» diýen dereje berildi. Munuň özi Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň bilermenleri tarapyndan resmi taýdan tassyklanyldy. Türkmenistanda halkara hyzmatdaşlygyň, şol sanda Birleşen Milletler Guramasy we onuň iri düzümleri, hususan-da, BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) bilen gatnaşyklaryň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Bu gurama eneligi we çagalygy goramak, ýaş nesliň hemmetaraplaýyn ösmegi, maşgalanyň maddy abadançylygyny ýokarlandyrmak, bilim we saglygy goraýyş ulgamlaryny kämilleşdirmek, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmek boýunça ýurdumyzda amala aşyrylýan maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşýar.
Bedenterbiýe we sport hereketi ýyl-ýyldan giňelýär, belent ruhy gymmatlyklaryň berkarar bolmagyna gönükdirilen giň gerimli terbiýeçilik, aň-bilim işleri alnyp barylýar. Ýurdumyzda çagalaryň sagdyn, howpsuz, beden we ruhy taýdan sazlaşykly ösmegi, olaryň ukyp-başarnyklaryny açmagy üçin şertleri özünde jemleýän durmuş gurşawy kemala getirildi. Ähli häzirki zaman okuw-terbiýeçilik maksatnamalary, bilim özgertmeleri, uly möçberdäki döwlet maýa goýumlary bilim bermäge, saglygy goraýşa, sportuň hem-de ugurdaş düzümleriň ösdürilmegine gönükdirilendir. Häzirki wagtda Türkmenistanyň mekdebe çenli çagalar edaralarynda körpeleriň hemmetaraplaýyn ösmegi, doly derejeli dynç almagy hem-de wagtlaryny peýdaly geçirmegi üçin ähli şertler döredilýär. Olar döredijilik gurnaklary, sport zallary, başlangyç kompýuter sowatlylygy we daşary ýurt dillerini öwrenmek üçin lingafon otaglar bilen üpjün edilendir.
Bu ugurda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän çäreler Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan hem-de yzygiderli häsiýete eýe bolan köpýyllyk giň gerimli işleriniň mynasyp dowamy bolup durýar. Türkmen halkynyň belent ruhy ýörelgelerine eýermek bilen, ýurdumyzda dürli sebäplere görä çylşyrymly durmuş ýagdaýyna düşen adamlara goldaw berilýär. Döwletimiz ýetim çagalaryň hem-de ene-atanyň howandarlygyndan mahrum bolan çagalaryň kanuny bähbitleriniň, goragynyň üpjün edilmegini hukuk taýdan kepillendirýär. Şeýle hem aýratyn durmuş goldawyna mätäç ýaş nesliň jemgyýetde uýgunlaşmagyna, olaryň özbaşdak durmuşa taýýarlygyna gönükdirilen goldawy berýär. Şu maksatlar bilen, türkmen halkynyň Milli Lideriniň başlangyjy boýunça 2021-nji ýylda Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Türkmenistanyň Mejlisiniň kararyna laýyklykda, bu gazna ony esaslandyryjy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy.
Gaznanyň milli we daşary ýurt pulunda açylan bank hasaplaryna raýatlardan hem-de ýuridik taraplardan yzygiderli ýagdaýda pul serişdeleri gelip gowuşýar. Olar çagalara tölegli lukmançylyk we bilim hyzmatlaryny bermäge, olaryň doly derejeli dynç almagy üçin mümkinçilikleriň döredilmegine, beýleki degişli hajatlara gönükdirilýär. Haýyr-sahawat gaznasyndan howandarlyga mätäç çagalara paýtagtymyzyň we welaýatlaryň lukmançylyk edaralarynda dürli operasiýalary geçirmek, çagalar öýlerinde, ýöriteleşdirilen mekdeplerde we mekdep-internatlarda terbiýelenilýän hem-de bilim alýan çagalaryň saglygyny bejermek, olar üçin lukmançylyk maksatly serişdeleriň satyn alynmagy üçin maliýe serişdeleriniň bölünip berilmegi yzygiderli häsiýete eýe boldy.
Garaşsyz, Bitarap Türkmenistany bagtyýar çagalygyň, iň nurana arzuw-hyýallaryň hasyl bolýan ýurdy diýip atlandyrmak bolar. Täsin hem-de bagy-bossanlyga bürenen künjekde ýerleşýän Gökderedäki we Hazaryň kenaryndaky «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ýerleşýän häzirki zaman çagalar sagaldyş-dynç alyş merkezleri munuň aýdyň güwäsidir. Çagalaryň dynç almagy hem-de wagtyny gyzykly geçirmegi üçin ähli şertler döredilen sagaldyş merkezleri ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda-da bina edildi. Ýaňy başlanan tomusky dynç alyş möwsüminde şol ýerlerde çagalara köp sanly gyzykly wakalar, duşuşyklar, medeni we sport çäreleri, aň-paýhas, döredijilik bäsleşikleri garaşýar.
Adatça, Çagalary goramagyň halkara güni baýramçylyk konsertleri, teatr oýunlary, sergiler, bäsleşikler, sport we sagaldyş çäreleri bilen utgaşýar. Şeýle dabaralary jemgyýetçilik guramalary ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen bilelikde, «Çagalar — biziň geljegimiz» diýen şygar astynda guraýarlar. «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» şygary astynda geçýän şu ýylda ýörite baýramçylyga gabatlanyp, sergi-ýarmarkalar, multfilmleriň görkezilişleri, paýtagtymyzyň «Türkmenistan» kinokonsert merkezinde we Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň Änew şäherinde çalt okamak boýunça bäsleşik geçiriler. Seýilgählerde, iri medeni-dynç alyş we söwda merkezlerinde, hakykatdan-da, bagtyýar çagalygyň mekany hökmünde ykrar edilen Türkmenistanyň ähli medeni-dynç alyş edaralarynda çagalaryň we ene-atalaryň baýramçylyk gezelençleri, dürli bäsleşikler, gyzykly sport ýaryşlary guralar.
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli öňde boljak dabaralar körpelere diňe bir unudylmajak täsirleri, şatlyk duýgularyny peşgeş bermek bilen çäklenmän, olary tükeniksiz söýgi bilen gurşap alýan, beden hem-de ruhy taýdan sagdyn, hemmetaraplaýyn bilimli, ýurdumyzyň we halkymyzyň geljegi hasaplanýan ýaş nesli terbiýelemek üçin ähli şertleri döredýän Watanymyza söýgini has-da artdyrmaga-da ýardam berer.
Türkmenistanyň Prezidenti ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň ýolbaşçysyny kabul etdi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Parlament Assambleýasynyň ýolbaşçysy Margareta Sederfeldi kabul etdi.
Myhman wagt tapyp kabul edendigi üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden hoşallygyny bildirip, ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň sebit we dünýä derejesinde parahatçylygyň, abadançylygyň, durnukly ösüşiň üpjün edilmegine gönükdirilen döredijilikli, öňdengörüjilikli daşary syýasaty amala aşyrýan Bitarap Türkmenistan bilen ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlygyň dowam etdirilmegine gyzyklanma bildirýändigini tassyklady.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň ýolbaşçysyny mübärekläp, onuň Aşgabada saparynyň dowamynda “ÝHHG-niň çäginde howpsuzlygy, durnuklylygy we dialogy berkitmekde bitarap döwletleriň orny” atly halkara maslahata gatnaşyp biljekdigini, bu çäräniň häzirki döwürde ýüze çykýan wehimleri ýeňip geçmekde bitaraplygyň eýeleýän ornuna bagyşlanýandygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz çäklerinde hyzmatdaşlygyň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmak we onuň geljekki ugurlaryny kesgitlemek maksady bilen, ikitaraplaýyn duşuşyklaryň geçirilmegi meýilleşdirilýän bu saparyň Türkmenistan bilen ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge täze itergi berjekdigine ynam bildirdi.
Bellenilişi ýaly, Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamalaryna laýyklykda, iki gezek ykrar edilen Bitaraplyk hukuk derejesine üýtgewsiz ygrarly bolmak bilen, oňyn daşary syýasatyny yzygiderli durmuşa geçirýär. Bu syýasatda köptaraplaýyn gurallary peýdalanmak arkaly daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegine uly ähmiýet berilýär. Şunda abraýly halkara guramalar we düzümler bilen hyzmatdaşlyk ileri tutulýan ugurdyr. ÝHHG-niň Parlament Assambleýasy hem şol düzümleriň hataryndadyr. Däp bolan bu gatnaşyklary ösdürmekde Türkmenistan häzirki wagtda netijeli hyzmatdaşlygy ilerletmekde, döwletleriň we halklaryň arasynda özara düşünişmegi, ynanyşmagy berkitmekde parlamentara dialogyň möhüm gurallaryň biri bolup çykyş edýändiginden ugur alýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ÝHHG-niň Parlament Assambleýasy bilen üstünlikli hyzmatdaşlyk edýändigi we onuň ýylsaýyn işjeň häsiýete eýe bolýandygy nygtaldy.
Türkmenistanyň Mejlisiniň wekiliýeti Parlament Assambleýasynyň sessiýalaryna, şeýle hem onuň howandarlygynda geçirilýän dürli okuw maslahatlaryna işjeň gatnaşýar. Ýurdumyz ÝHHG-niň işine parlamentarileriň ýakyndan çekilmegini we hyzmatdaşlygyň görnüşleriniň giňeldilmegini goldap, guramanyň ählumumy howpsuzlygy berkitmek boýunça maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegine öz goşandyny goşmaga taýýardyr. Şunuň bilen baglylykda, duşuşygyň dowamynda ykdysady ösüşi, energiýa serişdeleriniň halkara ugurlar boýunça durnukly iberilmegini üpjün etmek, ekologik abadançylyk we daşky gurşawy goramak, suw serişdelerini rejeli peýdalanmak ýaly ugurlarda tagallalary utgaşdyrmagyň möhümdigi nygtaldy. Şunuň bilen bir hatarda, adam hukuklaryny goramak ulgamynda tejribe alyşmagy hem-de demokratik institutlary pugtalandyrmak, hukugyň hökmürowanlygyny gazanmak boýunça hyzmatdaşlygy dowam etdirmegiň zerurdygy bellenildi.
Öz tarapyndan Türkmenistan häzirki zaman ösüşiniň anyk wezipelerini çözmek üçin ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegine ýardam bermäge taýýardyr. Aşgabatda “ÝHHG-niň çäginde howpsuzlygy, durnuklylygy we dialogy berkitmekde bitarap döwletleriň orny” atly halkara maslahatyň geçirilmegi hem munuň aýdyň subutnamasydyr.
Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Parlament Assambleýasynyň ýolbaşçysy Margareta Sederfelt Türkmenistanyň hem-de ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň köpýyllyk hyzmatdaşlygy giňeltmäge, netijeli parlamentara gatnaşyklary täze many-mazmun bilen baýlaşdyryp, mundan beýläk-de pugtalandyrmaga taýýardyklaryny tassykladylar.
Uruş weteranlaryna Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan sowgatlar gowşurylar
1941 — 1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşuna gatnaşyjylaryň söweşlerde görkezen deňsiz-taýsyz gahrymançylygyny hem-de uruş ýyllarynda tylda zähmet çeken ak saçly enelerimiziň görkezen nusgalyk edermenligini hormatlap, olaryň ýaş nesillerimizi watançylyk, gahrymançylyk, mertlik ruhunda terbiýelemekde we halkymyzyň agzybirligini, jebisligini berkitmekde alyp barýan asylly işlerini, ýurdumyzda amala aşyrylýan düýpli özgertmeleri üstünlikli durmuşa geçirmäge goşýan goşantlaryny göz öňünde tutup, şeýle hem Beýik Ýeňşiň 78 ýyllygy mynasybetli, Türkmenistanyň Prezidenti Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, welaýatlaryň, şäherleriň we etraplaryň häkimlikleri 1941 — 1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşunda gazanylan Ýeňşiň 78 ýyllygy mynasybetli uruş weteranlaryna Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan 200 manat möçberde pul sowgadyny hem-de gymmat bahaly sowgatlary dabaraly ýagdaýda gowşurmaga borçly edildi.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisi
Şu gün Türkmenistanyň Maslahatlar merkeziniň binasynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi.
Irden Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Maslahatlar merkeziniň binasyna geldi. Bu ýere ýygnananlar Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygyny ör turup, şowhunly el çarpyşmalar bilen garşyladylar.
Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisi açyp, şu günki mejlisiň döwleti dolandyrmakda, demokratik we adalatly jemgyýeti gurmakda toplan tejribämize daýanyp, 2023-nji ýylyň 26-njy martynda geçirilen saýlawlaryň jemleri boýunça täze saýlanan we Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň düzümine girýän, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň halk maslahatlarynyň başlyklarynyň, etraplaryň edara ediş merkezleri bolup durýan şäherleriň, şäherçeleriň arçynlarynyň, şeýle hem Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylarynyň, Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň, etrap, şäher häkimleriniň, syýasy partiýalaryň we jemgyýetçilik birleşikleriniň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda geçirilýändigini belledi.
Pursatdan peýdalanyp, Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň — halkymyzyň bähbitlerine wekilçilik edýän ýokary wekilçilikli edaranyň düzümine girýän milli parlamentiň, ýerli halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalaryny saýlawlarda ýeňiş gazanmaklary bilen gutlady.
Türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisiniň öz işine başlamagy bilen hem türkmenistanlylary, mejlise gatnaşyjylary tüýs ýürekden gutlap, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň täze düzümdäki mejlisiniň işine üstünlik arzuw etdi.
Biz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Garaşsyz hem Bitarap Watanymyzy ösdürmek ugrunda köp sanly, wajyp ähmiýetli işleri alyp barýarys diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we döwlet häkimiýet, dolandyryş edaralarynyň işiniň adam bähbitli tagallalarda jemlenip, ýurdumyzyň uzak geljekde hem iň bagtly adamlaryň ýaşaýan, kuwwatly, demokratik, hukuk döwleti bolmagyna gönükdirilýändigini nygtady.
Şu maksatlar bilen wekilçilikli edaralaryň işine, olaryň işiniň kämil kanunçylyk esaslarynyň bolmagyna, guramaçylyk, hukuk we usuly taýdan goldaw berilmegine aýratyn üns berilýär. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň palatalarynyň bilelikdäki mejlisinde, şeýle hem jemgyýetçilik wekilleriniň gatnaşmagynda geçirilen bilelikdäki mejlisinde bu meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi.
Türkmen halky öz döreden maddy we ruhy gymmatlyklary bilen dünýä medeniýetiniň ösmegine goşant goşan halkdyr. Taryhda şöhratly ata-babalarymyz tarapyndan köp sanly döwletler gurlupdyr. Döwleti dolandyrmakda, onuň gurluşyny kämilleşdirmekde, halky abadan durmuşda ýaşatmakda örän baý tejribeler toplanypdyr.
Bellenilişi ýaly, parahatçylyk, ynsanperwerlik kadalaryna ygrarly, beýik taryhy hem-de medeniýeti döreden ata-babalarymyzyň mukaddes däplerini mynasyp dowam etdirip, dünýäde umumy ykrar edilen demokratik düzgünlere eýerip, Türkmenistanyň Halk Maslahaty döredildi.
Ata-babalarymyzyň «Geňeşsiz iş bolmaz» diýen pendinden ugur alyp, döwleti dolandyrmakda, demokratik we adalatly jemgyýeti gurmakda toplanan köpasyrlyk milli tejribämize daýanmagy makul bildik. Bu tejribäni döwrebaplaşdyryp, ýurdumyzyň geljekki ykbalyna dahylly möhüm wezipeleri, uzak möhletli döwür üçin strategik maksatlarymyzy Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň täze düzümi bilen ara alyp maslahatlaşmaly diýen karara geldik diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.
Döwrüň talaplaryndan, täze ykdysady şertlerden ugur alyp, geljegimiz hakynda pikirlenmek we her bir işe döredijilikli çemeleşmek möhümdir diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy hem-de agzybirlik we maksada okgunlylyk bilen hereket etmegiň ösüşleriň ýoly bilen öňe barýan Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň her bir raýatynyň jana-jan wezipesidigini belledi.
Mejlise gatnaşyjylar dürli hünärli, ýokary bilimli we taýýarlykly Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalarydyr. Hereket edýän kanunçylyga laýyklykda, 26-njy martda geçirilen Mejlisiň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlary ýurdumyzda demokratiýanyň ösüş derejesini görkezýän möhüm syýasy waka boldy. Bu saýlawlar Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň bütinleý täze eýýama ynamly gadam basandygynyň ýene-de bir aýdyň subutnamasyna öwrüldi.
Demokratiýany ösdürmek — raýat jemgyýetini kämilleşdirmegiň, dünýä ölçeglerine laýyklykda, adamyň we raýatyň hukuklaryny, azatlyklaryny üpjün etmegiň, hukuk taýdan goramagyň, syýasy ulgamy ösdürmegiň hem-de kämilleşdirmegiň tapawutlandyryjy aýratynlygydyr diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri nygtady we pursatdan peýdalanyp, geçirilen saýlawlara işjeň gatnaşandyklary üçin, ýurdumyzyň ähli raýatlaryna minnetdarlyk bildirdi, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň täze saýlanan agzalaryna bolsa berk jan saglyk, eziz Watanymyzyň mundan beýläk hem gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Çykyşyň dowamynda bellenilişi ýaly, bu gün ýurdumyz öz ösüşiniň täze tapgyryna — Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüne aýgytly gadam basdy. Bu döwürde hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda döwleti we jemgyýeti mundan beýläk-de demokratiýalaşdyrmak, raýatlaryň hukuklaryny, azatlyklaryny giňeltmek, ýokary aň-düşünjeli, beden taýdan sagdyn şahsyýetleri kemala getirmek babatda düýpli özgertmeler amala aşyrylýar.
Häzirki döwürde mukaddes Garaşsyzlygymyzyň taryhy gazananlaryny saklap galmak bilen birlikde, ýurdumyzyň we halkymyzyň abadançylygynyň bähbitleri üçin ýöredilýän döwlet syýasatynyň netijeliligini ýokarlandyrmak biziň her birimiziň baş wezipämizdir diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. Hormatly Prezidentimiziň geçirýän özgertmeleriniň üstünlikli amala aşyrylmagy üçin agzybirligimizi we bitewüligimizi pugtalandyryp, döwrebap ýaşamagymyz, okamagymyz we zähmet çekmegimiz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň talaplaryndan gelip çykýan taryhy zerurlykdyr. Agzybir halkymyz häzirki döwrüň talaplaryna laýyk tutanýerli zähmet çekip, ata Watany gülletmegiň, ony dünýäde iň abraýly ýurda öwürmegiň ajaýyp nusgasyny görkezýär.
Ýurdumyzda amala aşyrylýan durmuş-ykdysady özgertmeler hormatly Prezidentimiziň: «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen ylmy-tejribe taýdan esaslandyrylan taglymatynyň iş ýüzünde durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň alamatydyr. Bu taglymat bolsa täze eýýamyň ideologiýasynyň esasyny düzmek bilen, täze taryhy döwürde merdana halkymyzy beýik üstünliklere galkyndyrmaga giň ýol açýar diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.
Her bir işe yhlas bilen ýürekden ýapyşyp, Garaşsyzlyk ýyllarynda gazananlarymyzy has-da berkitmek, ýurdumyzy ösüşiň has ýokary derejelerine çykarmak biziň öňde goýan esasy wezipelerimizdir.
Bellenilişi ýaly, döwletimiziň hukuk binýadyny berkitmekde, raýat jemgyýetiniň institutlaryny döretmekde, abadan we durnukly ösüşi üpjün etmekde ýetilen sepgitler Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 4-nji maddasynda: «Adamy goramak, goldamak we oňa hyzmat etmek döwlet häkimiýet edaralarynyň baş wezipeleridir» diýip beýan edilen kadalaryň bir maksada gönükdirilip, durmuş hakykatyna öwrülmegi ugrunda bitirilen bimöçber işleriň netijeleridir.
Ýurdumyzda gazanylýan her bir ösüş milli kanunçylygyň kämilleşdirilmeginiň esasynda amala aşyrylýar. Şunuň bilen baglylykda, Esasy Kanunymyz bolan Konstitusiýamyzy birnäçe gezek kämilleşdirip, döwlet häkimiýet edaralarynyň kämil ulgamlarynyň emele getirilendigi bellenildi. Şunuň bilen birlikde, häkimiýet edaralarynyň guramaçylyk, üpjünçilik mümkinçilikleriniň artdyrylmagy, işgärler düzüminiň kämilleşmegi, sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy üçin ähli mümkinçilikler döredildi. Biziň üstünliklerimiziň esasy açary hem şundan ybaratdyr diýmek bilen, türkmen halkynyň Milli Lideri geçilen menzilleriň, bitirilen işleriň şu günümiziň we geljegimiziň beýikdigini ykrar edýändigini nygtady.
Biz ykdysady ösüşiň häzirki zaman, kämil nusgasyny emele getirdik. Şunda ähli serişdeleriň (tebigy, maliýe, zähmet) netijeli ulanylmagyna, öňdebaryjy önümçilik kärhanalarynyň döredilmegine, dolandyryş işiniň netijeli usullarynyň öwrenilmegine, eýeçilik gatnaşyklarynyň kämilleşdirilmegine uly üns berdik. Netijede, durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmek, senagat mümkinçiliklerimizi giňeltmek, iş ýerleriniň döredilmegini gazanmak bilen ýaşaýşyň täze derejelerine çykdyk.
Biz dünýäniň iri kompaniýalary we abraýly maliýe düzümleri bilen ysnyşykly gatnaşyklary ýola goýup, ýurdumyzyň eksport mümkinçiliklerini hem artdyrdyk. Amatly geosyýasy we ykdysady şertlerde ýerleşen ýurdumyzyň kuwwatly mümkinçiliklere eýe bolan berkarar döwlet hökmünde dünýä giňişliginde tutýan ornuny pugtalandyrdyk. Şeýle hem ýurdumyzyň ägirt uly taslamalary özbaşdak hem-de hyzmatdaşlar bilen bilelikde durmuşa geçirmäge ukyply döwlete öwrülmeginiň üpjün edilendigi nygtaldy. Döwletimiziň berkararlygy, halkymyzyň bagtyýarlygy baradaky aladalar biziň ählimiziň borjumyzdyr diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Döwletimiziň bähbidi halkymyzyň bähbididir. Häzirki döwürde mähriban halkymyz baradaky hemmetaraplaýyn alada biziň döwletimiziň alyp barýan durmuş syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar.
Ýol çekmek, köpri gurmak, bina galdyrmak halkymyzda hemişe asylly, sogaply işler hasaplanypdyr. Biz hem şol gadymy ýolumyzy häzirki döwürde üstünlikli dowam etdirýäris diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy belledi.
Çykyşynyň dowamynda Gahryman Arkadagymyz Magtymguly Pyragynyň birnäçe parasatly sözlerini we halk nakyllaryny mysal getirdi. Türkmenistanda «Il saglygy — ýurt baýlygy» şygary esasy şygarlaryň biridir. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri sagdyn jemgyýetiň gülläp ösýän döwletiň daýanjy bolup durýandygyny belledi. Ýakynda ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň köpugurly düzüminiň üstüni ýetirjek döwrebap lukmançylyk desgalarynyň — Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkeziniň, Stomatologiýa merkeziniň we Halkara pediatriýa merkeziniň düýbüniň tutulmagy ýurdumyzda türkmenistanlylaryň saglygyny pugtalandyrmaga uly üns berilýändiginiň aýdyň mysaly hökmünde görkezildi.
Innowasion tehnologiýalaryň hem-de dünýä belli kompaniýalaryň öňdebaryjy enjamlarynyň işjeň ornaşdyrylmagy, ugurdaş edaralaryň giň ulgamy we olaryň hünärmenleriniň dünýäniň iri lukmançylyk merkezlerinde hünär taýýarlyklaryny geçmegi gysga wagtyň içinde ilata hödürlenilýän lukmançylyk hyzmatlarynyň ýokary derejesini üpjün etmäge, keselçiligi pese düşürmäge we ilatyň ortaça ömür dowamlylygyny artdyrmaga mümkinçilik berýär.
Bellenilişi ýaly, röwşen geljegimiz bolan çagalar baradaky alada halkymyzyň ynsanperwer kadalaryna hem-de halkara talaplara laýyklykda ýurdumyzda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolupdy we şeýle bolmagynda-da galýar. Bagtyýar çagalygyň Watany hökmünde ykrar edilen Türkmenistanda ýaş nesli watansöýüjilik, ynsanperwerlik, dostluk ruhunda terbiýelemek barada köp alada edilýär. Çagalaryň beden, aň-bilim, ruhy, ahlak we durmuş taýdan ösüşiniň üpjün edilmegine uly ähmiýet berilýär. Eneligi we çagalygy goramak «Saglyk» Döwlet maksatnamamyzda kesgitlenen möhüm ugur bolup durýar.
Ata-babalarymyzyň howandarlyga mätäçlere goldaw bermek bilen bagly asylly däplerinden ugur alnyp, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Bu gaznanyň ştab-kwartirasy Arkadag şäheriniň Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezinde ýerleşdirildi. Mälim bolşy ýaly, gaznanyň serişdeleriniň hasabyna howandarlyga mätäç çagalaryň köpüsiniň saglygy dikeldildi, biz bu işleri geljekde-de dowam etdireris diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy.
Halkyň saglygy diňe bir ýurduň baş baýlygy bolman, eýsem, türkmenistanlylaryň häzirki we geljek nesilleriniň bagtyýar geljeginiň hem berk binýadydyr diýmek bilen, Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň kämil we ýokary derejeli saglygy goraýyş ulgamyny döretmek boýunça alnyp barylýan toplumlaýyn işleriň «Döwlet adam üçindir!» diýen ýörelgäni baş şygar edinýän durmuş ugurly syýasatyň aýdyň beýanydygyny nygtady.
Garaşsyzlyk ýyllarynda şu günümiziň we geljegimiziň aýdyň bolmagy üçin ägirt uly işler bitirildi, belent sepgitlere ýetildi. Bu beýik işler halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen döwlet syýasatymyzyň netijesidir. Indiki wezipämiz ýurdumyzy mundan beýlägem gülledip ösdürmekden ybaratdyr. Bu wezipäni bolsa Garaşsyzlyk ýyllarynda, aýratyn hem, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe gazanylan üstünlikleri berkitmek, wagyz etmek, adamlary täze üstünliklere ruhlandyrmak arkaly berjaý edip bileris diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady we bu işlerde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň ornunyň uly bolmalydygyna ünsi çekdi.
Bellenilişi ýaly, ata-babalarymyzyň asylly däplerini dowam etdirip, döwlet ähmiýetli özgertmeleri geçirmäge, durmuş-ykdysady maksatnamalary amala aşyrmaga halk köpçüligi giňden çekilýär. Şunuň bilen baglylykda, bu meseleler boýunça teklipleri işläp taýýarlamagyň, maslahatlary bermegiň, agzybirligimizi, jebisligimizi, asudalygymyzy berkitmäge, Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň ösmegine, has-da kuwwatlanmagyna ýardam bermegiň Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň baş maksady we esasy wezipeleri bolup durýandygy aýdyldy.
Halk Maslahaty öňde durýan wezipeleri çözmekde — döwleti dolandyrmakda, halkymyzyň agzybirligini saklamakda, ýurdumyzy kuwwatlandyrmakda, ony dünýä tanatmakda täsirli mekdep bolmalydyr.
Mundan başga-da, Halk Maslahatynyň döredilmegi ýurdumyzy geljek 30 ýylda ösdürmegiň esasy ugurlaryny kesgitlän «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyny» durmuşa geçirmekde aýratyn ähmiýetli bolup durýar diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Bu jemgyýetçilik-syýasy waka halk bilen häkimiýetiň bitewüligini berkitmekde, demokratik kadalary kämilleşdirmekde nobatdaky möhüm ädimdir. «Döwlet adam üçindir!», «Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen ýörelgelerimize laýyklykda halkymyzyň hal-ýagdaýyny, durmuş goraglylygyny mundan beýläk-de gowulandyrmak ugrunda alyp barýan işlerimiziň dowamydyr.
Içeri we daşary syýasatdaky galkynyşlarymyz, döwletimiziň berkararlygy, halkymyzyň bagtyýarlygy meniň yhlasymyň, gije-gündizki aladalarymyň ýerine düşendigine kepil bolýar. Men muňa örän guwanýaryn diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işini kadaly alyp barmak üçin onuň Prezidiumy — Türkmenistanyň Halk Maslahatyna hasabat berýän, hemişelik hereket edýän kollegial edara döredilýär. Onuň düzümine Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy, Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň başlygy, Türkmenistanyň Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, Türkmenistanyň Baş prokurory, Türkmenistanyň adalat ministri we welaýatlaryň hem-de Aşgabat şäheriniň halk maslahatlarynyň başlyklary girýär.
Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow bu baradaky gürrüňi dowam edip, öňde duran esasy wezipelere ünsi çekmek bilen, Türkmenistanyň Konstitusion kanunynda göz öňünde tutulan ygtyýarlyklaryň çäklerinde Prezidiumyň mejlisleriniň yzygiderli geçiriljekdigini nygtady.
Şunuň bilen birlikde, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işiniň ata-babalarymyzyň hem eýeren, biziň döwletliligimiziň esaslaryny düzýän, milliligimize mahsus kadalara esaslanýandygy, bu kadalaryň demokratiýadan, aýanlykdan, adalatlylykdan, kanunyň h��kmürowanlygyndan, halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryny ileri tutmakdan, adamyň we raýatyň kanunyň öňündäki deňliginden, adamyň hukuklaryna we azatlyklaryna hormat goýmakdan, çözgütleri erkin ara alyp maslahatlaşmakdan hem-de kabul etmekden, jemgyýetçilik pikirini nazara almakdan ybaratdygy bellenildi.
Elbetde, Halk Maslahatynyň döwletimizde, jemgyýetimizde tutýan orny örän uly bolmalydyr diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we Halk Maslahatynyň işiniň käbir esasy ugurlaryna ünsi çekdi. Ilkinji nobatda, bu edara döwletimiziň alyp barýan bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik hem-de hoşniýetli goňşuçylyk syýasatyna we «Dialog — parahatçylygyň kepili» atly ýörelgämize eýerip, halkara soraglara degişli köptaraplaýyn işleri geçirmelidir, döwletleriň we halklaryň özara düşünişmegine, hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň täze nusgalarynyň işlenip taýýarlanylmagyna işjeň gatnaşmalydyr. Şunuň bilen baglylykda, Halk Maslahatynyň öňünde durýan esasy wezipeleriň biriniň dünýäniň ýurtlary bilen gatnaşyklary ösdürmekden hem-de giňeltmekden ybaratdygy bellenildi. Abraýly halkara we sebit guramalary bilen hyzmatdaşlyga uly üns bermegiň wajypdygy barada hem aýdyldy.
Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow biziň döwletimiziň durmuşa geçirýän «Açyk gapylar» syýasatynyň ähmiýeti barada aýdyp, Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň biziň ýurdumyza sebitde we bütin dünýäde häzirki zaman syýasy garaýyşlary we usullary ulanmak üçin giň mümkinçilikleri döredýändigini kanagatlanma bilen belledi.
Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek we ýurdumyzy strategik taýdan özgertmek Halk Maslahatynyň işiniň esasy ugurlarynyň hatarynda kesgitlenildi.
Biziň baş wezipelerimiz türkmen jemgyýetinde agzybirligi, jebisligi, ruhubelentligi we geljege bolan beýik ynamy has-da pugtalandyrmakdyr diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. Şunuň bilen baglylykda, türkmen maşgalasynyň esaslaryny goramakda we berkitmekde, onuň maddy üpjünçiligini gowulandyrmakda maşgala gymmatlyklarynyň ornunyň uludygy bellenildi. Şuny nazara alyp, Türkmenistanyň Halk Maslahaty halk bilen ysnyşykly gatnaşyklary ýola goýup, maşgalany goldamaga gönükdirilen işlere örän işjeň gatnaşmalydyr, Mejlisiň deputatlary bolsa ýurdumyzyň ministrlikleri we pudak edaralary hem-de halkara guramalar bilen netijeli hyzmatdaşlygy ýola goýmalydyr.
Halk Maslahaty häzirki döwürde döwlet bilen halkyň jebisligini, jemgyýetde maksatlaryň birdigini, ösüş ýollaryna bolan garaýyşlaryň bitewüligini ýüze çykarýan esasy jemgyýetçilik-syýasy güýç hökmünde öz ornuny pugtalandyrýar.
Halk Maslahatynyň agzalarynyň halkyň arasynda ýygy-ýygydan bolmagy, adamlary gyzyklandyrýan meseleleri içgin öwrenmegi, ýurdumyzda geçirilýän özgertmelerden habarly bolup, ilat arasynda, aýratyn hem, ýaşlarymyzyň arasynda degişli wagyz-nesihat işlerini geçirmekleri zerur bolup durýar diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri sözüni dowam etdi.
Şunda köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, teleradioýaýlymlaryň, döwürleýin metbugatyň, elektron neşirleriň, internet saýtlarynyň we beýleki media serişdeleriniň işine uly ähmiýet berilýändigi bellenildi. Olar halkymyz bilen jebis aragatnaşyk saklamagyň möhüm gurallary diýlip hasaplanylýar. Gahryman Arkadagymyz bu wezipeleri ýerine ýetirmegiň Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň köpçülikleýin habar beriş serişdeleri boýunça metbugat wekiliniň üstüne ýüklenendigini belledi. Şeýle hem ilaty halk häkimiýetiniň ýokary wekilçilikli edarasynyň işi bilen tanyşdyrmak üçin internet saýtynyň döredilendigi bellenildi.
Amala aşyrylýan işleriň ählisi türkmen döwletiniň, Türkmenistanyň Prezidentiniň alyp barýan syýasatlaryny goldamaga, geçirilýän özgertmeleriň netijeliligini artdyrmaga, halkymyzyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmaga gönükdirilendir.
Ýurdumyzda döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralarynyň, ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynyň, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň — Geňeşleriň ygtyýarlyklaryny, onuň işiniň tertibini, agzalarynyň we wezipeli adamlarynyň işiniň hukuk esaslaryny, tertibini we ygtyýarlyklaryny kesgitleýän Türkmenistanyň kanunçylygy hereket edýär. Milli kanunçylykda bu edaralara örän giň hukuklar we mümkinçilikler berilýär.
“Ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralary hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, bu edaralar welaýat, etrap, şäher häkimlikleri bolup durýar diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we welaýatlaryň, etraplaryň hem-de şäherleriň ýolbaşçylarynyň öňünde durýan esasy wezipelere ünsi çekdi.
“Döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralary hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna, Türkmenistanyň Konstitusiýasyna laýyklykda, döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralary, ýagny welaýatda — welaýat halk maslahaty; welaýat hukukly şäherde — şäher halk maslahaty; etrapda — etrap halk maslahaty; etrap hukukly şäherde — şäher halk maslahaty döredilýär diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy we welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň agzalarynyň esasy ygtyýarlyklaryny belledi.
Bellenilişi ýaly, 2023-nji ýylyň 26-njy martynda welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň agzalarynyň saýlawlarynda iň mynasyp, zähmeti, şahsy görüm-göreldesi bilen tapawutlanan adamlar saýlandy.
Wagt öňe tarap hereket edýär. Türkmenistan hem yzygiderli ösüşiň, giň gerimli özgertmeleriň ýoly bilen öňe barýar. Şunuň bilen baglylykda, halk maslahatlarynyň täze agzalarynyň öz işlerini döwrüň talabyna laýyk guramaklary üçin Türkmenistanyň Mejlisi olara ýardam berip durmaly. Olar bilen okuw maslahatlary gurap, degişli kanunçylyk namalary barada giňişleýin okuwlary geçirmeli. Türkmenistanyň Mejlisi Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen bilelikde «Döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralary hakynda» Kanuna laýyklykda, halk maslahatlarynyň işini kämilleşdirmek meselesine seretmeli.
Şunuň bilen birlikde, türkmen halkynyň Milli Lideri azyk howpsuzlygy, tebigaty goramak, ilatyň durmuş üpjünçiligi meseleleriniň ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynyň, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň elmydama üns merkezinde bolmalydygyny nygtady.
Mundan başga-da, döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralarynyň işiniň döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirilmelidigi hem-de olaryň ygtyýarlyklarynyň ýokarlandyrylmalydygy bellenildi. Olar öz işinde düzüminde hormatly ýaşulular bolan raýat jemgyýetiniň özboluşly mekdebine daýanmalydyr.
«Ýerli öz-özüňi dolandyryş hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda çäk, jemgyýetçilik öz-özüňi dolandyryş edaralary baradaky kadalar beýan edilýär. Hususan-da, öz-özüňi dolandyryş edaralary jemgyýetçilik başlangyçlarynda, degişli çäkde ýaşaýan ilatyň bähbitlerinden ugur alyp, ýerli ähmiýetli meseleleri özbaşdak çözmek maksady bilen döredilýär.
Şu nukdaýnazardan ugur alyp, kanunçylygymyzda kesgitlenilen bu edaranyň işini talabalaýyk ýola goýmak üçin Türkmenistanyň Mejlisi ýerlerde Geňeşler bilen degişli kanunçylyk namalary barada giňişleýin okuw-maslahatlary yzygiderli gurap durmalydyr diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi.
Ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralary, welaýat, şäher we etrap halk maslahatlary obadaky işjeň adamlar, mekdepleriň mugallymlary, medeniýet işgärleri bilen bilelikde ilatyň arasynda düşündiriş we terbiýeçilik işlerini geçirmelidir, oba ilatynyň durmuş şertlerini gowulandyrmak boýunça teklipleri taýýarlamalydyr diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.
Türkmenler «Maslahatly biçilen don gysga bolmaz» diýip, ýöne ýere aýtmandyrlar diýip bellemek bilen, türkmen halkynyň Milli Lideri ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynyň, welaýat, şäher we etrap halk maslahatlarynyň Türkmenistanyň Halk Maslahaty, Türkmenistanyň Mejlisi bilen ýakyndan aragatnaşyk saklap, her bir işi maslahatlaşyp çözmelidigini, Türkmenistanyň Halk Maslahatyna, Türkmenistanyň Mejlisine öz çäklerini ykdysady, durmuş we medeni taýdan ösdürmegiň esasy ugurlary boýunça has ähmiýetli teklipleri garamaga bermelidigini nygtady.
Milli parlamentiň deputatlary jemgyýetimiziň durmuşynyň, ondaky wakalaryň jümmüşinde bolmalydyrlar, döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralarynda, ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynda bolup, ýygy-ýygydan duşuşmaly we gürrüňdeş bolmalydyrlar diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi we şeýle pikir alyşmalaryň hereket edýän kanunçylyga üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek üçin peýdaly maglumatlary berjekdigine hem-de täze kabul edýän kanunlarymyza, geçirýän özgertmelerimize işjeňlik häsiýetini berjekdigine pugta ynam bildirdi.
Çykyşynyň ahyrynda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy ýerine ýetiriji häkimiýeti özgertmek, döwlet dolandyryş ulgamynyň işini düzgünleşdirmek we onuň netijeliligini ýokarlandyrmak baradaky käbir garaýyşlaryna mejlise gatnaşyjylaryň ünsüni çekdi, şeýle hem Türkmenistanyň Mejlisiniň we Ministrler Kabinetiniň, welaýatlaryň häkimlikleriniň öňünde durýan möhüm wezipeleri kesgitledi.
Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň döwlet esaslaryny pugtalandyrmaga, eziz Diýarymyzy ösdürmäge işjeň gatnaşmak, ýurdumyzda we sebitde pugta durnuklylygy, sebitleýin we halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de üpjün etmek wezipeleri bar. Şunuň bilen birlikde, raýat jemgyýetini yzygiderli ösdürmek üçin degişli işleri geçirmegiň, raýatlarymyzyň hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek boýunça täze başlangyçlar bilen çykyş etmegiň zerurdygy barada aýdyldy.
Gahryman Arkadagymyz şeýle hem hormatly Prezidentimiz tarapyndan durmuşa geçirilýän beýik özgertmelere gönükdirilen maksatnamalary, ýurdumyzy durmuş-ykdysady we medeni taýdan ösdürmegi hem-de alnyp barylýan giň gerimli özgertmeleri wagyz etmegiň we ilata giňden düşündirmegiň wajypdygyny nygtady.
Bu edaralaryň gözegçilik ygtyýarlyklaryny giňeltmegi göz öňünde tutmak möhüm wezipeleriň hatarynda görkezildi. Türkmen halkynyň Milli Lideri ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynyň, ýerli öz-özüňi dolandyryş ulgamynyň hukuk ýagdaýyna halkara tejribä laýyklykda doly seretmegiň hem-de olaryň ygtyýarlyklaryny, maliýe üpjünçilik we eýeçilik hukuk esaslaryny anyk kesgitlemek üçin degişli işleri geçirmegiň, ilata edilýän hyzmatlaryň hiliniň ýokary bolmagyny gazanmagyň zerurdygyny nygtady. Şu wezipelerden ugur alyp, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň işini guramagyň kanunçylyk esaslaryny berkitmek hem-de olaryň ýerine ýetiriji ýerli häkimiýet edaralary bilen özara gatnaşyklaryny düzgünleşdirmegiň netijeli ulgamyny döretmek möhümdir diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Hökümet ýerine ýetiriji häkimiýetiň tutuş ulgamy üçin jogapkärçilik çekýär diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi we ýurdumyzyň Hökümetiniň alyp barýan işleriniň netijeliligini ýokarlandyrmagyň, onuň her bir agzasynyň şahsy jogapkärçiligini artdyrmagyň wajypdygyna ünsi çekdi. Türkmenistanyň Mejlisi bilen Ministrler Kabinetiniň işiniň sazlaşykly we ylalaşykly alnyp barylmalydygy aýdyldy.
Bellenilişi ýaly, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary kadalaşdyryjy hukuk namalaryny wagtynda kabul etmek boýunça degişli işleri geçirmelidir. Ýurdumyzda kabul edilen Maksatnamalarda göz öňünde tutulan ägirt uly özgertmeleriň hukuk esasyny döretmek, bazar ykdysadyýeti şertlerinde pudaklaryň netijeliligini ýokarlandyrmaga, olaryň dünýä ykdysady giňişligine işjeň goşulmagyna gönükdirilen täze kanunçylyk namalaryny kabul etmek hem-de kanunlary yzygiderli kämilleşdirmek Türkmenistanyň Mejlisiniň ilkinji nobatdaky örän möhüm wezipesidir diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň abadançylygyny, halkymyzyň eşretli we döwrebap durmuşyny üpjün etmek barada edýän ýadawsyz aladalarynyň, amala aşyrýan işleriniň netijesinde uly üstünlikler gazanylýar. Arkadag şäheri munuň aýdyň mysallarynyň biridir. Şu günler bu şäheri dabaraly ýagdaýda ulanmaga bermäge taýýarlyk görülýär.
Bu «akylly» şäheriň innowasion taslamasy dünýäniň we milli binagärligiň, bezegiň, tehnologik üpjünçiligiň iň gowy nusgasyny özünde jemleýär. Şäher düzümi durmuş we beýleki maksatly desgalaryň toplumyny, şol sanda çagalar baglaryny, mekdepleri, beýleki ýöriteleşdirilen okuw mekdeplerini, saglygy goraýyş, medeniýet, söwda, hyzmatlar ulgamlarynyň edaralaryny, sport desgalaryny, edara binalaryny özüne birleşdirýär.
Ýakynda Arkadag şäheriniň hukuk ýagdaýyny, şonuň ýaly-da wezipelerini amala aşyrmagy bilen baglylykda döwlet häkimiýet edaralarynyň işiniň hukuk, guramaçylyk we beýleki esaslaryny kesgitleýän «Arkadag şäheri hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi, şäheriň düzüminde Kärizek hem-de Gorjaw etraplary döredildi diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.
«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» bellenilişi ýaly, geljek ýedi ýylda ýurdumyzyň önümçilik mümkinçiliklerini durmuşa geçirmek, ýaşaýyş-durmuş ulgamyny ösdürmek üçin uly möçberlerde maýa goýumlar gönükdirilýär.
Arkadagly Serdarymyz Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine girişmek dabarasynda eden çykyşynda: “Her bir maşgalany häzirki zaman öýi ýa-da jaýy bilen üpjün etmek meniň esasy aladalarymyň biri bolar” diýip belledi. Bu işiň üstünlikli amal edilmegi bolsa şähergurluşyk işi bilen berk baglanyşyklydyr. Häzirki zaman şähergurluşygy ykdysady işiň örän çylşyrymly görnüşleriniň biri bolup, onda dünýäniň ösüş meýillerini we jemgyýete mahsus bolan milli aýratynlyklaryň özara sazlaşygyny gazanmak zerur bolup durýar diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi.
Bu işiň ýene bir tapawutly tarapy onuň ýurduň durnukly ykdysady ösüşiniň kepilleriniň biri hökmünde çykyş etmegidir. Bu ugurdaky işleriň ýokary derejede alnyp barylmagynyň esasy kepili bolsa döwrebap kanunçylykdyr. Ýaňy-ýakynda kabul edilen «Ýaşaýyş jaýlarynyň we gozgalmaýan emläge degişli başga obýektleriň paýly gurluşygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetme we goşmaça girizmek hakynda», «Şähergurluşyk işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna goşmaçalar we üýtgetme girizmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynyň ähmiýetine aýratyn üns çekildi.
Türkmenistanyň Konstitusiýasyna we kanunlaryna laýyklykda, Arkadag şäherinde we onuň etraplarynda Arkadag şäheriniň halk maslahaty we onuň etraplarynyň halk maslahatlary döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralary bolup durýarlar. Arkadag şäheriniň we onuň etraplarynyň halk maslahatynyň agzalarynyň saýlawlarynyň tertibi Türkmenistanyň kanunlary bilen bellenilýär. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi topara hem-de Türkmenistanyň Mejlisine
Arkadag şäheriniň we täze döredilen etraplaryň halk maslahatlarynyň agzalarynyň saýlawlaryny geçirmek bilen bagly işleri guramagy tabşyrdy.
Ýurdumyzda ýaşlarymyzyň kämil bilim almagy, halkymyza, Watanymyza gerekli adamlar bolup ýetişmekleri üçin ýaşlar syýasatyny durmuşa geçirmek, ilat arasynda sagdyn durmuş kadalaryny berkarar etmek bilen bagly wezipeler döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezildi.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, BMG tarapyndan yglan edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň zerur şerti hökmünde ekologiýa meselelerine möhüm orun degişlidir. Türkmenistan bu möhüm wezipeleri çözmäge anyk goşant goşup, uzak geljek üçin niýetlenen, ylmy taýdan esaslandyrylan tebigaty goraýyş strategiýasyny toplumlaýyn durmuşa geçirýär. Halk Maslahatynyň işinde bu meselä hem aýratyn ähmiýet berilmelidir diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy.
Biziň ýurdumyzda dürli tebigy baýlyklaryň, çig mal serişdeleriniň örän uly gorlary bar diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi we olaryň halkymyzyň hyzmatyna, bähbitlerine gönükdirilmelidigini, goralyp saklanylmalydygyny hem-de geljekki nesillere ýetirilmelidigini nygtady.
Şunuň bilen birlikde, milli baýlyklarymyzy, çig mal serişdelerimizi senagat taýdan özleşdirip, netijeli ulanmak, dünýä bazarlaryna diňe bir çig mal bilen däl-de, taýýar önümler bilen çykmak üçin zawodlary, fabrikleri, beýleki senagat desgalaryny, köprüleri, howa menzillerini, demir ýollary, awtomobil ýollaryny gurmagy ýene-de dowam etdirmegiň wajypdygy bellenildi.
Ýurdumyzyň ulag-üstaşyr geçirijilik ukybyny, himiýa, elektroenergetika, nebitgaz senagatlarynyň mümkinçiliklerini netijeli ulanyp, olary Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge degişli soraglary çözmäge gönükdirmelidiris diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Telekeçiligi goldamak, ýurdumyzda öndürilýän önümleriň möçberlerini artdyrmak, içerki bazarlarda azyk bolçulygyny üpjün etmek, täze önümçilikleri we iş orunlaryny döretmek, ilaty ýaşaýyş jaýlary bilen üpjün etmek ýaly çäreler halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga gönükdirilendir.
Täze taryhy döwürde parlament diplomatiýasy hem hil taýdan täze derejä we işjeň häsiýete eýe bolýar. Ýurdumyzyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna laýyklykda, bu syýasat üstünlikli dowam etdirilýär. Munuň özi Bitarap döwletimiziň halkara başlangyçlaryny goldamakda möhüm gural bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, bir palataly parlamentiň parlamentara gatnaşyklaryň ösdürilmegine, halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryny milli kanunçylyga ornaşdyrmak babatda öňde goýan wezipelerimizi üstünlikli ýerine ýetirmäge ýardam etjekdigi bellenildi.
Şunuň bilen bir hatarda, nygtalyşy ýaly, milli kanunçylyk binýadynyň kämilleşdirilmegi döwletimizi syýasy, ykdysady, durmuş we medeni babatda ösdürmek üçin möhümdir. Halkara tejribeden ugur alyp, Mejlisiň deputatlary kanunçylyk namalaryny yzygiderli döwrebap ýagdaýa getirmelidir diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy we ähli işlerde diňe halkymyzyň bähbitlerinden ugur alynmalydygyna ýene-de bir gezek ünsi çekdi. Sebäbi halkymyzyň bähbitleri döwlet häkimiýetiniň esasy wezipeleriniň biri bolup durýar.
Gahryman Arkadagymyz aýdylanlary jemläp, alnyp barylýan ähli işleriň Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygyny goramaga, hemişelik Bitaraplygyny berkitmäge, ýurdumyzy gülledip ösdürmäge, halkymyzyň parahat, abadan durmuşda, bolçulykda ýaşamagyny üpjün etmäge gönükdirilmelidigini nygtady.
Bellenilişi ýaly, Halk Maslahatynyň agzalarynyň her biri bu möhüm işlere öz mynasyp goşandyny goşmalydyr, ilat arasynda, esasan hem, ýaşlary�� arasynda döwletimiziň her bir adamyň abadan durmuşda ýaşamagyna gönükdirilen ynsanperwer içeri we daşary syýasatyny, milli kanunçylygy wagyz etmäge ýakyndan gatnaşmalydyr.
Geljekde alnyp baryljak işleri has-da kämilleşdirmek, netijeliligini artdyrmak ugrunda degişli teklipleri taýýarlap, ýerine ýetirmek üçin Türkmenistanyň Ministrler Kabinetine ibermek Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň öňünde durýan esasy wezipeleriň biridir.
Garaşsyz Watanymyza buýsanjymyzy, nurana ertirlere ynamymyzy, aýdyň maksatlarymyzy belentde tutup, halkymyzyň isleg-arzuwlary esasynda 2023-nji ýyla «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» diýip at berildi. Munuň özi Watanymyzyň geljegi bolan ýaşlara bildirilen uly ynamdyr.
Biz halkymyzyň, şol sanda ýaşlarymyzyň watansöýüjiligine, zehinine we yhlasyna daýanyp, eziz Watanymyzy rowaçlyklaryň ýurduna öwürjekdigimize, siziň her biriňiziň Türkmenistan döwletimiziň Garaşsyzlygyny, hemişelik Bitaraplygyny berkitmäge, halkymyzyň abadançylygyny, bagtyýarlygyny üpjün edýän işlerden çetde durmajakdygyňyza, ähli ukyp-başarnygyňyzy halkymyza hyzmat etmäge gönükdirjekdigiňize pugta ynanýarys diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy belledi.
Birleşen tagallalarymyz, agzybirlikli we yhlasly zähmetimiz netijesinde, ata Watanymyzy gülledip ösdürip, şöhratly taryhymyzyň sahypalaryna altyn harplar bilen ýazyljak, geljek nesillerimize nusga boljak işleri bitirip bileris diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowa söz berdi. Ol bu günki geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisiniň uly ähmiýetini aýratyn nygtady.
Wise-premýer, daşary işler ministri Gahryman Arkadagymyzyň döwlet işgäri hökmünde köp ýyllyk terjibesini paýlaşandygy, mejlisde çuň manyly çykyş edendigi hem-de öz öňlerinde halkymyzyň bagtyýar durmuşyna gönükdirilen möhüm wezipeleri goýandygyny belläp, bu ugurda işleri has-da kämilleşdirmek boýunça degişli çäreleriň görüljekdigini nygtady.
Çykyşda bellenilişi ýaly, häzirki wagtda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda halkara gatnaşyklarda taryhy ösüşlere eýe bolup, Birleşen Milletler Guramasy bilen işjeň hyzmatdaşlygy alyp barýar.
Daşary işler ministri şu günki wakanyň möhümdigine ünsi çekip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde geçirilen mejlisde Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň döredilendigini, onuň düzüminiň kesgitlenendigini belledi.
Bu ýokary wekilçilikli edaranyň halkymyzyň jebisligini berkidýän güýçdügini nygtap, wise-premýer, ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy türkmen halkynyň Milli Liderine hem-de hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, uzak ömür, alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Soňra Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy D.Gulmanowa söz berildi. Onuň çykyşynda bellenilişi ýaly, ýurdumyzyň syýasy-jemgyýetçilik durmuşynda taryhy waka öwrülen Halk Maslahatynyň mejlisiniň geçirilmegi, onda möhüm wezipeleriň kesgitlenilmegi türkmenistanlylaryň kanuny bähbitlerini goramaga, halkymyzyň abadan we parahat durmuşyny üpjün etmäge, uly ykdysady ösüşleri gazanmaga ýardam eder.
Häzirki wagtda Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan döwlet syýasatyny durmuşa geçirmek, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ägirt uly özgertmeleriniň hukuk esaslaryny döretmek boýunça giň gerimli işleriň geçirilýändigi bellenildi.
Mejlisiň Başlygy türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň bu günki mejlisde milli kanunçylygy mundan beýläk hem kämilleşdirmek boýunça öňe süren asylly başlangyçlaryndan ugur alyp, parlamentiň deputatlarynyň bu ugurdaky işleri, halkara kadalara laýyklykda, netijeli dowam etdirjekdiklerine ynandyrdy.
Soňra Halk Maslahatynyň Diwanynyň iş dolandyryjysy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty K.Babaýewe söz berildi. Çykyşda nygtalyşy ýaly, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu mejlisiň barşynda öňe süren anyk teklipleri döwürleriň we nesilleriň özara baglanyşygyny üpjün eder, iň esasysy bolsa halkymyzyň kanuny bähbitlerini mundan beýläk hem gorar. Şunuň bilen baglylykda, öňde goýlan wezipeleri iş ýüzünde durmuşa geçirmek, ilatyň arasynda taryhy başlangyçlaryň ähmiýetini giňden düşündirmek, adamlaryň pikirlerini diňlemek möhüm işler hökmünde kesgitlenildi.
Bellenilişi ýaly, milli kanunçylygymyzy kämilleşdirmek işlerinde umumy ykrar edilen halkara kadalaryň berjaý edilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Şunuň bilen baglylykda, dünýäniň öňdebaryjy tejribesini ornaşdyrmak boýunça degişli işler geçirilýär. Konstitusion Kanunyň esasy maksady her bir raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramakdan, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmakdan, parahatçylygy üpjün etmekden ybaratdyr.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň bu ugurda goýan wezipelerini üstünlikli durmuşa geçirmek üçin halk bilen jebis işleniljekdigine ynandyryp, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň iş dolandyryjysy, Mejlisiň deputaty K.Babaýew Arkadagly Serdarymyza we Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, uzak ömür, alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Soňra mejlis Türkmenistanyň Mejlisiniň Ylym, bilim, medeniýet we ýaşlar syýasaty baradaky komitetiniň başlygy B.Seýidowanyň çykyşy bilen dowam etdi. Bellenilişi ýaly, halka hyzmat etmegiň beýik nusgasyny görkezen Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan ägirt uly özgertmeleriň başyny başlady. Şol özgertmeler häzirki döwürde Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda üstünlikli amala aşyrylýar. B.Seýidowa mejlisde ýaş türkmenistanlylary döwletimiziň jemgyýetçilik-syýasy durmuşyna işjeň çekmek, olaryň sanly tehnologiýalardan baş çykarýan, döwrebap hünärmenler bolup ýetişmekleri babatdaky ymtylmalaryny höweslendirmek, ýaşlary watançylyk hem-de ynsanperwerlik ruhunda terbiýelemek boýunça uly işleriň alnyp baryljakdygyna ynandyrdy.
Mejlisiň deputatlary öz işinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň öňde goýan wezipelerinden ugur alarlar. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda Arkadagly Serdarymyzyň ýurdumyzyň bilim ulgamyny kämilleşdirmek meselelerine uly üns bermeginiň netijesinde täze okuw mekdepleriniň ençemesi gurlup ulanylmaga berildi. Şol mekdeplerde ýaş nesliň döwrebap bilim almagy üçin ähli şertler döredildi, zerur bolan ugurdaş enjamlar bilen üpjün edilen sport meýdançalary göz öňünde tutuldy. Munuň özi sportuň muşdaklary üçin giň mümkinçilikleri açýar.
Häzirki wagtda ýaşlarymyz dürli dilleri suwara bilýärler. Ýurdumyzda daşary ýurt dillerine ýöriteleşdirilen bilim ojaklarynyň ençemesi hereket edýär.
Soňra mejlisde Aşgabat şäheriniň halk maslahatynyň başlygy, Hormatly il ýaşulusy G.Ataýewe söz berildi. Ol Halk Maslahatynyň şu günki geçirilen mejlisiniň halkymyz üçin taryhy waka bolup durýandygyny belledi. G.Ataýew bu mejlise gatnaşmagyň özi üçin hormatdygyny belläp, türkmen halkynyň Milli Lideriniň ýaşlara uly üns berýändigini, ýaşuly nesle ägirt uly hormat goýýandygyny buýsanç bilen nygtady. Gahryman Arkadagymyz çuň manyly çykyşynda ýaş nesliň döwletiň durmuşyndaky ornuna aýratyn üns berdi. Munuň özi Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ýaş türkmenistanlylara ägirt uly ynam bildirilýändiginiň aýdyň mysalydyr.
Hormatly il ýaşulusynyň belleýşi ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň şu mejlisde ýaşlar barada aýdan parasatly sözleri, olaryň öňünde goýlan wezipeler halkymyzyň arasynda giňden wagyz ediler. Munuň üçin ähli zerur şertler dörediler.
Bellenilişi ýaly, türkmen halkynyň Milli Lideri islendik işde ýaşululara sala salýar. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýanynda Ýaşulular geňeşiniň döredilmegi we onuň düzgünnamasynyň tassyklanylmagy hem ýurdumyzda döwletli tutumlar tutulanda ýaşulularyň pähim-pendine uly ornuň degişlidiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Gahryman Arkadagymyz mejlisiň jemini jemläp, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň düzümine täze saýlanan Mejlisiň deputatlarynyň, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalarynyň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň kanunçylyk esaslaryny üpjün etmäge mynasyp goşantlaryny goşjakdyklaryna ynam bildirdi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy mejlisi tamamlap, oňa gatnaşanlara jogapkärli işlerinde üstünlikleri arzuw etdi we bu ýerden ugrady.
2023-nji ýylyň marty: Türkmenistanyň Prezidentiniň daşary syýasy başlangyçlaryndan ugur alyp
Şu ýylyň mart aýynyň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýän «Açyk gapylar» syýasatynyň çäklerinde ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň netijeli işleri alyp barýandyklarynyň aýdyň subutnamasy boldy. Daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň gatnaşmagynda dürli görnüşde geçirilen işewürlik duşuşyklary, gepleşikler, forumlar, Türkmenistanyň ynanyşmak, deňhukuklylyk, özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda giň halkara hyzmatdaşlyga gönükdirilen daşary syýasat ugrunyň üstünliklere beslenýändigini tassyklady.
1-2-nji martda Türkmenistanyň wekiliýeti Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça komitetiniň 137-nji mejlisiniň işine gatnaşdy. Onuň dowamynda ýurdumyzda adam hukuklarynyň goraglylygyny üpjün etmek we bu ugurda kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça ulgamlaýyn işleriň alnyp barylýandygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, halkara borçnamalaryň hem-de BMG-niň şertnamalaýyn edaralarynyň maslahatlarynyň ýerine ýetirilmegine aýratyn üns berilýär. Mejlisiň çäklerinde Adam hukuklary boýunça komitet Türkmenistanyň Raýat we syýasy hukuklar hakynda halkara paktyň kadalarynyň we düzgünleriniň ýerine ýetirilişi boýunça üçünji döwürleýin hasabatyna garady.
Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň Mejlisiniň täze çagyrylyşynyň birinji maslahatyna gatnaşdy
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň birinji maslahaty geçirildi. Onuň dowamynda milli parlamentiň täze ýolbaşçy düzümi saýlanyldy, şeýle hem deputatlaryň öňünde durýan esasy wezipeler kesgitlenildi.
Mejlisiň maslahatyna gatnaşmak üçin Jemgyýetçilik guramalarynyň merkeziniň maslahatlar zalynda altynjy we ýedinji çagyrylyşyň deputatlary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriň, Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň wekilleri we beýlekiler ýygnandylar.
***
Döwlet Baştutanymyz maslahata gatnaşyjylary mübärekläp, şu ýylyň 26-njy martynda ýurdumyzyň syýasy-jemgyýetçilik durmuşynda örän möhüm wakanyň bolandygyny — Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlarynyň geçirilendigini belledi. Demokratik ýörelgeler esasynda geçirilen saýlawlara ýurdumyzyň raýatlary ýokary işjeňlikde gatnaşdylar.
Bilşiňiz ýaly, şu ýylyň ýanwar aýynda ýurdumyzda möhüm konstitusion özgertmeler hem amala aşyryldy. Halk häkimiýetiniň ýokary wekilçilikli edarasy bolan Türkmenistanyň Halk Maslahaty döredildi. Gahryman Arkadagymyz Halk Maslahatynyň Başlygy wezipesine bellenip, türkmen halkynyň Milli Lideri diýlip ykrar edildi diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady.
Bu gün bolsa biz Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň birinji maslahatyny geçirýäris diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi hem-de ony açyk diýip yglan etdi. Türkmenistanyň Döwlet senasy ýaňlanýar.
Mejlisiň gün tertibi tassyklanandan soňra, Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň başlygy G.Myradowa söz berildi. Ol ählihalk saýlawlarynyň netijeleri barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň deputatlarynyň saýlawlary Türkmenistanyň Konstitusiýasyna, milli kanunçylyga hem-de ykrar edilen halkara kadalara laýyklykda, aýanlyk ýagdaýynda, bäsleşik esasynda geçirildi. Saýlaw möwsüminde dalaşgärleri hödürlemek maksady bilen, ýurdumyz boýunça 125 saýlaw okrugy, ses bermek üçin 2644 saýlaw uçastogy, Türkmenistanyň daşary ýurtlardaky diplomatik wekilhanalarynyň we konsullyk edaralarynyň ýanynda 42 saýlaw uçastogy döredildi.
Mejlisiň deputatlarynyň saýlawlary boýunça Türkmenistanyň syýasy partiýalary tarapyndan 175, raýatlar toparlary tarapyndan 83 adam deputatlyga dalaşgärlige hödürlenip, 258 dalaşgär bellige alyndy. Dalaşgärleriň wagyz işlerini geçirmekleri üçin deň şertler döredildi. Olaryň çykyşlarynyň 258-si teleýaýlymlara berildi. Dalaşgärlere dahylly maglumatlar gazetlerde çap edilip, halka ýetirildi. Olar saýlawçylar bilen duşuşyklaryň 700-den gowragyny geçirdiler. Saýlaw uçastoklarynyň 240-synda ses berlişi onlaýn tertipde göni görkezildi.
Şeýle hem merkezi saýlaw toparynyň ýolbaşçysy saýlawlara syn etmäge milli synçylaryň 3 müňe golaýynyň, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyndan, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasyndan, Türki Döwletleriň Guramasyndan, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyndan, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasyndan halkara synçylaryň 60-synyň, Türkmenistanda işleýän daşary ýurtly diplomatlardan hem 32-siniň gatnaşandygyny habar berdi. Halkara guramalaryň synçylar toparlary brifingleri geçirip, Türkmenistanyň demokratik kadalara ygrarlydygyny, saýlawlaryň açyklyk şertlerinde, aýanlyk ýagdaýynda, demokratik ýörelgelere laýyklykda, giň bäsleşik esasynda, guramaçylykly geçirilendigini bellediler.
Nygtalyşy ýaly, ýurdumyzyň raýatlary saýlawlara işjeň gatnaşdylar. Türkmenistan boýunça jemi 3 million 496 müň 368 saýlawçydan 3 million 185 müň 935-si ses berip, 91,12 göterim gatnaşyk boldy. Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlygyna 125 adam, şol sanda Türkmenistanyň Demokratik partiýasyndan 65 (52 göterim), Senagatçylar we telekeçiler partiýasyndan 18 (14,5 göterim), Agrar partiýadan 24 (19 göterim), raýatlaryň toparlaryndan 18 (14,5 göterim) adam saýlanyldy. Mejlisiň saýlanan deputatlarynyň 25,60 göterimi zenanlar, 99 göterime golaýy ýokary bilimli raýatlardyr. Şolaryň 10 göterime golaýy ýaşy 30-a çenli, 40,80 göterimi bolsa ýaşy 40-a çenli bolan adamlardyr. Saýlanan deputatlaryň 45 göterimi ylym, bilim ulgamlarynda, syýasy-jemgyýetçilik guramalarynda, 11 göterimi saglygy goraýyş, 6 göterimden köprägi maliýe we ykdysadyýet, 5 göterimi durmuş üpjünçiligi, 4 göterimi oba hojalyk ulgamlarynda, şeýle-de beýleki ulgamlarda zähmet çekýän raýatlardan ybarat.
Merkezi saýlaw toparynyň şu ýylyň 29-njy martynda geçirilen mejlisinde saýlawlarda ses bermegiň netijeleri jemlenildi we saýlawlar Türkmenistanyň Konstitusiýasyna, Saýlaw kodeksine laýyklykda geçirildi diýlip ykrar edildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýygnananlara ýüzlenip, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň saýlawlarynyň netijeleri barada Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň başlygynyň hasabatyndan görnüşi ýaly, 2023-nji ýylyň 26-njy martynda geçirilen saýlawlaryň netijeleri boýunça Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň 125-si saýlanyldy. Mejlisiň deputatlaryny saýlamak işi ýurdumyzyň saýlaw kanunçylygyna laýyklykda geçirildi diýip belledi.
Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, «Türkmenistanyň Mejlisi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 3-nji maddasyna laýyklykda, täze çagyrylyşyň deputatlarynyň ygtyýarlyklary Mejlisiň birinji maslahatynda ykrar edilýär. Şunuň bilen baglylykda, Mejlisiň mandat toparynyň teklibi boýunça Mejlisiň deputatlarynyň ygtyýarlyklaryny ykrar etmek hakynda karar kabul etmeli diýip, hormatly Prezidentimiz mandat toparynyň ses bermek arkaly saýlanylmalydygyny belledi.
Milli parlamentariler mandat toparynyň düzümi bilen tanşyp, degişli karary kabul etmek arkaly ony biragyzdan tassykladylar.
Maslahat mandat toparynyň başlygy, Mejlisiň deputaty B.Seýilowyň hasabaty bilen dowam etdi. Ol Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda giň bäsdeşlik, aýanlyk ýörelgeleri esasynda, milli kanunçylygymyza hem-de halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryna laýyklykda geçirilen Mejlisiň deputatlarynyň saýlawlarynyň ata Watanymyzda demokratiýanyň dabaralanmasy bolandygyny belledi. Saýlawlar gününde ýurdumyzyň raýatlary ýokary işjeňlik görkezdiler.
Merkezi saýlaw toparyndan berlen resminamalar esasynda mandat topary Mejlisiň ýedinji çagyrylyşynyň düzümine saýlanan deputatlaryň ygtyýarlyklaryny barlady. Saýlawlar Türkmenistanyň Konstitusiýasyna we ýurdumyzyň Saýlaw kodeksine laýyklykda saýlaw okruglarynyň 125-sinde geçirildi. Syýasy partiýalar hem-de degişli saýlaw okrugynyň çäginde ýaşaýan raýatlar toparlary tarapyndan deputatlyga hödürlenen dalaşgärleriň 258-si bellige alyndy. Saýlawlaryň netijeleri esasynda merkezi saýlaw tarapyndan saýlanan dalaşgärleriň 125-si Mejlisiň düzümine saýlanan deputatlar hökmünde bellige alyndy. Ozal habar berlişi ýaly, deputatlaryň täze düzüminiň hatarynda senagat-gurluşyk we ulag-aragatnaşyk ulgamlarynda, oba hojalygynda, ylym we bilim, medeniýet, sungat, saglygy goraýyş, durmuş üpjünçiligi edaralarynda, maliýe-ykdysady toplumda we beýleki pudaklarda işleýän adamlar bar. Täze saýlanan deputatlaryň 32-si ýa-da 25,60 göterimi zenanlardyr. Şeýle hem deputatlar düzüminiň ýaş boýunça görkezijileri barada habar berildi.
Mandat toparynyň başlygy çykyşyny jemläp, saýlanan 125 deputatyň ygtyýarlyklarynyň ykrar edilendigini habar berdi. Ýokarda beýan edilenler esasynda Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 80-nji we “Türkmenistanyň Mejlisi hakynda” Kanunyň 8-nji maddasyna laýyklykda, “Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň ygtyýarlyklaryny ykrar etmek hakynda” Türkmenistanyň Mejlisiniň kararynyň taslamasy taýýarlanyldy. Hödürlenen resminama deputatlar tarapyndan biragyzdan kabul edildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow maslahaty dowam edip, Mejlisiň täze saýlanan deputatlaryny saýlawlarda gazanan üstünlikleri bilen tüýs ýürekden gutlady hem-de saýlawçylaryň bildiren ynamyny ödäp, uly abraýa eýe bolmaklaryny arzuw etdi.
Soňra Mejlisiň altynjy çagyrylyşynyň deputatlar düzüminiň ýolbaşçysy G.Mämmedowa söz berildi. Ol türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa hem-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa hemmetaraplaýyn goldawy, altynjy çagyrylyşyň deputatlar düzüminiň öňünde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmegi babatda döredilen şertler we mümkinçilikler üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ähli bilimini hem-de toplan tejribesini ulanyp, mundan beýläk-de eziz Watanymyzyň gülläp ösmeginiň bähbidine tutanýerli zähmet çekjekdigine ynandyrdy.
Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallalary bilen Türkmenistanyň Mejlisiniň işi täze derejelere ýetirildi. Döwlet Baştutanymyz G.Mämmedowa hem-de Türkmenistanyň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň deputatlaryna hukuk özgertmelerini geçirmäge goşan goşantlary üçin minnetdarlyk bildirdi.
***
Döwlet Baştutanymyz ýygnananlara ýüzlenip, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň netijesinde syýasatda, ykdysadyýetde, medeni-durmuş ugurlarynda uly ösüşleriň gazanylýandygyny belledi. Türkmenistanyň ynsanperwerlik, parahatçylyk söýüjilik ýörelgelerine esaslanýan içeri we daşary syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär. Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň demokratik we hukuk esaslarynyň pugtalandyrylmagy, milli hukuk binýadynyň yzygiderli kämilleşdirilmegi «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» we beýleki kabul edilen maksatnamalarda kesgitlenen wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň möhüm şertleri bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady.
Türkmenistanda adamyň we raýatyň Konstitusiýada hem-de kanunlarda kepillendirilen hukuklaryny, azatlyklaryny goramak biziň alyp barýan döwlet syýasatymyzyň baş maksady bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, bu işleriň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek ýurduň kanun çykaryjy edarasynyň esasy wezipeleriniň biri bolmaly. Şunuň bilen baglylykda, raýat-hukuk gatnaşyklaryny kämilleşdirmek maksady bilen, häzirki döwrüň talaplaryndan we oňyn halkara tejribeden ugur alyp, Türkmenistanyň Raýat kodeksiniň täze rejelenen görnüşini taýýarlamak zerur bolup durýar. Türkmenistanyň Administratiw hukuk bozulmalary hakynda kodeksine we beýleki kodekslere üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek boýunça işler alnyp barylmalydyr.
Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 134-nji maddasyna laýyklykda, Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň bazar gatnaşyklary ýörelgelerine esaslanýandygyny göz öňünde tutup, bu ugurdaky kanunçylygy hem kämilleşdirmek möhümdir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Bellenilişi ýaly, Watanymyza, döwletimize, halkymyza wepaly, watansöýüjilik ruhunda terbiýelenen, ahlak taýdan durnukly, sagdyn pikirli hem-de hünär taýdan kämil harby gullukçylary kemala getirmek we olaryň hukuk goraglylygyny kämilleşdirmek maksady bilen, «Harby gullukçylaryň hukuk ýagdaýy hakynda» we «Harby borçlulyk we harby gulluk hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryna täzeden seretmek wajypdyr.
Milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň ykdysady we maliýe görkezijilerinden ugur alnyp, geljek ýylda amala aşyrylmaly işleriň ykdysady hasaplamalaryny edip, «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasyny işläp taýýarlamak boýunça işlere häzirki wagtdan taýýarlyk görmek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady.
Döwlet býujetine seredilende, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda durnukly ösüş depginlerini üpjün etmek, goşmaça iş orunlaryny döretmek we zähmet haklaryny yzygiderli ýokarlandyrmak, ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny berkitmek, halkyň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen maksatnamalary durmuşa geçirmek bilen bagly wezipelere üns berilmelidir. Döwlet serişdelerini aýawly ulanmak, býujet-salgyt, pul-karz gatnaşyklaryny düzgünleşdirýän kanunçylyk namalaryny işläp taýýarlamak esasy maksatlaryň hatarynda kesgitlenildi. Aýdylanlary nazara alyp, işewürlik gurşawyny gowulandyrmaga, telekeçilik işini höweslendirmäge, maliýe durnuklylygyny üpjün etmäge, gazna bazaryny ösdürmäge hem-de bäsleşikli bazar gurşawyny döretmäge gönükdirilen kadalar bilen bagly «Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň Bitewi kanunyna, Türkmenistanyň Gümrük kodeksine, beýleki kanunlara döwrebap üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek zerur bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
«Paýdarlar jemgyýetleri hakynda», «Kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak hakynda», «Daşary ykdysady iş hakynda», «Gymmatly kagyzlar bazary hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça işleri dowam etdirmek möhümdir. Çykyşynyň dowamynda hormatly Prezidentimiz Halkara Zähmet Guramasynyň esasy kadalaşdyryjy namalaryndan gelip çykýan düzgünleri Türkmenistanyň zähmet kanunçylygyna ornaşdyrmak, zähmet gatnaşyklaryny kämilleşdirmek we zähmet şertlerini gowulandyrmak, işgärleriň konstitusion zähmet hukuklaryny kepillendirmek maksady bilen, «Türkmenistanyň Zähmet kodeksine üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasyny işläp taýýarlamagyň maksadalaýykdygyny belledi.
Ösüp gelýän ýaş nesilleri durmuş taýdan goldamak, çagalaryň saglygynyň dikeldilmegine ýardam bermek, olaryň bagtyýar durmuşda ýaşamagyny üpjün etmek hem-de olarda Watana wepalylyk, ruhubelentlik, arassa ahlaklylyk, ynsanperwerlik, halallyk ýaly häsiýetleri kemala getirmek üçin amatly şertleri döretmek boýunça uly işler durmuşa geçirilýär. Bellenilişi ýaly, howandarlyga mätäç çagalaryň jemgyýetiň we döwletiň durmuşyna doly gatnaşmaga bolan hukuklarynyň durmuşa geçirilmegine ýardam bermek, olary durmuş taýdan goramagyň goşmaça kepilliklerini bellemek biziň ynsanperwer syýasatymyzyň möhüm ugrudyr. Şunuň bilen birlikde, Türkmenistanyň Maşgala kodeksine, raýat ýagdaýynyň namalary hakynda kanunçylyga hem täzeden seretmegiň maksadalaýyk boljakdygy nygtaldy.
Ýurdumyz uglewodorod çig malynyň dünýäde ägirt uly gorlaryna eýe bolmak bilen, senagaty ýokary tehnologiýalar bilen üpjün etmek, daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek arkaly ýurduň ykdysadyýetini depginli ösdürmek meselesini esasy orunda goýýar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow belledi. Bu ugurda durmuşa geçirilýän işleriň hukuk binýadyny döwrüň talaplaryna laýyk getirmek bilen baglylykda, «Daşary ýurt maýa goýumlary hakynda» we «Uglewodorod serişdeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny kämilleşdirmek maksadalaýyk bolar.
Garaşsyz Watanymyzda milli däp-dessurlarymyzy, taryhymyzy, milli mirasymyzy, şol sanda milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini goramak, olary bütin dünýä ýaýmak bilen bir hatarda, geljekki nesillere ýetirmek ugrunda maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Bu ugurda ýurdumyz halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy ýokary derejede ýola goýdy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz «Milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini goramak hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna degişli üýtgetmeleriň we goşmaçalaryň girizilmeginiň maksadalaýyk boljakdygyny nygtady.
Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzda Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny dabaraly bellemek, Magtymguly Pyragynyň baý we gymmatly edebi mirasyny şöhratlandyrmak, bu şanly senäni dabaralandyrmak maksady bilen, «Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna» atly Türkmenistanyň ýubileý medalyny döretmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunyny işläp taýýarlamagyň we kabul etmegiň beýik akyldaryň mertebesini beýgeltmekde uly iş boljakdygy aýdyldy.
Ýurdumyzda alnyp barylýan giň gerimli özgertmelerde oba hojalyk pudagyna hem möhüm orun degişlidir. Bu özgertmeler oba hojalyk pudagynyň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyny, ýer we suw serişdeleriniň netijeli peýdalanylmagyny, ýurdumyzyň azyk garaşsyzlygynyň üpjün edilmegini, ýerli önümleriň öndürilişini we Diýarymyzyň eksport kuwwatynyň artdyrylmagyny maksat edinýär diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi. Tebigy baýlyklary rejeli peýdalanmak, täze tehnologiýalary ornaşdyrmak, ekologik howpsuzlygy üpjün etmek Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň birine öwrüldi. «Gidrometeorologiýa işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşiniň işlenip taýýarlanylmagy, «Daýhan hojalygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna degişli üýtgetmeleriň we goşmaçalaryň girizilmegi gaýragoýulmasyz wezipeleriň hatarynda görkezildi.
Bellenilişi ýaly, döwletimiziň oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk, netijeli halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasaty rowaçlyga beslenýär. Ýurdumyz sebitiň we yklymyň möhüm meseleleriniň çözgüdini işläp taýýarlamakda, dünýä döwletleriniň tagallalaryny birleşdirmekde işjeň we oňyn başlangyçlary öňe sürýär, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde özüniň saldamly goşandyny goşýar.
Häzirki wagtda Türkmenistan döwletimiziň ençeme halkara şertnamalara, ylalaşyklara we konwensiýalara goşulmagy bilen, olarda beýan edilen halkara hukuk kadalary milli kanunçylygymyza ornaşdyryldy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we ýurdumyzyň dünýä döwletleri we abraýly guramalar bilen hyzmatdaşlygyny giňeltmek üçin geljekde-de bu işleri has-da kämilleşdirmegiň we giňeltmegiň wajypdygyny belledi. Dünýä döwletleri ýurdumyz bilen ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ýola goýmaga uly gyzyklanma bildirýärler. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň daşary syýasat işini, halkara gatnaşyklarynyň şertnama-hukuk binýadyny kanunçylyk taýdan üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işleri yzygiderli dowam etdirmegiň wajypdygyna üns berildi.
Şu işler bilen bir hatarda, ýurdumyzyň daşary syýasy gatnaşyklaryny parlament diplomatiýasynyň üsti bilen dünýä ýaýmak üçin Türkmenistanyň Mejlisi dünýä döwletleriniň parlamentleri hem-de abraýly halkara guramalar bilen gatnaşyklaryny yzygiderli berkitmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady we bu ugurda parlamentara dostluk toparlarynyň, ugurdaş komitetleriň, ýaş parlamentarileriň, zenan parlamentarileriň arasynda özara tejribe alyşmak üçin hyzmatdaşlygyň täzeçe iş usullarynda ýola goýulmagynyň maksadalaýyk boljakdygyny belledi. Şeýle hem Türkmenistanyň Mejlisiniň wekilleri halkara derejede geçirilýän maslahatlara, parlament meýdançalarynda guralýan forumlara işjeň gatnaşmak bilen, şeýle çäreleri ýurdumyzda-da guramak we geçirmek babatda zerur işleri alyp barmalydyrlar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Munuň özi parlament işini guramaga we kanun çykaryjylyk işinde tejribe alyşmaga, ýurdumyzyň oňyn başlangyçlaryny dünýä jemgyýetçiligine ýetirmäge amatly mümkinçilik berer.
«Türkmenistanyň Saýlaw kodeksine üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň, şeýle hem «Saýlawçylaryň bitewi döwlet reýestri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň taslamalaryny taýýarlamak, «Döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralary hakynda», «Ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralary hakynda», «Ýerli öz-özüňi dolandyryş hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny kämilleşdirmek ileri tutulýan meýilnamalaryň hatarynda görkezildi.
Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň esas goýujy ýörelgelerinden, ýurdumyzyň Hökümeti tarapyndan kabul edilen maksatnamalardan we Kararlardan gelip çykýan wezipelerden ugur alnyp, üstümizdäki ýylda hem ýurdumyzyň milli ykdysadyýetini ösdürmek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak boýunça öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine kanunçylyk taýdan oňyn şertleri döretmäge uly üns bermek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam etdi we bu ugurda kanunlar maksatlaýyn, pudaklaýyn we sebitleýin maksatnamalardan, döwletimiziň milli ykdysadyýetiniň pudaklarynyň ykdysady we maliýe görkezijilerinden ugur alnyp işlenilip taýýarlanylmalydyr diýip belledi.
Döwlet Baştutanymyz çykyşyny jemläp, Türkmenistanyň Mejlisiniň geljekde-de öz işini jemgyýetimiz we döwletimiz üçin örän möhüm bolan wezipeleridir meseleleri çözmäge gönükdirip, ýokary netijeleri gazanjakdygyna berk ynam bildirdi we hemmelere berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, ata Watanymyzyň at-abraýyny has-da belende götermek ugrunda alyp barjak işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň çykyşy ruhubelentlik bilen diňlenildi hem-de şowhunly el çarpyşmalar bilen garşylanyldy.
Şunlukda, Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň birinji maslahaty ýapyk diýip yglan edildi. Maslahat Türkmenistanyň Döwlet senasynyň ýaňlanmagy bilen jemlendi.
Döwlet Baştutanymyz ýygnananlar bilen hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.
***
Şu gün Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň birinji maslahatynyň jemlerine bagyşlanan maslahat geçirildi.
Maslahatda çykyş edenler 2023-nji ýylyň 26-njy martynda geçirilen Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlarynyň ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli özgertmeleri durmuşa geçirmekde ýokary raýatlyk işjeňliginiň subutnamasyna öwrülendigini bellediler. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow deputatlar düzüminiň öňünde eden maksatnamalaýyn çykyşynda kanunçylygy mundan beýläk-de kämilleşdirmek, durmuşa geçirilýän milli maksatnamalaryň hukuk esaslaryny pugtalandyrmak boýunça ýakyn geljek üçin anyk wezipeleri kesgitledi.
Maslahata gatnaşyjylar Türkmenistanyň Mejlisiniň saýlanan deputatlarynyň aglabasynyň ýaş nesliň wekilleridigini bellediler. Munuň özi ýurdumyzda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändigine, ýaşlaryň jemgyýetde özlerini ykrar etdirmekleri, olaryň möhüm syýasy, ykdysady, durmuş özgertmelerini amala aşyrmaga gatnaşmagy üçin zerur şertleriňdir kepillikleriň döredilýändigine şaýatlyk edýär. Hormatly Prezidentimiziň çuň mazmunly çykyşynda kesgitlenen wezipeleri çözmek üçin Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» kesgitlenen wezipeleriň kanunçylyk-hukuk taýdan üpjün edilmegi boýunça zerur işler geçiriler.
Maslahatyň ahyrynda Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary uly ynamy ödemek üçin tutanýerli zähmet çekjekdiklerine, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň belent maksatlaryna ýetmegiň bähbidine ähli güýç-gaýratlaryny, bilimlerini gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdylar.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy saglygy goraýyş ulgamynyň täze desgalarynyň düýbüni tutmak dabaralaryna gatnaşdy
Şu gün paýtagtymyzda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda ýakyn ýyllarda ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň köpugurly düzüminiň üstüni ýetirjek döwrebap lukmançylyk desgalarynyň birbada üçüsiniň düýbüni tutmak dabaralary boldy. Bu lukmançylyk desgalarynyň — Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkeziniň, Stomatologiýa merkeziniň we Halkara pediatriýa merkeziniň gurluşyklaryna hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň şu ýylyň fewralynda gol çeken degişli Kararlaryna laýyklykda badalga berildi. Döwrebap lukmançylyk desgalaryny gurmak baradaky çözgüt ýurdumyzda halkymyzyň we her bir raýatyň saglygynyň pugtalandyrylmagyna berilýän uly ünsüň nobatdaky aýdyň subutnamasydyr. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe raýatlaryň bähbitleriniň goralmagy döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň akademigi, lukmançylyk we ykdysady ylymlaryň doktory, professor, düýpli ylmy işleriň awtory Gurbanguly Berdimuhamedowyň gönüden-göni gatnaşmagynda işlenip taýýarlanylan “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegi milli saglygy goraýyş ulgamyny dünýä ölçegleriniň ýokary derejesine çykarmaga, ilata hödürlenilýän hyzmatlaryň görnüşlerini we hilini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berdi. Pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak, adamlaryň saglygyny dikeltmäge gönükdirilen öňüni alyş çärelerini güýçlendirmek, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek üçin şertleri döretmek, bedenterbiýäni we sporty giňden wagyz etmek ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamyny ösdürmekde möhüm wezipeler hökmünde kesgitlenildi. Bu ugurda alnyp barylýan giň gerimli işleriň çäklerinde saglygy goraýyş ulgamynyň düzümleriniň döwrebaplaşdyrylmagyna uly ähmiýet berilýär. Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde tutuş Merkezi Aziýa sebitinde deňi-taýy bolmadyk döwrebap anyklaýyş we sagaldyş merkezleri, halkara ölçeglere laýyk gelýän hassahanalardyr şypahanalar, ýerli çig mallardan derman serişdelerini we lukmançylyk maksatly önümleri öndürýän kärhanalar gurulýar.
Innowasion tehnologiýalaryň hem-de dünýä belli kompaniýalaryň öňdebaryjy enjamlarynyň işjeň ornaşdyrylmagy, ugurdaş edaralaryň giň ulgamy we olaryň hünärmenleriniň dünýäniň iri lukmançylyk merkezlerinde hünär taýýarlyklaryny geçmegi gysga wagtyň içinde ilata hödürlenilýän lukmançylyk hyzmatlarynyň ýokary derejesini üpjün etmäge, keselçiligi pese düşürmäge we ilatyň ortaça ömür dowamlylygyny artdyrmaga mümkinçilik berýär. Sebäbi halkyň saglygy diňe bir ýurduň baş baýlygy bolman, eýsem, türkmenistanlylaryň häzirki we geljek nesilleriniň röwşen geljeginiň berk binýadydyr. Bir söz bilen aýdylanda, ýurdumyzyň kämil we ýokary derejeli saglygy goraýyş ulgamyny döretmek boýunça alnyp barylýan toplumlaýyn işler “Döwlet adam üçindir!” diýen ýörelgäni baş şygar edinýän durmuş ugurly syýasatymyzyň aýdyň beýanydyr. Nobatdaky döwrebap lukmançylyk desgalarynyň gurluşygyna badalga berilmegi hem munuň ýene-de bir subutnamasy boldy.
Durmuş ulgamyny ösdürmek — Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň möhüm ugry
Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň iki aýynda halk hojalygynyň pudaklarynda ýerine ýetirilen işleriň jemlerine bagyşlanyp geçirilen mejlisinde döwlet durmuşyna degişli birnäçe möhüm meselelere garaldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow dünýäde emele gelen häzirki ýagdaýy seljerip, maliýe-ykdysadyýet toplumynda durmuşa geçirilýän çäreleri işjeňleşdirmek babatda görkezmeleri berdi. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň önümçilik meýilnamalarynyň ýerine ýetirilişini yzygiderli esasda seljermegi we berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Şunda ýurdumyzyň mundan beýläk-de sazlaşykly ösüşi bilen baglanyşykly meseleleriň çözgüdini üpjün etmäge aýratyn üns çekildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlisde iki aýyň jemleriniň Garaşsyz döwletimiziň sazlaşykly ösýändigini görkezýändigini, şunda jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6,2 göterim derejesinde saklanýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz gazanylan netijeleri saklap galmak bilen çäklenmän, eýsem, olary artdyrmagyň zerurdygyny nygtady. Şoňa görä-de, ýurdumyzy 2023-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny, beýleki kabul edilen maksatnamalarydyr meýilnamalary durmuşa geçirmegiň üstünde netijeli işlemek, amala aşyrylýan ähli taslamalaryň we toplumlaýyn özgertmeleriň yzygiderli durmuşa geçirilişini üns merkezinde saklamak möhümdir.
Döwlet Baştutanymyz durmuşa geçirilýän özgertmeler maksatnamalarynyň we meýilnamalarynyň amala aşyrylmagy bilen bir hatarda, olaryň durmuş ugurly bolmagyna ünsi çekýär. Halkymyzyň abadançylygynyň, amatly ýaşaýşynyň yzygiderli ösdürilmeginiň üpjün edilmegi häzirki döwürde Diýarymyzda ýaýbaňlandyrylan düýpli özgertmeleriň möhüm bölegidir. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, durmuş ulgamy Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň esasy ugrudyr. Ýurdumyzyň bar bolan ägirt uly mümkinçiliklerini durmuşa geçirmek ykdysady we durmuş ugurlarynyň durnukly ösüşi bilen berk baglanyşyklydyr. Milli ykdysadyýetimizde özgertmeleri amala aşyrmak, onuň tapgyrlaýyn esasda bazar gatnaşyklaryna geçirilmegini üpjün etmek, sanlylaşdyrmak we ýokary tehnologiýaly binýady berkitmek, senagat pudagyna ägirt uly maýa goýum serişdelerini gönükdirmek halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak boýunça wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi bilen utgaşyklylykda alnyp barylýar. Şu maksada ýetmek üçin Türkmenistanda ägirt uly köpugurly işler amala aşyrylýar. Şol işler anyk netijesini hem berýär. Häzir dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, ýurdumyz sazlaşykly ösüşini dowam etdirýär. Geçen iki aýyň jemleri boýunça jemi içerki önümiň görkezijileri ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşiniň aýdyň netijesidir. Bu bolsa kabul edilen maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmäge, bilim, ylym, medeniýet, saglygy goraýyş, ýaşaýyş jaýlaryny gurmak we jemagat hojalygy ulgamlaryna gönükdirilýän maýa goýumlary yzygiderli artdyrmaga mümkinçilik berýär.
Şäherleriň we beýleki ilatly ýerleriň düzümini toplumlaýyn kämilleşdirmäge, raýatlarymyzy ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary bilen üpjün etmäge gönükdirilen täzeçil şähergurluşyk konsepsiýasy döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen durmuşa geçirilýän strategiýanyň möhüm ugurlarynyň biridir. Paýtagtymyzda hem-de tutuş ýurdumyzda bar bolan ýaşaýyş jaý gaznasyny döwrebaplaşdyrmak bilen bir hatarda, dürli belentlikdäki, şol sanda ähli amatlyklary özünde jemleýän kottej görnüşli jaýlar guruldy we olaryň gurluşygy dowam etdirilýär. Bu bolsa raýatlaryň ýokary hil talaplaryna bolşy ýaly, ýaşaýjylaryň şahsy isleglerine laýyk gelýän jaýlary saýlamaga bolan şertleriň has-da artmagyna mümkinçilik berýär.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow golaýda ýurdumyzy 2023-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny we Türkmenistanyň şu ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasyny tassyklady. Olarda “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda”, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda”, şeýle-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasynda» kesgitlenen wajyp wezipeler öz beýanyny tapdy.
Ykdysadyýet ulgamyndaky döwlet syýasaty we türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başyny başlan, Arkadagly Serdarymyz tarapyndan üstünlikli amala aşyrylýan düýpli özgertmeler ulgamy ylmy çemeleşmelere, hojalygy sowatly dolandyrmak we meýilnamalaşdyrmak ýörelgelerine esaslanýar. Kabul edilen özgertmeler maksatnamalarynyň, şol sanda Oba milli maksatnamasynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegi, şäherleriň we obalaryň abadanlaşdyrylmagy, her ýylda köp sanly täze binalaryň, hususan-da, ýaşaýyş jaýlarynyň açylyp ulanmaga berilmegi durmuş ulgamyny nazarlaýan syýasatyň oňyn netijesidir.
Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda bilim ulgamynda düýpli özgertmeleriň amala aşyrylýandygyny aýratyn bellemek gerek. Bu bolsa ösüp gelýän ýaş nesilleriň ukyp-başarnyklaryny doly açyp görkezmegi, häzirki zaman ylmyna we saýlap alan hünärine ýetmegi, ýaşlaryň dünýägaraýşynyň giňelmegi, ylym hem-de döredijilik bilen meşgullanmagy üçin amatly şertleri döretmäge mümkinçilik berýär.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ýaşlara bilim-terbiýe bermek ynsanyň ahlak ýörelgeleriniň iň gowy ugurlary bolup durýar. Hut şonuň üçin hem Türkmenistanda bilim ulgamyny hemmetaraplaýyn döwrebaplaşdyrmaga, okuw-usulyýet ugruny kämilleşdirmäge, ugurdaş düzümi, döwrüň talaplaryna laýyk gelýän ylmy-usulyýet we hukuk binýadyny döretmäge gönükdirilen anyk çäreler durmuşa geçirilýär. Durmuşa geçirilýän özgertmeleriň çäklerinde sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy, daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmek, sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça anyk işler yzygiderli amala aşyrylýar.
Umumy orta bilimi kämilleşdirmek bilen bir hatarda, ony hil taýdan täze derejä çykarmaga möhüm ähmiýet berilýär. Halk hojalygynyň dürli pudaklary üçin hünär taýdan taýýarlykly işgärleriň ýetişdirilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Bu meseleler döwletimiziň ýörite we haýsydyr bir ugur boýunça bar bolan talaplaryny nazara almak esasynda çözülýär. Şunuň bilen baglylykda, soňky ýyllarda ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde birnäçe täze ugurlar açyldy we bu ugurdaky işler yzygiderli dowam etdirilýär.
Mekdepleriň we ýokary okuw mekdepleriniň häzirki zaman enjamlary, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalary bilen üpjün edilmegi berilýän bilimiň döwrüň talabyna laýyk gelmegine kömek edýär. Bilim ulgamynyň interaktiw usulda ösdürilmegi ýaşlaryň intellektual kuwwatynyň ösmegine ýardam berýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz ösüp gelýän ýaş nesilleriň watansöýüjilik, zähmetsöýerlik, milletiň ýokary ruhy-ahlak gymmatlyklary esasynda terbiýelenilmegine hem-de jemgyýetimiziň durmuşyna işjeň gatnaşmagyna möhüm ähmiýet berýär.
Şeýle hem döwletimizde çagalaryň hemmetaraplaýyn we sazlaşykly ösüşine, mekdebe çenli çagalar edaralarynda terbiýäniň döwrebaplaşdyrylmagyna uly üns berilýär. 2020 — 2025-nji ýyllar üçin niýetlenen, çaganyň irki ösüşi boýunça Milli strategiýada hem-de çaganyň irki ösüşi we onuň mekdebe taýýarlyk derejesini ýokarlandyrmak babatda mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň Maksatnamasynda degişli wezipeler kesgitlenildi. Soňky ýyllarda ýurdumyzda täze çagalar baglarynyň onlarçasy ulanmaga berildi. Häzirki wagtda iň körpe raýatlaryň bilim-terbiýeçilik işlerinde döwrebap multimedia tehnologiýalary işjeň ulanylýar.
Ýurdumyzda ylym ulgamynyň ösüşine hem hil taýdan täze itergi berildi. Bu ulgama döwlet tarapyndan berilýän goldaw yzygiderli artdyrylýar. Bu bolsa geljegi uly ylmy barlaglary, synag işlerini we tehnologik işläp taýýarlamalary alyp barmakda möhümdir. Alymlaryň hünärini, işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak, ylmy barlaglaryň gerimini giňeltmek hem-de netijelerini önümçilige ornaşdyrmak üçin ähli zerur şertler döredilýär. Ylmy edaralaryň we ýokary okuw mekdepleriniň maddy-enjamlaýyn binýady pugtalandyrylýar, olaryň işine täzeçil usullar ornaşdyrylýar. Şol sanda internetiň we elektron kitaphanalaryň üsti bilen dünýäniň maglumat binýadyna bolan elýeterlilik üpjün edilýär.
Dünýäniň iri ylym-bilim merkezleri, halkara guramalar we gaznalar bilen ýola goýulýan hyzmatdaşlyk has-da işjeňleşdirildi, täze mazmun bilen baýlaşdyryldy. Bu ugurda amala aşyrylýan işler milletiň aň-bilim kuwwatynyň doly durmuşa geçirilmegine gönükdirilendir. Bu bolsa Watanymyzy ösüşiň täze derejelerine çykarmakda möhüm şert bolup durýar.
Ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek we ösdürmek bilen baglanyşykly meseleler döwlet Baştutanymyzyň hemişe üns merkezinde saklanylýar. “Il saglygy — ýurt baýlygy” diýen paýhasly jümle Türkmenistanyň döwlet syýasatynda giň möçberli we maksatnamalaýyn özgertmeleriň amala aşyrylmagynda öz beýanyny tapýar.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, ýurdumyzyň Ylymlar akademiýasynyň akademigi, lukmançylyk ylymlarynyň doktory, professor Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda işlenip taýýarlanylan hem-de Arkadagly Serdarymyz tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýän “Saglyk” Döwlet maksatnamasy saglygy goraýyş ulgamyny hil taýdan täze derejä çykarmaga mümkinçilik berdi. Soňky ýyllarda paýtagtymyzda we ýurdumyzyň welaýatlarynda döwrebap hassahanalar, dürli lukmançylyk, sagaldyş-dynç alyş ugurly edaralar guruldy we olaryň gurluşygy dowam etdirilýär. Bu düzümleriň hemmesi öňdebaryjy enjamlar we täzeçil tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylýar. Şunda ýokary hünärli işgärleriň taýýarlanylmagyna, pudaklaýyn ylmyň höweslendirilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Şunuň netijesinde, Türkmenistanyň ähli ilatyna ýokary derejeli we halkara ölçeglere laýyk gelýän lukmançylyk hyzmatlaryny almaga mümkinçilik döredildi.
Ýurdumyzda enäni we çagany goramagyň netijeli ulgamy döredildi. Ýokary tehnologiýaly lukmançylyk ulgamy işjeň ösdürilýär. Dünýäniň öňdebaryjy hassahanalary we ylmy-barlag merkezleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýola goýuldy. Ýerli çig mallardan ýokary hilli dermanlyk serişdeleri, ýörite maksatly beýleki önümler öndürilýär. Şunuň bilen birlikde, Türkmenistanda sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkidilmegine, ilatyň, ilkinji nobatda, ýaşlaryň bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmagyna uly ähmiýet berilýär.
Döwletimiz sport-sagaldyş düzüminiň ösdürilmegine, halkara ölçeglere gabat gelýän ugurdaş desgalaryň gurluşygyna ägirt uly maýa serişdelerini gönükdirýär. Şeýle hem döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen sport desgalary, meýdançalar we ýüzüş howuzlary mekdep okuwçylarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň talyplarynyň we çagalar baglarynda terbiýelenilýän çagalaryň hyzmatyndadyr. Häzirki wagtda köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hem-de sport hereketi giň gerime we uzak möhletleýin umumymilli häsiýete eýe boldy. Ýokary netijeli sportuň ösdürilmegine hil taýdan täze itergi berildi. Munuň özi Türkmenistanyň Konstitusiýasynda jemgyýetimiziň we döwletimiziň iň ýokary gymmatlygy hökmünde kesgitlenen adamlaryň saglygy, abadançylygy hakyndaky aladanyň aýdyň subutnamasydyr.
Milli medeniýetimizi ösdürmek hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän syýasatynyň esasy ugurlarynyň hataryndadyr. Milletiň özboluşly medeni-taryhy mirasyna hem-de gadymy ruhy gymmatlyklaryna esaslanýan täze taryhy döwrüň meýilleri hem-de wezipeleri bu ugurda bir bitewi sazlaşygy emele getirýär. Ynsanperwer ulgamdaky netijeli gatnaşyklar ösdürilýär. Bu bolsa Türkmenistanyň daşary ýurtlar we abraýly halkara guramalar bilen netijeli hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmakda möhüm orny eýeleýär.
Aýlyk haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň we talyp haklarynyň yzygiderli ýokarlandyrylmagynyň hem-de hususy başlangyçlara goldaw bermegiň, beýleki oňyn çäreleriň hasabyna ilatyň girdejileriniň artmagy döwlet Baştutanymyzyň durmuş ulgamyny nazarlaýan strategiýasynyň oňyn netije berýändiginiň subutnamasydyr. Türkmenistanda telekeçiligi we onuň önümçilik ulgamyny ösdürmek üçin amatly şertler döredildi. Häzirki zaman bazar mehanizmlerini giňden ornaşdyrmagyň hasabyna milli ykdysadyýetimizde hususyýetçiligiň paýyny artdyrmak döwlet Baştutanymyzyň kesgitlän möhüm wezipeleriniň hataryndadyr.
Kiçi we orta telekeçiligiň hem-de onuň halk hojalygynyň dürli pudaklarynda ýerine ýetirýän işleriniň höweslendirilmegi täze iş orunlarynyň döredilmegini maksat edinýär. Bu bolsa ilatyň iş bilen üpjün edilmegi, halkymyzyň abadançylygynyň ýokarlandyrylmagy ýaly wajyp wezipeleriň oňyn çözülmegine ýardam berýär.
Mahlasy, ýurdumyzy ösüşiň täze derejelerine çykarmak maksady bilen durmuşa geçirilýän ähli işler döwlet Baştutanymyzyň alyp barýan syýasatynyň durmuş ugrunyň ösdürilmegine giň ýol açýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, döwletimiz bu ugra mundan beýläk-de ägirt uly serişdeleri gönükdirer. Şeýlelikde, Watanymyzyň mundan beýläk-de sazlaşykly ösüşini, uzak möhletleýin geljegi nazara almak bilen, halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegi üçin ygtybarly binýat döredilýär.
2023-nji ýylyň ýanwary: Türkmenistanyň Prezidentiniň daşary syýasy başlangyçlaryndan ugur alyp
Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän «Açyk gapylar» we halkara hyzmatdaşlyk syýasatyna pugta eýerip, häzirki döwrüň möhüm meselelerini çözmek, ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmek, sebit we dünýä derejesinde Durnukly ösüş maksatlaryny gazanmak üçin amatly şertleri döretmek boýunça halkara jemgyýetçiligiň tagallalaryna işjeň gatnaşýar we başlangyçlary öňe sürýär. 2023-nji ýylyň birinji aýynda-da şu babatda netijeli işler alnyp baryldy. Ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan ýurdumyzda, şeýle-de daşary ýurtlarda geçirilen köpugurly çäreleriň hatarynda ikitaraplaýyn hem köptaraplaýyn duşuşyklar, Daşary işler ministrlikleriniň arasyndaky geňeşmeler, işewürlik gepleşikleri, maslahatlar, dürli derejedäki sergilerdir forumlar bar.
Şu ýylyň 8 — 10-njy ýanwary aralygynda Türkmenistanyň parlament wekiliýeti Türkiýäniň Antalýa şäherinde geçirilen Aziýa Parlament Assambleýasynyň 13-nji umumy mejlisine gatnaşdy. Onuň dowamynda biziň döwletimiziň parlament diplomatiýasy arkaly parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek babatda ikitaraplaýyn, köptaraplaýyn hyzmatdaşlyga, halkara giňişlikde energiýa, ulag, ekologiýa, medeni-ynsanperwer diplomatiýa ugurlaryndaky hyzmatdaşlyga aýratyn ähmiýet berýändigi bellenildi. Mejlisiň jemleri boýunça Jarnama kabul edildi.
Forumyň çäklerinde Türkiýäniň Beýik Millet Mejlisiniň we Aziýa Parlament Assambleýasynyň Başlygy Mustafa Şentop bilen duşuşyk geçirildi. Onuň dowamynda netijeli pikir alyşmagyň möhümdigi, şeýle çäreleriň parlament diplomatiýasynyň mümkinçiliklerinden has giňişleýin peýdalanmak nukdaýnazaryndan ähmiýetlidigi nygtaldy. Şeýle hem ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, şol sanda Aziýa Parlament Assambleýasynyň we Türki döwletleriň Parlament Assambleýasynyň çäklerinde ýurtlarymyzyň arasyndaky köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda parlamentara dialogyň ähmiýeti bellenildi.
9-njy ýanwarda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Eýran Yslam Respublikasynyň daşary işler ministriniň ykdysady diplomatiýa boýunça orunbasary Mahdi Safari bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşykda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer, ýangyç-energetika we üstaşyr ulag ulgamlarynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meseleleriniň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy.
Şol gün Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda 2023-nji ýylyň “Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly” diýlip yglan edilmegine bagyşlanan çäre guraldy. Oňa Türkmenistandaky diplomatik wekilhanalaryň ýolbaşçylary, milli diplomatik gullugyň işgärleri, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň wekilleri, institutyň professor-mugallymlary we talyplary gatnaşdylar. Maslahatda çykyş edenler ýaşlaryň döwletimiziň geljegini kesgitlemekde eýeleýän esasy orny, olaryň hukuklarynyň, azatlyklarynyň goralmagy, watançylyk we ynsanperwerlik ruhunda terbiýelenilmelidigi barada aýtdylar. Türkmen ýaşlarynyň halkara hyzmatdaşlyk Strategiýasyny işläp düzmegiň, şeýle hem olaryň daşary ýurtly deň-duşlary bilen dürli ugurlarda, hususan-da, bilim, ylym, medeniýet we sport, parlament diplomatiýasy we halkara syýasat ýaly ugurlarda ylmy-barlag taslamalaryny amala aşyrmagyň wajypdygy nygtaldy.
10-njy ýanwarda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Gyrgyz Respublikasynyň we Katar Döwletiniň Türkmenistanda täze bellenilen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileri bilen duşuşyklar geçirildi. Onuň dowamynda ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň özara gyzyklanma bildirilýän dürli ugurlarynda gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagynyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
16-njy ýanwarda Daşary işler ministrliginde Birleşen Milletler Guramasynyň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasynyň Ýerine ýetiriji direktory Inger Andersen bilen sanly ulgam arkaly duşuşyk geçirildi. Taraplar Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ugrunda bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmegiň maksadalaýyk boljakdygyny bellediler we daşky gurşawy goramak, howanyň üýtgemegi, ekologiýa, tebigy baýlyklardan rejeli peýdalanmak boýunça hyzmatdaşlygyň esasy ugurlaryny we geljegini ara alyp maslahatlaşdylar.
Şeýle hem ştab-kwartirasy Aşgabatda ýerleşýän Merkezi Aziýa ýurtlary üçin howanyň üýtgemegi boýunça tehnologiýalaryň sebit merkezini döretmek boýunça Türkmenistanyň başlangyjy beýan edildi. Merkeziň esasy maksady howanyň üýtgemegi babatda sebitiň tehnologik ösüşine goldaw bermekden, Hazar deňziniň howasynyň üýtgemegine uýgunlaşmakdan, onuň türkmen böleginde deňiz giňişligini meýilleşdirmek konsepsiýasyny işläp taýýarlamakdan ybaratdyr.
16-17-nji ýanwarda Türkmenistanyň we Fransiýanyň, 27-nji ýanwarda bolsa Türkmenistanyň we Germaniýanyň Daşary işler ministrlikleriniň arasynda geçirilen syýasy geňeşmelerde syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Duşuşyklarda Türkmenistanyň Fransiýa, Germaniýa bilen, şol sanda sebit we halkara düzümleriň, hususan-da, BMG-niň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlygy bilen bagly meselelere garaldy. Parlamentara gatnaşyklaryň mundan beýläk-de ösdürilmegine aýratyn üns çekildi, ekologiýa we daşky gurşawy goramak, arheologiýa we muzeý işi, bilim, saglygy goraýyş ulgamlarynda ylalaşyklary bilelikde amala aşyrmagyň möhümdigi bellenildi.
19-njy ýanwarda paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasynyň mejlisler zalynda geçirilen Türkmen-rus işewürlik maslahaty Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň arasynda netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädim boldy. Işewürlik duşuşygyna gatnaşmak üçin Russiýanyň Hökümetiniň Başlygy Mihail Mişustiniň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet Aşgabada geldi. Wekiliýetiň düzümindäki ýokary wezipeli myhmanlaryň hatarynda RF-niň Tatarystan Respublikasynyň Prezidenti Rustam Minnihanow we Russiýa Federasiýasynyň beýleki sebitleriniň birnäçesiniň ýolbaşçylary hem bar.
Şeýle hem Hökümet düzümleriniň ýolbaşçylary we esasy hünärmenleri, ministrlikleriň, döwlet edaralarynyň, täjirçilik däl guramalaryň, ýokary okuw mekdepleriniň, ykdysadyýetiň dürli ulgamlarynda işleýän iri kompaniýalaryň, kärhanalaryň ýolbaşçylary dostlukly ýurduň wekiliýetiniň düzüminde ýurdumyza geldiler. Forumyň çäklerinde iki ýurduň birnäçe ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň arasynda duşuşyklar geçirildi. Olaryň dowamynda dürli ulgamlarda, şol sanda senagat kooperasiýasy we gurluşyk önümçiligi, innowasiýa-maglumat tehnologiýalary, ulag-logistika, energetika ulgamlarynda netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmegiň meselelerine, bilim we medeniýet edaralarynyň ugry boýunça hyzmatdaşlygyň meselelerine garaldy, derman senagaty, lukmançylyk ulgamlarynda, obasenagat toplumy we beýleki pudaklarda özara bähbitli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Bellenilişi ýaly, aýratyn ykdysady zolaklary, senagat we tehnoparklary, inženerçilik, ylmy-barlag merkezlerini döretmek, nano we IT tehnologiýalary ösdürmek, kompozit serişdeleriniň, robot tehnikalarynyň önümçiligini ýola goýmak ýaly ugurlarda tejribe alyşmak üçin giň mümkinçilikler açylýar. 20-nji ýanwarda paýtagtymyzdaky “Ýyldyz” myhmanhanasynda dürli görnüşlerde geçirilen duşuşyklarda, şeýle-de Türkmen-rus we Rus-türkmen işewürler geňeşleriniň bilelikdäki mejlisinde ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Iki ýurduň pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, iri önümçilik düzümleriniň, hususy kompaniýalarynyň wekilleriniň arasyndaky duşuşyklarda senagat kooperasiýasy, gurluşyk önümçiligi, innowasiýa hem-de maglumat tehnologiýalary, ulag-logistika, oba hojalyk pudagy, azyk önümleriniň eksporty we beýleki ulgamlarda hyzmatdaşlygyň täze mümkinçilikleri barada pikir alşylyp, anyk teklipler beýan edildi.
Utgaşykly görnüşde, şol sanda sanly ulgam arkaly geçirilen işewürler geňeşleriniň mejlisiniň jemleri boýunça 20-den gowrak resminama — eksport-import amallary, hyzmatlar ulgamynda hyzmatdaşlyk boýunça şertnamalara, özara düşünişmek hakynda ylalaşyklara we ähtnamalara gol çekildi.
19-20-nji ýanwarda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygy Mihail Mişustin hem-de Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidenti Rustam Minnihanow bilen geçiren duşuşyklarynda türkmen-rus döwletara gatnaşyklarynyň ugurlarynyň giň gerimi, şol sanda söwda-ykdysady, energetika, ulag, oba hojalygy we beýleki ulgamlardaky hyzmatdaşlyk bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
23-nji ýanwarda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde hem-de Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetinde Türkmenistana iş sapary bilen gelen “Euronews” maglumat teleýaýlymynyň wekiliýeti bilen duşuşyklar geçirildi. Duşuşyklarda soňky on ýylyň dowamynda ýola goýlan hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýete eýedigi bellenildi. Türkmenistanda amala aşyrylýan özgertmeleri, ýurdumyzda geçirilýän halkara we sebit ähmiýetli çäreleri şöhlelendirmek boýunça geljegi uly taslamalara üns berildi hem-de halkara maglumat giňişliginde uzak möhletleýin hyzmatdaşlyga gönükdirilen meýilnamalar beýan edildi.
24-nji ýanwarda türkmen wekiliýeti Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň Daşkentde geçirilen 26-njy mejlisine gatnaşdy. Mejlisde söwda, maýa goýumlar, “ýaşyl” ykdysadyýet, sanlylaşdyrmak, energetika, azyk howpsuzlygy, ekologiýa, oba hojalygy, ulag we beýleki ugurlar boýunça sebitleýin hyzmatdaşlygy ösdürmegiň köp sanly meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Şeýle hem şol gün Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew bilen duşuşyk geçirildi. Onuň barşynda söwda-ykdysady, senagat, ýangyç-energetika, medeni-ynsanperwer ulgamlarda türkmen-özbek hyzmatdaşlygyny ösdürmegiň meselelerine garaldy.
24-25-nji ýanwarda Aşgabatda geçirilen Hazar deňziniň düýbüni çäklendirmegiň meseleleri boýunça Türkmenistanyň we Azerbaýjan Respublikasynyň bilelikdäki iş toparynyň nobatdaky mejlisinde iki ýurduň arasyndaky Ylalaşygyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşyldy. Oňa Türkmenistanyň hem-de Azerbaýjan Respublikasynyň degişli ministrlikleriniň we ugurdaş edaralarynyň wekilleri gatnaşdylar.
27-nji ýanwarda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň Türkmenistanyň başlangyjy esasynda kabul edilen Kararnamasyna laýyklykda, 2023-nji ýylyň “Parahatçylygyň kepili hökmünde dialogyň halkara ýyly” diýlip yglan edilmegine bagyşlanan utgaşykly görnüşdäki resmi çäre geçirildi. Maslahata BMG-niň düzüm birlikleriniň, onuň ýöriteleşdirilen edaralarynyň, gurama agza döwletleriň, halkara we sebit guramalarynyň, raýat jemgyýetçiliginiň wekilleri, şeýle hem Türkmenistanyň ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlarydyr talyplary gatnaşdylar.
Parahatçylygyň kepili hökmünde dialogyň ilerledilmeginiň bähbidine guralan ählumumy çäre Türkmenistanyň diňe bir ähli ýurtlaryň we halklaryň düýpli bähbitlerine laýyk gelýän giň halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine gönükdirilen möhüm başlangyçlary öňe sürmek bilen çäklenmän, eýsem, dünýä jemgyýetçiliginiň jedelleri parahatçylykly ýollar arkaly çözmek ugrundaky tagallalaryna goldaw bermek maksady bilen, oňyn Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan anyk işleri durmuşa geçirýändiginiň hem aýdyň subutnamasy boldy.
30-njy ýanwarda paýtagtymyzda iki ýurduň wekiliýet agzalarynyň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowanyň we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy W.Wolodiniň arasynda giňişleýin düzümde duşuşyk geçirildi. Duşuşykda parlamentara hyzmatdaşlygyň geljekki mümkinçilikleri, ugurdaş komitetleriň çäklerindäki gatnaşyklar, kanun çykaryjylyk ulgamynda netijeli tejribe alyşmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy W.Wolodin döwlet Baştutanlarynyň ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berýändigini nygtap, ýokary derejede gazanylan ylalaşyklaryň durmuşa geçirilişini kanunçylyk taýdan üpjün etmek üçin zerur işleri ýerine ýetirmegiň möhümdigini belledi. Şunda parlamentara gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmegiň wajypdygy nygtaldy. Munuň özi 2022-nji ýylyň iýun aýynda Russiýanyň we Türkmenistanyň Prezidentleriniň strategik hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak hakynda gol çeken Jarnamasynda kesgitlenen wezipeleriň biridir. Şeýle hem geçen ýylyň noýabr aýynda Moskwada saparda bolan türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bilen geçirilen duşuşygyň iki ýurduň parlamentara gatnaşyklarynyň ösdürilmegine itergi berendigi nygtaldy.
Parlamentara gatnaşyklaryň çäklerinde söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlarda döwletara hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna, bilelikdäki taslamalaryň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyna ýardam bermegiň möhümdigi nygtaldy. Şeýle-de köptaraplaýyn görnüşdäki hyzmatdaşlygyň ähmiýeti bellenildi.
Şeýlelikde, geçen aýda ýurdumyzyň ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan geçirilen çäreler ählumumy parahatçylygyň, abadançylygyň bähbidine netijeli halkara hyzmatdaşlygy işjeň ösdürýän Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasatyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň öňde goýan möhüm wezipeleriniň üstünlikli amal edilýändiginiň nobatdaky subutnamasy boldy.
Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mejlisi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet syýasatynyň möhüm meselelerine we birnäçe resminamalaryň taslamalaryna garaldy.
Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibini yglan edip, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa söz berdi. Ol Mejlisiň kanun çykaryjylyk işi barada maglumat berdi. Iş meýilnamasyna laýyklykda, ýurdumyzda adamyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak, kanunçylygy, hukuk tertibini berkitmek, raýatlaryň telekeçilik başlangyçlaryny goldamak we döwletimiziň durmuşynyň beýleki ugurlaryna, şol sanda halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak bilen baglanyşykly kanunlara degişli üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek boýunça işler dowam etdirilýär.
Döwlet maksatnamalaryndan gelip çykýan wezipelere, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady we medeni ösüşiniň esasy ugurlaryna laýyklykda, ministrliklerden, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryndan gelip gowuşýan teklipler esasynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň 2023-nji ýyl üçin kanun çykaryjylyk işiniň meýilnamasyny taýýarlamak boýunça işler alnyp barylýar. Şeýle-de kadalaşdyryjy hukuk namalary seljerilýär. Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň diňleýjileri üçin kanun çykaryjylyk işiniň döwrebap usullary we ýörelgeleri barada birnäçe tapgyrda okuw sapaklary guraldy. Mejlisiň deputatlary parlamentler we halkara guramalar bilen hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny alyp barýarlar, möhüm ähmiýetli çärelere gatnaşýarlar.
“Halkyň Arkadagly zamanasy” ýylynda gazanylýan üstünlikleri, ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplyk derejesiniň ähmiýetini, hormatly Prezidentimiziň halkara başlangyçlaryny we döwlet syýasatyny, kabul edilen kanunçylyk namalarynyň mazmunyny wagyz etmek, düşündirmek boýunça işler dowam etdirilýär.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. Milli Geňeşiň Mejlisi bilen bilelikde taryhy eýýamyň talaplaryna laýyk gelýän täze kanunlaryň taslamalaryny taýýarlamak, hereket edýän kanunlara üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek işi dowam etdirilýär.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň welaýatlaryna iş saparlaryny amala aşyryp, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleri bilen yzygiderli gyzyklanyp, sebitleri mundan beýläk-de ösdürmek boýunça öz gymmatly maslahatlaryny we nesihatlaryny berýär.
Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli dabaralara gatnaşdy
Şu gün türkmenistanlylar umumymilli ruhubelentlik we şatlyk ýagdaýynda Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyny belleýärler. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyz ösüşiň we rowaçlygyň täze belentliklerine tarap ynamly öňe barýar.
Gündogaryň ajaýyp şahyry hem-de akyldary Magtymguly Pyragynyň çuň manyly goşgy setirlerinde waspy ýetirilen türkmen halkynyň garaşsyz döwlet baradaky köpasyrlyk arzuwy 1991-nji ýylyň güýzünde hasyl boldy. Watanymyzyň iň täze taryhy hut şu ykbal çözüji pursatdan gözbaş alýar. Bu gün Garaşsyzlygyň Türkmenistanyň dünýäniň durnukly ösýän döwletleriniň biri hökmünde berkarar bolmagy, daşary ýurtlar, iri halkara we abraýly sebit guramalary bilen köpugurly hyzmatdaşlygy ýola goýmak üçin ygtybarly binýady döredendigini ynamly aýtmak bolar. Halkara bileleşik tarapyndan bildirilen uly ynam we hormat-sarpa ýurdumyzyň oňyn başlangyçlarynyň giňden goldanylmagyny şertlendirdi. Şol başlangyçlar häzirki döwrüň wajyp meselelerini çözmäge, parahatçylygy, ählumumy howpsuzlygy we durnuklylygy pugtalandyrmaga, energetika howpsuzlygynyň täze arhitekturasyny kemala getirmäge, ulag ulgamynda, ekologiýada, daşky gurşawy goramakda hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilendir.
Taryh üçin gysga döwrüň içinde Türkmenistanda döwlet we jemgyýetçilik gurluşy ulgamy ep-esli kämilleşdirildi, iri möçberli durmuş-ykdysady özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar. Döwlet maksatnamalarynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegi netijesinde şäherlerimiziň we obalarymyzyň keşbi tanalmaz derejede özgerdi, agzybir türkmen halkynyň bagtyýar durmuşda, parahat we asuda ýaşamagy, tutanýerli zähmetiniň hözirini görmegi üçin ähli şertler döredilýär. “Döwlet adam üçindir!” diýen şygara laýyklykda, soňky ýyllarda dürli maksatly, ilkinji nobatda, durmuş maksatly desgalaryň köp sanlysy gurlup ulanmaga berildi.
Ýurdumyz döwlet Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyny, däp bolşy ýaly, ajaýyp üstünlikler we zähmet ýeňişleri bilen belleýär. Şol üstünliklerdir ýeňişleriň her biri häzirki Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň ýyl ýazgysyna altyn harplar bilen ýazylar. Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine saýlanmagy şu ýylyň esasy wakalarynyň biri boldy. Saýlawlar giň bäsdeşlik, açyklyk we aýanlyk ýagdaýynda geçdi. Ygtybarly hukuk binýadynyň döredilmegi türkmenistanlylaryň erk-islegini erkin beýan etmeginiň kepili boldy. Munuň özi ýurdumyzda amala aşyrylýan demokratik özgertmelere, raýatlarymyzyň hukuklarynyň we azatlyklarynyň durmuşa geçirilmegine täze itergi berdi.
“Meniň baş maksadym Garaşsyzlygymyzyň we Bitaraplygymyzyň esaslaryny has-da berkidip, ýurdumyzy beýik geljegimize tarap ynamly öňe alyp barmakdan ybaratdyr” diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow golaýda geçirilen Döwlet Maslahatynda eden çykyşynda aýtdy we döwlet syýasatynyň geljekki esasy ugurlaryny kesgitledi. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Garaşsyzlyk baýramy mähriban halkymyzyň durmuşynda diňe möhüm sene bolmak bilen çäklenmän, eýsem, geçen ýolumyza baha bermek, gazanan üstünliklerimiziň ähmiýetine düşünmek we öňde duran wezipeleri kesgitlemek üçin hem ajaýyp mümkinçilikdir.
Nygtalyşy ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň bu çylşyrymly döwürde alyp baran çuňňur oýlanyşykly, ylmy taýdan esaslandyrylan döwlet syýasaty ýurdumyzyň ynamly we depginli ösüşini, maliýe-durmuş taýdan durnuklylygyny üpjün etdi. Ösüşiň senagat-innowasion ýoluny dowam etdirmäge, tebigy, mineral-çig mal we adam mümkinçiliklerimizi peýdalanmagyň netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam berdi.
Ýurdumyzyň baş baýramynyň hormatyna eziz Watanymyzyň ähli künjeginde şu günler köpöwüşginli aýdym-sazly çykyşlaryň guralýandygyny bellemek gerek. Şolarda täze taryhy eýýamyň döredijilik güýji öz beýanyny tapýar.
Asylly däbe görä, milli senenamamyzyň şanly senesiniň hormatyna esasy dabaralar köp sanly myhmanlary baýramçylyk lybasynda garşylan Döwlet münberiniň öňündäki meýdançada ýaýbaňlandyryldy.
Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mejlisi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň ileri tutulýan meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de käbir resminamalaryň taslamalaryna garaldy.
Hormatly Prezidentimiz mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa söz berdi. Ol döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynyň ähli ulgamlaryny mundan beýläk-de okgunly ösdürmäge gönükdirilen milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. Şeýle-de kabul edilýän kanunlary, döwletimiziň içeri we daşary syýasatynyň mazmunyny düşündirmek, Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň gazanan üstünliklerini, halkymyzyň taryhy-medeni gymmatlyklaryny wagyz etmek, ýaşlary watançylyk ruhunda terbiýelemek babatda degişli işler alnyp barylýar.
Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy döwlet Baştutanymyzy hem-de ähli türkmenistanlylary “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilmegi bilen gutlady.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow döwletimiziň kadalaşdyryjy hukuk binýadyny pugtalandyrmak boýunça işleriň mundan beýläk-de dowam etdirilmeginiň örän wajypdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýynyň geçirilmeginiň, “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” (rejelenen görnüşi) Kanunyň kabul edilmeginiň taryhy ähmiýetli wakadygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, gurultaýda kesgitlenen wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda degişli düzümler bilen sazlaşykly işleriň ýola goýulmalydygy barada aýdyldy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew ýurdumyzyň hukuk ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek maksady bilen alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna bagyşlanan çäreleri guramaçylykly geçirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Halk Maslahatynyň agzalary köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde çykyş edip, döwlet ýaşlar syýasatynyň maksatlary hem-de wezipeleri, durmuşa geçirilýän taryhy özgertmeler, kabul edilýän kanunçylyk namalary barada gürrüň berýärler.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Halk Maslahatynyň ähli agzalarynyň adyndan “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilmegi bilen gutlap, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň nobatdaky gurultaýynyň taryhy ähmiýetini nygtady.
Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ýaşlarynyň durmuşynda möhüm ähmiýeti bolan bu forumyň döwlet ýaşlar syýasatynyň has-da ilerlemeginde wajyp orna mynasypdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, gurultaýyň barşynda kabul edilen Kanunyň döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynyň dürli ulgamlarynda ukyplaryny doly ýüze çykarmak üçin ýaşlara giň mümkinçilikleri döredýändigine üns çekildi.
Häzirki wagtda ýurdumyzyň ýaşlary hemmetaraplaýyn düşünjeli, ylymly-bilimli bolmalydyr, dünýä ylmyna çuňňur aralaşmalydyr, öňdebaryjy tehnologiýalardan ussatlyk bilen baş çykarmalydyr. Bularyň ählisi kanunçylyk esasda berkidilmegini talap edýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ösüp gelýän nesli gadymdan gelýän milli däplere görä, watançylyk ruhunda terbiýelemäge uly üns bermegiň wajypdygyny belläp, degişli maslahatlary berdi.
Hormatly Prezidentimiz sebitiň döwlet Baştutanlarynyň nobatdaky konsultatiw duşuşygyna gatnaşdy
Şu gün irden hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň dördünji konsultatiw duşuşygyna gatnaşmak üçin Gyrgyz Respublikasyna iş sapary bilen ugrady.
Paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar ugratdylar.
Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan oňyn daşary syýasat strategiýasyny yzygiderli durmuşa geçirmek bilen, gyzyklanma bildirýän taraplaryň, ilkinji nobatda, sebit boýunça goňşy döwletleriň ählisi bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy pugtalandyrýar. Türkmen halkyny şol döwletleriň halklary bilen medeni we ruhy gymmatlyklar, taryhyň dowamynda emele gelen dostluk, özara goldaw bermek ýörelgeleri baglanyşdyrýar. Ýurdumyz Merkezi Aziýada ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň, durnukly ösüşiň bähbidine netijeli gatnaşyklar ugrunda çykyş etmek bilen, sebit hyzmatdaşlygynda işjeň orny eýeleýär.
Sebitiň diňe bir yklymda däl, eýsem, ählumumy işlerde-de ornunyň barha artýandygy nazara alnanda, Türkmenistanyň özara gatnaşyklaryň wajyp meselelerini çözmäge toplumlaýyn, deňeçer çemeleşmesi aýratyn ähmiýete eýe bolýar. 2021-nji ýylyň awgustynda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygynyň üstünlikli geçirilendigini ýatlatmalydyrys. Bu duşuşyk syýasy gatnaşyklaryň şeýle görnüşiniň netijeli häsiýete eýedigini görkezdi. Ýokary derejedäki şeýle çäreler sebit hyzmatdaşlygynyň barşy we maksady barada giňişleýin garaýyşlary kemala getirmäge, Merkezi Aziýada bolup geçýän ýagdaýlara öz wagtynda seslenmäge mümkinçilik berýär, hyzmatdaşlaryň bähbitlerini nazara almak bilen, milli ileri tutulýan ugurlary kesgitlemäge ýardam edýär.
Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň, Gyrgyzystanyň, Gazagystanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň döwlet Baştutanlarynyň şu gezekki mejlisiniň ähmiýeti örän uludyr. Onda häzirki döwrüň wehimlerine we howplaryna garşy bilelikde göreşmek boýunça döwletara gatnaşyklary ösdürmek, sebitde ýakynlaşmagyň hem-de ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmegiň geljegi, ulag taslamalary, azyk howpsuzlygy, medeni-ynsanperwer gatnaşyklary pugtalandyrmak bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şu günki duşuşygyň netijeleri köpýyllyk hyzmatdaşlyga täze itergi berer, sebitiň ýurtlarynyň we halklarynyň arasyndaky däp bolan dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga ýardam eder.
Hazar sammiti: umumy geljegiň bähbidine netijeli Gatnaşyklar
Şu gün ýurdumyzyň DIM-nde geçirilen Hazarýaka döwletleriň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň mejlisinde 29-njy iýunda Aşgabatda boljak VI Hazar sammitine taýýarlyk görmek hem-de onuň gün tertibine girizilen meseleleri ylalaşmak ara alnyp maslahatlaşylan esasy meseleleriň hatarynda boldy.
Ýokary derejedäki bäştaraplaýyn gepleşikleriň öňüsyrasyndaky duşuşykda Azerbaýjanyň, Eýranyň, Gazagystanyň, Russiýanyň hem-de Türkmenistanyň daşary syýasy edaralarynyň ýolbaşçylary Hazar deňzi sebitinde hyzmatdaşlygyň aýry-aýry ugurlaryna, ozal gazanylan ylalaşyklaryň durmuşa geçirilişiniň barşyna hem-de wajyp halkara meselelere garadylar.
Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň taryhy ähmiýetli I sammitinden 20 ýyl soň geçirilýän Hazar “bäşliginiň” ikinji Aşgabat duşuşygy kenarýaka ýurtlaryň we olaryň doganlyk halklarynyň arasyndaky netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň ýolunda möhüm ädim bolar.
Bellenilişi ýaly, VI Hazar sammitine ýurtlarymyz taýýarlykly geldi. Häzir Hazar deňzinde bilelikdäki işleriň giň ugurlary boýunça möhüm Ylalaşyklary we Teswirnamalary taýýarlamak boýunça işler alnyp barylýar. Dürli derejedäki hyzmatdaşlygyň netijesinde möhüm meseleler boýunça özara düşünişmek gazanylýar.
Mälim bolşy ýaly, Hazar deňzi sebiti boýunça goňşy döwletler bilen milli we umumy bähbitler esasynda ýola goýulýan hyzmatdaşlyga ýurdumyzyň daşary syýasy strategiýasynda aýratyn ähmiýet berilýär. Ýurdumyz “Açyk gapylar” hem-de giň halkara hyzmatdaşlyk syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek bilen, oňyn bitaraplyk we beýleki döwletleriň içerki işlerine goşulyşmazlyk ýörelgelerine berk eýerýär, häzirki döwrüň wajyp meselelerini, şol sanda Hazar deňzi bilen bagly meseleleri çözmekde işjeň orny eýeleýär.
Aşgabatda Hazarýaka döwletleriň daşary işler ministrleriniň 1996-njy ýylda geçirilen maslahatynda Hazar deňzi sebitinde gatnaşyklaryň şertnamalaýyn-hukuk binýadyny kemala getirmek boýunça gepleşikler guralynyň guramaçylyk-hukuk görnüşi kesgitlenildi — Ýörite iş toparyny döretmek boýunça ylalaşyk gazanyldy. DIM-niň ýolbaşçylarynyň maslahaty hem-de Türkmenistanyň başlangyjy boýunça geçirilen dürli derejedäki bäştaraplaýyn duşuşyklar we geňeşmeler Hazar deňzi boýunça bar bolan meseleleri çözmekde özara kabul ederlikli çözgütleri gözlemegiň, bu umumy täsin deňzi geljekki nesiller üçin gorap saklamagyň wajypdygyna hemmeleriň düşünýändigini aýdyň görkezdi.
Ýurdumyz gepleşikleri häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, hil taýdan täze derejä çykarmagyň zerurdygyndan ugur alyp, Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň I sammitini geçirmek başlangyjy bilen çykyş etdi we ol 2002-nji ýylda paýtagtymyzda üstünlikli geçirildi. Ýokary derejedäki şol taryhy duşuşykda ýurdumyz bäştaraplaýyn hyzmatdaşlygyň strategiýasy boýunça öz garaýyşlaryny ynamly beýan etdi. Bu hyzmatdaşlyk halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryny nazara almak, Hazar deňziniň ykbaly üçin tagallalary birleşdirmegiň we umumy jogapkärçiligiň wajypdygyna düşünmek esasynda ýola goýulmalydyr. Şeýlelikde, Aşgabat Hazar meselesi boýunça özara gatnaşyklaryň düýbünden täze görnüşiniň binýady goýlan şäher hökmünde taryha girdi.
Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň “tegelek stoluň” başyndaky gepleşikleri birek-biregiň garaýyşlaryna hormat goýmak hem-de özara bähbitleri ylalaşmak esasynda ýola goýuldy. I Aşgabat sammiti deňhukuklylyk, ynanyşmak hem-de hoşmeýilli erk esasynda ýakyn we uzak möhletleýin geljek nazara alnyp ýola goýulýan netijeli hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň kesgitlenilmeginiň başyny başlady.
Paýtagtymyzda badalga berlen dialog mynasyp dowam etdirilip, ol Tähranda (2007-nji ýyl), Bakuwda (2010-njy ýyl), Astrahanda (2014-nji ýyl) we Aktauda (2018-nji ýyl) geçirilen soňraky sammitlerde kabul edilen çözgütler üçin esas goýdy. Türkmen tarapynyň başlangyjy boýunça birnäçe resminamalar, şol sanda Hazar deňzinde adatdan daşary ýagdaýlaryň öňüni almak we olary aradan aýyrmak boýunça hyzmatdaşlyk hakynda Ylalaşyk, Hazar deňziniň suw hem-de biologik serişdelerini gorap saklamak we rejeli peýdalanmak barada Ylalaşyk taýýarlanyldy.
Şeýle hem Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň IV Astrahan sammitiniň netijeleri boýunça gol çekilen jemleýji resminamalaryň toplumyna Hazar deňzinde gidrometeorologiýa ulgamynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ylalaşyk girizildi. Bu Ylalaşyk boýunça işler ýurdumyzyň Gidrometeorologiýa we Hazar deňziniň hapalanmagyna gözegçilik etmek boýunça utgaşdyryjy komitetde başlyklyk eden döwründe tamamlandy.
Gazagystan Respublikasynyň Aktau şäherinde geçirilen V Hazar sammitinde Hazar deňziniň hukuk derejesi hakyndaky Konwensiýanyň — Hazar deňzinde dürli ulgamlardaky hyzmatdaşlygyň hukuk kadalaryny berkidýän taryhy resminamanyň kabul edilmegi Hazarýaka döwletleriň arasyndaky gatnaşyklara täze itergi berdi. Şonda Türkmenistan ýokary derejede geçirilen bäşinji duşuşygyň jemleri boýunça gol çekilen nobatdaky möhüm Ylalaşyklary — Hazarýaka döwletleriň Hökümetleriniň arasynda söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk baradaky Ylalaşygy hem-de Hazarýaka döwletleriň Hökümetleriniň arasynda ulag ulgamynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ylalaşygy taýýarlamak başlangyjy bilen çykyş etdi.
Ýurdumyz Hazar deňzindäki özara bähbitli hyzmatdaşlyga kenarýaka döwletleriň parahatçylygy, ylalaşygy hem-de ähli ileri tutulýan ugurlarda netijeli gatnaşyklary maksat edinýändiklerini görkezýän jebisleşdiriji şert hökmünde garaýar. Dünýäde we sebitde ýagdaýlaryň üýtgäp durýandygyna garamazdan, Hazarýaka hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary üýtgewsizdir. Sebitimizde uzak möhletleýin parahatçylygyň we durnuklylygyň, toplumlaýyn howpsuzlygyň üpjün edilmegi bäştaraplaýyn görnüşde alnyp barylýan hyzmatdaşlygyň esasy wezipeleriniň biri bolupdy hem-de şeýle bolmagynda hem galýar. Türkmen tarapynyň hemişe nygtaýşy ýaly, Hazar deňzi parahatçylygyň, hoşniýetli goňşuçylygyň, özara düşünişmegiň we ynanyşmagyň zolagy bolmalydyr, bu ýerde meseleler diňe parahatçylykly ýol bilen, gepleşikler arkaly çözülmelidir.
Kenarýaka ýurtlar Hazar deňzini syýasy agzalalykdan, bolup biläýjek gapma-garşylyklardan, düşünişmezlikden we ynanyşmazlykdan azat giňişlik hökmünde saklamagyň, ony daşarky howplardan hem-de wehimlerden, hususan-da, terrorçylykdan, guramaçylykly transmilli jenaýatçylykdan, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyndan, beýleki wehimlerden goramagyň zerurdygyna oňat düşünýärler. Bu işde syýasy-diplomatik gurallara möhüm orun berilýär. Taraplaryň pikirine görä, daşary işler ministrleriniň duşuşyklaryny yzygiderli esasda geçirip, bu gurallary işjeňleşdirmek we güýçlendirmek zerurdyr. Munuň özi bolup geçýän wakalar babatda öz wagtynda hem-de dogry hereket etmäge, ýakyn we uzak möhletleýin geljek üçin bilelikdäki işleri meýilleşdirmäge mümkinçilik berer. Hut şu sebäpden hem geçen ýyllaryň dowamynda Türkmenistan Hazar deňzi boýunça duşuşyklaryň hem-de forumlaryň, şol sanda Ýörite iş toparynyň, Hazarýaka döwletleriň ygtyýarly wekilleriniň mejlisleriniň, halkara maslahatlaryň, okuw maslahatlarynyň yzygiderli geçirilýän ýeri boldy.
Türkmenistanyň söwda-ykdysady, energetika we ulag-aragatnaşyk ulgamlarynda gatnaşyklary ösdürmek boýunça başlangyçlary hem-de teklipleri ýurdumyzyň özara bähbitli hyzmatdaşlyga ygrarlydygynyň aýdyň subutnamasydyr. Ýurdumyz bu ugurlarda ägirt uly kuwwata eýe bolmak bilen, birnäçe iri halkara we sebit derejesindäki taslamalaryň başyny başlady. Hazarýaka ýurtlar Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän tebigy geografik çäk bolup, Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça üstaşyr ulag hem-de söwda geçelgeleriniň, ýük akymlarynyň netijeli işlemegini üpjün edýär.
Hazar deňzi sebiti dünýäniň iň iri üstaşyr ulag we logistika halkalarynyň biridir. Bu şerti nazara almak bilen, meýilleşdirilen taslamalaryň amala aşyrylmagy sebitdäki söwda we ykdysady hyzmatdaşlygy täze derejä çykarmaga, sebitara gatnaşyklara kuwwatly itergi bermäge, Merkezi Aziýany, Hazar deňzi, Gara deňzi, Baltika deňzi sebitlerini, Orta we Ýakyn Gündogary, Günorta hem-de Günorta-Gündogar Aziýany birleşdirýän täze geoykdysady giňişligiň binýadyny goýmaga mümkinçilik berer. Soňky ýyllarda ýurdumyz ulag geçelgelerini gurmak boýunça giň gerimli işleri amala aşyrmak, awtoulag hem-de demir ýollaryň ulgamyny, howa we deňiz ugurlaryny giňeltmek bilen, sebitde parahatçylygyň, durnukly ykdysady ösüşiň pugtalandyrylmagyna ýardam berýär. Türkmenbaşy şäherinde täze Halkara deňiz portunyň gurlup ulanylmaga berilmegi möhüm waka boldy. Bu giň gerimli düzümleýin taslama Merkezi Aziýanyň we Hazar deňzi sebitiniň ähli ýurtlary üçin strategik ähmiýete eýedir. Bu taslamanyň amala aşyrylmagy ýokarda ady agzalan sebitleriň döwletleriniň dünýä hojalyk gatnaşyklary ulgamyna mundan beýläk-de goşulyşmagyna, Hazar deňziniň häzirki wagtda täze görnüşde dikeldilýän Beýik Ýüpek ýolunyň ugrundaky möhüm ulag-logistika halkasy hökmündäki ornuny pugtalandyrmaga ýardam berýär.
Türkmen tarapynyň başlangyjy boýunça 2019-njy ýylda geçirilen birinji Hazar ykdysady forumy bäş ýurduň işewür toparlarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň ýygjamlaşmagyna täsir etdi. Forumyň işiniň netijeleri wagtyň geçmegi bilen onuň Hazar deňzinde netijeli işewürlik gatnaşyklaryny ösdürmekde, söwda we maýa goýum işini kämilleşdirmekde, hususy maýa goýumlary çekmekde oňat çäre boljakdygyny çaklamaga esas berýär.
Hazar deňziniň onuň kenarynda ýaşaýan halklaryň umumy baýlygydygyny nazara alanyňda, ekologiýa we daşky gurşawy goramak, bu täsin tebigy suw howdanynyň biodürlüligini gorap saklamak, baýlyklaryny rejeli peýdalanmak kenarýaka döwletleriň hyzmatdaşlygynyň möhüm ugry bolup durýar. Bu ulgamda ýurdumyz milli derejede yzygiderli işleri alyp barýar, öz goňşulary hem-de esasy hyzmatdaşlary, şol sanda abraýly halkara guramalar bilen ýakyndan gatnaşyk etmek arkaly Hazar deňzindäki bar bolan we ýüze çykyp biläýjek ekologik meseleleri çözmekde täze çemeleşmeleri teklip edýär.
Ýurdumyz BMG-niň tebigaty goramak boýunça esasy Konwensiýalaryny tassyklap, öz üstüne alan borçnamalaryny ýerine ýetirmäge ygrarly bolmak bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasy, Ählumumy ekologik gaznasy we beýleki ýöriteleşdirilen düzümler bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk edýär. Şeýle hem döwletimiziň Hazar ekologik maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşýandygyny bellemek gerek.
Hazar deňziniň türkmen böleginde degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň işini utgaşdyrmak, Hazar deňzi boýunça hereketleriň milli meýilnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, ýurdumyzda Hazar deňziniň meseleleri boýunça pudagara topar döredildi. Her ýylyň 12-nji awgustynda — Hazar deňziniň deňiz gurşawyny goramak boýunça çarçuwaly Konwensiýanyň güýje giren güni, beýleki Hazarýaka döwletlerde bolşy ýaly, Türkmenistanda hem Hazar deňziniň güni giňden bellenilýär. Bäş kenarýaka ýurduň tebigaty goramak ulgamynda esaslandyran döwletara hem-de hökümetara edaralarynyň arasyndaky işler utgaşykly alnyp barylýar.
Hazar deňzi sebitinde howpsuzlyk, ykdysady hyzmatdaşlyk we ekologik meseleler Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň Aşgabat sammitinde ara alnyp maslahatlaşyljak esasy meseleler bolar. Nobatdaky ýokary derejedäki bäştaraplaýyn duşuşyga gatnaşyjylaryň däp bolan dostlukly, hoşniýetli gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga, Hazar gün tertibiniň ähli ugurlary boýunça hyzmatdaşlygy giňeltmäge taýýar bolmagy bu sammitiň üstünlikli geçjekdigini aýtmaga mümkinçilik berýär. Onda kabul edilen çözgütler Hazar deňziniň ägirt uly ykdysady we serişde kuwwatyny doly derejede amala aşyrmaga hem-de parahatçylyk, dostluk we ylalaşyk deňzi hökmündäki ornuny pugtalandyrmaga gönüden-göni ýardam berer.
Ýaşlar syýasaty boýunça milli kanunçylygy kämilleşdirmegiň meseleleri üns merkezinde
Şu gün Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Maslahatlar merkezinde ýaşlaryň gatnaşmagynda döwlet ýaşlar syýasatynyň, bu ulgamda milli kanunçylygy mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň ileri tutulýan meselelerine bagyşlanan maslahat geçirdi.
Gahryman Arkadagymyz bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, şu gün örän möhüm ähmiýetli, ýaşlar hakynda Kanunyň taslamasyna seretmek üçin ýygnanyşylandygyny habar berdi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe halkymyz altyn sahypalar bilen taryha girjek «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň her gününi şanly wakalara hem-de zähmet üstünliklerine besleýär.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» kitabynda belleýşi ýaly, iň gymmatly miras terbiýedir, terbiýäniň özeni bolsa ylym-bilimdir. Biz toplanan ylym-bilim tejribämiziň esasynda XXI asyrda durnukly ösüşi üpjün edýäris.
Mukaddes Garaşsyzlyk biziň ähli ösüşlerimiziň, şöhratly üstünliklerimiziň binýadydyr. Ýurdumyzyň demokratik, hukuk we dünýewi döwlet gurluşynyň binýatlary yzygiderli berkidilýär. Ykdysadyýetimizi döwrebaplaşdyrmak, döwletimiziň dünýä bileleşigindäki ornuny ýokarlandyrmak boýunça ägirt uly işler amala aşyryldy diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady. Türkmenistanyň iň täze taryhyna şöhratly sahypalar ýazyldy.
Watan üçin amala aşyrylýan işleriň netijeleri, ýurdumyzyň ösüşleri ýaşlaryň durmuşyna aýratyn öwüşgin çaýýar. Häzirki bagtyýar döwrümiziň ýaşlary ertir ýurdy beýgeltjek, türkmen döwletini gülletjek oglan-gyzlardyr. Ýaşlaryň joşgunly hyjuwy, Watana bolan söýgüsi, halal zähmete yhlasy, şu güne buýsanjy, röwşen geljege ynamy, dostluga, söýgä sarpasy, sagdyn durmuş ýörelgelerine ygrarlylygy täze taryhy döwrüň mysalynda öz synmaz ornuny tapýar diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda ykdysady özgertmeleri üpjün edýän maksatnamalar üstünlikli amala aşyrylýar. Düýpli özgertmeler ykdysadyýetimiziň ähli ugurlaryny gurşap alýar. Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi yzygiderli ýokarlanýar. Türkmenistanda täze obalar, şäherdir etraplar, ýaşaýyş jaý toplumlary, mekdeplerdir çagalar baglary, ýollardyr köprüler gurulýar, döwlet dolandyryşy kämilleşdirilýär. Bagtyýar zamanamyzda alnyp barylýan şu günki ajaýyp işler Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine, halkymyzyň eşretli durmuşda ýaşamagyna, ýaşlarymyzyň sagdyn, bilimli bolup ýetişmeklerine gönükdirilendir diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady. Ýurdumyzda ýaş nesil barada döwlet derejesinde edilýän aladalar özüniň oňyn netijelerini berýär.
Ýaşlara mahsus bolan we ata-babalarymyzyň ruhy gymmatlyklaryny özünde jemleýän binýada esaslanýan ýaşlar barada döwlet syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär. Watanymyza, halkymyza, ajaýyp milli däp-dessurlarymyza wepaly, bilim we terbiýe almaga, sport bilen meşgullanmaga, hünär öwrenmäge, zähmet çekmäge höwesli, ruhubelent ýaşlar kemala gelýär. Türkmen ýaşlary — Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň geljegi. Ýaşlaryň ruhy we beden taýdan sagdynlygy, hünär taýýarlygy esasynda kämil şahsyýet bolmagy, döredijilik ukyby we pikirlenmek başarnygy jemgyýetimiziň kämilleşmegine hem-de döwletimiziň ösüşine uly itergi berýän güýçdür. Häzirki wagtda Türkmenistanyň kanunçylygy jemgyýetimizde şeýle möhüm orun eýeleýän ýaşlaryň durmuş-ykdysady we syýasy hukuklaryny doly goraýar.
Mälim bolşy ýaly, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygynyň, Aşgabat şäherimiziň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygynyň bellenilen ýylynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň palatalarynyň birinji bilelikdäki mejlisi geçirildi. Munuň özi ýurdumyzyň syýasy-jemgyýetçilik durmuşynda möhüm ähmiýetli wakalaryň biri boldy diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Ýurdumyzyň kanun çykaryjy edarasynyň gurluşynda amala aşyrylýan özgertmeleriň, Halk Maslahatynyň düzüminde döredilen komitetleriň öňünde durýan esasy wezipeleriň hatarynda döwletimiziň kuwwaty hasaplanýan ýaşlarymyzyň nurana geljegi hakyndaky aladalar hem bar.
Islendik döwletiň kuwwaty diňe bir tebigy baýlyklary bilen däl-de, eýsem, ýetişdirip bilýän kämil nesilleri bilen kesgitlenilýär. Häzirki wagtda ýurdumyzda ýaşlaryň döwrebap bilim almaklary, hünärlerini kämilleşdirmekleri üçin ähli mümkinçilikler döredildi. Bäsdeşlige ukyply, ösüşiň ýokary depginlerini gazanmagyň möhüm şerti hökmünde önümçilige sanly tehnologiýalar ornaşdyrylýar. Bu ugurdan ýaş hünärmenleri taýýarlamaga uly ähmiýet berilýär. Sebäbi innowasiýalar, häzirki zaman ylymlary, nanotehnologiýalar, sanly ulgam adamzat jemgyýetini öňe alyp barýar diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Bu «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 1-nji maddasynda aýratyn kadalar bilen berkidilendir. «Türkmenistanda ýaşlar barada döwlet syýasatynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynda» bellenilişi ýaly, taryhy şahsyýetlerimiziň nusgalyk mekdebine eýerip, ýaşlarda Watana, merdana halkymyza we şöhratly taryhymyza buýsanjy, ylym-bilime höwesi artdyrmak, olaryň dünýä ülňülerine laýyk gelýän, ylmyň soňky gazanan innowasion sanly tehnologiýalaryndan oňat baş çykarmagyny gazanmak, döwrebap bilim almagyny üpjün etmek, ýaşlara “Watan” diýen beýik düşünjäniň mukaddesdigini düşündirmek, ony gözüň göreji ýaly goramagy we ýürekden söýmegi terbiýelemek Türkmenistanyň ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň özeni bolup durýar. Kämil şahsyýet bolup ýetişmekde adamzada mahsus bolan duýgynyň ilkinjisi ata Watana, ene topraga bolan söýgüdir diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady. Watansöýüjilik dogduk mekanyň ösüşli ýollarynda öz adyň tutulmagy we halal zähmetiň bilen Watanyň şan-şöhratyna mynasyp goşant goşmakdyr.
Soňra hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, ýaşlar hakynda Kanunyň taslamasynyň ara alnyp maslahatlaşylmagy bilen baglylykda, kimiň nähili teklibiniň bardygy bilen gyzyklandy we maslahata gatnaşyjylara söz berdi.
Ilki bilen, çykyş eden Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak barada edýän aladalarynyň netijesinde ýurdumyzyň täze üstünliklere beslenýändigini nygtady. Şeýle-de Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlarynyň durmuşa geçirilmegi bilen, ýurdumyzda giň gerimli demokratik özgertmeleriň ýaýbaňlandyrylandygy, milli parlamentiň işiniň hil taýdan täze derejelere çykarylandygy bellenildi.
Aşgabatda geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň Parlamentara forumynyň Aşgabat Jarnamasynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy sessiýasynyň resminamasy hökmünde kabul edilmegi, Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň wise-başlyklygyna saýlanmagy ýurdumyzyň nobatdaky syýasy üstünligidir.
Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan mundan beýläk-de durnukly hem-de hemmetaraplaýyn ösdürmekde ýaşlaryň ägirt uly ornuny nazara almak bilen, ýaşlar meselesiniň hormatly Prezidentimiziň alyp barýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugruna öwrülendigi nygtaldy. Muňa döwlet Baştutanymyzyň berýän tabşyryklary hem-de Russiýa Federasiýasyna resmi sapary wagtynda Aşgabatda bilelikdäki türkmen-rus uniwersitetini döretmek baradaky başlangyçlary hem şaýatlyk edýär.
Gahryman Arkadagymyzyň tagallalary esasynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ylmyň we tehnikanyň täze gazananlary we sanly ulgam döwlet durmuşynyň ähli ulgamlaryna ornaşdyrylýar. Hut şunuň özi-de giň gözýetimli, bilimli ýaş nesli terbiýelemegiň, ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamagyň möhümdigini şertlendirýär. Halk Maslahatynyň Başlygynyň başlangyjy boýunça Milli Geňeşiň palatalarynyň bilelikdäki mejlisiniň gün tertibinde “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasynyň ara alnyp maslahatlaşylmagy möhüm ähmiýete eýedir. Ýurdumyzda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen döwrüň ruhuna we talaplaryna laýyklykda, ýaşlar syýasatynyň dürli ulgamlaryny öz içine alýan kanunçylyk-hukuk binýady kämilleşdirilýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Milli Geňeşiň, syýasy partiýalaryň hem-de jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri ýurdumyzyň welaýatlaryna iş saparlaryny amala aşyrdylar we olaryň dowamynda mugallymlaryň, talyplaryň, ykdysadyýetiň dürli pudaklaryndaky ýaş hünärmenleriň tekliplerini öwrendiler. Geçirilen işleriň netijesinde “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasy taýýarlanylýar.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy esasynda kabul edilen “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy” milli kanun çykaryjy edaranyň öňünde täze wezipeleri goýýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda durmuşa geçirilýän giň gerimli özgertmeleri kanunçylyk taýdan üpjün etmekde, milli kanunçylyga döwrüň talabyna laýyk seljeriş işlerini geçirip, ony kämilleşdirmekde, demokratik döwletimiziň, adalatly raýat jemgyýetimiziň hukuk binýadyny berkitmekde Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputatlarynyň ak ýürekden zähmet çekjekdikleri nygtaldy.
Çykyşynyň ahyrynda Mejlisiň Başlygy hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, uzak ömür, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işlerinde täze üstünlikleri arzuw etdi.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýewe söz berildi. Ol Gahryman Arkadagymyzyň yglan eden «Döwlet adam üçindir!» diýen ýörelgesiniň durmuşa geçirilmegi netijesinde ýurdumyzda adam baradaky aladanyň kämil nusgasynyň döredilendigini nygtady. Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanda bu ýörelge üstünlikli durmuşa geçirilýär. Halkymyz ýaşlar bilen bilelikde ata Watanymyzyň beýik geljegini gurýar.
Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan özgertmeleri esasynda ýurdumyzda ýaşlaryň kämil ylym-bilim almagy, arassa ahlakly we giň dünýägaraýyşly bolup ýetişmekleri ugrunda giň mümkinçilikler döredildi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýaşlary hakyky watançylyk, halkymyzyň belent ynsanperwerlik we ahlak gymmatlyklary ruhunda, edermen pederlerimiziň mysalynda terbiýelemäge uly üns berilýär. Şu babatda wajyp ugur ýaşlar syýasaty bolup durýar. Ýaşlaryň bilim almagy, giň dünýägaraýyşly bolmagy, zehinini ösdürmegi, eziz Watanymyza, mähriban halkymyza wepaly şahsyýetler bolup ýetişmegi üçin ähli şertleriň milli kanunçylykda göz öňünde tutulmagy we degişli maksatnamanyň kabul edilmegi bu ugurda möhüm esaslary döredýär.
Şunuň bilen baglylykda, şu gün ýurdumyzda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda alnyp barylýan ýaşlar baradaky döwlet syýasatyny täze döwrüň ruhuna laýyklykda durmuşa geçirmegiň meseleleri barada öňde durýan wezipeleri ara alyp maslahatlaşmaga Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynyň bu meselä döwlet derejesinde uly üns berilýändiginiň şaýady bolup durýandygy bellenildi. Gahryman Arkadagymyzyň şu günki taryhy duşuşykda beýan eden wezipeleri, milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça gymmatly maslahatlary bu ugurda Türkmenistanyň Konstitusiýasyna, halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryna hem-de milli tejribä laýyklykda alnyp baryljak işler üçin esas bolar.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe halkymyzyň, aýratyn-da, ýaşlaryň saglygyny goramaga, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmäge uly ähmiýet berilýändigi bellenildi. Bu işde hem Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ýaş ildeşlerimize nusgalyk görelde bolýar. Çykyşynyň ahyrynda K.Babaýew Gahryman Arkadagymyza ata Watanymyzyň hem-de halkymyzyň bähbidine giň gerimli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Soňra Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň iňlis dili we edebiýaty hünäriniň 4-nji ýyl talyby Ogulbagt Koçiýewa söz berildi.
Çykyş edeniň nygtaýşy ýaly, ýaşlar Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bilen duşuşýandyklaryna hem-de duşuşykda «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunyny kämilleşdirmek boýunça pikir alşyp bilýändiklerine buýsanýarlar. Taryhy başlangyçlary dowam etdirýän hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe «Türkmenistanda ýaşlar barada döwlet syýasatynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny» durmuşa geçirmek maksady bilen, terbiýeli, ýokary bilimli, ruhy taýdan kämil ýaş nesli kemala getirmek boýunça netijeli işler amala aşyrylýar.
«Türkmenistanda daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasy» ýaşlaryň daşary ýurt dillerini dünýä ölçeglerine laýyklykda, kämil öwrenmegine uly itergi berdi. Ýokary okuw mekdepleri häzirki zaman bilim tehnologiýalary, multimedia we lingafon enjamlary bilen üpjün edilýär. Bu bolsa talyplaryň halkara bäsleşiklere, ders olimpiadalaryna yzygiderli gatnaşmagyna giň mümkinçilik döredýär.
O.Koçiýewa çykyşyny dowam edip, Gahryman Arkadagymyzyň ýakynda Daşoguz we Lebap welaýatlaryna amala aşyran iş saparlaryna ünsi çekdi. Hususan-da, Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň talyplary bilen duşuşykda alym Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bilimiň we ylmyň terbiýäniň sütünidigini nygtap, ýaşlara bilimlerini yzygiderli baýlaşdyrmaklaryny, düýpli bilim almaga, aň-bilim derejelerini yzygiderli ýokarlandyrmaga çalyşmagy nesihat etdi. Bu babatda O.Koçiýewa Arkadagymyzyň nusgalyk ýoluna eýerip, rowaçlygyň hem-de gülläp ösüşiň ýoly bilen öňe gitmegiň ýaşlaryň mukaddes borjudygyny belledi.
Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň talyby Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna gatnaşyjy döwletleriň Ýaşlar parlamentara forumyna gatnaşmagy barada aýdyp, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň taryhy çykyşynyň ýaşlaryň ylma, bilime bolan höwesini has-da artdyrandygyny nygtady. Ýokary okuw mekdebiniň talyplary ýaşlar baradaky syýasaty kämilleşdirmek, Garaşsyz Watanymyza beýik söýgini terbiýeleýän wagyz-nesihat işleriniň gerimini giňeltmek we döwletimiziň şu güni hem-de geljegi bolan ýaşlara durmuş, ykdysady, syýasy, guramaçylyk, hukuk goldawlaryny bermek baradaky teklipleri goldaýarlar diýip, O.Koçiýewa çykyşyny tamamlap, hormatly Prezidentimize hem-de Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, uzak ömür, bagtyýar durmuş arzuw etdi.
Soňra S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň agronomçylyk hünäriniň 4-nji ýyl talyby Gurbanmyrat Bäşimow çykyşynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň her bir gününiň şanly wakalara beslenýändigini, ýaşlar bilen şu günki duşuşygyň hem hemmeler üçin çuňňur mana eýe bolup, ýakymly pursatlary paýlaýandygyny nygtady.
Çykyşda bellenilişi ýaly, ol möhüm taryhy wakanyň şaýady bolmak mümkinçiligine, ýaşlar syýasaty boýunça kesgitlenen wezipeleri durmuşa geçirmek babatda alnyp barylýan işleri has-da güýçlendirmek, bu ugurdaky kanunçylygy seljermek we döwrebaplaşdyrmak boýunça taryhy teklipleri ara alyp maslahatlaşmaga gatnaşýandygyna buýsanýar. Mälim bolşy ýaly, azyk howpsuzlygyny we haryt bolçulygyny üpjün etmek maksady bilen, hormatly Prezidentimiziň Permany esasynda uly möçberde maliýe serişdeleri hem-de goşmaça ýer bölekleri bölünip berildi. Bularyň ählisi daýhanlaryň, aýratyn-da, ýaşlaryň döredijilikli zähmete, bol hasyl öndürmäge bolan höwesini has-da artdyrýar diýip, G.Bäşimow aýtdy.
Gahryman Arkadagymyzyň Türkmen oba hojalyk institutynda geçiren taryhy duşuşygy barada durlup geçilip, obasenagat toplumynda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek, ýer kadastryny döretmek ugrundaky işleriň ýerine ýetirilmeginde ýokary hünärli işgärlere möhüm ornuň degişlidigine üns çekilendigi nygtaldy. Şeýle hem ata-babalarymyzyň döreden daýhançylyk tejribelerini häzirki zaman agrotehnika ylmynyň nukdaýnazaryndan döwrebap derejede ösdürmegi dowam etmek, ýurdumyzyň toprak-howa şertlerine uýgunlaşdyrylan tohumlaryň täze görnüşlerini döretmek, düýedarçylygy, maldarçylygy, miweçiligi we üzümçiligi ösdürmegi dowam etdirmek barada nesihatlar berildi.
Ol ýaşlar telekeçiligini ösdürmek, ýaş nesliň ýurdumyzyň jemgyýetçilik, durmuş-ykdysady, medeni durmuşyna işjeň gatnaşmaklary üçin giň mümkinçilikleri döretmek barada beýan edilen başlangyçlaryň ýaşlary täze üstünlikleri gazanmaga ruhlandyrýandygyny aýtdy. Çykyşynyň ahyrynda G.Bäşimow hormatly Prezidentimize we Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa berk jan saglyk, uzak ömür, ýurdumyzyň hem-de halkymyzyň bähbidi ugrunda alyp barýan ýadawsyz işlerinde mundan beýläk-de üstünlikleri arzuw edip, ýurdumyzyň ýaşlarynyň Watanymyzyň gülläp ösmegine geljekde-de mynasyp goşant goşjakdyklaryna ynandyrdy.
Soňra Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň ykdysady kibernetika taýýarlyk ugrunyň 2-nji ýyl talyby Yslam Amangulyýew çykyş edip, ähli ýaşlaryň adyndan hormatly Prezidentimize hem-de Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygyna Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bagtyýar durmuş üçin tüýs ýürekden sagbolsun aýtdy. Amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň netijesinde ýokary tehnologiýalaryň hem-de ylmyň soňky gazananlaryna esaslanýan ykdysadyýetimiziň milli nusgasynyň döredilendigi nygtaldy. “Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy” hem-de «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» kabul edildi. Olarda ata Watanymyzy mundan beýläk-de gülledip ösdürmäge gönükdirilen wezipeler kesgitlenildi.
Çykyş eden Watanymyzyň halkara giňişlikdäki belent abraýyna ünsi çekip, 2022-nji ýylyň 12-nji maýynda Aşgabatda Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň Parlamentara forumynyň Aşgabat Jarnamasynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy sessiýasynyň resminamasy hökmünde kabul edilmeginiň, şeýle hem Türkmenistanyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň wise-başlyklygyna saýlanmagynyň uly ähmiýetini nygtady.
Bellenilişi ýaly, bu gün bagtyýar ýaşlar Gahryman Arkadagymyzyň göreldesine eýerip hem-de hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzy ählitaraplaýyn ösdürmek boýunça başlangyçlaryndan ugur alyp, ylmy-barlag edaralarynda we ýokary okuw mekdeplerinde zähmet çekýärler, düýpli nazary we amaly barlaglary geçirýärler, sanly ulgamyň ösdürilmegine mynasyp goşant goşup, innowasion senagat nusgalaryny işläp taýýarlaýarlar.
Bu gün hünär bilimi edarasyny tamamlan ýaşlaryň durmuş goraglylygy bilen bagly ýeňillikli durmuş-ykdysady kepillikleri üpjün etmek, orta mekdepleri tamamlan uçurymlaryň zähmet tejribesini toplamaklary üçin olaryň iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmak, ýaşlary hünäre ugrukdyrmak işlerini kämilleşdirmek bilen bagly teklipler beýan edildi. Y.Amangulyýew ýaşlaryň bu başlangyçlary doly goldaýandyklaryny aýdyp, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň maslahatlaryndan hem-de öwüt-ündewlerinden ugur alyp, ýaş nesliň öňünde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetiriljekdigine ynandyrdy.
Soňra Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň senagat desgalarynyň we tehnologik toplumlaryň elektrohereketlendirilişi hem-de awtomatikasy hünäriniň 4-nji ýyl talyby Hojadurdy Hojadurdyýew çykyş edip, Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary bilen ýurdumyzda amala aşyrylýan durmuş-ykdysady özgertmeleriň aýrylmaz bölegi bolan gurluşyk, binagärlik taglymaty esasynda ileri tutulýan wezipeleriň öňe çykýandygyny aýtdy. Türkmenistanyň at gazanan arhitektory Gahryman Arkadagymyzyň belent maksatlary bilen ýurdumyz giň gerimli gurluşyk meýdançasyna öwrüldi. Hormatly Arkadagymyzyň amala aşyran şähergurluşyk maksatnamasy esasynda ak mermere beslenen Aşgabat dünýäniň iň ajaýyp, ýaşamak üçin amatly şäherleriniň birine öwrüldi.
H.Hojadurdyýew sözüni dowam edip, Gahryman Arkadagymyzyň iri şähergurluşyk başlangyçlaryny hormatly Prezidentimiziň ylma esaslanyp, döredijilikli hem-de sazlaşykly işleri bilen dowam etdirýändigini belledi. Häzirki wagtda Ahal welaýatynyň döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygy güýçli depginlerde alnyp barylýar. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň ýakynda Ahal welaýatyna iş sapary wagtynda täzeçil usulda gurluşyk meýilnamalary düzülende, oňa ýurdumyzyň ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň, aýratyn-da, Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyplarynyň işjeň çekilmeginiň maksadalaýyk boljakdygyny bellemegi ýaşlara bildirilýän uly ynamdyr diýip, bu ýokary okuw mekdebiniň talyby aýtdy.
Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda düýbi tutulan «Aşgabat-siti», nesip bolsa, ýakyn ýyllarda sanly tehnologiýalar bilen üpjün edilen dünýäniň «akylly» şäherleriniň birine öwrüler. Bu beýik hem-de geljegi nazarlaýan işler gurluşykçy, binagär, dizaýner ýaşlary, bu ugurdan işlejek hünärmenleri örän buýsandyrýar. Şeýle hem çykyş eden talyp Gahryman Arkadagymyzyň bu gün ekologik taslamalary durmuşa geçirmäge we taryhy ýadygärlikleriň durkuny täzelemäge ýaşlaryň gatnaşmagyny goldamak, içerki syýahatçylyk ulgamyny ösdürmek arkaly ýaşlarda taryhy we medeni mirasa, daşky gurşawy goramaga bolan gyzyklanmany höweslendirmek bilen bagly öňe süren tekliplerini ýaşlaryň doly goldaýandygyny nygtady.
Çykyşynyň ahyrynda H.Hojadurdyýew täze taryhy döwürde batly gadamlar bilen öňe barýan eziz Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmekde, Garaşsyz Diýarymyzyň, mähriban halkymyzyň her bir gününi şöhratly üstünliklere beslemekde ýaşlaryň hem mynasyp goşantlaryny goşjakdygyna hormatly Prezidentimizi we Gahryman Arkadagymyzy tüýs ýürekden ynandyrdy.
Soňra çykyş etmek üçin Türkmenistanyň Goranmak ministrliginiň Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky Harby institutynyň halas ediş bölünmelerini dolandyrmak hünäriniň 2-nji ýyl harby talyby Bagtyýar Allowowa söz berildi. Ol harby talyplaryň Gahryman Arkadagymyzyň şu günki çuň manyly çykyşyny, paýhasly pikirlerini, bilim-ylym ulgamlaryny hil taýdan ösdürmekde berk binýada öwrüljek nesihatlaryny we eziz Watanymyza wepaly gulluk etmek baradaky parasatly sargytlaryny uly ruhubelentlik bilen diňländiklerini aýtdy. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň milli bilim ulgamyny dünýä derejesinde döwrebaplaşdyrmak, okuw-terbiýeçilik işlerini kämilleşdirmek, sanly ulgamy durmuşa ornaşdyrmak, şeýle-de döwür bilen aýakdaş gitmek baradaky gymmatly maslahatlary, köptaraplaýyn ussatlygy, baý durmuş tejribesi ýaşlarda uly buýsanç duýgusyny döredýär.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe, ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýän günlerinde hormatly Prezidentimiz tarapyndan mynasyp dowam etdirilýän, Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda badalga berlen taryhy özgertmeler ýaşlarda bagtyýar we abadan geljege bolan ynamy berkidýär. Çykyş eden harby talyp şu ýatda galyjy günde Gahryman Arkadagymyzyň taryhy çykyşyndan ruhlanan Watan goragçylarynyň geljekde-de döwletimiz tarapyndan döredilýän ähli mümkinçiliklerden netijeli peýdalanyp, döwrebap bilim alyp, harby hünär ussatlygyny artdyrjakdygyna, hormatly Prezidentimiziň daşyna has-da jebisleşip, kabul eden harby kasamlaryna ygrarly, eziz Watanymyza wepaly ýurt goragçylary bolup ýetişjekdiklerine ynandyrdy.
Goranyş häsiýetli Harby doktrinamyzdan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirip, döwletimiziň goragynda sarsmaz gala bolup durarys. Gahryman Arkadagymyzyň merdana pederleriniň — ussat mugallym, edermen esger, ilhalar ynsan Berdimuhamet Annaýewiň, Watanyň wepaly ogly Mälikguly Berdimuhamedowyň nusgalyk ömrüni mukaddes harby gullugymyzda ýol-ýörelge edineris. Milli gymmatlyklarymyzy we bähbitlerimizi, il abadançylygyny, ýurt asudalygyny gözümiziň göreji deýin gorarys diýip, çykyş eden harby talyp aýtdy.
Sözüniň ahyrynda B.Allowow Watan perzentleriniň Gahryman Arkadagymyzyň peder dowamatyndan gözbaş alyp gaýdýan belent watansöýüjiligine, ynsanperwerligine hem-de bimöçber sahawatyna çuňňur sarpa goýýandyklaryny nygtady. Ol şu günki taryhy çykyşynyň dowamynda ýaşlara eden sargytlary, wesýetleri, pent-nesihatlary, ýiti zehini we umman ýaly paýhasy üçin Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygyna hoşallyk bildirdi. Harby talyp hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza janynyň sag, ömrüniň uzak, belent başynyň aman bolmagyny, döwletli işleriniň hemişe rowaç almagyny tüýs ýürekden arzuw etdi hem-de çykyşyny watançylyk kasamy bilen jemledi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy hemmelere çykyşlar üçin minnetdarlyk bildirip, ýurdumyzyň ýaşlarynyň watansöýüjilik ruhunda terbiýelenmegi babatda yzygiderli işleriň alnyp barylýandygyna ünsi çekdi. Ýaşlarymyzyň watansöýüjilik ruhunda terbiýelenmegi maşgalanyň, döwletimiziň hemişelik üns merkezinde durýar we geljekde-de durar diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.
Şunuň bilen baglylykda, bu Kanunyň 7-nji maddasynyň 6-njy bendinden soň, 7-nji bendi döredip, oňa ýaşlaryň ylymly, bilimli, giň dünýägaraýyşly, ýokary ahlakly adamlar bolup ýetişmeklerini, ösen tehnologiýalardan baş çykarmaklaryny, milli ýörelgelerimizi mynasyp dowam etdirmeklerini gazanmak, ýaşlara halkara ölçeglere laýyk gelýän goldaw bermegiň döwlet guralyny döretmek maksady bilen, Türkmenistanyň Sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň ýaşlar syýasaty babatdaky ygtyýarlyklaryny Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň ygtyýarlyklaryna geçirmek meselesini öwrenmek babatda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetine teklipleri hödürlemek maksadalaýyk bolar.
Taryhy maglumatlara nazar aýlap, olar bilen tanşanyňda, beýik şahsyýetlerimiziň neslidigiňe, olaryň guran, goran döwletinde ýaşaýandygyňa buýsanýarsyň. Bu buýsanç ynsany ata-babalarymyza mynasyp nesil bolmaga borçlandyrýar diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy belledi. Çünki ata-babasy beýik millet bakydyr! Ata-babalary nusgalyk millet ölmez-ýitmezdir!
Ýurdumyzda ýaş nesillerimiziň nusgalyk şahsyýetlerimizden habarly bolmaklary we olaryň edermenlikleri bilen tanyş bolmaklary üçin şahsyýetlerimiziň heýkelleri oturdylan seýilgähleriň gurulmagy, teatrlarda şol döwürlere degişli sahna eserleriniň goýulmagy, kinofilmleriň surata düşürilmegi, obadyr etraplara, şäherlere, orta, ýörite orta we ýokary okuw mekdeplerine belli şahsyýetlerimiziň atlarynyň dakylyp ebedileşdirilmegi, taryh dersiniň okuw meýilnamalaryna girizilmegi nesillerimiziň bu babatda giň maglumatlara eýe bolmagyna döredilýän şertlerden habar berýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda halkymyzyň baý medeni mirasyny gorap saklamak, dikeltmek, öwrenmek we artdyrmak, milli gymmatlyklary, däp-dessurlary, maşgala edebini giňden wagyz etmek arkaly sagdyn, bilimli, ýokary aň-düşünjeli, watansöýüji ýaş nesiller üçin maksatnamalaýyn işler yzygiderli amala aşyrylýar.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam edip, «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 5-nji maddasynyň 16-njy bendinden soň, 17-nji bendi goşmagyň, ýagny Garaşsyz Watanymyza beýik söýgini, milli buýsanjy terbiýeleýän, milli ýörelgelerimize laýyk gelýän, bilim berijilik häsiýetli wagyz-nesihat işleriniň geriminiň giňeldilmeginiň maksadalaýyk boljakdygyny belledi. Şeýle-de Kanunyň 23-nji maddasynyň 2-nji böleginden soň, 3-nji bölegi goşmak, ýagny ekologik taslamalary durmuşa geçirmäge we taryhy ýadygärlikleriň durkuny täzelemäge ýaşlaryň gatnaşmagyny goldamak, içerki syýahatçylyk ulgamyny ösdürmek arkaly, ýaşlarda taryhy we medeni mirasa, daşky gurşawy goramaga bolan gyzyklanmany höweslendirmek bilen bagly goşmaçalar girizilse, ýerlikli bolar.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy bu baradaky sözüni dowam edip, döwre mynasyp nesil bolmak üçin döwür bilen aýakdaş gitmelidigini, munuň her bir nesliň öňünde goýýan maksatlarynyň biri bolmalydygyny belledi. Döwür ösýär, şol bir wagtda adamzat jemgyýetinde dürli üýtgeşmeler, özgerişlikler bolýar. Ylymlar akademiýasynyň garamagyndaky institutlarda, Tehnologiýalar merkezinde, pudaklaýyn ylmy-barlag edaralarynda, ýokary okuw mekdeplerinde düýpli, täzeçe ylmy-barlag işlerini alyp barmak üçin zerur şertler döredildi. Bu işler Türkmenistanyň ylmyny dünýäde iň öňdebaryjy, abraýly orunlara çykarjak ýaş alymlaryň, inžener-tehnologlaryň täze nesliniň kemala gelmegine ýardam berýär.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň aýdyşy ýaly, «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» kitabynda ol döwletimiziň dünýädäki şan-şöhratyny, at-abraýyny has-da beýgeltmäge goşant goşjak ýaşlarymyz barada arzuwlaryny beýan etdi. Şunuň bilen baglylykda, ýaşlaryň ruhy-ahlak taýdan arassa, ynsanperwer, adalatly, ýurdumyza gerekli we mynasyp nesil bolmagyny gazanmak, zehinli ýaşlary ýüze çykarmak, innowasion tehnologiýalardan baş çykaryp bilýän ýaşlary kemala getirmek, sporta, milli gymmatlyklarymyza söýgini artdyrmak, internet ulgamyny kämilleşdirmek we başga-da döwrüň talap edýän zerurlyklaryny ýaşlaryň durmuşyna ornaşdyrmak ýaly işler durmuşa geçirilýär.
Mundan başga-da, Gahryman Arkadagymyz «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 7-nji tesiminiň 3-nji bendinden soň 4-nji bendi goşmagy we ýaşlaryň jemgyýetçilik, durmuş-ykdysady, medeni durmuşa işjeň gatnaşmaklaryny gazanmak maksady bilen, ýaşlaryň arasynda telekeçiligi ösdürmegiň guralyny işläp taýýarlamagy teklip etdi. Şunda telekeçiler tarapyndan döredilen kärhanalarda işleýän işgärleriň 75 göterimi ýaşlar bolsa, olary «ýaşlar kärhanasy» diýip atlandyryp, şeýle kärhanalary döwlet tarapyndan goldamak boýunça ýeňillikler göz öňünde tutulmalydyr.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň belleýşi ýaly, häzirki wagtda ýurdumyzda sanly ulgama geçmek işi üstünlikli alnyp barylýar. Sanly ulgam arkaly amala aşyrylýan çäreler çaltlygy, amatlylygy we artykmaç zähmeti talap etmeýändigi bilen tapawutlanýar. Sanly ulgamyň durmuşymyza ornaşmagy bilen, häzirki wagtda sebitleýin we halkara gatnaşyklar has-da pugtalanýar. Geçirilýän onlaýn maslahatlar, duşuşyklar, brifingler ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösmegine we kämilleşmegine itergi berýär.
Gahryman Arkadagymyz maslahata gatnaşyjylara ýüzlenip, bilim ulgamyny ösdürmegiň biziň ýurdumyzyň geljegini kesgitleýän esasy şertleriň biridigini nygtady. Geljekki nesil hakynda alada — munuň özi ertirki güne iň bir ygtybarly, akylly-başly maýa goýumydyr. Bilim ulgamy, ilkinji nobatda, ýaşlar syýasatydyr, ertirki günüň aladasydyr. «Maglumatlar we tehnologiýalar» asyry diýlip atlandyrylýan XXI asyrda ylmyň iň täze gazananlary bilen aýakdaş gitmek, milli ykdysadyýetimizi ýokary tehnologiýaly pudaklar bilen üpjün etmek döwrümiziň talaby we güýçli döwlet bolmagyň esasy şertidir.
Ýaş nesillerimiziň tehnologik ösüşlerden yza galmazlygy üçin bilim edaralarynda ýörite internet merkezleri döredilip, bilim edaralarynyň maddy-enjamlaýyn binýady sanly bilimiň serişdeleri, elektron aragatnaşyk, öňdebaryjy tehnologiýalar we iş tejribeleri arkaly yzygiderli pugtalandyrylýar. Bu babatda «Bilim hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, ýaşlara bilim bermek işi bilen bagly kadalar hem aýratyn berkidilýär. Sanly tehnologiýalaryň çalt ösmegi bilen, bütin dünýäni öz içine alýan aragatnaşyk ulgamy döredilýär, täze pudaklardyr düşünjeler peýda bolýar. Döwrüň bu täzelikleri biziň jemgyýetimize hem giňden ornaşýar. Bu bolsa ýurdumyzyň dünýäniň sanly giňişligine işjeň goşulyşmagyny, halkara bazarlarda bäsdeşlige ukyply bolmagyny üpjün edýär diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy belledi.
Ýurdumyzda ýaşlaryň tehnologik ösüşden yza galmazlygy, döwrebap hünärleri ele almaklary, nazary bilimlerini kämilleşdirmekleri, amaly endiklerini ýokarlandyrmaklary, sanly tehnologiýalary özleşdirmekleri, täze ylmy taglymatlary, öňdebaryjy barlaglary we tehnologik tejribeleri öwrenmekleri üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Şunuň bilen baglylykda, «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 35-nji maddasynyň 6-njy bendinden soň, 7-nji bendi goşmak, ýagny bilim edarasyny tamamlan, ýaňy işe kabul edilen ýaş hünärmenleriň girdeji salgydyny zähmet döwrüniň 1-nji ýylynda bellenilen kadasyndan 50 göterim, 2-nji we 3-nji ýylynda 25 göterim ýeňillikli tölemeginiň tertibini kesgitlemek teklip edildi. Şeýle-de bu Kanunyň 20-nji maddasynyň 13-nji bendinden soň 14-nji bendi goşmak, ýagny ýaşlarda okuwyň üznüksizligini gazanmak we olary hünäre ugrukdyrmak maksady bilen, orta mekdebi tamamlan ýaş oglanlaryň ýokary we orta hünär okuw mekdepleriniň giriş synaglaryna gatnaşmagy üçin bir gezek mümkinçilik döretmek şerti bilen, harby gullugyň möhletini wagtlaýyn yza süýşürmek meselesiniň öwrenilmeginiň maksadalaýyk boljakdygy nygtaldy.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow çykyşynyň dowamynda sport we köpçülikleýin bedenterbiýe bilen meşgullanmagyň ynsanyň ömrüni uzak, janyny sag, şähdini açyk edýändigine ünsi çekdi. Dürli ýaşly raýatlarymyzyň, aýratyn-da, ýaş nesillerimiziň bedenterbiýe hereketleri, sport görnüşleri bilen meşgullanmaklaryna ähli mümkinçilikler döredilýär. Obalarda, etraplarda, şäherlerde gurlup ulanmaga berilýän sport desgalarydyr binalary we ol ýerlerde döredilýän mümkinçilikler esasynda bu gün agzybir türkmen halky sagdyn durmuş ýörelgesini durmuş kadalarynyň birine öwürdi. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň nygtaýşy ýaly, merjen şäherimiz Aşgabat halkara sport ýaryşlarynyň geçirilýän mekanyna öwrüldi. Mundan başga-da, türkmenistanly türgenler yzygiderli türgenleşikleriň netijesinde sebit we daşary ýurtlarda geçirilýän halkara ýaryşlara gatnaşyp, türkmen tuguny ýeňiş münberinde belentden parladyp, Döwlet senamyzy sport äleminde belentden ýaňlandyrýarlar. Munuň özi ýurdumyzyň abraýyny halkara derejede şöhratlandyrmaga mümkinçilik berýär. Hut şu nukdaýnazardan, ýurdumyzda berk bedenli, sagdyn ruhly, giň dünýägaraýyşly nesli kemala getirmek, ýaşlarymyzyň dünýä ülňülerine laýyk gelýän binalarda bilim almaklary, milli ruhda terbiýelenip, arzuw edýän kärlerinde işläp, Watanymyzyň ösüşli ýollaryna mynasyp goşant goşmaklary üçin zerur şertler döredilýär. Mälim bolşy ýaly, bu wezipeler ýurdumyzda kabul edilen «Bedenterbiýe we sport hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda hem anyk kesgitlenendir.
Umuman, ýurdumyzda amala aşyrylýan beýik başlangyçlaryň her birinde ýaşlaryň bähbitleri, olaryň abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamagy ugrundaky wezipelere aýratyn ähmiýet berilýär. Munuň üçin döwletimiz tarapyndan ýaşlara ähli zerur şertler döredilýär. Şoňa görä-de, Gahryman Arkadagymyz bu Kanunyň taslamasyny işläp tamamlamagy hem-de halkymyzyň «Ýedi ölçäp, bir kes!» diýen pähiminden ugur alyp, «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek meselesine töwerekleýin hem-de ylmy nukdaýnazardan çemeleşilmegini zerur hasap edýändigini nygtady.
Gelip gowuşýan teklipler halkymyzyň nesil terbiýesi hakynda asyrlardan-asyrlara, nesillerden-nesillere geçirilip, kämil derejä ýetirilen gymmatlyklaryndan, şeýle-de döwrümiziň talaplaryndan ugur alyp, gutarnykly seljerilmelidir.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň deputatlary, jemgyýetçilik birleşikleriniň işgärleridir agzalary bu Kanuna zerur üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek barada ýurdumyzyň welaýatlarynyň etraplarynyň iň çetki obalaryna baryp, ýaşlaryň, şol sanda il sylagly ýaşulularyň, zähmetkeşler köpçüliginiň gatnaşmagynda maslahatlary geçirip, ýaşlar barada döwlet syýasaty boýunça kesgitlenen wezipeleri durmuşa geçirmek babatda alnyp barylýan işleri has-da güýçlendirmek, bu ugurdaky kanunçylygy seljermek we döwrebaplaşdyrmak boýunça olaryň pikirlerini, tekliplerini, isleg-arzuwlaryny nazara almalydyrlar. Teklipleriň ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hünärmenleri, halypa professorlardyr alymlar tarapyndan öwrenilip, seljerilip we umumylaşdyrylyp, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň garamagyna hödürlenilmegi maksadalaýyk bolar diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ýaşlara ýüzlenip, ýüregiň adamyň ruhy ýagdaýyna we beden saglygyna baha bermekde iň esasy synadygyny aýtdy. Her bir işe ýürekden ýapyşyp, merdana halkymyzyň adyny dünýäde mundan beýläk-de dabaralandyrmak, başymyzyň täjine deňeýän eziz Watanymyzyň şöhratyna şöhrat goşmak, milli gymmatlyklarymyzy mynasyp dowam etdirmek ýaşlaryň esasy borjudyr.
Gahryman Arkadagymyz ýaşlara berk jan saglyk, uzak ömür, bagtyýar we abadan durmuş, okuwda iň gowy netijeleri, eziz Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine goşant goşmakda uly üstünlikleri arzuw etdi.
Hormatly Arkadagymyz ýaşlar bilen geçiren maslahatyndaky çykyşyny şeýle sözler bilen jemledi: «Garaşsyz döwletimiziň dünýädäki abraýyny mundan-da belende götermekde agzybir halkymyza rowaçlyklar ýar bolsun! Ýaşasyn Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri! Ýaşasyn Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan!».
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň bu sözleri joşgunly el çarpyşmalar bilen garşylanyp, ýaşlar syýasaty babatda milli kanunçylygy kämilleşdirmegiň meselelerine bagyşlanan maslahat tamamlandy.
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli baýramçylyk dabaralary
Şu gün asylly däbe görä, paýtagtymyzda we tutuş ýurdumyzda Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli baýramçylyk dabaralary geçirildi. Bu senäniň milli senenamamyzdaky baýramçylyklaryň hataryna girizilmegi Türkmenistanda ösüp gelýän ýaş nesilleriň hemmetaraplaýyn alada bilen gurşalandygynyň, Watanymyzyň Birleşen Milletler Guramasynyň kabul eden Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasynda tassyklanan esasy ugurlara ygrarlydygynyň aýdyň beýanydyr.
Bu wajyp resminamany tassyklap, ýurdumyz öz ýaşajyk raýatlary üçin amatly durmuş şertlerini üpjün etmekde ýokary jogapkärçiligini iş ýüzünde dünýä äşgär edýär. Döwlet syýasatynda halkymyzyň gadymdan gelýän ynsanperwerlik ýörelgeleri, ruhy gymmatlyklary we jemgyýetimiziň oňyn garaýyşlary, paýhasly durmuş tejribeleri öz beýanyny tapýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu asylly dessurlar mynasyp dowam etdirilip, täze mazmun bilen baýlaşdyrylýar. Ýaşajyk raýatlaryň abadançylygy we sazlaşykly ösmegi, saglyklaryny berkitmegi, ýokary hilli bilim almak mümkinçiligine eýe bolmaklary bilen bagly meseleler hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr.
Şunuň bilen baglylykda, hossarlyga mätäç çagalara yzygiderli üns berilýär. Türkmen halky köp asyrlaryň dowamynda şeýle gatnaşyklaryň anyk ugurlaryny döredipdir we ony nesilden-nesle geçirip gelýär. Häzirki döwürde bu ýörelgeler hukuk kepilliklerinden, hossarsyz galan çagalaryň kanuny bähbitlerini üpjün etmekden ybarat ugurlarda öz beýanyny tapýar. Şeýle-de ýörite durmuş goldawyna mätäç çagalary durmuşa ugrukdyrmak, olary özbaşdak ýaşaýşa taýýarlamak boýunça hemmetaraplaýyn işler amala aşyrylýar.
Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen döredilen Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy şu babatda netijeli işleri durmuşa geçirýär. Mejlisiň kararyna laýyklykda, oňa Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy. Gaznanyň bank hasabyna gelip gowuşýan pul serişdeleri ynsanperwer maksatlar üçin gönükdirilýär.
«Halkyň Arkadagly zamanasy» şygary astynda geçýän ýylda Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli gazna tarapyndan durmuş goldawyna mätäç çagalara sowgat üçin 500 müň manat gönükdirildi.
Şu gün Gahryman Arkadagymyzyň hemaýaty, Arkadagly Serdarymyzyň sowgady çagalara, şol sanda paýtagtymyzdaky Döwletliler köşgünde terbiýelenýänlere dabaraly ýagdaýda gowşuryldy. Ozal habar berlişi ýaly, döwlet Baştutanymyzyň bu ýerde bolmagy köşkdäki çagalar üçin ýatdan çykmajak pursatlara öwrüldi. Şu günki baýramçylyk çärelerine Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň, syýasy partiýalaryň we jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylary gatnaşdylar.
Çagalar bagtyýar durmuş ugrunda ähli zerur şertleriň döredilýändigi, özleriniň hemmetaraplaýyn alada bilen gurşalandygy üçin hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdiler.
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda geçirilen haýyr-sahawat çäreleri hem aýdym-sazly dabaralar bilen utgaşdy. Munuň özi halkymyzyň köpasyrlyk ruhy-ahlak däplerine we umumadamzat ähmiýetli gymmatlyklara esaslanýan, şeýle hem jemgyýetimizde deňeçer mümkinçilikleriň döredilmegine gönükdirilen ýörelgeleri esasy ugur edinýän Türkmenistanyň durmuş ugurly döwlet syýasatynyň üstünlikli amala aşyrylýandygynyň aýdyň beýanydyr.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, türkmen jemgyýetinde ähli çagalara deň göz bilen garalýar. Şunuň bilen baglylykda, haýyr-sahawat gaznasynyň döredilen pursadyndan bäri netijeli işleri geçirýändigini aýtmak gerek. Onuň ýanynda hereket edýän Ýaşulular geňeşi öňde goýlan wezipeleri we howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek bilen baglanyşykly meseleleri çözmekde gazna hemmetaraplaýyn goldaw berýär. Haýyr-sahawat gaznasyndan howandarlyga mätäç çagalara paýtagtymyzyň we ýurdumyzyň welaýatlarynyň lukmançylyk edaralarynda dürli operasiýalary geçirmek, şeýle-de çagalar öýlerinde, ýöriteleşdirilen mekdeplerde we mekdep-internatlarynda terbiýelenýän, bilim alýan ýaşajyk ildeşlerimiziň bejergileri, lukmançylyk maksatly serişdeleri satyn almaklary üçin pul serişdeleriniň bölünip berilmegi yzygiderli häsiýete eýe boldy.
Çagalaryň saglygyny goramak işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek we ösdürmek, ösüp gelýän ýaş nesilleriň saglygyny berkitmek, olary sagdyn durmuş ýörelgelerine işjeň çekmek ýaly möhüm meseleler Gahryman Arkadagymyzyň hemişelik üns merkezinde saklanýar. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň ýakynda paýtagtymyzdaky Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezine, Türkmenbaşy we Daşoguz şäherlerinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda açylyp ulanmaga berlen köpugurly hassahanalaryň çagalar bölümlerine baryp görmegi munuň aýdyň beýanydyr.
Gahryman Arkadagymyz iň häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen lukmançylyk edaralarynda bejergi alýan çagalar bilen gürrüňdeşliginde olaryň saglyk ýagdaýy bilen içgin gyzyklandy. Lukman Arkadagymyz haýyr-sahawat gaznasyndan çagalaryň doly sagalmagy, öz deň-duşlary bilen eşretli durmuşyň hözirini görmekleri üçin zerur goldawlaryň beriljekdigini nygtady.
Ýurdumyzyň sagaldyş, okuw-dikeldiş edaralarynda terbiýelenýänleriň hem gaznanyň üns merkezinde durýandygy bellärliklidir. Çagalaryň terbiýelenmegi, bilim almaklary, saglyklaryny berkitmekleri we dynç almaklary üçin ähli zerur şertler göz öňünde tutulan şeýle edaralar ýurdumyzyň paýtagtynda, ähli welaýatlarda hereket edýär. Şeýlelikde, Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň ýaşajyk raýatlarynyň abadançylygyny üpjün etmekde ägirt uly netijeleri gazanandygyny ynamly aýtmak bolar.
Häzirki döwürde ýurdumyzda ösüp gelýän ýaş nesilleriň sazlaşykly ösüşi, bilim almaklary, boş wagtlaryny gyzykly we peýdaly geçirmekleri üçin amatly şertler döredildi, degişli kanunçylyk binýady taýýarlanyldy. Döwrebap multimedia enjamlary bilen üpjün edilen ajaýyp çagalar baglary we mekdepler ýaş türkmenistanlylaryň ygtyýaryndadyr. Ýurdumyzda çagalaryň täze bilimleri ele almaklary, dünýägaraýşyny giňeltmekleri, ukyp-başarnyklaryny açmaklary, döredijilik, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaklary, zähmete uýgunlaşmaklary üçin giň mümkinçilikler döredildi. Tomus möwsüminiň başlanmagy bilen, mekdep okuwçylary Watanymyzyň ähli sebitlerinde, şol sanda ajaýyp Gökderede, Hazaryň ekologik taýdan arassa kenarynda ýerleşýän «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ýokary derejede dynç alyp bilerler, güýç-kuwwat toplarlar.
Bu işleriň ählisi her bir çaganyň alada bilen gurşalmagyny öz içine alýan we Watanymyzyň geljekki ösüşine mynasyp goşant goşjak hemmetaraplaýyn bilimli, ruhy taýdan sagdyn, berk bedenli ýaş nesilleriň kemala gelmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde öz beýanyny tapdy.
Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mejlisi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň dört aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemi jemlendi hem-de halkymyzyň abadançylygyny üpjün etmek bilen baglanyşykly meseleleriň birnäçesine garaldy.
Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa söz berdi. Ol milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça şu ýylyň başyndan bäri ýerine ýetirilen işler barada maglumat berdi.
Dört aýyň dowamynda Türkmenistanyň Kanunlarynyň 16-sy we Mejlisiň kararlarynyň 12-si kabul edildi. Hereket edýän kanunçylyk namalaryny döwrebaplaşdyrmak bilen baglanyşykly hem-de ýurdumyzyň halkara başlangyçlarynyň hukuk esaslaryny goldamaga gönükdirilen kanunlary kämilleşdirmek boýunça degişli işler geçirildi. Halkara we parlamentara gatnaşyklary ösdürmek maksady bilen, duşuşyklaryň 6-sy, şol sanda sanly ulgam arkaly duşuşyklaryň 2-si geçirildi. Mejlisiň deputatlary kanun çykaryjylyk işini kämilleşdirmek we döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegini üpjün etmek meseleleri boýunça halkara guramalar bilen duşuşyklaryň 42-sine gatnaşdylar. Şolaryň 34-si sanly ulgam arkaly guraldy.
Şu ýylyň ýanwar — aprel aýlarynda Mejlisiň wekilleri ýurdumyzyň welaýatlarynda iş saparlarynda bolup, raýatlar bilen duşuşdylar, olaryň hal-ýagdaýlary bilen gyzyklandylar. Deputatlar döwletimiziň parahatçylyk söýüjilikli syýasatyny, ruhy gymmatlyklary we milli däpleri, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etdiler.
Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň köp sanly jemgyýetçilik işlerini alyp barýandygyny, Haýyr-sahawat gaznasyna ýolbaşçylyk edýändigini, dürli kanunlaryň taýýarlanylmagyna we kabul edilmegine gatnaşýandygyny, welaýatlarda hem-de Aşgabat şäherinde iş saparlarynda bolýandygyny aýdyp, Hökümetiň mejlislerine, dürli maslahatlara gatnaşmagy öz orunbasary K.Babaýewe tabşyrandygyny habar berdi.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew ýanwar — aprel aýlarynda ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň ähli pudaklaryny okgunly ösdürmek maksady bilen, hukuk binýadyny kämilleşdirmek boýunça alnyp barlan toplumlaýyn işler barada maglumat berdi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Karary esasynda hukuk bilermenler topary döredildi. Häzirki wagtda bu topar hereket edýän kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça teklipleri taýýarlamak işini alyp barýar. Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň bäşinji mejlisinde Milli Geňeşiň Mejlisi tarapyndan kabul edilen kanunlar ara alnyp maslahatlaşyldy we biragyzdan makullanyldy. Halk Maslahatynyň agzalary halkara maslahatlara, sanly ulgam arkaly dürli derejedäki çärelere gatnaşdylar. Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 30 ýyllygyna hem-de Döwlet baýdagynyň gününe bagyşlanan dabaraly çäreler geçirilýär.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow kanun çykaryjylyk işiniň täze eýýamda öňde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmegiň möhüm guralydygyny belläp, parlamentiň işiniň wajyp ugurlaryna ünsi çekdi. Şol işler jemgyýetde demokratik gymmatlyklary berkarar etmäge ýardam bermelidir. Şunuň bilen baglylykda, täze eýýamyň talaplaryny, milli kanun çykaryjylyk hem-de halkara kanunçylyk tejribesini nazara almak bilen kabul edilýän kanunçylyk namalarynyň üstünde içgin işlemegiň zerurdygy nygtaldy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Muhammedow şu ýylyň ýanwar — aprel aýlary aralygynda ýurdumyzyň makroykdysady görkezijileri barada hasabat berdi.
Ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda we sebitlerde durnukly ösüş üpjün edilýär. Şu ýylyň dört aýynyň jemleri boýunça bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim artdy. Ýurdumyzda özara bähbitli, giň halkara hyzmatdaşlyga esaslanýan daşary syýasatyň üstünlikli amala aşyrylmagy netijesinde daşary söwda dolanyşygynyň möçberi, geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 42,5 göterim ýokarlandy.
Ýanwar — aprel aýlarynyň jemleri boýunça Döwlet býujetiniň girdeji bölegini ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 104,7 göterime, çykdajy böleginiň meýilnamasy bolsa 98 göterime deň boldy. Býujetiň serişdeleriniň 79,7 göterimi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirildi.
Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça zähmet haky, geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 10,4 göterim köpeldi. Hasabat döwründe zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda tölenildi. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 6,2 milliard manada deň boldy. Şu ýylyň ýanwar — aprel aýlarynda rejelenen görnüşdäki Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde ýurdumyz boýunça durmuş maksatly binalaryň, desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň, suw we lagym arassalaýjy ulgamlaryň, inženerçilik desgalarynyň gurluşyklary alnyp baryldy.
Wise-premýer hasabatyň dowamynda hormatly Prezidentimiziň garamagyna Yslam Ösüş bankynyň umumy maýasynyň artdyrylmagyna Türkmenistanyň gatnaşmagy hakynda Buýrugyň taslamasyny hödürledi.
Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ykdysadyýetimiziň şu ýylyň dört aýy boýunça görkezijileriniň döwletimiziň durnukly ösüşini alamatlandyrýandygyny belledi. Hormatly Prezidentimiz wise-premýeriň gözegçilik edýän düzümleriniň öňünde durýan wezipeleri kesgitläp, ýurdumyzy ösdürmek boýunça kabul edilen döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişini gözegçilikde saklamagy tabşyryp, maýa goýumlary çekmek boýunça teklipleriň taýýarlanmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunda ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň işini kämilleşdirmek boýunça zerur çäreler görülmelidir.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow degişli Buýruga gol çekip, ony sanly ulgam arkaly iberdi we resminamadan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň dört aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Nebitiň we gaz kondensatynyň çykarylyşynda gazanylan tehniki-ykdysady görkezijiler barada habar berildi. “Türkmennebit” döwlet konserni boýunça nebit çykarmagyň meýilnamasy 100,6 göterim ýerine ýetirildi. Wise-premýer şu döwürde nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasynyň 111,4, benzin öndürmegiň meýilnamasynyň 120,6, dizel ýangyjyny öndürmegiň meýilnamasynyň 115,8, polipropilen öndürmegiň meýilnamasynyň 118,6, çalgy ýaglaryny öndürmegiň meýilnamasynyň 107, suwuklandyrylan gazy öndürmegiň meýilnamasynyň 106,7, tebigy we ugurdaş gazyň çykarylyşynyň meýilnamasynyň 111,1, tebigy gazy daşary ýurtlara ibermek boýunça meýilnamanyň 121,9 göterim ýerine ýetirilendigi barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, nebitgaz toplumynyň işinde belli bir öňegidişligiň bardygyny belledi hem-de wise-premýerden nebitiň we gazyň çykarylýan möçberlerini artdyrmak, nebiti gaýtadan işleýän zawodlaryň önümçilik tabşyryklaryny yzygiderli ýerine ýetirmegi bilen baglanyşykly meselelere berk gözegçilik etmegi tabşyrdy. Mundan başga-da, döwlet Baştutanymyz mazudyň, suwuklandyrylan gazyň, polipropileniň we plastmassa turbalarynyň önümçiliginiň kuwwatlyklaryny artdyrmaga aýratyn üns bermegiň zerurdygyny nygtady.
Mejlisiň dowamynda wise-premýere Hazar deňzindäki nebitgazly ýataklary maýa goýum serişdeleriniň hasabyna özleşdirmegi we TOPH transmilli gaz geçirijisiniň gurluşygyny çaltlandyrmagy, tebigy gazy daşary ýurtlara ibermek boýunça beýleki halkara taslamalaryň üstünde işlemegi tabşyrdy.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew şu ýylyň ýanwar — aprel aýlarynda gözegçilik edýän pudaklarynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Oba hojalyk toplumy boýunça önümçiligiň möçberiniň ösüşi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 112,5 göterime, şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 113,2 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 104,8 göterime, “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 105 göterime barabar boldy.
Wise-premýer ýurdumyzda azyk önümlerini öndürmegiň görkezijileri barada hem hasabat berdi. Hususan-da, gök önümleri öndürmek boýunça 138,1, miwe we ir-iýmişleri öndürmekde 101,7, çörek we çörek önümlerini öndürmek boýunça 105,1, et önümlerini öndürmekde 101,4, süýt we süýt önümlerini öndürmekde 100,8 göterim ösüş üpjün edildi. Maýa goýumlary özleşdirmegiň meýilnamasy 176,9 göterim berjaý edildi. Wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna “Oba hojalyk ekinleri üçin himiki serişdeleri hem-de gant şugundyrynyň tohumyny satyn almak hakynda” Kararyň taslamasyny hödürledi.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ekin meýdanlarynyň suw bilen üpjünçiligini, derýalaryň we akabalaryň ýagdaýyny çaltrak seljerip, olary arassalamak üçin ähli çäreleri görmegiň hem-de oba hojalygynda häzirki zaman suw tygşytlaýjy tehnologiýalaryny giňden ornaşdyrmagyň wajypdygyny belledi.
Döwlet Baştutanymyz wise-premýere gözegçilik edýän ministrliginiň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary bilen etraplarda ýygy-ýygydan bolup, daýhan birleşikleriniň işini ýerinde görmegi tabşyrdy we oba hojalygyny özgertmek boýunça kabul edilen maksatnamalaryň amala aşyrylyşy bilen tanşyp, olara zerur bolan kömegi bermegiň möhümdigini nygtady.
Hormatly Prezidentimiz hödürlenen Karara gol çekip we ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberip, resminamanyň talabalaýyk ýerine ýetirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow gözegçilik edýän gurluşyk-senagat hem-de energetika toplumynda, “Türkmenhimiýa” döwlet konserninde we paýtagtymyzyň häkimliginde şu ýylyň dört aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi.
Hasabat döwründe gurluşyk-senagat toplumynda önümleri öndürmek hem-de işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 151,4 göterim berjaý edildi. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça şu ýylyň ýanwar — aprel aýlarynda işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 112,6 göterim amal edildi. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi boýunça önümleri öndürmegiň we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasyna 170 göterim hötde gelindi. Ýylyň başyndan bäri Energetika ministrligi tarapyndan önümleri öndürmegiň we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 133,6 göterim berjaý edildi.
“Türkmenhimiýa” döwlet konserni tarapyndan önümleri öndürmek we hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça bellenilen meýilnama 171,6 göterim üpjün edildi. Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça hasabat döwründe işleri we hyzmatlary ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 119,3 göterim amal edildi.
Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna “Gyýanly polimer zawodynda izobutan önümçiligi boýunça desgany gurmak hakynda” Kararyň taslamasy hödürlenildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, dürli desgalary öz wagtynda ulanmaga bermek baradaky wezipelere wise-premýeriň ünsüni çekdi. Şeýle hem Awtomobil ýollarynyň gurluşygyny dolandyrmak baradaky döwlet agentliginiň işini ýola goýmagy çaltlandyrmak zerurdyr.
Döwlet Baştutanymyz gurluşyk hem-de senagat pudaklaryna maýa goýumlary çekmek boýunça işleri talabalaýyk alyp barmagy talap etdi. Mundan başga-da, wise-premýere Ahal welaýatynyň täze edara ediş merkeziniň gurluşygynyň depginlerini çaltlandyrmak hem-de ýurdumyzyň içinde energetika halkasyny döretmek we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan ugry boýunça elektrik geçiriji ulgamy çekmek işlerini dowam etmek tabşyryldy.
Hormatly Prezidentimiz hödürlenen Karara gol çekip, ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi we resminamanyň talabalaýyk ýerine ýetirilmegi boýunça anyk tabşyryklary berdi.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow gözegçilik edýän söwda toplumynda şu ýylyň dört aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Ýanwar — aprel aýlarynda Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, söwda dolanyşygynyň ösüşi 110,1 göterime, öndürilen önümleriň ösüşi bolsa 105,8 göterime barabar boldy. Dokma senagaty ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 133,1, nah matalaryň önümçiligi 125,9, tikin we trikotaž önümleriniň önümçiligi 119,5, gön önümleriniň önümçiligi 109,3 göterime barabar boldy.
Şu ýylyň başyndan bäri “Türkmenhaly” döwlet birleşiginiň kärhanalarynda önüm öndürmegiň meýilnamasy 117,5 göterim ýerine ýetirildi. Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça hasabat döwründe birža söwdalarynyň 99-sy geçirilip, 11 müň 822 şertnama hasaba alyndy. Ýanwar — aprel aýlarynda Söwda-senagat edarasy tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň ösüşi 104,1 göterim üpjün edildi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça şu ýylyň dört aýynda oba hojalyk hem-de azyk önümlerini öndürmegiň ösüşi 166,5 göterime, senagat önümlerini öndürmegiň ösüşi 107,5 göterime barabar boldy.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň möçberini azaltmak barada berlen tabşyryklara garamazdan, şu ýylyň geçen dört aýynda azyk harytlarynyň daşary ýurtlardan getirilýän möçberiniň artandygyny aýtdy. Şolaryň hatarynda özümizde öndürip boljak ýeralma, sogan, sarymsak, miweler, un, ýag we beýleki azyk önümleri, käbir senagat harytlary bar. Şoňa görä-de, ilatyň sarp edýän harytlarynyň öndürilişini artdyrmak we öz öndürip biljek önümlerimiziň daşary ýurtlardan getirilýän möçberlerini azaltmak boýunça işler güýçlendirilmelidir.
Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjowa daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň möçberini azaltmak boýunça berlen tabşyrygy ýerine ýetirmegi üpjün etmändigi we garamagyndaky söwda ulgamynyň edaralarynyň işine gözegçiligi gowşadyp, korrupsiýa ýol berlendigi, un, ösümlik ýagy ýaly azyk önümlerini ilata ýerlemekde düzgün bozmalaryň öňüniň alynmandygy üçin, berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän düzümlerinde 2022-nji ýylyň ýanwar — aprel aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
2022-nji ýylyň şygaryny dabaralandyrmak maksady bilen Aşgabat şäherinde we ýurdumyzyň welaýatlarynda maslahatlar, döredijilik duşuşyklary, sergiler guraldy. Halkara hyzmatdaşlygyň çäklerinde sanly ulgam arkaly dürli çäreler geçirildi. Ýurdumyzyň hünärmenleri halkara onlaýn maslahatlaryň birnäçesine, okuwlara, beýleki çärelere we halkara sergilere gatnaşdylar.
Ilatyň arasynda möwsümleýin ýokanç keselleriň öňüni almak boýunça geçirilýän wagyz-nesihat işleri dowam etdirildi. Döwletimizde gazanylýan üstünlikler, özgerişler, ulanmaga berilýän medeni-durmuş maksatly binalar baradaky maglumatlar metbugat sahypalarynda, teleradioýaýlymlarda we internet saýtlarynda giňden beýan edildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, milli telewideniýäniň işini kämilleşdirmek boýunça öňde durýan wezipelere ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyzyň aýdyşy ýaly, gepleşikleriň hilini gowulandyrmaga berk üns berilmelidir. Olar jemgyýetimizde bolup geçýän oňyn özgertmeleri beýan etmelidir. Ýylyň şygaryna laýyklykda, raýatlarymyzyň ykdysadyýetimizi ösdürmek, halkymyzyň durmuş derejesiniň hilini gowulandyrmak boýunça çekýän tutanýerli zähmetini wasp etmelidir. Geljek 30 ýyl üçin öňde goýlan belent maksatlara ýetmekde halkymyza ruhy goldaw bermelidir.
Döwlet Baştutanymyz medeni mirasymyza degişli desgalaryň kada laýyk saklanmagy bilen baglanyşykly meselelere gözegçiligiň güýçlendirilmelidigini belläp, işde goýberen kemçilikleri üçin, wise-premýer M.Mämmedowa käýinç yglan etdi hem-de ulgamda alnyp barylýan işler bilen baglanyşykly meselelere ýarym ýylyň jemleri boýunça serediljekdigini aýtdy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýew bilim, ylym, saglygy goraýyş we sport ulgamlarynda şu ýylyň dört aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Ýanwar — aprel aýlarynda ýurdumyzda bilim-terbiýeçilik işlerini kämilleşdirmek ugrunda zerur tagallalar edildi. Okuw ulgamyna öňdebaryjy tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar. Köp sanly okuw gollanmalary neşir edildi. Bilimiň ýokary hilini üpjün etmek we ony dünýä ölçeglerine laýyk getirmek üçin sanly bilimi ösdürmek babatda netijeli işler alnyp baryldy. Türkmenistanyň mekdep okuwçylarynyň we talyplarynyň halkara internet we ders olimpiadalaryna gatnaşyp, altyn, kümüş we bürünç medallara mynasyp bolmagy bilim syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň beýanydyr.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Diýarymyzyň ykdysadyýetine ylmyň gazananlaryny ornaşdyrmak, ýokary derejeli hünärmenleri, ylmy işgärleri taýýarlamak maksady bilen, ylmyň ugurlary boýunça aspirantura, doktorantura kabul edilip, alymlyk derejesine dalaşgärler hasaba alyndy.
Ýurdumyzyň bejeriş-öňüni alyş edaralarynda lukmançylygyň ugurlary boýunça işler dowam etdirildi. Buýan köküni gaýtadan işläp, glisirrizin turşusyny öndürýän kärhananyň gurluşygyna badalga berildi. Şeýle hem Türkmenistany temmäkiden azat ýurda öwürmek boýunça 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnama tassyklanyldy. Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde 400 orunlyk köpugurly hassahana ulanmaga berildi.
Şu ýylyň geçen döwründe iri halkara ýaryşlara türgenleri taýýarlamak boýunça degişli işler amala aşyryldy. Fransiýa Respublikasynyň Pariž şäherinde geçiriljek ХХХIII tomusky Olimpiýa we ХVII tomusky Paralimpiýa oýunlaryna Türkmenistanyň milli ýygyndy toparlaryny taýýarlamagyň maksatnamasy tassyklanyldy we bu ugurda degişli işler ýerine ýetirildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, täze okuw meýilnamalaryny we has ähmiýetli ugurlar boýunça maksatnamalary taýýarlamaga aýratyn üns berilmelidigini belledi. Sporty ösdürmek bilen baglanyşykly meseleleri hemişe üns merkezinde saklamak babatda wise-premýere anyk tabşyryklar berildi. Köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini ösdürmek, dürli sport çärelerini geçirmek Türkmenistanyň alyp barýan içeri syýasatynyň möhüm ugry bolup durýar. Munuň özi ösüp gelýän ýaş nesiller üçin ähmiýetlidir. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz ýaşlar syýasaty baradaky kanuny seljermegi we ony döwrebaplaşdyrmak boýunça teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.
Soňra wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň şu ýylyň 29-njy aprelinde sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň mejlisinde beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.
Dünýäde pandemiýa bilen bagly ýagdaýlaryň peselip başlandygy we köp döwletlerde öňüni alyş çäreleriniň tapgyrlaýyn gowşadylandygy barada Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň maglumatlary hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň täzelikleri düýpli öwrenildi. Şunuň bilen baglylykda, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň Döwlet arassaçylyk we keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmek gullugynyň hünärmenleri Türkmenistanyň Keselleriň ýaýramagyna garşy göreşýän adatdan daşary toparynyň mejlisini hepdede bir gezek geçirmegi we şu ýylyň 1-nji iýunyndan başlap, ulaglaryň ähli görnüşlerinden hem-de ýapyk binalardan başga ýerlerde agyz-burun örtüklerini aýyrmagy teklip edýärler.
Şeýle hem dünýäde СOVID-19 ýokanjyna garşy öňüni alyş sanjymlarynyň gurşawynyň ýokarydygyny göz öňünde tutup, BAE we GFR-iň Frankfurt şäherine howa gatnawyny hepdede bir gezek, pandemiýadan ozalky alnyp barlyşy ýaly ýola goýmak teklip edilýär.
“Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda tomusky dynç alyş möwsümi şu ýylyň 15-nji maýyndan başlanar.
Döwlet Baştutanymyz teklipleri makullap, halkymyzyň saglygyny we abadançylygyny üpjün etmek maksady bilen, zerur bolan öňüni alyş çärelerini geçirmek arkaly bu ugurda alnyp barylýan işleri dowam etmegiň wajypdygyny belledi.
Uruş weteranlaryna, şeýle hem uruşda wepat bolan esgeriň ýanýoldaşyna Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan sowgatlar gowşurylar
1941 — 1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşuna gatnaşyjylaryň söweşlerde görkezen deňsiz-taýsyz gahrymançylygyny hem-de uruş ýyllarynda tylda zähmet çeken ak saçly enelerimiziň nusgalyk edermenligini hormatlap, olaryň ýaş nesillerimizi watançylyk, gahrymançylyk, mertlik ruhunda terbiýelemekde we halkymyzyň agzybirligini, jebisligini berkitmekde alyp barýan asylly işlerini, ýurdumyzda amala aşyrylýan düýpli özgertmeleri üstünlikli durmuşa geçirmekde bitirýän hyzmatlaryny göz öňünde tutup, şeýle hem Beýik Watançylyk urşunda gazanylan Ýeňşiň 77 ýyllygy mynasybetli Türkmenistanyň Prezidenti Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, welaýatlaryň, şäherleriň we etraplaryň häkimlikleri 1941 — 1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşunda gazanylan Ýeňşiň 77 ýyllygy mynasybetli uruş weteranlaryna, şeýle hem uruşda wepat bolan esgeriň ýanýoldaşyna Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan 200 manat möçberde pul sowgadyny hem-de gymmat bahaly sowgatlary dabaraly ýagdaýda gowşurmaga borçly edildi.
Türkmenistanyň Prezidenti Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekilini kabul etdi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili hanym Teri Hakalany kabul etdi.
Myhman wagt tapyp kabul edendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza Ýewropa Bileleşiginiň ýolbaşçylarynyň hoşniýetli arzuwlaryny ýetirdi we pursatdan peýdalanyp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine girişmegi bilen gutlady.
Hormatly Prezidentimiz ÝB-niň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekilini myhmansöýer türkmen topragynda görýändigine şatdygyny aýdyp, hoşniýetli gutlaglar üçin oňa minnetdarlyk bildirdi hem-de Ýewropa Bileleşiginiň ýolbaşçy düzümine iň gowy arzuwlaryny aýtdy.
Döwlet Baştutanymyz Ýewropa Bileleşigi bilen özara bähbitli gatnaşyklaryň ösdürilmeginiň ýurdumyzyň ählumumy gyzyklanmalaryň hatyrasyna halkara hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine gönükdirilen daşary syýasat strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biridigini belledi we bu saparyň Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasyndaky gatnaşyklaryň mundan beýläk-de berkidilmegine, netijeli hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirdi.
Duşuşygyň dowamynda söhbetdeşler özara gatnaşyklaryň yzygiderli ösdürilmegine uly gyzyklanma bildirýändiklerini bellediler. Taraplaryň gatnaşyklaryň täze, netijeli gurallaryny hem-de ugurlaryny gözlemäge, şeýle-de ony syýasy, ykdysady, ynsanperwer we ekologik ugurlar boýunça yzygiderli ösdürmäge gyzyklanmalary beýan edildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasyndaky köpugurly hyzmatdaşlygyň sazlaşykly ösüşe eýe bolýandygyny, soňky ýyllarda onuň okgunly, netijeli ösdürilýändigini kanagatlanma bilen belledi hem-de Türkmenistanda 2019-njy ýylda Ýewropa Bileleşiginiň wekilhanasynyň resmi taýdan açylmagy bilen, özara gatnaşyklaryň sazlaşykly ösýändigini we onuň täze mazmun easynda üstüniň ýetirilýändigini nygtady.
Häzirki döwürde ÝB bilen ikitaraplaýyn gatnaşyklar hereket edýän ugurlaryň ählisinde, hususan-da, “Ýewropa Bileleşigi — Türkmenistan” bilelikdäki komitetiniň, parlamentara gatnaşyklaryň, adam hukuklary dialogynyň, daşary syýasat edaralarynyň arasyndaky işjeň duşuşyklaryň we hyzmatdaşlygyň beýleki ugurlarynyň çäklerinde netijeli ösdürilýär. Mundan başga-da, Türkmenistan we Ýewropa Bileleşigi sebitara derejede, şol sanda “Ýewropa Bileleşigi — Merkezi Aziýa” dialogy boýunça hyzmatdaşlyk edýär.
Türkmenistanda kanunçylygy, bilim ulgamyny, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalaryny, oba we suw hojalygyny ösdürmek, daşky gurşawy goramak, howanyň üýtgemegi boýunça halkara Konwensiýalaryň durmuşa geçirilmegi hem-de beýlekiler üstünlikli amala aşyrylan taslamalaryň hatarynda görkezildi. Umumy pikire görä, medeni-ynsanperwer gatnaşyklary işjeňleşdirmek Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň möhüm ugurlarydyr. Şunda bu gatnaşyklaryň özara düşünişmek we uzak möhletleýin gyzyklanmalara laýyk gelýän esasda mundan beýläk-de bilelikde işlemek üçin zerur binýat bolup durýandygy bellenildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanda Ýewropa Bileleşigi bilen özara gatnaşyklaryň derejesine ýokary baha berilýändigini ýene-de bir ýola nygtap, taraplaryň hyzmatdaşlygyň geljekde-de berkidilmegine we ösdürilmegine bolan gyzyklanmalaryna kanagatlanma bildirdi.
Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mejlisi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda birnäçe meselelere hem-de käbir resminamalaryň taslamalaryna garaldy.
Döwlet Baştutanymyz mejlisi açyp, hemişe bolşy ýaly, jenaýat edendikleri üçin iş kesilen we eden etmişlerine ökünip, ak ýürekden toba gelen raýatlaryň mukaddes Gadyr gijesiniň öň ýanynda günäsiniň geçilýändigini belledi. Beýik ata-babalarymyzyň rehimdarlyk we ynsanperwerlik däplerinden ugur alyp, olary jeza çekmekden boşatmak ýaly sahawatly çäreleri geçirýäris diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.
Soňra goranmak ministri, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Raýatlyk we günä geçmek meseleleri boýunça teklipleri taýýarlamak baradaky toparyň başlygy B.Gündogdyýewe söz berildi. Ol topar tarapyndan bu ugurda geçirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, asylly däbe eýerip, jenaýat edendikleri üçin iş kesilen 514 raýatyň mübärek Gadyr gijesi mynasybetli günäsini geçmek hakynda Permana gol çekdi.
Soňra goranmak ministri, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary B.Gündogdyýewe hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary bilen bilelikde günäsi geçilen adamlary tussaglykdan boşadyp, olar ýakyn wagtda öz öýlerine, maşgala agzalarynyň arasyna barar ýaly, ähli zerur işleri geçirmegi tabşyrdy.
Biz günä geçmek çäresini geçirmek bilen, eden etmişlerine ökünip, toba gelen adamlara öz günälerini halal zähmeti bilen ýuwup, ýurdumyzyň ösüşine işjeň gatnaşmaklary üçin mümkinçilik döredýäris diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy.
Welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň häkimlerine, şeýle-de beýleki ýolbaşçylara günäsi geçilen adamlary iş bilen üpjün etmek boýunça zerur çäreleri görmek tabşyryldy.
Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow günäsi geçilen adamlara yhlasly zähmet çekip, ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli işlere öz goşandyny goşmaklaryny, eziz Watanymyza ak ýürekden hyzmat edip, halal zähmetiň hözirini görüp ýaşamaklaryny arzuw etdi.
Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada habar berdi.
Ýurdumyzda kanunylygy hem-de hukuk tertibini pugtalandyrmak babatda raýatlaryň hukuklaryny we kanuny bähbitlerini goramak bilen bagly hem-de durmuş ugruna gönükdirilen kanunlara üýtgetmeleri hem-de goşmaçalary girizmek boýunça işler dowam edýär.
Deputatlar daşary ýurtlaryň, halkara guramalaryň wekilleri bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk edýärler. Şeýle hem Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogynyň sanly ulgam arkaly nobatdaky iş maslahaty geçirildi. Mejlisiň agzalary Ýewropa Geňeşiniň, BMG-niň düzüm birlikleriniň ýurdumyzyň degişli döwlet edaralary bilen bilelikde hukuk tertibini pugtalandyrmak, çagalaryň hukuklaryny goramak, zenanlar we maşgala, ekologiýa, migrasiýa meselelerine bagyşlanyp geçirilen çärelerine sanly ulgam arkaly gatnaşdylar.
Döwletimiziň içeri we daşary syýasatyny, sagdyn durmuş ýörelgelerini, milli ruhy gymmatlyklarymyzy, däp-dessurlarymyzy gorap saklamagy, edep kadalaryny, ýol-ulag hereketiniň düzgünlerini berjaý etmegi wagyz etmek boýunça işler dowam etdirilýär.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew täze taryhy eýýamyň wezipeleriniň durmuşa geçirilmegini göz öňünde tutup, ýurdumyzyň hukuk binýadyny kämilleşdirmek ugrunda geçirilýän işler barada maglumat berdi.
Şu ýylyň 16-njy aprelinde geçirilen Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisinde Jenaýat kodeksiniň we Türkmenistanyň daşary syýasy strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmäge gönükdirilen kadalaşdyryjy resminamalaryň kämilleşdirilmegi, konwensiýalaryň tassyklanylmagy, halkara guramalaryň köptaraplaýyn resminamalaryna hem-de olar bilen baglanyşykly şertnamalara, halkara ylalaşyklara we beýleki resminamalara goşulmaga degişli birnäçe kanunlar ara alnyp maslahatlaşylyp, degişli kararlar bilen tassyklanyldy. Kanunylygy we hukuk tertibini üpjün etmek hem-de birnäçe beýleki ugurlar boýunça kanun çykaryjylyk işi dowam edýär.
Halk Maslahatynyň agzalary hem-de Mejlisiň deputatlary aprel aýynda Daşoguz, Lebap, Mary welaýatlarynda iş saparlarynda boldular, adalat, kazyýet we hukuk goraýjy edaralaryň, jemgyýetçilik birleşikleriniň, bilim hem-de saglygy goraýyş ulgamlarynyň wekilleri bilen duşuşyklary geçirdiler.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow häzirki döwrüň anyk ýagdaýlary we ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan özgertmeler bilen baglylykda, ata Watanymyzyň kanunçylyk binýadyny has-da kämilleşdirmegiň örän wajypdygyny nygtady.
Döwlet Baştutanymyz parlamentarileriň öz ygtyýarlyklaryndan netijeli peýdalanmagyň we olaryň geçirýän wagyz-nesihat işini, şol sanda maşgala gymmatlyklaryny we jemgyýetiň ahlak ýörelgelerini aýawly saklamakda, sagdyn durmuş ýörelgesini wagyz etmekde möhüm ornuny nazara almak bilen amala aşyrýan işlerini işjeňleşdirmegiň zerurdygyny belledi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow DIM-niň alyp barýan işleri barada hasabat berdi.
Hasabatyň barşynda wise-premýer, DIM-niň ýolbaşçysy düýn Birleşen Milletler Guramasynyň Ženewadaky edarasynyň ýanyndaky Türkmenistanyň hemişelik wekilhanasyndan gelip gowşan hoş habar barada aýtdy.
Ýurdumyzyň döwlet syýasatynda daşky gurşawy goramak boýunça çärelere, tebigata aýawly garamaga hem-de bioköpdürlüligi üpjün etmäge aýratyn üns berilýär. Şu ýylyň martynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda geçirilen ählihalk bag ekmek dabarasy Türkmenistanyň ekologiýa ulgamynda öz üstüne alan borçnamalaryny ýerine ýetirmäge ygrarlydygynyň aýdyň subutnamasy boldy.
Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň orunbasary, BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň Ýerine ýetiriji sekretaryndan bu guramanyň yglan eden “Şäherlerdäki baglar” atly başlangyjyna bag ekmek çäreleri arkaly goldawy we oňa goşan goşandy üçin Aşgabat şäherine halkara güwänamanyň gelip gowşandygy habar berildi.
Wise-premýer, DIM-niň ýolbaşçysy döwlet Baştutanymyzy ýurdumyzyň daşky gurşawy goramak we ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek babatdaky tagallalarynyň halkara derejede ykrar edilýändigine şaýatlyk eden bu daşary syýasy üstünlik bilen tüýs ýürekden gutlady hem-de hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, uzak ömür we köpugurly döwlet işinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Döwlet Baştutanymyz beýan edilen habary kanagatlanma bilen kabul edip, hemmeleri BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasy tarapyndan Aşgabat şäherine «Şäherlerdäki baglar» atly başlangyja bag ekmek çäreleri arkaly goldawy we oňa goşan goşandy üçin halkara güwänamanyň berilmegi bilen gutlady.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow köp ýyllaryň dowamynda Türkmenistanyň BMG bilen bilelikde Ýer ýüzünde durnukly ösüşi gazanmaga gönükdirilen maksatnamalary we taslamalary amala aşyrýandygyny nygtady. Bu hyzmatdaşlygyň esasy ugurlarynyň biri hem ekologiýa howpsuzlygyň ýokary derejesini üpjün etmek bolup durýar. Bu köpugurly, toplumlaýyn işde şäher we oba ýerlerini tokaý zolaklaryna öwürmek aýratyn möhümdir. Türkmenistan bu ugurda Milli tokaý maksatnamasynyň ýurt derejesindäki işini ulgamlaýyn esasda alyp barýar.
Köp ýyllaryň dowamynda hormatly Arkadagymyzyň başlangyçlary esasynda Türkmenistanda 145 milliondan gowrak bag nahaly ekildi. Bu iş ýurdumyzda aýratyn howa zolaklarynyň emele gelmegini üpjün etdi we sebitde arassa howanyň ýokary derejede bolmagyna, tebigatyň abat saklanyp galmagyna goldaw berýär diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, biz ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek ugrunda alnyp barylýan işi ylmyň öňdebaryjy gazananlaryny we döwrebap tehnologiýalary ulanyp, mundan beýläk-de dowam etdireris. Bu günki gün Türkmenistanda bag ekmek işi tebigy zolaklaryň has-da kämilleşmegine ýardam edip, her bir türkmenistanly üçin nusga alarlyk ýörelgä öwrüldi.
Döwlet Baştutanymyz bular barada aýtmak bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň orunbasary, BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň Ýerine ýetiriji sekretary tarapyndan berlen bu güwänamanyň halkymyzyň tebigaty goramak ugrunda çekýän zähmetine ýokary baha berilýändiginiň aýdyň güwäsidigini ýene-de bir gezek belledi.
Mälim bolşy ýaly, 22-nji aprelde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan kesgitlenen Halkara ene Ýer güni bellenilýär. Bu uly ähmiýete eýe bolan halkara sene planeta bilen ekoulgamlaryň we adamlaryň arasyndaky özara baglanyşygy beýan edýär.
Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýokarda agzalyp geçilen iri möçberli ekologiýa maksatnamasyna paýtagtymyz Aşgabadyň goşandynyň resmi taýdan ykrar edilmeginiň Türkmenistan bilen BMG-niň netijeli we köpýyllyk hyzmatdaşlygynyň subutnamasy bolup durýandygyny aýratyn nygtady. Döwlet Baştutanymyz watandaşlarymyzy bu şatlykly habar bilen ýene bir gezek gutlap, abadançylyk we rowaçlyk arzuw etdi.
Hasabatyň dowamynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri ýurdumyzyň milli demokratik institutlarynyň binýadyny we işini kämilleşdirmegiň, Türkmenistanda adam hukuklaryny we azatlyklaryny doly derejede üpjün etmegiň Bitarap Watanymyzyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, ynsanperwer ugurda hereket edýän halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi möhüm ähmiýete eýedir. Köpugurly gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek hem-de ýurdumyzyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalaryny netijeli ýerine ýetirmegini gazanmak maksady bilen, teklipleriň birnäçesi taýýarlanyldy.
Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen 2007-nji ýylda döredilen Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň işi aýratyn bellenildi. Toparyň çäklerinde degişli wajyp meseleler yzygiderli çözülýär, bu ugurdaky tagallalar utgaşdyrylýar. Häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, 2011-nji, 2017-nji we 2019-njy ýyllarda pudagara toparyň işi we düzümi kämilleşdirildi.
Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 11-nji fewralynda geçirilen Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň taryhy mejlisinde kabul edilen “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda” ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatynyň binýadyny düzýän adam hukuklary we azatlyklary, olary goramak hem-de üpjün etmek bilen bagly meseleler möhüm orun eýeleýär. Maksatnamanyň ynsanperwer ugruny durmuşa geçirmek we pudagara toparyň işini yzygiderli kämilleşdirmek maksady bilen, toparyň täzelenen düzümini tassyklamak teklip edilýär.
Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli Kararyň taslamasy hödürlenildi. Ynsanperwer ugurly halkara guramalar bilen hyzmatdaşlykda milli demokratik edaralary ösdürmek we adam hukuklary babatda işleri kämilleşdirmek ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda görkezildi. Şunuň bilen baglylykda, «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» üstünlikli amala aşyrylýandygyny aýratyn bellemek gerek.
Ýurdumyzyň uzak möhletleýin strategik maksatnamalaryna laýyklykda durmuşa geçirmek maksady bilen, agzalan meýilnamanyň 2022 — 2028-nji ýyllar döwür üçin rejelenen görnüşini işläp taýýarlamak teklip edilýär. Bu işi pudagara topara girýän ministrlikler, pudak edaralary we jemgyýetçilik guramalary tarapyndan BMG-niň ýöriteleşdirilen düzümleri bilen bilelikde amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. Bu meýilnama “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda” hem-de adam hukuklary boýunça ýurdumyzyň goşulan halkara resminamalaryndan gelip çykýan borçnamalaryny geljek ýedi ýylda ýerine ýetirmäge gönükdirilen çäreleri we hereketleri özünde jemleýän milli gural hökmünde çykyş eder.
Halkara guramalar, hususan-da, BMG-niň Ilat gaznasy bilen gatnaşyklary ösdürmek, ýurdumyzda gender meselesi boýunça ynsanperwer hukugy üpjün etmek möhüm ugurlaryň hatarynda görkezildi. Türkmenistanda gender deňligi boýunça Hereketleriň milli meýilnamasy bu ugurda hyzmatdaşlygyň netijeli gurallaryň biri bolup durýar. Meýilnamadan gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, ýurdumyzyň degişli döwlet edaralary we BMG-niň Ilat gaznasy bilen bilelikde Türkmenistanda aýallaryň saglygy, maşgaladaky ýagdaýy boýunça synyň netijeleri boýunça hasabat taýýarlanyldy. Pudagara toparyň nobatdaky mejlisinde bu hasabaty makullamak we onuň gutarnykly görnüşini BMG-niň Ilat gaznasyna ibermek baradaky meselä garamak teklip edilýär.
Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmeginiň soňky ýyllarda toparyň işiniň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyna ýardam berýändigi bellenildi. Muňa mysal hökmünde toparyň halkara guramalaryň wekilleri bilen bilelikde geçirilen mejlislerini görkezmek bolar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ynsanperwer ugurly abraýly halkara guramalar bilen ulgamlaýyn hyzmatdaşlygyny ösdürmek, milli kanunçylygy kämilleşdirmek hem-de bu guramalar bilen bilelikde taýýarlanylan iş meýilnamalaryny durmuşa geçirmek bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmak üçin pudagara toparyň mejlisini şu ýylyň 10-njy maýynda geçirmek teklip edilýär.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp we beýan edilen teklipleri makullap, «Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyň düzümini tassyklamak hakynda» Karara gol çekdi. Döwlet Baştutanymyz resminamany wise-premýer, daşary işler ministrine sanly ulgam arkaly iberip, ony ýerine ýetirmek boýunça degişli tabşyryklary berdi.
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçynyň saýlawy geçirildi
2022-nji ýylyň 2-nji aprelinde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň on ýedinji maslahatynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekili - Adalatçyny saýlamaklyk baradaky meselä seredildi.
Türkmenistanyň "Adalatçy hakynda" kanunyna laýyklykda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy bäş ýyl möhlet bilen saýlanylýar. Türkmenistanyň hormatly Prezidenti tarapyndan hödürlenen üç sany dalaşgäri Mejlisiň garamagyna teklip edildi, şolaryň arasyndan deputatlaryň gizlin ses bermegi arkaly Ýazdursun Gurbannazarowa Türkmenistanyň Adalatçysy wezipesine gaýtadan saýlanyldy.
Adalatçy deputatlara bildiren ynamlary üçin sag bolsunlaryny aýdyp, Türkmenistanda adamyň we raýatyň hukuklaryny goramagyň bähbidine işlerini mundan beýläk hem dowam etjekdigini beýan etdi we "Adalatçy hakynda" kanunyň talaplaryna laýyklykda dabaraly kasam kabul etdi.
Demokratiýa, parahatçylyk söýüjilik we döredijilik taglymatlaryna eýerip
Geçen hepdäniň wakalary ata Watanymyzyň dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan demokratik özgertmeler ýörelgelerine ygrarly, ählumumy parahatçylygy, abadançylygy we durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen syýasaty durmuşa geçirýän, netijeli hyzmatdaşlyga hem-de özara medeni gatnaşyklara açyk ýurt hökmünde kabul edilýändigini nobatdaky gezek aýdyň görkezdi.
15-nji martda Ministrler Kabinetiniň we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin mejlisi geçirildi. Onda ýurdumyzyň Prezidentiniň saýlawlarynyň netijelerine garaldy.
Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň başlygynyň habar berşi ýaly, saýlaw hukugynyň halkara derejede ykrar edilen we saýlawlary demokratik esaslarda geçirmegiň bellenen şertleri hasaplanýan ählumumy, deň, göni saýlaw hukugy, saýlawlaryň gizlinlik, erkinlik ýörelgeleri hem-de bäsleşik esasynda 12-nji martda geçirilen döwlet Baştutanynyň saýlawlarynyň netijeleri boýunça Perhat Begenjow 2,02, Agajan Bekmyradow 7,22, Serdar Berdimuhamedow 72,97, Berdimämmet Gurbanow 2,22, Babamyrat Meredow 1,08, Hydyr Nunnaýew 11,09, Maksat Ödeşow 1,15, Maksatmyrat Öwezgeldiýew 1,16, Kakageldi Saryýew 1,09 göterim ses aldylar.
Merkezi saýlaw toparynyň şu ýylyň 14-nji martynda geçirilen jemleýji mejlisinde kabul eden karary esasynda we Türkmenistanyň Saýlaw kodeksiniň 76-njy maddasyna laýyklykda, saýlawlarda ses bermäge gatnaşan saýlawçylaryň sesleriniň iň köpüsini — 72,97 göterimini alan dalaşgär — Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Gurbangulyýewiç Berdimuhamedow Türkmenistanyň saýlanan Prezidenti diýlip ykrar edildi we ýörite karar bilen berkidildi.
Soňra täze saýlanan döwlet Baştutany ýygnananlara gutlaglary we hoşniýetli sözleri üçin, şeýle hem saýlawlara işjeň gatnaşan ildeşlerimize, özi üçin ses berip, ynam bildiren saýlawçylara tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmak, onuň halkara abraýyny belende galdyrmak boýunça amala aşyran ägirt uly işleri barada belläp, ähli güýjüni, ukyp-başarnygyny, bilimini we tejribesini bildirilen beýik ynamy ödemäge gönükdirjekdigine hem-de mundan beýläk-de Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň asudalygyny we howpsuzlygyny üpjün etmäge, dünýäde parahatçylygy, özara düşünişmegi dabaralandyrmaga, şeýle hem ata Watanymyzy gülledip ösdürmäge we halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen işleri dowam etjekdigine ynandyrdy.
Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow täze saýlanan döwlet Baştutany Serdar Berdimuhamedowy Prezident saýlawlaryndaky ýeňşi bilen tüýs ýürekden gutlap, bu ýeňşiň halkymyzyň bildiren ynamynyň netijesidigini nygtady. Adamlaryň ynamy bolsa, mukaddesdir we hökman ödelmelidir. Munuň üçin, ilki bilen, Watany we mähriban halkyňy çäksiz söýmeli. Hemişe halkyň aladasy bilen ýaşap, ähli güýjüňidir tagallaňy onuň bähbitlerine gönükdirmeli. Eger gerek bolsa, Watanyň we halkyň üçin janyňy hem bermäge taýýar bolmaly diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy hem-de Türkmenistanyň täze saýlanan Prezidentiniň bu ynamy ödejekdigine ynam bildirdi.
Mejlisde Türkmenistanyň Prezidentiniň wezipä girişmek dabarasynyň geçirilmegi bilen bagly meselä aýratyn üns çekildi. Şunuň bilen baglylykda, bu çärä taýýarlyk görmek we ony ýokary derejede geçirmek üçin döwlet toparynyň döredilýändigi yglan edildi hem-de onuň düzümini we ýerine ýetirmeli çäreleriniň meýilnamasyny tassyklamak hakynda Karara gol çekildi.
Geçen hepdede Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putin, Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpin, Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan, Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisi, Pakistan Yslam Respublikasynyň Prezidenti Arif Alwi, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew, Belarus Respublikasynyň Prezidenti Aleksandr Lukaşenko, Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew, Ermenistan Respublikasynyň Premýer-ministri Nikol Paşinýan, Bahreýniň Patyşasy Hamad bin Isa Al Halifa, Birleşen Arap Emirlikleriniň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Prezidentlik işleri boýunça ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan bilen telefon arkaly söhbetdeşlikleri boldy.
Söhbetdeşler Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy wezipesinde işini dowam etjek türkmen Liderini Prezident saýlawlarynyň açyklyk we aýanlyk ýagdaýynda, giň bäsdeşlik esasynda üstünlikli geçirilmegi bilen tüýs ýürekden gutladylar hem-de bu saýlawlaryň türkmen jemgyýetinde demokratiýanyň ýokary derejesini görkezendigini bellediler.
Soňra söhbetdeşler Serdar Berdimuhamedowy iň ýokary döwlet wezipesine saýlanmagy bilen tüýs ýürekden gutlap hem-de jogapkärli işinde uly üstünlikleri arzuw edip, öz ýurtlarynyň umumy bähbitlere kybap gelýän dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryna ygrarlydyklaryny tassykladylar.
Türkmenistanyň täze saýlanan Prezidenti gutlaglar we hoşniýetli arzuwlar üçin minnetdarlyk bildirip, öňki döwlet Baştutanymyzyň köpugurly hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga, dostlukly ýurtlaryň arasynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda özara gatnaşyklary giňeltmek we çuňlaşdyrmak boýunça teklipleri we başlangyçlary goldamaga gönükdirilen syýasatyny dowam etmäge taýýardygyny belledi.
Şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterriş bilen telefon arkaly söhbetdeşlik boldy. BMG-niň ýolbaşçysy türkmen döwletiniň täze saýlanan Baştutanyny saýlawlardaky ynamly ýeňşi bilen gutlap, möhüm we jogapkärli wezipesinde uly üstünlikleri arzuw etdi. Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň ählumumy ösüşiň bähbidine mundan beýläk-de tagallalary etjekdigine hem-de Ýer ýüzünde parahatçylygy we durnuklylygy pugtalandyrmaga öz goşandyny goşjakdygyna ynandyrdy.
Saýlanan Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyna geçen hepde dürli ýurtlaryň Liderlerinden we halkara guramalardan döwlet Baştutany wezipesine saýlanmagy mynasybetli köp sanly gutlag hatlary we telegrammalar gelip gowuşdy.
19-njy martda Ruhyýet köşgünde Türkmenistanyň saýlanan Prezidentiniň wezipä girişmegi mynasybetli dabara geçirildi.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň başlyklary, Milli parlamentiň iki palatasynyň agzalary hem-de deputatlary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalary, harby gullukçylar we hukuk goraýjy edaralarynyň işgärleri, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik birleşikleriniň, ýerli häkimiýet hem-de ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň wekilleri, Merkezi saýlaw toparynyň agzalary, döwlet Baştutany wezipesine hödürlenen dalaşgärler, Türkmenistanda işleýän diplomatik wekilhanalaryň we abraýly halkara guramalaryň ýolbaşçylary, milli hem-de daşary ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, giň jemgyýetçiligiň wekilleri Ruhyýet köşgüniň zalynda täze saýlanan Serdar Berdimuhamedowy ör turup, şowhunly el çarpyşmalar bilen garşyladylar.
Hormat garawulynyň esgerleri dabaraly ýöriş sazy bilen Türkmenistanyň Döwlet baýdagyny, Türkmenistanyň Prezidentiniň Tuguny, Türkmenistanyň Konstitusiýasyny, Türkmenistanyň Prezidentiniň Tapawutlandyryjy nyşanyny hem-de mukaddes Gurhany getirdiler.
Merkezi saýlaw toparynyň başlygy öz çykyşynda 12-nji martda ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilen Türkmenistanyň Prezidentiniň ählihalk saýlawlarynyň netijeleri boýunça iň köp ses alan dalaşgär (72,97 göterim) Serdar Gurbangulyýewiç Berdimuhamedowyň Merkezi saýlaw toparynyň kararyna we Türkmenistanyň Saýlaw kodeksiniň 76-njy maddasyna laýyklykda, Türkmenistanyň saýlanan Prezidenti diýlip ykrar edilendigini habar berdi.
Täze saýlanan döwlet Baştutany sag elini Türkmenistanyň Konstitusiýasyna goýup, Türkmenistanyň halkyna kasam etdi.
Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň başlygy ähli türkmen halkynyň adyndan Serdar Berdimuhamedowa Türkmenistanyň Prezidentiniň şahsyýetnamasyny gowşurdy. Soňra welaýatlara hem-de Aşgabat şäherine wekilçilik edýän hormatly ýaşulular döwlet Baştutanyna Türkmenistanyň Prezidentiniň Tapawutlandyryjy nyşanyny gowşurdylar we türkmen halkynyň adyndan wezipä girişmegi bilen mähirli gutladylar.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ähli watandaşlarymyza bildiren ýokary ynamy üçin minnetdarlyk bildirip, çykyşynda häzirki döwürde Garaşsyz Türkmenistanyň öz ösüşiniň täze tapgyryna gadam basandygyny, bu döwrüň «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy” diýlip atlandyrylandygyny nygtady. Ösüşiň şu täze döwründe biz öz öňümizde has belent maksatlary goýduk. Biziň esasy maksadymyz mähriban Watanymyzyň asudalygyny we howpsuzlygyny, durmuş-ykdysady taýdan ösüşini, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmagy, bütin dünýäde parahatçylygy hem-de özara ynanyşmagy berkitmegi üpjün etmekden ybaratdyr diýip döwlet Baştutanymyz nygtady.
Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda geljekde edilmeli işler barada umumylaşdyryp eden çykyşyny tamamlap, kabul edilen Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda öňde goýlan wezipeleri öz wagtynda hem-de ýokary hilli ýerine ýetirmek üçin, ähli mümkinçiliklerimizi ulanyp, agzybirlikde we jebislikde el-ele berip işlemelidigimizi belledi.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi
2022-nji ýylyň 11-nji fewralynda Maslahat köşgünde hormatly Prezidentimiziň, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi, bu forum biziň döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynda şanly waka öwrüldi.
Mejlisiň gün tertibine 2021-nji ýylda alnyp barlan işleriň jemlerini ara alyp maslahatlaşmak, geljekki 30 ýyl üçin möhüm wezipeleri kesgitlemek, şeýle hem mähriban Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegini üpjün etmek boýunça döwlet syýasatynyň beýleki möhüm soraglaryna garamak meseleleri girizildi.
Halk Maslahatynyň mejlisine Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy, Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimleri gatnaşdylar. Ýygnananlaryň hatarynda Halk Maslahatynyň agzalary, Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputatlary, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň agzalary, paýtagtymyzyň hem-de ýurdumyzyň bäş welaýatynyň wekilleri, hormatly ýaşulular, mährem eneler, talyp ýaşlar bar. Sanly ulgam arkaly mejlise Ahal welaýatynda “Türkmeniň ak öýi” binasynda, Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýatlarynyň Ruhyýet köşklerinde ýygnanan ähli welaýatlaryň wekilleri hem goşuldylar.
Häzirki wagtda Türkmenistanda şöhratly ata-babalarymyzyň wesýet eden halk häkimiýetliliginiň gadymdan gelýän milli ýörelgeleri mynasyp dowam etdirilýär. Ýurdumyzda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy�� başlangyjy boýunça amala aşyrylýan demokratik özgertmeler hil taýdan täze many-mazmuna eýe boldy. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň iki palataly parlamentiniň döredilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr, onuň düzümine Halk Maslahaty we Mejlis girýär, parlament ulgamynda geçirilen bu özgertme ýurdumyzyň kanun çykaryjy edarasynyň taryhynda täze eýýamy açdy. 2021-nji ýylyň mart aýynda geçirilen Halk Maslahatynyň agzalarynyň saýlawlary türkmen halkynyň asyrlaryň dowamynda kemala gelen demokratik gymmatlyklara üýtgewsiz ygrarlydygynyň subutnamasydyr.
Ykdysadyýeti sanly ulgama geçirmek: ýylyň gazananlary hem-de geljek ýyl üçin wezipeler
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow milli ykdysadyýetimiziň maksatnamalaýyn wezipeleri çözmek üçin sanly ulgama geçirilmegini ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitledi. Geçen ýylyň dowamynda ýurdumyzyň sanly ykdysadyýetiň durnukly esaslaryny kemala getirmek, ilkinji nobatda, bu ulgamda hukuk kadalaşdyrylyşyny üpjün etmek boýunça yzygiderli işler amala aşyryldy.
Sanly ykdysadyýete geçilmegi maýa goýum işjeňligini ösdürmäge, döwlet dolandyrylyşynyň öňdebaryjy usullaryny ornaşdyrmaga hem-de täze iş orunlaryny döretmäge, maglumat tehnologiýalaryny ulanmagyň hasabyna ähli pudaklary işiniň netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam eder diýip, döwlet Baştutanymyz belleýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanyny wekilleri adamyň at-abraýyny peseldýän ýa-da mertebesini kemsidýän hereketlere garşy halkara standartlaryny Milli kanunçylyga ornaşdyrmak boýunça onlaýn okuw maslahatyna gatnaşdylar
2023-nji ýylyň 7-8-nji iýunynda iki günlik adamyň at-abraýyny peseldýän ýa-da mertebesini kemsidýän hereketlere garşy halkara standartlaryny Milli kanunçylyga ornaşdyrmak boýunça onlaýn okuw maslahaty geçirildi. Bu maslahat ÝHHG tarapyndan “Köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň azatlygy we pikirlerini erkin beýan etmekleri bilen bagly, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň ýagdaýlarynyň ýerine ýetirmeginde ýardam etmek” atly taslamasynyň çäginde gurnaldy.
Bu çäre, 2021-2025-nji ýyllar üçin HMM-niň amala aşyrylmagynda milli edaralaryň wekilleri üçin adamyň at-abraýyny peseldýän ýa-da mertebesini kemsidýän hereketlere garşy halkara standartlarynyň teklipleri we oňyn tejribesi bilen tanyşdyran halkara bilermenler Awstriýa döwletindäki jenap Andreý Rihter we Gruziýa döwletindäki jenap Mamuka Andguladze dagynyň gatnaşmagynda geçirildi.
Çäräniň maksady köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň we degişli edaralaryň wekilleriniadamyň at-abraýyny peseldýän ýa-da mertebesini kemsidýän hereketlere garşy halkara standartlarynyň we olary milli kanunçylyga ornaşdyrmak tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Mejlisiniň maslahatynda Türkmenistanyň Adalatçysy, Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçynyň işi we ýurtda adam hukuklary babatda ýagdaýyň 2022-nji ýylyň jemi boýunça Maglumaty bilen çykyş etdi
2023-nji ýylyň 3-nji iýunynda Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň ikinji maslahaty geçirildi. Bu maslahatda “ Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň talaplaryna laýyklykda, Mejlisiň deputatlarynyň öňünde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçynyň işi we ýurtda adam hukuklary babatda ýagdaýyň 2022-nji ýylyň jemi boýunça altynjy ýyllyk Maglumaty bilen Türkmenistanyň Adalatçysy çykyş etdi.
Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa ýyllyk maglumaty bilen çykyş edip, ýurdumyzda adamyň raýatlyk, syýasy, ykdysady, durmuş we medeni hukuklaryny üpjün etmek we ol hukuklary gyşarnyksyz berjaý etmäge gönükdirilen ýurdymyzda alnyp barylýan giň gerimli işler barada belläp geçdi. Şeýle-de täze çagyrylyşyň deputatlaryna bu garaşsyz edaranyň ähmiýeti, onuň wezipe-borçlary, ygtyýarlyklary we geçen ýylyň dowamynda alnyp barlan işler barada giňişleýin maglumat berdi.
Bilşimiz ýaly “Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň 20-nji maddasyna laýyklykda, Adalatçy her ýyl öz işi we ýurtda adam hukuklary babatdaky ýagdaý hakynda maglumatyny Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň seretmegine berýär we şol maglumat bilen Türkmenistanyň Mejlisiniň öňünde çykyş edýär. Adalatçynyň maglumaty Türkmenistanyň köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde beýan edilýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili Türkmenistanda durmuş hyzmatlary ösdürmek boýunça milli maksatnamany ara alyp maslahatlaşmak boýunça tanyşdyryş çäresine gatnaşdy
2023-nji ýylyň 5-nji iýunynda Türkmenistanda jemgyýetçilik hyzmatlarynyň kämilleşdirilmegi boýunça Milli meýilnamanyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça tegelek stol geçirildi. Bu tegelek stola Türkmenistanyň Mejlisiniň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Baş prokuraturasynyň, Adalat ministrliginiň, Adalatçynyň diwanynyň, şeýle hem jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çärede Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň wekilleri we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) hem-de bu guramanyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) halkara bilermenleri “Ýerli derejede ýokary hilli inklýuziw durmuş hyzmatlaryny ornaşdyrmak ýoly bilen durmuş goraglylyk ulgamyny kämilleşdirmek” atly Türkmenistanyň Hökümetiniň we BMG-niň Bilelikdäki maksatnamasynyň esasy netijeleri bilen tanyşdyrdylar. Şeýle hem Türkmenistanda durmuş hyzmatlary ulgamynyň öz täsirliligini ýokarlandyrmak maksady bilen bu ulgamy mundan beýläk hem kämilleşdirmegiň ileri tutulýan esasy ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmak çäräniň esasy mazmuny boldy.
Çäräniň esasy maksady durmuş ulgamynyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, hukuk goraýjy edaralarynyň, ýerli häkimiýetiniň we jemgyýetçilik guramalarynyň wekillerini Bilelikdäki maksatnamasynyň netijeleri bilen tanyşdyrmak boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy ÝHHG-nyň Baş sekretary bilen duşuşdy
Adalatçynyň diwany Türkmenistanda döredilen ilkinji günlerinden başlap, dünýä jemgyýetçiliginde uly gyzyklanma döretdi. Munuň aýdyň subutnamasy hökmünde Adalatçynyň diwanynyň döredilen ilkinji günlerinden başlap halkara we döwletara guramalar, daşary ýurtlaryň milli adam hukuklary institutlary bilen tejribe alyşmak boýunça bilelikde guran çärelerini getirmek bolar.
Bu nukdaýnazardan, Adalatçynyň diwanynyň esasy halkara hyzmatdaşlary hökmünde BMG-niň ösüş maksatnamasynyň wekilhanasy, Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) wekilhanasy, Birleşen Milletler Guramasynyň Adam Hukuklary boýunça Ýokary Komissarlygynyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin edarasy ýaly BMG-niň düzümlerini, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Türkmenistandaky merkezini we beýlekileri bellemelidiris.
ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi Adalatçynyň diwanynyň döredilen gününden bäri esasy hyzmatdaşy bolup gelýär. ÝHHG Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak üçin işjeň hyzmatdaşlyk edýär we Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçynyň başlangyçlaryny hemmetaraplaýyn goldaýar. Iki taraplaýyn hyzmatdaşlygyň çäklerinde gender deňligi we adam hukuklarynyň möhüm ugurlary boýunça köp sanly duşuşyklar we okuw maslahatlary geçirilýär.
31-nji maýda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowa bilen ÝHHG-nyň Baş sekretary hanym Helga Şmidiň ýolbaşçylygyndaky ÝHHG-nyň wekiliýetiniň arasynda duşuşyk geçirildi. Duşuşyga ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkeziniň başlygy, Ilçi Jon S. Makgregor, wekiliýetiň agzalary we ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň işgärleri gatnaşdylar.
Duşuşykda taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň netijelerini we ösüş ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Hanym Helga Şmide Adam hukuklary boýunça milli edaranyň işi, Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak boýunça meýilleşdirilýän özgertmeleriň geljegi uly ugurlary barada maglumat berildi.
Duşuşykda bellenilip geçilişi ýaly, ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkezi Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň esasy we ileri tutulýan halkara hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Şu nukdaýnazardan taraplar Adalatçynyň diwany bilen ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkeziniň arasynda ýola goýlan özara peýdaly hyzmatdaşlygyň oňyn ösüşini bellediler.
Duşuşygyň dowamynda Helga Şmid ýurtda adam hukuklary boýunça alnyp barylýan özgertmeleriň gidişine ýokary baha berdi we Adalatçynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny ilerletmek boýunça garaşsyz edara hökmündäki ornunyň möhümdigini belläp geçdi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak üçin hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Finlandiýa Respublikasynyň wekiliýeti we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekili bilen duşuşygy geçirildi
Şu ýylyň 30-njy maýynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň Finlýandiýa Respublikasynyň wekiliýeti, Russiýa boýunça departamentiniň başlygy, Gündogar Ýewropa hem-de Merkezi Aziýa boýunça departamentiniň baş direktory hanym Mariýa Liiwala, Finlandiýanyň Merkezi Aziadaky ilçisi jenap Ilkka Rýasýanen, Finlandiýaniň Merkezi Aziýadaky ilçihanasynyň atteşesi hanym Heýni Laukkanen we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky hemişelik wekili hanym Narine Saakýan bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda taraplar ýurdumyzda adam hukuklaryny goramak boýunça öňdebaryjy tejribäniň toplanandygy barada belläp geçdiler, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny ilerletmek boýunça garaşsyz edara hökmünde ornunyň uludygyna baha berilip, bu ugurda alnyp barylýan hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Duşuşygyň maksady, adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek we goramak boýunça milli ulgamy güýçlendirmek boýunça üç taraplaýyn hyzmatdaşlygyň ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy. Üç taraplaýyn hyzmatdaşlyk Türkmenistanyň adam hukuklary babatynda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegine, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň mümkinçilikleriniň giňelmegine gönükdirilendir.
Ýokarda agzalyp geçilen, üç taraplaýyn hyzmatdaşlyk BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň we Adalatçynyň diwanynyň "Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak" taslamasynyň çäginde durmuşa geçiriler.
BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy Finlýandiýanyň Hökümeti bilen maýyplygy bolan adamlar we zenanlar ýaly kömege mätäç toparlara aýratyn üns bermek bilen, adam hukuklaryny ilerletmek we durmuş goraglylygy gowulandyrmak bilen bagly meseleler boýunça ozal hem hyzmatdaşlyk alyp bardylar.
Gender deňligine gönükdirilen dolandyryş boýunça döwlet gullukçylar üçin okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 29-30-njy maýynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda we paýtagtymyzdaky “Arçabil” myhmanhanasynda Türkmenistanyň döwlet gullukçylary üçin “Gender deňligine gönükdirilen dolandyryş ugruny öwrenmek üçin” atly okuw maslahaty geçirildi.
Bu çäre, Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy (BMGÖM) bilen Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň arasyndaky "Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegine ýardam bermek" atly taslamanyň, şeýle hem BMG-niň Ilat gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen hyzmatdaşlygyň çäginde gurnaldy.
Çärä adam hukuklary boýunça okuw sapagyny işläp taýýarlamak we durmuşa geçirmek boýunça iş toparynyň agzalary, milli we halkara bilermenleriň, hukuk goraýjy edaralaryň, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu duşuşygyň çäginde, Türkmenistanyň döwlet gullukçylary üçin Gender deňligine gönükdirilen okuw sapagyny işläp taýýarlamak, şeýle hem BMG-niň düzümleri bilen bilelikde geçirilmeli çäreleri meýilleşdirmek bilen baglanyşykly birnäçe meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Gün tertibinde gender we gender deňligi, gender aýratynlygy bilen baglanyşykly temalar ara alnyp maslahatlaşyldy, şeýle hem döwlet gullukçylary üçin okuw sapagy arkaly gender deňliginiň ilerledilmegi ýaly meseleler bellenildi. Çäräniň maksady, Türkmenistanyň döwlet gullukçylar üçin Gender taýdan gönükdirilen dolandyryş boýunça okuw sapagynyň taslamasyny işläp düzmekden ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri, internetden terrorçylyk maksatlar bilen peýdalanylmagynyň öňüni almak we oňa garşy göreşmek boýunça amaly okuw maslahatyna gatnaşdylar
2023-nji ýylyň 22-24-nji maýynda “Ýyldyz” myhmanhanasynyň mejlisler zalynda ÝHHG-nyň sekretariatynyň transmilli howplara garşy göreş bölümi tarapyndan guramanyň Aşgabatdaky merkezi bilen bilelikde internetiň terrorçylyk maksatly ulanylmagynyň öňüni almak we oňa garşy göreşmek boýunça üç günlük amaly okuw maslahaty (Table Top Exercise (TTX)) geçirildi. Bu amaly okuw “Merkezi Aziýada terrorçylyk maksatlary üçin internetiň ulanylmagynyň öňüni almak we oňa garşy göreş” taslamasynyň bir bölegidir.
Bu çärä ÝHHG-nyň işgärler topary, halkara bilermenler, durmuş çygryndaky ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň wekilleri, hukuk goraýjy edaralaryň, habar beriş serişdeleriň, ýurduň jemgyýetçilik birleşikleriniň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Amaly okuwyň maksady, internetiň terrorçylyk we zorlukly ekstremistik maksatlar üçin ulanylmagy bilen abanýan howplara garşy göreşmekde adam hukuklaryny we gender taýdan täsirli syýasatlary we çemeleşmeleri durmuşa geçirmek boýunça milli tagallalary goldamakdan ybarat boldy. Bu çäräniň netijesi, milli gatnaşyjylaryň arasynda bilimleri we utgaşdyrmagy gowulandyrmak, şeýle hem adam hukuklaryna hormat goýmak bilen, zorlukly ekstremizmiň we terrorçylygyň onlaýn çeşmeler arkaly ýüze çykýan howplaryna garşy göreşmek üçin milli tagallalary kämilleşdirmek boýunça teklipleri we täsirli çäreleri işläp düzmek boldy.
.jpg)
"Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmaga ýardam bermek" atly taslamanyň çäklerinde okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 10-11-nji maýynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwany bilen BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň "Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmaga ýardam bermek" atly bilelikdäki taslamanyň çäginde “Žurnalistikada adam hukuklary boýunça bilimiň iň oňat tejribesi. Adam hukuklary meselelerini metbugatda beýan etmekde Adalatçynyň diwany bilen žurnalistleriň hyzmatdaşlygy” mowzuk boýunça iki günlük maslahat geçirildi.
Çäre BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň wekilleriniň, milli köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň žurnalistlariniň we ýokary okuw mekdepleriniň žurnalistika fakultetiniň talyplarynyň, Adalatçynyň Diwanynyň we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň işgärleriniň, şeýle hem BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň halkara derejeli bilermeni Stefani Lemkeniň onlaýn görnüşde gatnaşmagynda geçirildi.
Maslahatyň açylyşynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň hemişelik wekili hanym Narine Saakýan giriş sözi bilen çykyş edip, Türkmenistanyň adam hukluklary boýunça we olary köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde ýaýmak babatda toplan oňyn tejribelerini kanagatlanma bilen belläp geçdiler we adam hukuklary çygryndaky milli maksatnamalar hem-de adam hukuklaryny ýaýbaňlandyrmak boýunça BMG-niň agentlikleri bilen bilelikdе amala aşyrylýan taslamalar babatda belläp geçdiler.
Çäräniň maksady adam hukuklaryny goramak boýunça halkara, sebitleýin we milli ulgam bilen gatnaşyjylary tanyşdyrmakdan, şeýle hem köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň üsti arkaly adam hukuklary hakyndaky bilimleri ýaýratmagyň iň oňat tejribesi bilen paýlaşmakdan ybarat boldy. Aýratyn bölüm Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň adam hukuklary boýunça meselede žurnalistler bilen hyzmatdaşlygyna bagyşlandy we onuň çäklerinde tejribäniň şowly mysallaryna ýüzlenildi.
Geçirilen gürrüňdeşlikleriň dowamynda gatnaşyjylaryň arasynda bu babatda öňdebaryjy tejribe, ähliumumy ýagdaýlara gözegçilik etmek we milli hukuk goraýjy edaralar bilen žurnalistleriň arasyndaky hyzmatdaşlygyň dünýä tejribesinden mysallary getirmek, şeýle hem ol edaralaryň Pariž ýörelgelerine eýermegi we olaryň žurnalistler üçin ähmiýeti hakyndaky özara işjeň maglumat alyşma bolup geçdi.
“Türkmenistanda adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2023-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça mejlis geçirildi
2023-nji ýylyň 28-nji aprelinde Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň (UNODC) arasyndaky hyzmatdaşlygynyň çäklerinde, “Türkmenistanda adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2023-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” täze taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça mejlis geçirildi.
Mejlise Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Milli iş toparynyň, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşykda adam söwdasy boýunça hadysalaryň global ýagdaýlary hakynda we olaryň öz gezeginde adamlary ekspluatirlemegiň täze görnüşleri we çemeleşmeleri bilen üýtgäp durýandygy we üstüniň ýetirilýändigi bellenilip geçildi. Merkezi Aziýa sebitinde we onuň çäklerinden daşarda adam söwdasy meselesiniň wajyplygyny göz öňünde tutup, Türkmenistanyň Hökümeti adam söwdasyna garşy göreşiň kanunçylyk we institusional düzümine uly ähmiýet berýär.
Mejlisiň maksady 2023-2025-nji ýyllar üçin adam söwdasyna garşy göreş boýunça Türkmenistanyň milli Hereketler meýilnamasynyň täze taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda BMG-niň Aziýa we Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş meseleleri boýunça Komissiýasynyň (UNESCAP) "Hiç kim unudylmaz" atly guraly boýunça okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 26-27-nji aprelinde BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda, Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasy tarapyndan BMG-niň Aziýa Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş meseleleri boýunça Komissiýasynyň (UNESCAP) “Hiç kim unudylmaz” atly guraly boýunça iki günlük okuw maslahaty geçirildi.
Bu okuw maslahatynda ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, Türkmenistanyň Mejlisiniň, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň, Türkmenistanyň Merkezi bankynyň, Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň, Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komitetiniň, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň, wekilleri gatnaşdylar.
"Hiç kim unudylmaz" atly seljeriş guraly Aziýa we Ýuwaş umman sebitiniň hökümetlerine we BMG ulgamyna ýardam bermek üçin BMG-niň Aziýa Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş meseleleri boýunça Komissiýasy (UNESCAP) tarapyndan işlenip düzüldi. Bu gural, umumy we statistiki maglumatlara esaslanýan dürli görkezijiler üçin ýagdaýlary kesgitlemegiň ýörite usulyna esaslanýar. Teklip edilýän bu usul, okuw maslahatyna gatnaşyjylara Durnukly Ösüş Maksatlarynda (DÖM) göz öňünde tutulan esasy mümkinçilikler babatda deňsizligiň döremegine täsir edýän ýagdaýlara has çuňňur düşünmäge, şeýle hem Durnukly Ösüş Maksatlara ýetmek üçin iň täsirli çäreleri kesgitlemäge ýardam etdi.
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň wezipesini ýerine ýetirijш jenap Fabio Piana bilen onlaýn duşuşyk geçirildi
2023-nji ýylyň 24-nji aprelinde Türkmenistanyň Adalatçysy bilen BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň wezipesini ýerine ýetiriji jenap Fabio Piananyň arasynda onlaýn duşuşyk geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda taraplar iki taraplaýyn hyzmatdaşlygyň meselelerini, Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini güýçlendirmek üçin görülýän çäreleri, şeýle hem Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) bahalandyrmak toparynyň tekliplerinden ileri tutulýan ugurlary, şertnamalaýyn guramalar bilen hyzmatdaşlygy, hususan-da, Alternatiw Hasabatlary tabşyrmak, şeýle hem Milli hukuk goraýjy edaralaryň Ähliumumy Birleşmesi bilen hyzmatdaşlygy ara alyp maslahatlaşdylar.
Söhbetdeşlikde beýan edilişi ýaly, BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirligi Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň iň esasy we ileri tutulýan halkara hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, taraplar Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Adam Hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ozal gazanylan netijeleriniň oňyn ösüşini bellediler. BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň wezipesini ýerine ýetiriji jenap Fabio Piana bu meselede we onuň ilerledilmeginde Türkmenistanyň Adalatçynyň möhüm orny barada belläp geçdi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini pugtalandyrmakda we bilelikdäki çäreleri geçirmekde hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de güýçlendirmäge taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Ýewropa Bileleşiginiň ýörite wekiller bilen duşuşygy geçirildi
Şu ýylyň 21-nji aprelinde Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň Ýewropa Bileleşiginiň wekilleri, Ýewropa Bileleşiginiň Adam hukuklary boýunça ýörite wekili jenap Eamon Gilmor we bu Bileleşigiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili hanym Teri Hakala bilen duşuşygy geçirildi. Duşuşyga Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky ilçisi jenap Diego Ruiz Alonso gatnaşdylar.
Duşuşykda taraplar ýurtda adam hukuklaryny goramak boýunça toplanan öňdebaryjy tejribäni belläp geçdiler we Adalatçynyň Diwanynyň ýurtda adam hukuklarynyň mundan beýläk-de ilerledilmegi babatynda garaşsyz edara hökmündäki ornuna möhüm baha berdiler, şeýle hem Adalatçynyň Diwanynyň Milli Adam Hukuklary Edaralarynyň Ähliumumy Bileleşiginde akkreditasiýa edilmegi meselesiniň üstünde durulyp geçildi. Duşuşygyň maksady, Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasyndaky adam hukuklaryny goramak babatyndaky gatnaşyklary, hususan-da Adalatçynyň Diwanynyň zenanlaryň we çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça alyp barýan işlerini we mümkinçiliklerini mundan beýläk-de ösdürmek meselesini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa Türkmenistan bilen ÝB-niň arasynda adam hukuklary çygryndaky gatnaşyklaryň yzygiderli ösdürilýändigini we munuň aýdyň mysaly hökmünde her ýylda geçirilýän, Adalatçynyň özüniň hem işjeň gatnaşýan Ýewropa Bileleşigi - Türkmenistan adam hukuklary babatda Dialogy belläp geçdi. Duşuşygyň ahyrynda taraplar birek-birege duşuşyk üçin minnetdarlyk bildirdiler we netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda Durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasyny amala aşyrmak boýunça mejlis geçirildi
2023-nji ýylyň 20-nji aprelinde Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda Durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň çäklerinde döredilen bilelikdäki ýolbaşçy toparynyň mejlisi geçirildi. Çarçuwaly Maksatnamany durmuşa geçirmek boýunça duşuşyga beýleki gatnaşyjylar bilen birlikde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Bu duşuşygyň çäginde birnäçe soraglar, şol sanda bilelikdäki çäreleri meýilleşdirmek hem-de, BMG-niň düzümleriniň gatnaşmagynda meýilnamalary durmuşa geçirmek, şeýle hem Durnukly ösüş maksatlarynyň durmuşa geçirilişi boýunça Meýletin Milli Syny taýýarlamak boýunça meselelere garamak we hasabatlylygy güýçlendirmek ýaly birnäçe meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Adalatçynyň diwany halkara guramalary bilen işjeň hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny alyp barýar. Hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryň güýçli depginler bilen ösdürilmegi Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasyndaky Hyzmatdaşlyk boýunça Çarçuwaly Maksatnamanyň çägnde durnukly ösüş çygrynda bilelikdäki çäreleriň durmuşa geçirilmegi bilen berkidilýär.
«Bütindünýä pandemiýa bilen baglanyşykly köpdürli töwekgelçilikleri we howplary azaltmak üçin habardarlygy ýokarlandyrmak we bu işe ýaşlary çekmek» atly maksatnamasynyň Dolandyryjylar komitetiniň jemleýji duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 20-nji aprelinde Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda «Bütindünýä pandemiýa bilen baglanyşykly köpdürli töwekgelçilikleri we howplary azaltmak üçin habardarlygy ýokarlandyrmak we bu işe ýaşlary çekmek» atly maksatnamanyň çäklerinde döredilen Ýolbaşçy komitetiniň we tehniki toparynyň jemleýji mejlisi geçirildi.
Mejlise BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň wekilleri, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri, Adalatçynyň diwanynyň wekili, şeýle hem BMG-niň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy jenap Dmitriý Şlapaçenko, BMG-niň ştab-kwartirasynyň ýanyndaky Adam howpsuzlygy bölüminiň başlygy hanym Mehrnaz Mostafawi we Ýaponiýanyň Türkmenistandaky ilçisi jenap Ýamamoto Hiroýüki gatnaşdylar.
Halkara guramalaryň wekilleri, şeýle hem Bilelikdäki maksatnama gatnaşyjylar, durmuşa geçirilişinde gazanylan netijeler we Bilelikdäki durmuşa geçirilişiň çäginde adam howpsuzlygy çemeleşmesiniň ulanylyşy baradaky hasabatlary giňişleýin gün tertibiniň dowamyny ýetirdi.
Duşuşygyň dowamynda gatnaşyjylar Bilelikdäki maksatnamanyň esasy ugurlaryny we adam howpsuzlygynyň üpjün edilmegi babatyndaky çemeleşmäni strategiki meýilnamalaşdyrmakda ulanmagyň halkara tejribesini jemlediler.
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary Komissarynyň Müdiriýetiniň wekiliýet agzalarynyň arasynda duşuşyk geçirildi
2023-nji ýylyň 18-nji aprelinde Türkmenistanyň Adalatçysynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary Komissarynyň Müdiriýetiniň wekiliýet agzalary, Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary Komissarynyň Täjigistandaky Müdiriýetiniň hukuk meseleleri boýunça baş geňeşçisi hanym Rano Saýdumarowa, şeýle hem Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary Komissarynyň Gazagystandaky Müdiriýetiniň raýatsyzlyk meseleleri boýunça geňeşçisi jenap Sergeý Gaýna bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň esasy meselesi Türkmenistanyň Hökümeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary Komissarynyň Müdiriýetiniň arasyndaky bilelikdäki ýyllyk meýilnamany ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy. Duşuşygyň dowamynda DÖM-na ýetmekde Bosgunlaryň statusy hakynda 1951-nji ýylyň Konwensiýasynyň we onuň 1967-nji ýyldaky Teswirnamasynyň, Apatridleriň statusy hakynda 1954-nji ýylyň Konwensiýasynyň, Raýatsyzlygy azaltmak boýunça 1961-nji ýylyň Konwensiýasynyň, Bosgunlar hakynda Ähliumumy Şertnamanyň, Howpsuz, tertipleşdirilen we kanuny migrasiýa hakynda Ähliumumy Şertnamanyň we Raýatsyzlygyň soňuna çykmak boýunça Hereketleriň ähliumumy meýilnamasynyň esasgoýujy ýörelgelerini durmuşa geçirmegiň wajypdygy barada boldy.
Taraplar Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş çygrynda hyzmatdaşlygyň 2021-2025-nji ýyllar üçin Çarçuwaly Maksatnamasyny, Türkmenistanyň Prezidentiniň 2018-2024-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Milli Maksatnamany we Türkmenistanda raýatsyzlygyň soňuna çykmak boýunça 2019-2024-nji ýyllar üçin Türkmenistanyň Milli Maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça hyzmatdaşlygyň öň gazanylan netijeleriniň oňyn ösüş depginini bellediler.
Şu nukdaýnazardan, Adalatçynyň Diwanynda geçirilen şu günki duşuşyk taraplara netijeli hyzmatdaşlygyň çäginde gazanylan netijeleri seljermäge we ony mundan beýläkde ösdürmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşmaga mümkinçilik berdi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Aşgabatdaky Merkeziniň Adam ölçegleri bölüminiň başlygy bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmak duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 17-nji aprelinde Ýewropada Howpsyzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Türkmenistandaky Merkeziniň Adam ölçegleri bölüminiň başlygy jenap Çarlz Nouman Filpot bilen Adalatçynyň duşuşygy geçirildi.
ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkezi Adalatçynyň diwanynyň döredilen pursatyndan başlap ygtybarly hyzmatdaşy bolup durýar. Duşuşygyň dowamynda taraplar adam hukuklary babatynda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşdylar. Taraplar ikitaraplaýyn netijeli hyzmatdaşlygyň möhümdigini we iki guramanyň wekilleriniň arasyndaky gatnaşyklaryň yzygiderli häsiýetini kanagatlanma bilen bellediler.
.jpg)
Maýyplaryň hukuklary barada habarlylygy ýokarlandyrmakda arkalaşmanyň orny boýunça tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 10-njy aprelinde BMG-niň Aşgabatdaky binasynda “Maýyplaryň hukuklary barada habarlylygy ýokarlandyrmakda arkalaşmanyň orny” atly tegelek stol geçirildi. Duşuşyga durmuş pudagyna degişli edaralar, Türkmenistanyň kerler we körler jemgyýetiniň, Maýyplarnyň merkezi bedenterbiýe-sport klubynyň, Türkmenistanyň Maýyplar jemgyýetiniň, “Yeňme” jemgyýetçilik birleşmesiniň, “Maýyplary goldamak merkeziniň”, Türkmenistanyň Gyzyl ýarymaý milli jemgyýetiniň, Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň, “Agama” jemgyýetçilik birleşmesiniň, Türkmenistanyň körler üçin küşt merkeziniň, Magtymguly adyndaky Türkmenistanyň Ýaşlar guramasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdy.
Maslahatyň başynda BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy jenap Dmitriý Şlapaçenko, şeýle hem BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň wezipesiniň ýerine ýetirijisi jenap Fabio Piana giriş sözi bilen çykyş etdi. Duşuşykda AHÝKM-iň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň milli maksatnamalarynyň Türkmenistandaky utgaşdyryjysy hanym Ýelena Butowa Adam hukuklary baradaky Ählumumy Jarnamanyň mirasynyň ähmiýetini belläp geçdi: “Hemmeler üçin mertebe, erkinlik we adalat”. Şeýle hem, söhbetdeşlikde AHÝKM-iň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň milli maksatnamasynyň utgaşdyryjysy hanym Ýuliýa Woslawo, BMG-niň maýyplaryň hukuklary baradaky halkara konwensiýasynyň esasy ýörelgeleri bolan maýyplary goşmak üçin BMG strategiýasyny ulanyp, maýyplyga aýratyn çemeleşmeleri belläp geçdi. Soňra, Gazagystanyň we Özbegistanyň “Maýyplar üçin adam hukuklary mekdebiniň” tanyşdyrylyşy bilen tanyşlyk geçirildi, AHÝKM-iň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň milli maksatnamasynyň utgaşdyryjysy jenap Erkin Isakulow tejribesini paýlaşdy. Duşuşygyň ahyrynda, AHÝKM-iň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň milli maksatnamasynyň utgaşdyryjysy hanym Ýuliýa Woslawo “Türkmenistanda 2023-nji ýylda adam hukuklary mekdebi” atly çykyşyň gysgaça synyny berdi.
Çäräniň maksady, maýyplaryň hukuklaryny goramak boýunça jemgyýetçilik edaralaryň ornunyň ähmiýeti we bu ugurda halkara tejribesi bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň GIZ-iň Sebitleýin maksatnamasynyň ýolbaşçysy bilen duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 28-nji martynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň (GIZ) Sebitleýin maksatnamasynyň ýolbaşçysy, Berlin şäheriniň kazyýetiniň kazysy Ý.Pudelka bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşykda myhman Adalatçynyň diwanyň işi bilen tanyşdyryldy, hem-de taraplar adam hukuklary babatynda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdy.
Çäre Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň wekiliýetiniň Türkmenistana saparynyň we “Merkezi Aziýada hukuk döwlet gurluşyna ýardam” atly sebitleýin maksatnamasynyň çäklerinde geçirildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy we Adalatçynyň diwanyň işgärleri saýlaw uçastoklaryna baryp gördüler
Demokratiýanyň giňden dabaralanýan ýurdumyzda saýlaw hukugy raýatyň iň möhüm syýasy hukuklarynyň biridir. Ýurdumyzda saýlaw hukugynyň ýörelgeleri Esasy Kanunymyzdan özüniň gözbaşyny alyp gaýdýar. Çüňki Konstitusiýa raýatlaryň saýlamak we saýlanmak hukuklarynyň kepillendirmesi bolup çykyş edýär. “Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, Adalatçy adamyň we raýatyň hukuklarynyň, şol sanda syýasy hukuklarynyň üpjün edilşine we ýerine ýetirilşine gözegçilik edýär.
Hemmämize mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 26-njy martynda Türkmenistanda giň bäsdeşlik esasynda Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlary geçirildi.
Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň 24-26-njy mart aralygynda Adalatçy we Adalatçynyň diwanynyň wekilleri Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlaryna görülen taýýarlyk işleriniň hem-de olaryň geçirilişiniň kanunalaýyklylygyna gözegçilik etmek maksady bilen, Aşgabat şäheriniň we Ahal welaýatynyň çägindäki hem-de etraplarynyň saýlaw uçastoklarynda boldular.
Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Demokratik institutlar we adam hukuklary býurosynyň wekiliýeti bilen duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 20-nji martynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynda, diwanyň işgärleriniň Koriýen Ýonkeriň başlyklyk etmeginde ÝHHG-niň Demokratik institutlar we adam hukuklary býurosynyň wekiliýeti bilen duşuşygy geçirildi. Bu ýere gelen bilermenleriň esasy maksady 2023-nji ýylyň 26-njy martynda geçiriljek Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň saýlawlaryna taýýarlyk görmegiň we geçirmegiň barşyna baha bermekden ybarat boldy.
Duşuşykda myhmanlar Adalatçynyň diwanyň işi bilen tanyşdylar, şeýle hem Adalatçynyň we diwanyň işgärleriniň geçiriljek saýlawlara gözegçilik etmekdäki wezipesini ara alyp maslahatlaşdylar.
Saýlaw hukugy raýatyň iň möhüm syýasy hukuklarynyň biridir. Häzirki döwürde döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynda möhüm jemgyýetçilik syýasy çäre boljak Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlaryna taýýarlyk işleri giň gerimde dowam edýär.
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy hem öz wezipe ygtyýarlyklaryna laýyklykda döwlet häkimiýet edaralary we ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralary tarapyndan erkin demokratik saýlawlary gurnamak we geçirmek bilen raýatlarymyzyň bu konstitusion hukuklaryny amala aşyrmagyna yzygiderli gözegçilik edýär, saýlawlardan öň we ses berilýän güni saýlaw uçastoklaryna baryp, bu babatda kanunçylygyň talaplarynyň berjaý edilişine gözegçilik edýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň Türkmenistandaky BMGÖM-niň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen “Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak”atly bilelikdäki taslamasynyň netijeleri jemlendi
2023-nji ýylyň 17-nji martynda Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowanyň we BMGÖM-niň Türkmenistandaky Hemişelik wekili hanym Narine Sahakýanyň gatnaşmagynda taslama geňeşiniň jemleýji maslahaty geçirildi.
Duşuşykda 2021-2022-nji ýyllar üçin üstünlikli tamamlanan bilelikdäki taslamanyň çäginde durmuşa geçirilen esasy maksatlara we wezipelere ýetmegiň üstünlikleri, hem-de geçirilen çäreleriň netijeleri jemlendi.
Taraplar gazanylan netijeleriň möhümligini bellediler, şeýle hem 2023-nji ýylda gol çekilen “Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmaga ýardam bermek” Taslama resminamasynyň çäginde meýilleşdirilen çäreleri ara alyp maslahatlaşdylar we mundan beýläk hem netijeli hyzmatdaşlygyň dowam etdiriljekdigine uly ynam bildirdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň AÝF-iň, BMGÖM-iň we AHÝKM-iň baha beriş komissiýasynyň wekilleri bilen Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermegiň netijesinde hödürlenen teklipleri ara alyp maslahatlaşmak babatynda üçtaraplaýyn duşuşygy geçirildi.
2023-nji ýylyň 17-nji martynda Adalatçynyň diwanynda wideo aragatnaşyk arkaly Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa bilen Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralarynyň bilermenleri hanym Rozlin Nunan, hanym Pip Dargan, jenap Ahmed Şahid we Mongoliýanyň Adam hukuklary boýunça milli toparyň komissary - garaşsyz bilermen hanym Nara Ganbat hem-de BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Stambul şäherindäki sebitleýin wekilhanasynyň, BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekilhanasynyň wekillerinden ybarat bolan Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça ýörite toparyň arasynda maslahat geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda gatnaşyjylara Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermegiň netijeleri beýan edilip, geçirlen seljermäniň dowamynda ýüze çykarlan bu edaranyň ýeten üstünlikleri, onuň güýçli taraplaryny we Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edarasynyň (MHGE) öňünde duran meseleler boýunça maslahatlar berildi. Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa taýýarlanan hasabaty we teklipleri üçin bilermenlere minnetdarlyk bildirip, maslahatlaşmagyň dowamynda Hasabatyň ahyrky görnüşinde beýan edilmegi üçin öz pikirlerini we maslahatlaryny teklip etdi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwany bilen BMGÖM-iň Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasyndaky geçen ýyl tamamlanan «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamasynyň çäginde 2022-nji ýylda Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça degişli işler geçirilendigini ýatladýarys.
Milli adam hukuklary guramalarynyň mümkinçiliklerine baha bermek, öz gezeginde, 2011-nji ýylda Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryna (MHGE) ýardam bermek maksady bilen Global üç taraplaýyn hyzmatdaşlykda işlenip düzülen “Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralarynyň mümkinçiliklerini bahalandyrmagyň global ýörelgeleriniň” çäginde amala aşyrylýar. Hyzmatdaşlygyň agzalary Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansy (GANHRI), BMG-niň Ösüş Maksatnamasy we AHÝKM-dir.
Halkara Zähmet Guramasynyň ýurdumyzyň zähmet kanunçylygy we onuň bilen bagly synyň mazmuny boýunça iş maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 9-njy martynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň binasynda Halkara Zähmet Guramasynyň (ILO) geçiren synynyň netijesinde ýurdumyzyň milli zähmet kanunçylygyny kämilleşdirmek we beýleki çäreleri geçirmek barada berlen teklipleri ara alyp maslahatlaşmak üçin iş duşuşygy geçirildi. Bu maslahata Halkara Zähmet Guramasynyň wekili Miranda Fajerman, Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan ministrliginiň, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň barşynda Halkara Zähmet Guramasynyň beren her bir teklipleri boýunça maslahatlaşylyp, gatnaşan ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri özlerine degişli bolan ugurlary boýunça çykyş etdiler. Netijede çärä gatnaşanlar Halkara Zähmet Guramasy tarapyndan berlen teklipleri ünse alyp, şol teklipler boýunça geçiriljek çäreler barada habar berdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany BMG-niň ýöriteleşen edaralary bilen 2023-nji ýyl üçin bilelikdäki resminamalaryna gol çekdi
2023-nji ýylyň 27-nji fewralynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň binasynda BMG-niň ýöriteleşdirien edaralary bilen ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň, pudak edaralarynyň we jemgyýetçilik guramalarynyň arasynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem berkitmek maksady bilen ykdysadyýet, saglygy goraýyş, sport, bilim, oba-hojalyk we daşky gurşawy goramak, habar beriş serişdeleri, çagalaryň goraglylygy hem-de beýleki ileri tutulýan ugurlar boýunça resminamalaryň 26-na gol çekmek dabarasy boldy. Gol çekilen möhüm resminamalaryň hatarynda Adalatçynyň diwany bilen BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) hem-de Adalatçynyň diwany bilen ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanalarynyň arasynda 2023-nji ýylda bilelikdäki işler boýunça resminamalaryň ikisi bar. Guramalaryň ikisi hem Adalatçynyň diwanynyň döredilen güninden bäri möhüm halkara hyzmatdaşlary bolup durýar.
Şeýlelikde, Adalatçynyň diwanynyň Türkmenistanyň BMGÖM-iň wekilhanasy bilen 2023-nji ýyl üçin gol çekilen bilelikdäki Taslama resminamasy Adalatçynyň diwanynyň 2021-2022-nji ýyllarda üstünlikli durmuşa geçirilen “Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak” atly bilelikdäki Taslamasynyň dowamydyr.
Adalatçynyň diwany bilen ÝUNISEF-iň 2023-nji ýyl üçin iş meýilnamasynyň gol çekilmegi, bu gurama bilen çagalaryň hukuk goraglylygy we hukuk habarlylygy babatda netijeli hyzmatdaşlygyň dowamydyr. Täze iş meýilnamasy, çagalaryň hukuklaryna gözegçilik etmek we ilerletmek üçin mehanizmiň kämilleşdirilmegi ýaly möhüm wezipeleri öz içine alýar.
Geçirlen bu çäre Türkmenistan bilen BMG-niň ýöriteleşdirien edaralarynyň, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň bu halkara guramalar bilen işjeň we netijeli hyzmatdaşlygynyň nobatdaky subutnamasydyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekiliniň Beýik Britaniýanyň diplomatik gullugynyň wekilleri bilen duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 23-nji fewralynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekiliniň Beýik Britaniýanyň Daşary işler, arkalaşyk we ösüş ministrliginiň Gündogar Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary müdirliginiň başlygynyň orunbasary jenap Jastin Makkenzi we Beýik Britaniýanyň ilçisiniň orunbasary Jon Hemilton bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda diplomatlar Adalatçynyň diwanynyň işi, şol sanda adam hukuklary bilen baglanyşykly dürli halkara guramalary bilen alyp barýan hyzmatdaşlygy bilen tanyşdylar. Şeýle-de, taraplar geljekde adam hukuklary boýunça hyzmatdaşlygy giňeltmek barada pikir alyşdylar.
Bu çäre Türkmenistanyň we Beýik Britaniýanyň daşary syýasat edaralarynyň arasynda geçirilen «Gurluşlaýyn dialogyň» çäklerinde gurnaldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda akkreditasiýa etmek boýunça her ýyldaky geçirilýän okuw maslahatyna gatnaşdy
2023-nji ýylyň 21-22-nji fewralynda Türkmenistanyň Adalatçysy Taýland Patyşalygynyň Bangkok şäherinde geçirilen Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralary akkreditasiýa etmek boýunça Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň maslahatyna gatnaşdylar. Bu çäre 2020-nji ýylda badalga berlen Milli adam hukuklary guramalarynyň Global Bileleşiginde (GANHRI) milli adam hukuklary guramalarynyň akkreditasiýasyny goldamak üçin her ýyl geçirilýän Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň maksatnamasynyň çäginde geçirildi. Türkmenistanyň milli adam hukuklary institutynyň gatnaşmagy Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak» atly bilelikdäki taslamanyň çäginde geçirmek meýilleşdirildi. Iki güniň dowamynda geçirilen okuw maslahata Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Omanyň, Taýlandyň, Malaýziýanyň, Maldiwleriň, Filippinleriň, Täze Zelandiýanyň we ýuwaş ummanyň beýleki ýurtlarynyň Ombudsmenleri gatnaşdylar.
Okuw maslahatyň dowamynda gatnaşyjylar Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralary akkreditasiýa etmegiň tertibi bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar we bu ugurda toplanan baý we öňdebaryjy tejribeleri bilen paýlaşdylar. Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň hukuk we syýasat boýunça menejeri Filip Wordl, Milli adam hukuklary guramalarynyň Global Bileleşiginde akkreditasiýa almak üçin "ýazmaça ýüztutma", BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň we raýat jemgyýeti guramalarynyň ornuna syn berdi. Şeýle-de, milli adam hukuklary institutlaryň wekilleri Milli adam hukuklary guramalarynyň Global Bileleşiginiň akkreditasiýa boýunça kiçi komitetinde söhbetdeşlik we sessiýadan soňky hereketler bilen bagly tejribelerini paýlaşdylar.
Bu çäre, gatnaşyjylaryň Milli adam hukuklary guramalarynyň Global Bileleşiginiň akkreditasiýa boýunça kiçi komitetiniň (SCA) iş düzgünleri baradaky bilimlerini giňeltmekde oňyn täsir etdi.
Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça bilermenler derejesinde Iş toparynyň duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 13-15-nji fewraly aralygynda Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny (DÖM) durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň mejlisi geçirildi. Mejlise BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň wekilleri, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekili gatnaşdy.
Duşuşyklarda Türkmenistanyň ikinji Meýletin milli synyna taýýarlyk işleri ara alnyp maslahatlaşyldy, DÖM-leri durmuşa geçirmekde gazanylan esasy üstünlikler, DÖM-niň 2030-njy ýyla çenli gün tertibiniň durmuşa geçirilmegini çaltlaşdyrmak maksady bilen ileri tutulýan ugurlar we mümkinçilikleri artdyrmak barada gatnaşyjylar özara pikir alyşdylar.
Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça bilermenler derejesinde Iş toparynyň duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 13-15-nji fewraly aralygynda Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny (DÖM) durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň mejlisi geçirildi. Mejlise BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň wekilleri, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekili gatnaşdy.
Duşuşyklarda Türkmenistanyň ikinji Meýletin milli synyna taýýarlyk işleri ara alnyp maslahatlaşyldy, DÖM-leri durmuşa geçirmekde gazanylan esasy üstünlikler, DÖM-niň 2030-njy ýyla çenli gün tertibiniň durmuşa geçirilmegini çaltlaşdyrmak maksady bilen ileri tutulýan ugurlar we mümkinçilikleri artdyrmak barada gatnaşyjylar özara pikir alyşdylar.
Durmuş hyzmatlarynyň kämilleşdirilmegi boýunça Milli meyilnamasyny işläp düzmek boýunça tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 10-njy fewralynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda durmuş hyzmatlarynyň kämilleşdirilmegi boýunça Milli meyilnamasynyň işläp düzülmegini ara alyp maslahatlaşmak boýunça tegelek stol geçirildi. Duşuşyga durmuş pudagyna degişli ministrlikleriniň we pudak edaralaryň, hukuk goraýjy edaralaryň, ýerli häkimiýet edaralaryň, ýurdumyzyň jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdy.
Maslahatyň dowamynda Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň hünärmenleri we BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň bilermenleri Türkmenistan Hökümetiniň we BMG-niň “Ýerli derejedäki inklýuziw ýokary hilli durmuş hyzmatlaryny ornaşdyrmak arkaly durmuş taýdan goraglylyk ulgamyny kämilleşdirmek” atly bilelikdäki maksatnamasynyň esasy üstünliklerini beýan etdiler, şeýle hem netijeliligini ýokarlandyrmak maksady bilen ýurtda durmuş taýdan goraglylyk ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmek üçin ileri tutulýan ugurlary teklip etdiler.
Çäräniň maksady, gatnaşyjylary häzirki wagtda işlenip düzülýän 2023-2030-njy ýyllar üçin durmuş hyzmatlarynyň kämilleşdirilmegi boýunça milli maksatnamanyň maksatlary, garaşylýan netijeleri we ileri tutulýan ugurlary bilen tanyşdyrmak, şeýle hem wezipeleri, jogapkärçilikleri we pudagara özara gatnaşyklary ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr. Bu resminamanyň işlenip düzülmegi, "Durmuş hyzmatlary hakynda" Türkmenistanyň Kanunynyň we Türkmenistany 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegini goldamak üçin gönükdirilendir.
Geçirilen maslahat, Maksatnamany işläp düzmegiň başyndan bäri durmuş taýdan goraglylyk boýunça ulgamyň edaralarynyň, ýerli häkimiýet edaralaryň we jemgyýetçilik guramalarynyň pudaklarynyň arasynda durmuş goraglylygyna mätäç maşgalalaryň zerurlyklaryny kanagatlandyrmak üçin netijeli utgaşdyrylmagyny üpjün etmek üçin mümkinçilik döretdi.
Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi
2023-nji ýylyň 3-nji fewralynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Mejlise beýleki topar agzalary bilen bilelikde Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy.
Mejlisiň gün tertibine laýyklykda, bu çärede Pudagara toparynyň 2022-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabaty, hem-de toparyň 2023-nji ýylyň Iş meýilnamasyna laýyklykda goýlan wezipeleri diňlenildi.
Mejlisiň dowamynda, geçen ýylyň jemi boýunça Pudagara toparynyň agzalary Türkmenistanda adam hukuklary boýunça Milli meýilnamalarynyň taýýarlamak we durmuşa geçirmek, adam hukuklary babatda konwensiýalar boýunça Türkmenistanyň milli hasabatlaryny taýýarlamak we bermek, milli kanunçylygy kämilleşdimek we Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatda halkara borçnamalarynyň iş ýüzünde ýerine ýetirilmegi ýaly möhüm ugurlary ara alyp maslahatlaşdylar.
Şeýle-de “Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly” diýlip yglan edilen ýylda geçirilýän Pudagara toparynyň birinji mejlisinde, gatnaşyjylar çagalaryň we ýaşlaryň hukuklary babatda meseleler boýunça, ýagny Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasy we kämillik ýaşyna ýetmedikler bilen baglanyşykly resminamalaryň rejelenen görnüşlerine hem seredildi.
Şeýle hem adam hukuklary we azatlyklary babatynda iň oňat dünýä tejribesini öwrenmek üçin halkara hünärmenleriniň gatnaşmagynda birnäçe çäreleriň geçirilmegi meýilleşdirildi.
Pudagara toparyň mejlisinde birnäçe beýleki meselelere hem seredildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy Warşawada adam hukuklary boýunça ýöriteleşdirilen okuw maslahatа gatnaşdy
2023-nji ýylyň 24-26-njy ýanwarynda Ýewropada Howpsuzlyk we hyzmatdaşlyk guramasynyň (ÝHHG) Warşawa şäherindäki Demokratik institutlar we adam hukuklary baradaky býurosynyň (DIAHB) edarasynda adam hukuklary boýunça ýöriteleşdirilen üç günlük okuw maslahaty geçirildi. Bu çäre, Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmagа ýardam bermek» atly bilelikdäki taslamanyň çäginde gurnaldy.
ÝHHG-niň Demokratik institutlar we adam hukuklary baradaky býurosy, ÝHHG-niň gatnaşyjy döwletlere we raýat jemgyýetine demokratiýany, kanunyň hökmürowanlygyny, adam hukuklaryny, çydamlylygy we kemsidilmelere ýol bermezlik üçin goldaw berýär we tejribe alyşmaga ýardam berýär.
Geçirilen bu okuw maslahaty döwlet resmi işgärlerini hem-de Adalatçynyň diwanynyň işgärlerini ÝHHG-niň adam hukuklary baradaky borçnamalary bilen tanyşdyrmak üçin meýilleşdirildi. Çärä Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň, Ýokary kazyýetiň, Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň wekilleri hem gatnaşdy.
Üç günlük okuw maslahatynyň dowamynda ÝHHG-niň Demokratik institutlar we adam hukuklary baradaky býurosynyň dürli bölümleriniň hünärmenleri kanunyň hökmürowanlygyny güýçlendirmek, hukuk kömegi we demokratik kanun çykarmak, gynamalaryň öňüni almak, ýigrenç esasynda döreýän jenaýatlara garşy göreşmek, din ýa-da ynanç azatlygyny öňe sürmek, adam hukuklaryny goraýjylara goldaw bermek ýaly ugurlarda çykyş etdiler. Geçirilen çäräniň dowamynda bu guramanyň departamentleriň ýolbaşçylary bilen bilelikde DIAHB-niň direktory gatnaşdy we Býuronyň geçirýän işi barada gysgaça habar berdi.
Halkara derejesinde geçirilen bu çäräniň netijesinde gatnaşyjylar Türkmenistanda durmuşa geçirilýän adam hukuklary babatda maglumaty paýlaşdylar, hem-de öz gezeginde bilimlerini ýokarlandyrdylar we ÝHHG-niň gatnaşyjy ýurtlaryndaky halkara öňdebaryjy tejribeler bilen tanyşdylar.
Goldawa mätäç maşgalalara we çagalara pudagara ýardamy giňeltmek boýunça bilelikdäki çäre geçirildi
2023-nji ýylyň 18-nji ýanwarynda goldawa mätäç maşgalalara we çagalara pudagara ýardamy giňeltmek boýunça çäre geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) we Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň bilelikde, hem-de ABŞ-nyň Halkara Ösüş Agentliginiň (USAID) “Merkezi Aziýada Howpsuz Migrasiýa” atly taslamasynyň ýardam bermeginde Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda geçirilip, oňa ýerlerdäki durmuş işgärleri, Türkmenistanyň Döwlet Migrasiýa gullugynyň, birnäçe jemgyýetçilik guramalarynyň hem-de Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşyk ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekili jenap Mohammad Faýýaziniň, USAID-iň “Merkezi Aziýada Howpsuz Migrasiýa” taslamasynyň ýolbaşçysy hanym Eleanor Walentaýnyň hem-de Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň wekiliniň giriş sözleri bilen açylyp, geçirilýän çäräniň ähmiýeti we maksatlary düşündirildi. Soňra ABŞ-nyň professory jenap Stefen Kuusistonyň görüş taýdan şikesli adamlara berilýän durmuş kömegi hakynda wideo ýazgyly çykyşy diňlenildi.
Durmuş işi boýunça hünärmenler tarapyndan kömege mätäç adamlara we olaryň maşgalalaryna berilýän durmuş hyzmatlarynyň tanyşdyrylmagy hem-de Adalatçynyň diwanynyň işi, hususan-da ilatyň kömege mätäç toparlary babatda ýerine ýetirýän işleri we şeýle topardaky adamlaryň Adalatçynyň diwanyna dilden we ýazmaça görnüşde ýüz tutmaklarynyň tertibi hakynda edilen çykyşlar duşuşygyň esasy mowzugy boldy.
Çäräniň maksady maýyplygy bolan çagalaryň ata-enelerine, migrantlaryň we adam söwdasynyň pidalarynyň maşgalalaryna durmuş taýdan goldaw we maslahat bermegiň tejribesi bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleriniň gender deňligi boýunça hünärlerini ýokarlandyrmak üçin okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 19-20-nji dekabrynda BMG-niň Ilat gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan gurnalan Adalatçynyň diwanynyň işgärleri üçin okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahaty Adalatçynyň diwanynyň binasynda BMG-niň Ilat gaznasynyň halkara bilermeni Lori Mann tarapyndan geçirildi.
Çäräniň maksady işgärleriň hünärini ýokarlandyrmak üçin gender deňligi boýunça öňdebaryjy halkara tejribeleri bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy Mary welaýatynda iş saparynda boldy
2022-nji ýylyň 16-njy - 17-nji dekabrynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa Mary welaýatynda iş saparynda boldy.
Iş saparyň maksady Adalatçynyň diwanynyň ýyllyk iş meýilnamasynyň çäginde raýatlary kabul etmek hem-de Mary welaýatynda ýerleşýän birnäçe edaralara baryp görmek boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Türkmenistandaky Ilçisiniň arasynda duşuşyk geçirildi.
2022-nji ýylyň 9-njy dekabrynda Türkmenistanyň Adalatçysy bilen Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Ilçisi jenap Mihael Uwe Birhoffyň arasynda duşuşyk geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda jenap ilçi Adalatçynyň diwanynyň işi we ony düzgünleşdirýän kadalaşdyryjy hukuk namalary bilen tanyşdyryldy.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar birek biregi Halkara adam hukuklary güni we Halkara Bitaraplyk güni bilen gutlap, geljekde adam hukuklary boýunça hyzmatdaşlygy giňeltmek barada pikir alyşdylar.
«Ýigrenç esasynda amala aşyrylýan jenaýatlara jogap hökmünde kazyýet pudagyny güýçlendirmek» atly taslamanyň çäklerinde okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 9-njy dekabrynda Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan gurnalan, «Ýigrenç esasynda amala aşyrylýan jenaýatlara jogap hökmünde kazyýet pudagyny güýçlendirmek» atly taslamanyň çäklerinde onlaýn okuw maslahaty geçirildi.
Çärä, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, hukuk goraýjy edaralaryň we Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda Demokratik institutlar we adam hukuklary baradaky býurosynyň (DIAHB) bilermenleri çykyş etdiler. Agzalan mowzuk bilen bagly halkara Jarnamalaryň, Paktlaryň kadalary bilen bagly dürli mysallar getirdiler, hem-de degişli hadysalary ýüze çykarmak, gözden geçirmek, derňemek, klassifikasiýa etmekde gatnaşyjylar bilen iň oňat tejribeleri paýlaşdylar. ÝHHG-niň ýigrenç esasynda amala aşyrylýan jenaýatlar bilen bagly borçlary görkezildi hem-de Demokratik institutlar we adam hukuklary baradaky býurosynyň degişli gurallaryna we usulyýetlerine syn berildi.
Çäräniň maksady ÝHHG tarapyndan amala aşyrylýan taslamalaryň çäklerinde milli hünärmenleriň ukyplygyny ýokarlandyrmakdan ybarat boldy.
.jpg)
Türkmenistanyň Adalatçysy "Adam hukuklary boýunça bilim" atly Bütindünýä forumyna gatnaşdy
2022-nji ýylyň 5-6-njy dekabrynda Özbegistanyň Samarkand şäherinde Özbegistanyň Adam hukuklary boýunça milli merkeziniň we BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary komissarynyň Müdirliginiň bilelikde gurnamaklarynda gibrid görnüşinde "Adam hukuklary boýunça bilim" atly Bütindünýä forumy geçirildi.
Forum halkara bilermenleriň we hünärmenleriň, Özbegistanyň döwlet edaralarynyň, ýöriteleşdirilen bilim edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleriniň, ýokary wezipeli işgärleriň, hem-de 30-dan gowrak ýurtlaryň adam hukuklaryny goraýjy taraplary we professorlaryň gatnaşmagynda geçirildi.
Umumy mejlisde BMG-niň Bilim we Adam hukuklary çygrynda taýýarlyk (BAHT) hakynda Deklarasiýasynyň durmuşa geçirilmeginiň çäginde gazanylan üstünlikler we häzirki döwürde duş gelinýän meseleler, BAHT-ny netijeli öwrenmek üçin ýörelgeler we çemeleşmeler ara alnyp maslahatlaşyldy. Gatnaşyjylaryň geçirilen gürrüňdeşlikleriň dowamynda öňdebaryjy tejribelerden alnan sapaklar, şeýle hem dünýäde bar bolan maglumatlar, edaralar we maksatnamalar barada özara işjeň maglumat alyşyldy. Çärä gatnaşyjylara dünýäniň dürli uniwersitetleriniň adam hukuklary boýunça öňdebaryjy professor mugallymlary Özbegistandaky hukuk öwreniji mekdeplerinde adam hukuklaryny öwretmek boýunça “ussatlyk sapaklary” berdiler.
Global forumyň maksady, halkara, sebit we milli derejede Bilim we Adam hukuklary çygrynda taýýarlyk ulgamyny kämilleşdirmekden, şeýle hem milli bilimiň we okuwyň durmuşa geçirilmegine itergi bermek üçin BMG-niň Bilim we Adam hukuklary çygrynda taýýarlyk hakynda Deklarasiýasyna, şeýle hem Durnukly Ösüş Maksatlary üçin 2030-njy ýyla çenli gün tertibine laýyklykda teklipleri işläp düzmekden ybarat boldy.
Forumyň ahyrynda 2023-2025-nji ýyllar üçin “Adam hukuklary çygrynda bilimi ösdürmek üçin Samarkand hereketleriň meýilnamasy” atly jemleýji resminamasy kabul edildi.
Zorlukly ekstremizmiň öňüni almak we oňa garşy göreşmek nukdaýnazaryndan tussag edilmegine gözegçilik etmek we bu babatda adam hukuklaryny goramak boýunça sebitleýin okuw maslahaty geçirildi.
2022-nji ýylyň 29-njy we 30-njy noýabrynda Gyrgyz Respublikasynyň Bişkek şäherinde Ýewropada howpsuzlyk we hyzmatdaşlyk guramasynyň (ÝHHG) guramasynyň Demokratik institutlar we adam hukuklary baradaky býurosy (ODIHR) tarapyndan gurnalan «Zorlukly ekstremizmiň öňüni almak we oňa garşy göreşmek nukdaýnazaryndan tussag edilmegine gözegçilik etmek we bu babatda adam hukuklaryny goramak” atly sebitleýin okuw maslahaty geçirildi.
Çärä halkara we milli bilermenler, şeýle hem tussag ediş ýerlere gözegçilik edýän edaralaryň wekilleri, degişli döwlet edaralarynyň hem-de Gazagystan, Gyrgyzystan, Täjigistan, Türkmenistan we Özbegistan döwletleriň penitensiar edaralaryň işgärleri gatnaşdylar. Bu çärä Türkmenistan tarapyndan Adalatçynyň diwanynyň we Içeri işler ministrliginiň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň maksady adam hukuklary babatda habarlylygy ýokarlandyrmak we halkara tejribesiniň oňyn mysallaryna esaslanyp, sebitiň penitensiar ulgamyny kämilleşdirmek.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde “Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň hukuk goraýjy edaralary bilen işi alyp barmaklygyň ýörelgeleri” atly okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 2-nji dekabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde, «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak» atly durmuşa geçirýän taslamasynyň çäginde “Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň hukuk goraýjy edaralar bilen iş alyp barmaklygyň ýörelgeleri” atly okuw maslahaty geçirildi.
Çäre BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda geçirildi, oňa ýurdumyzyň hukuk goraýjy edaralaryň, şol sanda olaryň welaýat müdirlikleriniň, Aşgabat şäher we welaýatlardaky adwokatlar kollegiýalarynyň wekilleri onlaýn gornüşinde gatnaşdylar.
Okuw maslahatyň dowamynda Adalatçynyň diwanynyň wekili "Adalatçynyň diwanynyň hukuk goraýjy edaralar bilen iş alyp barmaklygynyň hukuk esaslary" mowzugy bilen çykyş etdi. Soňra BMGÖM-iň bilermeni “Kazyýetiň garaşsyzlygy, aklawjylaryň we hukuk goraýjy edaralaryň işgärleriniň hukuk düzgüni goramakda eýeleýän orny bilen baglanyşykly halkara ýörelgeler” atly mowzugy bilen çykyş etdi. Çäräniň dowamynda bu ýere ýygnananlar bilermenleriň agzalan meseleler babatda kanunçylyk, administratiw işi bilen bagly we beýleki tekliplerini ara alyp maslahatlaşdylar.
Çäräniň maksady milli hünärmenleri halkara kadalary we ýörelgeleri bilen tanyşdyrmakdan, olaryň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmakdan, şeýle hem adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralary bilen özara işi alyp barmaklygyň derwaýs taraplaryny hem-de bilelikdäki ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Durnukly Ösüş Maksatlary boýunça Milli meýletin syny taýýarlamak boýunça netijeler boýunça toparlar üçin iş maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 28-nji noýabryndan 7-nji dekabry aralygynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda BMG-niň Aziýa we Ýuwaş ummany boýunça ykdysady we durmuş komissiýasy (UNESCAP) hem-de Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi tarapyndan gurnalan Durnukly Ösüş Maksatlary (DÖM) boýunça ikinji Meýletin milli syny taýýarlamak baradaky netijeler boýunça toparlar üçin iş maslahatlary geçirilýär.
29-njy noýbrynda “Adamlaryň bähbidine gönükdirilen dolandyryş we kanunyň hökmürowanlygy” atly netijeler boýunça 1-nji topar üçin okuw maslahaty geçirildi. Bu çärä, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralaryň ýolbaşçylary we hünärmenleri, jemgyýetçilik guramalaryň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekili gatnaşdylar.
Okuw maslahaty UNESCAP-yň Milli meýletin synlary geçirmek meseleleri boýunça Baş maslahatçysy hanym Keýtlin Porter tarapyndan geçirildi.
Çäräniň maksady ýurdumyzyň nobatdaky Milli meýletin synyny taýýarlamaga ýardam bermekden, DÖM-ni durmuşa geçirmekde gazanylan esasy üstünlikler, ileri tutulýan ugurlar we DÖM-niň 2030-njy ýyla çenli gün tertibiniň durmuşa geçirilmegini çaltlaşdyrmak maksady bilen gyzyklanýan taraplaryň giňişleýin topary bilen özara pikir alyşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Hökümeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaslygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň netijeleri boýunça Bilelikdäki Ýolbaşçy komitetiniň mejlisi geçirildi
2022-nji ýylyň 29-njy noýabrynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda gibrid görnüşinde Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasy tarapyndan gurnalan Türkmenistanyň Hökümeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň netijeleri boýunça Bilelikdäki Ýolbaşçy komitetiniň we Iş toparlarynyň mejlisi geçirildi.
Bu çärä BMG-niň Aşgabatdaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary hem-de wekilleri, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralaryň ýolbaşçylary we hünärmenleri, jemgyýetçilik guramalaryň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekili gatnaşdylar.
Mejlisiň dowamynda gatnaşyjylar Bilelikdäki Iş meýilnamalary (BIM) ýerine ýetirmek boýunça Komitetiň baştutanlary tarapyndan taýýar edilen BIM-iň 2022-nji ýylyň dowamynda ýerine ýetirilşi barada hasabatlary we her ýylda seredilýän umumy ýurtlar boýunça seljermäniň 2021-nji ýyl boýunça gelen netijeleri hakynda hasabatlary diňlediler. Şeýle hem, gatnaşyjylar BIM-iň çärelerini durmuşa geçirmek bilen bagly meseleleri we kynçylyklary ara alyp maslahatlaşdylar hem-de olary ýeňip geçmegiň usullaryna seretdiler.
Çäräniň maksady 2022-nji ýylyň dowamynda ýerine ýetirilen işleriň netijelerini we BIM bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
"ÝHHG guramasynyň agza döwletlerinde kanunçylygyň hökmürowanlygy bilen bagly meselelerde oňyn tejribeler" atly okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 29-njy noýabrynda Ýewropada howpsuzlyk we hyzmatdaşlyk guramasynyň Aşgabatdaky Merkezi (ÝHHG) hem-de şol guramasynyň Demokratik institutlar we adam hukuklary baradaky býurosy (ODIHR) tarapyndan gurnalan "ÝHHG guramasynyň agza döwletlerinde kanunçylygyň hökmürowanlygy bilen bagly meselelerde oňyn tejribeler" atly wideoaragatnaşyk arkaly okuw maslahaty geçirildi. Çärä, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, hukuk goraýjy edaralaryň wekilleri, Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň hem-de Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahat ODIHR-iň hünärmenleri hanym Karina Simonsen, hanym Karolin Hammer, jenap Genadiýe Barba tarapyndan agzalan ugurlar boýunça interaktiw görnüşinde geçirildi. Hünärmenler ODIHR-iň kazyýet prosesleriniň gözegçiligi ulgamyndaky gurallary we usulyýetleri barada giňişleýin syn berdiler we bu ugurdaky özleriniň tejribelerini paýlaşdylar.
Çäräniň maksady "Kazyýet proseslerine gözegçilik etmek" atly taslamanyň çäklerinde milli hünärmenleriň bilimini artdyrmakdan we ukyp-başarnyklaryny ýokarlandyrmakdan ybarat boldy.
Gynamalara garşy Konwensiýasynyň fakultatiw Teswirnamasy boýunça okuw maslahaty we tegelek stol geçirildi
2022-nji ýylyň 29-njy we 30-njy noýabrynda BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary komissarynyň Müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasy tarapyndan gurnalan Gynamalara garşy Konwensiýasynyň fakultatiw Teswirnamasy boýunça okuw maslahaty we tegelek stol geçirildi.
Çärelere Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa, Türkmenistanyň Milli Geňesiniň Mejlisiniň deputatlary, hukuk goraýjy edaralaryň hem-de ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşyklar Türkmenistanda iş saparynda bolup durýan AHÝKM-iň wekilleri, ýagny AHÝKM-iň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekiliniň orunbasary jenap Fabio Piana, AHÝKM-iň adam hukuklary boýunça maslahatçysy jenap Artur Ýasewiç, AHÝKM-iň Gynamalara garşy Aziýa we Ýuwaş umman boýunça sebitleýin toparynyň başlygy jenap Nika Kwarasheliýa dagylar gatnaşmagynda geçirildi.
Iki günlük çäräniň dowamynda ýokarda agzalan AHÝKM-iň wekilleri gatnaşyjylara gynamalara garşy göreş nukdaýnazaryndan adam hukuklary babatda halkara ulgamyna geçirilen synyny hödürlediler hem-de Gynamalara garşy Konwensiýasynyň fakultatiw Teswirnamasynyň tassyklanmagy we ýerine ýetirilmegi boýunça halkara tejribesini paýlaşdylar.
«Türkmenistan - Ýewropa Bileleşigi»: Adam hukuklary boýunça nobatdaky duşuşyk geçirildi
2022-nji ýylyň 25-nji noýabrynda Aşgabat şäherinde Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi tarapyndan gurnalan «Türkmenistan - Ýewropa Bileleşigi»: Adam hukuklary boýunça nobatdaky duşuşyk geçirildi.
Duşuşyga Türkmenistanyň Daşary işler ministriniň orunbasary, Türkmenistanyň Adalatçysy, Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, hukuk goraýjy edaralaryň hem-de ýurdumyzyň ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa Adalatçynyň diwanynyň esasy sepgitlerini we öňünde goýulan wezipeleri, Milli adam hukuklaryny goraýan edaralarynyň Global Bileleşigi we Ýewropadaky hyzmatdaşlary bilen bilelikde amala aşyrylýan hyzmatdaşlygy barada çykyş etdi. Taraplar Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň durmuşa geçirilmegi bilen bagly bolan meseleleriň giň toplumyny ara alyp maslahatlaşdylar. Kanunyň hökmürowanlygy we kazyýet özgertmeleri, ykdysady, durmuş hem-de medeni hukuklar, halkara guramalary bilen köptaraplaýyn hyzmatdaşlyk gün tertibiniň esasy meseleleriniň hatarynda boldy.
Çäräniň maksady adam hukuklaryny goramak babatda milli maksatnamalary, meýilnamalary hem-de kanunlary işläp düzmek bilen bagly pikirleri, maslahatlary we teklipleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
“Merkezi Aziýada aýallar we gyzlar töwekgelçilikli topar: zorlugyň düýp sebäplerini aradan aýyrmak we pidalara goldaw bermek” atly giňeldilen gepleşikler geçirildi.
2022-nji ýylyň 25-nji noýabrynda Almata şäherinde Gazagystan Respublikasynyň Parlamenti, Ombudsmeni we “BMG-Zenanlar” Gazagystandaky düzümi tarapyndan gurnalan gibrid görnüşde “Merkezi Aziýada aýallar we gyzlar töwekgelçilikli topar: zorlugyň düýp sebäplerini aradan aýyrmak we pidalara goldamaw” atly giňeldilen gepleşikler geçirildi.
Bu çärä Gazagystan, Gyrgyzystan, Türkmenistan, Mongoliýa, Özbegistan, Azerbaýjan, Türkiýe döwletleriň Parlament spikerleri we komitetleriniň başlyklary Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleri, hem-de halkara we jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň bilermenleri, şeýle hem Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Içeri işler ministrlikleriň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrlikleriň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň maksady Merkezi Aziýa döwletleriniň milli adam hukuklary goramak bilen bagly edaralarynyň wekilleriniň, döwlet edaralarynyň wekilleriniň, raýat jemgyýeti aktiwistleriniň zorlugyň öňüni almak we pidalara goldaw bermek baradaky bilelikdäki geçirmeli çäreler barada tejribe alyşmakdan we teklipleri taýýarlamakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň çäginde, Halkara Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 190-njy konwensiýasynyň esasy düzgünleri hem gözden geçirildi, geljekki goşulmagyň mümkinçiligini öwrenmek üçin oňa goşulan döwletleriň tejribesi bilen tanyşyldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy Merkezi Aziýa ýurtlarynyň adam hukuklaryny goraýan milli institutlaryň Sebitleýin maslahatyna gatnaşdy
2022-nji ýylyň 21-22-nji noýabrynda Türkiýe Respublikasynyň Stambul şäherinde Merkezi Aziýada adam hukuklaryny goraýan milli edaralaryna ýardam bermek boýunça başlangyjyň çäklerinde (CASI/NHRI), Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasy we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň sebitleýin wekilhanasy tarapyndan gurnalan Sebitleýin maslahat geçirildi.
Bu çärä Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Ombudsmenleri we adam hukuklary boýunça milli institutlaryň wekilleri hem-de milli hyzmatdaşlar bolup durýan parlamentleriň wekilleri, adam hukuklary boýunça komissiýalary, halkara bilermenleri, beýleki sebitlerden adam hukuklary boýunça milli institutlaryň wekilleri gatnaşdy. Şeýle hem duşuşyga Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa, Adalatçynyň diwanynyň wekili we Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak baradaky komitetiniň başlygy gatnaşdy.
Maslahatyň çäginde çärä gatnaşyjylar milli adam hukuklary boýunça edaralar üçin ileri tutulýan ugurlary ara alyp maslahatlaşdylar, şol sanda: Milli adam hukuklaryny goraýan edaralarynyň Global Bileleşiginde (GANHRI) akkreditasiýa almak boýunça we BMG-niň adam hukuklaryny goramak mehanizmlerine gatnaşmagy bilen baglanşykly meselelere seredildi. Şeýle-de maslahatyň esasy mowzuklarynyň biri sebitleýin kynçylyklaryň ýüze çykýan şertlerinde, ýagny işewürlik çygrynda we howanyň üýtgemegi netijesinde adam hukuklarynyň bozulmagy, çaknyşyklarda adam hukuklaryny öňe sürmekde we goramakda adam hukuklary boýunça milli edaralaryň tutýan orny barada beýan edildi.
Merkezi Aziýada adam hukuklaryny goraýan milli edaralaryna (MHGE) ýardam bermek boýunça Sebit başlangyjy, BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň, Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Bileleşiginiň (GANHRI) we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň MHGE ýardam bermekde Üç taraplaýyn hyzmatdaşlyk etmek boýunça 2016-njy ýylda döredildi. Bu Sebit başlangyjy, Merkezi Aziýada netijeli, garaşsyz we birek-birege bagly MHGE ösmegine ýardam bermekde we sebitde adam hukuklaryny goramakda öz goşandyny goşdy.
"Ýewraziýa giňişliginde adam hukuklarynyň goragynyň meseleleri: ombudsmenleriň öňdebaryjy tejribe alyşmaklary" atly VI halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi
2022-nji ýylyň 16-njy noýabrynda Moskwa şäherinde "Ýewraziýa giňişliginde adam hukuklarynyň goragynyň meseleleri: Ombudsmenleriň öňdebaryjy tejribe alyşmaklary" atly VI halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi.
Maslahat Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putiniň, şeýle hem Russiýanyň Federal ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy W.I. Matwiýenkonyň, Russiýa Federasiýasynyň Federal ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy W.W Wolodiniň adyndan gutlag sözleri bilen başlandy.
Maslahatyň esasy mowzugy ýaşlar syýasaty we ýaşlaryň bilim, zähmet üpjünçiligi, syýasy, telekeçilik, meýletin we jemgyýetçilik işleri bilen bagly hukuklaryny goramak, durmuş goraglylygyna mätäç ýaşlara goldaw bermek ýaly meselelere bagyşlandy.
Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa bu maslahatda "Ýaşlar syýasatyny ösdürmäge we durmuşa geçirmäge ýaşlaryň gatnaşmagy" atly mowzuk bilen çykyş etdi. Çykyşyň dowamynda ýurdumyzda ýaşlar syýasaty babatda kanunçylyk namalaryny kämilleşdirmäge, ýaşlary durmuş taýdan goramak meselelerine yzygiderli aýratyn üns berilýändigi, muňa «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşiniň kabul edilmegi, “Türkmenistanda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň 2021���2025-nji ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasynyň» we başga-da birnäçe resminamalaryň şaýatlyk edýändigi hem-de ýaş raýatlaryň ösüşi üçin ýurtda giň mümkinçilikleriň döredilýändigi barada belläp geçdi.
Çäräniň maksady, ýokarda agzalan ugurlar boýunça tejribe alyşmakdan we derwaýys meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan, adam hukuklary boýunça milli institutlarynyň arasynda halkara we sebitleýin hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem ösdürmekden, şeýle hem maslahata gatnaşýan ýurtlaryň daşary ýurtda bolýan ýaşlaryň hukuklaryny goramak üçin öz tagallalaryny birleşdirmekden ybarat boldy.
"Hukuk goraýyş işleriniň ugry hökmünde adam hukuklarynyň we azatlyklarynyň meseleleri boýunça hukuk bilimini artdyrmak" atly Ombudsmenleriň Ýewraziýa Bileleşiginiň VII mejlisi geçirildi
2022-nji ýylyň 15-nji noýabrynda GDA-nyň Ýerine ýetiriji komitetiniň Moskwa şäherindäki bölüminde "Hukuk goraýyş işleriniň ugry hökmünde adam hukuklarynyň we azatlyklarynyň meseleleri boýunça hukuk bilimini artdyrmak" atly Ombudsmenleriň Ýewraziýa Bileleşiginiň VII mejlisi geçirildi
Duşuşykda Ombudsmenleriň Ýewraziýa Bileleşigine agza ýurtlaryň - Ermenistanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Eýranyň, Mongoliýanyň, Serbiýanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň Ombudsmenleri hem-de adam hukuklary boýunça milli institutlarynyň wekilleri çykyş etdi. Şeýle-de Belarus Respublikasynyň Adam Hukuklary boýunça toparynyň, Bahreýn Patyşalygynyň adam hukuklary boýunça milli institutynyň, Türkiýäniň we Azerbaýjanyň Ombudsmenleri çykyş etdi. Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa hem bu çärede synçy agza hökmünde çykyş etdi.
Bu du��uşygyň maksady hukuk goraýyş işleriniň ugry hökmünde zähmet, migrasiýa we ýaşlar syýasaty, hukuk bilimini artdyrmak, hususan-da mekdeplerde we ýokary okuw jaýlarynda adam hukuklary babatdaky bilim bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan we ilatyň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň ahyrynda gatnaşyjylar adam hukuklaryny goraýjy edaralaryň bilelikdäki tagallalarynyň adam hukuklaryny goramak pudagynda bilim we maglumat çäreleriniň has hem netijeli durmuşa geçirilmegine goşant goşýandygyny bellediler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekili Rişard Komendanyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň arasynda duşuşyk geçirildi
2022-nji ýylyň 2-nji noýabryndan 8-nji noýabry aralygynda BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekili Rişard Komendanyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň Türkmenistana iş sapary amala aşyryldy.
Saparyň çäklerinde 2022-nji ýylyň 7-nji noýabrynda Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň hem-de ýokarda agzalan wekiliýetiň agzalary, ýagny BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekili jenap Rişard Komenda we onuň orunbasary jenap Fabio Piana bilen bilelikde duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň maksady, bilelikdäki hyzmatdaşlygyň ugurlaryny, häzirki wagta çenli ýerine ýetirilen we geljekde ýerine ýetirilmegi meýilleşdirilýän işleri, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak boýunça meseleleri we çäreleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar netijeli hyzmatdaşlygyň dowam ediljekdigine we has-da pugtalanjakdygyna uly ynam bildirdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Daşoguz welaýatyna iş sapary
2022-nji ýylyň 4-nji noýabrynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa Adalatçynyň diwanynyň wekili bilen bilelikde Daşoguz welaýatynda iş saparynda boldy.
Iş saparyň maksady Adalatçynyň diwanynyň ýyllyk iş meýilnamasynyň çäginde raýatlary kabul etmek we çagalar edarasyna barmak, olaryň saklanşynyşyna, şertlerine, olar babatda kanunçylygyň berjaý edilşine gözegçilik etmek bolup durýar.
Kabul edişlik welaýat häkimliginde gurnalyp, oňa welaýat häkimliginde raýatlary kabul etmek boýunça ýörite toparyň agzalary we raýatlaryň ýüz tutýan meseleleri boýunça jogapkär wezipeli adamlar hem gatnaşdyryldy.
Ýokarda belleýşimiz ýaly Adalatçy iş saparynyň çäginde Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň Daşoguz welaýatynyň Çagalar öýüne bardy we olar babatda kanunçylygyň berjaý edilşi, hususanda çagalaryň ýaşaýyş şertleri, dynç almak üçin döredilen mümkinçilikleri, olaryň iýmitleniş ýagdaýlary, çagalar babatda ulanylýan lukmançylyk gözegçilikleriniň alnyp barylşy bilen tanyşdy.
Türkmenistanyň Adalatçysy Gyrgyz Respublikasynyň Ombudsmeniniň institutynyň döredilmeginiň 20 ýyllygy mynasybetli halkara ylmy-amaly maslahatyna gatnaşdy.
2022-nji ýylyň 26-njy oktýabrynda Gyrgyz Respublikasynyň Ombudsmeniniň (Akyýkatçy) 20 ýyllygyna bagyşlanan “Ombudsmen institutynyň adam hukuklaryny goramakda tutýan orny” atly halkara ylmy-amaly maslahaty geçirildi.
Maslahatyň dowamynda adam hukuklaryny goramak boýunça milli institutlaryň – Ombudsmenleriň häkimiýetiň şahalary we raýat jemgyýeti bilen adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak baradaky meseleleriň özara gatnaşyklarynyň aýratynlyklary ara alnyp maslahatlaşyldy. Bu çärä Azerbaýjan, Türkiýe, Gazagystan, Gyrgyzystan, Moldowa, Russiýa, Özbegistan, Türkmenistan döwletleriň Ombudsmenleri gatnaşdylar.
Çärä gatnaşyjylar gender deňligini goldamak, maglumat we sanly ulgam howpsuzlygy babatynda adam hukuklaryny goramak, işewürlik çygrynda adamlaryň amatly daşky gurşaw şertlerine bolan hukuklaryny goramagyndaky Ombudsmeniň orny, olaryň migrant çagalaryň hukuklaryny goramak meselesi babatda özara hyzmatdaşlygy barada maglumat alyşdylar we öz toplan tejribelerini paýlaşdylar.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa "Adam hukuklary boýunça milli institutlaryň gender deňligini öňe sürmekdäki orny" atly bölümçede çykyş edip, döwletimiz tarapyndan zenanlaryň ornuny ýokarlandyrmak we gender deňligini gazanmak üçin durmuşa geçirilýän işleri, zenanlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak Türkmenistanda Adalatçynyň diwanynyň döredilen gününden bäri ileri tutulýan ugurlarynyň biridigi barada nygtap geçdi.
Maslahatyň netijesinde gatnaşyjy döwletleriň Ombudsmenleriniň umumy nukdaýnazaryny we maksatlaryny beýan edýän Jarnama kabul edildi.
Adam hukuklary babatynda okuw maksatnamalary işläp taýýarlamak boýunça okuw maslahaty geçirdi
2022-nji ýylyň 18-nji oktýabryndan 20-nji oktýabry aralygynda Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistanda Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) goldamagynda, adam hukuklary babatynda okuw maksatnamalary işläp taýýarlamak boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Bu çärä Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Ýokary kazyýetiň, Baş prokuraturanyň, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Milli bilim institutynyň, ýurdumyzyň degişli ýokary okusw mekdepleriniň mugallymlary, Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Üç günlük okuw maslahatyň çäginde, BMGÖM-iň halkara hünärmeni Aýgul Kulnazarowa tarapyndan adam hukuklary babatynda bilimiň derwaýys meseleleri boýunça, okuw maksatnamalaryny düzmegiň düşünjelerine we usulyýetlerine seredildi. Gatnaşyjylar bilen bilelikde amaly sapaklary we tematiki maslahatlary, şeýle hem ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleri üçin adam hukuklary boýunça okuw maksatnamalaryny taýýarlamagyň ýol kartalaryny düzmek we durmuşa geçirmek boýunça bilelikdäki seljermeleri geçirildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy Ombudsmenleriň we milli adam hukuklary boýunça institutlaryň halkara Baku maslahatyna onlaýn gatnaşdy
2022-nji ýylyň 19-20-nji oktýabrynda Azerbaýjan döwletiniň Baku şäherinde “Işewürlik we adam hukuklary babatynda Ombudsmeniň we milli adam hukuklary boýunça institutlaryň orny” atly Ombudsmenleriň we milli adam hukuklary boýunça institutlaryň halkara Baku maslahaty geçirildi. Bu halkara maslahat Azerbaýjan döwletiniň Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliniň edarasynyň döredilmeginiň 20 ýyllygyna bagyşlandy.
Halkara Baku maslahatyna BMG-niň düzüm birlikleriniň bilermenleri, Azerbaýjan, Türkiýe, Gazagystan, Päkistan, Eýran, Marokko, Koreýa, Indoneziýa döwletleriniň adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleri, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysy we diwanyň wekilleri gatnaşdylar.
Halkara derejeli maslahatyň maksady Ombudsmenleri we adam hukuklary boýunça milli institutlary, şeýle hem işewürlik we adam hukuklary babatda tejribeleri bolan gyzyklanma bildirýän taraplary BMG-niň Işewürlik we adam hukuklary boýunça Ýol görkeziji ýörelgelerini durmuşa geçirmekde ugurlary we meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan, özara pikir alyşmakdan, bu ugurda öňdebaryjy tejribeleri paýlaşmakdan hem-de hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem ösdürmekden ybarat boldy.
AÝF-nyň wekilleriniň Türkmenistanyň Adalatçysy bilen jemleýji duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 13-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynynda AÝF-nyň wekilleriniň Adalatçy bilen jemleýji duşuşygy geçirildi.
Çäräniň maksady, saparyň dowamynda geçirlen söhbetdeşlikleriň we duşuşyklaryň netijelerini jemlemek, şeýle hem Adalatçynyň diwanyň mümkinçiliklerine deslapky baha bermekden ybarat boldy. AÝF-nyň wekilleri ýerine ýetiren işleri babatda çykyş edip, diwanyň gazanan üstünliklerini bellediler we netijeliligini ýokarlandyrmak maksady bilen diwany mundan beýläk-de ösdürilmegi üçin teklipler berdiler.
AÝF-nyň wekilleriniň sapary milli adam hukuklary institutlarynyň ikitaraplaýyn tejribe alyşmagyna goşant goşdy, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmakda möhüm halkara hyzmatdaş bolan AÝF bilen mundan beýläk hem hyzmatdaşlygy ilerletmekden ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha berilmegi boýunça amala aşyrlan halkara derejeli çäre Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäklerinde geçirildi.
AÝF-nyň wekilleriniň ýurdumyzyň ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri bilen duşuşyklaryň tapgyry dowam edýär
2022-nji ýylyň 10-njy oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça AÝF-nyň wekiliýetiniň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň wekilleri, Aşgabat şäher we Ahal welaýat häkimleriniň orunbasarlary bilen duşuşyklar geçirildi.
Soňra BMG-niň Aşgabatdaky binasynda jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri bilen duşuşyk geçirildi.
Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek usulyýetine laýyklykda duşuşyklaryň netijeleri boýunça Adalatçynyň diwanynyň işgärleriň sowalnamasy geçirildi.
2022-nji ýylyň 11-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça AÝF-nyň wekiliýetiniň Türkmenistanyñ sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň, hem-de Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň wekilleri bilen duşuşyklar geçirildi. Duşuşyklarda Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermegiň çäginde meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
AÝF-nyň wekilleriniň sapary dowam edýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça ýörite topar Balkan welaýatyna baryp gördi
2022-nji ýylyň 7-nji oktýabrynda AÝF-niň wekilleriniň Balkan welaýatyna iş sapary bolup, myhmanlar Balkan welaýatynyň häkiminiň orunbasary we Türkmenbaşy şäheriniň häkimliginiň wekilleri bilen duşuşdy.
Soňra Adalat ministrliginiň Balkan welaýatynyň adalat bölüminiň, Balkan welaýat Saglygy goraýyş müdirliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň welaýat müdirliginiň, Sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň welaýat müdirliginiň ýolbaşçylary we wekilleri bilen duşuşyklar geçirildi.
Saparyň ahyrynda Türkmenistanyň jemgyýetçilik guramalarynyň, ýagny Zenanlar birleşiginiň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň welaýat Geňeşleriniň, Gyzyl ýarymaý milli jemgyýetiniň welaýat müdirlikleriniň, Körler we kerler jemgyýetiniň, Maýyplaryň merkezi bedenterbiýe-sport klubynyň wekilleri bilen duşuşyk geçirildi.
Duşuşyklarda Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermegiň çäginde meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
AÝF-nyň wekilleriniň Adalatçynyň diwanynyň işgärleri bilen duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 6-njy oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça AÝF-niň wekiliýetiniň Adalatçynyň diwanynyň işgärleri bilen duşuşygy geçirildi.
Ýörite toparyň wekilleri Adalatçynyň diwanyň bölüm müdiri we işgärleri bilen aýratyn duşuşyklar hem-de söhbetdeşlikler geçirdiler. Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek usulyýetine laýyklykda duşuşyklaryň netijeleri boýunça işgärleriň sowalnamasyny geçirmek hem meýilleşdirilýär.
Bu duşuşyklar ýörite topara Adalatçynyň diwanyň esasy mümkinçiliklerini kesgitlemäge, şeýle hem onuň işini hasam pugtalandyrmak üçin teklipleri taýýarlamaga mümkinçilik berer.
AÝF-nyň wekilleriniň iş sapary dowam edýär
Şu gün, 5-nji oktýabrda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek üçin ýörite toparyň Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň başlyklarynyň orunbasarlary hem-de komitetleriniň ýolbaşçylary bilen ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirildi.
Şeýle hem Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň, Adalat ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Döwlet migrasiýa gullugynyň we Döwlet gümrük gullugynyň ýolbaşçylary hem-de bu edaralaryň degişli bölümleriniň ýolbaşçylary bilen duşuşyklary geçirildi.
Çäreler, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäklerinde gurnaldy.
Duşuşyklary geçirmek bilen wekiliýetiň maksady Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek, şeýle hem adam hukuklaryny goramak boýunça milli institutyň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin goşmaça mümkinçilikleri kesgitlemekden ybaratdyr.
AÝF-nyň wekilleri iş sapary bilen Türkmenistanda bolýarlar
2017-nji ýylda döredilen Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany garaşsyz edara bolup, adamyň we raýatyň hukuklaryny hem-de azatlyklaryny goramakda bar bolan döwlet serişdeleriniň üstini ýetirýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň instituty döredilende adam hukuklaryny goramak we ilerletmek bilen meşgullanýan, milli edaralaryň derejesini kesgitleýän we işini düzgünleşdirýän Pariž ýörelgelerinden ugur alyndy. Bäş ýyllyk işiniň dowamynda Adalatçynyň diwany tarapyndan adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak ugrunda belli bir işler edildi. Bu işler Adalatçynyň ýyllyk maglumatlarynda beýan edilýär we Türkmenistanyň habar beriş serişdeleriniň üsti bilen halk köpçüligine ýetirilýär.
Adalatçynyň işiniň esasy ugurlarynyň biri hem adam hukuklary babatda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge, halkara standartlaryny öwrenmäge we ornaşdyrmaga, adam hukuklarynyň we azatlyklarynyň goralmagany üpjün etmek boýunça Türkmenistanyň halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegine ýardam etmekden ybaratdyr.
Adalatçynyň diwany adam hukuklary bilen baglanyşykly dürli halkara guramalary, şeýle hem daşary ýurtlardaky adam hukuklaryny goraýan edaralary bilen hyzmatdaşlygy ýola goýdy. Şeýle edaralaryň biri hem Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň Aziýa-Ýuwaş umman forumydyr (AÝF).
Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň Aziýa-Ýuwaş umman forumy (AÝF) sebitiň agza guramalaryň, hyzmatdaşlaryň we beýleki gyzyklanýan taraplaryň arasynda tejribe alyşmaga, bilimleri paýlaşmaga we özara gyzyklanma bildirilýän meseleleri ara alyp maslahatlaşmaga mümkinçilik berýär. AÝF-niň işiniň esasy ugurlarynyň biri Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda (GANHRI) akkreditirlenmek Maksatnamasyna laýyklykda milli hukuk goraýjy edaralaryň mümkinçiliklerine baha bermekden ybaratdyr.
Agzalan edaranyň bilermenleri tarapyndan, Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň sebitleýin edarasynyň, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň wekilleri bilen üç taraplaýyn hyzmatdaşlygyň çäginde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermegi amala aşyrylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek üçin AÝF-niň wekiliýeti 2022-nji ýylyň 4-nji oktýabryndan 14-nji oktýabry aralygynda Türkmenistanda iş saparynda bolar.
Şu gün Adalatçynyň diwanynda wekilýetiň agzalarynyň Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa bilen ilkinji duşuşygy geçirildi.
AÝF-niň ýörite toparynyň sapary Aşgabat şäherinde we ýurduň welaýatlarynda ministrlikleriň we pudak edaralaryň, ýerli häkimiýet edaralaryň we jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri bilen duşuşyklary dowam eder.
Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň Aziýa-Ýuwaş umman forumyň nobatdaky maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 14-15-nji sentýabrynda geçirlen, Milli hukuk goraýjy edaralarynyň (MHGE) Aziýa-Ýuwaş umman forumyň (AÝF) agzalarynyň we synçy hökmünde çagyrlanlaryň 27-nji ýyllyk umumy maslahatyna Türkmenistanyň Adalatçysy we diwanyň wekilleri synçy hökmünde gatnaşdylar.
Forumyň ilkinji gününde, adamyň sagdyn we amatly daşky gurşawa bolan hukuklaryny (ekologiýa we daşky gurşawy goramagy, tebigy resurslaryny tygşytly ulanmagy, tebigy betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini azaltmagy) we howanyň üýtgemegi bilen bagly ýagdaýlarda hukuklaryny öňe sürmek we goramak bilen baglanyşykly mowzuklar hem-de sebitiň beýleki möhüm meseleleri seredildi. Dürli ýurtlaryň Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleri (Ombudsmenler) bu ugurlarda özara gatnaşyklaryň dürli usullary hakynda pikir alyşyp, özleriniň seljermeleri we teklipleri bilen paýlaşdylar, şeýle hem mundan beýläk sebitleýin hyzmatdaşlygy güýçlendirmek babatda we özara goldawyň mümkinçiliklerini öwrendiler.
Geçirilen çäräniň ikinji gününde AÝF-niň geciren işleri baradaky hasabaty diňlenildi, şeýle hem guramaçylyk işler geçirildi, iki sany gatnaşyjy ýurtlaryň (Yrak, Taýland) "A" statusy tassyklanyldy. Forumyň çäklerinde Milli hukuk goraýjy edaralarynyň sebit we halkara derejesinde mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak, gender deňligini öňe sürmek barada hem çykyşlar edildi.
Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň nobatdaky duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 24-nji awgustynda Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny (DÖM) durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň nobatdaky duşuşygy geçirildi. Duşuşyga BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň wekilleri, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekili gatnaşdy.
Duşuşykda Türkmenistanyň ikinji Meýletin milli synyna taýýarlyk işleri, şeýle hem DÖM-iň millileşdirilen görkezijilerini taýýarlamak bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Maslahatda ýurdumyzda DÖM-iň aýratyn görkezijileriniň durmuşa geçirilşi barada maglumatlar we taraplardan degişli teklipler we maslahatlar berildi.
Çäräniň maksady, ýurdumyzda Durnukly Ösüş Maksatlarynyň amala aşyrylyşy boýunça edilen işleri we Türkmenistanyň ikinji Meýletin milli synynyň taýýarlyk işleri bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri "Milli hukuk goraýjy edaralaryň zenanlaryň hukuklaryny goramakda we gender deňligini üpjün etmekde tutýan orny" atly onlaýn maslahata gatnaşdy.
2022-nji ýylyň 29-njy iýulynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri ÝHHG-nyň Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan gurnalan milli hukuk goraýjy edaralaryň (NHRI) zenanlaryň hukuklaryny goramakda we gender deňligini ýokarlandyrmakdaky ornyna bagyşlanan onlaýn okuw maslahata gatnaşdylar.
Duşuşyga Türkmenistanyň Adalatçysy, Moldowanyň Halk Adwokaty (Ombudsmen), Aşgabatdaky ÝHHG merkeziniň başlygynyň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji we şol edaranyň adam ölçegleri bölüminiň müdiri, Türkmenistanyň Adalatçynyň diwanynyň wekilleri we Moldowanyň Halk adwokaty edaranyň bölüm müdirleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda gatnaşyjylar zenanlaryň hukuklaryny goramak we gender deňligi öňe sürmek üçin hukuk gurallary we mehanizmleri, şeýle hem Moldowanyň Halk Adwokatynyň Moldowa Respublikasynda adam hukuklaryny goramak we höweslendirmek, hem-de Milli hukuk goraýjy edaralaryň döwlet edaralary, raýat jemgyýetiniň arasyndaky hyzmatdaşlygy ýaly mowzuklar ara alnyp maslahatlaşdy.
Çäräniň esasy maksady, ÝHHG-a girýän döwletleriň Ombudsmenleriniň edaralary bilen tejribe alyşmak boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça ýörite toparynyň iş duşuşyklary geçirildi
2022-nji ýylyň 26-njy iýulyndan 28-nji iýuly aralygynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak» atly bilelikdäki taslamanyň çäginde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça ýörite toparynyň onlaýn görnüşinde deslapky duşuşygy geçirildi.
Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek topary Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralarynyň bilermenleri hanym Rozlin Nunan, hanym Pip Dargan, jenap Ahmed Şahid we Mongoliýanyň Adam hukuklary boýunça milli toparyň komissary - garaşsyz bilermen hanym Nara Ganbat dagylardan ybarat bolup durýar. Bu çärä BMGÖM-iň Aşgabat şäherindäki we Stambul şäherindäki sebitleýin wekilhanasynyň, BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekilhanasynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Çäräniň birinji gününde, Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek toparyň şu ýylyň oktýabr aýynda geçirilmegi meýilleşdirilýän iş saparynyň guramaçylyk meselelerini ara alyp maslahatlaşmak üçin Türkmenistanyň Adalatçysy bilen onlaýn duşuşyk geçirildi, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri üçin, aýratynlykda hem Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Ýokary kazyýetiniň we Adalat ministrliginiň wekilleri üçin adam hukuklary goraýan edarasynyň mümkinçiliklerine baha berilmeginiň wezipeleri we maksatlary bilen tanyşdyrmak üçin brifing hem geçirildi.
Ertesi gün ýurduň hukuk goraýjy edaralarynyň, ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri, Aşgabat şäher we Ahal welaýat Adwokatlar birleşigi we häkimligiň wekilleri üçin brifingler geçirildi.
Çäräniň üçünji güni, BMG-niň Aşgabatdaky binasynda jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri üçin brifingler hem geçirildi. Geçirilen brifingleriň netijeleri boýunça Türkmenistanyň Adalatçysy bilen jemleýji duşuşygy geçirildi.
Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek we bu baha bermegiň netijesinde işlenip düzüljek Strategiki meýilnama Adalatçynyň diwanyň işiniň mundan beýläk kämilleşmegine özüniň oňyn täsirini ýetirer.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili “Türkmenistanyň kanunçylygynyň Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar hakynda Halkara Paktyň düzgünnamalaryna gabat gelmegini seljermek” atly okuw maslahatyna gatnaşdy
2022-nji ýylyň 21-22-nji iýulynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy (BMGÖM) tarapyndan gurnalan Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyna girýän edaralarynyň wekilleri üçin “Türkmenistanyň kanunçylygynyň Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar hakynda Halkara Paktyň düzgünnamalaryna gabat gelmegini seljermek” atly iki günlik okuw maslahaty geçirildi.
Bu çäre BMGÖM-niň halkara bilermeni Tomas Baranowasyň gatnaşmagynda geçirildi.
Okuw maslahatyň maksady, hereket edýän kanunçylygy seljermek we öňdebaryjy halkara tejribäni göz öňünde tutmak bilen, ony kämilleşdirmek üçin teklipleriň taslamasyny taýýarlamak, şeýle hem Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar hakynda Halkara Pakty durmuşa geçirmekde halkara tejribesini öwrenmekden ybarat boldy.
BMG-niň ýurdumyzdaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary we Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy bilen bilelikde “tegelek stol” geçirildi
2022-nji ýylyň 20-nji iýulynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtýarly wekil – Adalatçynyň BMG-niň ýurdumyzdaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary bilen duşuşygy geçirildi. Bu duşuşyga BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili, BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky Hemişelik wekili, ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky Hemişelik wekili, BMG-niň Ilat Gaznasynyň (ÝUNFPA) wekilhanasynyň başlygy, BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň Türkmenistandaky Maksatnamanyň utgaşdyryjysy dagylar gatnaşdylar.
Çäräniň esasy maksady Durnukly Ösüş Maksatlarynyň global meýilnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde adam hukuklaryny goramak boýunça Adalatçynyň diwany bilen BMG-niň hyzmatdaşlarynyň bilelikdäki alyp barýan işlerini pugtalandyrmak boýunça çäreleri ara alyp maslahatlaşmakdan we utgaşdyrmakdan ybarat boldy.
Duşuşykda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa Adalatçynyň diwanynyň alyp barýan işleri, diwanyň döredilen gününden bäri ýeten sepgitleri we gazanan üstünlikleri, şeýle hem bu edaranyň mundan beýläk hem ösüşiniň we mümkinçilikleriniň pugtalandyrmagynyň geljekki ädimleri barada beýan etdi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili bilen duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 18-nji iýulynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili jenap Rişard Komendanyň arasynda iş duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň maksady bilelikdäki hyzmatdaşlygyň meselelerini, hususan-da, Aziýa-Ýuwaş umman forumy (AÝF) bilen hyzmatdaşlygy, adam hukuklary babatda bilim we Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak boýunça meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar netijeli hyzmatdaşlygyň dowam ediljekdigine ynam bildirdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň maslahatyna gatnaşdy
2022-nji ýylyň 16-njy iýulynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň on dokuzynjy maslahaty geçirildi. Maslahatda möhüm kanunlaryň taslamalarynyň birnäçesine garaldy.
Maslahata Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa çagyrylan wekili hökmünde gatnaşdy.
Maslahatyň gün tertibine laýyklykda, deputatlar "Elektron hökümet hakynda" Türkmenistanyň Kanunyň taslamasyna, "Itçilik we kinologiýa işi hakynda" Türkmenistanyň Kanunyň taslamasyna, “Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler girizmek hakynda” Türkmenistanyň Kanunyň taslamasyna, "Türkmenistanyň Raýat iş ýörediş kodeksine üýtgetme girizmek hakynda", hem-de kanunlaryň taslamalarynyň beýleki birnäçesine garadylar.
Birleşen Milletler Guramasynyň saýlawlary geçirmegiň talaplaryna baha bermek boýunça wekiliýeti bilen Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň duşuşygy geçirildi.
2022-nji ýylyň 11-18-nji iýuly aralygynda Aşgabat şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň saýlawlary geçirmegiň talaplaryna baha bermek boýunça wekiliýetiniň iş sapary dowam edýär.
BMG-niň Syýasy we parahatçylygy gurmak meseleleri boýunça departamentiniň wekili Swetlana Galkinanyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleriniň arasynda duşuşyk geçirildi. Duşuşykda milli saýlaw institutlaryna saýlawlara taýýarlyk görmek we olary talabalaýyk geçirmek boýunça işlerde goldaw bermek, saýlaw işini alyp barmagyň öňdebaryjy tejribeleri bilen tanyşdyrmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Wekiliýet ýurdumyzda saýlaw ulgamynda, esasan hem saýlawlara taýýarlyk we saýlawlaryň geçirilýän döwründe Adalatçynyň diwany tarapyndan alnyp barylýan işler bilen tanyşdyryldy.
Çäräniň maksady ýurdumyzda saýlawlary we sala salşyklary geçirmekde Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ýardam bermegiň mümkinçiliklerini kesgitlemekden ybarat boldy.
Aşgabatda "Türkmenistan we ÝHHG: üstünlikli hyzmatdaşlyga 30 ýyl" atly maslahat geçirildi
2022-nji ýylyň 7-nji iýulynda paýtagtymyzdaky “Ýyldyz” myhmanhanasynda Türkmenistan bilen Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň hyzmatdaşlygynyň 30 ýyllygyna bagyşlanan gibrid görnüşde maslahat geçirildi.
Çäräniň başynda Aşgabatdaky ÝHHG merkeziniň başlygy - ilçi Jon MakGregor, ÝHHG-niň Baş sekretary Helga Şmid, Ministrler Kabinetiniň başlygynyň orunbasary, Türkmenistan Daşary işler ministri Raşid Meredow gutlag sözi bilen çykyş etdiler. Soňra, ýygnaga gatnaşyjylar ÝHHG bilen Türkmenistanyň arasyndaky harby-syýasy, ykdysady, daşky gurşaw we adam ölçegleri boýunça taslamalaryň hyzmatdaşlyk esasynda üstünlikli ýerine ýetirilmegi boýunça ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri hem-de ÝHHG-niň degişli bölümleriniň wekilleri tarapyndan edilen çykyşlary diňlediler.
Bu çärä Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa we Adalatçynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar. Türkmenistanyň Adalatçysy öz çykyşynda ÝHHG-sy Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini ýokarlandyrmak üçin işjeň hyzmatdaşlyk edýändigini we Adalatçynyň başlangyçlaryny berk goldaýandygyny belläp geçdi.
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa we Özbegistanyň Oliý Mažlisiniň (Ombudsman) adam hukuklary boýunça ygtyýarlysy Ferýuza Eşmatowa tejribe alyşmak boýunça ikitaraplaýyn duşuşyk geçirdiler
2022-nji ýylyň 1-nji iýulynda Türkmenistanyň we Özbegistanyň Ombudsmenleri Özbegistanyň Adam hukuklary boýunça Oliý Mažlisiniň ygtyýarlysynyň (Ombudsman) sekretariatynyň binasynda duşuşyk geçirdiler. Duşuşykda Ombudsmenler her ýurduň milli adam hukuklary goraýan edaralarynyň işleriniň esasy ugurlary, edaralaryň wezipesi we guramaçylygy barada pikir alyşdylar. Şeýle hem milli adam hukuklary goraýan edaralarynyň döwlet edaralary, raýat jemgyýeti, milli we halkara hyzmatdaşlar bilen gatnaşygy barada pikir maslahatlaşyldy.
Şeýle hem, Özbegistanyň Ombudsmeni Özbegistanyň Oliý Mažlisiniň (Ombudsman) adam hukuklary boýunça ygtyýarlynyň sekretariatynyň Milli adam hukuklary goraýayn edaralarynyň Global Bileleşiginde (GANHRI) akkreditasiýa almak tejribesi bilen paýlaşdy.
Duşuşygyň ahyrynda Ombudsmenler halkara meýdançasynda edaralaryň arasyndaky gatnaşyklary has-da güýçlendirmek isleglerini mälim etdiler we işlerinde üstünlik arzuw etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa ýüz tutmalar bilen işlemek boýunça Özbegistanyň ýerli edaralarynyň tejribesi bilen tanyşdy
Özbegistana iş saparynyň çäginde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa Özbegistanyň Oliý Mažlisiniň Adam hukuklary boýunça ygtyýarlysynyň (Ombudsmen) sebitleýin edaralaryny döretmek boýunça tejribesi bilen tanyşdy. Hususan-da, 2022-nji ýylyň 29-njy iýunynda Türkmenistanyň Adalatçysy wekiliýetiň düzüminde, Oliý Mäžlisiniň Adam hukuklary boýunça ygtyýarlynyň Samarkand welaýaty boýunça Sebitleýin wekiliniň işiniň guralşy bilen ýerinde tanyşdy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Samarkand welaýatynda bolan sapary wagtynda, Samarkand welaýat Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň Halk kabulhanasynyň ilatynyň kabul edilmegi we olaryň ýüz tutmalaryna seredilmegi boýunça guramaçylyk işi bilen tanyş boldy.
Şeýle hem, Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň ýanyndaky işewür guramalaryň hukuklaryny we kanuny bähbitlerini goramak boýunça ygtyýarlysy (Biznes Ombudsman) bilen umumy duşuşyk geçirildi. Şol duşuşykda wekiliýetiň agzalary birnäçe meseläni ara alyp maslahatlaşdylar we pikir alyşdylar.
Tanyşdyryş saparynyň netijesinde adam hukuklaryny goramak boýunça birnäçe guramanyň işini döretmekde we guramakda Özbegistan Respublikasynyň oňyn tejribesini ulanmak mümkinçiligi döredilendigini bellemek gerek.
Türkmenistanуň Adalatçysy Merkezi Aziýa döwletleriniň Ombudsmenleriniň 1-nji Forumyna gatnaşdy
28-nji iýunda Daşkend şäherinde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa Merkezi Aziýa döwletleriniň Ombudsmenleriniň 1-nji Forumyna gatnaşdy. Forumda Özbegistanyň, Gyrgyzystanyň, Gazagystanyň Ombudsmenleri we Täjigistanyň Ombudsmeniň edarasynyň wekili hem gatnaşdylar.
Foruma gatnaşyjylar Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Ombudsmenleriniň özara gatnaşygy, zenanlaryň, çagalaryň we maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryny goramak ugrundaky tagallalaryň we mümkinçilikleriň jemlenmegi, bu işlerde sanly tehnologiýalary ulanylmagy, azatlykdan mahrum edilen adamlaryň hukuklaryny üpjün etmek meselesini ara alyp maslahatlaşdylar.
Forumda “Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçynyň we Özbegistan Respublikasynyň Oliý Mažlisiniň Adam hukuklary boýunça wekiliniň (Ombudsman) arasynda hyzmatdaşyk hakynda” ikitaraplaýyn Ähtnama gol çekildi.
Forumyň netijesinde Merkezi Aziýa döwletleriniň Ombudsmenleriniň 1-nji Forumynyň Daşkent jarnamasy hem kabul edildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy Forumda çykyş edip, bu halkara çäräniň geçirilmegi, ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk hakynda Ähtnamalara gol çekilmegi we jemleýji resminama hökmünde Daşkent Jarnamasynyň kabul edilmegi Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Ombudsmenleriniň arasyndaky bilelikdäki hyzmatdaşlygyň maksatlaryny we wezipelerini kesgitlemekde özara düşünişmegiň ýokary derejesini görkezýändigini belledi.
Şeýle hem, Türkmenistanyň Adalatçysy Forumyň ikinji sessiýasynda çykyş edip, ýurdumyzda maýyplygy bolan adamlaryň hukuklarynyň üpjün edilişi, olara döredilýän mümkinçilikler we bu ugurda Adalatçynyň diwanynyň alyp barýan işleri barada habar berdi.
Kabul edilen Daşkent jarnamasynyň çäginde Forum her ýyl Merkezi Aziýa ýurtlarynda geçiriler.
"Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 -2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň habar beriş serişdeleriniň erkinligine degişli bentlerini ýerine ýetirmekde goldaw bermek" atly taslamanyň çäklerinde nobatdaky okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 27-28-nji iýunynda "Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň habar beriş serişdeleriniň erkinligine degişli bentlerini ýerine ýetirmekde goldaw bermek" atly taslamanyň çäklerinde Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan gurnalan "Žurnalistlere garşy zorlugyň öňüni almak we olaryň hukuklaryny ilerletmek boýunça halkara ülňüleri we milli tejribeler" atly iki günlük onlaýn okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatynyň dowamynda halkara bilermenler Daýnýus Radzýawiçýus hem-de Mamuka Andguladze žurnalistleriň goraglylygy we olaryň hukuklary babatda esasy meseleler, halkara tejribeleri we mysallar, şeýle hem milli tejribeler hakynda çykyş etdiler. Bu çäre Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Daşary işler ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Adwokatlar birleşmesiniň, Adalatçynyň diwanynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, ýokary okuw mekdepleriň wekilleriniň hem-de milli köpçülikleýin habar beriş serişdeleriň žurnalistleriniň gatnaşmagynda geçirildi.
Çäräniň maksady "Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň” habar beriş serişdeleriniň erkinligine degişli bentlerini ýerine ýetirilmegini goldamak hem-de öňdebaryjy halkara tejribeleri alyşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň nobatdaky duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 23-nji iýunynda Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny (DÖM) durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň nobatdaky duşuşygy geçirildi. Duşuşyga BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary we wekilleri, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, Iş toparyň agzalary gatnaşdylar.
Duşuşykda 2022-nji ýylda Türkmenistanyň ilatynyň we ýaşaýyş jaý gorunyň uçdantutma ýazuwyny geçirmek babatda görülýän taýýarlyk işleri, şol sanda bu ugurda ýokary derejeli wekiliýetiň Türkmenistana bolan saparynyň netijeleri hem-de olaryň teklipleriň ýerine ýetirilişi barada maglumat berildi. Ýurdumyzda DÖM-leriň durmuşa geçirilşi, şeýle hem DÖM-leriň Milli maglumatlar binýadynyň işe girizilmegi barada edilen çykyşlar duşuşygyň dowamy boldy.
Çäräniň maksady, ýurdumyzda Durnukly Ösüş Maksatlarynyň amala aşyrylyşy boýunça edilen işleri we Türkmenistanyň ikinji Meýletin Milli Synynyň taýýarlyk işleri bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçynyň diwanynyň işgärleri "Arz-şikaýatlary kabul etmegiň we olara seredilmeginiň ulgamyny Pariž ýörelgelerine we daşary ýurtlaryň oňyn tejribesine laýyklykda kämilleşdirmek" atly maslahatа gatnaşdylar
2022-nji ýylyň 16-17-nji iýunynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäginde gibrid görnüşinde iki günlük okuw maslahaty geçirildi. Bu çärä Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa hem-de BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň dowamynda BMGÖM-niň halkara bilermeni jenap Georgiý Tuguşi milli hukuk goraýjy edaralaryň şikaýatlar bilen işlemegiň halkara tejribesine syn berip, milli hukuk goraýjy edaralaryň işini kämilleşdirmegi kadalaşdyrmagyň oňyn guramaçylyk we kanuny taraplary barada teklipler berdi. Taraplar şikaýatlara garamak babatda "Adalatçy hakynda" Türkmenistanyň Kanunynyň degişli düzgünlerini ara alyp maslahatlaşdylar.
Duşuşygyň netijelerini jemläp, bilermen agzalan kanunyň kadalarynyň Pariž ýörelgelerine laýyk gelýändigine we Adalatçynyň diwanyň iş tejribesine hem-de gysga wagtyň içinde gazanan üstünliklerine ýokary baha berip, diwanyň işini mundan beýläk hem ösdürmek bilen bagly birnäçe teklipleri beýan etdi.
Türkmenistanda "Hiç kim unudylmaz" atly BMG-niň Aziýa we Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş meseleleri boýunça Komissiýasynyň (UNESCAP) guraly boýunça okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 9-10-njy iýunynda Türkmenistandaky Birleşen Milletler Guramasynyň Hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasy tarapyndan gurnalan, BMG-niň Aziýa Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş meseleleri boýunça Komissiýasynyň (UNESCAP) “Hiç kim unudylmaz” atly guraly boýunça iki günlük onlaýn okuw maslahaty geçirildi.
Bu okuw maslahatynda ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, Ylymlar akademiýasynyň, Zenanlar birleşiginiň, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň, Statistika baradaky Döwlet komitetiniň, şeýle hem Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
"Hiç kim unudylmaz" atly seljeriş guraly Aziýa we Ýuwaş umman sebitiniň hökümetlerine we BMG ulgamyna ýardam bermek üçin UNESCAP tarapyndan işlenip düzüldi. Bu gural, umumy we statistiki maglumatlara esaslanýan dürli görkezijiler üçin ýagdaýlary kesgitlemegiň ýörite usulyna esaslanýar. Teklip edilýän bu usul, gatnaşyjylara Durnukly Ösüş Maksatlarynda (DÖM) göz öňünde tutulan esasy mümkinçilikler babatda deňsizligiň döremegine täsir edýän ýagdaýlara has çuňňur düşünmäge, şeýle hem DÖM-lara ýetmek üçin iň täsirli çäreleri kesgitlemäge ýardam eder.
.jpg)
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekiliniň orunbasarynyň Aşgabat şäheriniň Saglygy dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumyna bilelikdäki sapary
2022-nji ýylyň 31-nji maýynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekiliniň orunbasary jenap Aleksandru Nartea bilen bilelikde paýtagtymyzdaky Saglygy dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumynda iş saparynda boldy. Bu çäre Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň arasynda 2022-nji ýyl üçin gol çekilen Iş meýilnamasynyň, şol sanda BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine Alternatiw maglumaty taýýarlamagyň çäklerinde geçirilip, oňa Adalatçynyň diwanynyň, ÝUNISEF-iň we Bilim ministrliginiň wekilleri gatnaşdylar.
Bu ýerde Türkmenistanyň Adalatçysy we ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekiliniň orunbasary öňdebaryjy tejribeler bilen öz işine ussat bilim we saglygy goraýyş işgärleriniň dürli toparlardaky mümkinçiligi çäkli bolan çagalara aýratyn çemeleşmegi, ol çagalaryň ýöriteleşdirilen şertlerde bilim almagy, olar babatda alnyp barylýan okuw maksatnamalary, toplumyň dürli bejeriş otaglarynyň dünýä ülňülerine laýyk gelýän hem-de häzirki zaman innowasion we ösen tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylyşy we bulardan peýdalanylyşy, her bir çaganyň özüni oňaýly duýmaklary üçin döredilen ähli zerur mümkinçilikler bilen tanyşdylar. Aşgabat şäherinde hem-de welaýatlarymyzda şeýle görnüşdäki birnäçe toplumyň gurlup ulanmaga berilmegi ýurdumyzda her bir çaganyň döwletimiziň we Hormatly Prezidentimiziň aladasy bilen aýratyn gurşalýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.
Saparyň çäklerinde bu ýere ýygnananlar Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa we Türkmenistanyň Hormatly Prezidenti Serdar Berdimuhamedowa bu ýerde zähmet çekýän mugallymlardyr-terbiýeçiler, dürli ugurlardaky lukmanlar, hususan-da ýurdumyzyň körpe nesilleriniň iň gowy bähbidine hemmetaraplaýyn we sazlaşykly ösmegi, saglyklaryny dikeltmekleri üçin şeýle döwrebap toplumyň gurlup ulanmaga berlendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýtdylar.
Iş saparynyň maksady Aşgabat şäheriniň Saglygy dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumynda çagalaryň hukuklarynyň berjaý edilişine, bular babatda kanunçylygyň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmekden, bu ýerde dürli toparlardaky mümkinçiligi çäkli çagalaryň döwrebap bilim we terbiýe almagy, ukyp-başarnyklaryny ösdürmegi, tebigy zehinlerini ýüze çykarmagy üçin döredilýän mümkinçilikler bilen tanyşmakdan, şeýle hem çagalar, olaryň umumy orta bilime elýeterliligi babatda ýurdumyzyň oňyn syýasatyny we bu syýasaty durmuşa geçirmekde alnyp barylýan hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
"Hususy ulgamda jemgyýetçilik, korporatiw we zähmet kadalarynyň berjaý edilmeginiň ähmiýeti" atly iş duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 30-nji maýynda paýtagtymyzdaky “Arçabil” myhmanhanasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň (UNODC) Merkezi Aziýa ýurtlary üçin maksatnamasynyň we ABŞ-nyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) “Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa” taslamasynyň çäklerinde gibrid görnüşinde "Hususy ulgamynda jemgyýetçilik, korporatiw we zähmet kadalarynyň berjaý edilmeginiň ähmiýeti" atly iş duşuşygy geçirildi.
Duşuşyga Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň, «Türkmenstandartlary» baş döwlet gullugynyň wekilleri gatnaşdylar. Bu çärä Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşyp, agzalan meseläni kadalaşdyrýan milli kanunçylygymyz babatda çykyş etdi.
Çäraniň maksady Gurluşyk hem-de oba hojalyk pudagynda jemgyýetçilik, korporatiw we zähmet kadalarynyň berjaý edilmeginiň zerurlygynyň hem-de adam söwdasyna garşy göreşmegiň öňdebaryjy tejribeleri babatda gatnaşyjylaryň habarlylygyny ýokarlandyrmakdan hem-de bu ugurlarda zähmet düzgünleriniň bozulmagynyň öňüni almak ugrundaky global çemeleşmeler bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda “Adam söwdasyna garşy milli syýasatlary berkitmek” atly iş maslahat geçirildi
2022-nji ýylyň 26-27-nji maýynda Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň (UNODC) Merkezi Aziýa ýurtlary üçin maksatnamasynyň çäklerinde gibrid gömüşinde “Adam söwdasyna garşy milli syýasatlary berkitmek” atly iş maslahaty geçirildi. Bu iş maslahatyna Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Milli iş toparynyň, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň dowamynda halkara we milli bilermenler adam söwdasynyň öňüni almak boýunça öňdebaryjy tejribeleri paýlaşdylar we duşuşyga gatnaşyjylary Özbegistan bilen Gazagystanyň bu ugurda toplan tejribesi bilen tanyşdyrdylar. Şeýle-de, BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirligi tarapyndan adam söwdasynyň öňüni almak boýunça milli kanunçylyga geçirlen synynda beýan edilen teklipler hödürlendi.
Iş maslahatynyň maksady halkara we milli bilermenleriň milli kanunçylygy hem-de standart iş tertibini kämilleşdirmek babatda taýýarlan teklipleri ara alnyp maslahatlaşmakdan hem-de adam söwdasyna garşy göreşmek bilen bagly öňdebaryjy halkara tejribeler bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
«Türkmenistanyň Konstitusiýasyna 30 ýyl: Täze taryhy eýýam we kanunçykaryjylyk işiniň häzirki zaman tejribesi» atly ylmy-amaly maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 17-nji maýynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň gurnamagynda hem-de Türkmenistanyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda, paýtagtymyzdaky Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde «Türkmenistanyň Konstitusiýasyna 30 ýyl: Täze taryhy eýýam we kanunçykaryjylyk işiniň häzirki zaman tejribesi» atly ylmy-amaly maslahat geçirildi.
Bu ylmy-amaly maslahatynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri hem çykyş etdiler.
Çärä gatnaşyjylar «Türkmenistanyň Konstitusiýasyna 30 ýyl: Berkarar döwletiň täze eýýamynyň galkynyşy we ösüşiň milli tejribesi», «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022–2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň milli Maksatnamasyny» durmuşa geçirmekde milli hukuk ulgamynyň orny», «Türkmenistan we halkara bileleşigi: «Dialog – parahatçylygyň kepili» pelsepesiniň halkara-hukuk esaslary we mümkinçilikleri» atly temalara bagyşlanan çykyşlary diňlediler.
Söz we pikir azatlygyny goraýan kanunlary we amallary kämilleşdirilmek boýunça iki günlük onlaýn maslahat geçirildi
2022-nji ýylyň 16-17-nji maýynda "Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň habar beriş serişdeleriniň erkinligine degişli bentlerini ýerine ýetirmekde goldaw bermek" atly taslamanyň çäklerinde Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan gurnalan okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahaty halkara bilermenler – doktor Ion Bunduki (Moldowa) we doktor Mamuka Andguladze (Gruziýa), şeýle hem Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Adalat ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Türkmenistanyň Adwokatlar birleşmesiniň, Adalatçynyň diwanynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, ýokary okuw mekdepleriň wekilleriniň hem-de milli köpçülikleýin habar beriş serişdeleriň žurnalistleriniň gatnaşmagynda geçirildi.
Çäräniň maksady "Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň” habar beriş serişdeleriniň erkinligine degişli bentlerini ýerine ýetirilmegini goldamak üçin tejribe alyşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň BMG-niň ýurt boýunça topary bilen bilelikdäki mejlisi geçirildi
2022-nji ýylyň 11-nji maýynda Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň BMG-niň ýurt boýunça topary bilen bilelikdäki mejlisi geçirildi. Mejlise beýleki topar agzalary bilen bilelikde Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy.
Mejlisiň gün tertibine laýyklykda, meýilnamalary durmuşa geçirmek hem-de BMG-niň düzümleriniň işine adam hukuklaryny goramak ugrunda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça tagallalara işjeň gatnaşmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Adalatçynyň diwany öz ygtyýarlyklarynyň çäginde halkara guramalary bilen işjeň we ýygjam hyzmatdaşlyk edýär. Ýurdumyzda adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak üçin kanuny esaslary has-da berkitmäge gönükdirilen gysga we uzak möhletli meýilnamalara esaslanýan birnäçe bilelikdäki işleriň durmuşa geçirilmegi ol guramalar bilen hyzmatdaşlygyň barha ilerledilmegine goldaw berýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany BMG-niň Ösüş Maksatnamasy bilen "Milli hukuk goraýjy edaralaryň adam hukuklary boýunça maglumatlary tayyarlamakda işi" atly okuw maslahaty geçirdi
2022-nji ýylyň 4-nji maýynda Aşgabat şäherindäki «Ýyldyz» myhmanhanasynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäginde «Milli hukuk goraýjy edaralaryň adam hukuklary boýunça maglumatlary tayyarlamakda işi» atly okuw maslahaty Adalatçynyň diwany tarapyndan geçirildi. Bu okuw maslahaty Balkan, Mary, Lebap we Daşoguz welaýatlarynyň Adam hukuklary boýunça maglumatlar merkezlerinde gibrid görnüşde geçirildi.
Bu çärä Türkmenistanyň Adalat ministrliginiň, Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Baş Prokuraturasynyň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň we Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň, Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň, Aşgabat şäher we welaýat häkimlikleriniň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda gatnaşyjylar Adalatçynyň işi we ýurtda adam hukuklary babatda ýagdaýyň 2021-nji ýylyň jemi boýunça maglumaty bilen, şol sanda, onuň aýratyn baplary, ýagny Adalatçynyň milli kanunçylygy kämilleşdirmäge ýardam etmek işleri, Adalatçynyň jemgyýetçilik çärelerine gatnaşmak hem-de adam hukuklary babatda habarlylygyň ýokarlandyrylmagyna ýardam etmek işleri bilen tanyşdylar. Şeýle hem maslahata gatnaşyjylar «Raýatlyk we syýasy hukuklar», «Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar», «Raýatlaryň ýüztutmalary boýunça seljerme», «Adalatçynyň ýüz tutmalary we teklipleri» hem-de «Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň işleri we olaryň adam hukuklaryny üpjün etmekde orny» atly çykyşlary diňlediler.
Maslahatyň ahyrynda gatnaşyjylar adam hukuklaryny goramakda Adalatçynyň diwanynyň möhüm ornuny, şeýle hem bu maslahatyň milli hukuk goraýjy edara hökmünde Adalatçynyň diwanynyň ministrlikler we pudak edaralary, jemgyýetçilik guramalary bilen özara hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmaga gönükdirilendigini belläp geçdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleri Merkezi Aziýada raýatsyzlyk meselesi boýunça sebitleýin maslahatlaşmalara gatnaşdylar
2022-nji ýylyň 26-njy aprelinde gibrid görnüşde, Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň Müdirligi (UNHCR), Bosgunlar boýunça Merkezi Aziýa ulgamy bilen bilelikde gurnalan raýat jemgyýetçiligi we gyzyklanma bildirýän taraplaryň arasynda raýatsyzlyk meselesi boýunça sebitleýin maslahatlaşmalary geçirdi.
Bu çärä sebit boýunça jemgyýetçilik guramalaryň, akademiýalaryň we raýatsyzlyk meselesi boýunça hereket edýän beýleki milli raýat jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Adamyň we Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleri, BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralarynyň we beýleki halkara guramalaryň wekilleri gatnaşdy.
Çäräniň maksady, gatnaşyjylara raýatsyzlygy aradan aýyrmak babatda #IBelong global çäresiniň (2022-2024) durmuşa geçirilişiniň galan döwürlerinde Merkezi Aziýada raýatsyzlygyň öňüni almak we ony aradan aýyrmak boýunça bilelikde tagallalary etmegiň häzirki we ýakyn geljekdäki mümkinçilikleri, ýüze çykyp biljek päsgelçilikleri we ileri tutulýan strategiki ugurlary ara alyp maslahatlaşmak üçin platforma döretmekden ybaratdyr. Mundan başga-da, bu çäre sebitara derejesinde hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemegi we 2024-nji ýyldan soň bu meseläni çözmegiň üstünde işlemegi dowam etdirjek köptaraplaýyn bileleşigiň esasyny düzmegi maksat edinýär.
.jpg)
"Adam hukuklary we Durnukly Ösüş Maksatlary: Merkezi Aziýada adam hukuklary boýunça teklipleri Durnukly Ösüş Maksatlary bilen utgaşykly ýerine ýetirmek" atly sebitleýin maslahat geçirildi
2022-nji ýylyň 25-26-njy aprelinde “Durnukly Ösüş Maksatlaryna (DÖM) ýetmek üçin BMG ulgamynyň halkara we sebitleýin adam hukuklary boýunça mehanizmleri bilen bilelikdäki hereketleri güýçlendirmek” atly Bilelikdäki Taslamanyň çäginde, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebit merkeziniň we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Stambul şäherindäki wekilhanasynyň arasynda gibrid görnüşinde Merkezi Aziýa ýurtlaryň milli hyzmatdaşlary üçin sebitleýin maslahatlar geçirildi.
Bu çärä, Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara topary – iş toparynyň agzalary, DÖM-ni durmuşa geçirmek boýunça iş toparynyň agzalary, Merkezi Aziýa ýurtlaryndan jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, halkara bilermenler gatnaşdylar.
Çäräniň maksady, taraplaryň adam hukuklary babatdaky tekliplerini DÖM-ry bilen utgaşdyrmakda tejribe alyşmak we DÖM-lere ýetilmeginde milli gözegçiligi saklamakdan we olary durmuşa geçirmekden hem-de bular bilen bagly tejribeleri paýlaşmak üçin platforma döretmekden ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça tanyşdyryş duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 22-nji aprelinde Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly bilelikdäki taslamanyň çäginde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça tanyşdyryş duşuşygy geçirildi.
Duşuşyga Türkmenistanyň Adalatçysy, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, BMGÖM-iň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy hanym Narine Saakýan, bu guramanyň ýurtdaky we Stambul şäherindäki wekilhanasynyň wekilleri, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň ýurtdaky we Bişkek şäherindäki sebitleýin merkeziniň wekilleri, Mongoliýanyň Adam hukuklary boýunça milli toparyň agzasy - garaşsyz bilermen hanym Nara Ganbat, şeýle hem Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralarynyň bilermenleri hanym Rozlin Nunan we hanym Pip Dargan gatnaşdylar.
Duşuşygyň dowamynda gatnaşyjylar Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermegiň usulyýeti we geljekde meýilleşdirilýän çäreler bilen tanyşdylar we bu babatda birnäçe meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek we bu baha bermegiň netijesinde işlenip düzüljek Strategiki meýilnama Adalatçynyň diwanyň işiniň mundan beýläk kämilleşmegine özüniň oňyn täsirini ýetirer.
Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň mejlisi geçirildi
2022-nji ýylyň 16-njy aprelinde Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Mejlise beýleki topar agzalary bilen bilelikde Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy.
Mejlisde pudagara toparyň 2021-nji ýylda alyp baran işleri seljerildi we geljek döwür üçin işleriň ileri tutulýan ugurlary, ýagny, 2022-nji ýyl üçin Iş Meýilnamasynda göz öňünde tutulýan wezipeler we onuň geljekde durmuşa ornaşdyrylmagynyň zerur taraplary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek
boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi bilen bagly synyň
netijeleri bilen tanyşdyryş çäresi geçirildi
2022-nji ýylyň 11-nji aprelinde Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018- 2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi bilen bagly synyň netijeleri bilen tanyşdyryş çäresi geçirildi. Bu çäre ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň girýän ministrlikleriň, döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, Durnukly Ösüş Maksatlarynyň ýaş ilçileri hem-de ÝUNISEF-iň halkara bilermeni gatnaşdylar.
Duşuşykda DÖM-nyň Ýaş ilçileriniň ýardam bermeginde ÝUNISEF-iň garaşsyz halkara bilermeni Dessislawa Iliýewa tarapyndan Çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň degişli döwürlerde ýerine ýetirilmegi bilen baglylykda geçirlen synyň deslapky netijeleri tanyşdyryldy. Şeýle hem bu duşuşygyň çäklerinde DÖM-nyň ýaş ilçileri agzalan meýilnamanyň syny üns merkezindäki toparlar boýunça geçirilýän döwründe çykarylan netijeler babatda çykyş etdiler.
Çäräniň maksady Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi bilen bagly synyň deslapky netijeleri bilen tanyşmakdan we olary ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň döredilmegine 5 ýyl doldy
2016-njy ýylda Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň rejelenen görnüşine Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekili wezipesiniň döredilmegi hem-de ony wezipä bellenmegiň tertibini göz öňünde tutýan kadalar girizildi. 2016-njy ýylyň 23-nji noýabrynda kabul edilen «Adalatçy hakynda» Türkmenistanyň Kanuny adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak boýunça garaşsyz instituty döretmegiň hukuk binýadyna öwrüldi. Bu Kanun Adalatçynyň hukuklaryny, borçlaryny, işiniň esasy ugurlaryny we kepilliklerini, şeýle hem ygtyýarlyklaryny kesgitledi.
Kanuna laýyklykda, Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil bolup durýan Adalatçynyň wezipesi, adamyň we raýatyň hukuklarynyň we azatlyklarynyň döwlet tarapyndan goragynyň kepilliklerini, şeýle-de döwlet häkimiýet edaralary, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralary we olaryň wezipeli adamlary tarapyndan ol kepillikleriň berjaý edilmegini we hormat goýulmagyny üpjün etmek maksady bilen, Türkmenistanyň Konstitusiýasyna laýyklykda döredildi. Garaşsyz edara bolan, Adalatçynyň diwany adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramakda bar bolan döwlet serişdeleriniň üstini ýetirdi.
2017-nji ýylyň 20-nji martynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliň ilkinji saýlawlary geçirildi. Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan hödürlenen üç dalaşgärleriň arasyndan Ýazdursun Gurbannazarowa Türkmenistanyň Mejlisiň deputatlarynyň bellenen sanyndan sesleriň ýönekeý köplügi bilen Adalatçy wezipesine saýlanyldy. Adalatçy saýlanylandan soň, 2017-nji ýylyň 8-nji aprelinde Türkmenistanyň Hormatly Prezidentiniň Permany bilen Adalatçynyň diwany döredildi. Türkmenistanyň hökümeti tarapyndan diwanyň maddy-enjamlaýyn binýady doly üpjün edilip, Adalatçynyň diwanynyň wezipelerini ýerine ýetirmek üçin doly şert döredildi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň instituty döredilende adam hukuklaryny höweslendirmek we goramak bilen meşgullanýan milli edaralaryň derejesini kesgitleýän we işini düzgünleşdirýän Pariž ýörelgelerinden ugur alyndy. Adalatçynyň işiniň esasy ugurlarynyň biri hem adam hukuklary babatda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge, halkara standartlaryny öwrenmäge we ornaşdyrmaga, adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak boýunça Türkmenistanyň halkara borçnamalaryny durmuşa geçirmäge ýardam etmekden ybaratdyr.
Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliň instituty döredilen ilkinji günlerinden bäri halkara guramalary, şol sanda birnäçe ýurtlaryň adam hukuklaryny goraýjy institutlary bilen özara gatnaşyklary ýola goýuldy. BMG-niň düzümine girýän BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň wekilhanasy, Çagalar gaznasynyň (UNICEF) wekilhanasy, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin edarasy, şeýle-de Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Türkmenistandaky merkezi we beýlekiler Adalatçynyň diwanynyň esasy hyzmatdaşlary bolup durýarlar.
Bäş ýyllyk işiniň dowamynda Adalatçynyň diwany adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak ugrunda belli bir işler edildi. Bäş ýylyň içinde Adalatçynyň diwany tarapyndan 3050 sany ýüztutmalar seredildi. Olardan dilden şikaýat edilen 1422 sany. Adalatçynyň diwany 5 ýyl hereket edip, her ýyl öz işi we ýurtda adam hukuklary babatdaky ýagdaý hakynda maglumaty Türkmenistanyň Prezidentiniň seretmegine berýär, şol maglumat bilen Adalatçy Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň ����ňünde çykyş edýär. Adalatçynyň her ýylky maglumaty Türkmenistanyň köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde beýan edilýär.
Adalatçy bäş ýyl möhlet bilen saýlanýandygy sebäpli, 2022-nji ýylyň 2-nji aprelinde Adalatçynyň ikinji saýlawlary geçirildi. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary tarapyndan Ýazdursun Gurbannazarowa bu wezipä gaýtadan saýlandy.
Häzirki wagtda Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň sany wezipe birligine laýyklykda dokuz adamdan ybarat bolup, Adam hukuklarynyň goragy we raýatlaryň ýüz tutmalary boýunça işlemek bölümi hem hereket edýär. Garaşsyzlyk, kanunylyk, tarapgöýsüzlik, elýeterlilik, maglumatlaryň ýaşyrynlygy, kemsidilmelere ýol berilmezligi, adamyň we raýatyň hukuklarynyň we azatlyklarynyň ileri tutulmagy, adalatlylyk, dogruçyllyk we aýanlyk ýörelgelerine esaslanyp, Adalatçynyň diwany adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak işinde möhüm orun eýeleýär, şeýle hem döwletiň demokratik esaslaryny ösdürmek üçin berk binýat bolup durýar.
Adalatçynyň diwanynyň agzybir işgärleri geljekde hem her bir adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak işini ýadawsyz dowam etdirer.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň maslahatynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçynyň işi we ýurtda adam hukuklary babatda ýagdaýyň 2021-nji ýylyň jemi boýunça Maglumaty hödürlendi
2022-nji ýylyň 2-nji aprelinde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň on ýedinji maslahaty geçirildi. Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy öz işi we ýurtda adam hukuklary babatda ýagdaýyň 2021-nji ýylyň jemi boýunça bäşinji ýyllyk Maglumaty bilen çykyş etdi.
Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa ýyllyk maglumaty bilen çykyş edip, ýurdumyzda adamyň we raýatyň raýatlyk, syýasy, ykdysady, durmuş we medeni hukuklaryny üpjün etmek we ol hukuklary gyşarnyksyz berjaý etmäge gönükdirilen giň gerimli işler barada beýan etdi.
“Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň 20-nji maddasynyň talaplaryna laýyklykda, Adalatçy her ýyl öz işi we ýurtda adam hukuklary babatdaky ýagdaý hakynda maglumaty Türkmenistanyň Prezidentiniň seretmegine berýär we şol maglumat bilen Türkmenistanyň Mejlisiniň öňünde çykyş edýär. Bu maglumat Türkmenistanyň köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde beýan edilmäge degişlidir.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda Durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň netijeleri boýunça bilelikdäki Iş toparynyň mejlisine gatnaşdy
2022-nji ýylyň 4-nji aprelinde Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ugrunda hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň netijeleri boýunça bilelikdäki Iş toparlarynyň wekilleri üçin nobatdaky duşuşygy geçirildi. Çärä ýurduň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylary we hünärmenleri, şeýle hem BMG-niň Aşgabatdaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary hem-de wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda birinji Iş toparynyň wekilleri Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasyny we Türkmenistanda gender deňligi boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Milli Hereketleriň Meýilnamasy durmuşa geçirmek, 2022-nji ýyl üçin Durnukly Ösüş Maksatlarynyň görkezijileri boýunça baha bermegiň bir bölegi hökmünde durmuş goragyny we gözegçilik ulgamlaryny gowulandyrmak hem-de Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş ugrundaky Çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmek üçin Ýol kartasyny we beýleki möhüm wezipeleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Duşuşygyň netijelerini jemläp, gatnaşyjylar Türkmenistanyň öz üstüne alan halkara borçnamalarynyň mundan beýläk-de ýerine ýetirilmegine, milli kanunçylygyň kämilleşdirilmegine, adam hukuklary babatda hereketleriň milli meýilnamalarynyň we maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegine bilelikde netijeli hyzmatdaşlyk etmekde mümkinçilikleriň artdyryljakdygyna ynam bildirdiler.
Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça toparyň hem-de hossarlyk we howandarlyk edaralarynyň wezipelerini we işini kämilleşdirmäge ýardam bermek boýunça iş duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 28-nji martynda Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça toparyň hem-de hossarlyk we howandarlyk edaralarynyň wezipelerini we işini kämilleşdirmäge ýardam bermek boýunça iş duşuşygy geçirildi. Bu duşuşyk BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäheriniň etrap häkimlikleriniň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara maslahatçylary Joanna Rojers we Swetlana Ryžikowa dagylar ýurtda çagalary goraýyş ulgamyna baha bermegiň esasy netijeleri we teklipleri bilen çykyş edip, kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça toparyň we hossarlyk we howandarlyk edaralarynyň wezipelerini we işini berkitmekde sebitleýin we halkara tejribeleri bilen tanyşdyrdylar.
Duşuşykda Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Adalat ministrliginiň we Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň hünärmenleri çagalaryň hukuklaryny we bähbitlerini goramakda durmuş hyzmatlary boýunça hünärmenleriň alyp barýan işleri we çaganyň iň gowy bähbidini üpjün etmekde kanunçylyk namalarynyň taýýarlanmagyny utgaşdyrmak meseleleri babatda çykyş etdiler.
Çäräniň maksady Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça toparyň hem-de hossarlyk we howandarlyk edaralarynyň wezipelerini we işini halkara ölçeglerine laýyklykda kämilleşdirmekden we bu ugurda öňdebaryjy tejribeleri alyşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilli GDA gatnaşyjy döwletleriň Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleriniň (Ombudsmenler) nobatdaky duşuşyga gatnaşdy
2022-nji ýylyň 28-nji martynda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna gatnaşyjy döwletleriň Çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça ygtyýarly wekilleriniň duşuşygynyň wideoaragatnaşyk arkaly nobatdaky tapgyry geçirildi. Duşuşykda GDA gatnaşyjy döwletleriň Çagalaryň hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleriniň topary hakynda Düzgünnamanyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşyldy.
Mejlisde Ermenistan Respublikasynyň, Belarus Respublikasynyň, Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Russiýa Federasiýasynyň, Türkmenistanyň, Özbegistan Respublikasynyň Adalatçynyň diwanynyň we Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň maksady ýokarda agzalan toparyň düzümini tassyklamakdan, onuň wezipelerini, düzümini we beýleki düzgünlerini kesgitlemekden ybaratdyr. Wideokonferensiýa gatnaşyjylar taslama baradaky tekliplerini we belliklerini ylalaşdylar, şeýle hem gatnaşyjy döwletleriň hyzmatdaşlygyň we bilelikdäki goldawуny ösdürmek, şeýle hem çagalaryň hukuklaryny we olaryň bähbitlerini kanun taýdan goramak boýunça tejribesini paýlaşmak, maşgala institutyny berkitmek ýaly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Türkmenistanda ýetginjekler babatda adyl kazyýetlik ulgamyny özgertmek boýunça “tegelek stolyň” nobatdakysy geçirildi
2022-nji ýylyň 17-nji martynda Türkmenistanda ýetginjekler babatda adyl kazyýetlik ulgamyny özgertmek boýunça “tegelek stolyň” nobatdakysy geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Aşgabat şäher häkimliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara maslahatçysy Irina Urumowa we bu guramanyň Özbegistandaky wekilhanasynyň hünärmeni Safina Ahaýewa kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda kanunçylyk ulgamyny özgertmegiň Ýewropa we Merkezi Aziýa sebitlerindäki mysallary we öňdebaryjy tejribeleri bilen tanyşdyrdylar. Soňra bu halkara guramanyň milli maslahatçysy ýetginjekler babatda adyl kazyýetlik ulgamyny özgermek boýunça kanunçylyga geçirlen synyň netijeleri we bulara esaslanýan teklipler boýunça çykyş etdi.
Çäräniň maksady Türkmenistanda ýetginjekler babatda adyl kazyýetlik ulgamyny özgertmek we çaganyň hukuklaryny goramak bilen bagly kanunçylyk binýadynyň halkara ülňülerine laýyklygy boýunça synyň esasy netijelerini we bu babatda kanunçylyga teklip edilýän üýtgetmeleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
.png)
Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça iş maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 15-16-njy martynda Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirligi (UNODC) tarapyndan gurnalan gibrid gömüşinde iş maslahaty geçirildi.
Maslahatyň dowamynda BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň wekili bu guramanyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin maksatnamasynyň öňde durýan wezipeleri hem-de adam söwdasyna garşy göreşmek babatda alyp barýan işleri boýunça çykyş edip, Adam söwdasyna garşy göreşmek bilen bagly kanunçylyk binýadyny özgertmek boýunça halkara maslahatçy Ýelena Nýanenkowa bu ugurdaky kanunçylygy ösdürmegiň öňdebaryjy tejribeleri bilen tanyşdyrdy.
Çäräniň maksady adam söwdasyna garşy göreşmek babatynda öňdebaryjy tejribelerini, bu ugurda milli kanunçylygyň we sebitde bar bolan standart iş tertibini ara alyp maslahatlaşmakdan hem-de seljermekden ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili “Zenanlaryň ykdysady hukuklaryny we mümkinçilikleri giňeltmek” atly Merkezi Aziýanyň sebit iş toparynyň wirtual duşuşygyna gatnaşdy
2022-nji ýylyň 14-15-nji martynda ABŞ-nyň Söwda ministrliginiň Täjirçilik hukugyny ösdürmek maksatnamasynyň (CLDP) ABŞ-nyň Söwda wekilhanasy bilen bilelikde gurnamagynda “Zenanlaryň ykdysady hukuklaryny we mümkinçilikleri giňeltmek” atly Merkezi Aziýanyň sebit iş toparynyň bilermenleri derejesindäki nobatdaky onlaýn duşuşygy geçirildi. Duşuşyga ABŞ-nyň Söwda ministrliginiň we onuň Söwda wekilhanasynyň, bu halkara maksatnamasynyň, Gazagystan, Gyrgyzystan, Täjigistan we Özbegistan döwletleriniň, şeýle hem Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet, Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrlikleriniň, Statistika baradaky Döwlet komitetiniň, Adalatçysynyň diwanynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň wekilleri gatnaşdylar.
ABŞ-nyň Ilat ýazuwy býurosynyň ykdysady seljerijisi Dr.Marta Mýurreý-Klouz, Ýewropanyň Täzeleniş we Ösüş bankynyň “Merkezi Aziýada Işewür Zenanlar” maksatnamasynyň syýasy meseleler boýunça utgaşdyryjysy Dildora Tajibaýewa, şeýle hem Ykdysady Hyzmatdaşlyk we Ösüş Guramasynyň wekilleri halkara bilermenleri hökmünde çykyş edip, özleriniň giň we öňdebaryjy tejribelerini paýlaşdylar.
Duşuşygyň esasy maksady gatnaşýan ýurtlaryň zenanlarynyň ykdysady hukuklaryny we mümkinçilikleri giňeltmekden, gender maglumatlary ýygnamak we ulanmak boýunça tejribe alyşmakdan, maksatlara gönükdirilen syýasatyň ösdürilmegini höweslendirmek üçin başlangyçlary, taslamalary we gazanylan üstünlikleri ara alyp maslahatlaşmakdan, hem-de zenanlaryň ykdysadyýete işjeň gatnaşmagyny höweslendirmekden ybaratdyr.
Türkmenistanyň we ABŞ-nyň arasynda wideokonferensiýa görnüşinde nobatdaky syýasy geňeşmeler geçirildi
2022-nji ýylyň 1-nji we 2-nji martynda Türkmenistanyň we Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň arasynda her ýyl geçirilýän syýasy geňeşmeler iki ýurduň ugurdaş ministrlikleriniň hem-de pudak edaralarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda wideoaragatnaşyk ulgamy arkaly geçirildi. Bu çärä Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy.
Geňeşmeleriň barşynda energetika, ulag, daşky gurşaw ugurlary boýunça ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meselelerine seredildi, şeýle hem dünýäde we sebitde durnuklylygy we howpsuzlygy berkitmegiň çemeleşmeleriniň umumylygy nygtaldy. Ýurtlaryň ikisi hem iri halkara gurmalarynyň, ilkinji nobatda Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde ysnyşykly hyzmatdaşlygy dowam etdirilýänligi bellenildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy, adam ölçegleri meselelerini ara alyp maslahatlaşmagyň çäklerinde çykyş edip, milli kanunçylygynda hem öz beýanyny doly tapýan, ýurdumyzyň adam hukuklary babatda halkara konwensiýalaryň we jarnamalaryň esasy düzgünlerine berk ygrarlydygyny belläp geçdi. Ýurdumyzyň Konstitusiýasy we kanunlarymyz dünýä bileleşiginde esas bolup durýan resminamalarda berkidilen adamyň ýaşamaga bolan hukugyny, şahsyýetiň erkin ösmegini, azatlygyny, şahsy eldegrilmesizligini we şahsy durmuşynyň eldegrilmesizligini, zähmet hukuklarynyň goralmagyny doly kepillendirilýänligi hem bellenildi.
Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Yslam ýurtlary boýunça Statistika, ykdysady we durmuş-barlag okuw merkezi (SESRIC) tarapyndan “Çagalaryň, şol sanda mümkinçilikleri çäkli bolan çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmek” atly üç günlük onlaýn okuw maslahaty geçirildi
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili 2022-nji ýylyň 22-24 fewralynda Yslam ýurtlary boýunça Statistika, ykdysady we durmuş-barlag okuw merkezi tarapyndan “Çagalaryň, şol sanda mümkinçilikleri çäkli bolan çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmek” atly onlaýn okuw maslahatyna gatnaşdy.
Okuw maslahatyna Yslam Hyzmatadşlyk Guramasyna agza döwletleriň, agzalan halkara okuw merkeziniň, Türkiýe döwletiniň Maşgala we durmuş hyzmatlary ministrliginiň, şeýle hem Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň we Halk Maslahatynyň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar çagalaryň, şol sanda mümkinçilikleri çäkli bolan çagalaryň hukuklaryny goramakda we öňe sürmekde öz ýurtlarynda bu ugurda hereket edýän kanunçylygy, strategiýalary we alyp barýan işleri barada çykyş edip, ýüze çykýan meseleleri çagalaryň iň gowy bähbidini göz öňüne tutup, çözmegi ara alyp maslahatlaşdylar.
Çäräniň maksady, çagalaryň, hususan-da mümkinçilikleri çäkli bolan çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmek babatda syýasaty we strategiýalary has hem kämilleşdirmekden, şeýle hem Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriniň degişli milli edaralarynyň arasynda çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmekde özleriniň bilimini we öňdebaryjy tejribelerini paýlaşmakdan ybaratdyr.
«Adamyň hukuklary we kanuny bähbitleri - döwletiň we jemgyýetiň iň ýokary gymmaty» atly halkara maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 23-nji fewralynda Daşkent şäherinde gibrid görnüşinde Özbegistan Respublikasynyň Oliý Mejlisiniň Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliniň institutynyň 27 ýyllygy mynasybetli halkara maslahaty geçirildi we ol maslahata Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy.
Çäräniň maksady, milli we halkara tejribesini öwrenmekden, şeýle hem ýaşlaryň, maýyplygy bolan we penitensiar edaralarda saklanýan adamlaryň hukuklaryny goramak, gözegçilik etmek we öňe sürmek ýaly möhüm meselelerden ybaratdyr.
Bu maslahata Özbegistan Respublikasynyň, Türkmenistanyň, Täjikistanyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Russiýa Federasiýasynyň, Türkiýe Respublikasynyň, Serbiýa Respublikasynyň, Wengriýa Respublikasynyň, Taýlandyň Ombudsmenleri we Özbegistanyň ministrlikleriniň, pudak edaralaryň we raýat jemgyýeti guramalarynyň, şeýle hem halkara guramalarynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Bu çärede Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa çykyş edip, biziň ýurdumyzda penitensiar edaralaryň işine gözegçiligiň alnyp barylyşynyň tejribesini paýlaşdy, şeýle hem milli kanunçylygy halkara kadalaryna laýyk getirmekde möhüm özgertmeler barada belledi.
Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralary akkreditasiýa etmek boýunça Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) ýyllyk maslahaty geçirildi.
2022-nji ýylyň 14-nji fewralyndan 17-nji fewraly aralygynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri onlaýn formatda geçirilen Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralary akkreditasiýa etmek boýunça Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň okuw maslahatyna gatnaşdylar. Bu çärä gatnaşmak Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň ýardam bermeginde gurnaldy.
Bu çäre, Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda (GANHRI) akkreditasiýa edilmegine ýardam bermek boýunça 2020-nji ýylda başlanan AÝF-niň ýyllyk maksatnamasynyň dowamydyr.
Köp günlük maslahatyna Ýuwaş umman sebitiniň ýurtlarynyň we Iordaniýanyň wekilleri gatnaşdy.
Maslahatyň dowamynda gatnaşyjylar Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralary akkreditasiýa etmegiň tertibi we düzgünleri bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar, bu ugurda toplan baý we öňdebaryjy tejribelerini paýlaşdylar, şeýle hem toparlardaky “amaly işe” we soňky mejlislerdäki maslahatlaşmalara gatnaşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili bilen duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 15-nji fewralynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili jenap Rişard Komendanyň arasynda onlaýn görnüşinde iş duşuşygy geçirildi.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar 2022-nji ýylda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň birnäçe meselelerini, hususan-da, Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralar bilen hyzmatdaşlygyny, BMG-niň Aýallaryň kemsidilmeginiň öňüni almak boýunça komitetine we Maýyplaryň hukuklary boýunça komitetine milli maglumatlary taýýarlamaga gatnaşmagyň birnäçe meselesi boýunça, adam hukuklary babatda bilimlilik we Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak boýunça meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Gepleşigiň ahyrynda taraplar täsirli we netijeli hyzmatdaşlygyň dowam etjekdigine ynam bildirdiler.
Aşgabatda “Howpsuz, düzgünleşdirilýän we yzygiderli migrasiýa” hakyndaky Ählumumy ylalaşygyň durmuşa geçirilişi boýunça maslahat geçirildi
2022-nji ýylyň 21-nji ýanwarynda “Howpsuz, düzgünleşdirilýän we yzygiderli migrasiýa” hakyndaky Ählumumy ylalaşygy milli derejede ornaşdyrmak boýunça Türkmenistanyň iş toparynyň agzalarynyň Migrasiýa boýunça halkara guramasynyň (IOM) wekilleri bilen bilelikdäki iş maslahaty geçirildi. Oňa Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili hem wideoaragatnaşyk ulgamy arkaly gatnaşdy.
Duşuşygyň baş mowzugy BMG-niň Nýu-Ýorkdaky dolandyryş edarasynda şu ýylyň maý aýynda geçiriljek Ählumumy ylalaşygyň ýerine ýetirilişine syn bermek boýunça bütindünýä forumyna milli derejede taýýarlyk görmek bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Maslahata gatnaşyjy ýurtlaryň ýakyn geljekde durmuşa geçirmeli işleri, halkara migrasiýa babatdaky öňde goýlan wezipeleri bellemek, häzirki zaman şertlerinde özara hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem ösdürmek ýaly derwaýys çykyşlary maslahatyň gün tertibini düzdi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili Türkmenistanyň jemgyýetçilik guramalarynyň foruma gatnaşdy
2022-nji ýylyň 21-nji ýanwarynda "Ýeňme" jemgyýetçilik guramasy tarapyndan gurnalan, Türkmenistanyň jemgyýetçilik guramalarynyň her ýylky forumy geçirildi. "Ýeňme" - jemgyýetçilik guramasynyň esasy maksady maýyp adamlara, ýetim çagalara we beýleki töwekgel toparlara kömek etmek, olary zähmet, durmuşy we fiziki taýdan dikeltmek, olaryň jemgyýete integrasiýasy bolup durýar.
Gibrid görnüşinde geçirilen duşuşyga «Ýaşyl Şöhle» jemgyýetçilik guramasynyň, Maýyplaryň merkeziniň bedenterbiýe-sport klubynyň, Türkmenistanyň «Maýyplary goldamak merkeziniň», Körler we kerler jemgyýetiniň, Türkmenistanyň tebigaty goramak jemgyýetiniň, “Agama” jemgyýetçilik guramasynyň, Türkmenistanyň ykdysatçylar birleşmesiniň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň we Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň, ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, halkara guramalaryň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda jemgyýetçilik guramalary 2021-nji ýylda ýerine ýetiren işleriniň jemleri, döwlet edaralary, telekeçilik jemgyýetleri bilen özara aragatnaşygy saklamakda üstünlikli tejribeleri bilen paýlaşýarlar. Pudagara özara gatnaşyklaryň modelini ösdürmek, raýat, durmuş, ekologiki, ykdysady teklipleri öňe sürmek we raýat jemgyýetini ösdürmegiň ugurlary boýunça ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak geçirilen Forumyň maksady bolup durdy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) ýolbaşçysynyň bilelikdäki duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 12-nji ýanwarynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) ýurdumyzdaky wekilhanasynyň wezipä täze bellenen ýolbaşçysy jenap Mohammad Faýýaziniň arasynda duşuşyk geçirildi.
Duşuşygyň barşynda Mohammad Faýýazini ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy wezipesine bellenmegi bilen gutlap, Adalatçy işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.
Duşuşygyň dowamynda Adalatçynyň diwanynyň döredilen gününden bäri ÝUNISEF bilen ýygjam hyzmatdaşlyk edilýändigi bellenilip, çagalaryň iň gowy bähbitlerine hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary hem-de Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynda we 2022-nji ýyl üçin gol çekilen iş meýilnamasynda göz öňünde tutulýan wezipeleri nazara almak bilen, geljekki mümkinçilikler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar, bagtyýar çagalygyň ýurdy bolan Türkmenistanda çagalaryň hukuklarynyň berjaý edilmeginiň hatyrasyna meýilleşdirilen bilelikdäki çäreleriň ýerine ýetirilmeginde mundan beýläk hem ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrjakdyklaryna ynam bildirdiler.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleri Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça ýol kartasyny taýýarlamak boýunça iş duşuşygyna gatnaşdylar
2021-nji ýylyň 21-nji dekabrynda ÝUNISEF tarapyndan gurnalan, Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça ýol kartasyny taýýarlamagyň nobatdaky maslahaty geçirildi. Bu çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Aşgabat şäher häkimliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermenleri jenap Joşua Dankof we hanym Ursina Weidkun kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamyny mundan beýläk-de özgertmek boýunça möhüm teklipler etdiler.
Maslahata gatnaşyjylar Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça hereketleriň Milli meýilnamasynyň geljekki tapgyryny işläp taýýarlamakda ýol kartasynyň taslamasynyň ähmiýetini belläp geçdiler.
Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça ýol kartasynyň ösüşini ara alyp maslahatlaşmak üçin maslahat geçirildi
2021-nji ýylyň 15-nji dekabrynda, Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça ýol kartasyny meýilleşdirmäge bagyşlanan “tegelek stol” geçirildi. Bu çäre ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Aşgabat şäher häkimliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni jenap Joşua Dankof ýol karta ulgamynyň halkara ülňülerine has gowy laýyk gelmegi üçin umumy tekliplerini hödürledi.
Çäräniň maksady ýol kartasynyň taslamasynyň meýilnamasyny, şeýle hem onuň gurluşyny we meýilnamasynyň her ugur boýunça bolup biljek çäreler ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we Ýewropa Bileleşiginiň ýörite wekilliň bilelikdäki duşuşygy geçirildi
2021-nji ýylyň 10-njy dekabrynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň we Merkezi Aziýa boýunça Ýewropa Bileleşiginiň ýörite wekili hanym Teri Hakala arasynda duşuşyk geçirildi. Bu duşuşyga Merkezi Aziýa boýunça Ýewropa Bileleşiginiň ýörite wekiliniň syýasy meseleler boýunça maslahatçysy hanym Alina Belskaýa we Türkmenistandaky Ýewropa Bileleşiginiň adatdan daşary we doly ygtyýarly ilçisi jenap Diego Ruiz Alonso we Adalatçynyň diwanynyň işgärleri hem gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda taraplar adam hukuklaryny goramak, hususan-da, aýallaryň we çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça tejribe alyşdylar. Şeýle hem, Adalatçynyň diwanynda alnyp barylýan işler, şol sanda, BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine Alternatiw hasabaty taýýarlamak we Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanyny Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda akkreditasiýa etmek boýunça soraglar ara alnyp ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çärä gatnaşyjylar adam hukuklaryny üpjün etmegiň esasy ugurlarynda özara gatnaşyklary giňeltmegiň zerurdygyny bellediler. Geçirilen duşuşyk bu ugurdaky hyzmatdaşlygy has-da güýçlendirmek üçin amatly mümkinjilik bolar diýlip bellenildi. Birek-biregi Halkara adam hukuklary güni we Halkara Bitaraplyk güni bilen gutlap, taraplar hyzmatdaşlygyň geljegi barada hem pikir alyşdylar.
Duşuşygyň ahyrynda Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili hanym Teri Hakala Türkmenistanyň Adalatçysyna Ýazdursun Gurbannazarowa Aşgabat şäheriniň gurulmagynyň 140 ýyllygy mynasybetli Türkmenistandaky Ýewropa Bileleşiginiň adatdan daşary we doly ygtyýarly ilçisi jenap Diego Ruiz Alonso tarapyndan taýýarlanan şekilli kitabyny gowşurmagy örän täsirli boldy. Munuň özi biziň halkara hyzmatdaşlarymyzyň Türkmenistanyň taryhyna uly sarpa goýýanlygynyň nyşanydyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda Durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça Bilelikdäki ýolbaşçy komitetiniň mejlisine gatnaşdy.
2021-nji ýylyň 7-nji dekabrynda Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ugrunda hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň netijeleri boýunça bilelikdäki Iş toparlarynyň wekilleri üçin iş duşuşygy geçirildi. Çärä ýurduň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylary we hünärmenleri, şeýle hem BMG-niň Aşgabatdaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary hem-de wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň dowamynda gatnaşyjylar netijeler boýunça bäş sany Iş toparlarynyň ýolbaşçylary tarapyndan adam ölçegleri, ykdysadyýet we maliýe, daşky gurşaw we betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini azaltmak, saglygy goraýyş we durmuş goraglylygy, bilim ýaly ugurlara laýyk gelýän hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça esasy üstünlikleriň synlary bilen tanyşdylar.
Duşuşygyň netijelerini jemlemek bilen, BMG-niň Gynamalara we adamlara çemeleşmäniň beýleki rehimsiz, adamkärçiliksiz ýa-da mertebäni kemsidiji görnüşlerine we jezalaryna garşy Konwensiýasyna degişli Fakultatiw teswirnamasy we Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýa boýunça gepleşikleri, Türkmenistanyň kanunçylygynyň Raýat we syýasy hukuklar hakynda Halkara Paktynyň kadalaryna laýyklygyny seljermegi, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň ýerine ýetirilmegi, Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018–2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli meýilnamasyna baha bermegi, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda akkreditasiýa edilmegine ýardam berilmegi, şeýle hem durmuş hyzmatlary, gender deňligi, ýaşlar syýasaty babatynda gazanylan üstünlikler bellenildi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmagа ýardam bermek boýunça okuw maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 2-nji dekabrynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmagа ýardam bermek» atly bilelikdäki taslamanyň çäginde Adalatçynyň diwanynyň işgärleri üçin onlaýn okuw maslahaty geçirildi.
Bu maslahatda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa hem-de ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň baştutany Jon MakGregor giriş sözi bilen çykyş etdiler. Çäre Horwatiýa we Irlandiýa Respublikalaryndan, şeýle hem ÝHHG-niň Warşawadaky Demokratik guramalar we adam hukuklary boýunça býurosynyň adam hukuklary bölüminiň halkara hünärmenleriniň gatnaşmagynda geçirildi.
Halkara bilermenler öz ýurtlarynyň Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň öňdebaryjy tejribeleri bilen tanyşdyrdylar, Adalatçynyň ýanynda bilermenler geňeşi guramagy we işlemegi boýunça hem-de ýyllyk hasabatlaryň neşir edilmegi babatynda teklipleri hödürlediler.
Bu maslahat Adalatçynyň diwanynyň Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edarasy hökmünde mümkinçiliklerini ýokarlandyrmagy hem-de döwlet häkimiýet edaralary, kazyýet ulgamy, raýat jemgyýetçiligi bilen hyzmatdaşlykda mümkinçiliklerini artdyrmagy maksat edinýär.
Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça “tegelek stol” geçirildi
2021-nji ýylyň 2-nji dekabrynda Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça “tegelek stol” geçirildi. Bu çäre ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Aşgabat şäher häkimliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň Ýewropa we Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin edarasynyň hünärmeni jenap Fenni Kakama we bu guramanyň halkara bilermenleri hanym Ursina Weýdkun, jenap Gaý Tompston, jenap Joşua Dankoff dagylar ýetginjekler babatda adyl kazyýet ulgamyny özgertmegiň öňdebaryjy tejribeleri, häzirki zaman usullary, Ýewropa we Merkezi Aziýa sebitindäki özgertmeleriň mysallary, bu ugurda Türkmenistanyň kanunçylygyna geçirlen synyň deslapky netijeleri we bulara esaslanýan esasy teklipler bilen tanyşdyrdylar.
Çäräniň maksady Türkmenistanda ýetginjekler babatda adyl kazyýet ulgamyny özgertmek we çaganyň hukuklaryny goramak bilen bagly kanunçylyk binýadynyň halkara ülňülerine laýyklygy boýunça synyň deslapky netijelerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanda çaganyň hukuklaryny goramak ulgamy babatda geçirlen syn boýunça “tegelek stol” geçirildi
2021-nji ýylyň 1-nji dekabrynda ÝUNISEF tarapyndan Türkmenistanda çaganyň hukuklaryny goramak ulgamy babatda geçirlen syn boýunça “tegelek stol” geçirildi. Bu çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Statistika baradaky döwlet komitetiniň, Aşgabat şäher häkimliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň Ýewropa we Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin edarasynyň hünärmeni hanym Stela Grigoraş we bu guramanyň durmuş we çagalaryň goraglylygy boýunça halkara bilermeni hanym Eleýn Sammon çaganyň hukuklaryny goramak ulgamyny özgertmegiň Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlarynyň öňdebaryjy tejribeleri hem-de bu ulgamy bahalandyrmak babatda teklipler bilen tanyşdyrdylar.
Çäräniň maksady Türkmenistanda çaganyň hukuklaryny goramak ulgamy babatda geçirilen synyň deslapky netijeleri bilen tanyşdyrmak we olary ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr. Geçirilen duşuşyk bu ugurda hyzmatdaşlygy has-da güýçlendirmek üçin amatly mümkinçilik boldy.
"Türkmenistanyň masgaladaky zorlugyň öňüni almak we jenaýat jogapkärçiligine çekmek baradaky tagallalaryna goldaw" atly taslamanyň çäklerinde iki günlik okuw maslahaty geçirildi.
Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň bilelikdäki "Türkmenistanyň masgaladaky zorlugyň öňüni almak we jenaýat jogapkärçiligine çekmek baradaky tagallalaryna goldaw" taslamanyň çäklerinde, 2021-nji ýylyň 25-26-njy noýabrynda “Türkmenistanyň kazyýet we hukuk goraýjy edaralaryň wekilleri üçin masgaladaky zorlugyň öňüni almak boýunça okuw dersiniň işlenip düzülşi we durmuşa geçirilişi" atly okuw maslahaty geçirdi.
Bu maslahata Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş Prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Adalatçynyň diwanynyň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň we Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň wekilleri gatnaşdylar.
Ukraina, Bolgariýa, Gyrgyzystan Respublikalaryndan gender alamatlary boýunça we maşgala zorlugyna garşy göreşmek boýunça halkara bilermenler maslahaty üstünlikli geçirdiler we bu ugurda öz ýurtlarynyň öňdebaryjy tejribesi bilen tanyşdyrdylar.
Bu çäräniň çäklerinde, gatnaşyjylar maşgala zorlugyna garşy göreşmek boýunça öz tejribesi hem-de bilimi bilen tanyşdylar, şeýle hem ÝHHG-a gatnaşyjy döwletleriň kazyýet hem-de hukuk goraýjy edaralaryň institutlary we akademiýa üçin maşgala zorlugynyň öňüni almak babatda okuw meýilnamalarynyň işlenip düzülmeginde we ornaşdyrylmagynda gazanylan tejribeleri öwrendiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili "Türkmenistanyň kanunçylygynyň Raýat we syýasy hukuklar hakynda Halkara Paktyň kadalaryna laýyklygyny seljermek" atly okuw maslahatyna gatnaşdy
2021-nji ýylyň 23-24-nji noýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan gurnalan Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyna girýän edaralarynyň wekilleri üçin “Türkmenistanyň kanunçylygynyň Raýat we syýasy hukuklar hakynda Halkara Paktyň kadalaryna laýyklygyny seljermek” atly maslahat geçirildi.
Bu çäre finlýandiýaly halkara bilermen Peter Iiskolanyň gatnaşmagynda geçirildi.
Maslahatyň maksady, hereket edýän kanunçylygyň seljerilmeginden we öňdebaryjy halkara tejribelerini nazara almak bilen, onuň kämilleşdirilmegi babatda teklipleriň taslamasyny taýýarlamakdan, şeýle hem Raýat we syýasy hukuklar hakynda Halkara Paktyň durmuşa geçirilmeginde halkara ölçegleri öwrenmekden ybarat bolup durýar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili maýyplygy bolan zenanlaryň reproduktiw saglygy boýunça edilýän hyzmatlary seljermek boýunça taýýarlanan hasabat boýunça duşuşyga gatnaşdy
2021-nji ýylyň 23-nji noýabrynda “Türkmenistanda maýyplygy bolan zenanlaryň reproduktiw saglygy boýunça edilýän hyzmatlaryň taraplary barada” bilelikdäki geçirilen syny boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Ilat Gaznasy (ÝUNFPA) we Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi tarapyndan gurnalan duşuşyk geçirildi.
Bu çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Adalatçynyň diwanynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň wekilleri, şeýle hem jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Bu çäräni geçirmek üçin öň ministrlikleriň wekilleri bilen onlaýn formatda deslapky söhbetdeşlik geçirilen. UNFPA-nyň halkara hünärmeni Ýanina Arseneýewa (Estoniýa) hem çagyryldy. Şeýle hem, ýokardaky görkezilen syny taýýarlamak üçin milli hünärmenler maýyplygy bolan zenanlar bilen duşuşyklary geçirdiler.
Synyň netijeleri, halkara hukugyna laýyklykda maýyplygy bolan zenanlaryň reproduktiw saglygyny öwreniş taraplaryna gönükdirilen maksatnama çäreleriniň işlenip düzülmegine öz goşandyny goşar. Şeýle hem, bu synyň Maýyplaryň hukuklary baradaky konwensiýanyň tekliplerini ýerine ýetirmek bilen bagly Türkmenistanyň hasabatynyň taýýarlanmagyna hem ýardam eder.
Adalatçynyň diwanynyň wekili adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça maslahata gatnaşdy
2021-nji ýylyň 22-23 noýabrynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň bilelikdäki “Adam söwdasyna garşy hereket etmäge goldaw bermek” taslamanyň çäklerinde “Adam söwdasyndan ejir çekenlerine netijeli kömegi bermegiň ýörelgeleri” atly okuw maslahaty geçirildi.
Bu çäre Wena şäherinde ÝHHG-nyň adam söwdasyna garşy hereket etmek çygrynda ýörite wekiliniň we utgaşdyryjynyň býurosynyň işgärleriniň, şol sanda Maksatnama meseleleri boýunça maslahatçysy Aleksandr Kirilenkonyň, Sazlaşyk meseleleri boýunça uly maslahatçysy Tatýana Rudenkonyň, şeýle hem Gazagystan Respublikasynyň we Gyrgyzystan Respublikasynyň halkara bilermenleriniň gatnaşmagynda geçirildi.
Bu maslahata Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş Prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Adalat ministrliginiň, Döwlet migrasiýa gullugynyň, Döwlet serhet gullugynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň we Adalatçynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Çäräniň maksady, halkara derejesindäki soňky meseleler bilen baglanyşykly adam söwdasyna garşy hereket etmekde pudagara netijeleri kämilleşdirmek üçin ädimleri kesgitlemekden, adam söwdasyndan ejir çekenlere hemmetaraplaýyn kömek bermek babatynda tejribe we çemeleşmeleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
“Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň kazyýet edaralary bilen işi alyp barmaklygyň halkara tejribesi we kadalary" atly okuw maslahaty geçirildi.
2021-nji ýylyň 18-19-nji noýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäginde Adalatçynyň diwanynyň hem-de kazyýet edaralarynyň wekilleri üçin “Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň kazyýet edaralary bilen işi alyp barmaklygyň halkara tejribesi we kadalary” atly okuw maslahaty geçirildi.
Bu maslahata Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa giriş sözi bilen çykyş etdi. Maslahata Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar. Maslahat halkara bilermen Peter Iiskolanyň (Finlýandiýa) gatnaşmagynda geçirildi. Bu okuw maslahata kazyýet edaralaryň wekillerinden başgada Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň, Adalat ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Adwokatlar birleşmesiniň wekilleri hem gatnaşdy.
Halkara bilermen okuw maslahatynyň adyndan belli bolşy ýaly Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň kazyýet ulgamynyň meseleleri babatda iş alyp barmagynyň halkara tejribesine esaslanýan mysallary getirdi. Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar halkara bilermeniň agzalan mesele babatda kanunçylyk, administratiw we beýleki tekliplerini ara alyp maslahatlaşdylar.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleri Türkmenistanda penitensiar ulgamynyň özgerdilmegini goldamak üçin iki günlük onlaýn okuw maslahatyna gatnaşdylar
2021-nji ýylyň 16-17-nji noýabrynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň bilelikdäki “Penitensiar ulgamyna halkara hukuk standartlaryny ornaşdyrmakda goldaw bermek” taslamanyň çäklerinde okuw maslahaty geçirildi.
Bu çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş Prokuraturasynyň, Ýokary kazyýetiniň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Milli howpsuzlyk ministrliginiň, Döwlet migrasiýa gullugynyň, Döwlet serhet gullugynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çäre Beýik Britaniýanyň, ÝHHG-niň Warşawadaky Demokratik guramalar we adam hukuklary boýunça býurosynyň Halkara tussag ediş çärelerini özgertmegiň we adam hukuklarynyň departamentiniň halkara bilermenleriniň, şeýle hem Moldowa Respublikasynyň, Gyrgyzystan Respublikasynyň we Gazagystan Respublikasynyň hyzmatdaşlarynyň gatnaşmagynda geçirildi.
Bu maslahat Türkmenistanyň ÝHHG-niň borçnamalaryna, halkara konwensiýalaryna we standartlaryna laýyklykda Türkmenistanyň penitensiar ulgamyny özgertmek ugrundaky tagallalaryna goldaw bermek hem-de jeza çäresini çekýän raýatlaryň hukuklary we azatlyklary babatda öňdebaryjy tejribäni paýlaşmak üçin geçirildi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Aşgabat şäheriniň kömekçi hem-de orta mekdeplerine barmagy
Ýurdumyzyň ýaş nesli hakyndaky alada biziň döwletimiziň syýasatynyň möhüm ugrudyr. Şol syýasata laýyklykda, sazlaşykly ösýan, beden taýdan sagdyn, ýokary hilli bilimli ýaş nesli terbiýelemäge, çagalaryň ýaşaýyş-durmuşy üçin iň gowy şertleri döretmäge aýratyn üns berilýär. Şundan ugur alyp, ýaş neslimiziň bilim almaga bolan hukuklarynyň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmek maksady bilen, Adalatçy her ýyl iş sapary bilen umumybilim edaralara barýar.
2021-nji ýylyň iş meýilnamasyna laýyklykda Adalatçy noýabr aýynyň birinji ongünlüginde Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň Aşgabat şäher Baş bilim müdirliginiň kömekçi mekdebine hem-de Aşgabat şäherindäki 50-nji orta mekdebine bardy.
Adalatçy çagalaryň şol ýerde okuw meýilnamalarynyň ýerine ýetirilişini, terbiýeçilik işlerini geçirmegiň, bedenterbiýe-sport we medeni, şeýle hem arassaçylyk we zyýansyzlandyryş çärelerini, ýyladyş ulgamynyň ýagdaýyny, okuwçylaryň bilimini artdyrjak işjeňliklerini gurnamagyň şertlerini öwrendi.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleri BMG-niň şertnamalaýyn edaralaryna ýokary hilli hasabat bermek üçin mümkinçilikleri ýokarlandyrmak boýunça onlaýn maslahata gatnaşdylar
2021-nji ýylyň 12-nji noýabrynda “BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetiniň we Maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary boýunça Komitetiniň tekliplerine laýyklykda şertnamalaýyn borçnamalar boýunça hasabat bermek üçin býudjet serişdelerine gözegçilik edilmegine goldaw bermekde mümkinçilikleri artdyrmaga ýardam bermek” atly seminar geçirildi. Bu çäre, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň we BMG-niň Çagalar Gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýyldaky bilelikdäki iş meýilnamasyna hem-de BMG-niň we Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň 2021-nji ýyldaky bilelikdäki iş meýilnamasyna laýyklykda geçirildi.
Maslahata Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çäre ÝUNISEF-iň halkara bilermenleri Aleksandr Koteniň we Alberto Musattiniň gatnaşmagynda geçirildi. Bilermenler Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlarynyň öz içine alýan maýa goýumlary we çykdajylaryň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetiniň we Maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary boýunça Komitetiniň hasabatlarynda şöhlelendirilmegi boýunça tejribe alyşdylar. Aýratyn mysallar bilen bar bolan usulyýetlere syn hem berildi, gözegçilik, derňew we býudjet meýilnamalaşdyryş usullaryny ösdürmek üçin teklipler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çäräniň maksady, 2022-nji ýylda Maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary boýunça Komitetine Türkmenistanyň Milli hasabatyny taýýarlamaga ýardam bermekden ybarat bolup durýar. Geçirilen maslahat, Çaganyň hukuklary boýunça Komitetiniň we Maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary boýunça Komitetiniň tekliplerine laýyklykda BMG-niň şertnamalaýyn edaralaryna hasabat bermek üçin býudjet serişdelerine gözegçilik etmekde mümkinçilikleri artdyrmaga ýardam berer.
Ilatyň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça geçirilýän çäreleriň nobatdakysy
Ýurdumyzda aýratyn üns-alada bilen gurşalyp alnan, biziň geljekki neslimiz bolan çagalarymyz Türkmenistanyň Hormatly Prezidentiniň tagallalary netijesinde bagtyýar döwrüň hözirini görüp ýaşaýarlar. Çagalar we ýaşlar üçin döredilýän köptaraplaýyn şertler, olaryň döwlet we maşgala tarapyndan goraglylygy ýurdumyzyň Esasy Kanunynda we ondan gözbaş alyp gaýdýan beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynda kepillendirilýär. Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýada kepillendirilen hukuklar bolsa milli kanunçylygymyzda doly beýanyny tapýar.
Bütindünýä tejribesinde bolşy ýaly, adam hukuklaryny goramak boýunça garaşsyz edaralar islendik ýurduň ähli düzümlerinde çagalaryň hukuklaryny goramakda ähmiýetli edara bolup durýar. Bu edara adamlaryň, şol sanda çagalaryň hukuklarynyň ýerine ýetirilişine ýardam etmekde, olaryň hukuklary bilen baglanyşykly meseleler boýunça ilatyň düşünjeliligini ýokarlandyrmakda, çagalaryň bozulan hukuklarynyň dikeldilmegine ýardam etmekde möhüm edara bolup durýar. Ýurdumyzda çagalaryň hukuklaryny berjaý etmeklige, çagalarymyz üçin döredilýän giň mümkinçiliklere uly üns berlişi ýaly, Adalatçynyň hem alyp barýan işiniň esasy, aýratyn üns berýän ugurlarynyň biri çaganyň hukuklarynyň goraglylygydyr. Bu ugurda Adalatçynyň diwany BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen hyzmatdaşlyga ähmiýet berýär. Şu nukdaýnazardan, Adalatçynyň diwany döredilen gününden bäri onuň esasy halkara hyzmatdaşlarynyň biri hem ÝUNISEF-dir. Häzirki wagtda Türkmenistan bilen ÝUNISEF-iň 2021-2025-nji ýyllarda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Maksatnamasynyň çäklerinde Adalatçynyň diwany bilen ÝUNISEF-iň arasynda 2021-nji ýyl üçin gol çekilen iş meýilnamasy netijeli durmuşa geçirilýär.
Çagalaryň we ýaşlaryň hukuklary babatda ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak bilelikdäki meýilnamanyň esasy wezipeleriniň biridir. Ýaňy-ýakynda bolsa agzalan meýilnamanyň çäklerinde Türkmenistanyň Adalatçysyna dilden we ýazmaça görnüşde ýüz tutmagyň tertibini türkmen, iňlis we rus dillerinde düşündirýän kitapça çap edildi. Ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça durmuşa geçirilýän şeýle işler ÝUNISEF bilen Adalatçynyň diwanynyň arasyndaky ýola goýlan işleriň nobatdakysydyr. Şeýlelikde sorag-jogap görnüşindäki düşündirişi özünde jemleýän kitapçanyň mazmunyny ýörite saýtymyzyň üsti bilen okyjylarymyza ýetirmegi makul bildik.
Türkmenistanyň Adalatçysyna dilden we ýazmaça görnüşde ýüz tutmagyň tertibi
- Türkmenistanyň Adalatçysyna ýüz tutmaklyk haýsy resminama bilen kadalaşdyrylýar?
jogap:
- Adalatça ýüz tutmagyň tertibi 2016-njy ýylyň 23-nji noýabrynda kabul edilen “Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanuny bilen kadalaşdyrylýar. Eger-de Adalatça ýüz tutmaklygyň tertibi bilen has giňişleýin tanyşaýyn diýseňiz ol kanuny okap bilersiňiz.
- Türkmenistanyň Adalatçysyna kimler ýüz tutup bilýär?
jogap:
- Adalatça Türkmenistanyň çägindeligine ýa-da daşyndalygyna garamazdan islendik ýaşdaky Türkmenistanyň raýaty, şeýle-de Türkmenistanyň çäginde bolýan daşary ýurt raýaty hem-de raýatlygy bolmadyk adamlar ýüz tutup bilerler.
- Türkmenistanyň Adalatçysyna haýsy ýagdaýlarda ýüz tutmak bolýar?
jogap:
- Adalatça ýüz tutmaga hukugy bolan adamlar özleriniň hukuklaryny, azatlyklaryny we kanuny bähbitlerini bozan döwlet häkimiýet edaralarynyň (diňe döwlet edaralarynyň), ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň (geňeşleriň) we olaryň wezipeli adamlarynyň çözgütlerine ýa-da hereketlerine bolan şikaýatlary bilen Adalatça ýüz tutup bilerler.
- Türkmenistanyň Adalatçysyna ýüz tutmagyň möhleti barmy?
jogap:
- Adam özüniň hukuklarynyň bozulandygy hakynda mälim bolan pursatyndan ýa-da bu barada beýleki degişli edaralara ýüz tutup, ýöne olaryň kabul eden çözgütlerinden nägile bolsa, iň soňky çözgüdiň kabul edilen pursadyndan başlap, bir ýylyň dowamynda Adalatça ýüz tutup biler.
- Eger-de Adalatça ýüz tutmagyň bir ýyllyk möhleti geçirilen bolsa ýüz tutmaga mümkinçilik döredilmeýärmi?
jogap:
- Ýüz tutýan bu möhleti esasly geçiren bolsa onda Adalatçy ony alty aýa çenli uzaldyp mümkinçilik döredip bilýär.
- Ýüztutmalar boýunça Adalatçy nähili netijä gelip bilýär?
jogap:
- eger-de ýüz tutmagyň tertibi, möhleti hem-de onuň mazmuny kanunda göz öňünde tutulan talaplara laýyk gelse, onda ýüztutmany Adalatçy önümçiligine kabul edip seredýär;
- eger-de ýüz tutmagyň tertibi we möhleti hem-de onuň mazmuny hakyndaky talaplar berjaý edilmedik bolsa, onda Adalatçy ýüztutmany önümçilige kabul etmekden ýüz dönderýär;
- eger-de ýüztutma seretmeklik Adalatçynyň ygtyýaryna girmeýän bolsa ýa-da öz hukuklarynyň goralmagy babatda ilki degişli edaralara ýüz tutulmadyk bolsa, onda Adalatçy ýüz tutana meselesi boýunça etmeli hereketi babatda maslahat berýär.
- Adalatçynyň önümçiligine alnan ýüz tutmalara seretmegiň möhleti barmy?
jogap:
- Adalatçy şikaýat gelip gowşan gününden başlap on bäş günden, eger-de goşmaça barlag geçirmek zerur bolan halatynda bolsa bir aýdan gijä galman şikaýatlara seredýär. Şikaýata seretmek üçin ýörite barlag geçirmeklik zerurlygy ýüze çyksa, onda ol möhlet Adalatçy tarapyndan uzaldylyp bilner, ýöne şikaýata seretmegiň umumy möhleti kyrk bäş günden köp bolmaly däldir.
- Adalatçy nähili ýüz tutmalara seretmeýär?
jogap:
Adalatçy şu ýüztutmalara seretmeýär:
- ady we familiýasy, ýaşaýan ýeri görkezilmedik, şeýle hem şikaýaty ýazan tarapyndan gol çekilmedik ýüztutmalara;
- kazyýetiň ygtyýaryna degişli edilen meseleler boýunça ýüztutmalara;
- şol bir mesele boýunça gaýtadan berlen ýüztutmalara.
- Adalatça ýüz tutmaklyk töleglimi?
jogap:
- Adalatça ýüz tutulanda hiç hili töleg, döwlet pajy töledilmeýär.
- Adalatça haýsy dilde ýüz tutmak bolýar:
jogap:
- Adalatçynyň diwanynyň işiniň türkmen dilinde alnyp barylýandygyna garamazdan, ýüz tutujy öz ene dilinde ýa-da bilýän başga dilinde ýüz tutmaga doly hukuklydyr. Ýüztutma jogap berilende döwlet dilinde, ýagny türkmen dilinde we şonuň bilen birlikde haýsy dilde ýüz tutalan bolsa şol dile terjime edilip berilýär.
- Adalatça ýüz tutmaklyk nähili tertipde alnyp barylýar?
jogap:
- Adalatça ýüz tutmaklyk ýazmaça we dilden alnyp barylýar;
- ýazmaça ýüztutma Aşgabat şäheriniň Alyşer Nowaýy köçesiniň 86-njy jaýy bolan “Adalat köşgünde” ýerleşen Adalatçynyň diwanyna iberilýär;
- raýatlar Aşgabat şäheriniň Alişer Nowaýy köçesiniň 86-njy jaýy bolan “Adalat köşgünde” ýerleşen Adalatçynyň diwanynda aşakdaky tertibe laýyklykda kabul edilýär:
|
ADALATÇYNYŇ DIWANYNDA RAÝATLARY KABUL ETMEGIŇ TERTIBI |
|
|
Hepdäniň günleri |
Wagty |
|
Duşenbe |
14:00 – 18:00 |
|
Sişenbe |
10:00 – 17:00 |
|
Çarşenbe |
10:00 – 17:00 |
|
Penşenbe |
10:00 – 17:00 |
|
Anna |
09:00 – 13:00 |
Procedure of appealing with oral and written complaint to the Ombudsman of Turkmenistan
- Which law regulates the appeal/lodging of a complaint with the Ombudsman of Turkmenistan?
answer:
- The procedure of lodging a complaint to the Ombudsman is regulated by the Law of Turkmenistan “On Ombudsman” that was approved on November 23, 2016. Additionally, you may read the mentioned law by yourselves for a better understanding.
- Which people are eligible to appeal to the Ombudsman of Turkmenistan?
answer:
- Every citizen of Turkmenistan regardless of age, residing abroad or not, citizens of other countries, and any stateless person, provided residing in Turkmenistan, are eligible to appeal to the Ombudsman of Turkmenistan.
- Which circumstances allow lodging a complaint to the Ombudsman of Turkmenistan?
answer:
- The people who have the right to appeal may lodge a complaint to the Ombudsman against all kinds of action, attitudes, and behaviors of the state institutions (only state bodies), local administrative institutions (councils) and against the resolutions or actions of related officers which infringed on the complainants’ rights, freedoms, and lawful interests.
- Is there a deadline for lodging a complaint to the Ombudsman of Turkmenistan?
answer:
- The complainant may complain to the Ombudsman within one year as of the day of the complainant realizes the infringement of his/her rights or date of the notification of the last resolution regarding the complaint which the complainant has appealed to other institutions and objects their resolutions.
- Would the complainants be allowed to complain to the Ombudsman if the one-year application period is overdue?
answer:
- The Ombudsman may extend the application period to six months if the complainant has missed the deadline due to reasonable grounds.
- How the Ombudsman issues a decision as a result of the investigation of the concerning complaint?
answer:
- The Ombudsman accepts the complaint for consideration if the complaint is lodged in proper terms regarding the procedure of appealing, application period, and the content, which are required by law.
- The Ombudsman rejects the consideration for the complaint in case the requirements for the procedure of appealing, application period, and content are not met.
- The Ombudsman gives advice or makes suggestions to the complainant about the actions that should be taken regarding their complaint if the complaint does not fall into the Ombudsman’s competency area or if the complainant has not addressed to the relevant offices for the protection of their rights before exhaustion of administrative remedies.
- Is there a deadline for consideration of complaints that have been accepted by the Ombudsman?
answer:
- The Ombudsman considers the complaints within fifteen days as of the date of the complaint has been accepted for consideration and not late than one month period if an additional investigation has to be made. In the event of the need for special examination or investigation of the complaint arises, the Ombudsman may extend the period but shall consider it in not late than forty-five days period.
- What kinds of complaints are not accepted for consideration by the Ombudsman?
answer:
The Ombudsman does not accept the below complaints for consideration:
- the complaints that do not provide the given name and family name, residential address, and signature of the complainant;
- the complaints that fall into the jurisdiction of the court;
- the complaints which mention the same issues that have been registered before.
- Are there any charges that need to be paid for lodging the complaint with the Ombudsman?
answer:
- No fees to be paid for lodging a complaint with the Ombudsman.
- Which language should the complainant use to lodge their complaint with the Ombudsman?
answer:
- The complainant has the right to complain in their mother tongue or any other language he/she knows, although the Ombudsman’s Office’s work is conducted in the Turkmen language. The complaint is responded to in the official language of Turkmenistan that is in the Turkmen language, with the translated version of the complaint in the complainant’s language.
- What is the procedure for lodging a complaint with the Ombudsman?
answer:
- One may choose to file a written complaint or express their complaint orally to the Ombudsman.
- The written complaint should be sent to the Ombudsman’s Office in the “Adalat Palace” located in No:86, Alisher Novayy street;
- the schedule of the reception of citizens in the Ombudsman’s Office in the “Adalat Palace” located in No:86, Alisher Novayy street is as shown below:
|
THE SCHEDULE OF RECEPTION OF CITIZENS IN THE OMBUDSMAN’S OFFICE |
|
|
Days of week |
Time |
|
Monday |
14:00 – 18:00 |
|
Tuesday |
10:00 – 17:00 |
|
Wednesday |
10:00 – 17:00 |
|
Thursday |
10:00 – 17:00 |
|
Friday |
09:00 – 13:00 |
“Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň hukuk goraýjy edaralar, adwokatlar birleşigi we adam hukuklaryny goramak boýunça halkara düzümler bilen işi alyp barmaklygyň halkara tejribesi we kadalary" atly okuw maslahaty geçirildi.
2021-nji ýylyň 11-12-nji noýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäginde Adalatçynyň diwanynyň hem-de milli hukuk goraýjy edaralarynyň wekilleri üçin “Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň hukuk goraýjy edaralar, adwokatlar birleşigi we adam hukuklaryny goramak boýunça halkara düzümler bilen işi alyp barmaklygyň halkara tejribesi we kadalary” atly okuw maslahaty geçirildi.
Bu maslahata Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa giriş sözi bilen çykyş etdi. Maslahata Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar. Maslahat halkara bilermen Peter Iiskolanyň (Finlýandiýa) gatnaşmagynda geçirildi. Bu okuw maslahatyna Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Goranmak ministrliginiň, Serhet gullugynyň, Döwlet migrasiýa gullugynyň, Gümrük gullugynyň, Adwokatlar birleşmesiniň wekilleri hem gatnaşdy.
Halkara bilermeni okuw maslahatynda çykyş edip, “Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň halkara talaplaryna, hususan-da, Pariž ýörelgelerine laýyklygyna ýokary baha berdi.
Soňra, Pariž ýörelgeleri bilen meňzeş 2019-njy ýylda Ýewropa Geňeşi tarapyndan kabul edilen Wenesiýa ýörelgelerine, “Nelson Mandelanyň düzgünlerini” we BMG-niň Jenaýat kazyýet ulgamynda hukuk kömegi baradaky görkezijiler ýaly adam hukuklary babatda halkara kadalaryna we ýörelgelerine syn berildi. Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar halkara bilermeniň Adalatçynyň diwany bilen milli hukuk goraýjy edaralaryň arasynda hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda kanunçylyk, administratiw we beýleki tekliplerini ara alyp maslahatlaşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Aşgabat şäheriniň Çagalar öýüne şeýle hem Maýyplaryň we gartaşan adamlaryň öýüne barmagy
Döwletimiziň syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolşy ýaly, ýaş neslimiz bolan çagalaryň, aýallaryň, şeýle-de maýyplygy bolan adamlaryň, ýaşulylarymyzyň hukuklarynyň goralmagyna ýardam etmek Adalatçynyň işiniň hem ileri tutulýan ugrydyr we bu işler Adalatçynyň ýyllyk iş meýilnamasyna laýyklykda yzygiderli alnyp barylýar.
Şu ýylyň noýabr aýynyň ilkinji hepdesinde hem Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň Aşgabat şäheriniň saglygy goraýyş müdirliginiň Aşgabat şäherindäki Çagalar öýüne şeýle hem Maýyplaryň we gartaşan adamlaryň öýüne bardy. Adalatçy ol edaralarda saklanýanlaryň ýaşaýyş şertleri, ýagny dynç almaklary we iýmitlenmegi, lukmançylyk gözegçiligiň amala aşyrylyşy ýaly işler bilen tanyşdy. Barlagyň dowamynda, Adalatçy gyş möwsüminiň başlanmagy bilen bagly ýyladyş ulgamynyň, şeýle hem ýangyn howpsuzlygynyň, arassaçylyk we sanitariýa ýagdaýlaryň berjaý edilşine gözegçilik etdi. Kwalifisirlenen lukman işgärleri bilen üpjünçilige aýratyn üns berildi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili BMG-niň Ilat gaznasnyň reproduktiw saglygy, gender deňligi meseleleri bilen bagly Durnukly Ösüş Maksatlarynyň görkezijileri babatda maglumaty jemlemek, işlemek we seljermek boýunça iş duşuşygyna gatnaşdy
2021-nji ýylyň 29-njy oktýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ilat Gaznasy (ÝUNFPA) we Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komiteti tarapyndan 2021-nji ýyl üçin bilelikdäki Iş meýilnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde gurnalan ikinji onlaýn konsultatiw iş duşuşygy geçirildi.
Bu çäre Ykdysadyýet we maliýe ministrliginiň, Statistika baradaky döwlet komitetiniň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Adalatçynyň diwananyň we ÝUNFPA-nyň hünärmenleriniň gatnaşmagynda geçirildi.
Duşuşygyň maksady, reproduktiw saglygy, gender deňligi we ilat gaznasynyň maglumatlary bilen bagly Durnukly Ösüş Maksatlarynyň görkezijileri boýunça maglumaty jemlemek, işlemek we seljermek meseleleri boýunça synyň netijeleri bilen tanyşmakdan, şeýle hem bu ugurda teklipleri bermekden ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanyny BMG-niň Ösüş Maksatnamasy bilen aýallaryň hukuklaryny goramak babatda maslahat geçirdi
2021-nji ýylyň 29-njy oktýabrynda «Türkmenistanda aýallaryň hukuklaryny goramakda Adalatçynyň wezipeleri» atly iş maslahaty geçirildi. Bu maslahatda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri «Türkmenistanda aýallaryň hukuklarynyň goralmagyny üpjün etmek: milli kanunçylyk we Adalatçynyň tejribesi» atly tema bilen çykyş etdiler. Maslahat Aşgabat şäheriniň we welaýatlarynyň Adam hukuklary boýunça Maglumat merkezlerinde gibrid görnüşinde alnyp baryldy. Bu çäre, BMGÖM-iň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäginde gurnaldy.
Bu çärä Türkmenistanyň Adalat ministrliginiň, Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Baş Prokuraturasynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher we welaýat häkimlikleriniň wekilleri, şeýle hem jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Okuw maslahatynyň maksady, aýallaryň hukuklaryny goramakda Adalatçynyň orny we wezipeleri boýunça pikir alyşmakdan hem-de halkara tejribesi bilen tanyşdyrmakdan ybarat bolup durýar.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar aýallaryň hukuklaryny goramak babatda milli kanunçylygy we Adalatçynyň diwany tarapyndan alnyp barylýan işleri, milli hukuk goraýjy edaralarynyň işiniň halkara ölçegleri, şeýle hem maşgala bitewiligini üpjün etmegiň tejribesi bilen tanyşdyryldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekili "Sanly tehnologiýalar
asyrynda maglumatlary ýaýratmagyň hukuk esaslary" atly okuw maslahatyna gatnaşdy.
2021-nji ýylyň 27-28-nji oktýabrynda onlaýn görnüşde ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi tarapyndan gurnalan "Sanly tehnologiýalar asyrynda maglumatlary ýaýratmagyň hukuk esaslary" atly iki günlük okuw maslahaty geçirildi. Okuw maslahaty halkara bilermenler - professor Erner Wolfgang Kleinwechter (Germaniýa) we doktor Mamuka Andguladze (Gruziýa), şeýle hem Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Adalat ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Türkmenistanyň Adwokatlar birleşmesiniň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, ýokary okuw mekdepleriň wekilleriň hem-de milli köpçülikleýin habar beriş serişdeleriň žurnalistleriň gatnaşmagynda geçirildi.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar kiber giňişligi hem-de köpçülikleýin telekommunikasiýa we maglumat geçiriji ulgamlarynyň ösüşi bilen baglanyşykly dünýädäki täsirler we üýtgeşmeler barada BMG, Ýewropa Geňeşi we Ýewropa Bileleşigi tarapyndan geçirilen giňişleýin syn bilen tanyşdylar. Şeýle hem maslahata gatnaşyjylar emeli akyly, internet mazmuny we sanly hyzmat platformalaryny kadalaşdyrmak meseleler, şeýle hem ÝHHG-a gatnaşyjy döwletleriň gazanylan tejribeleri, şol sanda sanly tehnologiýalar döwürde maglumat beriş ulgamlaryny kadalaşdyrmak, şahsy maglumatlary hem-de adam hukuklary goramak we beýleki taraplar bilen baglanyşykly meseleler bilen tanyşdylar.
ÝHHG taslamasynyň çäginde halkara bilermenler, halkara ülňülerini, ÝHHG-nyň borçnamalaryny we beýleki ÝHHG-a gatnaşyjy döwletleriň öňdebaryjy tejribesini göz öňünde tutup, sanly tehnologiýalar döwürde maglumatlary ýaýratmagy kadalaşdyrýan milli kanunçylygy döwrebaplaşdyrmak boýunça teklipleri taýýarlamagy göz öňünde tutýar.
Adalatçynyň diwanynyň wekili bilen Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi babatda söhbetdeşlik geçirildi
2021-nji ýylyň 25-nji oktýabrynda Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi babatda wideo aragatnaşyk arkaly söhbetdeşlik geçirildi. Bu çäre, ÝUNISEF-iň halkara bilermeni Dessislawa Iliýewa tarapyndan hereketleriň Milli meýilnamasyny durmuşa geçirmäge gatnaşýan esasy ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri bilen geçirildi. Söhbetdeşligiň maksady Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi babatda syny taýýarlamak üçin zerur bolan maglumatlar bilen tanyşmakdan ybaratdyr.
Söhbetdeşligiň dowamynda Adalatçynyň diwanynyň wekiliniň we ÝUNISEF-iň halkara bilermeniniň arasynda Milli meýilnamanyň hereket edýän döwründe Adalatçynyň diwany tarapyndan çagalaryň hukuklarynyň goralmagy boýunça ýerine ýetirilen işler, şol sanda Pariž ýörelgelerine laýyklykda garaşsyz barlaglar, ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak babatda amala aşyrlan çäreler, şeýle hem gelejekde meýilleşdirilýän Milli meýilnama boýunça teklipler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça maslahata gatnaşdy
2021-nji ýylyň 21-nji oktýabrynda «Türkmenistanda maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça milli we halkara gurallar» atly okuw maslahaty geçirildi. Maslahat Aşgabat şäheriniň we welaýatlarynyň Adam hukuklary boýunça Maglumat merkezlerinde gibrid görnüşinde alnyp baryldy.
Bu çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Türkmenistanyň Adalat ministrliginiň, Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň, Adalatçynyň diwanynyň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Baş Prokuraturasynyň wekilleri, şeýle hem jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Okuw maslahatynyň maksady, maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça milli edaralar tarapyndan alnyp barylmaly gözegçilik we ylmy-gözleg işler babatda wezipeleri hem-de halkara tejribesi bilen tanyşdyrmakdan ybarat bolup durýar.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça halkara mehanizmleri, maýyplygy bolan adamlaryň mümkinçiliklerini güýçlendirmek boýunça halkara guramalarynyň işiniň amaly jähtlerini we maýyplygy bolan ýaşlaryň ukyp-başarnyklaryny ýokarlandyrmak boýunça jemgyýetçilik guramalary tarapyndan alnyp barylýan işleri öwrendiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy «Özbegistanda halkara ülňülerine esaslanýan milli öňüni alyş mehanizmini ösdürmegiň geljegi» atly halkara maslahatyna gatnaşdy
2021-nji ýylyň 8-nji oktýabrynda Özbegistan Respublikasynyň Oliý Mejlisiniň Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekili, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirligi we Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy tarapyndan gurnalan «Özbegistanda halkara ülňülerine esaslanýan milli öňüni alyş mehanizmini ösdürmegiň geljegi» atly halkara maslahat geçirildi. Bu maslahata Russiýa Federasiýasynyň, Türkiýe Respublikasynyň, Serbiýa Respublikasynyň, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Ombudsmenleri, şeýle hem halkara guramalarynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Çäräniň maksady, adama rehimsiz ýa-da mertebäni kemsidiji çemeleşmeler bilen bagly görnüşlerine garşy göreşmegiň milli we halkara tejribesini öwrenmekden ybaratdyr.
Bu çärede Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa çykyş edip, biziň ýurdumyzda jeza çäreleriniň ýerine ýetirilişi we jeza çärelerini ýerine ýetirýän edaralaryň işine gözegçiligiň alnyp barylyşynyň tejribesini paýlaşdy, şeýle hem Türkmenistanda adam hukuklary boýunça hereketleriň 2021-2025-nji ýyllar üçin Milli meýilnamasyna laýyklykda Türkmenistanyň kanunçylygyny mundan beýläk özgertmek boýunça durmuşa geçirilen wezipeleriň wajypdygyny belledi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyna gözegçilik etmek we hasabat bermek boýunça maslahatyna gatnaşdy
2021-nji ýylyň 7-8-nji oktýabrynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyny gözegçilik we hasabat bermek boýunça sanly wideo aragatnaşyk arkaly okuw maslahaty geçirildi. Maslahat adam hukuklary babatynda gözegçilik we hasabat bermek boýunça halkara bilermen Deýwid Jonsonyň gatnaşmagynda geçirildi. Bu okuw maslahatynda Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyna girýän edaralarynyň wekilleri, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Okuw maslahatynyň maksady, halkara tejribesini göz öňünde tutup, Hereketleriň milli Meýilnamasynyň gyzyklanýan taraplaryny, şol sanda jemgyýetçilik guramalaryny çekmek bilen gözegçilik mehanizminiň taslamasyny maslahatlaşmak we işläp taýýarlamak boýunça halkara tejribesini öwrenmekden ybaratdyr.
Maslahata gatnaşyjylar gözegçilik we hasabat ulgamynyň ösdürilmegi Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyny durmuşa geçirmekde ýurdumyzyň adam hukuklary babatynda halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmek we BMG-niň tekliplerini durmuşa geçirmek ugrundaky işlerini ýardam bolar.
_07102021.jpg)
Çagalar babatda adyl kazyýeti amala aşyrmak boýunça pudagara maslahat beriş toparynyň iş duşuşygy geçirildi
2021-nji ýylyň 7-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri çagalar babatda adyl kazyýeti amala aşyrmak babatda pudagara maslahat beriş toparynyň iş duşuşygyna onlaýn görnüşde gatnaşdylar. Bu çäre BMG-niň Çagalar Gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan (ÝUNISEF) Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara topary bilen BMG-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýylyň 2-nji ýarymy üçin bellenilen bilelikdäki hereketleriň meýilnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde geçirildi. Duşuşyk ÝUNISEF-iň halkara bilermenleri Joşua Dankof, Gaý Tompston, Renata Winter we Ursina Waýdkun, şeýle hem ÝUNISEF-iň milli maslahatçysynyň gatnaşmagynda geçirildi.
Duşuşygyň maksady, ýetginjekler babatda adyl kazyýet ulgamy we Türkmenistanda çaganyň hukuklaryny goramak bilen bagly kanunçylyk binýadynyň halkara ülňülerine laýyklygy boýunça syny geçirmek bilen bagly meseleleri maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
Çäräniň dowamynda Aşgabat şäherinde we ýurduň sebitleriniň birinde kazyýet tejribesiniň seljermesini geçirmek üçin taslanan gurallar toplumy ara alyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem, gatnaşyjylar çagalar üçin adyl kazyýeti amala aşyrmak ulgamyny özgertmegiň ýol kartasyny ara alyp maslahatlaşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri milli hukuk goraýjy edaralarynyň adam hukuklaryny goramakdaky tejribesini öwrenmek üçin halkara okuw maslahatyna gatnaşdy
2021-nji ýylyň 5-6-njy oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň, Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynyň (GANHRI) we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryna (AHMHGE) ýardam bermekde Ýyllyk syn we Üç taraplaýyn hyzmatdaşlyk etmegiň çäklerinde hyzmatdaşlyk platformasy boýunça onlaýn duşuşygyna gatnaşdylar.
Duşuşyklaryň dowamynda, gatnaşyjylar dünýädäki AHMHGE-leri goldamak babatda degişli mandatlary, bilermenligi we amallary ilerletmek üçin goşmaça mümkinçilikleri, AHMHGE-leriň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmaga gönükdirilen işleriň meýilleşdirilmegini we durmuşa geçirilmegini bilelikde ilerletmekde bu halkara guramalarynyň goşýan goşantlaryny we bilimlerini öwrendiler.
Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýany durmuşa geçirmekde hem-de raýatsyzlygy aradan aýyrmak boýunça Hereketleriň milli meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegine ýardam hökmünde raýatlyk ýagdaýynyň namalary ulgamynyň ähmiýeti barada okuw maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 5-nji oktýabrynda Adalatçynyň diwany bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasyndaky Iş meýilnamasynyň, şeýle hem Türkmenistanyň Adalat ministrligi bilen ÝUNISEF-iň 2021-nji ýyl üçin Iş meýilnamasynyň çäklerinde Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýany durmuşa geçirmekde hem-de raýatsyzlygy aradan aýyrmak boýunça Hereketleriň milli meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegine ýardam hökmünde raýatlyk ýagdaýynyň namalary ulgamynyň ähmiýeti barada okuw maslahaty geçirildi.
Bu maslahat, gatnaşyjylary çaganyň dogluşyny hasaba almagyň hili we netijeliligine gözegçilik etmekde halkara tejribesi bilen tanyşdyran ÝUNISEF-iň raýatlyk ýagdaýynyň namalaryny hasaba alyş kanunlary babatda halkara bilermen Nana Çapidzeniň we ÝUNISEF-iň tehniki bilermeni Hosea Mitallanyň gatnaşmagynda geçirildi.
Çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Adalatçynyň diwanynyň, Türkmenistanyň Adalat ministrliginiň, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komitetiniň wekilleri, şeýle hem Aşgabat şäher we welaýat häkimlikleriniň RÝNÝ-niň bölümleriniň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň Ahal, Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýat müdirlikleriniň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda Adalatçynyň diwanynyň wekili «Adalatçynyň diwanynyň çaganyň hukuklaryna, şol sanda çaganyň doglan pursatyndan başlap hasaba alynmagyna bolan hukugyna gözegçilik etmek boýunça mandaty» atly tema bilen çykyş edip, çagalaryň hukuklarynyň goralmagyny üpjün etmek Türkmenistanyň Adalatçysynyň işiniň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtady.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanyny Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda akkreditasiýa etmek boýunça okuw maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 1-2-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynda «Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda (GANHRI) akkreditasiýa üçin ýol kartasy» atly iki günlük okuw maslahaty geçirildi. Bu maslahat, BMGÖM-iň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamasynyň çäginde gurnaldy.
Bu çäre, gatnaşyjylary milli hukuk goraýjy edaralaryň GANHRI-de akkreditlenmegiň tertibi we oňa bolan talaplar bilen tanyşdyran GANHRI-niň ozalky wekili professor Alan Milleriň gatnaşmagynda geçirildi.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar Adalatçynyň diwanynyň işinde köpugurlydöwürleýin synyň, Durnukly ösüş maksatlarynyň ähmiýetini ara alyp maslahatlaşdylar, şeýle hem Adalatçynyň diwany bilen GANHRI-niň hyzmatdaşlykda bu ugurda durmuşa geçirmeli işleri kesgitlenildi.
«Bütindünýä pandemiýa bilen baglanyşykly köpdürli töwekgelçilikleri we howplary azaltmak üçin habarlylygy ýokarlandyrmak we bu işe ýaşlary çekmek» atly maksatnamasynyň Dolandyryjylar komitetiniň ilkinji duşuşygy
2021-nji ýylyň 21-nji sentýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň, şeýle hem dürli ministrlikleriň we pudak edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasynyň bilelikdäki «Bütindünýä pandemiýa bilen baglanyşykly köpdürli töwekgelçilikleri we howplary azaltmak üçin habarlylygy ýokarlandyrmak we bu işe ýaşlary çekmek» atly maksatnamasynyň Dolandyryş komitetiniň wideo aragatnaşyk arkaly ilkinji duşuşygy geçirildi.
Bu çärä BMG-niň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy jenap Dmitriý Şlapaçenko, BMG-niň ştab-kwartirasynyň ýanyndaky Adam howpsuzlygy bölüminiň başlygy hanym Mehrnaz Mostafawi we adam howpsuzlygynyň meseleleri boýunça halkara bilermen hanym Şahrbanu Tajbakş hem gatnaşdylar.
Çäräniň maksady Türkmenistanyň Hökümeti bilen BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasynyň bilelikdäki «Bütindünýä pandemiýa bilen baglanyşykly köpdürli töwekgelçilikleri we howplary azaltmak üçin habarlylygy ýokarlandyrmak we bu işe ýaşlary çekmek» atly maksatnamasy bilen tanyşmakdan, durmuşa geçirilmegi bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan, şeýle hem onuň düzümini we bilelikdäki maksatnamany dolandyrmak üçin tehniki tabşyryklary ylalaşmakdan ybaratdyr.
Duşuşygyň dowamynda gatnaşyjylar bilelikdäki maksatnamanyň esasy ugurlaryny we adam howpsuzlygynyň üpjün edilmegi babatyndaky çemeleşmäni strategiki meýilnamalaşdyrmakda ulanmagyň halkara tejribesini öwrendiler.
Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň Aziýa-Ýuwaş umman forumy
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri 2021-nji ýylyň 15-nji sentýabrynda Aziýa-Ýuwaş umman forumyň (AÝF) agzalarynyň we synçy hökmünde çagyrylan Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň Aziýa-Ýuwaş umman forumynyň 26-njy ýyllyk umumy ýygnagyna, şeýle hem 16-njy sentýabrynda BMG-niň Zenanlaryň kemsidilmegini aradan aýyrmagyň meseleleri boýunça Iş toparynyň we Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň AÝF-niň agzalarynyň arasynda geçirilen interaktiw gepleşige synçy hökmünde gatnaşdylar.
Forumyň ilkinji gününde, AÝF-niň işleri baradaky hasabat diňlenildi, şeýle hem AÝF Dolandyryş komitetine iki wekiliň hem-de Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynyň (GANHRI) býurosyna AÝF-niň «goşmaça» wekiliniň saýlanmagy seredildi. Forumyň çäklerinde Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirligi tarapyndan adam hukuklary boýunça milli edaralar we alnyp barylýan ynsanperwerlik ugurly çäreleri, gender deňligini öňe sürmek barada çykyş edildi.
Geçirilýän çäräniň ikinji gününde zenanlaryň we gyzlaryň hukuklary, çökgünlik döwründe reproduktiw saglygy bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Dürli ýurtlaryň Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleri (Ombudsmenler) bu ugurda özara gatnaşyklaryň dürli usullaryny ara alyp maslahatlaşdylar, aýal-gyzlaryň hukuklarynyň öňe sürülmegini goldamak babatda özleriniň seljeriş işlerini we tekliplerini paýlaşdylar, şeýle hem umumy gyzyklanma döredýän beýleki ugurlary we mundan beýläk hem hyzmatdaşlyk etmegiň mümkinçiliklerini öwrendiler.
GDA gatnaşyjy döwletleriň Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleriniň (Ombudsmenler) ilkinji duşuşygy
2021-nji ýylyň 14-nji sentýabrynda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna gatnaşyjy döwletleriň Çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça ygtyýarly wekilleriniň duşuşygynyň birinji tapgyry geçirildi. Duşuşykda mundan beýläk hem hyzmatdaşlyk etmegiň we ilerletmegiň ýollary ara alnyp maslahatlaşyldy. Çärä Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdy.
Çäräniň maksady, Arkalaşygyň giňişligindäki möhüm syýasy meseleler boýunça halkara gepleşikler üçin ýeke-täk platformany döretmekden, şeýle hem Ýakyn Gündogardaky ýaragly çaknyşyk zolagyndan çagalaryň gaýdyp gelmegi babatda bilelikdäki hereketlerden, şeýle-de bilermenleriň çagalaryň hukuklaryny we olaryň bähbitlerini kanun taýdan goramakdabilelikdäki hereketlerinden ybaratdyr.
Wideo şekilli maslahata gatnaşyjylar çagalaryň hukuklaryny hem-de olaryň bähbitlerini kanun taýdan goramak boýunça tejribe we maglumat alyşdylar, şeýle hem bilelikdäki çäreleriň meýilnamalaryny düzmegi we ylmy-amaly okuw maslahatlarynyň geçirilmegini ara alyp maslahatlaşdylar.
Maşgala zorlugynyň öňüni almak babatda onlaýn duşuşyk geçirildi
2021-nji ýylyň 7-8-nji sentýabrynda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri maşgaladaky zorlugyň öňüni almak baradaky meselä bagyşlanan sanly wideoaragatnaşyk maslahata gatnaşdylar. Bu çäre Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan «Türkmenistanyň maşgaladaky zorlugyň öňüni almak we jenaýat jogapkärçiligine çekmek baradaky tagallalaryna goldaw» atly taslamanyň çäklerinde işläp taýýarlanyldy, şeýle hem oňa Türkmenistanyň degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň, jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Maslahata Gyrgyzystandan, Bolgariýadan we Ukrainadan çagyrylan halkara hünärmenleri aýallara we çagalara garşy maşgala zorlugynyň öňüni almak boýunça öz tejribelerini paýlaşdylar. Şeýle hem, maşgaladaky zorlukdan goramagyň önümçiligi, jebir çekene goldaw bermegiň ugurlary, bu ugurda kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň ösüş tapgyrlary we kadalaryň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň işinde gözegçiligiň we ylmy-gözlegiň orny boýunça okuw maslahatyň ikinji tapgyry geçirildi.
2021-nji ýylyň 24-nji awgustyndan 26-njy awgusty aralygynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleri üçin BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasy tarapyndan okuw maslahatyň ikinji tapgyr geçirildi. Bu okuw maslahaty, degişli wekilhananyň hünärmeni, milli adam hukuklary institutlary we adam hukuklary goraýyş mehanizmleri boýunça bilermen Natalýa Uteşewa tarapyndan geçirildi.
Çäräniň maksady Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralar tarapyndan alnyp barylýan gözegçilik we ylmy-gözleg işleri babatda wezipeleri we halkara tejribesi bilen tanyşdyrmakdan ybaratdyr.
Okuwyň dowamynda ykdysady, durmuş we medeni hukuklary berjaý etmegiň ýörelgeleri, deňligiň we kemsidilmelere ýol berilmezligiň kepillikleri, her bir adamyň bilim almaga, saglygy gorap saklamaga, jany we saglygy üçin amatly daşky gurşawa, durmuş üpjünçiligine bolan hukuklarynyň halkara ülňüleri, şeýle hem bu hukuklar bilen baglanyşykly soraglar we görkezijiler öwrenildi.
Maslahata gatnaşyjylar özara bilim we tejribe alyşdylar, hususan-da, Merkezi Aziýa we Ýewropa ýurtlarynyň mysallary, ösüp gelýän ýurtlaryň ýokarda agzalan hukuklara gözegçilik edişi we olary berjaý etmekde öňdebaryjy tejribesi bilen tanyşdylar. Şunuň bilen okuw maslahaty diňe bir ylmy taýdan däl, eýsem amaly häsiýete eýe boldy.
Ýurdumyzda çaganyň hukuklarynyň berjaý edilmegi babatda Alternatiw hasabaty boýunça wideo aragatnaşyk arkaly iş maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 19-20-nji awgustynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýyl üçin Iş meýilnamasynyň çäklerinde halkara bilermeni hanym Swetlana Kloçko we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň bilermeni jenap Artur Ýasewiçiň gatnaşmaklarynda BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine Alternatiw hasabaty taýýarlamagyň tertibi boýunça wideo aragatnaşyk arkaly iş maslahaty geçirildi.
Alternatiw hasabaty taýýarlamagyň iň gowy halkara tejribelerine laýyklykda iş maslahaty ýurdumyzyň jemgyýetçilik guramalary bilen bilelikde geçirildi. Ýagny, duşuşykda «Ýeňme» jemgyýetçilik guramasynyň, «Keýik okara» jemgyýetçilik guramasynyň, Türkmenistanyň «Maýyplary goldamak merkeziniň», Maýyplaryň merkeziniň bedenterbiýe-sport klubynyň, Körler we kerler jemgyýetiniň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň we Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň wekilleri gatnaşdylar.
Çärede Komitetiň orny we onuň bilen özara gatnaşygynyň mümkinçilikleri, Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasynyň düzgünlerini ýerine ýetirmekde raýat jemgyýetiniň orny, çagalara we jemgyýetçilige alternatiw ideg boýunça ýörelgeler we teklipler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem gatnaşyjylar biziň ýurdumyzda alnyp barylýan çagalara ähli ugurlarda goldaw bermek we abadan çagalygy durmuşa geçirmek babatda köp taraplaýyn maksatnamalar barada aýratyn belläp geçdiler.
Çaganyň hukuklary barada bilimi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işler dowam etdirilýär
2021-nji ýylyň 18-nji awgustynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Adalatçynyň diwanynyň, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekilleri tarapyndan Aşgabat şäheriniň Gökdere jülgesindäki sagaldyş we dynç alyş merkezlerinde dynç alýan çagalar üçin okuw sapaklarynyň jemleýji tapgyry dowam etdirildi. Bu gezek okuw sapaklary hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde dynç almaga mümkinçilik döredilen Döwleliler köşgünde terbiýelenýän çagalar üçin “Çynar” çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde geçirildi.
Agzalan edaralaryň wekilleri ýaş raýatlaryň halkara we milli resminamalarda berkidilen çagalaryň hukuklary babatynda bilimlerini giňeltmäge gönükdirilen bilelikdäki çäräni geçirdiler. Çagalar tarapyndan has gowy düşünmek üçin sapaklar oýun görnüşinde, ýagny belli bir oýunlaryň we ertekileriň üsti bilen düşündirildi. Çäräniň şeýle görnüşde geçirilmegi netijesinde çagalar diňe bir öz hukuklary barada däl-de, eýsem öz borçlary barada hem aýtmany başardylar.
Bu uly ähmiýetli işiň, her bir çaganyň pikirini we tekliplerini göz öňünde tutup, BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine alternatiw hasabaty taýýarlamagyň çäklerinde geçirilýändigini bellemelidiris.
Şeýlelikde, biziň ýurdumyzda çagalar baradaky hemmetaraplaýyn alada, olaryň beden hem-de ruhy taýdan sagdyn ösüp ýetişmekleri üçin amatly şertleri döretmek, ýaş raýatlarymyzyň bilim almaga, saglygyny goramaga, amatly dynç almaga bolan hukuklaryny üpjün etmek we beýleki köp sanly aladalar hormatly Prezidentimiziň amala aşyrýan durmuş maksatly syýasatynyň möhüm ugry bolup durýar.
Döwletara hyzmatdaşlygy berkitmegiň bähbidine Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy
6 awgustynda, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Türkmenistanyň başlangyjy boýunça guralan iri halkara çäreleriň çäklerinde Merkezi Aziýanyň zenanlarynyň dialogy geçirildi. Oňa sebitiň ýurtlarynyň 5-siniň wekilleri, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň hem-de BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Ýewropa we GDA döwletleri boýunça sebitleýin edarasynyň ýolbaşçylary gatnaşdylar.
Bu Forumynda Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Türkmenistanyň hem-de Özbegistan Respublikasynyň ministrlikleriniň ýolbaşçylary we wekilleri, şeýle hem Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa gatnaşdylar.
Dialogyň baş mowzugy döwletara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda, durmuş-ykdysady, medeni hem-de ylmy gatnaşyklary ösdürmekde, saglygy goraýyş ulgamy babatyndaky gatnaşyklary ösdürmekde zenanlaryň ornuny pugtalandyrmakdyr. Gün tertibine zenanlaryň döwlet we jemgyýetçilik işlerine gatnaşmagy, özgertmeleri, şol sanda gender deňligini üpjün etmek, olaryň hukuklaryny we bähbitlerini goramak babatyndaky meseleler hem girizildi.
Forumyň işiniň jemleri boýunça Jarnama kabul edildi, ol zenanlaryň döwletleriň syýasy we durmuş-ykdysady durmuşyna gatnaşmagyny giňeltmek üçin milli hem-de sebit derejelerinde amala aşyrylmagy zerur bolan çäreler babatynda maslahatlary öz içine alýar. Şeýle hem resminamada Merkezi Aziýa döwletleriniň sebit hyzmatdaşlygyny hemmetaraplaýyn pugtalandyrmak boýunça syýasatyny durmuşa geçirmäge ýardam bermäge taýýarlygyň bardygy bellenilýär. Jarnama laýyklykda, Merkezi Aziýa döwletleriň zenanlarynyň döredijilikli we parahatçyylyk dörediji mümkinçiliklerini has doly durmuşa geçirmegiň netijeli ýollaryny işläp taýýarlamagiň we onuň bütin sebitde parahatçylygy we durnuklylygy pugtalandyrmak üçin ulanylmagyna ýardam etmegiň zenanlaryň dialognyň ileri tutulýan ugurlaryň biridir.
Ýurdumyzda bu forumyň geçirilmegi Bitarap Türkmenistanyň halkara derejedäki abraýynyň barha artýandygynyň nobatdaky aýdyň subutnamasydyr. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyz dünýäniň gyzyklanma bildirýän ýurtlary we abraýly guramalary, ilkinji nobatda bolsa, BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary hem-de düzümleri bilen netijeli gatnaşyklary işjeň ösdürýär.
Çaganyň hukuklary barada bilimi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işler dowam etdirilýär
2021-nji ýylyň 7-nji awgustynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Adalatçynyň diwanynyň, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekilleri tarapyndan Aşgabat şäheriniň Gökdere jülgesindäki sagaldyş we dynç alyş merkezlerinde dynç alýan çagalar üçin okuw sapaklarynyň tapgyry dowam etdirildi. Bu gezek okuw sapaklary “Beýik Serdaryň ruhubelent nesilleri” çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde geçirildi.
Saparyň dowamynda agzalan edaralarynyň wekilleri sagaldyş we dynç alyş merkezinde geçirilýän çagalar sungatynyň sergisi ýaly ýaryşlar we çäreler bilen tanyşdylar, onda çagalar dürli maketleri we el önümleri hödürlediler.
Şondan soň çagalar merkeziniň çagalary Çaganyň hukuklary hakynda konwensiýasynyň we milli kanunçylygyň mazmuny bilen tanyşdylar. Çäräniň barşynda nygtalyşy ýaly, her bir çaganyň özüne berlen ähli hukuklardan we azatlyklardan peýdalanmaga hukugy bardyr. Çaganyň hukuklary, azatlyklary we kanuny bähbitleri durmuşa geçirilende onuň iň gowy bähbitleri üpjün edilmelidir. Çaganyň hukuklarynyň deňligi Türkmenistanyň kanunlary we beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalary, halkara hukugynyň umumy ykrar edilen ýörelgeleri we kadalary bilen üpjün edilýär.
Çaganyň hukuklaryny goramak babatda Türkmenistanyň kanunçylygyna syn we seljerme geçirmek boýunça iş maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 30-njy iýulynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýyl üçin bilelikdäki Iş meýilnamasynyň çäklerinde çaganyň hukuklaryny goramak babatda Türkmenistanyň kanunçylygyna syn we seljerme geçirmek boýunça iş maslahaty geçirildi. Iş maslahatyna ÝUNISEF-iň halkara we milli bilermenleri, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Adalat ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermenleri çagalar babatda adyl kazyýetlik ulgamyny özgertmek boýunça öňdebaryjy daşary ýurt tejribelerini paýlaşdylar. Maslahata gatnaşyjylar çagalaryň hukuklaryny goramak babatynda halkara ölçeglerini ulanmakda daşary ýurtlaryň mysallary bilen tanyşdylar. Şeýle hem, häzirki zaman usullary we dünýäniň iň oňat tejribeleri bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşyldy.
Çäräniň esasy maksady bolsa ýuwenal ýustisiýa boýunça halkara tejribeleri alyşmak hem-de çaganyň hukuklaryny goramak babatda Türkmenistanyň kanunçylygyna syn we seljerme geçirmäge ýardam bermekden ybaratdyr. Umuman, geçirilen duşuşyk bu ugurda hyzmatdaşlygy has-da güýçlendirmek üçin amatly mümkinçilik boldy.
Çaganyň hukuklary barada bilimi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işler dowam etdirilýär
2021-nji ýylyň 23-nji iýulynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Adalatçynyň diwanynyň, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekilleri tarapyndan Aşgabat şäheriniň Gökdere jülgesindäki sagaldyş we dynç alyş merkezlerinde dynç alýan çagalar üçin okuw sapaklarynyň guralmagy dowam etdirildi. Bu okuw sapaklar agzalan edaralar tarapyndan 2021-nji ýyl üçin iş meýilnamasynyň çäklerinde çaganyň hukuklary barada bilimliligi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işleriň dowamydyr.
Ýaş raýatlaryň, şol sanda maýyplygy bolan çagalaryň hukuklary hakynda halkara resminamalaryň we milli kanunçylygyň mazmuny bilen ösüp gelýän ýaş nesilleri tanyşdyrmak, olara adamzadyň ahlak-demokratik kadalary esasynda bilim-terbiýe bermek, çagalaryň bähbitlerini we hukuklaryny goramak Muhammetmyrat Nyýazow adyndaky çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde geçirilen çäräniň möhüm ugrudyr.
Çäräniň barşynda nygtalyşy ýaly, biziň Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanymyz, hakykatdan hem, bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edildi. Munuň özi ýaş nesil barada atalyk aladasyny edýän döwlet Baştutanymyzyň asylly işleriniň aýdyň netijesidir.
Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralarynyň işinde gözegçiligiň we ylmy-seljermäniň orny boýunça okuw maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 15-nji iýulyndan 17-nji iýuly aralygynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleri üçin BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasy tarapyndan üç günlik okuw maslahaty guraldy. Bu okuw maslahaty, degişli wekilhananyň hünärmeni, milli adam hukuklary institutlary we adam hukuklary goraýyş mehanizmleri boýunça bilermen Natalýa Uteşewa tarapyndan geçirildi.
Geçirilen maslahatyň maksady Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň ykdysady, durmuş we medeni hukuklara gönükdirilen gözegçilik we ylmy seljermeleriň esaslarynda mümkinçiliklerini güýçlendirmekden ybaratdyr. Maslahatyň dowamynda adam hukuklary boýunça görkezijiler ulgamy - Durnukly ösüş maksatlary, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň görkezijiler ulgamy we milli adam hukuklary institutlarynyň iň gowy gözleg tejribesi öwrenildi.
Adam söwdasynyň öňüni almak hem-de zähmet hukuklaryna hormat goýmagyň ähmiýeti boýunça okuw sapaklary geçirildi.
2021-nji ýylyň 2-nji iýulyndan 14-nji iýuly aralygynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirligi (UNODC) we ABŞ-nyň Halkara Ösüş Agentliginiň (USAID) “Merkezi Aziýada Howpsuz Migrasiýa” atly taslamasy bilen bilelikde “Jenaýatyň adyl kazyýetliligi hem-de jenaýatyň we korrupsiyanyň öňüni almak” atly kiçi maksatnamasynyň çäklerinde adam söwdasynyň öňüni almak hem-de zähmet hukuklaryna hormat goýmagyň ähmiýeti boýunça okuw sapaklary geçirildi. Bu okuw sapaklar Aşgabat şäheriniň, Ahal, Balkan, Mary, Lebap we Daşoguz welaýatlarynyň Adam hukuklar boýunça maglumatlar merkezlerinde onlaýn görnüşde geçirildi.
Çärelerde Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa, ABŞ-nyň Halkara Ösüş Agentliginiň “Merkezi Aziýada Howpsuz Migrasiýa” atly taslamasynyň ýolbaşçysy Elenora Walentaýn we Türkmenistanda USAID-iň wekili Nino Nadiradze dagy gatnaşyp, giriş sözi bilen çykyş etdiler. Maslahata Türkmenistanyň degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň, jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Maslahatlarda zähmet hukugy babatda halkara we milli kanunçylygynyň kadalary we olary berjaý etmegiň ähmiýeti, Durnukly ösüş maksatlarynyň “Hemmeler üçin mynasyp iş we ykdysady ösüş” atly 8-nji maksadyny durmuşa geçirmeklige gönükdirilen Türkmenistanyň zähmet kanunçylygynyň özgertmeleri, jogapkärçilikli iş alyp barmaklygyň oba hojalygynda eksportyň ýokarlanmagyna ýetirýän täsiri bilen baglanyşykly we beýleki meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Tapgyrlaýyn okuw maslahatlarynyň esasy maksady bolsa gatnaşyjylaryň mynasyp iş şertlerine we zähmet hukuklaryna gözegçilik etmegiň wajyplygyndan, şol sanda oba-hojalyk pudagynda, hususan-da döwlet edaralarynda, şeýle hem hususy pudaklarda zenanlaryň hukuklary babatda habarlylygyny ýokarlandyrmakdan ybaratdyr. Bu çäreleriň geçirilmegi howpsuz migrasiýada we halkara kadalarynda, şeýle hem Türkmenistanyň öz üstüne alan halkara borçnamalarynda beýan edilen zähmet hukuklary bilen baglanyşykly çäreleriň mazmunyny baýlaşdyrmaga mümkinçilik berdi.
Çaganyň hukuklary barada bilimi we habarlylygy
ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işleriň nobatdakysy
2021-nji ýylyň 8-nji iýulynda Aşgabat şäheriniň Gökdere jülgesindäki sagaldyş we dynç alyş merkezlerinde dynç alýan çagalar üçin okuw sapaklarynyň guralmagy dowam etdirildi. Ol bu gezek “Nebitçi” çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde geçirildi. Bu okuw sapaklary Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekilleri tarapyndan geçirildi. Bu bolsa agzalan edaralar tarapyndan 2021-nji ýyl üçin iş meýilnamasynyň çäklerinde çaganyň hukuklary barada bilimliligi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işleriň dowamydyr.
Çäräniň maksady çagalaryň we maýyplygy bolan çagalaryň hukuklary hakynda halkara resminamalaryň we milli kanunçylygyň mazmuny bilen ösüp gelýän ýaş nesilleri tanyşdyrmakdan ybaratdyr. Ondan başga-da Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň ýyllyk iş meýilnamasyna laýyklykda BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine alternatiw hasabatynyň işlenip taýýarlanmagy meýilleşdirilen. Bu alternatiw hasabaty taýýarlamakda çagalaryň işjeň gatnaşmagy we öz pikirlerini we dünýägaraýyşlaryny paýlaşmagy möhüm bolup durýar.
Ýokary ähmiýete eýe bolan şeýle çäreler ýurdumyzda çagalaryň bähbitlerini we hukuklaryny goramak we ilerletmek işinde dünýä bileleşigi bilen raýdaşlykda bu ulgamda öňde goýlan möhüm wezipeleri çözmäge örän jogapkärli çemeleşilýändigini aýdyň görkezýär.
«Orhus konwensiýanyň wezipelerini öňe sürmekde Adalatçynyň, Köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň we ýaşlaryň orny» atly iki günlik okuw maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 24-25-nji iýunynda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri «Orhus konwensiýanyň wezipelerini öňe sürmekde Adalatçynyň, Köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň we ýaşlaryň orny» atly wideokonferensiýa görnüşindäki iki günlük okuw maslahatyna gatnaşdylar. Bu çäre Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan «Orhus konwensiýasynyň ýerine ýetirmekde goldaw bermek we Adalatçynyň instituty, metbugat we ýaşlar bilen daşky gurşaw meseleleri boýunça hyzmatdaşlygy berkitmek» taslamasynyň çäginde işläp taýýarlanyldy, şeýle hem oňa Türkmenistanyň degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň, jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Maslahatda Kristian Melis ÝHHG-nyň sekretariatynyň wekili, Ýan Darpo Adalatlylygyň elýeterliligi boýunça iş toparynyň başlygy, Marina Ýanuş daşky gurşaw meseleleri boýunça Orhus konwensiýasynyň sekretariatynyň hünärmeni, şeýle hem Nino Tandilaşwili Gruziýanyň Daşky gurşaw we oba hojalygy ministriniň orunbasary çykyş etdi.
Duşuşygyň çäklerinde adam hukuklarynyň goragyny we zerur dolandyryşynyň wezipelerini öňe sürmekde Orhus konwensiýanyň orny, hukugyň hökmürowanlygyny pugtalandyrmakda we daşky gurşaw meselelerinde adalatyň elýeterliligini ýardam etmekde, ekologik meselelerini çözmeginde jemgyýetçiligiň gatnaşmagyň giňeldilmeginde Adalatçynyň we jemgyýetçilik guramalaryň orny bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çäräniň maksady bolsa Orhus konwensiýasynyň ýörelgelerini wagyz etmekde we daşky gurşaw meselelerinde adalatyň elýeterliligini üpjün etmekde Adalatçynyň, habar beriş serişdeleriniň we ýaşlaryň gatnaşmagyna täsirli çemeleşmeleri durmuşa geçirmekde ÝHHG-a gatnaşýan döwletleriň öňdebaryjy tejribesini hödürlemek bolup durýar.
Çaganyň hukuklary barada bilimi we habarlylygy
ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işleriň nobatdakysy
2021-nji ýylyň 23-nji iýunynda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň wekilleri, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekilleri bilen Aşgabat şäheriniň Gökdere jülgesindäki “Ýaşlyk” çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde dynç alýan çagalar üçin okuw sapaklaryny geçirdiler. Bu çäre bolsa agzalan edaralar tarapyndan 2021-nji ýyl üçin iş meýilnamasynyň çäklerinde çaganyň hukuklary barada bilimliligi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işleriň nobatdakysydyr.
Okuw sapaklarynyň maksady çagalaryň we maýyplygy bolan çagalaryň hukuklary hakynda halkara resminamalaryň we milli kanunçylygyň mazmuny bilen ösüp gelýän ýaş nesilleri tanyşdyrmakdan ybaratdyr. Ondan başga-da Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň ýyllyk iş meýilnamasyna laýyklykda BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine alternatiw hasabatynyň işlenip taýýarlanmagy meýilleşdirilen. Bu alternatiw hasabaty taýýarlamakda çagalaryň işjeň gatnaşmagy we öz pikirlerini we dünýägaraýyşlaryny paýlaşmagy möhüm bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda çagalaryň saglygy, bilimi, howpsuz ýaşaýşy, olaryň özlerini alyp baryş medeniýeti, deň hukuklylygy we adalatlylygy üpjün etmek barada soraglar ara alnyp maslahatlaşyldy.
Bu bolsa öz gezeginde ýurdumyzda çagalaryň bähbitlerini we hukuklaryny goramak we ilerletmek işinde dünýä bileleşigi bilen raýdaşlykda bu ulgamda öňde goýlan möhüm wezipeleri çözmäge örän jogapkärli çemeleşilýändigini aýdyň görkezýär. Ýaş raýatlaryň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek, olaryň saglygyny berkitmek, ýokary hilli bilim almaklary üçin mümkinçilikleri döretmek milli Liderimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenendir.
.jpg)
YHG-niň agza döwletleriniň Korrupsiýa garşy göreşmek boýunça ýörite guramalarynyň we edaralarynyň ýolbaşçylarynyň hem-de Adalatçylarynyň 4-nji duşuşygy
2021-nji ýylyň 16-njy iýunynda Özbegistan Respublikasynyň Taşkent şäherinde Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agza döwletleriniň Korrupsiýa garşy göreşmek boýunça ýörite guramalarynyň we edaralarynyň ýolbaşçylarynyň hem-de Adalatçylarynyň 4-nji duşuşygy garyşyk görnüşde geçirildi. Oňa Özbegistan, Türkmenistan, Gazagystan, Gyrgyzystan, Täjigistan, Owganystan, Azerbaýjan, Eýran, Pakistan we Türkiýe döwletleriniň Korrupsiýa garşy edaralarynyň ýolbaşçylary we Adalatçylary gatnaşdylar.
Gatnaşyjylaryň belleýşi ýaly, korrupsiýa, ilkinji nobatda, bütin dünýäde ykrar edilen adam hukuklarynyň düýpli bozulmagynyň esasy meselesidir we bu babatda Adalatçylaryň işi adam hukuklarynyň bozulmagyndan goramakda möhüm orun eýeleýär. Adalatçynyň jogapkärçilik we aç-açanlyk ýörelgelerini pugtalandyrmakda, kanunyň netijeliligini ýokarlandyrmakda we korrupsiýa garşy göreşi güýçlendirmekde berýän ýardamy BMG-niň Adam hukuklary boýunça ýokary komissary tarapyndan Adalatçylaryň «21-nji asyrda Ombudsmenleriň işine syn» atly halkara konferensiýasynyň çäginde hem bellenildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy öz çykyşynda ýurduň korrupsiýa garşy göreşe uly ähmiýet berýändigini, korrupsiýa garşy syýasatlary durmuşa geçirmek üçin birnäçe tagallalaryň edilýändigini, bu ugurdaky milli kanunçylygyň yzygiderli kämilleşdirilýändigini, şeýle hem döwlet derejesinde kabul edilýän maksatnamalaryň we meýilnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini belledi. Korrupsiýa garşy görülýän çäreleriň netijeliligini üpjün etmekde halkara hyzmatdaşlygynyň möhüm ornuna ünsi çekmek bilen Türkmenistanyň milli, sebitleýin we halkara başlangyçlara işjeň gatnaşyp, olaryň durmuşa geçirilmegine öz goşandyny goşýandygy hem bellenildi.
Duşuşygyň çäklerinde korrupsiýa garşy syýasaty, halkara ölçegleri we ony durmuşa geçirmegiň mehanizmleri, şeýle hem her ýurtda durmuşa geçirilýän korrupsiýa garşy göreş meýilnamalary we strategiýalary hem-de häzirki zaman pikirleri bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili hanym Kristin Weýgandyň Ahal welaýatynyň Saglygy dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumyna bilelikdäki sapary
Adalatçynyň diwanynyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasyndaky 2021-nji ýyl üçin Iş meýilnamasynyň, şol sanda Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine alternatiw hasabaty taýýarlamagyň çäklerinde 2021-nji ýylyň 10-njy iýunynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili hanym Kristin Weýgand bilelikde Ahal welaýatynyň Saglygy dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumynda çagalaryň hukuklarynyň berjaý edilişine, bular babatda kanunçylygyň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmek maksady bilen iş saparynda boldy. Şeýle hem bu sapara Adalatçynyň diwanynyň, BMG-niň Çagalar gaznasynyň wekilleri gatnaşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysy, ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekili bu ýerde mümkinçiligi çäkli bolan çagalaryň her topary üçin aýratynlykda okuw meýilnamalarynyň berjaý edilişi, terbiýeçileriň dürli toparlardaky çagalara sapak berşi, bu ýerdäki saglygy dikeldiş we bejeriş mümkinçilikler bilen doly tanyşdylar. Bu toplumda mümkinçiligi çäkli bolan çagalaryň dürli görnüşleri göz öňünde tutulyp ýöriteleşdirilen şertlerde bilim almaga, saglyklaryny dikeltmäge doly mümkinçilik berýän şertler, şeýle-de çaganyň irki goşulyşmasy otagy döredilipdir. ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanasy çaganyň irki goşulyşmasy we saglygy dikeldiş ulgamynda Bilim ministrligi, şeýle hem beýleki hyzmatdaşlar bilen birnäçe ýyldan bäri hyzmatdaşlyk saklap gelýändigini bellemek gerek.
Saparyň çäklerinde bu ýere ýygnananlar Türkmenistanyň Hormatly Prezidentine mümkinçiligi çäkli bolan çagalar, bu ýerde zähmet çekýän mugallymlardyr-terbiýeçiler üçin döwrebap toplumyň gurlup ulanmaga berlendigini üçin tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýtdylar.
Türkmenistanyň Hormatly Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda ýurdumyzda döredilen şeýle ajaýyp mümkinçilikler ähli çagalaryň iň gowy bähbidine hemmetaraplaýyn alada bilen gurşalyp alynýandygyny aýdyň şaýatlyk edýär.
“Türkmenistanyň Garaşsyzlygy – parahatçylyk we ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýan ösüşler” atly halkara ylmy-amaly maslahaty geçirildi
2021-nji ýylda 10-njy iýunynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi, Türkmenistanyň Ýokary kazyýeti, Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty tarapyndan Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyna hem-de her ýylyň 12-nji iýunynda bellenilýän Ylymlar güni mynasybetli halkara ylmy-amaly maslahaty geçirildi. Bu halkara foruma Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşyp, çykyş etdi, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (UNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçylary, professor-mugallymlar gatnaşdylar.
Adalatçynyň diwanynyň wekili Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyna hem-de her ýylda bellenilýän 12-nji iýunynda Ylymlar gününe mynasybetli halkara ylmy-amaly maslahatynda çykyş etdi.
Halkara maslahatynda adam hukuklaryny goramagyň kanunçylyk kepillikleri, çagalaryň hukuklarynyň üpjün etmegi, döwletliligiň we milli hukuk ulgamynyň kämilleşdirilmegi bilen bagly soraglar ara alyp maslahatlaşyldy.
Maslahata gatnaşyjylar öz çykyşlarynda kanunlaryň hökmürowanlyk ýörelgelerini pugtalandyrmak hem-de raýatlaryň syýasy, ykdysady we durmuş hukuklaryny amala aşyrmakda gazanylan üstünlikler belläp geçdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň gatnaşmagynda gepleşik geçirildi
2021-nji ýylyň 1-nji iýunynda Çagalary goramagyň halkara gününde Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy hanym Kristin Weýgandyň çagalar bilen sorag jogap alyşmak gepleşigi «Ýaşlyk» teleýaýlymynda gurnaldy we teletomaşaçylara hödürlendi.
Bu gepleşikde çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmek bilen bagly Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň işlerini, çagalaryň durmuşynyň möhüm taraplary, şeýle hem bu ugurda halkara kadalary we milli kanunçylyk bilen tanyşmak üçin örän uly mümkinçilik boldy.
Öz çykyşynda Türkmenistanyň Adalatçysy çagalaryň hukuklary bilen bagly Adalatçynyň diwanynyň işleri, çaganyň iň gowy bähbitleri, şeýle hem howandarlyga berlen çaganyň ýaşaýyş-durmuş şertleri barada soraglara jogap berdi.
ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy çagalaryň soraglaryna, ÝUNISEF-iň çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça alyp barýan işleri, çagalary goramagyň halkara günüň ähmiýeti we çaganyň bilim almak hukugy barada gürrüň berdi.
«Türkmenistan - parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylda, BMG-niň Çagalar gaznasynyň esaslandyrylmagynyň 75 ýyllygynda geçirilýän bu gepleşikde Adalatçynyň çagalaryň hukuklary babatynda alyp barýan işleri, şeýle hem çagalaryň hukuklaryny goramakda ÝUNISEF-iň aýratyn orny bellenildi.
Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň bilelikdäki duşuşygy
geçirildi
2021-nji ýylyň 2-nji iýunynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekili hanym Kristin Weýgand arasynda duşuşyk geçirildi. Bu duşuşyga Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň wekilleri hem gatnaşdylar. Duşuşyk Adalatçynyň diwanynyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasynda 2021-nji ýyl üçin Iş meýilnamasynyň çäklerinde geçirildi.
Çäräniň dowamynda Ýyllyk iş meýilnamada göz öňünde tutulan çäreleri nazara almak bilen ýakyn geljek üçin ädimler kesgitlenildi. Şeýle hem ýuwenal ýustisiýa we BMG-niň Çaganyň hukuklary baradaky komitetinde nobatdaky ýurdumyzda çaganyň hukuklarynyň berjaý edilmegi babatda Alternatiw hasabaty taýýarlamaga ýardam etmegi bilen bagly soraglar ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çärä gatnaşyjylar çagalaryň abadançylygyny üpjün etmegiň esasy ugurlarynda Türkmenistanyň we ÝUNISEF-iň arasyndaky hyzmatdaşlygyň 2021-2025-nji ýyllar üçin Ýurt maksatnamasynyň çäklerinde özara gatnaşyklary giňeltmegiň zerurdygyny bellediler.
Geçirilen duşuşyk bu ugurda hyzmatdaşlygy has-da güýçlendirmek üçin amatly mümkinçilik boldy.
Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Milli iş toparynyň maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 31-nji maýynda “Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2020-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyny täsirli ýerine ýetirmek” atly adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Milli iş toparynyň wideoaragatnaşyk maslahatyna Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar. Duşuşygyň maksady Türkmenistanda Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2020-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň ýerine ýetirilişiniň gidişini we adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça halkara ýardam beriş maksatnamalarynyň utgaşdyrylmagyny ara-alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy. Bu çäre BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky Müdirliginiň (UNODC) Türkmenistandaky wekilhanasy, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa Maksatnamasy bilen bilelikde gurnaldy.
Bu duşuşykda BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky Müdirliginiň maksatnamalaryň halkara dolandyryjysy Kun Markwering, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa maksatnamasynyň ýolbaşçysy Eleonora Walentaýn we Türkmenistanda USAID-iň wekili Nino Nadiradze dagy gatnaşyp, giriş sözi bilen çykyş etdiler. Maslahata Türkmenistanyň degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Wideo aragatnaşyk iş maslahatyň dowamynda Türkmenistanyň Baş Prokuraturasy we Döwlet migrasiýa gullugy Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2020-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynynyň ýerine ýetirilişi barada çykyş etdiler.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisinde täze kanunlar kabul edildi
2021-nji ýylyň 22-nji maýynda Türkmenistanyň Adalatçysy Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň 14-nji maslahatyna gatnaşdy. Onda Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna hem-de ýurdumyzyň kanun��ylyk-hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça toplumlaýyn maksatnama laýyklykda, täze kanunlaryň we kadalaşdyryjy-hukuk namalarynyň birnäçesi kabul edildi.
Kanunlarynyň döwrümiziň talabyna, halkara ölçeglerine laýyklykda yzygiderli kämilleşdirilmegi, raýatlarymyzyň Türkmenistanyň Konstitusiýasynda göz öňünde tutulan, her bir adamyň zähmete, öz islegine görä hünär, kär we iş ýerini saýlap almaga, bilim almaga, saglygyny gorap saklamaga, ýaşaýyş jaýyna, jany we saglygy üçin amatly daşky gurşawa, dynç almaga, medeni durmuşa gatnaşmaga, durmuş goraglylyga bolan hukuklarynyň, has takygy olaryň hukuklarynyň gyşarnyksyz kepili bolup durýar.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasyny durmuşa geçirmek
2021-nji ýylyň 19-nji maýynda “Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasyny” durmuşa geçirmegiň meselelerine bagyşlanan maslahat geçirildi. Bu maslahata Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlary we halkara guramalaryň ýurdumyzda işleýän wekilhanalarynyň ýolbaşçylary, şeýle hem Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy gatnaşdylar.
Gatnaşyjylar öz çykyşlarynda ýurtda adamyň hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirmek Türkmenistanyň ähli raýatlary üçin has mynasyp ýaşaýyş şertlerini döretmek maksatlarynda amala aşyrylýan demokratik özgertmeleriň esasy görkezijisi bolup durýandygyny bellediler. Türkmenistanda adamyň we raýatyň hukuklary we azatlyklary halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalaryna laýyklykda ykrar edilýär we Türkmenistanyň Konstitusiýasy we kanunlary arkaly kepillendirilýär. Adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek, höweslendirmek, goramak we berjaý etmek meseleleri Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolup durýar.
Türkmenistanyň Adalatçysy öz çykyşynda meýilnamanyň birinji tapgyrynyň çäginde Adalatçynyň diwanynyň döredilendigini we häzirki meýilnamada Adalatçynyň diwanynyň ösdürilmegine we onuň halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygynyň giňeldilmegine möhüm orun berilýändigini aýratyn belledi. Ýagny, Meýilnamada 2025-nji ýyla çenli Adalatçynyň diwanynyň Pariž ýörelgelerine laýyklykda, milli hukuk goraýjy edara hökmünde akkreditasiýa edilmegine ýardam bermek; gurluşyny pugtalandyrmak; sebitleýin gurluşlaryny döretmek; Adalatçynyň şikaýatlara seretmek we azatlykdan mahrum ediş ýerlerine gözegçilik etmek boýunça ygtyýarlyklaryny pugtalandyrmak; çagalaryň, aýallaryň, maýyplygy bolan adamlaryň we milli azlyklaryň ähli toparlarynyň wekilleriniň hukuklary ulgamynda Adalatçynyň alyp barýan işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak we ygtyýarlygyny giňeltmek boýunça çäreler göz öňünde tutulýar. Bu hem öz gezeginde, biziň ýurdumyzda adam hukuklaryny goramagyň durmuşa geçirilişiniň mümkinçiliklerini artdyrar.
Ýurdumyzda çaganyň hukuklarynyň berjaý edilmegi babatda Alternatiw hasabaty bermegiň tertibi boýunça wideo aragatnaşyk arkaly iş maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 14-nji maýynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýyl üçin Iş meýilnamasynyň çäginde, halkara bilermeni hanym Swetlana Kloçko we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň bilermeni jenap Artur Ýasewiçiň gatnaşmaklarynda BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine Alternatiw hasabaty bermegiň tertibi boýunça wideo aragatnaşyk arkaly iş maslahaty geçirildi. Çäräniň esasy maksady çaganyň hukuklary boýunça Komitete Adam hukuklary boýunça milli edaralar tarapyndan alternatiw hasabatlary taýýarlamaklygyň halkara tejribesi bilen tanyşmak boldy. Bilermenler Alternatiw hasabaty taýýarlamagyň tertibi, tehniki taraplary we öňdebaryjy tejribe barada gysgaça beýan etdiler. Şeýle hem duşuşykda hasabatyň gurluşy, hasabaty taýýarlamagyň zerur maglumatlary barada pikir alyşyldy.
Ýuwenal ýustisiýa boýunça iş maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 6-njy maýynda Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyna girýän edaralarynyň wekilleriniň UNICEF-iň wekilleri bilen iş duşuşugy geçirildi. Şol duşuşuga Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Duşuşygyň dowamynda iş toparynyň agzalary çagalar babatda adyl kazyýet ulgamyny pugtalandyrmagyň hukuk binýadyny kämilleşdirmekde halkara tejribesi, şeýle hem ýuwenal ýustisiýanyň düşünjeleri, maksatlary, ileri tutulýan ugurlary we durmuşa geçirişiň hereketlendiriji guraly ýaly esasy komponentlere ara alyp maslahatlaşyldy.
"Işewürlik pudagynda adam söwdasynyň öňüni almak" atly wideoaragatnaşyk iş maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 4-nji maýynda BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky Müdirliginiň (UNODC) Türkmenistandaky wekilhanasy, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa Maksatnamasy bilen bilelikde işewürlik pudagynda adam söwdasynyň öňüni almaga we işewürlik ulgamynda adam hukugynyň syýasatyny girizmegiň öňdebaryjy halkara tejribesine, şeýle hem bu ugurda adam hukuklar boýunça milli institutlarynyň ornuna bagyşlanan wideoaragatnaşyk maslahatyna Adalatçynyň diwanynyň ýolbaşçysy we wekilleri gatnaşdylar.
Bu maslahata Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa, Türkmenistanda ABŞ-nyň ilçisi Mettýu S.Klimou, BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky Müdirliginiň maksatnamalaryň halkara dolandyryjysy Kun Markwering, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa maksatnamasynyň ýolbaşçysy Eleonora Walentaýn dagy gatnaşyp, giriş sözi bilen çykyş etdiler. Maslahata ýurdumyzyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Maslahatda hususy pudagynda adam söwdasynyň öňüni almagyň öňdebaryjy halkara tejribesi, garaşsyz mehanizmler arkaly şikaýatlara seredilmegi netijesinde adam hukuklaryna ýaramaz täsiriň öňüniň alynmagy bilen baglanyşykly we beýleki meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Wideoaragatnaşyk iş maslahatyň dowamynda, sebitleýin we halkara derejesinde mejbury zähmet we adam söwdasyna garşy göreşde üstünlikli
we döwrebap çemeleşmeleriň mysallary gözden geçirildi.
Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça bilelikdäki ýolbaşçy komitetiniň ikinji mejlisi
2021-nji ýylyň 27-nji aprelinde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçynyň gatnaşmaklarynda Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça Bilelikdäki ýolbaşçy we utgaşdyryjy komitetiniň ikinji mejlisi geçirildi.
Çärä ýurduň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylary we hünärmenleri, şeýle hem BMG-niň Aşgabatdaky düzüm birlikleriniň ýolbaşçylary hem-de wekilleri gatnaşdylar.
Mejlisiň dowamynda oňa gatnaşyjylar bu formatda geçirilen birinji duşuşygyň dowamynda kabul edilen çözgütleriň durmuşa geçirilmeginiň depgini baradaky maglumaty diňlediler, şeýle-de Çarçuwaly maksatnamanyň amala aşyrylmagy üçin serişdeleriň ulanylmagynyň strategiýasy boýunça teklipleri diňlediler. Mundan başga-da, Türkmenistanda DÖM-ny maliýeleşdirmegiň hem-de DÖM-nyň maliýeleşdirilmeginiň Toplumlaýyn milli gurallarynyň (MTMG) durmuşa geçirilmeginiň meselelerine seredildi.
Merkezi Aziýada we Russiýa Federasiýasynda migrantlara we bileleşiklere pandemiýasynyň durmuş-ykdysady netijesiniň täsirleriniň peseltmegi hakynda meýilnamasynyň çäginde maslahat
2021-nji ýylyň 27-nji aprelinde Adalatçynyň diwanynyň wekilleri bellenilen tertipde ylalaşylan Türkmenistanyň Hökümetiniň Migrasiya boýunçz halkara guramasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde 2021-nji ýylda ýerine ýetirmegigöz öňünde tutýan çäreleriň we taslamalaryň Meýilnamasyna laýyklykda «Merkezi Aziýada we Russiýa Federasiýasynda migrantlara we bileleşiklere pandemiýasynyň durmuş-ykdysady netijesiniň täsirleriniň peseltmegi hakynda» meýilnamasynyň çäginde duşuşyga gatnaşdylar.
Bu mejlisde Merkezi Aziýanyň we Russiýa Federasiýanyň mysallarynda ilatyň çalt toparlary barada maglumatlary toplamak üçin ondan-oňa geçýän şahslaryň statistik hasaba alnyş ulgamynyň peýdalanmagy hem-de migrantlara we yzyna gaýdyp gelýän şahslara pandemiýasynyň täsirini ölçemek bilen bagly soraglar ara alnyp maslahatlaşyldy.
BMG, ÝHHG, Halkara Gyzyl Haç komiteti – Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalaryny we halkara ynsanperwer hukugyny durmuşa geçirmek işinde esasy hyzmatdaşlaryň hatarynda
Şu gün Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilişi boýunça geçirilen Pudagara toparynyň mejlisinde ýurduň ynsanperwerlik syýasatyny mundan beýläk-de durmuşa geçirmek bilen bagly meseleleriň giň gerimine seredildi.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmagyň barşynda BMG-niň wekilleri Türkmenistan bilen hyzmatdaşlygyň derejesine ýokary baha berdiler we halkara hyzmatdaşlar bilen Hereketleriň Milli Meýilnamasyny durmuşa geçirmegiň gurallaryny ornaşdyrmak boýunça hünärmenleriň tejribelerini paýlaşdylar.
Şeýle-de 2021-2023-nji ýyllar üçin halkara ynsanperwer hukuklaryny durmuşa geçirmegiň çäklerindäki çäreleriň Meýilnamasyna jikme-jik seredildi. Döwlet gullukçylarynyň, milli hünärmenleriň we raýat jemgyýetiniň bilimini kämilleşdirmek babatda ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmaga aýratyn üns berildi.
Türkmenistanyň ÝUNESKO we ÝHHG bilen halkara hukuk binýadyny berkitmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Bu halkara düzümler bilen, hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary beýan edildi, hususan-da, ylym-bilim we hukuk, şeýle-de KHBS ugurlaryndaky taslamalaryň çäklerinde ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi bilen bilelikdäki işleriň ähmiýeti bellenildi.
Şeýle hem Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynda şöhlelendirilen kämillik ýaşyna ýetmedikler üçin adyl kazyýetligiň meselelerine garaldy.
Gatnaşyjylar Pudagara toparyň işini kämilleşdirmek bilen bagly pikir alyşdylar we Pudagara toparyň 2021-nji ýyl üçin Iş Meýilnamasynyň çäklerindäki çärelere seretdiler.
ÇAGALAR HAKDAKY ALADA — RÖWŞEN GELJEGIŇ ALADASY
Şu gün — 1-nji iýunda tutuş dünýäde Çagalary goramagyň halkara güni giňden bellenilýär. Her bir ýurduň abadançylygy ösüp gelýän ýaş nesil hakdaky aladalardan gözbaş alýar. Bu BMG-niň çaganyň hukuklary boýunça kabul eden halkara resminamalarynyň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşýan Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan babatda-da şeýle ýer ýüzüniň çagalarynyň röwşen geljegini üpjün etmek maksady bilen bellenilýän şanly sene mynasybetli, ýörite habarçymyz Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil Ýazdursun GURBANNAZAROWA hem-de BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili Mohammad FAÝÝAZI bilen «tegelek stoluň» başynda söhbetdeşlik gurap, olaryň ýurdumyzda çagalaryň hukuklaryny goramak babatda alnyp barylýan işler we geljekde öňde durýan wezipeler barada beren gürrüňlerini ýazga geçirdi.
— Jenap Mohammad Faýýazi, BMG-niň Çagalar gaznasynyň döreýiş taryhy, Türkmenistanda bu düzüm bilen hyzmatdaşlykda gazanylan üstünlikler baradaky gürrüňler bilen söhbedimize başlaýsak!
— Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasy dünýädäki çagalaryň hukuklaryny we abadançylygyny ilerletmäge gönükdirilen ýöriteleşdirilen düzüm bolup, ol 1946-njy ýylyň 11-nji dekabrynda döredildi. ÝUNISEF-niň wekilhanalary häzirki wagtda 190-dan gowrak döwletde hereket edýär. Gurama çagalara hem-de ýaşlara ýardam etmek, olaryň bilim almagyny, sagdynlygyny üpjün etmek ugrunda iş alyp barýar. Biziň guramamyz Türkmenistanda 1992-nji ýylda işe girişip, iki ýyldan soňra doly güýjünde hereket edip başlady. Şol döwürden bäri, ÝUNISEF Türkmenistanyň Hökümeti bilen netijeli hyzmatdaşlygy işjeň ösdürip gelýär. Şunda köpýyllyk hyzmatdaşlykda gazanylan möhüm üstünlikleriň hatarynda, ilkinji nobatda, immunizasiýa bilen bagly geçirilen işleri mysal getirmek bolar.
Ýurtda immunizasiýa bilen bagly waksinalardyr serişdeleriň satyn alynmagy dolulygyna Türkmenistanyň Hökümeti tarapyndan maliýeleşdirilip, meýilnamalaýyn sanjymlaşdyrma ýurtda ýaşaýan çagalaryň ählisi üçin muzdsuz amala aşyrylýar. Şunda Türkmenistanyň Merkezi Aziýada we tutuş dünýäde iň okary immunizasiýa derejesini saklap gelýändigini aýratyn nygtamak gerek. Şol işleriň netijesinde, 2002-nji ýylda ýurtda poliomielit keseliniň ýok edilendigi tassyklanyldy. Türkmenistan çagalaryň sagdyn ösmegi üçin möhüm bolan duzuň ýodlaşdyrylmagy we unuň foliý turşusy bilen güýçlendirilmegi boýunça maksatnamalary hem doly maliýeleşdirýär. Soňky ýyllaryň dowamynda Türkmenistanyň Hökümetiniň we ÝUNISEF-niň arasyndaky hyzmatdaşlygyň netijesinde çagalaryň ählisi diýen ýaly immunizasiýa bilen gurşalyp alynýar. Şunlukda, ýüze çykyp biläýjek keselleriň öňi alynýar. Çagalaryň köpüsi diňe ene süýdi bilen iýmitlendirilýär. Biz ýurduň döwlet edaralarynyň 14-si bilen ýakyndan hyzmatdaşlygy ýola goýduk. Şolaryň hatarynda Adalatçynyň diwany hem bar.
— Türkmenistanda ýaşajyk raýatlaryň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek üçin alnyp barylýan işleriň hukuk esaslary, çagalaryň hukuklarynyň kepillikleri barada, Ýazdursun Gurbannazarowa, Siziň berjek gürrüňleriňizi diňläýsek!
— Diýarymyzda çagalaryň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işleriň çäklerinde ýurdumyzyň milli kanunçylygy hem yzygiderli kämilleşdirilýär. Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasyna we onuň teswirnamalaryna sebitde ilkinjileriň hatarynda goşulmak bilen, ýaş nesil babatda döwlet syýasatyny hem-de milli kanunçylygyny bu halkara resminamalaryň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirdi. Şunlukda, ýurdumyzda çaganyň hukuklarynyň pugta kanunçylyk binýady kemala getirildi. Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 40-njy maddasynda: «Maşgala, enelik, atalyk we çagalyk döwletiň goragynda durýarlar» diýlip bellenendir. «Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri hakynda» Kanunda bolsa Türkmenistanyň öz çäginde ýaşaýan her bir çaganyň milletine, teniniň reňkine, jynsyna, gelip çykyşyna, durmuş we emläk ýagdaýyna, özüniň we ata-enesiniň ýaşaýan ýerine, diline, bilimine, dine garaýşyna, dogluş ýagdaýyna, saglygyna ýa-da beýleki ýagdaýlaryna garamazdan, hukuklarynyň we azatlyklarynyň deňligini kepillendirýändigi beýan edilýär.
Has anygy, Türkmenistanyň Maşgala, Zähmet, Ilaty durmuş taýdan goramak hakynda kodekslerinde, «Ýaşlaryň zähmet çekmäge bolan hukugynyň kepillendirmesi hakynda», «Ene süýdi bilen iýmitlendirmegi wagyz etmek we goldamak hakynda», «Bilim hakynda», «Bedenterbiýe we sport hakynda», «Haýyr-sahawat işi hakynda», «Hossarlyk we howandarlyk hakynda», «Raýat ýagdaýynyň namalary hakynda», «Raýatlaryň saglygynyň goralmagy hakynda», «Bosgunlar hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynda we beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynda ýaşajyk türkmenistanlylaryň bagtyýar durmuşynyň hukuk kepillikleri berkidilýär. Bu ugurdaky işleriň hukuk esaslary beýleki birnäçe kadalaşdyryjy hukuk namalarynda, maksatnamalarda-da öz beýanyny tapýar.
— Hormatly söhbetdeşlerimiz, Siz ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň Adalatçynyň diwany bilen alyp barýan hyzmatdaşlygyna nähili baha berýärsiňiz?
Mohammad Faýýazi:
— BMG-niň Çagalar gaznasy Adalatçynyň diwany bilen Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýada we beýleki degişli halkara hem-de milli hukuk resminamalarynda göz öňünde tutulan çagalaryň hukuklaryny ilerletmek boýunça bilelikde hyzmatdaşlyk edýär. Biziň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygymyzyň maksady Adalatçynyň diwanynyň çagalaryň hukuklaryny goramak babatdaky ygtyýarlyklaryny mundan beýläk-de netijeli amala aşyrmakda we bu düzümiň ýanynda çagalaryň hukuklaryna gözegçilik edýän aýratyn wezipäni döretmekde mümkinçilikleri ýokarlandyrmaga gönükdirilendir. Taraplar çagalaryň hukuklary we olary goramakda Adalatçynyň orny bilen bagly habarlylygy giňeltmek üçin bilelikdäki wagyz-nesihat işlerine gatnaşýarlar. Şeýle-de çaganyň hukuklaryna hormat goýmak, olaryň kemsidilmegine garşy göreşmek, çagalaryň hukuklarynyň durmuşa geçirilmeginde päsgelçilikleri döredip biljek meseleleriň oňyn çözgüdini tapmak boýunça iş alyp barýarlar.
Ýazdursun Gurbannazarowa:
— Adalatçynyň diwany BMG-niň Çagalar gaznasyny esasy hyzmatdaşlarynyň biri hasaplaýar. Birnäçe ýyllaryň dowamynda üstünlikli amala aşyrylan netijeli işler munuň şeýle bolmagyny şertlendirdi. Biz ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen ilatyň sowatlylygyny we habarlylygyny ýokarlandyrmak, çagalaryň hukuklarynyň bozulan ýagdaýlaryny ýüze çykarmaga goldaw bermek, milli we halkara okuw sapaklaryna gatnaşmak, çagalaryň hukuk goraglylygynyň üpjün edilişine syn bermek boýunça bilelikdäki çäreleri durmuşa geçirýäris. Hyzmatdaşlygyň çäklerinde Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli dürli derejedäki çäreler guralýar, köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde, milli telewideniýede we metbugat sahypalarynda çagalaryň hukuklaryna bagyşlanan makalalar, söhbetdeşlikler çap edilýär.
— Jenap Mohammad Faýýazi, çagalary goramak ulgamy boýunça ÝUNISEF-niň alyp barýan işleri barada-da gürrüň beräýseňiz!
— Ilkinji nobatda, çagalary goramak — bu olaryň howpsuz geljegini üpjün etmek üçin fiziki, ruhy we psihososial zerurlyklaryny goramakdyr. Şoňa görä-de, ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasy ýurtda çagalary goramak ulgamyny pugtalandyrmak üçin dürli çäreleri amala aşyrýar. Türkmenistanda her bir çaganyň durmuş taýdan goldaw almaga bolan hukugyny üpjün etmek üçin Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrligi bilen hyzmatdaşlyk edýär. Ministrligiň ýolbaşçylygynda degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň gatnaşmagynda başlangyç derejede inklýuziw jemgyýetçilik hyzmatlarynyň täze görnüşi synagdan geçirildi. Türkmenistanyň 20 etrabynda jemgyýetçilik esasly başlangyç durmuş hyzmatlaryny üpjün etmek üçin jemgyýetçilik işi boýunça hünärmenleriň 45-si işe kabul edildi. Şol maksatnamanyň çäklerinde ÝUNISEF dört sany ýöriteleşdirilen durmuş hyzmatyny synagdan geçirdi. Mundan başga-da, guramamyz Türkmenistanyň Içeri işler ministrligi bilen bilelikde hukuk bozulmalaryna sezewar bolan ýaş oglan-gyzlary goramak işini mundan beýläk-de güýçlendirmek maksady bilen, Aşgabat şäheriniň Köpetdag etrap polisiýa bölüminde ilkinji çagalar üçin dostlukly derňew otagyny işe girizdi.
— Ýurdumyzda çagalaryň saglygyny goramak, olaryň sagdyn ruhly, berk bedenli bolup ýetişmekleri ugrunda alnyp barylýan döwlet syýasaty özüniň oňyn netijelerini berýär. Ýazdursun Gurbannazarowa, ýaşajyk raýatlaryň saglygyny berkitmekde döwlet tarapyndan berilýän goldawlar barada nämeleri aýdyp bilersiňiz?
— Gahryman Arkadagymyzyň ýolbaşçylygynda işlenip taýýarlanylan «Saglyk» Döwlet maksatnamasy esasynda binýady berkidilen ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamy ýokary dünýä ülňülerine doly laýyk gelýär. Raýatlaryň saglygy, şol sanda çagalaryň sagdyn ruhly, berk bedenli bolup ýetişmekleri ugrunda alnyp barylýan döwlet syýasaty barha dabaralanýar. Adam saglygyny ähli zatdan ileri tutýan ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda we paýtagtymyz Aşgabatda halkara derejeli lukmançylyk edaralary keselleri anyklaýyş, çaganyň we enäniň saglygyny goraýyş merkezleri, çagalar sagaldyş we saglygy dikeldiş merkezleri hereket edýär. Bu işleriň aňyrsynda Diýarymyzyň her bir raýatynyň, şol sanda ösüp gelýän ýaş nesilleriň saglygy hakyndaky hemmetaraplaýyn aladalar durandyr.
Ýurdumyzda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilenine entek kän wagt geçmedik hem bolsa, bu gazna tarapyndan çagalaryň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek boýunça ägirt uly işler amala aşyryldy. Gaznanyň serişdeleriniň hasabyna çagalaryň 100-den gowragyna dürli çylşyrymly operasiýalary geçirmäge mümkinçilik döredilip, häzir bu işler netijeli dowam etdirilýär. Ýakynda Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda haýyr-sahawat gaznasynyň ýanynda döredilen Ýaşulular geňeşiniň ikinji mejlisi geçirildi. Şonda Diýarymyzyň ähli sebitlerine wekilçilik edýän ýaşulular ýurdumyzda sagdyn nesilleriň kemala gelmeginde bu gaznanyň goşandynyň uludygyny aýratyn bellediler. Şunda türkmen halkynyň çaga terbiýesi meselesinde ýaşuly nesliň wekilleriniň gymmatly öwüt-nesihatlaryna, toplan baý durmuş tejribesine möhüm ähmiýet berýändigini hem aýtmak gerek. Munuň özi watansöýüji, arassa ahlakly, ruhy taýdan sagdyn nesilleri kemala getirmekde özboluşly terbiýe mekdebidir.
— Hormatly söhbetdeşler, Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli türkmenistanly çagalara beýan etjek gutlaglaryňyz bilen gürrüňdeşligimizi jemläýsek!
Mohammad Faýýazi:
— BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili hökmünde Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli ýurduň ähli çagalaryna we ene-atalaryna tüýs ýürekden çykýan gutlaglarymy beýan etmek isleýärin. Bu sene hemmelere her bir çaganyň durmuş abadançylygyny, hukuklaryny we mümkinçiliklerini üpjün etmegiň hem-de olary goramagyň möhümdigini ýatladýar. Şu şanly senede Türkmenistanyň ýaş raýatlaryna sagdyn bolmagy, bagtyýar durmuşy, arzuwlaryna ýetip, öz ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmek üçin kämil şahsyýetler bolup ýetişmeklerini arzuw edýärin.
Ýazdursun Gurbannazarowa:
— Öz gezegimde, Adalatçynyň diwanynyň adyndan çagalaryň iň arzyly islegleriniň hasyl bolýan şeýle ajaýyp zamanasynda, bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanda ýaşaýan çagalarymyzy, röwşen geljegimizi gurujylar bolan ýaş nesillerimizi, olaryň ene-atalaryny, çagalar bilen işleşýän edaralaryň, guramalaryň wekillerini, mahlasy, ýurdumyzyň ähli raýatlaryny bütin dünýäde giňden bellenilýän Çagalary goramagyň halkara güni bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. Goý, bagtyýar çagajyklarymyzyň şadyýan gülki sesleri hemişe belentden ýaňlanyp dursun!
«TÜRKMENISTAN» gazeti
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli çagalaryň hukuklary babatda ilatyň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça okuw maslahaty geçirildi
Biziň bilşimiz yaly, 2023-nji ýylyň 26-njy maýynda Ahal welaýatynyň Änew şäherindäki Medeniýet öýünde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň (ÝUNISEF) 2023-nji ýyl üçin bilelikdäki Iş meýilnamasynyň çäklerinde 1-nji iýun – Çagalary goramagyň halkara gününe bagyşlanan çagalar babatda hukuk habarlylygy mundan beýläk hem ýokarlandyrmak boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatyna Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, hukuk goraýjy edaralaryň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň welaýatdaky wekilleri, Ahal welaýat häkimliginiň, Adwokatlar kollegiýasynyň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň, Zenanlar birleşiginiň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň başynda Türkmenistanyň Adalatçysy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa we ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekili jenap Mohammad Faýýazi giriş sözleri bilen çykyş etdiler. Adalatçynyň ygtyýarlyklary, çaganyň iň gowy bähbitlerini nazara alyp olaryň giň gerimli hukuklary, hususan-da çagalaryň döwlet tarapyndan aýratyn alada bilen gurşalmagy hakynda Adalatçynyň diwanynyň wekilleriniň çykyşlary maslahatyň dowamyny ýetirdi. Soňra ÝUNISEF-iň wekiliniň çagalaryň hukuklarynyň iş ýüzünde berjaý edilişinde gözegçilik saparlarynyň ähmiýeti dogrusynda eden çykyşy diňlenildi.
Gün tertibinde bellenilen her bir çykyşyň yzyndaky sorag-jogap alyşmalarda gatnaşyjylara özleriniň gyzyklanma bildirýän sowallaryna ÝUNISEF-iň wekilhanasynyň we Adalatçynyň diwanynyň wekilleri tarapyndan giňişleýin jogaplar berildi. Çäräniň ahyrynda geçirilen interaktiw çykyşlar we çaganyň hukuklarynyň, azatlyklarynyň hem-de kanuny bähbitleriniň goralmagy çygrynda özara pikir alyşmalar okuw maslahatynyň täsirli jemlenmesi boldy.
Okuw maslahatyň maksady çaganyň hukuklaryny halkara we milli kadalara laýyklykda goramak boýunça çagalar bilen işleýän hünärmenleriň bilimini has-da ýokarlandyrmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda çagalar babatda dostlukly gatnaşygy we garaýyşy kämilleşdirmek boýunça tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 17-nji maýynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda çagalar babatda dostlukly gatnaşygy we garaýyşy kämilleşdirmek boýunça tegelek stol geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Mejlisiniň, Baş prokuraturasynyň, Ýokary kazyýetiniň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Aşgabat şäher Adwokatlar kollegiýasynyň, Aşgabat şäheriniň Köpetdag etrap häkimliginiň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň maksady hukuk bozulmalaryň şaýady we pidasy bolan çagalar sorag edilende olar üçin amatly şertleri döretmegiň halkara tejribesini paýlaşmakdan ybarat boldy.
Çäräniň gün tertibiniň tanyşdyrylmagy bilen, kämillik ýaşyna ýetmedikleriň adyl kazyýet ulgamynda çagalara dostlukly we hoşniýetli çemeleşip iş alyp barmagyň ähmiýeti dogrusynda bellenip geçildi. Bu babatda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni Irina Urumowa hukuk bozulmalaryň şaýady we pidasy bolan çagalar bilen iş salşylanda olara dostlukly çemeleşmegiň halkara tejribesi, ýagny “Barnahus” modeli bilen tanyşdyrdy. Soňra gatnaşyjylaryň agzalan ugur boýunça häzirki güne çenli ýurdumyzda toplanan oňyn tejribäniň mysallary hem-de indiki ädimleri durmuşa geçirmek arkaly olary pugtalandyrmagyň mümkinçilikleri, munda ileri tutulýan ugurlar, şeýle hem kämillik ýaşyna ýetmedikler üçin dostlukly derňew otaglarynyň işe girizilmegi bilen bagly öňegidişlikler we zerurlyklar hakynda çykyşlary diňlenildi.
Tegelek stoluň dowamynda sorag-jogap alşyldy we indiki ädimler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanda çagalaryň hossarlyk ulgamyny berkitmek boýunça tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 25-nji aprelinde BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda çagalaryň hossarlyk ulgamyny berkitmek boýunça tegelek stol geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministliginiň, Statistika baradaky döwlet komitetiniň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher häkimliginiň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň esasy gün tertibine Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlarynda çagalara ideg etmegiň alternatiw ulgamyny özgertmekde öňdebaryjy halkara tejribeler, Türkmenistanyň çagalaryň maşgala gurşawynda kemala gelmegi bilen bagly hukuklaryny üpjün etmek babatdaky syýasaty we internat edaralarynda bolýan çagalar boýunça hasabatlylyk görnüşi hem-de “TransMonEE” we Durnukly Ösüş Maksatlarynyň çagalary goramak babatda görkezijileri boýunça hasabatlylygyň talaplary hakynda çykyşlar girizildi. Şunuň bilen baglylykda ÝUNISEF-iň Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary boýunça sebitleýin edarasynyň geňeşçisi jenap Aaron Grinberg we bu guramanyň halkara bilermeni Joanna Rojers dagylaryň, şeýle hem milli hünärmenleriň gün tertibinde agzalan meseleler boýunça çykyşlary diňlenildi.
Çäräniň ahyrynda halkara bilermenler we milli hünärmenler çagalaryň hossarlyk ulgamyny berkitmek we bu ugurda çagalar babatda görülýän çäreleri ara alnyp maslahatlaşdylar.
Tegelek stolyň maksady Türkmenistanda maşgalalary goldamak we çagalar babatda görülýän çäreleri ýeňilleşdirmek boýunça BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetiniň tekliplerini ýerine ýetirmegiň usullaryny bilelikde maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň adyl kazyýetlik ulgamynda aýratyn seredilmegini mundan beýläk-de özgertmek boýunça çemeleşmeleri hakynda tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 18-nji aprelinde BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň adyl kazyýetlik ulgamynda aýratyn seredilmegini mundan beýläk-de özgertmek boýunça çemeleşmeleri hakynda tegelek stol geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Ýokary kazyýetiniň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bedenterbiýe we sport baradaky döwlet komitetiniň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäheriniň etrap häkimlikleriniň kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça toparlarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Tegelek stolyň açylmagy bilen, ÝUNISEF-iň halkara we milli bilermenleri kämillik ýaşyna ýetmedikleriň adyl kazyýetlik ulgamynda aýratyn seredilmegini mundan beýläk hem kämilleşdirmek boýunça çemeleşmeleri hakynda Konsepsiýasynyň taslamasy, bu ugurdaky halkara öňdebaryjy tejribeler we häzirki güne çenli Türkmenistanda toplanan oňyn tejribäniň mysallary hem-de taslamany durmuşa geçirmek arkaly olary pugtalandyrmagyň mümkinçilikleri hakynda çykyşlary diňlenildi. Durmuş hyzmatlaryny berýän işgärleriň işini utgaşdyryjynyň bu ugurda degişli durmuş hyzmatlaryny bermegiň mümkinçilikleri baradaky çykyşy giňişleýin gün tertibiniň dowamyny ýetirdi.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylaryň Konsepsiýanyň taslamasy we degişli durmuş hyzmatlary boýunça öz garaýyşlaryny beýan etmekleri hem-de degişlilikde sorag-jogap alyşmaklary çäräniň özboluşly jemlemesi boldy.
Duşuşygyň maksady Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň adyl kazyýetlik ulgamynda aýratyn seredilmegi mundan beýläk hem kämilleşdirmek boýunça çemeleşmeleri hakynda Konsepsiýanyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan, bu ugurda öňdebaryjy tejribäni öwrenmekden hem-de geljekki ädimleri kesgitlemekden ybarat boldy.
Köp çagaly eneleri sylaglamak dabarasy
Şu gün paýtagtymyzda Halkara zenanlar gününe bagyşlanan dabaraly çäreler geçirildi. Olaryň çäklerinde döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça sekiz we şondan köp çagany dünýä inderen hem-de terbiýeläp ýetişdiren enelere Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, «Ene mähri» diýen hormatly adyň nyşanlaryny, köp çagaly enelere täze ýaşaýyş jaýlarynyň açarlaryny gowşurmak dabaralary boldy.
Çykyşlarda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen zenanlarynyň döwlet düzümleriniň ýokary wezipelerinde işleýändikleri, milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynda netijeli zähmet çekip, giň gerimli özgertmelere mynasyp goşant goşýandyklary nygtaldy. Çärä gatnaşyjylar Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzda her bir maşgalanyň abadançylygy hem-de çagalary terbiýeläp ýetişdirmek üçin döredilýän şertler üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.
Bellenilişi ýaly, döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň tagallalary esasynda aýal-gyzlarymyzyň hem-de ösüp gelýän ýaş nesillerimiziň hemmetaraplaýyn bilim almaklary, hünär taýdan kämilleşmekleri we bagtyýar durmuşda ýaşamaklary üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiziň bu meseleleri döwletimiziň durmuş ugurly syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hataryna çykarandygy bellenildi. Munuň aýdyň subutnamasy hökmünde enäni we çagany goramaga gönükdirilen maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini, köp çagaly eneleriň durmuş taýdan goldanylýandygyny we beýlekileri görkezmek bolar.
Türkmenistanda zenanlara dürli döwlet ýeňillikleri berilýär, mynasyp ýaşamak we zähmet çekmek üçin şertler üpjün edilýär. Olaryň jemgyýetçilik-syýasy durmuşda eýeleýän orny işjeň ýokarlandyrylýar. Bu bolsa jemgyýetimiziň durnukly ösüşiniň möhüm şerti bolup durýar. Müňýyllyklaryň dowamynda bolşy ýaly, halkymyz maşgala gymmatlyklarynyň mukaddesligini saklap gelýär. Nesillerde ynsaplylyk, pespällik we zähmetsöýerlik, enelere hormat goýmak ýaly belent ruhy hem-de asylly häsiýetleri terbiýeleýär. Jemgyýetiň ähli döwürlerinde zenanlara aýratyn orun berlipdir. Zenanlar maşgala ojagyny we jemgyýetiň ahlak esaslaryny, onuň ruhy, ynsanperwer gymmatlyklaryny goraýan beýik ynsanlardyr.
Häzirki döwür zenanlaryň ýiti zehininiň has aýdyň ýüze çykýan zamanasyna öwrüldi. Türkmen zenanlary döwlet we jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ugurlaryna işjeň gatnaşýarlar. Belent ruhy we milli ahlak däp-dessurlary gorap saklamakda, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmekde, ýurdumyzyň geljegi bolan ýaş nesilleri terbiýelemekde Watanymyzyň gelin-gyzlarynyň bitirýän hyzmatlary örän uludyr.
Şu günki dabaralar baýramçylyk çäreleriniň hatarynda ýatdan çykmajak waka öwrüldi. «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» şygary astynda geçýän ýylda Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, zenanlarymyzyň 300-e golaýy “Ene mähri” diýen hormatly ada mynasyp boldy. Bu at tapawutlandyryşyň beýik nyşanydyr, eneleriň jemgyýetiň we döwletiň öňünde bitirýän hyzmatlarynyň hem-de Watanymyzyň rowaçlygyna, gülläp ösüşine goşýan goşandynyň ýokary derejede ykrar edilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Döwletimiz köp çagaly maşgalalary hemmetaraplaýyn goldamaga, şol sanda olaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmaga aýratyn ähmiýet berýär. Ine, şu ýyl hem Halkara zenanlar güni mynasybetli köp çagaly maşgalalar ýokary amatlykly täze öýleriň açarlarynyň eýeleri bolup, uly ruhubelentlik bilen jaý toýlaryny tutdular.
Dabara gatnaşyjylar ýurdumyzyň ähli zenanlarynyň adyndan döwletimizde ösüşlere beslenen özgertmeleriň amala aşyrylýandygy, bagtyýar durmuşda ýaşamaga hem-de giň gerimli işleri alyp barmaga amatly şertleriň döredilýändigi, ýaş nesiller, jemgyýetde belent ruhy, ahlak gymmatlyklarynyň aýawly saklanylmagy baradaky aladalary üçin hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ähli başlangyçlara mundan beýläk-de işjeň gatnaşjakdyklaryna ynandyrdylar. Şol başlangyçlaryň maksady Garaşsyz, Bitarap Türkmenistany mundan beýläk-de gülledip ösdürmekden, her maşgalanyň, her bir adamyň abadançylygyny üpjün etmekden ybaratdyr.
Halkara zenanlar gününiň öň ýanynda ministrliklerde, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda, olaryň düzümleýin bölümlerinde, kärhanalarda we guramalarda, eýeçiligiň ähli görnüşlerindäki kärhanalarda Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan zenanlara pul sowgatlaryny gowşurmak dabaralary geçirildi. Däp bolşy ýaly, pul sowgatlaryny gyz-gelinleriň ählisi, şol sanda talyp gyzlar, mekdepde okaýan hem-de mekdebe çenli çagalar edaralarynda terbiýelenýän gyzjagazlar aldylar.
Şu bahar günlerinde ähli ýerlerde gelin-gyzlaryň adyna mähirli arzuwlar we gutlaglar ýaňlanýar, konsertler, sergiler, bäsleşikler, dürli duşuşyklardyr beýleki çäreler geçirilýär.
Türkmenistanda çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan etmek boýunça milli kanunçylygyň seljermesiniň netijeleri boýunça “tegelek stol” geçirildi
2023-nji ýylyň 28-nji fewralynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan etmek boýunça milli kanunçylygyň seljermesiniň netijeleri boýunça “tegelek stol” geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar Gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa degişli ministrlikleriniň we pudak edaralaryň, hukuk goraýjy edaralaryň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Tegelek stoluň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni hanym Irina Urumowa, şeýle hem halkara bilermenler Ani Aslanişwili we Tamar Sautiýewa dagylar çagalara ten temmisiniň ulanylmagynyň hem-de olaryň mertebesiniň peseldilmeginiň gadagan edilmegi babatda milli kanunçylyk seljermesiniň esasy netijeleri, daşary ýurtlaryň, hususan-da Polşa, Gruziýa döwletleriniň bilim edaralarynda çagalara ten temmisini gadagan edýän öňdebaryjy tejribesiniň mysallary bilen tanyşdyrdylar. Şeýle hem bilermen çagalara ten temmisiniň berilmegini gadagan etmek babatda milli kanunçylygymyza esasy tekliplerini berdi.
Duşuşygyň ahyrynda bu ugurda gyzyklanylýan meseleler babatda halkara bilermenleriň we gatnaşyjylaryň arasynda sorag-jogap alşylmagy, teklipleriň hem-de geljekki ädimleriň ara alnyp maslahatlaşylmagy çäräniň özboluşly jemlemesine öwrüldi.
Geçirilen çäräniň maksady çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan etmek boýunça milli kanunçylygyň seljermesiniň esasy netijeleri we bu ugurda öňdebaryjy daşary ýurt tejribeleri bilen tanyşmakdan, şeýle hem berlen teklipleri bilelikde ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
-1.jpg)
Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasy boýunça iş maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 6-njy fewralynda Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak üçin BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda iş maslahaty geçirildi. Bu maslahat ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara Iş toparyna girýän ministrlikleriň, döwlet we jemgyýetçilik edaralarynyň, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň maksady Iş toparynyň agzalarynyň çagalar babatda ozalky hereketleriň milli meýilnamasynyň bahalandyrmasyndan gelip çykýan netijelerini ara alyp maslahatlaşmakdan, öz tekliplerini hödürlemekden we Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasyny işläp düzmekden ybarat boldy.
ÝUNISEF-iň tehniki goldaw bermeginde tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan täze hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasy BMG-niň Çaganyň hukuklary hakyndaky Konwensiýada we beýleki Türkmenistanyň gatnaşyjysy bolup durýan halkara resminamalarynda beýan edilen ýörelgelerinden ugur alnyp, 2030-njy ýyla çenli Durnukly ösüş maksatlarynyň çagalar bilen bagly toplumlaýyn görkezijilerini öz içine alýar. Bu meýilnama her bir ulgamda çaganyň hukuklaryny goramak bilen, olaryň iň gowy bähbitlerini nazarlaýan maksatlaryny we wezipelerini kesgitleýän jemleýji resminamasy bolup durýar.
«Parahatçylyk: çagalaryň sesi» bäsleşiginiň ýeňijileri kesgitlenildi
Türkmenistanyň Parahatçylyk gaznasy, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşi, Türkmenistanyň Bilim ministrligi we «Güneş» žurnalynyň redaksiýasy ýurdumyzyň umumy orta bilim berýän mekdepleriniň 4 – 11-nji synp okuwçylarynyň arasynda «Parahatçylyk: çagalaryň sesi» döredijilik bäsleşigini geçirdiler.
Döredijilik bäsleşiginiň esasy maksady ösüp gelýän ýaş nesli hakyky watançy, parahatçylyk söýüjilik, ynsanperwerlik ruhunda we milli gymmatlyklar esasynda terbiýelemekden, ýaşlaryň döredijilik ukybyny ösdürmekden hem-de zehinli ýaşlary ýüze çykarmakdan, ýaşlaryň arasynda parahatçylyk we hoşniýetli goňşuçylyk medeniýetini giňden wagyz etmekden hem-de onuň Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyza egsilmez buýsanjyny görkezmekden ybarat boldy.
Bäsleşik düzme ýazmak, maket taýýarlamak we surat çekmek ýaly esasy üç ugurda üç tapgyrda geçirildi. Döredijilik bäsleşiginiň jemleýji döwlet tapgyry 30-njy noýabrda Aşgabatda geçirilip, oňa bäsleşigiň Aşgabat şäher we welaýat tapgyrlarynda okuwçylaryň 1-nji we 2-nji orunlary eýelän işleri gatnaşdylar. Bäsleşigiň jemleýji tapgyryny guramak üçin Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, Türkmenistanyň Parahatçylyk gaznasynyň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň wekillerinden we ýurdumyzyň tanymal döredijilik işgärlerinden ybarat eminler topary döredildi.
Türkmenistanda ÝUNISEF-iň hyzmatdaşlar bilen iş duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 28-nji noýabrynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda BMG-niň Çagalar Gaznasy (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen milli hyzmatdaşlar tarapyndan amala aşyrylýan bilelikdäki taslamalaryň we iş meýilnamalaryň çäklerinde ýerine ýetirilen işlere syn bermek we olaryň nobatdaky tapgyrlary barada pikir alyşmak maksady bilen iş duşuşygy geçirildi. Iş duşuşygа ýurdumyzyň birnäçe ministrlikleriniň we pudak edaralaryň jemgyýeçilik guramalaryň wekilleri, Durnukly Ösüş Maksatlarynyň Ýaş ilçileri, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň barşynda milli hyzmatdaşlaryň çagalaryň bähbidine döwlet dolandyryşy, çagalaryň saglygy, olaryň sagdyn iýmitlenmegi we ösüşi, durmuş goraglylygy, ýokary hilli we inklýuziw bilime bolan elýeterliligi hem-de hukuk habarlylygynyň ýokarlandyrylmagy barada eden çykyşlary diňlenildi. Soňra ÝUNISEF-iň hünärmeni bu halkara gurama bilen Türkmenistanyň arasynda 2021-2025-nji ýyllarda hyzmatdaşlyk etmegiň maksatnamasynyň görkezijileriniň degişli döwür üçin netijeleri bilen tanyşdyrdy. Çäräniň dowamynda ÝUNISEF bilen milli hyzmatdaşlaryň öňümizdäki ýyl üçin meýilleşdirilýän çäreleri ara alyp maslahatlaşmaklary duşuşygyň özboluşly jemlemesine öwrüldi.
Iş duşuşygyň maksady çagalary goramakda bilelikdäki tagallalaryň netijesinde ýetilen sepgitleri şöhlelendirmekden we 2023-nji ýyl üçin her bir çaganyň bähbidine meýilleşdirilýän çäreleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen BMG-niň Çagalar Gaznasy çagalaryň hukuklary we olary goramak babatda ýetilen soňky sepgitler boýunça okuw maslahatyny geçirdiler
2022-nji ýylyň 25-nji noýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasy (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen 2022-nji ýyl üçin bilelikdäki Iş meýilnamasynyň çäklerinde 20-nji noýabr - Bütindünýä çagalar gününe bagyşlanan maslahaty geçirildi.
Bu çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty, Baş prokuraturasynyň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher we welaýat häkimlikleriniň, Türkmenistanyň Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň ýanyndaky Çagalar gaznasynyň, Zenanlar bileleşiginiň Merkezi Geňeşiniň, ýurdumyzdaky diplomatik wekilhanasynyň, şeýle hem köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň başynda Türkmenistanyň Adalatçysy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa we ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekili jenap Mohammad Faýýazi giriş sözleri bilen çykyş etdiler. Soňra Adalatçynyň diwanynyň wekilleri "Adalatçynyň çaganyň hukuklaryny goramakda we berjaý etmekde orny" mowzugy boýunça çykyş etdiler. Okuw maslahatynyň dowamynda degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri çagalary goramak babatda öz ugurlary boýunça esasy üstünlikleri we gazanan netijeleri, şol sanda çagalaryň we maşgalalaryň durmuş taýdan goraglylygy, olaryň hukuklary bilen baglanyşykly milli kanunçylygyň kämilleşdirilmegi hakynda belläp geçdiler.
Çäräniň maksady çagalaryň hukuklary babatda ýetilen sepgitleri dabaralandyrmakdan hem-de bu ugurda alnyp barylýan işleri halk köpçüligine ýetirmekden ybarat boldy.
Türkmenistanda çagalary goramagyň ulgamyny berkitmek bilen bagly meseleleri maslahatlaşmak boýunça tegelek stol geçirildi
2022-nji ýylyň 24-nji noýabrynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda ýurtda çagalary goramagyň ulgamyny mundan beýläk hem berkitmek bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmak boýunça tegelek stol geçirildi. Bu çäre ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher häkimlikleriniň hem-de Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Tegelek stoluň barşynda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni Joanna Rojers ýurtda häzirki wagtda hereket edýän çagalary goramagyň ulgamy babatda çykyş edip, hossarlyk we howandarlyk edaralarynyň hem-de Kämillik ýaşyna ýetmedikler baradaky toparlaryň gurluşyny we wezipesini mundan beýläk hem berkitmegiň halkara tejribesi, hususan-da Özbegistanyň, Moldawynyň we Russiýa Federasiýasynyň tejribeleri bilen tanyşdyrdy. Munuň yzysüre ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanasynyň Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrligi bilen bilelikde çagalary goramak ulgamyna baha bermek boýunça geçirlen işleriň netijeleri we bu ugurdaky teklipleri hakynda çykyşlar edildi.
Çagalaryň hukuklaryny goramak we maşgalalara goldaw bermek bilen bagly kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň taslamalaryny işläp taýýarlamak boýunça netijeler hem-de ministrlikler we pudak edaralar tarapyndan berlen teklipler bolsa duşuşygyň dowamyny ýetirdi.
Tegelek stoluň maksady çagalary goramagyň ulgamyny mundan beýläk hem berkitmek bilen meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
.jpg)
20-nji noýabr – Planetanyň çagalary üçin aýratyn sene
Megerem bilýänsiňiz, senenamada noýabr aýynyň 20-ne gözüň düşende ýer ýüzüniň geljeginiň binagärleri bolan çagalar babatda alada hyýalyňda janlanýar. Çünki 1959-njy ýylyň 20-nji noýabrynda Çaganyň hukuklary hakynda Jarnama we 1989-njy ýylyň 20-nji noýabrynda Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýa kabul edilipdi.
Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýa barada aýdanymyzda bu halkara resminama mundan 33 ýyl ozal halkara kanunçylyk binýadyna girizilipdi...
Çagalar babatda resmi taýdan edilen kabul edilen resminamanyň ýok wagty çagalaryň hukuklaryny netijeli goramak kyn düşýärdi. Şeýlelik bilen 1978-nji ýylda Polşa döwleti ähli döwletler üçin kanuny taýdan zerur bolan Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýanyň işlenip taýýarlanmagy bilen bagly düşünjesini beýan etdi. Munuň bilen birlikde 1978-nji ýylyň 7-nji fewralynda Polşanyň başlangyjy bilen BMG-niň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasyny işläp taýýarlamak barada teklipler berildi. Resminamanyň şol wagtky taslamasy jemi 19 maddadan ybarat bolup, onuň 10 maddasy kanunçylyk, beýleki 9-sy bolsa ýerine ýetirmek bilen bagly bolup durýardy. Ozalky hereket edýän Çaganyň hukuklary hakynda Ženewa Jarnamasyndan tapawutlylykda bu Konwensiýa ähli döwletler üçin hökmany ýerine ýetirilmeli gural bolmaly diýlip göz öňünde tutulýardy.
1979-njy ýylda Ženewa Jarnamasynyň kabul edilmeginiň 55 ýyllygynda Polşa döwleti Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýanyň mundan beýläk kabul edilip bilinjekdigini aýtdy. Aslynda bolsa resminamanyň taslamasynyň halkara jemgyýeti tarapyndan biragyzdan goldawa eýe bolmagy üçin on ýyl gerek bolupdy.
Çagalaryň hukuklary barada habarlylygy ýokarlandyrmak we döwletleri şol hukuklary kepillendirmek ugrunda ilerletmek maksady bilen BMG 1979-njy ýyly “Çagalaryň halkara ýyly” diýip yglan etdi. 1979-njy ýylyň ýazynda BMG-niň Adam hukuklary boýunça Komissiýasy geljekde Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýany işläp taýýarlamak üçin Iş toparyny döretmek kararyna geldi.
Bu Iş toparyny beýleki toparlardan hem has tapawutlandyrýan aýratynlygy esasan hem birnäçe dürli guramalardan, has takygy döwlete dahylly bolmadyk guramalardan, şol sanda BMG-niň Çagalar gaznasyndan (ÝUNISEF) we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Kommissiýasyna agza bolan birnäçe döwletleriň bolmagydy.
Ýylda bir gezek Şweýsariýa döwletiniň Ženewa şäherinde bu Iş toparyň duşuşygy bolýardy we bu duşuşygyň dowamynda degişli teklipler ara alnyp maslahatlaşylýardy. Resminamany işläp taýýarlamakda ulanylýan şu ulgam ähli agzalaryň goldawyna eýe bolmak üçin bilelikdäki syýasy ylalaşykly ulgam bolup durýardy.
1988-nji ýylda BMG-niň Hukuk býurosy Konwensiýanyň beýleki adam hukuklaryny goraýan we kepillendirýän halkara gurallaryna kybap gelmegi hem-de özüniň degişli tekliplerini Iş toparyna bermek üçin Konwensiýanyň seljerme işlerini we gözden geçirlişini amala aşyrdy. Netijede, 1989-njy ýylyň 20-nji noýabrynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 44/25 belgili Karary bilen Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýa tassyklandy. Şunlukda Konwensiýanyň kabul edilmegi on ýyllap dowam eden zähmediň netijesinde şowly tamamlandy.
Ýurdumyz bu halkara resminamany, ýagny çagalaryň raýat, syýasy, ykdysady, durmuş we medeni hukuklaryny özünde jemleýän we jemi 54 maddadan ybarat bolan Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýany 1994-nji ýylda tassyklady we onuň kadalaryny milli kanunçylygymyza ornaşdyryp gelýär. Munuň şeýledigini birnäçe kanunçylyk namalarymyzda, hususan-da “Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri” hakynda Türkmenistanyň kanunda aýdyň görmek bolýar.
Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýanyň kadalarynyň iş ýüzünde durmuşa geçirilmeginde ÝUNISEF aýratyn orun eýeleýär. Bu ugurda ýurdumyz bu halkara gurama bilen netijeli ýygjam hyzmatdaşlyk saklaýar we bilelikde her bir çaganyň ýagty geljegini nazara alyp asylly maksatlara gönükdirilen işleri durmuşa geçirýär. Däp bolşy ýaly her ýyl çagalaryň iň gowy bähbitlerini üpjün etmek we 2030-njy ýyla çenli Durnukly Ösüş Maksatlaryna ýetmek üçin ÝUNISEF ondan gowrak milli hyzmatdaşlar bilen ýyllyk iş meýilnamasyna bilelikde gol çekişýär we özüniň ygtybarly halkara hyzmatdaşdygyny subut edýär. Şunda Adalatçynyň diwanynyň döredilen gününden bäri ÝUNISEF bilen ýyllyk meýilnamalaryň esasynda netijeli we ýygjam hyzmatdaşlyk edýändigi hem bellärliklidir.
Röwşen ertirlerimiziň eýeleri bolan ýaşajyk raýatlarymyzy köptaraplaýyn alada we mähir bilen gurşap almak milletimize mahsus asylly ýörelgedir. Olaryň bagtyýarlygy, belentden ýaňlanýan gülki sesleri ýurt parahatçylygynyň nyşanydyr. Bu gün bolsa dünýä jemgyýeti 20-nji noýabr – Bütindünýä Çagalar gününi dabaraly ýagdaýda belläp geçýär. Çünki çagasyz şu güni, ertiri we geljegi göz öňüne getirmek mümkin däl.
Bütindünýä çagalar gününe bagyşlanan "Çagalaryň sagdyn daşky gurşawa bolan hukuklaryny üpjün etmek” atly halkara forumy geçirildi
2022-nji ýylyň 17-nji noýabrynda Özbegistanyň Daşkent şäherinde “Zamin” halkara jemgyýetçilik gaznasynyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) tarapyndan bilelikde gurnalan gibrid görnüşli halkara maslahaty geçirildi.
Maslahata BMG-niň düzüm birlikleriniň ýolbaşçylary, ÝHHG-niň Baş sekretary, halkara we sebit guramalarynyň wekilleri, Özbegistanyň diplomatik işgärleri, adam hukuklary boýunça milli institutlaryň, şeýle-de Hytaý, Günorta Koreýa, Ýaponiýa, Azerbeýjan, Malaýziýa, Wengriýa we beýleki ýurtlaryň ylmy we pedagogiki toparlaryň wekilleri gatnaşdylar. Türkmen tarapyndan bu maslahata Türkmenistanyň Adalatçysy we Bilim ministri wideo aragatnaşyk arkaly gatnaşdylar.
Maslahatyň esasy mowzuklary daşky gurşawyň üýtgemegi we onuň çagalaryň hukuklaryna täsir etmegi, şeýle hem saglygy goraýyş, çagalaryň ekologiýa çygrynda bilim bilen bagly meseleleri ara alnyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryna gönükdirilen betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini peseltmek boýunça strategiýany ara alyp maslahatlaşmak babatda iş duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 18-nji oktýabrynda Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryna gönükdirilen, betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini peseltmek boýunça strategiýanyň we onuň köpýyllyk hereketleriň milli meýilnamasynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça iş duşuşygy geçirildi. Duşuşyk Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasy tarapyndan gurnalyp, oňa bu guramanyň düzüm birlikleriniň, ýagny BMG-niň Tebigy betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini peseltmek boýunça edarasynyň, Çagalar gaznasynyň, Ösüş Maksatnamasynyň, Ilat gaznasynyň, Bütindünýä Saglygy goraýyş guramasynyň, Halkara Migrasiýa guramasynyň, şeýle hem Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Goranmak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, jemgyýetçilik guramalarynyň hem-de Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Iş maslahatynyň barşynda Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysynyň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji, BMGÖM-niň wekili hanym Narine Saakýan, ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekili jenap Mohammad Faýýazi we Türkmenistanyň Goranmak ministrliginiň wekili çäräni açyp, çagalar babatda betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini peseltmegiň ähmiýeti barada çykyş etdiler. Soňra ÝUNISEF-iň halkara bilermeni hanym Magda Stepanýanyň Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryna gönükdirilen, betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini peseltmek boýunça strategiýanyň gutarnykly görnüşi we ony durmuşa geçirmek boýunça köpýyllyk hereketleriň milli meýilnamasynyň taslamasy hakynda eden çykyşlary diňlenildi. Duşuşygyň dowamynda gatnaşyjylar Strategiýany durmuşa geçirmek boýunça köpýyllyk hereketleriň milli meýilnamasynyň taslamasynyň üstünde işläp, degişlilikde öz tekliplerini hödürlediler.
Iş maslahatynyň maksady Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryna gönükdirilen, betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini peseltmek boýunça strategiýanyň we onuň köpýyllyk hereketleriň milli meýilnamasynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Çagalaryň hukuklaryny goramak we ösdürmek boýunça Gruziýa döwletiniň Halk goragçysynyň edarasy bilen tejribe alyşmak duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 14-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2022-nji ýyl üçin Iş meýilnamasynyň çäklerinde daşary ýurtlarda hereket edýän adam hukuklary boýunça garaşsyz edaralaryň çaganyň hukuklary boýunça degişli bölüminiň iş tejribeligini öwrenmek boýunça Gruziýa döwletiniň Halk goragçysynyň edarasynyň wekilleri bilen wideo aragtnaşyk ulgamy arkaly tanyşdyryş duşuşygy geçirildi.
Duşuşyk ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Gruziýanyň Halk goragçysynyň edarasynyň wekilleri, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň ýurtdaky wekili, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşykda Gruziýanyň Halk goragçysynyň edarasynyň wekilleri, Ýekaterina Shiladze we Ketewan Sohadze, hem-de halkara bilermen Georgiý Tuguşi ýurtda çagalaryň hukuklaryny goramak we ösdürmek boýunça kanunçylykda bellenilenler, ýurtda edara tarapyndan ýerine ýetirilýän işler, çagalaryň ýüz tutmalarynyň görnüşleri we olaryň guramaçylykly seredilşi, degişli bölümleriniň esasy wezipeleri hakynda öňdebaryjy tejribeleri bilen çykyş etdiler. Çäräniň dowamynda Adalatçynyň diwanynyň hem çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmek babatda netijeli işleri, hususan-da çagalar babatda ÝUNISEF bilen däp bolan hyzmatdaşlygy barada bellenip geçildi.
Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasyny taýýarlamak boýunça iş maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 11-13-nji oktýabrynda Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasyny taýýarlamak boýunça üç günlük iş maslahaty geçirildi. Bu maslahat ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyna girýän ministrlikleriň, döwlet we jemgyýetçilik edaralarynyň, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Iş maslahatynyň barşynda täze hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasyny işläp taýýarlamakda we onda görkezilenleri ýerine ýetirmekde hyzmatdaşlaryň orny, çagalar bilen bagly Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde Türkmenistanyň öňegidişligi, Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi bilen bagly syndan gelip çykýan esasy maslahatlar babatda hyzmatdaşlaryň çykyşlary diňlenildi. Soňra ÝUNISEF-iň halkara bilermeni Arkadiý Torisyn hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasynyň teklip edilýän gurluşy we muňa üýtgetmeleri girizmegiň nazaryýeti hakynda çykyş etdi.
Maslahatyň dowam edýän günlerinde Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara Iş toparynyň agzalarynyň wekilleri hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasynyň üstünde işläp, degişlilikde öz tekliplerini hödürlediler.
Türkmenistanda çagalary goramak ulgamlaryny pugtalandyrmak boýunça tegelek stol geçirildi
2022-nji ýylyň 16-njy sentýabrynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda ýurtda çagalary goramak ulgamlaryny berkitmek we pugtalandyrmak boýunça tegelek stol geçirildi. Bu çäre ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş prokuraturasynyň, Adalat ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher häkimlikleriniň hem-de Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky çagalaryň hukuklaryny goramak we maşgalalara goldaw bermek boýunça merkezi topar barada, etrap we etrap hukukly şäher häkimlikleriniň çagalar we maşgala meseleleri boýunça bölüminiň, etrap we etrap hukukly şäher häkimlikleriniň çagalaryň hukuklaryny goramak we maşgalalara goldaw bermek boýunça toparlarynyň düzgünnamalarynyň taslamalaryna seredildi. Çärä gatnaşyjylar çagalary we maşgalalary goramak ulgamyny berkitmäge, bular bilen bagly işläp taýýarlanan düzgünnamalaryň taslamalaryna degişlilikde öz teklipleri bilen çykyş etdiler.
Tegelek stoluň maksady çagalaryň hukuklaryny goramak we maşgalalara goldaw bermek meseleleri boýunça ýerli ýerine ýetiriji häkimiýet edaralarynyň, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak maksady bilen çagalaryň hukuklaryny we maşgalalara ýardam bermek ulgamy babatda durmuş hyzmatlarynyň çygryny giňeldip we ugtaşdyrmagyň guralyny üpjün edip netijeliligini ýokarlandyrmakdan hem maslahatlaşmakdan we indiki ädimleri kesgitlemekden ybarat boldy.
Türkmenistanda ynsanperwer çäreleriň barşynda çagalar babatda esasy borçlar boýunça sebitleýin okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 14-nji sentýabrynda BMG-niň Çagalar Gaznasynyň (ÝUNISEF) ynsanperwer çäreleriň barşynda çagalar babatda esasy borçlar boýunça sebitleýin okuw maslahaty geçirildi. Bu maslahat BMG-niň Çagalar Gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Goranmak ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Döwlet migrasiýa gullugynyň, Bilim ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Statistika baradaky döwlet komitetiniň, Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Okuw maslahaty ÝUNISEF-iň Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary üçin sebitleýin wekilhanasynyň direktorynyň orunbasary jenap Filipp Kori tarapyndan açylyp, çäräniň dowamynda bu ÝUNISEF-iň ştab-kwartirasyndaky we beýleki döwletlerdäki wekilhanalarynyň hünärmenleri ynsanperwerlik çäreleriniň dowamynda çagalara gönükdirilen Suw, arassaçylyk we gigiýena üpjünçiligi (WASH) hem-de adatdan daşary ýagdaýlarda görülmeli taýýarlyk babatda çykyş etdiler. Çagalar babatda ynsanperwerlik çäreleriniň çäginde Durnukly Ösüş Maksatlaryna ýetmekde suw üpjünçiligi, arassaçylyk we gigiýena talaplaryna düşünmek we berjaý etmek baradaky çykyşlar okuw maslahatynyň dowamyny ýetirdi.
Çäräniň maksady ynsanperwer çäreleriň dowamynda çagalar babatda esasy borçlar we olardan gelip çykýan wezipeler hem-de öňdebaryjy tejribeler bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň Mary welaýatyna iş sapary
Şu gün Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça Mary welaýatyna iş saparyny amala aşyrdy. Gahryman Arkadagymyz sebitdäki işleriň ýagdaýy, bejergi alýan çagalaryň saglygyny berkitmek ugrunda welaýatyň çagalar hassahanasynda alnyp barylýan işler, täze gurlan ýaşaýyş jaýlarynda ilatyň amatly ýaşamagy we dynç almagy üçin döredilen şertler bilen tanyşdy, şeýle-de Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň talyplarydyr mugallymlary bilen duşuşdy, Mary şäherindäki Gurbanguly hajy metjidine baryp gördi.
Häzirki wagtda durmuş ugurly desgalaryň, hususan-da, saglygy goraýyş ulgamyna degişli merkezleriň gurulmagyna, olaryň ýokary halkara görkezijilere kybap derejede enjamlaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi.
Gahryman Arkadagymyz welaýatyň çagalar hassahanasynda bejergi alýan çagalaryň saglyk ýagdaýy bilen gyzyklandy hem-de olaryň ene-atalary bilen söhbetdeş boldy. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy bejergi alýan çagalaryň doly sagalýança gözegçilikde saklanjakdygyny, olara zerur goldawlaryň beriljekdigini aýtdy. Gahryman Arkadagymyz bu çagalara Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan degişli ýardam beriljekdigini belledi hem-de ene-atalara çagalarynyň tiz sagalmaklary baradaky arzuwlaryny beýan etdi.
Hassahanada operasiýa taýýarlyk üçin degişli bejergini alýan çaga hormatly Arkadagymyza täze öwrenen goşgusyny okap berdi. Munuň özi çagalaryň saglygy hakyndaky alada hoşallygyň nyşany bolup ýaňlandy.
Onuň ejesi çagalaryň sazlaşykly ösüşi, olaryň saglygy barada döwlet tarapyndan yzygiderli alada edilýändigi üçin lukman Arkadagymyza we Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden çykýan hoşallyk sözlerini aýtdy.
Hormatly Arkadagymyz hassahanada operasiýa geçirilmegine taýýarlyk görülýän bölümde bejergi alýan çagalaryň ýene-de biriniň ýanyna bardy.
Gahryman Arkadagymyz çaganyň ene-atasy bilen gürrüňdeşliginiň dowamynda olaryň çagalarynyň doly derejeli sagalmagy ugrunda zerur tagallalaryň ediljekdigini aýdyp, çagajyga tiz sagalmagyny arzuw etdi. Lukman Arkadagymyz bölümiň nobatdaky otagyna bardy. Bu ýerde bejergi alýan çaga we onuň ejesi yzygiderli alada üçin mähriban Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.
Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow çagalar hassahanasynda bejergi alýan körpelere sowgatlary gowşuryp, döwletimiziň geljekde-de hassahanalarda lukmançylyk kömegini alýan çagalaryň saglygy bilen baglanyşykly meseleleriň çözülmegini üns merkezinde saklajakdygyny aýtdy. Gahryman Arkadagymyz bu ýerde bejergi alýan çagalara we olaryň ene-atalaryna hoşniýetli arzuwlaryny beýan edip, çagalaryň tiz sagaljakdyklaryna ynam bildirdi we olar bilen hoşlaşdy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy hassahananyň işgärlerine Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan Germaniýa Federatiw Respublikasynyň “Drager” kompaniýasynyň “Savina 300” kysymly emeli dem beriş enjamyny gowşurdy.
Bu enjam hassahananyň reanimasiýa bölüminde näsag bäbeklere we çagalara emeli dem bermek üçin ulanylýar. Enjam ýokary hilliligi, ulanyşda amatlylygy bilen tapawutlanýar. Ol ýokary basyşyň kömegi bilen dem alyş ýollaryna howanyň, kislorodyň we derman serişdeleriniň barmagyny üpjün edýär. Şol bir wagtyň özünde bu enjam adamyň ganynyň düzümini kislorod bilen baýlaşdyrýar. Şeýle-de emeli dem beriş enjamy öýkenlerde gaz goýberiş ukybyny üpjün edýär, näsagyň dem alşynyň sazlaşygyny ýola goýýar. Mundan başga-da, enjamyň üsti bilen näsaga geçirilen ähli bejergiler baradaky maglumatlar alty aýyň dowamynda saklanýar.
Bu lukmançylyk enjamynyň häzirki wagtda sebitde ýeke-täkdigini bellemeli. Munuň özi ýurdumyzda hereket edýän we täze gurulýan lukmançylyk edaralarynyň enjamlaşdyrylyşy babatda häzirki zamanyň ýokary görkezijilerine doly laýyk gelýändigini görkezýär. Lukman Arkadagymyzyň ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyny döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirmek boýunça başyny başlan asylly işleriniň hormatly Prezidentimiz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilmegi halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň baş şertini emele getirýär.
Hassahananyň lukmanlary dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijisiniň iň kämil enjamynyň hassahana berlendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler hem-de öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda ähli zerur tagallalary gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdylar.
Soňra hajy Arkadagymyz Mary welaýatynyň Sakarçäge etrabynyň merkezinde ulanmaga berilýän 4 gatly 48 öýli döwrebap ýaşaýyş jaýynyň açylyş dabarasynyň geçirilýän ýerine geldi. Bu ýerde hormatly Arkadagymyzy etrabyň ýaşaýjylary, täze jaýa göçüp gelmek bagty miýesser eden maşgalalar uly ruhubelentlik bilen garşyladylar. Aýdym-sazly çykyşlar dabara baýramçylyk öwüşginini çaýdy.
Gahryman Arkadagymyz dabara gatnaşýanlary şanly waka hem-de mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ýetip gelýän 31 ýyllyk baýramy bilen gutlady. Täze ýaşaýyş jaýynyň açylmagy baýramçylygyň öňüsyrasynda geçirilýän dabaralaryň üstüni ýetirdi. Häzirki wagtda halkymyzyň, aýratyn-da, ýaşlaryň sagdyn durmuş ýörelgelerine ygrarly, berk bedenli bolmaklary ugrunda zerur tagallalar edilýär. Bu bolsa “Il saglygy — ýurt baýlygy” diýen şygaryň rowaçlyklara beslenýändigini görkezýär diýip, hajy Arkadagymyz aýtdy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ýurdumyzda “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary esasy ýörelge edinen durmuş ugurly döwlet syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde adamlar we olaryň saglygy, şeýle-de ýokary durmuş derejesiniň üpjün edilmegi bilen baglanyşykly meselelere zerur ähmiýet berilýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş ýagdaýy bilen tanşyp durmak asylly däbe öwrüldi.
Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň welaýatlarynda durmuş ulgamyna degişli giň möçberli özgertmeleriň amala aşyrylýandygyny, medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşyklarynyň yzygiderli dowam etdirilýändigini, olarda ýokary derejeli ýaşamak, göwnejaý dynç almak üçin ähli zerur şertleriň döredilýändigini belledi. Şunda döredilýän mümkinçilikleriň tutuş halkymyz üçin elýeterli bolmagyna aýratyn üns berilýär.
Hajy Arkadagymyz ýurdumyzda mümkinçiligi çäkli bolan adamlar üçin hem ýokary derejeli ýaşaýşyň üpjün edilmegi ugrunda döwlet derejesinde tagalla edilýändigini aýdyp, şu günki açylýan döwrebap ýaşaýyş jaýynyň Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna gurulmagynyň ähli adamlar hakdaky aladanyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň birine öwrülendiginiň nyşanydygyny nygtady.
Bu ýerde guralan dabara gatnaşýan kümüş saçly eneleriň biri hormatly Arkadagymyza halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegi ugrunda yzygiderli tagalla edýändigi, asylly işleriň Arkadagly Serdarymyz tarapyndan dowam etdirilýändigi üçin ähli eneleriň adyndan hoşallyk sözlerini aýtdy.
Hajy Arkadagymyz hoşniýetli sözler üçin minnetdarlyk bildirip, adamlar, olaryň bagtyýar durmuşy hakyndaky aladanyň döwletimiziň hemişelik üns merkezinde saklanjakdygyny belledi.
Soňra hormatly Arkadagymyz mümkinçiligi çäkli bolan adamlar üçin niýetlenen ýaşaýyş jaýynda döredilen şertler bilen tanyşlygyň barşynda täze jaýa göçüp gelmek bagty miýesser eden etrabyň Çaşgyn geňeşliginiň ýaşaýjysy Ý.Çaryýewiň öýüne baryp gördi.
Öý eýeleri hormatly Arkadagymyzy mähirli garşylap, edilýän aladalar üçin hormatly Arkadagymyza we Arkadagly Serdarymyza hoşallyk bildirdiler. Öý eýesi 2006-njy ýylda maşgala gurandygyny, bir oglunyň bardygyny, bu gün bolsa hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen ulanmaga berlen täze jaýa göçüp gelmek bagtynyň miýesser edendigini uly buýsanç bilen gürrüň berdi.
Gahryman Arkadagymyz öý eýeleriniň iş, durmuş şertleri, hal-ýagdaýlary bilen içgin gyzyklanyp, adamlar, şol sanda mümkinçiligi çäkli raýatlar hakyndaky aladanyň döwlet syýasatynyň möhüm ugruna öwrülendigini belledi we şeýle maşgalalara kömek-goldawlaryň yzygiderli beriljekdigini aýtdy. Hormatly Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, hemmetaraplaýyn ösen we ykdysady taýdan kuwwatly döwletimizde halkymyzyň durmuş üpjünçiligine möhüm ähmiýet berilýär. Soňra hajy Arkadagymyz öý eýesi bilen bilelikde täze jaýyň otaglary bilen tanyşdy. Öýüň enjamlaşdyrylyşy, otaglaryň ýerleşdirilişi bildirilýän talaplara doly laýyk gelýär. Öýüň otaglarynda, aşhanasynda mümkinçiligi çäkli adamlara niýetlenen oňaýly şertler döredildi.
Hormatly Arkadagymyz bu ýerde öý eýesine haýyr-sahawat gaznasyndan täze arabany, şeýle-de maşgala agzalaryna hormatly Prezidentimiziň adyndan toý sowgatlaryny gowşurdy. Öý eýeleri özlerine bildirilen uly hormat üçin hoşallygyň nyşany hökmünde hajy Arkadagymyza toý düwünçegini gowşurdylar. Gahryman Arkadagymyz öý eýeleriniň haýyşy boýunça olar bilen ýadygärlik surata düşdi.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy dabara gatnaşanlara üstünlikleri arzuw etdi we Türkmenistanyň Döwlet energetika institutyna tarap ugrady.
Hormatly Arkadagymyz, ilki bilen, institutyň eýwanynda ýaýbaňlandyrylan serginiň gymmatlyklary bilen tanyşdy. Institutyň rektory bu ýokary okuw mekdebiniň 25 ýylyň dowamynda geçen ýoly, gazanan üstünlikleri, şeýle-de talyplaryň dürli derejedäki ders bäsleşiklerinde mynasyp bolan diplomlary we degişli resminamalar barada giňişleýin maglumat berdi. Munuň özi institutyň amaly hem-de usulyýet okuwlaryny guramakda gazanýan üstünlikleriniň aýdyň nyşanyna öwrüldi.
Alym Arkadagymyz institutyň mejlisler zalynda mugallymlaryň we talyplaryň öňünde çykyş etdi. Energetika institutynyň döwrebap, häzirki zaman binasy 2010-njy ýylda ulanmaga berildi. Türkmenistanyň Döwlet energetika instituty ýurdumyzyň çalt depginlerde ösýän energetikasy, senagaty üçin bilimiň öňdebaryjy usullary esasynda ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak maksady bilen döredildi.
Şu ýylyň 12-nji awgustynda bu institutyň döredilenine 25 ýyl bolandygyny aýdyp, hormatly Arkadagymyz hemmeleri bu şanly sene bilen gutlady. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllyk baýramynyň bellenilýän aýyna gadam basylan döwürde ýurdumyzyň ähli ýerinde milli baýramçylygymyz bilen bagly dabaralar geçirilip başlandy. Hormatly Arkadagymyz pursatdan peýdalanyp, mugallymlary hem-de talyplary ýetip gelýän Garaşsyzlyk güni bilen gutlady.
Ýurdumyzda Garaşsyzlygymyzyň 31 ýylynda örän köp işler bitirildi. Türkmenistanyň dünýä bileleşigindäki orny, halkara abraýy, syýasatda, ykdysadyýetde, medeni ulgamda gazanylan üstünlikler barada näçe aýtsaň, aýdyp oturmaly. Olaryň netijelerini her bir raýatymyz duýýandyr, şol sanda siz hem olary gündelik durmuşyňyzda görýänsiňiz diýip, alym Arkadagymyz sözüni dowam etdi.
***
Ýaşlaryň ruhy we beden taýdan sagdynlygy, hünärli, kämil şahsyýet bolmagy, döredijilik ukyby, pikirlenmek başarnygy jemgyýetimiziň kämilleşmegine hem-de döwletimiziň ösüşine uly itergi berýän güýçdür. Islendik döwletiň ykdysady kuwwaty diňe bir tebigy baýlyklary bilen däl, eýsem, ýetişdirip bilýän kämil nesilleri bilen kesgitlenilýär. Türkmenistan hem bu ugurda kuwwatly döwlet diýip arkaýyn aýdyp bileris diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy çykyşynyň dowamynda ýaşlaryň ylmyň soňky gazanan innowasion, sanly tehnologiýalaryndan oňat baş çykarmaklaryny gazanmagyň, döwrebap bilim almaklaryny üpjün etmegiň, olara “Watan” diýen beýik düşünjäniň mukaddesdigini düşündirmegiň wajypdygyny belläp, bu ýörelgeleriň Türkmenistanyň ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň özenini düzýändigine ünsi çekdi. Ýaşlar syýasatynyň esasy maksady bolsa ýaş nesliň kemala gelmegi, şahsyýet hökmünde ösmegi, olaryň aň-paýhas, döredijilik hem-de ruhy mümkinçiliklerini jemgyýetimiziň we döwletimiziň bähbitlerine gönükdirmekleri üçin has amatly şertleri döretmekden ybaratdyr.
Hormatly Arkadagymyz ýurdumyzda ýaşlar syýasatyny amala aşyrmak üçin bu ulgamda milli kanunçylygy mundan beýläk-de kämilleşdirmäge aýratyn üns berilýändigini aýdyp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň teklibi boýunça Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahaty hem-de Mejlisi tarapyndan «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşiniň kabul edilendigini belledi.
Bu Kanun taýýarlanylanda, ýaşlaryň öz pikirleri, teklipleri göz öňünde tutuldy. Türkmen oba hojalyk institutynda, Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynda ýaş mugallymlar, talyplar bilen geçirilen duşuşyklaryň aýratyn täsirli bolandygyny belläp, alym Arkadagymyz bu gün bolsa talyplaryň pikirlerini diňlemekçidigini aýtdy.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe halkymyz «Halkyň Arkadagly zamanasy» diýlip yglan edilen ýyly şanly wakalara hem-de zähmet üstünliklerine besleýär. Olarda ýaşlarymyzyň bitirýän işleriniň hem aýratyn orny bar. Işçi, daýhan, telekeçi, hünärmen ýaşlar gowy işlemek, talyplar bolsa gowy okamak bilen üstünliklere goşant goşýarlar. Şol üstünlikler XXI asyrda ýurdumyzyň durnukly ösüşini üpjün edýär. Ata Watanymyzyň geljegi gurulýar.
Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ähli ösüşleriň, şöhratly üstünlikleriň binýadydygyny belläp, alym Arkadagymyz döwletimiziň we halkymyzyň ýeten belent derejeleriniň Garaşsyzlygymyz hem Bitaraplygymyz bilen aýrylmaz baglanyşyklydygyny aýtdy.
Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygynyň şanly baýramynyň bellenilmeginiň öň ýanynda Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýynyň geçirilmegi hem siziň durmuşyňyzda taryhy wakadyr. Onda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow çykyş edip, türkmen ýaşlarynyň geljekde ýerine ýetirmeli işleri barada anyk wezipeleri kesgitledi hem-de olara uly ynam bildirdi.
Alym Arkadagymyz talyp ýaşlaryň bu wezipeleri abraý bilen berjaý edip, ata Watanymyzyň Garaşsyzlygyny pugtalandyrmaga, hemişelik Bitaraplygyny berkitmäge, ýurdumyzy gülledip ösdürmäge mynasyp goşant goşjakdyklaryna ynanýandygyny belledi. Ýaşlar Türkmenistanyň baý energetiki mümkinçilikleriniň bardygyna buýsanmalydyr.
“Siz halkymyz üçin, ykdysadyýetimiziň pudaklary üçin aýratyn möhüm bolan energetika ulgamynda işlemäge mümkinçilik alan bagtly ýaşlarsyňyz!” diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni jemledi.
Duşuşyga gatnaşan mugallymlar we talyplar häzirki zaman ylmyny kämilleşdirmek, sanly bilimi ösdürmek ugrunda döredilýän mümkinçilikler üçin hormatly Arkadagymyza hem-de Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden çykýan hoşallyk sözlerini aýtdylar.
Bellenilişi ýaly, talyp ýaşlaryň ýurdumyzyň mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan durnukly hem-de hemmetaraplaýyn ösüşine mynasyp goşant goşmaklary, olaryň häzirki zamanyň talaplaryna laýyk derejede bilim-terbiýe almaklary ugrunda döwlet tarapyndan zerur tagallalar edilýär. Çykyş edenler Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň dünýä giňişligindäki eýeleýän ornunyň berkidilmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünliklere beslenýändigini guwanç bilen bellediler. Olar hemmetaraplaýyn bilim almak, dünýä ylmyna çuňňur aralaşmak we häzirki zamanyň täzeçil tehnologiýalaryny ulanmak üçin döredilen mümkinçiliklerden netijeli peýdalanyp, Watanymyz üçin ýokary bilimli hünärmenler bolup ýetişjekdiklerine ynandyrdylar.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy çykyşlar üçin minnetdarlyk bildirip, ata Watanymyzyň ösüşiniň täze tapgyrynda türkmen halkynyň toplan baý durmuş tejribesini hem-de asyrlaryň dowamynda kemala gelen milli ruhy gymmatlyklary nazara almak bilen, ýaşlaryň öňünde durýan wezipeleriň üstünlikli çözülmelidigini belledi we institutyň mugallymlaryna, talyplaryna özüniň sowgatlaryny gowşurdy.
Soňra Gahryman Arkadagymyz hemmelere üstünlik arzuw edip, bu ýerden Mary şäheriniň gözel künjekleriniň birinde ýerleşýän Gurbanguly hajy metjidine tarap ugrady.
Metjidiň ýanynda hajy Arkadagymyzy Türkmenistanyň müftüsi, Mary welaýatynyň baş ymamy we Gurbanguly hajy metjidiniň ymamy garşyladylar. Hajy Arkadagymyz din wekilleri bilen gürrüňdeş bolup, ýurdumyzda gadymy milli däp-dessurlarymyzyň täze taryhy döwürde mynasyp dowam etdirilýändigini belledi.
Gahryman Arkadagymyz hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça Mary welaýatyna amala aşyran saparynyň dowamynda çagalar hassahanasynda bejergi alýan çagalar we olaryň ene-atalary bilen gürrüňdeş bolandygyny, täze ýaşaýyş jaýynyň açylyş dabarasyna gatnaşandygyny, talyp ýaşlar bilen duşuşandygyny aýtdy. Munuň özi ýurdumyzyň ähli künjeklerinde giň gerimli özgertmeleriň yzygiderli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň güwäsidir.
Din wekilleri ilat arasynda bolup, halkyň hal-ýagdaýy bilen içgin gyzyklanýandygy, raýatlarymyzyň durmuşynyň abadançylyk derejesiniň ýokarlandyrylmagyna, ösüp gelýän ýaş nesliň mynasyp derejede terbiýelenilmegine uly üns berýändigi üçin hajy Arkadagymyza tutuş halkymyzyň adyndan hoşallyk sözlerini aýtdylar.
Soňra hajy Arkadagymyz yslam dünýäsinde mukaddes künjek saýylýan Mekgeden özüne ýadygärlik sowgat hökmünde iberilen keramatly Käbäniň ýazgysy bolan örtükden, hormatly Arkadagymyzyň Saud Arabystany Patyşalygyna amala aşyran saparynyň çäklerinde haj parzyny berjaý eden wagtynda çuňňur hormatyň nyşany hökmünde sowgat berlen teperrikden, şeýle-de Arkadagly Serdarymyzyň mukaddes Käbede umra hajyny berjaý eden pursatlarynda sowgat berlen teperrikden ybarat bolan mukaddesliklere togap etdi.
Gurbanguly hajy metjidinde hormatly Prezidentimiziň halkymyzyň bagtyýarlygynyň hem-de ýurdumyzyň ösüşiniň bähbidine ähli asylly başlangyçlarynyň üstünliklere beslenmegi dileg edildi.
Häzirki wagtda hajy Arkadagymyzyň we Arkadagly Serdarymyzyň ýadawsyz tagallalary netijesinde bu milli ýörelgeler mynasyp dowam etdirilýär hem-de täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýar. Hajy Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, biz şu günümizi we geljegimizi ynsanperwer kadalar, şöhratly ata-babalarymyzyň miras goýan belent ahlak gymmatlyklary esasynda gurýarys.
Soňra ýurdumyzyň müftüsi keramatly Gurhandan süreleri okap, Watanymyzyň abadançylygynyň, halkymyzyň bagtyýarlygynyň bähbidine hajy Arkadagymyzyň başyny başlan asylly işleriniň Arkadagly Serdarymyz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilmegini Beýik Biribardan dileg etdi.
Hajy Arkadagymyz döwletimiziň jemgyýetçilik durmuşyna işjeň gatnaşýandyklary üçin hormatly ýaşululara minnetdarlyk bildirdi we bu ýerden ugrady.
Türkmenistanda çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan edýän kanunçylyk seljermesiniň netijeleri hem-de bu ugurda teklipler boýunça “tegelek stol” geçirildi
2022-nji ýylyň 12-nji awgustynda Türkmenistanda çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan edýän kanunçylyk seljermesiniň netijeleri hem-de bu ugurdaky teklipler boýunça “tegelek stol” geçirildi. Bu “tegek stol” BMG-niň Çagalar Gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş Prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni hanym Irina Urumowa çagalara ten temmisiniň ulanylmagynyň hem-de olaryň rehimsiz çemeleşilmeginiň gadagan edilmeginiň ähmiýeti, bu ugurda kanunçylyk seljermesiniň netijeleri bilen tanyşdyryp, daşary ýurtlaryň öňdebaryjy tejribesiniň mysallary bilen bilelikde teklipleri hödürledi.
Geçirilen çäräniň maksady çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan edýän kanunçylyk seljermesiniň esasy netijeleri bilen tanyşmakdan, şeýle hem bu ugurdaky kanunçylygy has-da kämilleşdirmek we durmuşa geçirmek üçin teklipleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan Döwletliler köşgüniň çagalaryna süýjülik dadymlygy gowşuryldy
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Türkmenistanyň Döwlet serhet gullugynyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň Hojalyk müdiriýetinde ösdürilip ýetişdirilen ekinleriň dürli görnüşinden, ir-iýmişlerden ybarat süýjülik dadymlygy Döwletliler köşgünde terbiýelenilýän çagalara gowşuryldy. Çärä Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa gatnaşdy.
Ösüp gelýän nesil, maşgala gymmatlyklarynyň hem-de ruhy taglymlaryň dowamat-dowamlylygy baradaky alada hormatly Prezidentimiziň başlangyjy boýunça amala aşyrylýan, milli ynsanperwerlik ýörelgelerine esaslanýan durmuş ugurly syýasatyň aýrylmaz bölegidir. Bu gün döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda ýaş nesliň hemmetaraplaýyn sazlaşykly terbiýelenilmegi hem-de aň-paýhas başarnyklarynyň doly açylmagy üçin ähli şertler döredilýär.
Döwletliler köşgünde terbiýelenilýän çagalar süýjülik dadymlygyny şatlyk bilen kabul edip, hormatly Prezidentimize bagtyýar çagalyk üçin hoşallyk bildirdiler.
Döwrebap çagalar dynç alyş merkezi açyldy
Esenguly etrabynda “Arkadagyň nesilleri” atly döwrebap çagalar dynç alyş merkeziniň açylyş dabarasy boldy. Oňa Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy we deputatlar, welaýat, şäher häkimlikleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, hormatly ýaşulular, etrabyň ýaşaýjylary gatnaşdylar.
Baýramçylyk lybasyna beslenen döwrebap toplumyň çäginde şatlykly ýagdaý emele geldi — ähli ýerde joşgunly aýdym-sazlar ýaňlandy. Döredijilik toparlary myhmanlar üçin baýramçylyk maksatnamasyny taýýarladylar. Ýaş aýdymçylaryň we tansçylaryň köpöwüşginli çykyşlarynda ýaş nesliň sazlaşykly ösmegine hemmetaraplaýyn üns berýändigi üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden hoşallyk beýan edildi.
Açylyş dabarasynda çykyş edenler Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe mähriban halkymyzyň abadançylygyny has-da ýokarlandyrmak hakynda aladanyň tutuş ugurdaş düzümiň kemala getirilmegine ulgamlaýyn we toplumlaýyn çemeleşmäni üpjün edýän ägirt uly durmuş maksatly taslamada öz aýdyň beýanyny tapýandygyny bellediler. Halkymyz baradaky alada bolsa hormatly Prezidentimiz tarapyndan durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugruna öwrüldi.
Durmuş-ykdysady ösüşiň ýokary depginleri, ýurdumyzyň sebitleriniň düýpli özgeren ajaýyp keşbi Türkmenistanyň soňky ýyllarda ösüş we rowaçlyk ýolunda gazanan uly üstünlikleriniň netijesidir. «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň şypahana-dynç alyş düzüminiň üstüni ýetiren täze, döwrebap “Rowaç” kottejler toplumynyň açylyp ulanmaga berilmegi hem munuň aýdyň subutnamasydyr.
Balkan welaýatynyň Esenguly etrabynyň welaýatlaryň etraplarynyň we etrap hukukly şäherleriniň arasynda ähli görkezijiler boýunça iň ýokary netijeleri gazanyp, her ýyl geçirilýän bäsleşigiň ýeňijisi bolandygyny hem-de Türkmenistanyň Prezidentiniň Buýrugyna laýyklykda, ABŞ-nyň 1 million dollary möçberindäki pul baýragy bilen sylaglanandygyny bellemek gerek. Hut şol pul serişdeleri çagalar üçin täze dynç alyş merkeziniň desgalarynyň gurluşygyna hem-de döwrebap enjamlar bilen üpjün edilmegine gönükdirildi.
Bagtyýar çagalygy goramak hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda yzygiderli amala aşyrylýan durmuş ugurly döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr. Çagalara aýratyn üns bermek, olar barada çäksiz alada etmek asyrlaryň dowamynda halkymyzyň mizemez ýörelgeleri bolmagynda galýar. Ýurdumyzda gadymdan gözbaş alýan däplere eýerilip, beden taýdan sagdyn, ruhy taýdan kämil türkmenistanlylaryň ýaş neslini terbiýeläp ýetişdirmäge, olar üçin ähli babatda abadan durmuşy üpjün etmäge, ýaşlaryň intellektual kuwwatyndan has netijeli peýdalanmaklary üçin ähli şertleri döretmäge gönükdirilen işler yzygiderli amala aşyrylýar. Üstünlikli durmuşa geçirilýän strategik döwlet maksatnamalary hem hut şu maksatlara gönükdirilendir.
Türkmenistanyň çagalaryň hukuklaryny goramak ulgamynda gazanýan üstünlikleriniň dünýä bileleşiginiň goldawyna we ykraryna mynasyp bolýandygyny bellemek möhümdir. Ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasy, ilkinji nobatda, onuň iri düzümleriniň biri bolan Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýändigi munuň aýdyň mysalydyr. Türkmenistan Milletler Bileleşiginiň doly hukukly agzasy bolmak bilen, BMG-niň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasyny tassyklap, bu ulgamda öz üstüne alan borçnamalaryny birkemsiz ýerine ýetirýär hem-de özüniň ýaş raýatlary üçin has amatly şertleri üpjün etmek boýunça wezipeleri çözmäge örän jogapkärli çemeleşýändigini görkezýär.
BMG-niň möhüm konwensiýalarynyň hem-de teswirnamalarynyň tutuş toplumynyň tassyklanylmagy bu ugurda amala aşyrylýan çäreleriň netijeli häsiýete eýediginiň aýdyň subutnamasydyr. Şolaryň hatarynda gönüden-göni eneligi we çagalygy goramaga degişli resminamalar, şeýle-de ýurdumyzda kabul edilen kanunçylyk namalary hem bar. Türkmenistanyň Konstitusiýasy adamyň hukuklary baradaky, şol sanda zenanlaryň we çagalaryň hukuklaryna degişli halkara konwensiýalaryň we jarnamalaryň esasy düzgünleriniň ählisini diýen ýaly özüne birleşdirýär.
Balkan welaýatynda ähli ulgamlarda durmuşa geçirilýän ägirt uly özgertmeleriň ýokary depgini alnyp barylýan gurluşyklaryň giň geriminde öz beýanyny tapýar. Durmuş maksatly desgalary gurmak şonuň möhüm ugry bolup durýar. Soňky ýyllarda bu ýerde köp gatly ýaşaýyş jaýlary we beýleki desgalar guruldy. Bu binalardyr desgalar adamlaryň ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamagy, döredijilikli zähmet çekmegi, göwnejaý dynç almagy üçin has oňaýly şertleri üpjün edýär.
Umuman, ýurdumyzda bolup geçýän wakalar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň türkmenistanlylaryň abadan durmuşyny üpjün etmek, ilkinji nobatda, ýaş nesli sazlaşykly terbiýelemäge degişli meselelere uly üns berýändigine şaýatlyk edýär. Häzirki wagtda ýaş nesil üçin döwrebap bilim edaralary, sport we dynç alyş merkezleri toplumlaýyn gurulýar. Öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen täze mekdepler, çagalar baglary, dynç alyş-sagaldyş toplumlary diňe bir paýtagtymyzda we welaýat merkezlerinde däl, eýsem, ýurdumyzyň beýleki şäherdir obalarynda-da gurulýar.
Döwlet Baştutanymyzyň taýsyz tagallalary çagalaryň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge, ýaş nesliň zehinleriniň, ukyplarynyň ösdürilmegi üçin ähli şertleriň döredilmegine gönükdirilendir. Bu işler, ilkinji nobatda, Watanymyzyň ykbaly, onuň mynasyp geljegi üçin örän uly jogapkärçilik bilen şertlendirilendir.
Mälim bolşy ýaly, bedenterbiýäni we sporty ösdürmäge uly üns berýän hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek, bu işe ýaş türkmenistanlylary çekmek barada yzygiderli alada edýär. Gökderede hem-de «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ýerleşýän çagalar sagaldyş-dynç alyş merkezleriniň sany ýylsaýyn artýar. Şeýle merkezler welaýatlarda-da guruldy. Bu ýerde çagalar özleriniň göwnüne ýaraýan güýmenjeleri bilen meşgullanyp bilerler. Munuň özi örän peýdaly hem-de gyzykly bolup, körpeleriň her birine şadyýan bäsleşiklere gatnaşyp, sport bilen meşgullanmaga, gözýetimini giňeltmäge, döredijilik ukyplaryny ösdürmäge mümkinçilik berýär.
Ine, şu gün hem sebitde şatlykly waka — “Arkadagyň nesilleri” atly döwrebap çagalar dynç alyş merkeziniň açylyş dabarasy bolup geçýär. Bu ýerde çagalaryň ýüzlerçesi göwnejaý dynç alyp, wagtlaryny şadyýan geçirip biler. Munuň özi ýurdumyzyň ýaş raýatlaryna nobatdaky ajaýyp sowgatdyr. Ol hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ösüp gelýän nesil baradaky çäksiz aladasynyň ýene bir aýdyň subutnamasydyr.
Meýdany 1,5 gektara barabar bolan bu merkez Esenguly etrap häkimliginiň buýurmasy boýunça Durmuş maksatly hyzmat ediş müdirligi tarapyndan çagalaryň dynç alşyny guramaga hem-de gurluşyk ülňülerine bildirilýän häzirki zaman talaplaryna laýyklykda bina edildi. Bu ýerde çagalaryň wagtlaryny şadyýan we işjeň geçirmegi üçin ähli şertler döredildi.
Bu dynç alyş merkezinde dürli medeni çäreleriň — gyzykly aýdym-saz bäsleşikleriniň, köpöwüşginli festiwallaryň, sport ýaryşlarynyň guralmagy asylly däbe öwrüler.
Maşgala bolup dynç almak babatda döredilen ajaýyp mümkinçilikler bu dynç alyş merkeziniň aýratynlyklarynyň biridir. Uly ýaşly adamlar hem, ýaşlykdan işjeň dynç almak we sport bilen meşgullanmak ýaly endikler öwredilýän çagalar hem bu ýerde boş wagtyny gyzykly, işjeň, göwnejaý geçirip bilerler.
Merkeziň çäginde dürli attraksionlar, şol sanda oýun hiňňildikleri, awtodrom, syn ediş çarhy, oýun zaly, garbanyşhana, çaga oýnawaçlarynyň dükany hem-de beýlekiler ýerleşýär. Bu ýere gelýänler üçin ýaşyl baglaryň we gülleriň arasynda amatly oturgyçlar hem ornaşdyrylypdyr.
Mundan başga-da, täze merkezde edara binasy guruldy. Onda işgärleriň netijeli işlemegi üçin ähli şertler döredildi. Dynç alyş merkezi doly abadanlaşdyryldy, agşam çagynda onuň çägindäki täsin, owadan çyralar nurana şöhle saçýar. Şeýle-de awtoduralga, dürli tehniki otaglar, beýleki ugurdaş desgalar göz öňünde tutuldy.
Bagtyýar çagalaryň çäksiz şatlygy hem-de alyslardan eşidilýän şadyýan gülküleri döwlet Baştutanymyzyň biziň umyt-arzuwlarymyz hem-de bagtyýar geljegimiz bolan ýaş türkmenistanlylaryň hemmetaraplaýyn ösmegine, sagdynlygyna hem-de abadançylygyna gönükdirilen döwlet syýasatynyň netijeli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Döwrebap çagalar dynç alyş merkeziniň açylyş dabarasy Esenguly etrabynyň ähli ýaşaýjylary üçin hakyky baýramçylyga öwrüldi. Çäräniň baş gahrymanlary bolan çagalar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa bu ajaýyp we täsin sowgat, özleriniň abadançylygy baradaky hemmetaraplaýyn aladasy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen Özbegistanyň Çagalaryň Ombudsmeniniň arasynda resmi duşuşyk geçirildi
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalaçynyň Ýazdursun Gurbannazarowanyň Özbegistanda bolan iş saparynyň çäginde 2022-nji ýylyň 30-njy iýunynda Çagalaryň hukuklary boýunça Oliý Mažlisiniň ygtyýarlysy (Çagalaryň Ombudsmeni) Aliýa Ýunusowa bilen duşuşyk geçirildi.
Duşuşykda taraplar çagalaryň hukuklaryny goramak, olaryň hukuklaryny durmuşa geçirýän edaralaryň işine gözegçilik etmek, jemgyýetçilik guramalary bilen işlemek we halkara hyzmatdaşlygy boýunça tejribe alyşdylar. Şeýle hem, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany tarapydan BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça komitetine hödürlemek üçin Alternatiw maglumaty taýýarlamak işine başlanandygy bellenildi.
Çagalaryň Ombudsmeni Aliýa Ýunusowa, Özbegistanyň Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarlysynyň aýratyn institutyny döretmekde we onuň işini guramakda öz tejribesi bilen paýlaşdy. Bilnişi ýaly, 2021-nji ýylda Özbegistanda Oliý Mažlisiniň Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarlysy (Çagalaryň Ombudsmeni) instituty resmi taýdan döredildi. Bu Özbegistanyň Prezidentiniň "Çaganyň hukuklarynyň kepilliklerini üpjün etmek ulgamyny mundan beýläk-de k��milleşdirmek boýunça çäreler hakyna" Permany bilen göz öňünde tutulandyr.
Duşuşygyň ahyrynda Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa kärdeşine mähirli garşylanandygy üçin minnetdarlyk bildirdi we işinde üstünlik arzuw etdi.
Çagalara ten temmisini bermegi aradan aýyrmak babatda kanunçylyk seljermesiniň deslapky netijeleri hem-de bu ugurda halkara tejribesi bilen tanyşdyrmak boýunça “tegelek stol” geçirildi
2022-nji ýylyň 13-nji iýunynda çagalara ten temmisini bermegi aradan aýyrmak babatda kanunçylyk seljermesiniň deslapky netijeleri hem-de bu ugurda halkara tejribesi bilen tanyşdyrmak boýunça “tegelek stol” geçirildi. Bu “tegelek stol” BMG-niň Çagalar Gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş Prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni hanym Irina Urumowa çagalara ten temmini berilmegini we olara kemsidiji hereketler bilen çemeleşmegi aradan aýyrmak babatda kadalaşdyryjy hukuk namalaryny özgertmegiň dürli mysallary bilen çykyş edip, temmi berilmegi we olara rehimsiz çemeleşilmegi babatda bu ugur boýunça geçirilen kanunçylyk seljermesiniň deslapky netijeleri bilen tanyşdyrdy. Soňra Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň wekili çagalara milli kanunçylygymyzda bellenilen jogapkärçilikler boýunça çykyşyň dowamyny ýetirdi.
Geçirlen bu çäräniň maksady çagalara ten temmisini bermegi aradan aýyrmak babatda öňdebaryjy halkara tejribeler bilen tanyşmakdan, bu ugur boýunça kanunçylyk seljermesiniň deslapky netijelerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Lebap welaýatyna iş saparyny amala aşyrdy
Şu gün Türkmenistanyň Prezidentiniň tabşyrygy boýunça Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Lebap welaýatyna iş saparyny amala aşyrdy. “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary esasy ýörelge edinýän hajy Arkadagymyz halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi bilen yzygiderli gyzyklanýar. Nobatdaky iş saparynyň dowamynda Gahryman Arkadagymyz welaýatyň merkezindäki köpugurly hassahana baryp, ilatyň, aýratyn-da, çagalaryň saglygynyň berkidilmegi ugrunda alnyp barylýan işler bilen tanyşdy, Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň talyplarydyr mugallymlary bilen duşuşdy, bazarlarda önüm bolçulygynyň döredilişi bilen gyzyklandy hem-de Amyderýanyň üstünden geçýän Türkmenabat — Farap awtoulag köprüsine baryp gördi.
Saglygy goraýyş ulgamyny toplumlaýyn ösdürmek Türkmenistanyň Prezidentiniň durmuş ugurly syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy esasynda hem-de gönüden-göni ýolbaşçylygynda işlenip taýýarlanylan we üstünlikli durmuşa geçirilýän giň gerimli “Saglyk” Döwlet maksatnamasy milli lukmançylygyň ýokary netijeli ulgamynyň kemala getirilmegine, onuň ýokary halkara ülňülere laýyklykda, mundan beýläk-de kämilleşdirilmegine, şeýlelikde, ilatyň saglygynyň yzygiderli berkidilmegine, abadançylyk derejesiniň ýokarlandyrylmagyna, jemgyýetimizde sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkarar edilmegine gönükdirilendir.
“Döwlet adam üçindir!” diýen baş şygara laýyklykda, paýtagtymyzda we welaýatlarda keselleri bejermek hem-de anyklamak boýunça ýöriteleşdirilen merkezler, hassahanalar, şypahanalar, lukmançylyk serişdelerini öndürýän kärhanalar ulanmaga berildi. Giňden ornaşdyrylýan innowasion tehnologiýalar, dünýä belli kompaniýalardan satyn alnan häzirki zaman lukmançylyk enjamlary, ugurdaş edaralaryň giňeldilen ulgamy saglygy goraýyş ulgamyny hil taýdan täze derejä çykarmaga we şonuň netijesinde Türkmenistanyň ilatynyň ömür dowamlylygyny artdyrmaga ýardam berýär. Ýöriteleşdirilen lukmançylyk edaralarynyň hünärmenleri yzygiderli ýagdaýda hünär derejelerini ýokarlandyrmak boýunça okuwlary we iş tejribeliklerini geçýärler.
Häzirki wagtda tutuş ýurdumyz boýunça iň häzirki zaman, Merkezi Aziýa sebitinde deňi-taýy bolmadyk, ýokary tehnologiýaly lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edilen ylmy-kliniki merkezler hereket edýär. Şu ýyl bu ulgamyň edaralarynyň üstüni ýetiren lukmançylyk desgalarynyň hatarynda döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Türkmenbaşy şäherinde ulanmaga berlen köpugurly hassahanany, Daşoguz şäherinde açylan köpugurly we onkologiýa hassahanalaryny görkezmek bolar.
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyny esaslandyryjy hajy Arkadagymyz Türkmenabat şäheriniň köpugurly hassahanasyna baryp gördi. Hassahananyň kabul ediş bölüminde Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy bu ýerde işleýän lukmandan bölümlerde işgärleriň netijeli işlemegi we näsaglar üçin döredilen şertler bilen baglanyşykly maglumat aldy, onda bejergi alýan çagalaryň saglyk ýagdaýy barada gyzyklandy.
Dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen bu döwrebap hassahanada adamlara, şol sanda körpelere ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlary edilýär. Hususan-da, bu ýerde oturdylan enjamlar arkaly olaryň saglygyna gözegçilik edilýär, keselleri anyklanylýar, ýokary derejeli hünärmenler zerur bejeriş çärelerini geçirýärler. Nazary we amaly lukmançylyk boýunça belli alym hökmünde Gahryman Arkadagymyz bu ýerde geçirilýän işleriň derejesine kanagatlanma bildirip, lukmana öz hünär derejesini hemişe ýokarlandyrmagy maslahat berdi we asylly kärinde üstünlikleri arzuw etdi.
Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow häzirki wagtda ýürek keselleri bölüminde bejergi alýan çagalaryň ýagdaýy bilen gyzyklandy. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy olaryň ene-atalary bilen söhbetdeşlikde lukmançylyk hyzmatlarynyň derejesi hem-de bejeriş işleriniň netijeleri barada sorady.
Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, çagalaryň saglygyny dikeltmek bilen bagly meseleler hemişe saglygy goraýyş işgärleriniň üns merkezinde bolar, çagalaryň ýakyn wagtda doly sagalmagy üçin olara zerur lukmançylyk hyzmatlary ýerine ýetiriler.
Körpeler joşgunly goşgy setirlerinde atalyk aladasy üçin hajy Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyklaryny beýan etdiler.
Gahryman Arkadagymyz hassahananyň ýene bir otagyna baryp, bu ýerde bejergi alýan çaganyň saglyk ýagdaýyny sorady, onuň geljekki maksatlary bilen gyzyklandy. Çaganyň ejesi Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygyna hem-de Arkadagly Serdarymyza ýurdumyzyň ähli künjeklerinde hemmetaraplaýyn ösen, berk bedenli, ýokary bilimli ýaş nesli terbiýelemek ugrunda döredilen giň mümkinçilikler üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.
Hajy Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, döwletimiz ýaş türkmenistanlylaryň saglygyny goramak hem-de berkitmek barada hemişe alada edýär, bu ýörelgeler alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarydyr. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow maksady mätäçlik çekýänlere hemaýat bermekden ybarat bolan haýyr-sahawat gaznasynyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak üçin ähli şertleriň bardygyny nygtap, ene-atalara perzentleriniň tiz wagtda sagalmaklaryny arzuw etdi.
Soňra Gahryman Arkadagymyz hassahananyň ýene bir otagynda bejergi alýan çaganyň saglyk ýagdaýy, lukmançylyk hyzmatlarynyň netijeliligi bilen gyzyklandy. Körpe näsagyň ejesi bu ýerde geçirilýän bejeriş usullary barada gürrüň berdi, hususan-da, lukmanlaryň bejerişiň täzeçil usullaryny işjeň peýdalanýandyklary bellenildi.
Ýurdumyzda dürli keselleriň öňüniň alynmagyna hem-de olaryň öz wagtynda bejerilmegine, saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň döwrebaplaşdyrylmagyna, sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkarar edilmegine gönükdirilen toplumlaýyn çäreler yzygiderli durmuşa geçirilýär. Öňdebaryjy enjamlardyr serişdeler bilen üpjün edilen häzirki zaman lukmançylyk edaralary ýokary derejeli lukmançylyk kömegini bermek, keselleriň öňüni almak hem-de olary bejermek üçin ähli mümkinçiliklere eýedir. Bularyň ählisi adamyň abadan durmuşy baradaky hemmetaraplaýyn aladanyň aýdyň subutnamasydyr.
Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow köpugurly hassahanada bejergi alýan körpelere sowgatlary gowşuryp, döwletimiziň geljekde-de hassahanalarda lukmançylyk kömegini alýan çagalaryň saglygy bilen baglanyşykly meseleleriň çözülmegini üns merkezinde saklajakdygyny aýtdy.
Soňra bu ýerde saglygy goraýyş we derman senagaty ministriniň orunbasary A.Germanowyň hem-de Türkmenabat şäheriniň köpugurly hassahanasynyň baş lukmany S.Ýusubowyň, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýerine ýetiriji direktory R.Bazarowyň gatnaşmagynda iş maslahaty geçirildi. Hassahananyň bölümleriniň iş tertibi, körpe näsaglara lukmançylyk kömegi berlende bejerişiň häzirki zaman usullarynyň peýdalanylmagyna, keselleri anyklamakda sanly tehnologiýalaryň mümkinçilikleriniň ulanylmagyna, hassahananyň işgärleriniň hünär derejeleriniň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen çäreler ara alnyp maslahatlaşylan esasy meseleler boldy.
Hormatly Arkadagymyz hassahananyň umumy ýagdaýy, şol sanda derman üpjünçiligi bilen gyzyklandy. Köpugurly hassahananyň baş lukmany 676 orunlyk bu lukmançylyk edarasynyň bölümlerinde oturdylan lukmançylyk enjamlarynyň tehniki häsiýetnamalary, näsaglar bejerilende ulanylýan bejeriş usullary barada giňişleýin gürrüň berdi.
Gahryman Arkadagymyz bu lukmançylyk edarasynyň enjamlaşdyrylyşynyň halkara ölçeglere laýyk gelýändigini kanagatlanma bilen belläp, hassahananyň işiniň dolandyrylyşyny kämilleşdirmek üçin toplumlaýyn çäreleriň öz wagtynda geçirilmeginiň möhümdigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, bu ýerde sanly ulgamy işjeň ornaşdyrmak maslahat berildi. Munuň özi bejerişiň üznüksizligini saklamaga, dürli ugurdaş düzümleriň arasynda hyzmatdaşlygy giňeltmäge ýardam berer.
Soňra saglygy goraýyş we derman senagaty ministriniň orunbasary Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowa milli lukmançylygy kämilleşdirmek, ähli degişli düzümleriň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça “Saglyk” Döwlet maksatnamasynda kesgitlenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen alnyp barylýan işler barada habar berdi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Türkmenistanyň saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmegiň strategiýasynyň, bir tarapdan, ilatyň arasynda öňüni alyş çäreleriniň geçirilmegine, beýleki bir tarapdan, keselleriň öz wagtynda ýüze çykarylmagyna hem-de olara ýokary hilli lukmançylyk kömeginiň berilmegine gönükdirilendigini aýtdy. Bu wezipeleriň çözülmegi maşgala lukmançylygyndan, arassaçylyk-düşündiriş işleriniň hiliniň gowulandyrylmagyndan hem-de lukmançylyk gözegçiliginden başlanýar. Şunuň bilen baglylykda, dünýä tejribesi esasynda ilatyň, ilkinji nobatda, ýaş nesliň “lukmançylyk sowatlylygyny” ýokarlandyrmak, olaryň öz saglyklary barada habarlylygyny artdyrmak boýunça çäreleri geçirmek maksadalaýyk bolar.
Gahryman Arkadagymyz Türkmenabat şäheriniň köpugurly hassahanasynyň lukmanlarynyň paýtagtymyzdaky dürli ugurly halkara we ylmy-kliniki merkezleriň kärdeş hünärmenleri bilen tejribe alyşmaklarynyň ýola goýlandygy baradaky maglumaty kanagatlanma bilen kabul edip, şeýle iş tejribesini ähli welaýatlaryň lukmançylyk edaralarynda ornaşdyrmagyň möhümdigini nygtady.
Kardiologiýa we kardiohirurgiýa ugry boýunça bejeriş-öňüni alyş edaralarynyň guramaçylyk-usulyýet üpjünçiligi, bu ugurda ylmy-barlag işlerini geçirmek meselelerine-de möhüm orun degişlidir. Häzirki wagtda Türkmenistanda kardiologlaryň täze nesli kemala gelýär, ýürek-damar ulgamlarynyň kesellerini öz wagtynda ýüze çykarmak, öňüni almak hem-de bejermek ýaly wajyp wezipeler olaryň üstüne ýüklenendir. Şunuň bilen baglylykda, bu ulgamda ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak boýunça yzygiderli işleri geçirmek möhümdir.
Dürli keselleriň öňüni almak, olary irki wagtda ýüze çykarmak hem-de netijeli bejermek boýunça halkara guramalar, dünýäniň öňdebaryjy klinikalary bilen bilelikde ylmy barlaglary geçirmek esasy wezipeleriň hatarynda görkezildi. Şunuň bilen birlikde, “Türkmenistanda 2020 — 2025-nji ýyllarda çaganyň irki ösüşi boýunça Milli strategiýada” bellenilen, şol sanda çagalary ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlary, sagdyn iýmit bilen üpjün etmek bilen baglanyşykly işleriň ýerine ýetirilişine üns çekildi.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy söhbetdeşligiň dowamynda lukmançylyk serişdeleriniňdir enjamlarynyň rejeli we maksadalaýyk peýdalanylyşyny berk gözegçilikde saklamagyň zerurdygyny belledi. Tejribe alyşmak, iň gowy anyklaýyş we bejeriş iş tejribesini öwrenmek maksady bilen, geljekde-de daşary ýurtlaryň öňdebaryjy ylmy-kliniki merkezleriniň bilermenleridir hünärmenleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmek gerek.
Sagdynlyk, ruhubelentlik, bagtyýarlyk türkmen halkynyň gadymdan gelýän durmuş ýörelgeleridir. Wagtyň synagyndan geçen asylly däplere eýermek bilen, ýurdumyzda ynsan saglygynyň goraglylygyna, işjeň durmuş ýörelgeleriniň berkarar edilmegine gönükdirilen giň gerimli işler alnyp barylýar, milli saglygy goraýyş ulgamy dünýä tejribesi esasynda düýpli özgerdilýär we yzygiderli kämilleşdirilýär.
Ýurdumyzyň lukmançylyk edaralarynyň işlerinde sanly ulgamy işjeň peýdalanmagyň zerurdygyna aýratyn üns berildi. Iň täze telekommunikasiýa we kompýuter tehnologiýalary uzak aralykdan ýurdumyzyň hem-de daşary ýurtlaryň ýokary derejeli hünärmenleriniň hyzmatlaryny peýdalanmaga mümkinçilik berýär, şunda meýilnamalaýyn hem-de tiz lukmançylyk kömegi hem berlip bilner, dürli keselleri anyklamak, bejermek we ��ňüni almak ulgamynda tejribe-de alşyp bolar.
Keselleri, şol sanda ýürek-damar kesellerini bejermegiň netijeli usullaryny öz içine alýan bu ugurda geljekde-de toplumlaýyn çäreleriň kabul edilmegi lukmançylyk hyzmatlarynyň hilini düýpli ýokarlandyrmaga mümkinçilik berer diýip, hormatly Arkadagymyz birnäçe gymmatly maslahatlaryny berdi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Lebap welaýatynyň köpugurly hassahanasynyň bu sebitiň ýaşaýjylary bilen bir hatarda, owgan halkyna hem lukmançylyk kömegini bermäge niýetlenendigini belledi. Biziň ýurdumyz Owganystan bilen hemişe hoşniýetli goňşuçylyk syýasatyna eýerer, doganlyk halka degerli goldaw, şol sanda saglygy goraýyş ulgamynda netijeli ýardam berer.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýerine ýetiriji direktory R.Bazarowa ýüzlenip, milli lukmançylyk ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmek, welaýatlaryň lukmançylyk edaralarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak maksady bilen, hassahanalar üçin zerur enjamlary satyn almak meselelerini öwrenmegi tabşyrdy.
Soňra Gahryman Arkadagymyz hemmeler bilen mähirli hoşlaşyp, olara işlerinde üstünlikleri arzuw etdi we Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutyna tarap ugrady.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow ýokary okuw mekdebiniň binasyna baryp, bu ýerde döwrebap bilim almak üçin döredilen şertler bilen tanyşdy, Türkmenistanyň Prezidentiniň tabşyrygy boýunça institutyň mugallymlarydyr talyplary bilen duşuşyk geçirdi. Onuň dowamynda döwletimiziň ýaşlar syýasatyny has-da kämilleşdirmek, okuw-terbiýeçilik işini ösdürmegiň hem-de okatmagyň ýollary, okuw işlerine sanly ulgamy ornaşdyrmak, milli bilim ulgamy üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak barada pikir alşyldy.
Alym Arkadagymyz duşuşygy açyp, şu günki duşuşygyň esasy meseleleriniň biriniň “Türkmenistanyň döwlet ýaşlar syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunyny kämilleşdirmek baradaky meseläni ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdygyny belledi. Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň teklibi boýunça Milli Geňeşiň palatalary — Halk Maslahaty hem-de Mejlis tarapyndan bu hukuk namasynyň rejelenen görnüşini taýýarlamak işine girişildi. Şunuň bilen baglylykda, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy şu gezekki duşuşyga gatnaşyjylar bilen bu mesele boýunça pikir alyşmagy maksadalaýyk hasaplaýandygyny nygtady.
Bellenilişi ýaly, ruhy taýdan sagdyn, hemmetaraplaýyn terbiýeli we bilimli ýaş nesli kemala getirmek Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistany ösdürmegiň möhüm meseleleriniň biri bolmagynda galýar. Ýurdumyzyň mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan durnukly hem-de hemmetaraplaýyn ösüşinde hem-de dünýä giňişligindäki eýeleýän mynasyp ornuny pugtalandyrmakda ýaşlaryň ägirt uly ornuny nazara almak bilen, ýaşlar syýasaty hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan döwlet strategiýasynyň ileri tutulýan ugruna öwrüldi.
Häzirki döwürde durmuşa geçirilýän ýaşlar syýasatynyň maksadynyň türkmenistanlylaryň ýaş nesliniň kemala gelmegine, şahsyýet hökmünde ösmegine, aň-paýhas, döredijilik hem-de ruhy mümkinçilikleriniň açylmagyna, jemgyýetimiziň we döwletimiziň bähbitlerine gönükdirilen has amatly şertleri döretmekden ybaratdyr. Bu ugurdaky milli strategiýanyň baş wezipesi ýaş raýatlaryň hukuk hem-de durmuş goraglylygyny üpjün etmekden, türkmen halkyna gadymdan mahsus bolan ruhy-ahlak we medeni gymmatlyklary, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmekden, ýaş nesli watançylyk, ynsanperwerlik, raýat jogapkärçiligi ruhunda terbiýelemekden, ýaşlaryň başlangyçlaryny goldamakdan hem-de höweslendirmekden gözbaş alýar.
Bu wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin ýaşlar syýasaty hakynda Döwlet maksatnamasy kabul edildi, onuň çäklerinde halkymyzyň taryhyny, medeniýetini hem-de gadymy däp-dessurlaryny bilýän, olara baha bermegi başarýan, mizemez maşgala gymmatlyklaryna sarpa goýýan kämil, beden we ruhy taýdan sagdyn şahsyýeti kemala getirmek boýunça netijeli çäreler durmuşa geçirilýär. Watançylyk terbiýesi bilen bir hatarda, taryhy ösüşiň, döwlet syýasatynyň häzirki zaman meýillerini we möhüm ugurlaryny, binýat goýujy taglymlaryny türkmenistanlylaryň täze nesline düşündirmek hem-de olaryň aňyna ýetirmek, häzirki taryhy eýýamda amala aşyrylýan ägirt uly özgertmeleriň many-mazmunyny açyp görkezmek babatdaky işlere uly üns berilýär.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy mugallymlar we talyplar bilen söhbetdeşliginiň barşynda okatmagyň iň täze usullaryny ornaşdyrmak, nazary ylmyň tejribe-okuw sapaklary bilen utgaşdyrylmagy üçin institutda döredilen şertler barada pikir alşyp, bu ýokary okuw mekdebinde mugallymçylyk ugry boýunça ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylýandygyny belledi. Bu ýerde ylmy işleri alyp barmak, dünýä tejribelerini düýpli öwrenmek üçin ähli mümkinçilikler bar. Bu bolsa talyplaryň saýlap alan hünärlerine uly gyzyklanma bildirýändiklerini görkezýär.
Çykyş edenler institutyň talyplarynyň halkara bäsleşiklere we ders olimpiadalaryna yzygiderli gatnaşýandyklaryny aýtdylar. Bularyň ählisi döwletimiziň milli bilim ulgamyny hemmetaraplaýyn ösdürmek, häzirki zaman tejribäni hem-de ylmyň gazananlaryny, sanly ulgamy ornaşdyrmak baradaky aladasynyň aýdyň subutnamasydyr.
Duşuşyga gatnaşyjylar alym Arkadagymyzy häzirki zaman mugallymçylyk ylmyny kämilleşdirmek, sanly bilimi ösdürmek üçin döredilen mümkinçiliklerden netijeli peýdalanmak ugrunda ähli tagallalary etjekdiklerine, Watanymyz üçin ýokary hünärli hünärmenler bolup ýetişjekdiklerine ynandyrdylar.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy çykyşlar üçin minnetdarlyk bildirip, ata Watanymyzyň ösüşiniň täze tapgyrynda türkmen halkynyň toplan baý durmuş tejribesini hem-de asyrlaryň dowamynda kemala gelen milli ruhy gymmatlyklary nazara almak bilen, ýaşlaryň öňünde durýan anyk meselelere, ýakyn wagtda tagallalaryň birleşdirilmegini talap edýän ylym-bilim ulgamynyň möhüm meselelerine ünsi çekdi.
Häzirki döwürde Türkmenistanda ýetilen belent sepgitler hem-de gazanylýan üstünlikler, merdana halkymyzyň durmuşynyň düýpli ýokarlandyrylmagyna oňyn täsirini ýetirýän giň gerimli özgertmeler döwlet özygtyýarlylygynyň ygtybarly binýadyna daýanýar. 2021-nji ýylda döwlet Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk senesi bellenildi. Türkmenistan milli maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmek bilen, sebit derejesinde hem, dünýä bileleşiginde hem demokratik ýörelgelere esaslanýan, ykdysady taýdan ösen döwlet hökmünde ykrar edilmegini gazandy.
Hemişelik Bitaraplyk derejesi Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen biziň döwletimiz halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmek boýunça geçirilýän işleriň netijesinde dünýäniň dürli ýurtlary, iri halkara guramalar bilen ýygjam gatnaşyklary ýola goýdy we ösdürýär diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň dünýäde howpsuzlygy üpjün etmegiň bähbidine ählumumy hyzmatdaşlygyň häzirki zaman halkara ulgamynyň kemala getirilmegine mynasyp goşant goşýandygy hem bellenildi.
Watanymyzy dünýäniň iň ösen döwletleriniň hataryna çykarmak maksady bilen, ýurdumyzyň serişde, senagat, zähmet hem-de intellektual mümkinçiliklerini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän syýasatyň baş maksadydyr. Öňde goýlan maksatlara ýetmek üçin uzak we orta möhletli geljege niýetlenen maksatnamalar kabul edildi. Hususan-da, «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» ösüşiň täze tapgyrynda Watanymyzyň özygtyýarlylygyny pugtalandyrmak, döwletimiziň mundan beýläk-de okgunly ösüşini üpjün etmek boýunça işleriň depginleriniň has-da ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen wezipeler kesgitlenildi. Şunda ýaşlara uly orun degişlidir diýip, alym Arkadagymyz olaryň özleriniň yhlasly okuwy, bilimleri özleşdirmegi, tutanýerli zähmeti bilen Watanymyzyň dünýä derejesinde abraýynyň artmagyna uly goşant goşjakdyklaryna ynam bildirdi.
Ýaşlaryň watançylyk ruhunda terbiýelenilmegi hem-de olara dürli hünärleri öwrenmek üçin döwrebap bilimlere, uly durmuşa, ylma we döredijilige badalga berilmegi ýurdumyzda amala aşyrylýan ähli özgertmeleriň özeni bolup durýar. Ýaş neslimiz edermen ata-babalarymyzyň belent ynsanperwerlik we zähmet terbiýesi ýörelgelerini, asylly däp-dessurlaryny mynasyp dowam etdirýärler.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy duşuşygyň dowamynda daşky gurşawyň goralmagynyň, tebigata aýawly çemeleşmegiň, ýurdumyzyň milli baýlyklarynyň rejeli peýdalanylmagynyň hormatly Prezidentimiziň ekologiýa syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarydygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, ýaşlaryň ekologiýa medeniýetiniň ösdürilmegine hem-de tebigata aýawly çemeleşilmegine gönükdirilen toplumlaýyn çäreler aýratyn ähmiýete eýedir.
Milli medeniýetimize, ýörelgelerimize we däp-dessurlarymyza daýanyp, ýaşlarda taryhy-medeni mirasymyza sarpa goýmak hem-de aýawly çemeleşmek duýgusyny terbiýelemek gerek. Ähli degişli düzümleriň tagallalary ýaş nesliň hukuk we durmuş goraglylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilmelidir, olaryň arasynda halkymyzyň ruhy-ahlak we medeni gymmatlyklary, milli mirasymyz wagyz edilmelidir. Ýaş türkmenistanlylar telekeçilik we jemgyýetçilik işleri bilen meşgullanyp, milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge işjeň gatnaşýarlar. Döwletimiz telekeçilik işi bilen meşgullanmaga gyzyklanýan ýaşlar üçin geljekde-de zerur şertleri döreder.
Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow durmuş üpjünçiligi meselesine geçmek bilen, adam baradaky aladanyň amala aşyrylýan döwlet syýasatynyň möhüm ugrudygyny hem-de şeýle bolmagynda galýandygyny nygtady. Zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp haklarynyň möçberi her ýyl yzygiderli ýokarlandyrylýar. Munuň özi ýurdumyzyň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň gowulandyrylmagyna gönükdirilendir hem-de alnyp barylýan durmuş syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Ýaşlarda bilimlerini yzygiderli baýlaşdyrmaga, bilim almaga höwesi terbiýelemegiň zerurdygy aýratyn nygtaldy, munuň özi jemgyýeti ösdürmegiň esasy ugurlarynyň biridir hem-de ýurdumyzyň ykbalyny we halkymyzyň bagtyýar geljegini kesgitleýän möhüm şertlerdir. Alym Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, terbiýe iň gymmatly baýlykdyr, bilim we ylym bolsa terbiýäniň sütünidir. Şunda mugallymçylyk babatda hünärmenleriň taýýarlyk derejesine uly orun degişlidir.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy şular barada nygtap, ýurdumyzyň esasy baýry okuw mekdepleriniň biri bolan Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynda bilim ulgamy üçin örän zerur hünärmenleriň taýýarlanylýandygyny aýtdy we ýaşlaryň ata-babalarymyzyň terbiýeçilik däplerini ösdürmegi dowam etdirjekdiklerine ynam bildirip, öz durmuş tejribesinden birnäçe maslahatlary berdi.
Gahryman Arkadagymyz daşary ýurt dillerini öwretmek meselesine ýygnananlaryň ünsüni çekdi, çünki dil bilmek uly baýlykdyr. Şunuň bilen baglylykda, halkara gepleşik dili bolan iňlis diliniň iň irki ýaşdan başlap, heniz mekdebe çenli çagalar edaralarynda öwredilmegini höweslendirmegiň möhümdigi nygtaldy.
Türkmenistanyň Gahrymany, Türkmenistanyň halk ýazyjysy Gözel Şagulyýewanyň hem-de Türkmenistanyň Gahrymany Çynar Rustemowanyň şu instituty tamamlandyklary buýsançly ýagdaýdyr, olara Watanymyzyň özygtyýarlylygyny, konstitusion gurluşyny, döwlet Garaşsyzlygyny hem-de hemişelik Bitaraplygyny berkitmäge goşan uly şahsy goşantlary üçin şeýle belent atlar dakyldy. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz institutda ýörite otag açyp, onda Gahryman zenanlaryň durmuş hem-de döredijilik ýollary baradaky maglumatlary, şeýle hem sanly fotostudiýany we elektron kitaphanany ýerleşdirmegiň maksadalaýyk boljakdygyny aýtdy.
Häzirki döwür özygtyýarly Türkmenistanyň ösüş we döredijilik ýoly bilen okgunly öňe barýan eýýamydyr. Munuň özi köp babatda ilatyň sowatlylygynyň we gözýetiminiň giňelmegi, ylmy-barlaglaryň işjeňleşdirilmegi, ylmy-tehniki gazanylanlaryň durmuşyň ähli ulgamlaryna giňden ornaşdyrylmagy bilen şertlendirilendir. Soňky ýyllarda ýurdumyzda kompýuter tehnologiýalarynyň, multimedia ulgamlarynyň, öňdebaryjy dünýä tejribesiniň iň täze gazananlaryny peýdalanmak arkaly döwrebap okuw mekdepleriniň tutuş ulgamyny döretmek boýunça giň gerimli işler geçirilýär.
Alym Arkadagymyz bilimiň we ylmyň adamy belent derejelere ýetirýändigini aýdyp, duşuşykda ýaşlara hemişe düýpli, hemmetaraplaýyn bilim almaga, aň-bilim derejelerini yzygiderli ýokarlandyrmaga çalyşmagy nesihat etdi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy mekdep uçurymlarynyň käbiriniň orta mekdebi tamamlan ilkinji ýylynda ýokary okuw mekdeplerine girip bilmeýändiklerine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz ýaşlara saýlap alan hünäri boýunça tejribe toplar ýaly işe ýerleşmäge ýardam bermek meselesi barada oýlanyşmagyň maksadalaýyk boljakdygy baradaky teklibi öňe sürdi. Şunuň bilen birlikde, ýaşlary telekeçilik işine giňden çekmek baradaky teklip hem aýdyldy.
Söhbetdeşligiň dowamynda alym Arkadagymyz institutyň halkara ölçeglere laýyk gelýän täze binasyny gurmagyň maksadalaýyk boljakdygyny belledi.
Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň rektory Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa ýokary okuw mekdebine gelip görendigi, talyplary okatmak meselelerine, mugallymlaryň hem-de bu bilim edarasynyň iş şertlerine yzygiderli üns berýändigi, şeýle-de gymmatly maslahatlary üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ýurdumyzyň bilim ulgamy üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak ugrunda geljekde-de ähli tagallalary etjekdiklerine ynandyrdy.
Gahryman Arkadagymyz öwüt-ündewlerini berip, türkmen halkynyň gadymy döwürlerden bäri ýaş nesliň sazlaşykly ösmegine hem-de mynasyp terbiýe almagyna ilkinji derejeli ähmiýet berendigini aýtdy. Geçen döwürleriň meşhur şahsyýetleri gymmatly pähim-paýhas mirasyny bize galdyrypdyrlar, olaryň döreden eserleri geljekki nesilleri terbiýelemek üçin gymmatly çeşme bolupdyr. Biziň pederlerimiziň watançylyk we ynsanperwerlik ýörelgeleri durmuşa täze gadam basan ýaş nesiller üçin geçmişi, häzirki döwri hem-de geljegi özünde jemleýän nusgalyk mekdepdir.
Duşuşygyň ahyrynda hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow “Geljek siziň bilendir! Biziň ýurdumyzyň geljekde-de gülläp ösmegi üçin öňe, öňe, diňe öňe, jan Watanym Türkmenistan!” diýip, ýaşlara ýüzlendi. Ýygnananlar şowhunly el çarpyşmalar bilen bu sözleri gaýtaladylar.
Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli dabaraly çäre we sergi geçirildi
2022-nji ýylyň 1-nji iýunynda Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda 1-nji iýun – Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli dabarly çäre we sergi geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň, ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, ýurdumyzdaky daşary ýurtlaryň wekilhanalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli ýurdumyzyň mekdepleriniň arasynda geçirilen “Kim meniň gahrymanym?” atly çeper-döredijilik bäsleşiginiň ýeňijilerine sowgatlaryň gowşurylyş dabarasy boldy we bu dabara ýörite sazçylyk mekdebiniň çagalarynyň ýerine ýetirmeginde aýdym-sazly çykyşlar bilen utgaşdy. Soňra bu ýere gelen myhmanlar bäsleşige hödürlenen eserleriň sergisine aýlanyp gördüler.
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli geçirlen bu çäräniň maksady ýurdumyzda çagalaryň hukuklaryny goramak babatda BMG-niň Çagalar gaznasynyň ÝUNISEF bilen alnyp barylýan işleriň üstünliklerini dabaralandyrmak hem-de çagalaryň bu işler barada habarlylygyny ýokarlandyrmakdan ybarat boldy.
Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň bagtyýar çagalaryna hem-de halkyna
Mähriban halkym!
Berkarar döwletimiziň bagtyýar körpeleri!
Sizi tutuş dünýä bileleşigi bilen birlikde Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimizde güneşli tomus paslynyň ilkinji gününde giňden bellenilýän Çagalary goramagyň halkara güni bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. Bu halkara baýramyň şanyna geçirilýän aýdym-sazly dabaralaryň, döredijilik sergileridir bäsleşikleriniň, şadyýan we gyzykly çäreleriň Watanymyzyň röwşen ertirleriniň dowamaty bolan mähriban körpelerimiziň, tutuş halkymyzyň kalbynda Garaşsyz Diýarymyzda gazanylan üstünliklere çäksiz buýsanç döretjekdigine berk ynanýaryn.
Çagalaryň bagtyýarlygy Watanymyzyň buýsanjydyr. Biziň amala aşyrýan her bir işimiz, belent tutumlarymyz köňüllerimiziň guwanjy bolan şadyýan çagalarymyzyň bagtly geljegine gönükdirilendir. Şoňa görä-de, «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda asylly däbimize eýerilip, Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli tutuş ýurdumyz baýramçylyk dabaralaryna gurşalýar. Bagtyýar nesillerimiziň şatlyk-şowhuny, şadyýan gülki sesleri, Garaşsyzlygymyzy, hemişelik Bitaraplygymyzy, parahatçylyk söýüjiligimizi hem-de dostlugymyzy wasp edýän joşgunly aýdym-sazlary belentden ýaňlanýar.
Bagtyýar çagalygyň mekany bolan eziz Watanymyzda ajaýyp Gökdere jülgesindäki, owazasy dünýä dolan «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky, welaýatlardaky çagalar dynç alyş we sagaldyş merkezlerinde tomusky dynç alyş möwsümine badalga berilýär. Bu ajaýyp halkara baýramçylygyň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ýokary döredijilik ruhuny dabaralandyrýan wakalary mähriban körpelerimizde eziz Watanymyza beýik buýsanjy terbiýeleýär. Munuň özi geljegimiz bolan ýaş nesilleriň döwrebap terbiýe hem-de bilim almaklaryna, wagtlaryny gyzykly, şadyýan geçirmeklerine, oňat dynç almaklaryna gönükdirilen döwlet syýasatymyzyň netijeli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Eziz watandaşlar!
Her bir ýurduň bagtyýarlygy, abadançylygy ösüp gelýän ýaş nesil hakdaky aladalardan gözbaş alýar. Şu nukdaýnazardan, «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» kesgitlenen wezipelere laýyklykda, sagdyn, zähmetsöýer, watançy nesilleri terbiýeläp ýetişdirmek, irki döwürden çagalary terbiýelemek, okatmak, olaryň beden we ruhy saglygyny berkitmek, şahsy başarnygyny ösdürmek üçin bilim edaralarynyň işi geljekde has-da kämilleşdiriler. Dünýä ölçeglerine doly laýyk gelýän, ähli amatlyklary bolan çagalar baglarynyň we orta mekdepleriň gurluşyklary dowam etdiriler.
Raýatlaryň, aýratyn-da, çagalaryň durmuş goraglylygyny üpjün etmek jemgyýetimizi hem-de döwletimizi hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösdürmekde öňe sürýän esasy wezipelerimizdir. Şoňa görä-de, maşgalany goldamagyň, enäniň we çaganyň saglygyny goramagyň, bu ugurlary kanunçylyk taýdan üpjün etmegiň yzygiderli kämilleşdirilmegine aýratyn ähmiýet berýäris. Ynsanperwerlik, mätäji goldamak ýaly milli ýörelgelerimize eýermek bilen, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan ata-enesiniň ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlaryň howandarlygyndan galan çagalaryň we ýetginjekleriň aýratyn alada bilen gurşalyp alynmagy, olaryň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmegi, jemgyýetimiziň durmuşyna mynasyp we doly derejede gatnaşmagy üçin oňaýly şertleriň döredilmegi ugrunda alnyp barylýan işler ýaş nesliň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge, kämil şahsyýetler hökmünde kemala gelmegine gönükdirilendir.
Mähriban halkym!
Biziň döwletimiz Birleşen Milletler Guramasynyň zenanlaryň, eneleriň we çagalaryň hukuklaryny goramaga gönükdirilen örän möhüm resminamalarynyň tutuş toplumyna goşuldy. Bu ugurda BMG-niň ýöriteleşdirilen çagalar edarasy bolan Çagalar gaznasy bilen işjeň gatnaşyklary alyp barýarys hem-de bilelikdäki maksatnamalary, strategiýalary we meýilnamalary üstünlikli amala aşyrýarys. Çagalaryň we eneleriň hukuklaryny goramak maksady bilen, milli kanunçylygymyzy döwrebaplaşdyrmakda hem-de halkara hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmekde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahaty hem-de Mejlisi tarapyndan maksatnamalaýyn işler durmuşa geçirilýär. Munuň özi biziň diňe bir milli bähbitlerimize däl, eýsem, dünýä bileleşiginiň bähbitlerine, ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň we abadançylygyň maksatlaryna doly laýyk gelýän giň halkara hyzmatdaşlygy alyp barýandygymyzy görkezýär.
Mähriban halkym!
Berkarar döwletimiziň bagtyýar körpeleri!
Sizi Çagalary goramagyň halkara güni bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. Size berk jan saglyk, uzak ömür, bagtyýar we abadan durmuş, eziz Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin.
Türkmenistanyň Prezidenti
Serdar BERDIMUHAMEDOW.
Türkmenistanda çaganyň we mümkinçiligi çäkli bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça parlamentariýler üçin okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 23-25-nji maýynda Türkmenistanda çaganyň we mümkinçiligi çäkli bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça parlamentariýler üçin 3 günlük okuw maslahaty geçirildi. Bu okuw maslahaty BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary hem-de Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Okuw maslahatynyň dowamynda ÝUNISEF-iň milli maslahatçysy BMG-niň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasynyň kadalary, çaganyň hukuklaryny berjaý etmekde esasy ýörelgeleri, çagalaryň we mümkinçiligi çäkli bolan adamlaryň hukuklary babatda ilatyň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmakda interaktiw usullar bilen tanyşdyrdy. Okuw sapagynyň netijesinde gatnaşyjylar çaganyň we mümkinçiligi çäkli bolan adamlaryň hukuklary babatda habarlylygy ýokarlandyrmagyň döwrebap usullary we bulary işläp taýýarlamagyň ýörelgeleri, olar babatda aýratyn çemeleşmegiň ugurlary boýunça öz bilimlerini artdyrdylar.
Geçirlen okuw sapagynyň maksady çaganyň we mümkinçiligi çäkli bolan adamlaryň hukuklary boýunça parlamentariýleriň bilimini ýokarlandyrmakdan we milli derejeli hünärmenleri taýýarlamaga ýardam bermekden hem-de bu ugurda öňdebaryjy tejribeleri alyşmakdan ybarat boldy.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzdaky Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezine bardy
Şu gün ýurdumyzda giňden bellenilýän Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň we Döwlet baýdagynyň güni mynasybetli paýtagtymyzyň günorta künjeginde ýerleşýän Konstitusiýa binasyna hem-de Baýdak sütünine gül desselerini goýmak dabaralary tamamlanandan soň, Gahryman Arkadagymyz Aşgabadyň Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezine geldi.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda çagalaryň sazlaşykly ösüşini üpjün etmek, enäniň we çaganyň saglygyny goramak ugrunda döwlet tarapyndan yzygiderli alada edilýär. Bu ýörelgeler durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda durýar.
Mälim bolşy ýaly, Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezi 2015-nji ýylda açyldy. Ýedi gatdan ybarat bolan bu merkez 670 orunlyk bolup, onda bölümleriň 28-si bar. Şolaryň hatarynda kabul ediş bölümi, ylmy-kliniki barlaghana, anyklaýyş-maslahat beriş, ýatymlaýyn anyklaýyş, operasiýa, çagalaryň ösüşi we irki anyklaýyş, fiziobejeriş we bejeriş bedenterbiýe, çagalaryň gemotologiýasy, çaga iç keselleri ylmy-kliniki bölümleri bar.
Saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesow merkeziň bölümlerinde bejergi alýan çagalara degişli lukmançylyk hyzmatlarynyň berlişi, aýratyn-da, dogabitdi ýürek kemisligi bolan hassa çagalary operasiýa taýýarlamak we operasiýadan soňky döwürde geçirilýän dikeldiş çäreleri boýunça alnyp barylýan işler hem-de merkeziň mümkinçilikleri barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, häzirki döwürde ýurdumyzda ýürek operasiýasyna mätäç çagalaryň 220-si bar. Bu çagalary bejermek üçin iň täze we netijeli “AORTIС” serişdeleriniň ulanylýandygy aýratyn nygtalmaga mynasypdyr. Şeýle hem ministr bejergi alýan çagalar üçin zerur bolan serişdeleriň ýeterlikdigini, operasiýa geçirilýän enjamlaryň häzirki zamanyň iň kämil enjamlarydygyny, olarda çylşyrymly bejergi işlerini amala aşyrmak üçin dünýä ülňülerine laýyk gelýän mümkinçilikleriň bardygyny aýtdy. Bu enjamlaryň kömegi bilen ýüregi açmazdan, az şikesli endowaskulýar operasiýalaryny geçirmek mümkinçiliginiň bardygyny, operasiýadan soňky döwürde çaganyň saglygy dikelip, gysga wagtyň içinde adaty durmuşa gaýdyp gelýändigini aýratyn bellemeli.
Hormatly Arkadagymyz merkeziň çagalaryň ýürek kesellerini bejeriş bölüminde döredilen şertler bilen tanyşdy. Gahryman Arkadagymyz çagalaryň ýürek keselleriniň öňüni almak boýunça amala aşyrylýan toplumlaýyn bejergileriň häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyk gelmelidigini, şunda lukmanlaryň hünär taýdan yzygiderli kämilleşdirilmelidigini nygtady.
Arkadagymyz bu ýerde bejergi alýan çagalar üçin döwlet derejesinde alada edilýändigini, ýola goýulýan lukmançylyk hyzmatlarynyň has netijeli bolmagy babatda zerur serişdeleriň gönükdirilýändigini aýdyp, ösüp gelýän ýaş nesillerde şeýle keselleriň döremeginiň ene-atalaryň saglyk ýagdaýyna baglydygyny we daşarky ýaramaz täsirleriň netijesidigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, häzirki döwürde ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkidilmegi, aýratyn-da, eneleriň saglygynyň degişli derejede saklanmagy ugrunda zerur tagallalar edilýär.
Hormatly Arkadagymyz, ilki bilen, eneleriň saglygynyň berkidilmeginiň wajypdygyna ünsi çekip, sagdyn ene bolmasa, sagdyn çaganyň bolmajakdygyny aýtdy. Şunda ýurdumyzda ilatyň saglygyny goramak bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berilmelidir.
Gahryman Arkadagymyz merkeziň daýanç-hereket ediş kesellerini bejeriş bölümine bardy. Häzirki döwürde ýurdumyzda 100 çaga daýanç-hereket ediş keseli zerarly, degişli lukmançylyk kömegine mätäç. Hormatly Arkadagymyz çagalaryň irki ösüşi, olaryň saglygy bilen baglanyşykly meseleleriň oňyn çözülmegi üçin döwlet tarapyndan yzygiderli alada edilýändigini aýdyp, ýurdumyzda çagalaryň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösüşi üçin zerur bolan serişdeleriň gönükdirilýändigini belledi.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy häzirki döwürde operasiýa taýýarlyk boýunça lukmançylyk hyzmatlaryny alýan çagalar we olaryň ene-atalary bilen söhbetdeş boldy.
Çagalar öz begenjini goşgy setirleri bilen beýan etdiler. Olaryň ene-atalary ösüp gelýän ýaş nesilleriň sagdynlygy, olaryň sazlaşykly ösüşi ugrunda döwlet derejesinde yzygiderli alada edilýändigi üçin Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.
Gahryman Arkadagymyz merkeziň ýatymlaýyn bejergi alynýan otaglaryna aýlanyp, operasiýa taýýarlanylýan çagalaryň saglyk ýagdaýy, olara edilýän lukmançylyk hyzmatlarynyň aýratynlyklary bilen hem tanyşdy. Hormatly Arkadagymyz bu ýerde bejergi alýan çagalaryň doly sagalýança gözegçilikde saklanjakdygyny we olaryň sagalyp, deň-duşlary bilen durmuşyň hözirini görüp ýaşamagy üçin zerur goldawlaryň beriljekdigini aýtdy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy olara Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan degişli ýardam beriljekdigini belläp, ene-atalara çagalarynyň tiz sagalmaklary baradaky arzuwlaryny aýtdy. Şunda ýurdumyzyň her bir raýatynyň arkasynda dag ýaly bolup döwletimiziň durandygy, halkymyz üçin ähli mümkinçilikleriň döredilýändigi, adamlaryň her biriniň şol mümkinçiliklerden peýdalanmaga haklydygy hem hukuklydygy aýratyn nygtaldy.
Soňra Gahryman Arkadagymyz merkeziň çagalar üçin ýöriteleşdirilen bölüminde dürli oýunlar arkaly çaganyň irki ösüşi boýunça lukmançylyk kömeginiň berlişi bilen içgin gyzyklandy. Bu ýerde çagalaryň saglyk ýagdaýyny barlamak we keselleri anyklamak, degişli bejergi çärelerini kesgitlemek üçin ornaşdyrylan enjamlar dünýäde iň täze barlag enjamlary hasaplanylýar.
Çagalaryň ene-atalary bu ýerde lukmançylyk hyzmatlarynyň ýokary derejesiniň ýola goýlandygyny belläp, ýurdumyzda çagalaryň sagdyn ösmegi we jemgyýetimizde ilatyň saglygynyň berkidilmegi ugrunda döredilýän şertler üçin Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdiler.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ministri bilen çagalaryň irki ösüşi, olaryň saglygyny goramak, keselleriň öňüni almak boýunça bar bolan meseleleri ara alyp maslahatlaşdy.
Hormatly Arkadagymyz keselleriň öňüni almakda maşgala lukmanlaryna möhüm ornuň degişlidigini belläp, olaryň işini döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirmegiň, keselleriň öňüni alyş çäreleriniň netijeliligini we lukmanlaryň dispanser gözegçiligini ýokarlandyrmagyň möhümdigini nygtady. Şunda hassahanalarda, saglyk öýlerinde tutuş halkymyzyň, ilkinji nobatda, çagalaryň we eneleriň saglyk ýagdaýy yzygiderli gözegçilikde saklanmalydyr.
Gahryman Arkadagymyz häzirki döwürdäki koronawirus ýokanjy bilen baglanyşykly meseleler, tomusky dynç alyş möwsüminiň ýakynlaşyp gelýändigini nazara alyp, ýurdumyzyň şypahanalarynda, dynç alyş merkezlerinde, aýratyn-da, “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda möwsüme görülýän taýýarlyk bilen gyzyklandy.
Ýörite toparlaryň döredilendigi, ýurdumyzyň şypahanalarynda we “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda degişli arassaçylyk we öňüni alyş işleriniň ýerine ýetirilendigi, olaryň tomusky dynç alyş möwsümine taýýardygy nygtaldy.
Hormatly Arkadagymyz saglygy goraýyş ulgamynda alnyp barylýan giň gerimli işleriň Türkmenistanyň Konstitusiýasynda jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy hökmünde kesgitlenen adamyň saglygy hem-de abadançylygy baradaky ählitaraplaýyn aladanyň aýdyň netijesidigini belledi. Şeýle hem Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan merkezde bejergi alýan çagalar üçin ABŞ-nyň 400 müň dollary möçberdäki pul serişdesiniň goýberiljekdigini aýtdy.
Ministr Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary esasynda saglygy goraýyş babatda ýola goýlan türkmen-german hyzmatdaşlygyny dowam etmek maksady bilen, lukmançylygyň dürli ugurlary boýunça lukmanlaryň 150-sini Germaniýa Federatiw Respublikasynyň öňdebaryjy klinikalaryna hünär kämilligini ýokarlandyrmak we tejribe alyşmak üçin iş saparyna ugradylmagynyň hem-de häzirki döwürde dünýäde epidemiologik ýagdaýlaryň gowulaşýandygy sebäpli, bu döwletiň Tejribeli hünärmenler gullugy bilen hyzmatdaşlygy dowam etdirmegiň göz öňünde tutulýandygyny aýtdy. Hormatly Arkadagymyz bu hyzmatdaşlygy dowam etmegiň iki ýurduň saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmekde we ilatyň saglygyny goramakda oňyn netije berýändigini göz öňünde tutup, ministriň tekliplerini goldaýandygyny belledi.
Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzda “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary baş ýörelge edinýän döwlet syýasatynda adamlaryň saglygy, olaryň bagtyýar durmuşy baradaky aladanyň möhüm orun eýeleýändigini nygtady.
N.Amannepesow “Arçman” şypahanasynda 400 orunlyk goşmaça binany gurmak üçin şypahananyň mümkinçilikleriniň ylmy taýdan öwrenilmegi babatda berlen tabşyryklaryň ýerine ýetirilişi, şeýle-de Daşoguzda köpugurly hem-de onkologiýa hassahanalarynyň açylyp ulanmaga berilmegine taýýardygy barada hasabat berdi.
Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň şypahanalarynyň, dynç alyş merkezleriniň, “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň möwsüme taýýarlygy, Daşoguzda 450 orunlyk köpugurly we 150 orunlyk onkologiýa hassahanalarynyň açylmaga doly taýýardygy bilen bagly maglumatlary, şeýle hem halkara lukmançylyk hyzmatdaşlygy boýunça teklipleri Arkadagly Serdarymyza ýetirjekdigini aýtdy.
Türkmenistanda çagalary goramagyň ulgamyny berkitmek boýunça milli konsepsiýasyny işläp taýýarlamaga ýardam bermek babatda iş maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 17-nji maýynda Türkmenistanda çagalary goramagyň ulgamyny berkitmek boýunça milli konsepsiýany işläp taýýarlamaga ýardam bermek babatda iş duşuşygy geçirildi. Bu iş duşuşygy BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäheriniň etrap häkimlikleriniň, Adwokatlar kollegiýasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermenleri hanym Joanna Rojers we Swetlana Ryžikowa dagylar ýurtda çagalary goramagyň ulgamyny berkitmek boýunça milli konsepsiýa we bu ugurda ÝUNISEF-iň teklipleri bilen tanyşdyrdylar. Şeýle hem duşuşygyň dowamynda Adalat ministrliginiň wekili Kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça topar hakynda Düzgünnamanyň taslamasyna gelip gowşan teklipler boýunça çykyş etdi.
Çäräniň maksady Türkmenistanda çagalary goramagyň ulgamynyň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça teklipleri we bu ugurda öňde durýan wezipeleri hem-de geljekki ädimleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Halkymyzyň abadançylygy baradaky alada döwlet syýasatynyň möhüm ugrudyr
Ozal habar berlişi ýaly, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň 29-njy aprelde geçirilen mejlisinde tomus möwsüminiň ýakynlaşyp gelýändigini nazara alyp, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda dynç alyş möwsümini ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek bilen baglanyşykly meseleleri üns merkezinde saklamagyň zerurdygyny belledi. Şu nukdaýnazardan, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow ýakynlaşyp gelýän tomus möwsümine görülýän taýýarlyk işleri bilen ýerinde tanyşmak üçin Balkan welaýatyna iş sapary bilen ugrady.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy deňizýaka sebite saparynyň çäklerinde Hazaryň ekologik taýdan arassa kenarynda ýerleşen “Awaza” milli syýahatçylyk zolagyna baryp gördi.
Gahryman Arkadagymyz, ilki bilen, gurluşygy tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan kottejler toplumynda ýerine ýetirilýän işler, gurluşygyň hil derejesi, ulanylýan serişdeleriň aýratynlyklary bilen tanyşdy. Ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary tarapyndan gurulýan toplumda adamlaryň amatly ýaşaýşy, oňaýly dynç alşy üçin ähli zerur şertler döredilýär.
Munuň özi durmuş ugurly desgalaryň gurluşygyny alyp barýan potratçylara we taslama taýýarlaýan hünärmenlere bildirilýän esasy talaplaryň biridir. Gahryman Arkadagymyz bu ýerde bolmagynyň çäklerinde gurluşyk işleriniň ýokary hil derejesiniň üpjün edilmegi hem-de bellenilen möhletde tamamlanmagy bilen bir hatarda, binalaryň ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyrmak, bu künjegiň ekologik ýagdaýyny nazara almak babatda birnäçe nesihatlary berdi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Hazar deňziniň ajaýyp kenarynda bina edilen kottejler toplumyna häzirki döwrüň ruhuna kybap gelýän at dakmak başlangyjyny öňe sürdi we ýurdumyzyň telekeçileriniň bu baradaky teklipleri bilen gyzyklandy. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Diýarymyzda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň rowaç alýandygy, umuman, häzirki döwrüň her bir pursadynyň rowaçlyklara beslenýändigi nazara alnyp, bu topluma “Rowaç” diýip at dakmak baradaky teklip öňe sürüldi.
Hormatly Arkadagymyz häzirki döwürde alnyp barylýan işleriň ýurdumyzyň rowaç gadamlaryna kybap gelýändigini belläp, bu toplumy “Rowaç” diýip atlandyrmak baradaky teklibi makullady.
Soňra Gahryman Arkadagymyz Türkmenbaşy şäheriniň Awaza etrabynyň häkimi bilen bilelikde, amatly howa gurşawy bolan kenar ýakasynda alnyp barylýan işler bilen tanyşdy. Şeýle hem hormatly Arkadagymyz tomusky dynç alyş möwsüminde bu ýerde ulular üçin döredilýän şertler bilen gyzyklandy.
Häkim “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda adamlaryň oňaýly dynç almagy, wagtyny peýdaly geçirmegi üçin niýetlenen merkezlerde iň döwrebap enjamlaryň ornaşdyrylandygy, şolarda diňe bir çagalar üçin däl, eýsem, ulular üçin hem ähli şertleriň döredilýändigi barada Gahryman Arkadagymyza gürrüň berdi.
Häzirki zaman deňiz şypahanasy öz çäklerini ýyl-ýyldan giňeldip, barha uly meşhurlykdan peýdalanýar. “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň amatly howa şertleri hem-de baý dikeldiş mümkinçiligi, täzeçillige, öňdebaryjy binagärlige we inženerçilik-tehniki pikirlere tarap alnan ugur oňyn netijesini berýär. Bu ýerde hödürlenilýän ýokary derejeli hyzmatlar türkmen halkynyň myhmansöýerlik däplerine, häzirki zamanyň kämil usullaryna esaslanýar. Şeýlelikde, türkmen topragynyň bu behişdi künjegi syýahatçylygyň, sportuň hem-de şypahana-dynç alşyň ykrar edilen merkezine öwrülýär. Bu ýerde uly adamlar we körpeler üçin ähli zerur şertler döredilýär. Munuň özi Türkmenistanyň bagtyýarlygyň, ruhubelentligiň ýurdy hökmündäki abraýyny pugtalandyrýar.
Soňra Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyny esaslandyryjy hajy Arkadagymyz Türkmenbaşy şäherinde hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda ýakynda açylan köpugurly hassahana baryp gördi.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda çagalaryň sazlaşykly ösüşini ýola goýmak hem-de saglygyny goramak we berkitmek ugrunda döwlet tarapyndan yzygiderli alada edilýär. Bu ýörelgeler döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Köpugurly hassahananyň çagalar üçin ýöriteleşdirilen bölüminde dürli oýunlar arkaly çaganyň irki ösüşi boýunça lukmançylyk kömegi berilýär. Çagalaryň saglyk ýagdaýyny barlamak we keselleri anyklamak, degişli bejergi çärelerini kesgitlemek üçin dünýäniň iň öňdebaryjy lukmançylyk enjamlary ulanylýar.
Gahryman Arkadagymyz bejergi alýan çagalaryň saglyk ýagdaýy, bu ýerde ýola goýlan lukmançylyk hyzmatlary we onuň netijeleri bilen gyzyklandy. Bu ýerde hormatly Arkadagymyz bejergi alýan çagalaryň doly sagalýança gözegçilikde saklanjakdygyny, olaryň sagalyp, deň-duşlary bilen durmuşyň hözirini görüp ýaşamagy üçin zerur goldawlaryň beriljekdigini nygtady. Milli Liderimiz bu çagalara Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan degişli ýardam beriljekdigini belläp, ene-atalara çagalarynyň tiz sagalmaklary baradaky arzuwlaryny aýtdy.
Çagalaryň ene-atalary bu ýerde lukmançylyk hyzmatlarynyň ýokary derejesiniň ýola goýlandygyny aýdyp, ýurdumyzda çagalaryň sagdyn ösmegi we jemgyýetimizde ilatyň saglygynyň berkidilmegi ugrunda döredilýän şertler üçin Gahryman Arkadagymyza hem-de Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdiler.
Bu ugurda alnyp barylýan giň gerimli işler Türkmenistanyň Konstitusiýasynda jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy diýlip kesgitlenen adamyň saglygy hem-de abadançylygy baradaky ählitaraplaýyn aladanyň aýdyň ýüze çykmasydyr.
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Haýyr-sahawat gaznasy howandarlyga mätäç çagalaryň operasiýa bejergileri üçin serişdeleri bölüp bermegi dowam edýär
Gadymy döwürlerden bäri nurana geljegi röwşen umytlar bilen baglanyşdyrýan çagalar — ösüp gelýän nesil baradaky alada Türkmenistanyň halkara kadalara hem-de halkymyzyň belent ynsanperwerlik ýörelgelerine laýyklykda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolmagynda galýar.
Çagalary hemmetaraplaýyn alada we mähir bilen gurşap almak milletimize mahsus asylly ýörelgedir. Munuň özi häzirki zaman türkmen jemgyýetinde has-da aýdyň ýüze çykýar hem-de halkymyzyň durmuş we ruhy sagdynlygyny kesgitleýär.
“Döwlet adam üçindir!” diýen baş ýörelgeden ruhlanyp, tutuş ýurdumyz boýunça häzirki zaman mekdebe çenli çagalar edaralary hem-de orta mekdepler, iň ýokary tehnologiýalar bilen üpjün edilen döredijilik merkezleri, bedenterbiýe-sagaldyş we dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumlary bina edildi hem-de olaryň gurluşyklary giň gerim bilen dowam etdirilýär. Şeýle merkezlerde näsag çagalar saglygyny dikeldýärler we döwrebap bilim alýarlar.
Ahal welaýatynyň häzirki döwürde gurluşygy alnyp barylýan täze edara ediş merkezinde bina edilýän çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezi munuň aýdyň nyşanydyr. Bu ýerde döredilýän mümkinçilikler häzirki döwrüň talabyna we täze taryhy eýýamyň belent döredijilik ruhuna doly kybap gelýär. Bu ýerde çagalaryň diňe bir saglygyny berkitmek däl, eýsem, olaryň dynç almaklary, höwes edýän hünärleri boýunça ukyplaryny ösdürmekleri üçin ähli zerur şertleriň döredilendigini bellemeli.
Bir söz bilen aýdylanda, ýurdumyzda körpe türkmenistanlylaryň bagtyýar durmuşy, beden we ruhy taýdan sazlaşykly ösmekleri üçin ähli şertler döredilýär. Olaryň bilime, saglygyny berkitmäge bolan hukuklary berjaý edilýär, körpeleriň ruhy, aň-paýhas hem-de döredijilik babatynda ukyp-başarnyklaryny doly açmaklary üçin şertler üpjün edilýär.
Munuň özi ýurdumyzda durmuşa geçirilýän we her bir maşgalanyň abadançylygynyň üpjün edilmegine, ösüp gelýän ýaş nesilleriň milli we umumadamzat ruhy gymmatlyklary esasynda terbiýelenilmegine gönükdirilen toplumlaýyn özgertmeleriň aýdyň netijesidir.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň şu ýylyň 11-nji fewralynda geçirilen taryhy mejlisinde eden çykyşynda her bir döwletiň beýikliginiň onuň ukyply nesilleri ösdürip ýetişdirmegi arkaly kesgitlenilýändigini aýtdy. Döwletimiziň geljegi bolan ýaşlar özleriniň gazanýan üstünlikleri, eýeleýän belent sepgitleri bilen Garaşsyz Watanymyzyň abraýyny belende götermelidirler diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi hem-de munuň üçin ähli mümkinçilikleriň we amatly şertleriň dörediljekdigini nygtady.
Döwletimiz çagalykdan başlap, şahsyýetiň esasy häsiýetleriniň hem-de olaryň ruhy ýörelgeleriniň kemala gelýändigine doly göz ýetirmek bilen, howandarlyga mätäç çagalara hemmetaraplaýyn kömek we goldaw berýär.
Bu gün şeýle ynsanperwer ýörelgeler çaganyň hukuklarynyň we kanuny bähbitleriniň üpjün edilmegini hem-de goralmagyny kepillendirýän hukuk namalarynda, netijeli ykdysady çäreler ulgamynda, ýetim hem-de ene-atalarynyň howandarlygyndan çetde galan çagalaryň durmuş ulgamyna doly goşulyşmagyna gönükdirilen anyk durmuş çärelerinde, olary özbaşdak durmuşa taýýarlamak, ýokary ahlak, watançylyk hem-de raýatlyk düşünjesi ruhunda terbiýelemek boýunça geçirilýän işlerde öz beýanyny tapýar. Döwlet tarapyndan hemaýata mätäç ýaş nesliň saglygyny berkitmek meseleleri ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda durýar.
Mälim bolşy ýaly, şu maksatlar bilen Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda, 2021-nji ýylyň mart aýynda Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi hem-de Türkmenistanyň Mejlisiniň karary bilen bu gazna Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy.
Milli we daşary ýurt walýutasynda açylan bank hasaplaryna kömege mätäç adamlara goldaw bermäge gyzyklanma bildirýän adamlardan gelip gowuşýan serişdeleriň möçberleri artýar. Bu bolsa pederlerimiziň kömege mätäç adamlara hemmetaraplaýyn goldaw bermek ýaly ynsanperwer ýörelgeleriniň netijeli dowam etdirilmegine mümkinçilik berýär.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary we Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputatlary bilen şu ýylyň 1-nji martynda geçiren duşuşygynda bu gaznanyň döredilen pursadyndan bäri jemgyýetimiziň we döwletimiziň howandarlyga mätäç çagalaryň durmuşyna doly derejede gatnaşmak hukugyna eýe bolandygyny we munuň lukmançylyk kömegini bermekde, saglygy dikeltmekde we derman serişdelerini almakda maddy goldawyň berilmegini öz içine alýandygyny, şeýle hem ýöriteleşdirilen mekdeplerde umumy bilim almak, olary ýörite sport we beýleki zerur enjamlar bilen üpjün etmek meseleleriniň göz öňünde tutulandygyny nygtady.
Gahryman Arkadagymyz türkmen jemgyýetinde hossarsyz çagalaryň ýeke galmaýandygyny belläp, dürli sebäplere görä hossarlaryny ýitiren çagalar hakyndaky aladany döwletimiziň öz üstüne alýandygyny aýtdy. Şeýle hem hossarsyz çagalara, ilkinji nobatda, oba arçynlyklary goldaw berýär. Hormatly ýaşulularyň maslahaty bilen çagalar belli bir maşgala berkidilýär. Şeýlelikde, maşgala bu çagany özüniňki ýaly görýär.
Häzirki döwürde gaznanyň ýanynda Ýaşulular geňeşi hereket edip, ol çagalary ogullyga ýa-da gyzlyga almak bilen baglanyşykly wezipeleriň oňyn çözülmegine gatnaşýar. Geňeşiň esasy wezipesi gazna Düzgünnamada kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmäge, şeýle hem howandarlyga mätäç çagalara kömek bermäge hemmetaraplaýyn ýardam etmekden ybaratdyr.
Ýaşulular geňeşiniň agzalary ene-atasyndan mahrum bolan çagalary ogullyga almak, olara at we familiýa bermek bilen baglanyşykly dürli meselelere garaýarlar. Olara bu meseleler boýunça anyk çözgütleri kabul etmek ygtyýarlyklary berildi. Ýaşulular bu işde Türkmenistanyň kanunçylygyna we milli däp-dessurlara daýanarlar. Bu çäreler çagalara olar hakynda edilýän hemmetaraplaýyn aladany duýmaga we jemgyýetde öz ornuny tapmaga mümkinçilik berýär.
Haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleri ýurdumyzyň degişli lukmançylyk edaralarynda bejergi almaga mätäç çagalar, zerur bolanda, olary daşary ýurtlara ugratmak üçin ulanylýar.
Gaznanyň howandarlygyndaky çagalary terbiýelemek, olara orta, ýörite we ýokary bilim bermek hem-de ýaşaýyş jaýy bilen üpjün etmek bilen baglanyşykly meseleler döwletimiziň hemişe üns merkezinde saklanar diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.
Ýurdumyzyň raýatlary, dürli edara-kärhanalar we şereketler gazna öz serişdelerinden yzygiderli geçirip durýarlar. Şeýlelikde, keselli çagalaryň birnäçe çylşyrymly operasiýalary maliýeleşdirildi.
Adamlaryň ykbalyna dahylly bolmak ýaly ýörelgede nusgalyk görelde bolýan Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurduň Prezidenti wezipesinde işlän döwründe türkmen halkynyň gadymdan gelýän asylly dessurlaryna üýtgewsiz eýerdi we öz aýlygynyň bir bölegini Haýyr-sahawat gaznasynyň hasabyna yzygiderli geçirdi.
Bu gaznanyň esaslandyrylan gününden bäri köp wagt geçmedik hem bolsa, öňde goýlan maksatlara we wezipelere ýetmek ugrunda giň gerimli işler geçirildi.
Geçen ýyl ýurdumyzyň welaýatlarynyň etraplarynyň we şäherleriniň hassahanalarynyň çagalar bölümleri üçin ähli zerur enjamlar bilen üpjün edilen täze, häzirki zaman “Tiz kömek” awtoulaglary berildi.
Haýyr-sahawat gaznasyndan howandarlyga mätäç çagalara ýurdumyzyň paýtagtynyň hem-de welaýatlarynyň lukmançylyk edaralarynda dürli operasiýalary geçirmek, bejergi üçin çykdajylary, çagalar öýlerinde, ýöriteleşdirilen mekdeplerde we mekdep-internatlarynda terbiýelenilýän we okaýan ýaş raýatlar üçin lukmançylyk maksatly enjamlary satyn almaga tölegleri geçirmek asylly däbe öwrüldi.
Geçen döwürde hossarsyz galan hem-de maddy ýagdaýy çäkli maşgalalardan çagalaryň 25-siniň ýüregini, bogunlaryny we gözüni operasiýa etmek üçin maliýe serişdeleri bölünip berildi. Şeýle hem emeli beden agzalary, eşitdiriş enjamlary, maýyplar üçin ýörite çaga arabalary satyn alyndy. “Halkyň Arkadagly zamanasy” şygary astynda geçýän ýylda-da bu ynsanperwer ýörelge netijeli dowam etdirilýär.
Ýakynda ýurdumyzyň iň döwrebap hassahanalarynda — Lebap welaýatynyň Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezinde, Mary welaýatynyň çagalar hassahanasynda hem-de Aşgabat şäherindäki Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezinde hossarsyz galan hem-de maddy ýagdaýy çäkli maşgalalardan ýene 10 çaga operasiýa edildi. Olar Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna maliýeleşdirildi. Häzir näsag çagalaryň ählisi-de iň gowy lukmanlaryň gözegçiliginde saklanylýar.
Häzirki döwürde lukmançylyk edaralary tarapyndan doga näsag çagalaryň ýüregini we ýürek damarlaryny operasiýa etmäge taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Olary hem Haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna maliýeleşdirmek meýilleşdirildi.
Ýaş türkmenistanlylar, olaryň ýakynlary we hossarlary, şeýle hem saglygy goraýyş pudagynyň işgärleri ýaş nesilleriň sagdynlygy we abadançylygy hakynda edilýän ýadawsyz tagallalar, Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanda çagalaryň durmuşy, hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösüşi we ukyplaryny açmaklary ugrunda döredilýän şertler üçin Gahryman Arkadagymyza hem-de bu işleri mynasyp dowam etdirijä — hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan edýärler.
Köp çagaly eneleri hormatlamak dabarasy
Şu gün paýtagtymyzda Halkara zenanlar gününe bagyşlanan dabaraly çäreler geçirildi. Şolaryň çäklerinde döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça sekiz we şondan köp çagany dünýä inderen hem-de terbiýeläp ýetişdiren eneleri hormatlamak dabarasy boldy. Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, olara “Ene mähri” diýen hormatly at dakyldy. Şeýle hem köp çagaly maşgalalara ähli amatlyklary bolan täze ýaşaýyş jaýlarynyň açarlary gowşuryldy.
Baýramçylyk mynasybetli ýurdumyzyň aýal-gyzlarynyň adyna iň gowy arzuwlar hem-de gutlaglar, hoşallyk sözleri aýdyldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan syýasaty täze durmuş-ykdysady şertlerde zenanlaryň diňe bir maşgala ojagyny saklap oturman, eýsem, ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy we ykdysady durmuşyna işjeň gatnaşmagyna, telekeçilikde, ylymda, sungatda, sportda öz mynasyp ornuny tapmagyna gönükdirilendir.
Türkmen zenanlary ýurdumyzyň taryhynda yz galdyryp, döwletimiziň we jemgyýetimiziň hemişe goldawyna eýe bolýarlar. Türkmenistanyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşyna zenanlaryň işjeň gatnaşmagy biziň adalatly we deňhukukly sagdyn jemgyýetimiziň durnukly ösüşiniň möhüm şertine öwrüldi.
Halkymyz asyrlaryň dowamynda kemala gelen dogruçyllyk, pespällik, enelere we ýaşululara, zenanlara hormat goýmak ýaly maşgala gymmatlyklaryny gözüniň göreji ýaly gorap saklapdyr. Türkmen jemgyýetinde ene hemişe aýratyn orun eýeläpdir. Ol maşgala ojagynyň we jemgyýetiň ahlak esaslarynyň, ruhy hem-de ynsanperwer taglymlarynyň baky goragçysydyr.
Häzirki täze eýýam türkmen zenanlarynyň zehinleriniň hemmetaraplaýyn gülläp ösen döwrüne öwrüldi. Olar döwlet we jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ulgamlaryna giňden gatnaşýarlar. Türkmen zenanlarynyň belent ruhy we ahlak gymmatlyklarymyzy gorap saklamakda, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmekde, ýurdumyzyň geljegi bolan sazlaşykly ösýän ýaş nesli terbiýelemekde orny uludyr.
Şu gün ýurdumyzyň zenanlary işine jogapkärçilikli çemeleşýän hem-de başlangyçlar bilen çykyş edýän ýolbaşçylardyr we alymlardyr, mugallymlardyr hem-de lukmanlardyr, deputatlardyr we diplomatlardyr. Ýöne, şunuň bilen birlikde, olar ilkinji nobatda, mähirli enelerimiz, uýalarymyz, gyzlarymyz, öý hojalykçylarymyz bolmagynda galýar.
Eneler we çagalar barada alada, maşgala gymmatlyklaryny gorap saklamak, türkmen zenanlarynyň hünär, döredijilik hem-de akyl mümkinçiliklerini ösdürmek zenanlarymyzyň hukuklaryny we mertebesini goramak boýunça öz üstüne alan borçnamalaryna ygrarlylygyny anyk işler bilen subut edýän Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry derejesine çykaryldy. Ýurdumyzda bu ulgamda milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça anyk işler, eneleriň we çagalaryň saglygyny goramaga gönükdirilen maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi, köp çagaly maşgalalaryň durmuş taýdan goldanylmagy, gender deňligi babatda döwlet syýasatynyň amala aşyrylmagy hem-de köp sanly beýlekiler munuň aýdyň mysalydyr.
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň Tertipnamasy tassyklanyldy
Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezindäki Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň hem-de onuň çägindäki awtoduralgalaryň gurluşygy tamamlanandan soň, ýokary derejede dolandyrylmagyny üpjün etmek, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň işine döwlet tarapyndan goldaw bermek maksady bilen, şeýle hem “Hossarlyk we howandarlyk hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna hem-de “Eýeçilik hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň 16-njy maddasynyň bir belgili bäşinji bölegine laýyklykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Gurluşyk we binagärlik ministrligine “Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezini gurmak hakynda” Türkmenistanyň Prezidentiniň 2021-nji ýylyň 16-njy aprelinde çykaran 2227-nji Kararyna laýyklykda gurulýan Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezini, şol sanda edara binasyny, 150 orunlyk çagalar bagyny, 100 orunlyk ýatylýan binany we çagalar sagaldyş merkezini hem-de “Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň çäginde awtoduralgalary gurmak hakynda” Türkmenistanyň Prezidentiniň 2022-nji ýylyň 13-nji ýanwarynda çykaran 2560-njy Kararyna laýyklykda gurulýan awtoduralgalary, olaryň gurluşygy tamamlanandan soň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň hasabyna bellenilen tertipde muzdsuz bermek tabşyryldy.
Kararda görkezilen degişli desgalary, olary saklamak bilen bagly çykdajylary Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň býujet serişdeleriniň hasabyna maliýeleşdirmek bilen, dessin dolandyryş hukugynda peýdalanmak üçin, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýanynda gaznanyň Esaslandyryjysy tarapyndan ýolbaşçylyk edilýän, ýedi adamdan ybarat bolan Ýaşulular Geňeşini döretmek bellenildi.
Şeýle hem Karar bilen, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň Tertipnamasy hem-de şu gaznanyň ýanyndaky Ýaşulular Geňeşi hakyndaky Düzgünnama tassyklanyldy.
Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligine Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamak we Ministrler Kabinetine bermek tabşyryldy.
Türkmenistanda öňdebaryjy çagalara Gulbaba adyndaky çagalar baýragy gowşuryldy
7-nji ýanwarda Aşgabatdaky Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde hem-de welaýatlarda Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşi tarapyndan Gulbaba adyndaky çagalar baýragynyň gowşurylyş dabaralary geçirildi. Bu baýrak 1992-nji ýyldan bäri zehinli çagalara gowşurylyp gelinýär. Şu ýyl bu baýraga çagalaryň 63-si, çagalar döredijilik toparlarynyň bolsa 2-si, ýagny Daşoguz welaýatynyň Görogly etrap çagalar we ýetginjekler döredijilik öýüniň deprekçiler topary, şeýle-de Lebap welaýatynyň Darganata etrabynyň Gazojak şäheriniň çagalar sungat mekdebiniň bagşylar ansambly mynasyp boldy. Gulbaba adyndaky Çagalar baýragyna mynasyp bolan çagalara hem-de döredijilik toparlaryna ýörite Şahadatnama hem-de ýadygärlik sowgatlar gowşuryldy.
Baýraga mynasyp bolanlaryň arasynda döredijilikde, aýdym-sazda, sportda, ylymda, bilimde tapawutlanan çagalaryň has köp bolmagy Türkmenistanyň ösüşlerine öz mynasyp goşandyny goşjak bagtyýar nesilleriň kemala gelýändigine şaýatlyk edýär.
Gulbaba adyndaky Çagalar baýragy — döredijilik hem-de sungat älemine ilkinji şowly ädimlerini äden çagalaryň, ýaşajyk zehinleriň ykrarnamasydyr. Ýeri gelende bellesek, Türkmenistanyň Ýaşlar baýragyna mynasyp bolan, Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmeniň Altyn asyry» atly bäsleşiginiň we beýleki döwlet bäsleşikleriň ýeňijisi bolmak bagty miýesser eden zehinli ýaşlaryň, sungat ussatlarynyň arasynda çagalygynda Gulbaba adyndaky Çagalar baýragyna eýe bolanlaryň sany az däldir.
Sylaglamak dabarasy tamamlanandan soňra ýeňiji bolan çagalaryň birnäçesi öz aýdymlary bilen çykyş etdiler. Çykyş eden çagalaryň gözlerinde şatlyk alamatlaryny, bagtyýar çagalyk döwrüniň gaýtalanmajak duýgularyny, Prezident Gurbanguly Berdimuhamedowyň özleri hakda edýän aladalaryna we döredilýän mümkinçiliklere bolan buýsançlaryny aýdyň görünýär.
Döwletliler köşgüniň çagalaryna milli Liderimiziň Täze ýyl sowgatlary gowşuryldy
Şu gün paýtagtymyzyň Döwletliler köşgünde Täze ýyl baýramyna bagyşlanan dabara geçirildi. Dabaranyň dowamynda bu ýerde terbiýelenilýän çagalara hormatly Prezidentimiziň sowgatlary gowşuryldy.
Ösüp gelýän ýaş nesil baradaky alada, maşgala gymmatlyklary hem-de belent ruhy taglymlary mynasyp dowam etmek hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň umumy ykrar edilen halkara kadalara hem-de milli ynsanperwer däplere esaslanýan durmuş ugurly döwlet syýasatynyň aýrylmaz bölegidir. Ýaş türkmenistanlylaryň ruhy hem-de beden taýdan sagdyn ösmegi we zehin-başarnyklarynyň doly açylmagy üçin ähli şertler döredilýär.
Şu ýyl döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy boýunça ösüp gelýän nesli durmuş taýdan goldamak, howandarlyga mätäç çagalaryň saglygyny dikeltmäge ýardam bermek hem-de bagtyýar durmuşy üçin amatly şertleri döretmek maksady bilen, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Hormatly Prezidentimiz bu gazna öz şahsy serişdelerinden yzygiderli gatanç geçirýär.
Milli Liderimiz howandarlyga mätäç çagalara aýratyn üns berýär. Olar döwrebap bilim alýarlar hem-de hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmek üçin ähli mümkinçiliklere eýedir. Şol bir wagtda olaryň diňe bir bilimleri özleşdirmegi üçin däl-de, dürli hünärleri ele almaklary üçin hem zerur şertler döredilýär. Munuň özi olara durmuşda öz orunlaryny tapmaga mümkinçilik berýär.
Milli Liderimiziň öwüt-ündewlerine eýerýän Döwletliler köşgünde terbiýe alýan çagalar tutanýerli okaýarlar, boş wagtlaryny gyzykly hem-de peýdaly geçirýärler. Şekillendiriş hem-de amaly sungat bilen meşgullanýarlar, aýdym-saz we tans öwrenýärler, sport hem-de köpçülikleýin sagaldyş çärelerine, beýleki jemgyýetçilik işlerine gatnaşýarlar.
Döwletliler köşgünde terbiýelenilýänleriň arasynda Gulbaba adyndaky çagalar baýragynyň eýeleri, umumymilli döredijilik bäsleşikleriniň, şol sanda “Garaşsyzlygyň merjen däneleri” bäsleşiginiň ýeňijileri bar. Ýaş suratkeşleriň işleri dürli sergilerde görkezilýär. Daşary ýurtlarda geçirilýän festiwallarda ençeme gezek baýrakly orunlary eýelän “Joşgun” tans topary Döwletliler köşgüniň buýsanjydyr.
Şu gün paýtagtymyzyň günorta-günbatar böleginde, Köpetdagyň ajaýyp künjekleriniň birinde ýerleşýän Döwletliler köşgi baýramçylyk keşbine beslendi. Bu ýere çagalary ýetip gelýän Täze ýyl baýramy bilen gutlamak üçin Aýazbaba we Garpamyk, sungat ussatlary, bilim ulgamynyň wekilleri geldiler.
Dabaranyň geçýän ýerindäki baýramçylyk bezegleriniň köp böleginiň el işleri gurnagyna gatnaşýan çeper elli çagalar tarapyndan ýerine ýetirilendigini bellemek gerek. Olar döwlet Baştutanymyzyň nesihaty boýunça milli ýörelgelerimizi öwrenýärler we mynasyp dowam edýärler.
“Joşgun” tans topary myhmanlary ruhubelent çykyşlary bilen garşylady.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen ÝUNISEF-iň arasynda 2022-nji ýyl üçin Ýyllyk iş meýilnamasy gol çekilen
2021-nji ýylyň 11-nji dekabrynda Aşgabat şäherinde Türkmenistanyň hormatly Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda, şeýle hem abraýly halkara guramalarynyň ýolbaşçylarynyň we wekilleriniň köpsanlysynyň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 26 ýyllygyna bagyşlanan “Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahat geçirildi.
Geçirlen bu maslahat Türkmenistan bilen halkara guramalaryň arasynda toplanan hyzmatdaşlygyň tejribesini ara alyp maslahatlaşmaga, şeýle hem geljekki bilelikdäki taslamalaryň we meýilnamalaryň yglan edilmegi üçin amatly platforma boldy. Şeýlelik-de, Türkmenistanyň degişli ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen BMG-niň edaralarynyň arasynda 2022-nji ýyl üçin birnäçe ýyllyk Iş meýilnamalaryna gol çekilişik dabarasy boldy. Gol çekilen resminamalaryň arasynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) arasynda 2022-nji ýyl üçin Iş meýilnamasy hem bardyr. Bu bolsa öz gezeginde, çagalaryň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak boýunça ÝUNISEF bilen işjeň we netijeli hyzmatdaşlygyň nobatdakysydyr.
20-nji noýabr – Bütindünýä çagalar güni
Her senenama ýylynda gaýtalanyp gelýän 20-nji noýabr güni bütin dünýädäki çagalaryň bagtyýarlygynyň we abadan durmuşynyň hatyrasyna hereket etmegiň zerurdygyny ýada salýar. Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan Bütindünýä çagalar gününiň döredilmegi çagalar bilen baglanyşykly meselelere köpçüligiň ünsüni çekmek bilen, ýer ýüzündäki çagalar üçin ähli tagallalaryň edilmelidigini maksat edinýär.
BMG-niň Baş Assambleýasynyň 1954-nji ýylyň 14-nji dekabryndaky 836 (IX) belgili Karary bilen ähli döwletlere çagalaryň arasynda doganlyk we düşünişmek güni hökmünde Bütindünýä çagalar gününiň döredilmegi teklip edildi. Şeýle hem bu senäniň BMG-niň Tertipnamasynda beýan edilen maksatlary hem-de dünýädäki çagalaryň abadançylygyny ilerletmek babatda wagyz etmeklige bagyşlanan işjeň gün bolmagy we dünýä döwletlerine bu senäniň özlerine mynasyp görnüşde durmuşa geçirilmegi babatda maslahat berildi. BMG dünýäniň gelejegini döredip gurjak çagalaryň bähbidine edilýän tagallalary güýçlendirmezden geljek nesiller baradaky borçnamalary ýerine ýetirip bilmejekdiklerini we bu Çagalar gününiň bütin dünýäde bellenilmeginiň adamzat raýdaşlygyna we halkara hyzmatdaşlyga goşant goşjakdygyny nygtady.
BMG her döwletiň hökümetine çagalar gününi özlerine amatly senede geçirilmegini teklip etse-de, 1959-njy we 1989-njy ýyllaryň çagalar babatda dünýä ähmiýetli möhüm wakalary ol günüň hökmany suratda 20-nji noýabrdygyny görkezýär. Çünki bu senelerde BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan 1959-njy ýylyň 20-nji noýabrynda Çaganyň hukuklary hakynda Jarnama we 1989-njy ýylyň 20-nji noýabrynda Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýa kabul edilipdi.
BMG-niň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasy - bu Ýer ýüzüniň çagalarynyň hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirýän möhüm resminamadyr. Türkmenistan dünýädäki ähli çagalaryň d&uum