Habarlar
Press-relizler
we beýannamalar
Türkmenistanda geçirilen halkara maslahat çagalaryň bähbidine ählumumy hyzmatdaşlygy pugtalandyrýar
29-njy martda Arkadag şäherinde Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmeginiň dört ýyllygy mynasybetli “Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi” atly halkara maslahat geçirildi. Bu giň möçberli çärä Özbegistanyň, Türkiýe Respublikasynyň, Eýran Yslam Respublikasynyň, Russiýa Federasiýasynyň, Gazagystan Respublikasynyň, Hytaý Halk Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Belarus Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Hindistanyň, Gruziýanyň, Ermenistan Respublikasynyň, Pakistan Yslam Respublikasynyň, Awstriýanyň döwlet düzümleriniň we jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem halkara guramalaryň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar. Maslahata gatnaşyjylaryň hatarynda ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylarydyr wekilleri hem bar. Watanymyzyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 30 ýyllygyna beslenýän Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda döredilmeginiň dört ýyllygy bellenilýän Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen esaslandyryldy. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda sagdyn, watançy, päk ahlakly, merdana ýaş nesilleri kemala getirmäge gönükdirilen syýasat üstünlikli durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzyň ähli ýerlerinde döwrebap çagalar baglary, mekdepler, bedenterbiýe-sagaldyş, dynç alyş toplumlary gurlup, çagalaryň düýpli bilim almagy, dünýägaraýşyny giňeltmegi üçin amatly şertler döredilýär. Ýaşlaryň beden hem ruhy taýdan sagdyn ösmegini üpjün etmek, enäniň we çaganyň saglygyny goramak döwlet syýasatynyň ileri tutýan ugurlarynyň biridir. Şu maksat bilen, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmegi hem her bir çaganyň üns-alada bilen gurşalýandygynyň güwäsidir. Bu asylly işler merdana pederlerimiziň ynsanperwer däplerinden gözbaş alýar. Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, biziň halkymyzyň çagany hemmetaraplaýyn mähir-alada we söýgi bilen gurşap almak ýaly gadymdan gelýän ynsanperwer däpleri bar. Türkmenleriň islendik ýagdaýda-da çagalara mähir-muhabbeti ýokary bolupdyr. Şoňa görä-de, ynsanperwerlik, mätäji goldamak ýaly ata-babalarymyzdan gelýän milli däplerimize eýermek bilen, ata-enesiniň ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlaryň howandarlygyndan galan çagalar hem-de ýetginjekler Garaşsyz, Bitarap Watanymyzda aýratyn üns-alada bilen gurşalýar. Ýurdumyzda çagalaryň hiç biri hossarsyz däldir. Olaryň arkasynda dag ýaly döwletimiz durandyr. Çagalaryň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmegi, jemgyýetimiziň durmuşyna doly derejede gatnaşmagy üçin oňaýly şertleriň döredilmegi ugrunda döwlet derejesinde yzygiderli tagallalar edilýär. Ýurdumyzda hemaýata mätäç çagalaryň ykbalyna, bagtyýar geljeginiň üpjün edilmegine örän jogapkärli, toplumlaýyn çemeleşilýär. Döwletimiz bu çagalary üns merkezinde saklap, olaryň özlerini uly we agzybir maşgalanyň — türkmen jemgyýetiniň doly derejeli agzasy hökmünde duýmaklary üçin ähli mümkinçilikleri döredýär.
Mälim bolşy ýaly, gazna tarapyndan paýtagtymyzdaky, welaýatlardaky hassahanalarda dürli operasiýalary geçirmek, çagalar öýlerinde, ýöriteleşdirilen mekdeplerde, mekdep-internatlarda terbiýelenýän ýaş türkmenistanlylaryň bejergileriniň çykdajylaryny tölemek we olara saglygy goraýyş maksatly zerur enjamlary satyn almak üçin serişdeler yzygiderli bölünip berilýär. Şeýle çagalar üçin ýurdumyzyň saglygy goraýyş edaralarynda dürli lukmançylyk bejergileri geçirilip, sagaldyş-dikeldiş işleri alnyp barylýar. “Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi” atly halkara maslahata bagyşlanan dabaraly çäreler Arkadag şäheriniň Görogly adyndaky döwlet atçylyk sirkinde badalga aldy. Dabara “Akja kepderi” atly aýdym-sazly kompozisiýa bilen açyldy. Sirk sungatynda her bir çykyş zehiniň we ussatlygyň özboluşly sazlaşygy bolup, olaryň her biriniň öz many-mazmuny bar. Ak kepderi parahatçylygyň nyşany bolup, onuň keşbi adamlary agzybirlige, asuda, abadan durmuşa çagyrýar. Sirk meýdançasynda päkligi we parahatçylygy alamatlandyrýan ak lybasly artist peýda bolýar. Ol kepderi bilen dürli tilsimleri ýerine ýetirýär. Bu ajaýyp pursatlar tomaşaçylarda ýakymly täsirleri galdyrdy. Çykyşyň baş gahrymany — akja kepderi ganatlaryny ýaýyp, dünýäde parahatçylygyň, abadan geljek baradaky ýagşy umytlaryň nyşanyna öwrüldi. Tomaşaçylar bu çuňňur many-mazmunly çykyşy şowhunly el çarpyşmalar bilen garşyladylar. Soňra ahalteke bedewlerine bagyşlanan wideoşekil görkezildi. Ýelden ýüwrük ahalteke bedewleri bahasyna ýetip bolmajak milli gymmatlygymyz bolmak bilen, häzirki wagtda Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň ýeten belent sepgitleriniň aýdyň beýanyna öwrüldi. Gözelligi, ýyndamlygy bilen göreni haýrana goýýan bedewler bütin dünýäde uly meşhurlyga eýe bolup, olar mälim bolan at tohumlarynyň içinde iň gadymylarynyň biridir. Olar dünýä medeniýetiniň gymmatlygy hökmünde hem ykrar edildi. Häzirki wagtda halkymyzyň baý medeni mirasyny, şol sanda behişdi bedewleri köpeltmek, ösdürip ýetişdirmek we seýislemek baradaky köpasyrlyk däplerini aýawly saklamak, öwrenmek, wagyz etmek boýunça Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan giň gerimli işleri hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli amala aşyrylýar. Bu işleriň çäklerinde ýurdumyzda döwrebap atçylyk sport toplumlary, ugurdaş ylmy-okuw merkezleri gurlup ulanmaga berilýär, atşynaslaryň ýaşaýyş-durmuş, iş şertleri yzygiderli gowulandyrylýar, atçylyk pudagy üçin ýaş hünärmenler taýýarlanylýar. Arkadag şäherinde Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynyň, Atçylyk ylmy-önümçilik merkeziniň döredilmegi munuň aýdyň mysalydyr. Soňra Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezinde bejergi alýan çagalar at üstünde sirk meýdançasyna çykdylar. Olar merkezde tebigy dikeldiş bejergisi bolan ippoterapiýa bejergisini alýarlar. Milli Liderimiziň lukmançylykda berýän halypalyk maslahatlary we teklipleri esasynda Arkadag şäherindäki çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezinde adaty dikeldiş bejergileri bilen bir hatarda, tebigy dikeldiş bejergisi bolan ippoterapiýa bejergisi-de üstünlikli ulanylýar. Ippoterapiýa — bu hassanyň beden we ruhy ýagdaýyny gowulandyrmak üçin adam bilen bedewiň özara gatnaşygyny ulanýan sagaldyş-dikeldiş usulydyr. Bu bejergi ýürek-gan damar ulgamynyň, daýanç-hereket, iýmit siňdiriş, nerw ulgamynyň kesellerini bejermekde netijeliligini görkezýär. Çaga bu bejergä işjeň girişip, ony adaty oýun hökmünde kabul edýär. Netijede, dartgynlylyk, gaharjaňlyk, gorky ýaly duýgular aradan aýrylýar. Gadymy döwürlerden bäri mälim bolan bu usul nerw dartgynlylygynda, aşa ýadawlykda, nerw ulgamynyň kesellerinde sagaldyş-dikeldiş bejergisi hökmünde peýdaly bolup, çagada özüne we bejergä bolan ynamy berkidýär, onda ýagşy gylyk-häsiýetleri kemala getirýär. Dabaranyň dowamynda «Bedewim» atly aýdym ýerine ýetirildi. Soňra “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň çykyşlary görkezildi.
Ýurdumyzyň sirk sungatynyň ösüşinde “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparyna uly orun degişlidir. Bu topar 2007-nji ýylda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen döredildi. Toparyň agzalarynyň at üstünde ýerine ýetirýän dürli tilsimleri, bedewlere ussatlyk bilen erk etmek boýunça ýerine ýetirýän çykyşlary milli sirk sungatymyzyň özboluşly aýratynlygydyr. Bu topar türkmen sirk sungatyny dünýäde giňden tanatmaga uly goşant goşmak bilen bir hatarda, ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylýan dabaralarda, şanly seneler mynasybetli guralýan medeni-köpçülikleýin çärelerde çykyş edip, olaryň ähmiýetini has-da artdyrýar. Ajaýyp bedewleriň gözelligi, çeýeligi, çapyp barýan atyň üstünde dürli çylşyrymly hereketleri ýerine ýetirýän artistleriň ussatlygy tomaşaçylarda ýatdan çykmajak täsirleri galdyrýar. Bu meşhur toparyň sirk meýdançasyndaky çykyşlary ilkinji pursatlardan tomaşaçylaryň ünsüni çekdi. Çykyşlarda çeýelik, gözellik, ussatlyk bir bitewi sazlaşygy emele getirip, tomaşanyň täsirliligini artdyrdy. Bu bolsa toparyň agzalarynyň öz işinde ussatlyk derejesine ýetendigini aýdyň görkezýär. Toparyň täsin çykyşlary şowhunly el çarpyşmalar bilen garşylanyldy. Soňra bu ýerde Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň howandarlyk etmeginde «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň gözýetimi, dünýägaraýşy» atly geçirilen bäsleşigiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy boldy. Aýdym-saz we tans sungaty, türkmen milli oýunlary, surat çekmek we amaly-haşam sungaty boýunça geçirilen bäsleşikde baş baýraga Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabyndaky 19-njy orta mekdebiň 3-nji synp okuwçysy H.Kakadurdyýew mynasyp boldy. Şeýle hem bäsleşikde birinji, ikinji, üçünji orunlara mynasyp bolan çagalara diplomlardyr sowgatlar gowşuryldy. Soňra halkara maslahata gatnaşyjylar Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezine bardylar. Merkeziň öňündäki baýramçylyk meýdançasynda türkmen we dünýä halklarynyň ertekileriniň gahrymanlarynyň çykyşlary, sirk artistleriniň gatnaşmagynda dürli şüweleňler görkezildi. Soňra dabara gatnaşyjylar merkezde bejergi alýan çagalaryň çykyşlaryna tomaşa etdiler. Merkeziň çagalar sagaldyş-dikeldiş bölüminde wekiliýet agzalary bu ýerde bejergi alýan çagalaryň el işleriniň sergisi bilen tanyşdylar. Soňra foruma gatnaşyjylar toplumda döredilen şertler, şeýle hem alnyp barylýan bejeriş we anyklaýyş işleri bilen tanyşdylar. Merkezde çagalaryň saglygyny dikeltmek we berkitmek, olaryň terbiýelenmegi, bilim we dynç almagy üçin ähli amatly şertler bar. Merkez özünde edara binasyny, 150 we 100 orunlyk iki sany çagalar bagyny, sagaldyş-dikeldiş bölümini jemleýän toplumdyr. Onuň umumy meýdany 16,3 gektara barabardyr. Toplumyň abadanlaşdyrylan we erteki gahrymanlarynyň suratlary bilen bezelen çäginde çagalaryň arassa howada şadyýan, gyzykly wagt geçirmekleri üçin oýun meýdançalary ýerleşdirilipdir. Şeýle-de bu meýdançalar üçin Hazar deňziniň kenaryndan bejeriş häsiýetli çäge getirilipdir. Bu ýerde açyk howuzlar, owadan bassyrmalar, amatly ýodajyklar göz öňünde tutulypdyr. Maslahata gatnaşýan daşary ýurtly myhmanlar, şol sanda saglygy goraýyş ulgamynyň wekilleri çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezinde döredilen şertlere, halkara ülňülere doly laýyk gelýän enjamlar bilen enjamlaşdyrylyşyna we çagalaryň saglygyny dikeltmek, berkitmek üçin döredilen mümkinçiliklere ýokary baha berdiler. Merkez bilen tanyşlykdan soňra, foruma gatnaşyjylar “Märkaw” myhmanhanasyna bardylar. Maslahatyň çäginde myhmanhananyň eýwanynda türkmen medeniýetine we sungatyna bagyşlanan sergi ýaýbaňlandyryldy. Onda nakgaşçylyk, senetçilik, keramika, heýkeltaraşlyk, zergärçilik eserleri, milli lybaslar görkezildi. Bitarap Türkmenistanyň medeniýet ulgamynda alyp barýan döwlet syýasaty halkymyzyň medeni gymmatlyklaryny gorap saklamaga gönükdirilendir. Häzirki döwürde Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary hem-de hormatly Prezidentimiziň yzygiderli tagallasy netijesinde, milli medeniýetimiziň ösdürilmegi, halkymyzyň baý mirasynyň giňden wagyz edilmegi üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Halkymyzyň senetçiliginiň, amaly-haşam sungatynyň naýbaşy nusgalary parahatçylyk söýüjiligiň, hoşniýetliligiň we dost-doganlygyň nyşany bolup, dünýä mirasynyň genji-hazynasynda mynasyp orun alýar. Şolaryň hatarynda nesilden-nesle geçip gelýän türkmen zergärçilik we halyçylyk sungatyna möhüm orun degişlidir. Bu gün türkmen halyçylyk sungaty dünýäde barha uly gyzyklanma eýe bolýar. Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň ilkinji günlerinde hormatly Prezidentimiziň Arkadag şäherinde çeper halyçylyk kärhanasyny hem-de türkmen halysynyň we el işleriniň milli muzeýini gurmak hakynda Karara gol çekmegi ýurdumyzda bu sungaty ösdürmäge berilýän ünsüň ýene bir aýdyň güwäsi boldy. Zenanlaryň we çagalaryň milli lybaslarynyň özboluşly öwüşginleri, nagyşlary, şaý-sepleriň dürli görnüşleriniň sazlaşygy foruma gatnaşýan myhmanlarda ýatdan çykmajak täsirleri galdyrdy.
Soňra «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahat öz işine başlady. Plenar mejlisiň öňüsyrasynda wekiliýet ýolbaşçylarynyň bilelikde surata düşmek dabarasy boldy. Maslahatda, ilki bilen, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewa giriş sözi bilen çykyş etdi. Gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti foruma gatnaşyjylara ýüzlenip, hemmeleri «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahatyň öz işine başlamagy bilen mähirli gutlady we daşary ýurtly wekillere — döwlet edaralarynyň, jemgyýetçilik düzümleriniň, daşary ýurtlaryň hem-de halkara guramalaryň wekilhanalarynyň ýolbaşçylaryna we wekillerine maslahata gatnaşmaga çakylygy kabul edendikleri üçin aýratyn minnetdarlyk bildirdi hem-de gatnaşyjylaryň şeýle wekilçilikli düzüminiň hyzmatdaşlyga, onuň geljegine düşünmäge, çagalaryň bähbidine bilelikdäki wezipeleri ýerine ýetirmäge taýýarlyga uly özara gyzyklanmanyň bardygyny görkezýändigini belledi. O.Atabaýewa bu maslahatyň Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmeginiň dört ýyllygynyň bellenilýän gününde geçirilýändigine ünsi çekdi hem-de pursatdan peýdalanyp, hemmeleri bu möhüm waka mynasybetli gutlady we gaznanyň işgärlerine asylly işlerinde üstünlikleri arzuw etdi. Bellenilişi ýaly, gaznanyň döredilmegi çuňňur logiki we oýlanyşykly ädim boldy we wagt bu pikiriň dogrudygyny, onuň derwaýysdygyny hem-de möhümdigini görkezdi. Haýyr-sahawat gaznasynyň işi türkmen halkynyň köpasyrlyk pelsepesine, baý ruhy medeniýetine, däp-dessurlaryna esaslanýar. Şol bir wagtyň özünde umumadamzat gymmatlyklary, parahatçylyk, ýagşylyk, adalatlylyk, ynsanperwerlik taglymatlary biziň ileri tutýan ugurlarymyzdyr. Gaznanyň döredilen gününden bäri geçen döwür iş ýüzünde bähbitli bolan köp sanly möhüm işlere baý boldy. Şeýle-de amaly tejribe toplandy, täze başlangyçlar, iş ugurlary peýda boldy diýip, O.Atabaýewa sözüni dowam etdi we häzirki wagtda gaznanyň Türkmenistanyň halkara ynsanperwer hyzmatdaşlygyna, şol sanda Birleşen Milletler Guramasynyň giň gerimli we uzak möhletleýin strategiýalarynyň we maksatnamalarynyň durmuşa geçirilişine işjeň gatnaşýandygyny, şolaryň hatarynda 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibiniň — Durnukly ösüş maksatlarynyň aýratyn orun eýeleýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, bu düzümiň beýleki döwletlerden, ynsanperwer ugurly halkara guramalardan bolan hyzmatdaşlary bilen gatnaşyklaryny berkitmegi maslahatymyzyň maksatlarynyň biri hökmünde görýäris diýip, O.Atabaýewa aýtdy hem-de maslahata gatnaşyjylaryň ählisine ýüzlenip: “Biz bilelikdäki taslamalara we oňyn başlangyçlara gatnaşarys, Türkmenistanda we onuň çäklerinden daşarda işlemek üçin amatly şertleriň döredilmegine ýardam bereris. Siz biziň pikirdeşlerimiz bolup durýarsyňyz hem-de gaznanyň goldawyna bil baglap bilersiňiz” diýip nygtady. Bellenilişi ýaly, «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahatyň esasy maksady çaganyň saglygyny goramak, çaga bilimi, maşgalada we jemgyýetde çaga terbiýesi, çaganyň fiziki, akyl mümkinçilikleriniň has giňişleýin açylmagy bilen baglanyşykly wezipeleri ýerine ýetirmäge toplumlaýyn çemeleşmä degişli meselelere garamakdan ybaratdyr. Häzirki wagtda biziň hemmämiz BMG-niň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasynyň we Milletler Bileleşiginiň çagalar üçin abadan dünýäni döretmäge gönükdirilen beýleki köptaraplaýyn esas goýujy resminamalarynyň düzgünlerini iş ýüzünde durmuşa geçirmegiň üstünde işleýäris. Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Milletler Guramasynyň ählumumy gün tertibiniň özbaşdak bölümi hökmünde çaga mowzugynyň ilerledilmeginiň işjeňleşdirilmegi, çagalaryň ösüşi üçin meýilnamalaryň we taslamalaryň geriminiň giňeldilmegi ugrunda çykyş edýäris. Häzirki döwürde çagalaryň hukuklaryny üpjün etmek üçin diplomatik serişdeler we usullar bilen bir hatarda, jemgyýetçilik düzümleriniň mümkinçilikleriniň aýratyn üns bilen ulanylmalydygyna hem-de peýdalanylmalydygyna ynanýarys. Bu ýerde ÝUNISEF, BMG-niň Ösüş maksatnamasy, Ilat gaznasy, ÝUNESKO, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy, beýleki halkara guramalar bilen alnyp barylýan strategik hyzmatdaşlyk diňe pugtalandyrylmalydyr. Bu biziň iňňän möhüm garaýşymyzdyr diýip, O.Atabaýewa nygtady we maslahatyň dowamynda çaga meseleleri barada giňişleýin pikir alyşmalaryň boljakdygyna, çagalaryň bähbidine halkara hyzmatdaşlygy has-da pugtalandyrmaga gönükdirilen täze başlangyçlardyr teklipleriň öňe sürüljekdigine berk ynam bildirdi. Çykyşynyň ahyrynda gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti hemmeleri maslahatyň öz işine başlamagy bilen ýene-de bir gezek gutlap, bilelikdäki işlerde üstünlikleri arzuw etdi. O.Atabaýewa forumyň işine gatnaşýandyklary üçin hemmelere minnetdarlyk bildirip, maslahatyň işiniň BMG-niň resmi dilleriniň biri bolan iňlis dilinde dowam etjekdigini aýtdy.
Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti O.Atabaýewa maslahata gatnaşyjylara ýüzlenip, Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine laýyklykda, Türkmenistanyň döwlet syýasatynda ynsanperwer ýörelgeleriň işjeň durmuşa geçirilýändigini aýdyp, şunda çaga ösüşiniň meselelerine möhüm orun berilýändigini belledi. Nygtalyşy ýaly, çagalar meselesi ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça milli maksatnamalarda, döwletimiziň konseptual daşary syýasy resminamalarynda, Türkmenistanyň Prezidentiniň we türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň maksatnamalaýyn çykyşlarynda giňden öz beýanyny tapýar. Munuň özi kanunalaýyk ýagdaýdyr. O.Atabaýewa Türkmenistanyň dünýäde ýokary derejede geçirilýän forumlarda döwletara gatnaşyklara ynsanperwer häsiýet bermäge gönükdirilen başlangyçlar we teklipler bilen yzygiderli çykyş edýändigini hem-de adam hakynda aladanyň, raýdaşlyga, özara goldaw bermäge gönükdirilen şeýle çemeleşmäniň halkara ynsanperwer işlerde möhüm ölçeg we esas bolmalydygyny, Türkmenistanyň muňa doly ynanýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, ilkinji nobatda, munuň halkara, jemgyýetçilik we haýyr-sahawat düzümleriniň işjeňligine degişlidigi hem-de olaryň maksadynyňdyr wezipeleriniň adamlaryň meselelerini, zerurlyklaryny çözmäge we olar hakyndaky alada gönükdirilmelidigi aýdyldy. Biz adamlar üçin näme etdik, olara nähili kömek etdik, kim kömege we howandarlyga mätäçlik çekýär? Bu soraglar hemişe döwletiň hem-de jemgyýetiň öňünde durmaly diýip hasap edýärin. Olaryň jogaby bolsa ähli ynsanperwer işleriň häsiýetini kesgitlemelidir diýip, gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti O.Atabaýewa sözüni dowam etdi hem-de Türkmenistanyň 2025-nji ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek baradaky başlangyjynyň hem ählumumy syýasata ynsanperwer häsiýet bermäge ýardam edýän örän möhüm sebäpleriň biridigine ünsi çekdi. Bellenilişi ýaly, Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly ählumumy derejede ýurdumyzyň wajyp ynsanperwer başlangyjydyr diýilse, ulaldyp aýdyldygy bolmaz. Türkmenistan bu teklibi öňe sürmek bilen, halkara jemgyýetçiligi ynsanperwer gymmatlyklaryň daşynda birleşdirmek üçin uly tagallalary etmek maksadynyň bardygyny, häzirki zaman dünýäsinde belent ynsanperwer başlangyçlary tassyklamakda halkara hyzmatdaşlygyň ähmiýetine düşünilmegini gazanmalydygyny beýan etdi. Şunuň bilen baglylykda, şu maslahatyň-da bu ugurda möhüm ädimleriň biridigi hem-de onuň, sözüň giň we doly manysynda, çagalyga goldaw bermek ýaly belent wezipä eýerýändigi, ösüp gelýän nesil barada döwlet tarapyndan alada etmegiň Türkmenistanyň ileri tutýan ugurlarynyň biridigi bellenildi. «Sagdyn çagalar — sagdyn ýurt» şygary Türkmenistanyň milli ösüşiniň ýolgörkeziji çyragy bolup durýar. Bu bolsa döwletiň maddy we ruhy-aň serişdeleriniň ýaş nesilleriň beden, ruhy taýdan ösmegine goldaw bermäge, döredijilik zehinlerini ýüze çykarmak üçin şertleri döretmäge doly möçberde gönükdirilýändigini we geljekde-de gönükdiriljekdigini aňladýar. Ol çagalaryň syýasy, ykdysady, durmuş hem-de ekologiýa babatda parahat, durnukly, ynsanperwer, abadan geljegini üpjün etmäge niýetlenendir diýip, O.Atabaýewa sözüni dowam etdi. Şeýle garaýyş Türkmenistanyň halkara institutlar, ýöriteleşdirilen agentlikler, haýyr-sahawat guramalary bilen anyk işleri alyp barmagy bilen şertlendirilýär. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidentiniň belleýşi ýaly, Türkmenistan 1993-nji ýylda Çagalaryň hukuklary hakynda Konwensiýa goşuldy. Bu adam hukuklary babatda Birleşen Milletler Guramasynyň konwensiýalarynyň arasynda ýurdumyzyň gatnaşan ilkinji halkara resminamasydyr. Şunuň bilen bir hatarda, häzirki wagtda Birleşen Milletler Guramasynyň ýurdumyzda işleýän edaralary bilen eneligi we çagalygy goramak, zenanlaryň nesil saglygy, çaga lukmançylygy, bilimi, çagalara durmuş hyzmatlaryny bermek meselelerinde hyzmatdaşlyk etmek hakynda 26 sany resminama gol çekilendigi we şolar boýunça işleriň alnyp barylýandygy nygtaldy. Her ýyl Türkmenistanda BMG-niň agentlikleri dürli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen taslamalary amala aşyrýar. Hususan-da, 2025-nji ýylda diňe bu guramanyň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) bilen bilelikde ýurdumyzyň 14 edarasy we guramasy 13 sany ýyllyk iş meýilnamasyny durmuşa geçirer. Häzirki döwürde ÝUNISEF-niň Ýerine ýetiriji geňeşi tarapyndan makullanan Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin maksatnama bu ugurdaky maksatnamalaýyn işleriň esasyny düzýär. Maksatnama dört ugra — çagalaryň bähbidine dolandyryş; saglyk, iýmit we çaganyň irki ösüşi; durmuş goraglylygy we çagalary goramak; ýokary hilli inklýuziw bilim boýunça netije gazanmaga gönükdirilendir. ÝUNISEF-niň we beýleki halkara hyzmatdaşlaryň ýardam bermeginde Türkmenistanyň Hökümeti nesil saglygy, eneleriň, täze doglan çagalaryň, ýaş çagalaryň we ýetginjekleriň saglygy boýunça 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýany tassyklady. Strategiýa Durnukly ösüş maksatlaryny gazanmagy üpjün edýär diýip, O.Atabaýewa aýtdy we ÝUNISEF bilen ulgamlaýyn iş tejribesini dowam etdirmek arkaly häzirki wagtda 2026 — 2030-njy ýyllarda çaganyň irki ösüşi boýunça Milli strategiýany taýýarlamak boýunça hem işleriň alnyp barylýandygyny, şular bilen bir hatarda, Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasy bilen bilelikde «Türkmenistanda ýokanç keselleriň öňüni almak we bejermek hem-de eneleriň we çagalaryň saglygyny goramak üçin zerur bolan derman serişdeleri bilen üpjün etmek» taslamasynyň amala aşyrylýandygyny belledi. Bu taslamanyň baş maksady göwrelilik, çaga dogrulýan we doglandan soňky döwürde, şeýle hem seýrek we örän seýrek duşýan keseller bilen kesellänleri derman serişdeleri bilen üpjün etmek we beýleki möhüm meseleleri çözmek arkaly eneleriň saglygyny goramaga goşant goşmakdan ybarat bolup durýar. Şeýlelikde, «Enäniň saglygy — çaganyň saglygy» atly milli şygarymyz iş ýüzünde many-mazmun taýdan baýlaşdyrylýar. Onuň ýerine ýetirilmegi eneleriň saglygyny berkitmäge, olaryň beden, ýaşaýyş-durmuş, maddy we psihologik abadançylygyny, ösüşini gazanmak üçin ähli zerur şertleri döretmäge gönükdirilendir. Birleşen Milletler Guramasynyň ýöriteleşdirilen düzümleri bilen Türkmenistanyň hyzmatdaşlygynyň derejesine we hiline ýokary baha berip, bu hyzmatdaşlygyň yzygiderli, maksada gönükdirilen häsiýete eýedigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň halkara gatnaşyklarda örän möhüm hyzmaty ýerine ýetirýändigi, gaznanyň alyp barýan işleriniň ýokary ussatlygy, mähirliligi, öňde goýlan maksatlara ýetmäge tüýs ýürekden ýapyşmak, çagalar babatda belent ynsanperwerlik we mähribanlyk häsiýetleri bilen tapawutlanýandygy, soňky ýyllarda gaznanyň hasabyna Türkmenistanyň halkara lukmançylyk merkezlerinde we beýleki saglygy goraýyş edaralarynda çagalara 500-den gowrak operasiýanyň geçirilendigi aýratyn nygtaldy. ÝUNISEF bilen hyzmatdaşlykda hem ençeme ähmiýetli taslamalaryň amala aşyrylandygyna üns çekildi. Bu taslamalar bilim we saglygy goraýyş ulgamlarynda çagalar üçin amatly şertleri döretmäge gönükdirildi. Şolara «Çagalara mähirli garaýyşly mekdepler» we «Çagalara mähirli garaýyşly hassahanalar» atly taslamalar degişlidir. Bu taslamalaryň üstünlikli amala aşyrylmagy Türkmenistanyň bilim hem-de saglygy goraýyş edaralarynda halkara tejribäni giňden ornaşdyrmak üçin esas bolup hyzmat etdi. Bu örän ähmiýetli işdir. Munuň özi häzirki zaman ölçeglerine we dünýädäki meýillere laýyk gelip, lukmançylyk, pedagogik işgärler bilen çagalaryň hem-de olaryň ene-atalarynyň arasynda aýratyn ynanyşykly gatnaşyklary döredýär we höweslendirýär. Şeýle hem gazna işiň şeýle ugurlaryny tassyklamaga hem-de giňeltmäge işjeň ýardam eder. Sazlaşykly ösýän şahsyýeti kemala getirmek barada aýdanymyzda, biz bu düşünjäni geljegimiz bolan çagalary watançylyk, ýokary raýat jogapkärçiligi, maşgalasyna, halklarymyzyň däp-dessurlaryna we adatlaryna söýgi ruhunda terbiýelemek bilen baglanyşdyrýarys. Şu meselede şeýle terbiýe ähli gymmatly täze zatlar, iň gowy halkara tejribeler bilen utgaşdyrylmalydyr. Munuň özi geljekki durmuş ýolunda we hünär işinde ýaş raýatlara hemaýat berer diýip, O.Atabaýewa belledi. Şunuň bilen baglylykda, halkara guramalaryň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň ünsüni ýurdumyzyň ýaş nesillerine raýatlyk terbiýesini bermek üçin çagalar we ene-atalar bilen ýöriteleşdirilen taýýarlyk okuwlaryny geçirýän merkezleri döretmek boýunça taslamalary işläp taýýarlamak we amala aşyrmak mümkinçiligine seretmek meselesine çekmegiň maksadalaýyk hasaplanýandygy, maşgalada, jemgyýetde hem-de ýurtda işleriň ýagdaýy, has giň manyda bolsa dünýäniň ykbalyna dahyllydygy barada çagalarda jogapkärçilik duýgusyny döretmegiň bu merkezleriň esasy ugurlarynyň biri bolmalydygy nygtaldy. Şunda gürrüň ekologik taýdan sowatly şahsyýeti kemala getirmegi göz öňünde tutýan ekologik bilim hakynda barýar. O.Atabaýewanyň nygtaýşy ýaly, biz geljek nesillere abadan dünýäni, arassa tebigaty miras goýmak barada ýygy-ýygydan gürrüň edýäris. Ýöne bu nesliň başlanan işleri dowam etdirmelidigini we ekologik işi mundan beýläk-de alyp barmalydygyny hem unutmaly däldiris. Bu bolsa diňe daşky gurşawy gorap saklamagyň möhümdigine we onuň ägirt uly ähmiýetiniň bardygyna düşünýän, jogapkärçilikli, maksada okgunly nesiller kemala getirilende mümkindir. Biziň çagalarymyz ekologiýa we howa bilen bagly meseleleri çözmäge taýýar bolmalydyrlar. Şu ugurda Türkmenistanyň geografik sebitleri üçin çölleşmä we ýerleriň zaýalanmagyna, Aral deňziniň guramagyna, buzluklaryň eremegine, Hazar deňziniň suwunyň peselmegine hem-de ençeme beýleki özboluşly meselelere garşy göreşmekde hemişe bilelikde işlemegiň aýratyn möhüm ähmiýetiniň bardygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, ýöriteleşdirilen halkara düzümlere Çagalaryň ekologiýa bilimi baradaky ýörite maksatnamany döretmegiň üstünde işlemek teklip edildi. Dünýä döwletleri, maliýe institutlary, maýa goýum gaznalary, ylmy edaralary goldan halatynda, daşky gurşawy goramak babatda bilim, terbiýeçilik we aň-bilim işini ilerledip bolar. Bu işi Türkmenistanda biziň gaznamyz utgaşdyryp biler. Şoňa görä-de, agzalan teklibi bilelikde öwrenmegi hem-de seljermegi teklip edýärin diýip, O.Atabaýewa sözüni dowam etdi.
Soňra Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti halkara maslahata türkmenistanly gatnaşyjylary, daşary ýurtly hormatly wekilleri we myhmanlary bir maksadyň — çagalaryň bagtyýarlygynyň hem-de abadan durmuşynyň birleşdirýändigini aýdyp, çagalaryň hukuklaryny doly we hemmetaraplaýyn üpjün etmegiň zerurdygy baradaky pikiriň örän dogrudygyny, bu ugurda köp işleriň durmuşa geçirilýändigini belledi. “Abadan we bagtyýar çagalyga, saglyga, ösüşe, arassa dünýä, päkize howa we suwa, ýokary hilli iýmitlenmäge hukuk — bularyň ählisi çaganyň hukuklarynyň aýrylmaz bölegidir. Bular binýat goýujy esasy hukuk — çagalarymyzyň ýaşaýşa bolan hukugy berjaý edilende mümkindir. Munuň özi dünýä derejesinde parahatçylygyň, ylalaşygyň we ynanyşmagyň, durnuklylygyň, howpsuzlygyň gazanylmagyny aňladýar. Bitarap Türkmenistanyň alyp barýan ähli işleri we maksatlary, halkara derejedäki ädimleri hem-de başlangyçlary şu wezipeleriň ýerine ýetirilmegine gönükdirilendir. Çagalarymyza parahat geljegi üpjün etmek iň mynasyp, asylly we ynsanperwer wezipedir. Şu belent wezipäni bilelikde ýerine ýetireliň!” diýip, gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti O.Atabaýewa sözüni jemledi hem-de hemmelere maslahatyň dowamynda netijeli işlemegi arzuw etdi. Soňra Türkmenistanyň Gahrymany, ÝUNESKO-nyň işleri barada Türkmenistanyň milli toparynyň jogapkär sekretary Çynar Rustemowa söz berildi. Ol bagtyýar çagalaryň şatlykly gülküsiniň içeri we daşary syýasaty ahlaklylyk, ruhy baýlyk, ynsanperwerlik ýaly köpasyrlyk asylly ýörelgelere esaslanýan Türkmenistanyň rowaçlygynyň aýdyň beýany bolup durýandygyny belledi. Bu ýörelgeler türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan we hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda yzygiderli durmuşa geçirilýän toplumlaýyn ynsanperwer strategiýada öz beýanyny tapýar. Milli Liderimiziň başlangyjy esasynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmegi ýurdumyzda çagalaryň hemmetaraplaýyn ösüşi barada döwlet derejesinde alada edilýändiginiň aýdyň güwäsidir. Gazna mümkinçilikleri çäkli çagalary goldamak, olaryň saglygyny dikeltmek we pugtalandyrmak, sazlaşykly ösmekleri üçin ähli mümkinçilikleri döretmek boýunça netijeli işleri amala aşyrýar. Döredilen wagtyndan bäri haýyr-sahawat gaznasy Aşgabatdaky we Diýarymyzyň ähli sebitlerindäki näsag çagalara tölegsiz esasda sagaldyş-dikeldiş hyzmatlaryny üpjün edýär. Bu bolsa çagalar baradaky aladanyň halkymyzyň baş ynsanperwer ýörelgesidigini ýene-de bir gezek subut edýär. Häzirki wagtda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan dünýäniň ykdysady, syýasy we medeni-ynsanperwer giňişligine işjeň goşulyşýar. Ýurdumyzyň ýakyndan hyzmatdaşlyk alyp barýan halkara guramalarynyň biri hem BMG-niň bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça ýöriteleşdirilen edarasydyr. ÝUNESKO-nyň barha artýan meşhurlygy we ideologik taýdan bitarap häsiýeti ýurdumyza onuň ylym-bilim, medeni-ynsanperwer taslamalaryny durmuşa geçirmäge türkmen jemgyýetiniň wekillerini, şol sanda ýaşlary we zenanlary giňden çekmäge mümkinçilik berýär. Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen ÝUNESKO-nyň bilim ulgamynda maglumat tehnologiýalaryny ulanmak babatda ýöriteleşen institutynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça 2024-2025-nji ýyllar üçin “Ýol kartasyna” gol çekilmegi ÝUNESKO bilen ylym we bilim ulgamlarynda bilelikdäki işi alyp barmakda möhüm ädim boldy diýip, Ç.Rustemowa belledi hem-de çykyşyny Gahryman Arkadagymyzyň: “Halkyň saglygy diňe bir ýurduň baýlygy bolman, eýsem, häzirki we geljek nesilleriň röwşen geljeginiň hem berk binýadydyr” diýen parasatly jümlesi bilen jemledi. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewa mazmunly çykyşy üçin Çynar Rustemowa minnetdarlyk bildirip, Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen döredilen gaznanyň çagalaryň hatyrasyna köp işleri amala aşyrýandygyny, munuň bolsa islendik ýurt, islendik jemgyýet üçin esasy wezipe bolup durýandygyny belledi. O.Atabaýewa pursatdan peýdalanyp, ÝUNESKO-nyň ugry boýunça çagalar babatda bilim ulgamyndaky başlangyçlary üçin Ç.Rustemowa sagbolsun aýdyp, islendik ýurduň ösüşini bilimsiz göz öňüne getirip bolmaýandygyny nygtady hem-de ÝUNESKO-nyň işleri barada Türkmenistanyň milli toparynyň jogapkär sekretaryna ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirdi. Soňra O.Atabaýewa çykyş etmek üçin Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň kömekçisi hanym Saida Mirziýoýewa söz berdi. Özbegistanyň wekili çykyşyny beýik türkmen şahyry Magtymguly Pyragynyň goşgy setirleri bilen başlap, şeýle ýokary derejeli halkara maslahata gatnaşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallygyny beýan etdi hem-de çagalaryň saglygyny goramak ýaly möhüm meseläni ara alyp maslahatlaşmakda bu forumyň ähmiýetini belledi. Saida Mirziýoýewa özbek-türkmen gatnaşyklary barada aýtmak bilen, Türkmenistanyň Özbegistan Respublikasynyň diňe bir doganlyk ýurdy bolmak bilen çäklenmän, eýsem, iň ýakyn hyzmatdaşlarynyň biridigini hem belledi. Bellenilişi ýaly, halklarymyzy taryhy, medeni we milli umumylyklar baglanyşdyrýar. Biziň halklarymyz bir agajyň iki şahasy, bir derýanyň iki kenary ýaly ýakyndyrlar. Iki döwletiň arasynda dost-doganlyk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna gönükdirilen bilelikdäki taslamalaryň birnäçesi durmuşa geçirilýär. Şunda saglygy goraýyş ulgamyndaky hyzmatdaşlyga-da möhüm ähmiýet berilýär. Myhman Türkmenistanda saglygy goraýyş ulgamynda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy we hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde ýetilen sepgitlere ýokary baha berdi. Bellenilişi ýaly, çagalary goramak we olaryň abadançylygyny üpjün etmek her bir döwletde esasy wezipe hökmünde kesgitlenilýär. Çünki çagalar ýurduň geljegidir, olaryň bagtly durmuşda ýaşamagy jemgyýetiň bagtyýarlygynyň kepilidir. Şunuň bilen baglylykda, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýerine ýetirýän işleriniň ähmiýetine üns çekildi. Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň kömekçisi çykyşynyň ahyrynda «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahatyň guralmagyna ýokary baha berip, çagalaryň saglygyny we hukuklaryny goramak ulgamynda tagallalaryň birleşdirilmeginiň umumy maksatlara ýetmäge ýardam etjekdigine ynam bildirdi. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Özbegistan Respublikasynyň wekiline çuň manyly çykyşy we türkmen halkynyň adyna mähirli sözleri üçin minnetdarlyk bildirdi hem-de türkmen-özbek gatnaşyklarynyň hemişe ýürekdeşligi we açyklygy bilen tapawutlanýandygyny, Türkmenistanyň Özbegistan bilen hoşniýetli goňşuçylyk we doganlyk gatnaşyklaryna ýokary baha berýändigini belledi. O.Atabaýewa bilelikdäki tagallalar esasynda uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de iki ýurduň halklarynyň bähbidine ösdüriljekdigine ynam bildirip, bu maslahatyň özara bähbitli hyzmatdaşlygy täze ugurda, ýagny çagalaryň saglygyny dikeltmekde we olaryň bagtly durmuşy üçin amatly şertleri üpjün etmekde gowy başlangyç boljakdygyny nygtady. Soňra maslahat mowzuklaýyn iş mejlisleriniň 6-synda dowam etdi. Maslahatyň «Çagalar üçin abadan dünýäni döretmek» atly birinji iş mejlisinde çykyş etmek üçin Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygynyň orunbasary hanym Inna Swýatenko söz berildi. Ol RF-niň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy Walentina Matwiýenkonyň iberen gutlagyny okady. Gutlagda bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň başlangyjy esasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 2025-nji ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmegi, şeýle hem ählumumy özgertmeler bilen baglylykda, bu maslahatyň geçirilmegi örän möhümdir. Häzirki zaman şertlerinde özara hormat goýmak we ynanyşmak, dialoga, birek-biregiň bähbitlerine hormat goýmaga taýýarlyk, geljek nesiller baradaky hakyky alada örän uly ähmiýete eýedir. Çagalar islendik ýurduň geljegidir we esasy buýsanjydyr. Olaryň saglygy, hemmetaraplaýyn we döwrebap bilim-terbiýesi, bagtyýar çagalyga hukuklarynyň, howpsuz durmuşynyň üpjün edilmegi her bir jemgyýetiň hemişe üns merkezinde durýar. Russiýa Federasiýasynda bu meselelere aýratyn ähmiýet berilýär. Maşgala ojagynyň, eneligiň we çagalygyň goldanylmagy, nesilden-nesle geçip gelýän maşgala ýörelgeleriniň, esasan-da, köp çagaly maşgalanyň abraýynyň belent tutulmagy döwlet durmuş syýasatynyň ilkinji nobatdaky wezipeleridir. Olaryň amala aşyrylmagy sagdyn jemgyýetiň kemala gelmegine, çagalaryň sazlaşykly terbiýelenmegi üçin zerur bolan durnukly ösüşiň üpjün edilmegine gönükdirilendir. Russiýada Türkmenistan bilen uzak ýyllaryň dowamynda emele gelen dostlukly gatnaşyklara ýokary baha berilýär. Şu ýylyň maýynda Russiýa Federasiýasynyň Hökümeti bilen Türkmenistanyň Hökümetiniň arasynda medeniýet, bilim we ylym ulgamynda hyzmatdaşlyk hakynda Ylalaşyga gol çekilmegine 30 ýyl dolýar. Şu döwrüň dowamynda biziň döwletlerimiz ynsanperwer ulgamda netijeli gatnaşyklary has-da giňeltdiler. Walentina Matwiýenko maslahata gatnaşyjylaryň medeni, dil hem-de milli aýratynlyklaryna garamazdan, bu forumyň many-mazmuna baý dialog, häkimiýet edaralarynyň, hünär bileleşiginiň, hökümete degişli bolmadyk guramalaryň wekilleriniň arasynda hyzmatdaşlygyň täze görnüşlerini ýola goýmak üçin netijeli meýdança öwrüljekdigine ynam bildirip, forumyň netijeleriniň parahatçylygyň pugtalandyrylmagyna, ynsanperwer hyzmatdaşlygyň geriminiň giňeldilmegine, çaga baradaky aladadan gözbaş alýan ýagty geljegiň bähbidine tagallalaryň birleşdirilmegine ajaýyp goşant bolmagyny hem-de öňde goýlan maksatlaryň üstünlikli amala aşyrylmagyny arzuw etdi. Inna Swýatenko Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy W.Matwiýenkonyň gutlagyny haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewa gowşurdy. O.Atabaýewa hanym Inna Swýatenko tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirip, Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň strategik häsiýeti bilen tapawutlanýandygyny, ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geriminiň döwlet durmuşynyň ähli ugurlaryny diýen ýaly öz içine alýandygyny aýtdy we ýurdumyzyň geljekde-de ynsanperwer ulgamda hyzmatdaşlygy has-da giňeltmegi maksat edinýändigini tassyklady. Soňra çykyş etmek üçin Türkiýe Respublikasynyň maşgala we jemgyýetçilik hyzmatlary ministri hanym Mahinur Özdemir Göktaşa söz berildi. Ministr ýokary derejeli forumda çykyş etmäge döredilen mümkinçilik üçin hoşallygyny beýan edip, Türkiýe Respublikasynyň Türkmenistan bilen ýakyn hyzmatdaşlyga aýratyn ähmiýet berýändigini, umumy taryhy bolan halklarymyzyň hemişe dost-doganlyk gatnaşyklaryny saklap gelendiklerini belledi. Häzirki wagtda bu gatnaşyklar has-da pugtalandyrylýar. Soňky ýyllarda bilelikde alnyp barlan işler munuň aýdyň mysalydyr. Hanym Mahinur Özdemir Göktaş şu maslahatyň Türkmenistanyň başlangyjy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan yglan edilen Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda geçirilmeginiň ähmiýetini belledi. Nygtalyşy ýaly, häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, çagalaryň saglygyny goramak we olaryň abadan geljegini üpjün etmek möhüm wezipe bolup durýar. Çagalaryň sagdyn ösmegini üpjün etmek, olara bilim bermek geljek üçin strategik maýa goýumdyr. Bu ugurda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň durmuşa geçirýän işleri ýokary baha mynasypdyr. Çykyşynyň ahyrynda Türkiýe Respublikasynyň maşgala we jemgyýetçilik hyzmatlary ministri şu maslahatyň geçirilmeginiň çagalaryň abadan geljegini üpjün etmek ugrunda möhüm başlangyç bolandygyny belläp, forumyň ýokary guramaçylyk derejesi üçin türkmen tarapyna hoşallygyny beýan etdi. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewa Türkiýe Respublikasynyň wekiline manyly çykyşy üçin minnetdarlyk bildirip, türkmen we türk halklaryny köpasyrlyk dost-doganlyk gatnaşyklarynyň baglanyşdyrýandygyny, halklarymyzyň kyn günlerde birek-birege doganlyk goldawyny bermäge taýýardygyny taryhy tejribäniň görkezendigini belledi hem-de çagalaryň saglygyny we abadançylygyny goramak babatda ýurtlarymyzyň arasyndaky hoşniýetli gatnaşyklaryň täze ugurlar boýunça yzygiderli ösdüriljekdigine ynam bildirdi.
Soňra O.Atabaýewa Eýran Yslam Respublikasynyň ýol we şäher ösüşi ministri hanym Farzaneh Sadeghi Malwajerde söz berdi. Ol çykyşynyň başynda ýokary derejeli halkara maslahata gatnaşmagyň özi üçin uly hormatdygyny belledi. Nygtalyşy ýaly, häzirki döwürde eneligi we çagalygy goramak boýunça amala aşyrylýan işler bütin dünýäde möhüm ähmiýete eýe bolýar. Çünki eneligiň goraglylygy çagalaryň geljegini gurmagyň, olaryň sagdyn kemala gelmeginiň başlangyç tapgyrydyr. Çagalardyr eneleriň saglygyny goramak jemgyýeti we ýurdy ösdürmekde esasy ugurlaryň biridir. Çagalara bilimiň, saglygy goraýyş hyzmatlarynyň elýeterli edilmegi hem wajyp ähmiýete eýedir. Olaryň bagtyýar geljegini diňe ählumumy tagallalar birleşdirilende gurup bolar. Şunuň bilen baglylykda, bu ugurda gazanylan tejribäni paýlaşmakda, anyk işleri durmuşa geçirmekde «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahatyň möhüm ähmiýeti bellenildi. Çykyşynyň ahyrynda hanym Farzaneh Sadeghi Malwajerd halkara ähmiýetli foruma gatnaşmaga döredilen mümkinçilik üçin çäksiz hoşallygyny beýan etdi. O.Atabaýewa Eýranyň wekiline ähmiýetli çykyşy üçin minnetdarlyk bildirip, Eýran Yslam Respublikasynyň Türkmenistanyň ýakyn dosty bolup durýandygyny belledi. Biziň halklarymyz asyrlaryň dowamynda goňşuçylykda ýaşaýarlar. Bu berk gatnaşyklara esaslanyp, häzirki wagtda döwletara hyzmatdaşlygymyz hem täze mazmun bilen baýlaşýar diýip, gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti aýtdy we doganlyk halklarymyzyň arasyndaky medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň geljekde-de ösdüriljekdigine ynam bildirdi. Soňra Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekili hanym Jalpa Ratna söz berildi. Ol ÝUNISEF-niň wekili hökmünde bu halkara maslahata gatnaşmagynyň özi üçin uly hormatdygyny aýtdy. Hanym Jalpa Ratna Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň işjeň hyzmatdaşy bolup durýandygyny belläp, halkara hyzmatdaşlyga, parahatçylyga we durnukly ösüşe berk ygrarlydygy, şeýle hem çagalaryň hukuklarynyň, abadançylygynyň üpjün edilmegine berýän yzygiderli ünsi üçin Türkmenistanyň Hökümetine çuňňur hoşallygyny beýan etdi. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan Garaşsyzlygynyň ilkinji ýyllaryndan bäri BMG we ÝUNISEF bilen ýakyn hyzmatdaşlyk saklap gelýär hem-de çagalaryň saglygyny goramak babatda dünýä nusgalyk işleri amal edýär. “Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” kabul edilmegi döwletimizi çagalary goramaga gönükdirilen toplumlaýyn strategiýany saýlap alan ýurtlaryň hataryna çykarýar. ÝUNISEF-niň wekili Türkmenistana işe gelende, halkymyzyň däp-dessurlarynyň, medeniýetiniň we taryhynyň özünde uly täsir galdyrandygyny aýtdy. Türkmen medeniýetinde maşgala, agzybirlik möhüm orun eýeleýär hem-de ol çagalary terbiýelemek, mümkinçilikleri çäkli adamlary goldamak üçin berk binýat bolup hyzmat edýär. Kähalatlarda bu möhüm wezipeleri ýerine ýetirmek üçin maşgalalara ýardam bermek gerek. Şundan ugur alyp, Türkmenistan BMG bilen hyzmatdaşlykda milli däp-dessurlar bilen halkara borçnamalary özünde jemleýän durmuş ugurly işleriň milli nusgasyny işläp taýýarlady. Bu çemeleşme goňşy ýurtlar üçin hem ajaýyp görelde bolup durýar. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň alyp barýan işi goldawa mätäçlere hemaýat bermek däbiniň oňat nusgasydyr. 2021-nji ýylda döredilen wagtyndan bäri bu gazna tutuş Türkmenistan boýunça howandarlyga mätäç çagalara lukmançylyk kömegini berip gelýär. Soňky dört ýylda köp sanly çagalar gaznanyň kömeginden peýdalandylar we bu möhüm iş dowam etdirilýär. ÝUNISEF bu başlangyjy goldaýar. Çünki bu başlangyç türkmen döwletiniň howandarlyga mätäç çagalary goldamaga berk ygrarlydygyny aýdyňlygy bilen görkezýär diýip, hanym Jalpa Ratna nygtady. ÝUNISEF-niň wekili Türkmenistanyň döwlet syýasatynda çagalar baradaky aladanyň hemişe ileri tutulýan ugur bolandygyny belläp, BMG-niň Çagalar gaznasynyň wekili hökmünde şu maslahata gatnaşýandygyna çäksiz buýsanýandygyny aýtdy. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti O.Atabaýewa hanym Jalpa Ratna çuňňur many-mazmunly çykyşy üçin minnetdarlyk bildirip, Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy we onuň ýöriteleşdirilen düzümleri bilen hyzmatdaşlygynyň yzygiderli häsiýete eýedigini we şu nukdaýnazardan, ÝUNISEF-niň ýurdumyzda alyp barýan işleriniň netijeliliginiň bellenilmäge mynasypdygyny aýtdy. O.Atabaýewa Türkmenistanyň çagalaryň sazlaşykly ösüşi, olaryň hukuklary baradaky kanunçylygy kämilleşdirmek meseleleri boýunça ÝUNISEF bilen hyzmatdaşlygy has-da giňeltmäge taýýardygyny tassyklap, çykyşy üçin hanym Jalpa Ratna ýene-de bir gezek sagbolsun aýtdy. Soňra çykyş etmek nobaty Pakistan Yslam Respublikasynyň Parahatçylygy öwreniş we diplomatiýa institutynyň prezidenti, “Peace and Diplomacy” žurnalynyň baş redaktory, “The Diplomatic Insight” žurnalynyň ýerine ýetiriji direktory hanym Nur Farhat Asife berildi. Ol çagalaryň abadançylygynyň bähbidine halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge bagyşlanan maslahatda çykyş etmegiň özi üçin uly hormatdygyny belläp, bu giň gerimli foruma gatnaşmaga döredilen mümkinçilik hem-de onuň ýokary guramaçylyk derejesi üçin hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Şeýle-de hanym Nur Farhat Asif Pakistanyň Parahatçylygy öwreniş we diplomatiýa institutynyň prezidenti hökmünde ähli türkmen halkyny ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy bilen gutlap, BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan 2025-nji ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek baradaky Türkmenistanyň başlangyjyna dünýäniň 86 döwletiniň, şol sanda Pakistanyň hem awtordaş bolup çykyş edendigini belledi. Myhman çagalaryň hukuklaryny, abadan durmuşyny, sagdyn kemala gelmegini we bilim almagyny üpjün etmegiň bähbidine tagallalary birleşdirmekde Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmeginiň dört ýyllygy mynasybetli geçirilýän «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahatyň, şeýle hem gaznanyň çagalaryň saglygyny goramak babatda milli we halkara derejede durmuşa geçirýän giň gerimli işleriniň möhüm ähmiýetini belledi. Hanym Nur Farhat Asif çykyşynyň dowamynda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine esaslanyp, dünýäde parahatçylygy üpjün etmek boýunça öňe sürýän başlangyçlarynyň umumadamzat ähmiýetini nygtady. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti O.Atabaýewa Pakistan Yslam Respublikasynyň wekiline eden çykyşy üçin minnetdarlyk bildirdi. “Hakykatdan-da, çagalar babatda alada barada aýdylanda, durnukly we parahatçylykly gurşawy döretmek möhüm bolup durýar. Elbetde, bu işe näçe köp tarap goldaw berse, şonça-da onuň netijeliligi we üstünligi ýokarlanýar” diýip, Oguljahan Atabaýewa aýtdy hem-de Pakistanyň Parahatçylygy öwreniş we diplomatiýa institutynyň adyndan garaýyşlaryny paýlaşyp, maslahatyň gün tertibine goşan goşandy üçin hanym Nur Farhat Asife minnetdarlyk bildirdi. Soňra maslahat “Çagalar üçin hemmetaraplaýyn bilim” atly ikinji iş mejlisi bilen dowam etdi. Mejlisde çykyş etmek üçin Gruziýanyň zähmet, saglygy goraýyş we durmuş üpjünçiligi ministri jenap Mihail Sarjweladzä söz berildi. Ol «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahata gatnaşmagynyň özi üçin uly hormatdygyny aýtdy. Bellenilişi ýaly, Gruziýa bilen Türkmenistanyň arasyndaky däp bolan dostlukly gatnaşyklar dürli ugurlarda, şol sanda medeni-ynsanperwer ulgamda hem üstünlikli ösdürilýär. Şunuň bilen baglylykda, Gruziýanyň Premýer-ministri Irakliý Kobahidzäniň mart aýynyň başynda Türkmenistana amala aşyran saparynyň ähmiýeti bellenildi. Ynsan saglygy, hususan-da, ýaş nesliň sagdyn kemala gelmegi baradaky alada möhüm wezipeleriň biri bolup durýar. Bu babatda Türkmenistanda durmuşa geçirilýän giň gerimli işler üns çekilmäge mynasypdyr. Ministr şu halkara maslahatyň çagalaryň bagtyýar geljegini üpjün etmek ugrunda tagallalaryň birleşdirilmegine ähmiýetli goşant boljakdygyny belledi hem-de foruma gatnaşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallygyny beýan etdi. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti O.Atabaýewa mazmunly çykyşy üçin jenap Mihail Sarjweladzä minnetdarlyk bildirip, häzirki wagtda türkmen-gruzin gatnaşyklarynyň üstünlikli ösdürilýändigini, onuň dostluk, birek-birege hormat goýmak we ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýandygyny, halklarymyzyň umumy ynsanperwer gymmatlyklary paýlaşýandygyny, ýurtlarymyzda ýaş nesliň sagdyn, kämil ösmegine aýratyn üns berilýändigini belledi. Soňra Gyrgyz Respublikasynyň Žogorku Keneşiniň Jemgyýetçilik syýasaty boýunça komitetiniň başlygynyň orunbasary hanym Aida Isatbek gyzyna söz berildi. Dostlukly ýurduň wekili hemmeleri halkara maslahatyň öz işine başlamagy bilen gutlady hem-de forumyň möhüm ähmiýetini belledi. Bellenilişi ýaly, çagalar baradaky alada hemişe möhüm meseleleriň biri bolmagynda galýar. Bu meseleleriň çözülmeginde bilim ulgamyna aýratyn orun degişlidir. Çünki jemgyýetiň ösüş derejesi bilim ulgamynda ýetilen sepgitler bilen kesgitlenilýär. Şunuň bilen baglylykda, durnukly ösüşi üpjün etmekde bilimi kämilleşdirmegiň we döwrebaplaşdyrmagyň aýratyn ähmiýeti nygtaldy. Hanym Aida Isatbek gyzy çykyşynyň dowamynda şu ýyl Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň ykrar edilmegine 30 ýyl dolýandygyny aýdyp, türkmen halkyny bu şanly sene mynasybetli tüýs ýürekden gutlady hem-de iň gowy arzuwlaryny beýan etdi. Çykyşynyň ahyrynda Gyrgyz Respublikasynyň Žogorku Keneşiniň Jemgyýetçilik syýasaty boýunça komitetiniň başlygynyň orunbasary «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahatyň ýokary guramaçylyk derejesi, şeýle hem özara hyzmatdaşlyk etmek boýunça döredilen mümkinçilikler üçin türkmen tarapyna hoşallygyny beýan etdi.
Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti O.Atabaýewa Aida Isatbek gyzyna ýurtlarymyzyň we halklarymyzyň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary berkitmekde ynsanperwer gymmatlyklaryň möhüm ornuny nygtaýan manyly çykyşy üçin minnetdarlyk bildirdi. O.Atabaýewa Türkmenistan bilen Gyrgyz Respublikasynyň arasyndaky ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň yzygiderli ösdürilýändigini belläp, ählumumy abadançylygyň, ösüşiň hatyrasyna çagalaryň durmuşyny goramak, maşgalalary goldamak hem-de eneleriň we çagalaryň saglygyny goramak boýunça hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de giňeldiljekdigine ynam bildirdi. Soňra çykyş etmek nobaty Hytaý Halk Respublikasynyň Sun Sinlin adyndaky gaznasynyň başlygynyň orunbasary hanym Şen Beilä berildi. Hanym Şen Beili «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahata gatnaşmaga çakylygy üçin çäräniň guramaçylaryna hoşallygyny beýan etdi. Çykyşda bellenilişi ýaly, Birleşen Milletler Guramasynyň durnukly ösüş ulgamynda 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibini ýerine ýetirmekde dünýä ýurtlarynyň durmuşa geçirýän maksatnamalarynda çagalaryň abadançylygyny üpjün etmek meselesine zerur üns berilýär. Şunda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek we tagallalary birleşdirip, has netijeli çäreleri amala aşyrmak möhümdir. HHR-iň wekili Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan guralýan şu halkara maslahatyň ähmiýetini belläp, gaznanyň çagalaryň saglygyny dikeltmek hem-de berkitmek, lukmançylyk edaralarynyň binýadyny döwrebaplaşdyrmak, bilim, durmuş we döredijilik maksatly başlangyçlary durmuşa geçirmek boýunça ýerine ýetirýän işlerine ýokary baha berdi. Çykyşynyň ahyrynda hanym Şen Beili maslahata gatnaşmaga döredilen mümkinçilik üçin ýene-de bir gezek hoşallyk bildirdi. O.Atabaýewa hanym Şen Beiliniň çykyşynyň ähmiýetini belläp, ynsanperwer ulgamyň Türkmenistan bilen Hytaý Halk Respublikasynyň arasyndaky strategik hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň biridigini aýtdy. Şonuň üçin biz hytaýly dostlarymyzyň öňdebaryjy tejribesine we täzeçil tejribelerine ýokary baha berýäris. Siziň bu çykyşyňyz diňe bir beýan taýdan däl, eýsem, amaly taýdan ornaşdyrmaga mynasyp mysallary öz içine alýar diýip, gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti aýtdy we HHR-iň wekiline minnetdarlyk bildirdi. Soňra maslahatyň “Sagdyn çagalar — ýurduň geljegi” atly üçünji iş mejlisinde çykyş etmek üçin Gazagystan Respublikasynyň saglygy goraýyş ministri hanym Akmaral Alnazarowa söz berildi. Gazagystanyň saglygy goraýyş ministri bu möhüm çäräniň guralýandygy hem-de myhmansöýerlik üçin türkmen tarapyna hoşallygyny bildirip, çagalaryň saglygyny, abadançylygyny üpjün etmekde tagallalary birleşdirmäge gönükdirilen foruma gatnaşmagyň özi üçin uly hormatdygyny aýtdy. Bellenilişi ýaly, şeýle halkara forumlar çagalaryň saglygyny goramak, olaryň durnukly we bagtyýar geljegini kepillendirmek ugrunda dürli ýurtlaryň, guramalaryň, jemgyýetleriň bilelikde iş alyp barmaklary üçin möhüm gural bolup hyzmat edýär. Akmaral Alnazarowa Gazagystanyň we Türkmenistanyň arasyndaky gatnaşyklar barada aýtmak bilen, iki ýurduň döwlet Baştutanlarynyň syýasy başlangyçlary esasynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň täze mazmun bilen baýlaşdyrylýandygyny, şunda saglygy goraýyş ulgamyndaky gatnaşyklaryň hem ösdürilýändigini belledi. Çykyşynyň ahyrynda ministr Gazagystanyň Türkmenistanyň parahatçylygy we ynanyşmagy pugtalandyrmak, ösüp gelýän ýaş nesliň abadan durmuşynyň bähbidine tagallalary birleşdirmek boýunça başlangyçlaryny hemmetaraplaýyn goldaýandygyny belledi. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Gazagystan Respublikasynyň wekiline çuňňur mazmunly çykyşy üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirip, sagdyn nesliň kemala gelmeginde halkara ynsanperwer hyzmatdaşlygyň möhüm ähmiýetini nygtady. Türkmenistany we Gazagystany häzirki wagtda täze mazmun bilen üsti ýetirilýän ýokary ruhy gymmatlyklar, hoşniýetli goňşuçylyk, özara ynanyşmak ýörelgeleri birleşdirýär. Biz mundan beýläk-de Gazagystan bilen ynsanperwerlik, adalatlylyk we hoşniýetlilik ýörelgelerini öňe sürmek hem-de haýyr-sahawat işlerini ösdürmek arkaly hyzmatdaşlygy dowam etdireris diýip, O.Atabaýewa aýtdy. Soňra Ermenistan Respublikasynyň Saglygy goraýyş ministrliginiň Baş sekretary hanym Wardanuş Grigorýana söz berildi. Ermenistan Respublikasynyň wekili mähirli kabul edilendigi üçin hoşallygyny beýan edip, çagalaryň saglygyny goramak ýaly möhüm meselelere bagyşlanan bu ýokary derejeli foruma gatnaşmagyň özi üçin uly hormatdygyny belledi. Nygtalyşy ýaly, çagalaryň saglygyny goramak her bir döwlet üçin ileri tutulýan ugurdyr, çünki jemgyýetiň geljegi ösüp gelýän ýaş nesil bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Eneligi we çagalygy goramak diňe bir saglygy goraýyş ulgamyna däl, eýsem, durmuş-ykdysady, medeni ugurlara-da degişli köpugurly meseledir. Şunuň bilen baglylykda, bu ulgamda durmuşa geçirilýän işlerde tagallalaryň birleşdirilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Dostlukly ýurduň wekili sözüniň ahyrynda şu halkara forumyň netijeleriniň çagalaryň saglygyny goramak ulgamynda hyzmatdaşlygyň täze mehanizmlerini ýola goýmaga badalga berjekdigini aýdyp, Türkmenistanyň bu ugurdaky başlangyçlarynyň rowaçlyklara beslenmegini arzuw etdi. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewa Ermenistan Respublikasynyň wekiline mazmunly çykyşy üçin minnetdarlyk bildirip, häzirki wagtda dostluk, birek-birege hormat goýmak, ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýan türkmen-ermeni gatnaşyklarynyň üstünlikli ösdürilýändigini aýtdy. Şunuň bilen bir hatarda, iki ýurduň halklarynyň umumy ruhy we medeni gymmatlyklarynda ýaş nesliň sagdyn kemala gelmegine aýratyn üns berilýändigi bellenildi. Soňra Awstriýa Respublikasynyň «Askin&Co Med-Lab» kompaniýasynyň Baş direktory jenap Ralf Lugbauere söz berildi. Bellenilişi ýaly, «Askin&Co Med-Lab» kompaniýasy saglygy goraýyş ulgamynyň infrastrukturasyny ösdürmek boýunça dürli taslamalary durmuşa geçirýär. Şunuň bilen baglylykda, kompaniýanyň Aşgabat we Arkadag şäherlerinde, ýurdumyzyň welaýatlarynda ýerleşýän dürli lukmançylyk merkezleri, köpugurly hassahanalar bilen hyzmatdaşlyk edýändigi bellenildi. Şunda işewür kompaniýanyň Türkmenistandaky esasy taslamalarynyň biri bolan Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezine aýratyn buýsanýandygyny nygtady. Bu merkez kompaniýanyň çagalaryň abadançylygyny, olary zerur sagaldyş-dikeldiş hyzmatlary bilen üpjün etmäge ygrarlydygynyň mysalydyr. Pursatdan peýdalanyp, «Askin&Co Med-Lab» kompaniýasynyň Baş direktory şu ýokary derejeli halkara maslahata gatnaşmaga çakylyk üçin hoşallyk bildirdi. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti O.Atabaýewa çykyşy üçin Awstriýa Respublikasynyň wekiline minnetdarlyk bildirip, çagalaryň saglygyny üpjün etmek üçin ylmy taýdan esaslandyrylan usullardan, çemeleşmelerden we gollanmalardan peýdalanmagyň möhüm bolup durýandygyny aýtdy. Türkmenistan saglygy goraýyş ulgamynda dünýäniň, şol sanda Ýewropanyň öňdebaryjy tejribelerine hem-de tehnologiýalaryna daýanýar. Onuň netijeliligini Ýewropaly hyzmatdaşlar bilen uzak möhletleýin, ygtybarly we özara bähbitli hyzmatdaşlyk subut edýär diýip, gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti belledi. Maslahatyň dowamynda Hindistan Respublikasynyň «GD Global Health Company» kompaniýasynyň direktory Gauraw Ýadawa söz berildi. Myhman, ilki bilen, türkmen topragynda mähirli kabul edilendigi we şu halkara maslahata gatnaşmaga döredilen mümkinçilik üçin tüýs ýürekden hoşallygyny beýan etdi. Gauraw Ýadaw çagalaryň saglygy we abadançylygy baradaky aladanyň ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda durýandygyny belläp, Hindistan bilen Türkmenistanyň arasynda saglygy goraýyş, çaga iýmitiniň önümçiligi ulgamlarynda hyzmatdaşlyk etmek üçin giň mümkinçilikleriniň bardygyny aýtdy. «GD Global Health Company» kompaniýasynyň direktory bilimleri, serişdelerdir tehnologiýalary alyşmak arkaly Hindistan bilen Türkmenistanyň saglygy goraýyş ulgamyndaky hyzmatdaşlygynyň nusgalyk häsiýete eýe boljakdygyny belledi. Şunda umumy tagallalar çagalaryň sagdyn ösmegine, bilimli, kämil şahsyýetler bolup ýetişmeklerine gönükdiriler. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti O.Atabaýewa Hindistan Respublikasynyň wekiline eden çykyşy üçin minnetdarlyk bildirdi hem-de bu ýurduň ösen lukmançylyk tehnologiýalarynyň, çaga saglygy maksatnamalarynyň, keselleriň öňüni almak we bejermek boýunça tejribesiniň dünýäde giňden tanalýandygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, O.Atabaýewa Türkmenistanyň çagalar üçin ýokary hilli saglygy goraýyş hyzmatlarynyň elýeterliligini üpjün etmek babatda tagallalary birleşdirmäge taýýardygyny tassyklap, öňdebaryjy lukmançylyk çözgütleriniň, çagalaryň saglygyny goramak boýunça halkara hyzmatdaşlygyň ähmiýetini belledi. Soňra maslahatyň «Çaganyň durmuşynda maşgala» atly dördünji iş mejlisinde çykyş etmek üçin «Belarus çaga gaznasy» respublikan jemgyýetçilik birleşmesiniň diwanynyň başlygy hanym Lýudmila Kondraşowa söz berildi. Ol “Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi” atly halkara maslahata gatnaşmaga döredilen mümkinçilik üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, şeýle ýokary derejeli forumyň onda garalýan meselelere çemeleşmeleriň diňe bir ara alnyp maslahatlaşylmagyny däl-de, milli we halkara derejede olaryň çözgüdini tapmagyň ygtybarly ugurlaryny işläp taýýarlamagy talap edýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň bu babatda durmuşa geçirýän işleriniň ähmiýeti nygtaldy. Şeýle hem hanym Lýudmila Kondraşowa maslahata gatnaşyjylaryň ählisiniň türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň hem-de Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň bagtyýar çagalygyň üpjün edilmegi üçin ähli şertleri döredýändiklerine göz ýetirmäge mümkinçilik alandyklaryny aýtdy. L.Kondraşowa Türkmenistanda çagalaryň saglygyny goramaga gönükdirilen asylly işleriň guralyşy bilen tanyşmaga, türkmen tebigatynyň täsin gözelligini synlamaga döredilen mümkinçilik we bildirilen myhmansöýerlik üçin hoşallygyny beýan etdi. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti çagalygy goramakda we maşgala goldaw bermekde jemgyýetçilik guramalarynyň möhüm ornuny belläp, çaga üçin sazlaşykly terbiýe we ösüş şertlerini döretmegiň diňe mähirli hem-de berk maşgala gurşawynda mümkin bolýandygyna ünsi çekdi. O.Atabaýewa Türkmenistanyň hem maşgalany durmuş taýdan goldamak işine aýratyn üns berýändigini we bu işde halkara usulyýetlere esaslanýandygyny belläp, «Belarus çaga gaznasy» birleşmesiniň dürli durmuş ýagdaýlaryna düşen çagalara we olaryň maşgalalaryna kömek bermek boýunça gazanan tejribesi barada eden täsirli çykyşy üçin hanym Lýudmila Kondraşowa minnetdarlyk bildirdi. Soňra maslahatda «Soňky günüň keramaty» atly haýyr-sahawat guramasynyň Ýewropa boýunça esasy wekili jenap Pol Pikar çykyş etdi. Myhman forumyň ýokary guramaçylyk derejesini belläp, ynsanperwerligiň umumadamzat gymmatlyklarynyň biridigini, bu ýörelgäniň halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga we Durnukly ösüş maksatlarynyň möhüm wezipelerini ýerine ýetirmäge ýardam berýändigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň alyp barýan işleriniň nusgalyk häsiýete eýedigi aýdyldy. Çykyşynyň ahyrynda «Soňky günüň keramaty» atly haýyr-sahawat guramasynyň Ýewropa boýunça esasy wekili ösüp gelýän ýaş nesliň abadan durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen forumyň netijeleriniň halkara hyzmatdaşlyk üçin täze gözýetimleri açjakdygyna ynam bildirdi. O.Atabaýewa jenap Pol Pikaryň çagalara terbiýe bermekde ruhy-ahlak gymmatlyklarynyň ähmiýeti we maşgalanyň orny barada möhüm pikirleri beýan edendigini aýdyp, maşgalanyň diňe bir jemgyýetiň düzüm bölegi bolman, eýsem, çaga üçin söýginiň, goldawyň we şahsyýetiň kemala gelýän ýeri bolup durýandygyny belledi. Maşgalanyň içindäki hormat, duýgudaşlyk, birek-birege kömek etmek ýaly ahlak gymmatlyklary çagalaryň ruhy taýdan berk we geljekde jogapkärli adamlar bolup ýetişmegine ýardam berýär diýip, gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti aýtdy. Maslahatyň «Howanyň üýtgemegi we çagalar» atly bäşinji iş mejlisinde çykyş etmek üçin Halkara Migrasiýa Guramasynyň Merkezi Aziýa boýunça utgaşdyryjysy jenap Serhan Aktopraga söz berildi. Ol bu maslahata gatnaşmaga çakylyk üçin tüýs ýürekden hoşallygyny beýan etdi. Bellenilişi ýaly, migrasiýa işleriniň netijeli ýola goýulmagy ýurtlaryň hem-de aýry-aýry adamlaryň arasyndaky gatnaşyklaryň ýygjamlaşmagyna, birek-biregiň ýaşaýyş-durmuşy, medeniýeti bilen ýakyndan tanyşmaga mümkinçilik döredýär. Bu ugurda Halkara Migrasiýa Guramasy Türkmenistanyň ugurdaş döwlet düzümleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy alyp barýar. Gurama ýurduň suw serişdelerinden rejeli peýdalanmak boýunça tagallalaryny aýratyn belleýär. Bu mesele Merkezi Aziýa ýurtlary üçin möhüm bolup, Türkmenistan suwuň her bir damjasynyň rejeli peýdalanylmagy ugrunda amala aşyrylýan toplumlaýyn çäreleriň çäklerinde oba hojalyk pudagynyň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin bu ugurdaky öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak arkaly gidrotehniki düzümleri döwrebaplaşdyrýar hem-de suw serişdelerini netijeli dolandyrmagyň ajaýyp nusgasyny görkezýär. Jenap Serhan Aktoprak bularyň ählisiniň umumy abadançylygyň, şol sanda çagalaryň bagtyýar geljeginiň üpjün edilmegine gönükdirilendigini belläp, bu ugurdaky netijeli hyzmatdaşlygyň Türkmenistanyň durnukly ösüşine, ýurduň halkynyň abadançylyk derejesiniň ýokarlandyrylmagyna ýardam berýändigini nygtady. O.Atabaýewa Serhan Aktopragyň öz çykyşynda howanyň üýtgemeginiň migrasiýa hadysalaryna, aýratyn-da, onuň çagalara ýetirýän täsirine ünsi çekendigini aýdyp, dünýäde tebigy hadysalar we ekologik meseleler sebäpli çagalara bilim bermegiň, olary lukmançylyk kömegi, howpsuz gurşaw bilen üpjün etmegiň has-da kynlaşandygyny belledi. Türkmenistan howanyň üýtgemegi bilen bagly migrasiýa meselesine halkara hyzmatdaşlar bilen bilelikde çemeleşýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyz Halkara Migrasiýa Guramasy bilen migrasiýa we adatdan daşary ýagdaýlary, hususan-da, howanyň üýtgemegi bilen bagly dürli çäreleri bilelikde amala aşyrýar diýip, O.Atabaýewa nygtady we Türkmenistanyň bu hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ilerletmäge taýýardygyny tassyklady. Soňra çykyş etmek nobaty Täjigistan Respublikasynyň Hökümetiniň ýanyndaky Zenanlar we maşgala işleri boýunça komitetiň başlygynyň orunbasary hanym Çamanoro Odinaýewa berildi. Täjigistanyň wekili şeýle abraýly forumda çykyş etmek mümkinçiligi üçin türkmen tarapyna hoşallygyny beýan edip, howanyň üýtgemegi şertlerinde çagalar we olaryň geljegi bilen baglanyşykly möhüm meseleleri ara alyp maslahatlaşmak maksady bilen guralan bu möhüm çäräniň ähmiýetini belledi. Nygtalyşy ýaly, howanyň üýtgemegi häzirki döwrüň iň wajyp meseleleriniň biridir. Ol tebigy betbagtçylyklaryň artmagyna täsir edýär. Bu bolsa ählumumy derejede bilelikdäki tagallalary talap edýär. Şunuň bilen birlikde, howanyň üýtgemegi ýurtlaryň we sebitleriň ykdysadyýetine hem ýaramaz täsirini ýetirýär. Munuň özi ykdysadyýetiň pudaklarynyň kuwwatyny peseldip, möhüm infrastrukturalaryň, şol sanda saglygy goraýyş we bilim ulgamlarynyň netijeliliginiň gowşamagyna getirýär. Bu ulgamlar çagalaryň, jemgyýetiň sagdyn ösüşi bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Çamanoro Odinaýewa Türkmenistanyň howanyň üýtgemeginiň hem-de onuň täsirleriniň öňüni almak bilen baglanyşykly wajyp başlangyçlary öňe sürýändigine ünsi çekip, bu başlangyçlaryň halkara bileleşik tarapyndan giň goldawa eýe bolýandygyny belledi. Çykyşynyň ahyrynda Täjigistan Respublikasynyň Hökümetiniň ýanyndaky Zenanlar we maşgala işleri boýunça komitetiň başlygynyň orunbasary bilelikdäki tagallalar esasynda geljek nesilleriň abadançylygyna gönükdirilen netijeli strategiýalaryň işlenip taýýarlanyljakdygyna ynam bildirdi. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti O.Atabaýewa ynsanperwer ugurly hyzmatdaşlygyň iki doganlyk ýurduň arasyndaky dialogyň möhüm bölegi bolup durýandygyny belledi we Türkmenistanyň bu netijeli dialogy mundan beýläk-de giňeltmäge taýýardygyny tassyklady. Geçen ýylda Täjigistan Respublikasynyň Hatlon welaýatynyň Dusti etrabynyň Ergeş Sultanow daýhan birleşiginde çagalaryň kämil bilim almagy we mähirli gurşawda ösmegi üçin ähli şertler döredilen Magtymguly adyndaky umumybilim berýän 540 orunlyk orta mekdebiň gurlup ulanmaga berilmegi Türkmenistanyň we Täjigistanyň döwlet Baştutanlarynyň ynsanperwer syýasatlarynyň dabaralanýandygyna güwä geçýär diýip, O.Atabaýewa belledi we täsirli çykyşy üçin Çamanoro Odinaýewa minnetdarlyk bildirdi. Soňra maslahat “Hi Nounou” fransuz kompaniýasynyň esaslandyryjysy we Baş direktory Şarl Barkyň çykyşy bilen dowam etdi. Çykyşda bellenilişi ýaly, Türkmenistanda çagalaryň saglygyny goramak hem-de bagtyýar geljegini üpjün etmek babatda zerur işler durmuşa geçirilýär. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň alyp barýan işleri munuň aýdyň mysalydyr. Işewür ýolbaşçylyk edýän kompaniýasynyň bu möhüm ugurda Türkmenistan bilen hyzmatdaşlyk etmäge gyzyklanma bildirýändigini aýdyp, Arkadag şäherinde guralýan halkara forumyň özara bähbitli hyzmatdaşlygy ýola goýmak üçin netijeli meýdança boljakdygyny belledi hem-de maslahata gatnaşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirdi. O.Atabaýewa jenap Şarl Barka çykyşy üçin minnetdarlyk bildirip, Fransiýada ekologiýa babatda bilime aýratyn üns berilýändigini belledi. Ekologik taýdan arassa tehnologiýalar, saglygy goraýyş ulgamy we howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak boýunça çäreleri maliýeleşdirmek uzak möhletde mümkin bolan durmuş we ykdysady çykdajylary peseltmäge ýardam berer diýip pikir edýäris. Maliýe serişdeleriniň netijeli dolandyrylmagy we durnukly ösüş strategiýalary çagalary howanyň üýtgemeginiň täsirlerinden goramagyň möhüm guraly bolup biler diýip, gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti aýtdy. Maslahatyň «Çagalaryň ösüşiniň çeşmeleri» atly altynjy iş mejlisinde çykyş etmek üçin Türki medeniýet we miras gaznasynyň prezidenti hanym Aktoty Raimkulowa söz berildi. Hanym A.Raimkulowa Türki medeniýet we miras gaznasynyň adyndan örän möhüm meselä — geljegimiz bolan çagalara bagyşlanan halkara maslahata gatnaşyjylary tüýs ýürekden gutlap, beýleki ähli halklarda bolşy ýaly, türki halklaryň hem gadymy döwürlerden bäri ösüp gelýän nesliň ruhy-ahlak, beden taýdan kämil şahsyýetler bolup kemala gelmegine aýratyn üns berendiklerini belledi. Nygtalyşy ýaly, ýaş nesil geçmişimizi we geljegimizi birleşdirýän altyn halka bolmak bilen, nesilleriň dowamatynyň, jemgyýetiň ösüşiniň, medeni mirasyň goralyp saklanmagynyň geljekki ygtybarly kepilidir. Heniz çagalykdan başlap ýaş nesliň kalbynda diňe bir bilimleriň gaznasy däl-de, mertebe, hormat, adalatlylyk, öz ýurdunyň taryhyna söýgi ýaly belent taglymlar hem kemala gelýär. Türki medeniýet we miras gaznasynyň ýolbaşçysy çykyşynyň ahyrynda halkara maslahatyň ýokary guramaçylyk derejesi hem-de ýaş nesliň bagtyýar durmuşyny berkarar etmek meseleleri boýunça netijeli pikir alyşmaga döredilen mümkinçilik üçin türkmen tarapyna tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Oguljahan Atabaýewa hanym Aktoty Raimkulowanyň öz çykyşynda çagalaryň ösüşinde milli medeniýetiň we mirasyň ornuna aýratyn üns çekendigini belledi. Türki halklaryň baý medeni-taryhy mirasy çagalara terbiýe bermekde, olary ruhy we aň-bilim taýdan ösdürmekde möhüm orun eýeleýär. Milli gymmatlyklary, edebiýaty, sungaty, däp-dessurlary ýaş nesle ýetirmek bilen, biz olara özbaşdak pikirlenmegi, döredijilik ukyplaryny ösdürmegi, jemgyýetde öz ornuny tapmagy üçin zerur binýady döredýäris diýip, O.Atabaýewa aýtdy hem-de Türki medeniýet we miras gaznasynyň prezidentine çykyşy üçin minnetdarlyk bildirdi. Soňra çykyş etmek üçin Halkara Gyzyl Haç komitetiniň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň başlygynyň orunbasary jenap Žak Barberise söz berildi. Ol häzirki döwürde Ýer ýüzünde bolup geçýän tebigy hadysalaryň, ilkinji nobatda, çagalaryň sagdyn ösüşine ýaramaz täsir edýändigini, çylşyrymly durmuş ýagdaýyna düşen çagalara bilim, saglyk we beýleki hyzmatlaryň berilmeginde bökdençlikleriň ýüze çykýandygyny aýtdy. Bellenilişi ýaly, bu ugurda Halkara Gyzyl Haç komiteti we Halkara Gyzyl Ýarymaý jemgyýeti degişli goldawlary we ynsanperwerlik kömegini bermek boýunça yzygiderli iş alyp barýar. Bu bolsa çagalaryň jemgyýetçilik durmuşyna işjeň goşulyşmagyna, durmuşda öz orunlaryny tapmagyna ýardam berýär. Şunda ynsanperwerligiň diňe bir ugurdaş düzümleriň wezipesi däl-de, eýsem, tutuş adamzadyň jogapkärçiligi bolup durýandygy we bu babatda tagallalary birleşdirmegiň möhümdigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň durmuşa geçirýän işleriniň aýratyn ähmiýeti bellenildi. Halkara Gyzyl Haç komitetiniň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň başlygynyň orunbasary çykyşynyň ahyrynda şu maslahatyň ynsanperwer ulgamda halkara tagallalary birleşdirmäge goşant boljakdygyna ynam bildirdi. Gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti çuň manyly çykyşy üçin Žak Barberise minnetdarlyk bildirip, halkara ynsanperwer hukugynyň ýörelgelerini ilerletmekde Türkmenistan bilen Halkara Gyzyl Haç komitetiniň netijeli hyzmatdaşlygyny belledi hem-de ýurdumyzyň bar bolan mümkinçilikleri artdyrmakda Halkara Gyzyl Haç komiteti bilen ýola goýlan gatnaşyklaryň dowam etdirilmegini goldaýandygyny aýtdy. Soňra maslahat BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk boýunça müdirliginiň Merkezi Aziýa, Eýran, Pakistan we Owganystan boýunça sebitleýin wekilhanasynyň saglyk maksatnamalarynyň utgaşdyryjysy jenap Miloş Stoýanowiçiň çykyşy bilen dowam etdi. Miloş Stoýanowiçiň belleýşi ýaly, sagdyn jemgyýet sagdyn nesli kemala getirmekde möhüm şertleriň biridir. Bu babatda Türkmenistanda durmuşa geçirilýän işler aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Sagdyn durmuş ýörelgelerini işjeň wagyz etmek, bedenterbiýäni we sporty ösdürmek boýunça maksatnamalaryň amala aşyrylmagy ýaş nesle uly täsirini ýetirýär. Biz şu giň gerimli maslahata gatnaşmak arkaly Türkmenistanda howandarlyga mätäç çagalaryň döwlet tarapyndan uly aladalar bilen gurşalýandygynyň şaýady bolduk. Türkmenistanda saparda bolmak we sebitiň iň ajaýyp şäherleriniň biri bolan Arkadag şäherinde geçirilýän maslahata gatnaşmak bilen, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň alyp barýan ynsanperwer işleri bilen ýakyndan tanyşdyk diýip, myhman belledi. Çykyşynyň ahyrynda Miloş Stoýanowiç bu çärä gatnaşmaga hem-de onuň çäklerinde çagalaryň saglygyny goramak ulgamynda tejribe alyşmaga döredilen mümkinçilik üçin türkmen tarapyna tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti O.Atabaýewa Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy we onuň ýöriteleşdirilen edaralary bilen strategik hyzmatdaşlygy alyp barýandygyny, hususan-da, ýurdumyzyň BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk boýunça müdirliginiň ählumumy, sebitleýin taslamalaryna gatnaşyp, milli derejede öňüni alyş çärelerini durmuşa geçirýändigini, psihologik goldawy bermegiň, öňüni alyş çärelerini giňeldip, çagalaryň bagtyýar geljegini üpjün etmäge gönükdirilen möhüm ädimleriň ädilýändigini belledi we çykyşy üçin Miloş Stoýanowiçe minnetdarlyk bildirdi.
Soňra Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewa maslahata gatnaşyjylara ýüzlenip, çykyşlary, şeýle hem Türkmenistan barada aýdan hoşniýetli sözleri üçin ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirdi we jemleýji sözi bilen çykyş etdi. O.Atabaýewa «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahatda meýilleşdirilen çykyşlaryň tamamlanandygyny hem-de olarda çagalaryň saglygyny goramak we abadan ýaşaýyş-durmuş şertlerini üpjün etmek her bir döwletiň daşary we içeri syýasatynyň möhüm wezipeleriniň hatarynda durýandygynyň bellenilendigini aýtdy. Şunuň bilen bir hatarda, maslahatyň dowamynda eneligi we çagalygy goramak, çagalaryň ählitaraplaýyn ösüşini üpjün etmäge zerur şertleri döretmek, bilimliligi ýokarlandyrmak, daşky gurşawyň abadançylygyny üpjün etmegiň hasabyna çagalaryň saglygyny berkitmek ýaly ençeme meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylandygy nygtaldy.
Bellenilişi ýaly, çagalaryň hemmetaraplaýyn kämil ösüşiniň üpjün edilmegi olaryň saglygyny goramak, keselleriň öňüni almak we lukmançylyk hyzmatlaryna elýeterliligini gazanmak bilen berk baglanyşyklydyr. Şol bir wagtyň özünde häzirki wagtda çagalaryň bilimlerini kämilleşdirmek hem-de bu ugurda milli we halkara tejribeleri giňden peýdalanmak her bir döwlet üçin möhüm wezipe hökmünde öňe çykýar. Mälim bolşy ýaly, daşky gurşawy goramagyň üns merkezinde adam, onuň ýaşaýşy we saglygy durýar. Başgaça aýdylanda, tebigy gurşawy goramak bilen baglanyşykly meseleleriň ählisi, ilkinji nobatda, adamyň saglygyny goramak arkaly çözülýär. Şonuň üçin-de çaganyň durmuşy üçin wajyp ekologik ugurlaryň, ilkinji nobatda, arassa, sagdyn, abadan ýaşaýyş üçin amatly tebigy gurşawyň üpjün edilmeginiň dünýä döwletleriniň we halkara guramalaryň hemişe üns merkezinde bolmalydygyna berk ynanýarys. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen döredilen Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň alyp barýan nusgalyk işleri türkmen halkynyň naýbaşy ynsanperwer ýörelgeleriniň aýdyň ýüze çykmasydyr. Munuň şeýledigini döredilmeginiň dört ýyllyk taryhy senesini belleýän gaznamyzyň geçen ýyllarda ýurdumyzda we dünýäde amala aşyran ynsanperwer işleri hem aýdyňlygy bilen subut edýär diýip, haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti aýtdy we pursatdan peýdalanyp, halkara maslahatyň işine goşandy üçin hemmelere çuňňur minnetdarlygyny bildirdi hem-de onuň dowamynda seredilen meseleleriň maslahatyň Jemleýji resminamasynda öz beýanyny tapandygyny belledi. O.Atabaýewa foruma gatnaşyjylara berk jan saglyk, alyp barýan işlerinde rowaçlyklaryň ýar bolmagyny tüýs ýürekden arzuw edip, çykyşyny: “Goý, döwlet Baştutanymyzyň, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň parahatçylyk, hoşniýetli goňşuçylyk, giň halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ugur edinýän oňyn ynsanperwer syýasaty mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!” diýen sözler bilen jemledi. “Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi” atly halkara maslahat tamamlanandan soňra, ikitaraplaýyn resminamalara gol çekildi. Şolaryň hatarynda: Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmegiň meýilleri hakynda resminama; Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistan boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin ýurt boýunça Maksatnamasyny durmuşa geçirmek babatda Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwany bilen ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2025-nji ýyl üçin iş meýilnamasy; Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň arasynda «Ýaşyl» mekdep» bilelikdäki Maksatnamasyny durmuşa geçirmekde hyzmatdaşlyk etmek babatda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen ÝUNISEF-niň «Ýaşyl» mekdep» bilelikdäki Maksatnamasy; Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistan boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny durmuşa geçirmek babatda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2025-nji ýyl üçin iş meýilnamasy; Türkmenistanyň Tennis federasiýasy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama bar. Şeýle hem halkara maslahatyň üstünlikli geçirilmegi mynasybetli ýurdumyzyň medeniýet we sungat ussatlarynyň gatnaşmagynda aýdym-sazly dabara guraldy. Onda ýaňlanan hoş owazlarda Bitarap Watanymyzda dost-doganlygyň, hoşniýetli goňşuçylygyň, bagtyýar çagalygyň bähbidine durmuşa geçirilýän işler wasp edildi. Şeýlelikde, “Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi” atly halkara maslahat Türkmenistanyň çagalaryň sagdyn we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek babatda, şol sanda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň bu ugurda amala aşyrýan işleriniň dünýä bileleşigi tarapyndan ykrar edilýändiginiň nobatdaky beýanyna öwrüldi.
Watan goragçylarynyň güni mynasybetli harby we ýörite atlar dakyldy hem-de hünär derejeleri berildi
Mukaddes harby borjuny ak ýürekden berjaý edip, Garaşsyz Watanymyzyň goranmak ukybyny pugtalandyrmaga goşan goşantlaryny hem-de jemgyýetimizde kanunylygy we hukuk tertibini berkitmekde, asudalygy gorap saklamakda bitiren uly hyzmatlaryny göz öňünde tutup, şeýle hem Watan goragçylarynyň güni mynasybetli, Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 71-nji maddasynyň 15-nji bendine laýyklykda, Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedow Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmenistanyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň harby gullukçylarynyň we işgärleriniň bir toparyna harby hem-de ýörite atlar dakyldy, hünär derejeleri berildi.
Hemişelik Bitarap Türkmenistanyň Garaşsyzlygyny we özygtyýarlylygyny pugtalandyrmaga, goranmak ukybyny berkitmäge, çäk bitewüligini, konstitusion gurluşyny goramaga, howpsuzlygy, jemgyýetçilik we hukuk tertibini, kanunylygy üpjün etmäge goşan uly şahsy goşantlary, gulluk borçlaryny göreldeli ýerine ýetirendikleri, söweşjeň taýýarlykda ýokary görkezijileri gazanandyklary üçin hem-de berkarar Watanymyza, merdana halkymyza köp ýyllaryň dowamynda birkemsiz gulluk edendiklerini, çeken halal zähmetini, döwletiň we jemgyýetiň öňünde bitiren aýratyn hyzmatlaryny, önjeýli döwlet hem-de jemgyýetçilik işlerinde gazanan uly üstünliklerini nazara alyp, şeýle-de Watan goragçylarynyň güni mynasybetli Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedow Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmenistanyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň harby gullukçylarynyň we işgärleriniň bir topary Türkmenistanyň medallary bilen sylaglanyldy.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Türkmenistanyň Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin mejlisi
2025-nji ýylyň 22-nji ýanwarynda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin göçme mejlisini geçirdi. Onda harby we hukuk goraýjy edaralar tarapyndan 2024-nji ýylda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi hem-de şu ýylda bu düzümleriň öňünde durýan esasy wezipeler kesgitlenildi.
Ilki bilen, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministri B.Gündogdyýew çykyş edip, geçen ýylda ýurdumyzyň Ýaragly Güýçlerini ösdürmegiň maksatnamasyny durmuşa geçirmek, sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak, harby gullukçylaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak hem-de ýaşaýyş-durmuşyny gowulandyrmak boýunça görlen anyk çäreler barada hasabat berdi. Şeýle-de hasabatda çagyryş boýunça harby gullugy geçýän harby gullukçylary gullukdan boşatmak we Türkmenistanyň raýatlaryny harby gulluga çagyrmak boýunça alnyp barlan işler, Watan goragçylarynyň gününe taýýarlyk görlüşi barada aýdyldy.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, 2024-nji ýylda Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň kuwwatyny berkitmäge gönükdirilen dürli çäreler toplumynyň yzygiderli geçirilendigini aýtdy. Ýaragly Güýçleriň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak hem-de ýurdumyzyň goranmak ukybyny ýokarlandyrmak ugrunda degişli işler alnyp baryldy diýip, döwlet Baştutanymyz belledi hem-de 2025-nji ýylda ýurdumyzyň Ýaragly Güýçlerini kämilleşdirmek boýunça işleriň dowam etdiriljekdigine ünsi çekdi. Ýaragly Güýçleri döwrebap harby tehnikalar we enjamlar bilen üpjün etmek, harby ulgamda innowasion tehnologiýalardan baş çykarýan harby hünärmenleri taýýarlamak işleri ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda kesgitlenildi. Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministrine Ýaragly Güýçleriň harby bölümleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmak, harby gullukçylaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak bilen bagly meseleleri gözegçilikde saklamak tabşyryldy.
Soňra Baş prokuror B.Muhamedow prokuratura edaralary tarapyndan 2024-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, döwrebap tejribäniň we sanly ulgamyň peýdalanylmagy arkaly bu edaralaryň işini kämilleşdirmek, maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça durmuşa geçirilen çäreler, prokuratura edaralarynyň işgärleriniň netijeli gulluk etmekleri, olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş derejesini gowulandyrmak babatda döredilýän şertler barada hasabat berdi.
Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, kanunlaryň ýerine ýetirilişine, hukuk namalarynyň kanunylygyna, hukuk bozulmalarynyň öňüniň alynmagyna prokuror gözegçiliginiň amala aşyrylmagyny möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz prokuratura edaralarynyň ulgamyny ösdürmegiň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda we ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleriň talabalaýyk alnyp barylmagynyň möhüm talap bolup durýandygyny aýdyp, bu babatda Baş prokurora anyk tabşyryklary berdi.
Içeri işler ministri M.Hydyrow 2024-nji ýylda ýurdumyzda jemgyýetçilik düzgün-tertibini üpjün etmek, hukuk bozulmalarynyň öňüni almak boýunça ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi. Şunuň bilen birlikde, ministrligiň garamagyndaky düzümleriň iň täze tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylyşy, sanly ulgamyň ornaşdyrylyşy, ýangyn howpsuzlygynyň, ýol hereketiniň düzgünleriniň berk berjaý edilmegi babatda görülýän çäreler barada aýdyldy. Şeýle-de geçen ýylda we 2025-nji ýylyň başynda Diýarymyzyň welaýatlarynda ulanmaga berlen döwrebap ugurdaş desgalar barada maglumat berildi.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, içeri işler edaralarynyň, şol sanda ýol gözegçilik we ýangyn howpsuzlygy gulluklarynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň zerurdygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, ýol hereketiniň, ýangyn howpsuzlygynyň kadalaryny berjaý etmek boýunça düşündiriş işleriniň geçirilmeginiň möhümdigi bellenildi. Şunuň bilen bir hatarda, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy ministrligiň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmagyň, onuň garamagyndaky ähli bölümlere sanly ulgamyň, öňdebaryjy tejribäniň ornaşdyrylmagynyň wajypdygyna ünsi çekip, ministre işgärleriň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň gowulandyrylmagyna gönükdirilen işleri mundan beýläk-de dowam etdirmek babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.
Ýokary kazyýetiň başlygy B.Hojamgulyýew ýolbaşçylyk edýän düzümleri tarapyndan geçen ýylda alnyp barlan işleriň netijeleri, hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryna laýyklykda, kazyýet işine sanly ulgamyň mümkinçiliklerini ornaşdyrmak boýunça durmuşa geçirilen çäreler, degişli ösüş maksatnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleriň ýerine ýetirilişi we kazylaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak babatda geçirilen işler barada hasabat berdi.
Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýokary derejeli hünärmenleri saýlap almaga aýratyn üns berilmelidigini, kazyýet işgärleriniň hünär we bilim derejesini yzygiderli ýokarlandyrmagyň möhümdigini belledi. Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy milli kanunçylygyň many-mazmunyny düşündirmek, hukuk medeniýetini ýokarlandyrmak işlerini, “Türkmenistanyň kazyýet ulgamyny ösdürmegiň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Maksatnamasynyň” öz wagtynda ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz kazyýet ulgamyny yzygiderli kämilleşdirmegiň, kazylaryň hünär derejesini ýokarlandyrmagyň ähmiýetine ünsi çekdi.
Milli howpsuzlyk ministri N.Atagaraýew ýurdumyzda parahatçylygy we asudalygy üpjün etmek boýunça durmuşa geçirilen işleriň netijeleri, düzümiň öňünde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmek üçin döwrebap usullaryň, öňdebaryjy tehnologiýalaryň ornaşdyrylyşy barada hasabat berdi.
Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, öňde goýlan wezipelere ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz döwletimiziň milli howpsuzlygyny ygtybarly üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işleri yzygiderli kämilleşdirmegiň zerurdygyny belläp, ministre anyk görkezmeleri berdi.
Döwlet serhet gullugynyň başlygy Ý.Nuryýew ýolbaşçylyk edýän düzümleriniň geçen ýylda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri, döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, serhet bölümleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak, Watan goragçylary üçin talabalaýyk gulluk, ýaşaýyş-durmuş şertlerini döretmek babatda görlen çäreler barada hasabat berdi.
Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň döwlet serhediniň goňşy ýurtlar bilen dost-doganlyk serhedidigini belledi. Şunda hormatly Prezidentimiz mukaddes serhedimiziň ygtybarly goralmagyny üpjün etmegiň, serhet goşunlarynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň, gullugyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň yzygiderli döwrebaplaşdyrylmagynyň möhümdigi barada aýtdy. Döwlet Baştutanymyz harby gullukçylaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga gönükdirilen işleri hem gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.
Adalat ministri M.Taganow milli kanunçylyk binýadyny häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirmek, sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak boýunça 2024-nji ýylda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Şeýle hem raýatlaryň hukuklarydyr borçlary barada wagyz-nesihat işlerini geçirmek, ilata degişli hukuk kömegini bermek babatda ýerine ýetirilen işler barada aýdyldy.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, milli kanunçylyk ulgamyny halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryna laýyk getirmek boýunça işleri dowam etdirmegiň möhümdigini belledi. Döwlet düzümleri tarapyndan işlenip taýýarlanylýan hukuk namalarynyň taslamalary Türkmenistanyň Konstitusiýasyna we hereket edýän kanunlara laýyk gelmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi hem-de ministre birnäçe anyk görkezmeleri berdi.
Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýew geçen ýylda alnyp barlan işler, gullugyň maddy-enjamlaýyn binýadyny kämilleşdirmek boýunça ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi, onuň işini ösdürmegiň maksatnamasyny netijeli durmuşa geçirmek babatda görlen anyk çäreler barada hasabat berdi.
Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzda haryt dolanyşygynyň möçberiniň artmagynyň, ulag-logistika mümkinçilikleriniň giňelmeginiň gümrük işiniň ýokary derejede guralmagyny, şol sanda ygtybarly gümrük gözegçiliginiň üpjün edilmegini talap edýändigini belledi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gullugyň öňünde durýan wezipelere ünsi çekip, gümrük terminallaryny häzirki zaman barlag-gözegçilik enjamlary bilen üpjün etmek, olaryň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak, ugurdaş düzümler bilen halkara hyzmatdaşlygy yzygiderli ösdürmek işlerini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.
Döwlet migrasiýa gullugynyň başlygy A.Sazakow geçen ýylda alnyp barlan işleriň netijeleri, gullugyň öňünde goýlan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek boýunça görlen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem hasabatda gullugy ösdürmegiň maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde bu düzümiň işgärleriniň gulluk etmegi, hünär derejesiniň ýokarlandyrylmagy üçin zerur şertleriň döredilýändigi, 2024-nji ýylyň noýabrynda Aşgabatda Merkezi Aziýada raýatsyzlygy aradan aýyrmak boýunça ministrler derejesindäki sebitleýin maslahatyň geçirilendigi barada aýdyldy.
Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, gullugyň işini, şol sanda migrasiýa hyzmatlaryny yzygiderli kämilleşdirmegiň möhümdigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz maddy-enjamlaýyn binýady yzygiderli kämilleşdirmek, halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek, durmuş şertlerini mundan beýläk-de gowulandyrmak, işgärleri taýýarlamak meselelerini gullugyň öňünde durýan möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitläp, bu babatda tabşyryklary berdi.
Soňra hormatly Prezidentimiz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, goranyş häsiýetli Harby doktrinamyzyň talaplaryna laýyklykda, Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň harby howpsuzlygyny we bitewüligini ýokary derejede üpjün etmek, ýurdumyzyň goranmak ukybyny berkitmek, Watan goragçylarynyň we olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da ýokarlandyrmak boýunça maksatnamalaýyn işleriň durmuşa geçirilýändigini, bu işleriň mundan beýläk-de dowam etdiriljekdigini belledi. Türkmenistanda her ýylyň 27-nji ýanwarynda Watan goragçylarynyň güni dabaraly ýagdaýda bellenilip geçilýär. Bu baýram ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň harby gullukçylaryna, işgärlerine bildirilýän uly ynamyň, çäksiz hormatyň we olar hakda edilýän aladanyň aýdyň güwäsidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Nygtalyşy ýaly, ata Watanymyza wepaly gulluk edip, onuň mukaddes Garaşsyzlygyny, özygtyýarlylygyny, çäk bitewüligini, konstitusion gurluşyny ygtybarly goramak, kanunylygy üpjün etmek, adamyň we raýatyň hukuklaryny, azatlyklaryny, kanuny bähbitlerini, jemgyýetiň hem döwletiň bähbitlerini goramak Watan goragçylarynyň mukaddes borjudyr.
Hormatly Prezidentimiz pursatdan peýdalanyp, ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň ähli harby gullukçylaryny, işgärlerini ýetip gelýän Watan goragçylarynyň güni bilen tüýs ýürekden gutlady.
Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow giňişleýin göçme mejlisi jemläp, hemmelere berk jan saglyk, rowaçlyk, halkymyzyň asuda we bagtyýar durmuşda ýaşamagy ugrunda alyp barýan jogapkärli gulluklarynda uly üstünlikleri arzuw etdi.
Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli syýasaty — ählumumy abadançylygy we durnukly ösüşi üpjün etmäge goşant
2025-nji ýylyň 15-nji ýanwarynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: Türkmenistanyň halkara jemgyýetçilik bilen hyzmatdaşlygy” atly maslahat geçirildi. Oňa Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, Birleşen Milletler Guramasynyň ýöriteleşdirilen düzümleriniň Türkmenistandaky wekilhanalarynyň ýolbaşçylary, ýokary okuw mekdepleriniň ýolbaşçylary, professor-mugallymlar, talyplar gatnaşdylar.
Maslahatda çykyş edenler Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanyp, hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda mynasyp dowam etdirilýän parahatçylyk söýüjilikli syýasatyň giňden ykrar edilýändigini, şu jähetden, 2025-nji ýylyň dünýä derejesindäki hem-de Türkmenistanyň milli şygarynyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmeginiň aýratyn ähmiýete eýedigini bellediler. Ýylyň şygarynyň mazmunyna görä öňde durýan wezipeleri amala aşyrmak bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy we BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan 2025-nji ýylyň “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilmegi mynasybetli çäreleri ýokary derejede geçirmek boýunça guramaçylyk döwlet topary döredildi. Ýakynda bolsa Gahryman Arkadagymyzyň başlyklyk etmeginde bu toparyň ilkinji mejlisi geçirildi. Milli Liderimiz mejlisde guramaçylyk meselelerine seredip, degişli ýolbaşçylara birnäçe tabşyryklary berdi. Şeýle hem Türkmenistanyň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň dowamyndaky işleriniň we onuň ileri tutýan ugurlarynyň Konsepsiýasyny işläp düzmek barada BMG-niň düzüm birlikleri bilen geňeşmeleri geçirip, onuň iş ýüzünde durmuşa ornaşdyrylmagynyň möhümdigini nygtady.
Çykyşlarda 14-nji ýanwarda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterriş bilen telefon arkaly söhbetdeş bolup, onda hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň, şu ýylda Türkmenistanda geçiriljek halkara çäreleriň ähmiýeti dogrusynda pikir alşandygyna aýratyn üns çekildi. Telefon söhbetdeşliginiň dowamynda Gahryman Arkadagymyz BMG-niň Baş sekretaryna taýýarlanylan degişli Konsepsiýanyň esasy ugurlaryny beýan etdi. Antoniu Guterriş ählumumy gün tertibiniň möhüm meselelerini çözmekde tagallalary birleşdirmäge gönükdirilen Konsepsiýanyň wajypdygyny belläp, ony dolulygyna makullady.
Soňra maslahatda Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistanda iş alyp barýan düzümleriniň ýolbaşçylaryna söz berildi. Olaryň çykyşlarynda bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Prezidentiniň Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak baradaky başlangyjy parahatçylyk we ynanyşmak ýörelgelerine esaslanyp, dawalaryň öňüni almagy güýçlendirmek ugrunda BMG-niň Tertipnamasynda, guramanyň ýakynda kabul edilen “Geljegiň hatyrasyna paktynda” hem-de beýleki resminamalarda beýan edilen kadalaryň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda has-da ilerledilmegine şert döreder. Diplomatlar Türkmenistanyň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň dowamyndaky işleriniň we ileri tutýan ugurlarynyň Konsepsiýasy bilen tanşandyklaryny aýdyp, bu resminamada ýurduň häzirki zaman ählumumy gün tertibiniň esasy meselelerine garaýyşlarynyň beýan edilýändigini, özara ynanyşmak, dialog we jogapkärçilik esasynda döwletleriň tagallalaryny birleşdirmek barada bitarap garaýyşlarynyň öz beýanyny tapýandygyny nygtadylar.
BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary ýurdumyza wekilçilik edýän ugurlary boýunça alnyp barylýan gatnaşyklaryň oňyn netijelere eýe bolýandygyna ünsi çekip, Bitaraplyk ýörelgelerine eýerýän Garaşsyz Türkmenistanda işlemäge döredilen mümkinçiliklerdir şertler üçin hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.
“Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: Türkmenistanyň halkara jemgyýetçilik bilen hyzmatdaşlygy” atly maslahatyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul etdiler.
Forumyň çäklerinde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň Kararnamasy esasynda, Türkmenistanyň başlangyjy bilen 2025-nji ýylyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmegine bagyşlanan sergi guraldy hem-de institutyň talyplary tarapyndan ýörite taýýarlanan edebi-sazly kompozisiýa ýerine ýetirildi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň BMG-nyň Baş sekretary Antoniu Guterriş bilen telefon arkaly söhbetdeşligi boldy
2025-nji ýylyň 14-nji ýanwarynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterriş bilen telefon arkaly söhbetdeşligi boldy.
Söhbetdeşler mähirli salamlaşyp, birek-biregi Täze ýyl bilen gutladylar hem-de iň gowy arzuwlaryny beýan etdiler.
Gahryman Arkadagymyz telefon arkaly söhbetdeşlik üçin minnetdarlyk bildirip, BMG-niň Baş sekretary bilen geçen ýylyň tomsunda Aşgabatda geçiren duşuşygyny ýakymly duýgular bilen ýatlaýandygyny, bu duşuşygyň örän peýdaly we netijeli bolandygyny belledi hem-de mümkinçilikden peýdalanyp, oňa hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň salamyny, uly hormat goýýandygy baradaky sözlerini ýetirdi.
Antoniu Guterriş hoşniýetli sözler üçin hoşallyk bildirip, öz gezeginde, hormatly Prezidentimize mähirli salamyny, iň gowy arzuwlaryny beýan etdi hem-de BMG-niň sebitde we dünýäde parahatçylygyň pugtalandyrylmagy ugrunda çykyş edýän Bitarap Türkmenistan bilen hyzmatdaşlyga möhüm ähmiýet berýändigini belledi. Şeýle-de ol Türkmenistanyň ählumumy parahatçylyga, abadançylyga, durnukly ösüşe gönükdirilen syýasatyna, bu ugurdaky başlangyçlaryna ýokary baha berdi.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, 2025-nji ýylyň “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilmegi hem-de Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy mynasybetli çäreleri ýokary derejede geçirmek boýunça guramaçylyk döwlet topary döredildi. Ýakynda bolsa türkmen halkynyň Milli Lideriniň başlyklyk etmeginde bu toparyň ilkinji mejlisi geçirildi. Gahryman Arkadagymyz guramaçylyk döwlet toparynyň mejlisinde hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň guramaçylyk meselelerine seredip, bu babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe tabşyryklary berdi. Şeýle hem Türkmenistanyň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň dowamyndaky işleriniň we ileri tutýan ugurlarynyň Konsepsiýasyny işläp düzmek barada BMG-niň düzüm birlikleri bilen geňeşmeleri geçirip, onuň durmuşa ornaşdyrylmalydygyny nygtady. Telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda Milli Liderimiz taýýarlanylan degişli Konsepsiýanyň esasy ugurlaryny beýan etdi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri şu ýyl Birleşen Milletler Guramasynyň ştab-kwartirasynda Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyna badalga berilýändigini, Türkmenistanyň bu waka şu ýyl döredilmeginiň 80 ýyllygyny belleýän BMG-niň taryhynda möhüm, aýratyn tapgyr hökmünde garaýandygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz 2025-nji ýylyň taryhy senä — Milletler Bileleşigi tarapyndan Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň halkara derejede ykrar edilmeginiň 30 ýyllygyna gabat gelmeginiň aýratyn ähmiýetini nygtady hem-de Birleşen Milletler Guramasy bilen strategik hyzmatdaşlygyň Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasatynyň esasy ugry bolup durýandygyny tassyklady.
Telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda Gahryman Arkadagymyz BMG-niň Baş sekretaryny 2025-nji ýylda Türkmenistanda Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlykda amala aşyrylmagy göz öňüne tutulýan meýilnamalar bilen tanyşdyrdy. Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň dowamyndaky işleriniň we ileri tutýan ugurlarynyň Konsepsiýasy taýýarlanyldy. Bu resminamada ýurdumyzyň häzirki zamanyň ählumumy gün tertibiniň esasy meselelerine garaýyşlary beýan edilýär. Şeýle-de onda özara ynanyşmak, dialog we jogapkärçilik esasynda döwletleriň tagallalaryny birleşdirmek barada ýurdumyzyň garaýyşlary kesgitlenilýär. Milli Liderimiz bu babatda 2025-nji ýylyň özgerişler ýyly bolup biljekdigini we bolmalydygyny nygtap, BMG-niň Türkmenistanyň Konsepsiýada beýan edilen maksatlaryny goldajakdygyna ynam bildirdi.
Bu Konsepsiýa taýýarlanylanda, köp babatda BMG-niň başlangyjy boýunça geçen ýylyň sentýabrynda geçirilen «Geljegiň sammitiniň» esasy mazmunyna esaslanylandygy aýratyn bellenildi. Şoňa görä-de, Türkmenistan Konsepsiýany şol sammitiň jemleýji resminamasy bolan «Geljegiň hatyrasyna pakty» durmuşa geçirmäge özboluşly goşant hasaplaýar.
BMG-niň Baş sekretary ählumumy gün tertibiniň möhüm meselelerini çözmekde tagallalary birleşdirmäge gönükdirilen Konsepsiýanyň wajypdygyny belläp, ony dolulygyna makullady.
Türkmen halkynyň Milli Lideri öňde durýan işleriň esasy ugurlary barada aýdyp, howpsuzlyk bilen bagly meselä ünsi çekdi hem-de Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak baradaky başlangyjyny nygtady. Gapma-garşylykly ýagdaýlaryň öňüni almagyň we olary aradan aýyrmagyň guraly hökmünde öňüni alyş diplomatiýasyny işjeň ulanmak bu strategiýanyň esasy ugurlarynyň hataryndadyr.
Gahryman Arkadagymyz BMG-niň parahatçylyk döredijilikli tagallalaryny ilerletmek üçin Bitaraplygyň mümkinçiligini giňden ulanmagyň, ählumumy howpsuzlygy üpjün etmek bilen bagly ynanyşmak dialogynyň medeniýetini dikeltmegiň möhümdigini belledi. Milli Liderimiz bu teklipleriň iş ýüzünde amala aşyrylmagynyň dünýäde syýasy dartgynlygy azaltmaga ýardam etjekdigine ynam bildirip, Türkmenistanyň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda sebit howpsuzlygy bilen bagly meseleler boýunça dialogy işjeňleşdirmegi pugta maksat edinýändigini tassyklady. Anyk aýdylanda, gürrüň Merkezi Aziýadaky ýagdaý barada barýar. Biz Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň kabul eden «Merkezi Aziýa — parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy», «Merkezi Aziýada ýadro ýaragyndan azat zolak hakyndaky Şertnama» atly Kararnamalaryna esaslanmagy maksat edinýäris diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Merkezi Aziýada howpsuzlygyň derejesi we ýagdaýy köp babatda häzirki döwürde sebit gün tertibinde durýan meseleleriň giň toplumynyň netijeli çözülmegine baglydyr. Şolaryň biri-de suw bilen bagly meseledir. Bu ugurda ýurdumyzyň garaýşy geçen ýylyň 3-nji dekabrynda Er-Riýadda geçirilen «Bitewi suw» sammitinde anyk beýan edildi. Türkmenistan Merkezi Aziýada suw bilen bagly meseleleriň tutuş toplumyna seredilende halkara hukugy berjaý etmäge, sebitiň döwletleriniň bähbitlerini özara nazara almaga hem-de bu işe halkara guramalary, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasyny çekmäge esaslanýan çemeleşmä eýerýär. Bu kadalaryň bozulmagy sebitiň ýurtlary üçin howply bolup, ekologik, durmuş-ykdysady, ynsanperwer ugurlarda ägirt uly töwekgelçilikleri döredýär.
Milli Liderimiz Owganystandaky ýagdaý barada durup geçip, Bitarap döwlet hökmünde Türkmenistanyň bu ýurtda parahatçylygy we raýat ylalaşygyny gazanmak, onuň ykdysady üpjünçilik ulgamlaryny dikeltmek, durmuş meselelerini çözmek boýunça tagallalary goldaýandygyny aýtdy. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan Owganystanda häzirki täze häkimiýet babatda oýlanyşykly, hakyky ýagdaýdan ugur alýan syýasaty alyp barýar. Şeýle hem bu ýurduň täze häkimiýeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň garaýyşlaryny, halkara derejede ykrar edilen çemeleşmeleri nazara alyp, dialogy saklaýar. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyz owgan tarapynyň gatnaşmagynda iri ykdysady taslamalary durmuşa geçirýär. Şolaryň hatarynda Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň, Owganystanyň çäginden Pakistana uzajak elektrik geçiriji ulgamyň, Türkmenistandan owgan ugry boýunça demir ýollaryň gurluşygy bar. Türkmenistan köp ýyllaryň dowamynda Owganystanyň ilatyna ynsanperwerlik kömegini hem berip gelýär. Ýurdumyz öz serişdeleriniň hasabyna durmuş maksatly desgalaryň gurluşygyny amala aşyrýar diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi we şeýle kömegiň geljekde-de üýtgewsiz dowam etdiriljekdigini nygtady.
BMG-niň Baş sekretary Milli Liderimiziň telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda beýan eden, dünýäde we sebitde parahatçylygy, durnukly ösüşi, abadançylygy pugtalandyrmaga gönükdirilen teklipleriniň we başlangyçlarynyň möhüm ähmiýetini nygtady hem-de olary goldady.
Halk Maslahatynyň Başlygy sebit howpsuzlygy baradaky meselä geçip, bu ugurda Türkmenistanyň Hazarýaka döwlet bolup durýandygyny hem göz öňünde tutmagyň zerurdygyny belledi. Şoňa görä-de, Hazar deňzi sebitinde howpsuzlygyň ýagdaýy bizi alada goýýar. Türkmen halkynyň Milli Lideri ýurdumyzyň geçen ýylyň dowamynda Türkmenistanda Hazarýaka döwletleriň daşary işler ministrleriniň maslahatyny geçirmek baradaky teklibi öňe sürendigini aýtdy we şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň bitarap döwletlere Birleşen Milletler Guramasynyň parahatçylyk döredijilikli tagallalarynda “ileri tutulýan hyzmatdaş” hukuk ýagdaýyny bermek baradaky başlangyçlaryna esaslanyp, ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasynyň parahatçylyk döretmek işine jogapkär düzümleri bilen işjeň iş alyp barmaga taýýardygyny beýan etdi. Şu maksat bilen, Türkmenistanyň çäginde parahatçylyk dörediş işiniň iki merkezini döretmek mümkinçiligine seredip bolar. Elbetde, bu ugurda işler Türkmenistanyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny nazara almak bilen amala aşyrylar diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi we bu işleriň esasy maksadynyň halkara parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmek, şol sanda gapma-garşylyklaryň öňüni almak bilen bagly meseleleri çözmek üçin bitaraplygyň kadalaryny iş ýüzünde ulanmak bolup durýandygyny nygtady.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmegiň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyndaky bilelikdäki işiň esasy ugurlarynyň biridigini belläp, Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň 2030-njy ýyla çenli Gün tertibiniň wezipelerini ýerine ýetirmäge gönükdirilen hereketleri milli derejede hem, ýurdumyzyň durnukly ösüş babatda halkara tagallalara öz goşandyny goşmagy bilen bagly hem işjeňleşdirmäge taýýardygyny tassyklady. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň öňe süren Ýapyk aýlanyşykly ykdysadyýete geçmek boýunça ählumumy Çarçuwaly maksatnamany taýýarlamak, Durnukly ulag arabaglanyşygynyň ählumumy atlasyny hem-de Ählumumy energetika howpsuzlygy we durnukly ösüş boýunça hyzmatdaşlyk bileleşigini döretmek baradaky başlangyçlarynyň Durnukly ösüş maksatlaryny netijeli durmuşa geçirmäge ýardam edip biljekdigi nygtaldy. Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň öz hyzmatdaşlary bilen iri ykdysady, durmuş, ynsanperwer, ekologiýa, howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleleri çözmek boýunça işleri dowam etdirjekdigini tassyklap, ýurdumyzyň başlangyjy boýunça döredilen «Türkmenistan — BMG» strategik maslahat beriş geňeşiniň bu işlerde goldaw berjekdigine ynam bildirdi.
Söhbetdeşligiň dowamynda türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen giň ynsanperwer gün tertibi boýunça mundan beýläk-de hyzmatdaşlyk etmäge taýýardygyny, BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary bilen özara hyzmatdaşlygy yzygiderli berkitmegi maksat edinýändigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, “Türkmenistanda raýatsyzlygyň soňuna çykmak boýunça 2019 — 2024-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň netijelerine esaslanyp, ýurdumyzyň Merkezi Aziýada apatridler we bosgunlar bilen işlemek boýunça tejribesini halkara derejede hem ulanmak teklibi beýan edildi.
Şu ýyl biziň öňümizde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň «2025-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» atly Kararnamasyny durmuşa geçirmäge gönükdirilen we Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna bagyşlanan çäreleriň giň gerimli maksatnamasyny amala aşyrmak wezipeleri durýar. Halkara forumynyň geçirilmegi öňde boljak çäreleriň esasy wakasy bolar diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy hem-de bu forumy şu ýylyň 12-nji dekabrynda Aşgabat şäherinde döwlet Baştutanlarynyň we halkara guramalaryň ýolbaşçylarynyň derejesinde guramagyň göz öňünde tutulýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, Milli Liderimiz BMG-niň Baş sekretaryny uly hormat bilen bu sammite gatnaşmaga çagyrdy.
Antoniu Guterriş 2025-nji ýylyň Türkmenistanda “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilmeginiň ähmiýetini belläp, şu ýylyň Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna hem-de BMG-niň döredilmeginiň 80 ýyllygyna beslenýändigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Baş sekretar BMG-niň düzüm birlikleriniň Türkmenistan tarapyndan guraljak halkara çärelere işjeň gatnaşjakdyklaryny belledi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri ýurdumyzyň Milletler Bileleşigi bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk etmäge taýýardygyny ýene-de bir gezek tassyklady hem-de Bitarap Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň ynamdar hyzmatdaşy we pikirdeşi, sebitde hem-de dünýäde onuň ygtybarly daýanjy bolandygyny, bolýandygyny we şeýle bolmagynda-da galjakdygyny belledi. Biz bu garaýşyň aýdyň tassyknamasy hökmünde Türkmenistanda geçiriljek halkara duşuşyklarda we çärelerde öz milli baýdagymyz bilen bir hatarda, Birleşen Milletler Guramasynyň baýdagynyň hem goýulmagyny isleýäris. Biziň üçin bu buýsanjyň alamaty, Bitarap Türkmenistanyň we Birleşen Milletler Guramasynyň garaýyşlarynyň we maksatlarynyň bitewüliginiň nyşany bolar diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.
BMG-niň Baş sekretary Türkmenistanyň halkara giňişlikde öňe sürýän ähli başlangyçlarynyň häzirki wagtda örän derwaýysdygyny belledi hem-de ýurdumyzyň bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik ýörelgeleri esasynda bu ugurda durmuşa geçirýän işlerini goldaýandygyny ýene-de bir gezek tassyklady.
Söhbetdeşligiň ahyrynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow we Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterriş Türkmenistan bilen BMG-niň arasyndaky strategik hyzmatdaşlygyň sebitde we dünýäde parahatçylygyň, durnukly ösüşiň bähbidine mundan beýläk-de ösdüriljekdigine ynam bildirip, birek-birege iň gowy arzuwlaryny beýan etdiler.
Türkmenistanda adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2025 – 2029-njy ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasy tassyklanyldy
2025-nji ýylyň 10-njy ýanwarynda Türkmenistanda adam hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirmegiň, üpjün etmegiň we goramagyň döwlet ulgamyny pugtalandyrmak, şeýle hem adam hukuklary boýunça ýurdumyzyň halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmek we ynsanperwer ulgamda halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, adam söwdasynyň dünýäde iň ýiti wehimleriň biri hasaplanýandygyny nazara alyp, milli derejede onuň öňüni almak bilen bagly işleri üns merkezinde saklamak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmenistanda adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2025 — 2029-njy ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasy tassyklanyldy. Şu meýilnamanyň çäreleriniň durmuşa geçirilmegi üçin jogapkär edaralara onuň ýerine ýetirilişine yzygiderli gözegçilik etmek tabşyryldy.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy guramaçylyk döwlet toparynyň mejlisini
geçirdi
2025-nji ýylyň 9-njy ýanwarynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Mejlisiň Başlygynyň hem-de Ministrler Kabinetiniň agzalarynyň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygy hem-de 2025-nji ýylyň BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilmegi mynasybetli çäreleri ýokary derejede geçirmek boýunça hormatly Prezidentimiziň Permanyna laýyklykda döredilen guramaçylyk döwlet toparynyň mejlisini geçirdi. Bu topara Türkmenistanyň Halk Maslahaty başlyklyk edýär.
Gahryman Arkadagymyz, ilki bilen, mejlise gatnaşyjylary täze ýyla gadam basylmagy bilen gutlap, ata Watanymyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barjak işlerinde üstünlikleri, 2025-nji ýylyň ýurdumyz üçin ösüşlere we rowaçlyklara beslenmegini arzuw etdi. Türkmen halkynyň Milli Lideri şu ýylyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmegi hem-de hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramy mynasybetli öňde duran wezipeleri ara alyp maslahatlaşmak barada karara gelendigini aýtdy. Halk Maslahatynyň Başlygy Türkmenistanyň halkara bileleşigiň jogapkärli agzasy bolmak bilen, parahatçylyk söýüji, oňyn daşary syýasaty alyp barýandygyny, Türkmenistanyň başlangyjy esasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan “2025-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” atly Kararnamanyň biragyzdan kabul edilendigini belledi. Bu bolsa dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi goldamakda hem-de berkitmekde möhüm ähmiýete eýedir.
Ministrler Kabinetiniň we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň geçen ýylyň ahyrynda geçirilen giňişleýin mejlisinde 2025-nji ýylyň şygary “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edildi. Milli Liderimiz bu ýylda Garaşsyz ýurdumyzda hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň giňden toýlanyljakdygyny, Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly hem-de Bitaraplygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzda we dünýä döwletlerinde birnäçe halkara çäreleriň geçirilmeginiň meýilleşdirilýändigini aýtdy. “Ýakynda gol çekilen Permanyň esasynda bu ugurda döredilen guramaçylyk döwlet toparyna Türkmenistanyň Halk Maslahaty ýolbaşçylyk edýär. Biz bu baýramçylyk dabaralaryny we halkara çäreleri ýokary derejede geçirmek üçin ähli tagallalary ederis. Ýurdumyzyň asuda, abadan we bagtyýar durmuşyna gönükdirilen asylly işlere mynasyp goşant goşarys” diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri belledi we şol çäreleri ýokary derejede geçirmek bilen baglanyşykly guramaçylyk meselelerine ünsi çekdi.
Gahryman Arkadagymyz Mejlisiň Başlygy D.Gulmanowa ýüzlenip, geçiriljek çäreler bilen bagly ýurdumyzyň kada-kanunçylyk işini kämilleşdirmegiň, ilatyň arasynda wagyz-nesihat işlerini giňden ýola goýmagyň möhümdigini aýtdy hem-de Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow we Merkezi bankyň başlygy bilen bilelikde Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly hem-de hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ýubileý medalynyň we ýadygärlik nyşanyň taslamasyny taýýarlamak boýunça işleriň geçirilmelidigini belledi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy wise-premýer H.Geldimyradowa öňde boljak çäreleri geçirmek bilen bagly zerur maliýe işleriniň bökdençsiz amala aşyrylmagyny üpjün etmegi, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Amanowa bolsa ýubileý ýyly bilen bagly geçiriljek çäreleriň guramaçylyk meselelerine zerur bolan ýardamy bermegi tabşyrdy.
Soňra Milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň oba hojalyk toplumyna gözegçilik edýän orunbasary T.Atahallyýewe ýüzlenip, ýubileý ýyly mynasybetli baýramçylyk saçaklaryny bezejek naz-nygmatly harytlar, milli tagamlar bilen bagly degişli teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy. Gahryman Arkadagymyz çäreleriň geçirilýän döwründe dürli görnüşli, ýokary hilli azyk harytlary, şol sanda çörek we çörek önümleri, gök-bakja önümleri, dürli miweli içgiler, suwlar bilen üpjünçiligi üns merkezinde saklamagyň möhümdigini belledi. Şunuň bilen birlikde, türkmen halkynyň Milli Lideri azyk önümleriniň gaplarynyň bezegine-de aýratyn üns bermegi, olarda ýylyň şygarynyň we nyşanynyň gelşikli ýerleşdirilmegine gözegçilik etmegiň zerurdygyny nygtady. Şeýle-de wise-premýere ýurdumyzy, aýratyn-da, paýtagtymyzy bagy-bossanlyga öwürmek bilen, arassaçylygy, abadançylygy üpjün etmegi tabşyrdy.
Gahryman Arkadagymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň Aşgabat şäherine gözegçilik edýän orunbasary B.Annamämmedowa ýüzlenip, çäreleriň geçirilýän günlerinde paýtagtymyzyň ilatynyň we myhmanlarynyň medeniýetli dynç almagy üçin has amatly şertleriň döredilmegini, bu möhüm senä taýýarlyk görmek bilen bagly Aşgabadyň abadanlaşdyrylmagyny, ýylyň şygary bilen baglanyşykly bezeg işleriniň geçirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.
Halk Maslahatynyň Başlygy şanly sene mynasybetli sowgatlyk harytlar baradaky meselä geçip, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň söwda toplumyna gözegçilik edýän orunbasary N.Atagulyýewe Aşgabat şäherinde hem-de welaýatlarda söwda nokatlaryny açyp, olarda dürli görnüşli harytlaryň, şol sanda milli sowgatlyk we ýadygärlik harytlaryň söwdasynyň ýokary hilli guralmagyny üpjün etmegi tabşyrdy. Şeýle-de hormatly Arkadagymyz dokma kärhanalarynyň şanly sene bilen bagly sowgatlyk önümleri öndürmelidiklerini aýtdy, wise-premýere geçiriljek çärelere bagyşlanan sergileri ýokary derejede taýýarlamak üçin zerur bolan ýardamy bermegi, halkara çärelere gatnaşyjylaryň hormatyna beriljek günortanlyk we agşamlyk naharlaryny ýokary derejede guramagy tabşyrdy.
Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň medeniýet ulgamyna gözegçilik edýän orunbasary M.Mämmedowa ýüzlenip, medeniýet edaralary tarapyndan ýubileý ýyly bilen bagly geçiriljek medeni-köpçülikleýin, baýramçylyk çäreleriniň, teatr sahnalarynyň ýokary derejede guralmagyny, şanly senä bagyşlanan maslahatlarda medeniýet bilen bagly ähli meselelere seredilmegini, çäreleriň köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde ýokary derejede beýan edilmegini üpjün etmek barada tabşyryklary berdi.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisi dowam edip, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Orazdurdyýewa geçiriljek çäreler bilen bagly halkara ylmy-amaly maslahatlary guramak boýunça degişli teklipleri taýýarlamagy, ýokary okuw mekdeplerinde şanly senä degişli okuw sapaklaryny yzygiderli guramagy tabşyrdy. Şunuň bilen birlikde, halkara çäreleriň geçirilýän hem-de myhmanlaryň bolýan ýerlerinde sanitariýa we arassaçylyk kadalarynyň berjaý edilmegini üpjün etmek boýunça ähli zerur çäreleri görmegiň zerurdygyna üns çekildi.
Milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowa ýüzlenip, hemişe bolşy ýaly, bu halkara çäreleri hem ýokary derejede, guramaçylykly geçirmek üçin gowy taýýarlyk görmegiň möhümdigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz wise-premýer, daşary işler ministrine halkara çäreler bilen ugurdaş çäreleri guramaçylykly, many-mazmun taýdan ýokary derejede geçirmek üçin degişli işleri alyp barmagy, olaryň protokol-guramaçylyk meselelerini utgaşdyrmak wezipesini ýerine ýetirmegi tabşyrdy.
Halk Maslahatynyň Başlygy wise-premýer, daşary işler ministrine Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary bilen bilelikde halkara çäreleriň maksatnamasyny işläp taýýarlamak üçin ähli zerur işleri ýerine ýetirmegi hem-de olara gatnaşmagy göz öňünde tutulýan daşary ýurt wekiliýetleriniň sanawyny anyklamak bilen bagly degişli işleri geçirmegi tabşyrdy.
Gahryman Arkadagymyz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, degişli Permana laýyklykda wise-premýer, daşary işler ministri R.Meredowyň guramaçylyk döwlet toparynyň başlygynyň orunbasary bolup durýandygyny aýtdy we şunuň bilen baglylykda, toparyň agzalaryna göz öňünde tutulýan halkara çäreleri ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek üçin ähli meseleleri R.Meredowyň üsti bilen utgaşdyrmagy tabşyrdy.
Türkmen halkynyň Milli Lideri halkara çäreler bilen bagly ulag-aragatnaşyk meselelerine ünsi çekip, Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýewe çärelere gatnaşjak myhmanlary ýörite howa gatnawlary bilen getirmek, alyp gitmek, garşy almak we ugratmak işlerini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Şunuň bilen bir hatarda, Gahryman Arkadagymyz ýokary hilli aragatnaşyk, internet hyzmatlaryny guramagyň, ýokary derejedäki resmi wekiliýet agzalaryny awtoulaglar bilen üpjün etmegiň möhümdigini belledi.
Hormatly Arkadagymyz Ministrler Kabinetiniň agzalaryna ýüzlenip, Türkmenistanyň daşary syýasat strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirýändigini, bu ugurda ýurdumyzda halkara derejede netijeli işleriň amala aşyrylýandygyny belledi. “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly hem-de hemişelik Bitaraplygymyzyň 30 ýyllygy mynasybetli geçiriljek çäreleriň üsti bilen merdana halkymyzyň asylly däp-dessurlaryny, myhmansöýerligini, eziz Diýarymyzyň hemmetaraplaýyn gülläp ösýändigini we ynamly öňe barýandygyny bütin dünýä aýdyň görkezmelidiris” diýip, Milli Liderimiz aýtdy hem-de Diýarymyzda Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde geçiriljek halkara çäreleriň dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy berkitmek, Durnukly ösüş maksatlaryny ýerine ýetirmäge goşant goşmak babatda möhüm waka boljakdygyna berk ynam bildirdi.
Gahryman Arkadagymyz şu günki mejlisiň gün tertibine girizilen meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylandygyny belledi we öňde möhüm wezipeleriň durýandygyna ünsi çekdi. “Bu wezipeleri üstünlikli amala aşyrmak üçin bizde ähli mümkinçilikler bar. Şoňa görä-de, biziň her birimiz öz borjumyza örän jogapkärli garap, bu çäreleri ýokary derejede geçirmelidiris. Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň halkara abraýyny öňküden-de ýokarlandyrmak ugrunda ähli zerur çäreleri görmelidiris” diýip, Milli Liderimiz nygtady.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri, guramaçylyk döwlet toparynyň utgaşdyryjysy R.Meredow çykyş etdi. Ol türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, milletiň atasy Gahryman Arkadagymyzyň şu gün geçirýän döwletli maslahatynyň ähmiýetini nygtady. Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiziň gol çeken Permanyna laýyklykda, Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygy hem-de 2025-nji ýylyň “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilmegi mynasybetli çäreleri ýokary derejede geçirmek boýunça guramaçylyk döwlet topary döredildi. Gahryman Arkadagymyz toparyň öňünde durýan wezipeleri kesgitläp, olary üstünlikli durmuşa geçirmek babatda gymmatly öwüt-nesihatlaryny, maslahatlaryny berdi. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer, daşary işler ministri şanly seneler mynasybetli halkara çäreleriň maksatnamasyny işläp taýýarlamak, olaryň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegi üçin ähli zerur tagallalaryň ediljekdigine ynandyrdy.
Gahryman Arkadagymyz geçiriljek halkara çäreler bilen baglylykda, mejlise gatnaşyjylaryň hersine öz gözegçilik edýän ulgamlary boýunça BMG-niň degişli düzüm birlikleri bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk etmegi tabşyrdy.
Häzirki wagtda ýurdumyz parahatçylyk we ynanyşmak ýörelgelerine berk eýerip, BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary bilen netijeli hyzmatdaşlyk edýär we bu iri halkara guramanyň umumadamzat ähmiýetli maksatnamalaryny üstünlikli durmuşa geçirýär. Şunuň bilen baglylykda, bu hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek maksady bilen, ýakyn günlerde guramaçylyk döwlet toparynyň agzalary saparda bolarlar. Şeýle hem Milli Liderimiz toparyň agzalaryna bilelikde Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly toýuny ýokary derejede geçirmek boýunça konsepsiýany taýýarlamagy tabşyrdy hem-de öňde durýan wezipeleriň ýerine ýetirilmegine jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini aýtdy.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow 2025-nji ýylyň “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilmegi hem-de ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy mynasybetli geçiriljek çäreler bilen baglanyşykly meselelere bagyşlanan mejlisi tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, eziz Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisini geçirdi
2024-nji ýylyň 22-nji fewralynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklygynda Maslahatlar merkezinde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisi geçirildi.
Onuň gün-tertibine «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny» durmuşa geçirmek, Halk Maslahatynyň işiniň esasy ugurlary boýunça Türkmenistanyň Mejlisi, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary, jemgyýetçilik birleşikleri bilen bilelikde şu ýyl ýerine ýetirilmeli işleriň esasy ugurlary boýunça çäreleriň Meýilnamasyny ara alyp maslahatlaşmak bilen bagly meseleler girizildi.
Mejlise Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň we Hökümetiň agzalary, Mejlisiň deputatlary, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik birleşikleriniň, habar beriş serişdeleriniň wekilleri, beýleki çagyrylanlar gatnaşdylar. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylaryň öňünde maksatnamalaýyn çykyş etdi.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy akyldar şahyr Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllyk ýubileýini giňden belläp geçmek boýunça amala aşyrylýan işlere aýratyn üns çekdi.
Mejlisde Türkmen halkynyň Milli Lideri 2023-nji ýylda amala aşyrylan işleriň netijelerine syn berdi we jemi içerki önümiň ösüş depgininiň durnukly saklanandygyny belledi.
Geçen ýylda maýa goýum syýasaty üstünlikli amala aşyrylmagy bilen, önümçilik pudaklaryny, durmuş we hyzmatlar ulgamyny ösdürmäge köp möçberde serişdeler gönükdirildi. Şeýle-de, Arkadag şäheri dabaraly açylyp, onuň ikinji tapgyrynyň gurluşygyna badalga berildi.
Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň birnäçe düzümlerine saýlandy, şeýle hem onlarça halkara resminamalar kabul edildi. Milli gymmatlyklarymyz bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawy has-da artdy.
Geçen ýyllarda gazanylan üstünlikleriň binýadynda «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasy» işlenip taýýarlanyldy hem-de Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen tassyklanyldy.
Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri Maksatnamanyň takyk hasaplamalaryna, ýetilen sepgitlere daýanmak bilen, maliýe-ykdysady taýdan, maýa goýumlaryň maksadalaýyklygy nukdaýnazaryndan esaslandyrylandygyny belledi.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy öňde goýlan wezipelerden we maksatlardan gelip çykýan aýratynlyklar barada aýdyp, ykdysady, senagat, önümçilik, söwda, hyzmatlar, öňdebaryjy tehnologiýalar we durmuş häsiýetli maksatlara üns çekdi.
Sanly ulgamlary giňden ornaşdyrmak, amatly işewürlik gurşawyny döretmek, döwlete dahylsyz bölegi ösdürmek esasy maksatlaryň hatarynda görkezildi.
Mejlisiň dowamynda ýurdumyzyň içerki ösüşi bilen bagly käbir görkezijilere üns çekildi. Bellenilişi ýaly, ýurdumyzyň ykdysady kuwwaty barha artdy, jemi içerki önümiň ösüş depgini durnukly saklandy. 2009-njy ýyldan bäri ortaça 6 göterimden ýokary ösüş emele geldi. Soňky 15 ýylyň dowamynda jemi içerki önümiň möçberi 3,7 esse artdy. Ýurdumyzda öndürilýän önümleriň görnüşleriniň barha köpeldi. Geçen ýyllar bilen deňeşdirilende, 2023-nji ýylda öndürilen senagat önümleriniň möçberi 3 esseden gowrak artdy. Içerki bazarda haryt üpjünçiligi doly kanagatlandyrylýar. 2023-nji ýylda bölek satuw haryt dolanyşygynyň möçberi 2008-nji ýyl bilen deňeşdirilende 8,5 esse artyp, 140 million manada barabar boldy.
Hukuk-kanunçylyk ulgamyna degişli wezipeler kesgitlenilip, olaryň arasynda: ýurdumyzda maýa goýumlary çekmek hem-de maýadarlary goramak we goldamak, jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunlaşdyrylmagyna garşy hereket etmek, salgydy dolandyrmak, salgytlaryň ýygnalyşynyň hilini ýokarlandyrmak, intellektual eýeçiligi goramak, intellektual eýeçilik hukuklaryny döwlet we halkara derejede goramagyň kepilliklerini üpjün etmek ýaly ugurlarda kanunçylyk binýadyny has-da kämilleşdirmek gaýragoýulmasyz çäreleriň hatarynda görkezildi. Şunuň bilen birlikde, Türkmenistanyň Bütindünýä Söwda Guramasyna goşulýan ýurt bolup durýandygyny nazara alyp, bu guramanyň düzgünlerine we ýörelgelerine laýyklykda milli kanunçylygy kämilleşdirmegiň zerurlygy bellenildi.
Türkmenistanyň Prezidentiniň içeri we daşary syýasy başlangyçlaryny kanunçylyk çygrynda goldamak, Türkmenistanyň Mejlisiniň gün tertibinde duran soraglar bilen bagly geçirmeli işlere aýratyn üns çekildi. Şunuň bilen baglylykda, raýat-hukuk gatnaşyklary babatda kanunçylygy kämilleşdirmek, halkara hususy hukugynyň kadalaryny ornaşdyrmak, döwre görä emläk, eýeçilik, şertnama-hukuk, hukuk bozulmalarynyň öňüni almak bilen bagly kanunçylygy kämilleşdirmek, döwlet hyzmatlaryny sanly ulgamlar arkaly amala aşyrmak, hukuk kömegini bermek, telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak, ykdysady işjeňligi üpjün etmek, ulag we logistika, dürli pudaklarda sanly hyzmatlary ösdürmek, kärhanalaryň işini, harytlaryň bäsdeşlige ukyplylygyny üpjün etmek, gurluşyk işleriniň kadalaryny düzgünleşdirýän kanunçylygy kämilleşdirmek, oba hojalyk önüm öndürijileri, tohumçylyk işini höweslendirmek, howanyň üýtgemegi, ekologiýa ýaly meselelere degişli kanunçylygy seljerip, möhüm işleri geçirmegiň wajypdygy bellenildi. Şeýle-de, durmuş syýasaty ulgamyna degişli, hususan-da, iş üpjünçiligini we zähmet gatnaşyklary, maşgalanyň, eneligiň hem-de çagalygyň goraglylygy, ýaşlary goldamak, saglygy goraýyş ulgamlaryna degişli kanunçylygy yzygiderli seljerip, degişli işleriň geçirilmeginiň zerurlygyna üns çekildi.
Mejlisde hereket edýän kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça seljerme işlerini geçirmek, teklipleri işläp taýýarlamak üçin Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynda deputatlardan, beýleki döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik birleşikleriniň wekillerinden ybarat hukuk-bilermenler toparyny döretmek barada hem aýdyldy. Kanunlardan gelip çykýan kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň öz wagtynda işlenip taýýarlanylmagyny üpjün etmek we degişli edaralar tarapyndan gözegçilik, usuly, amaly, maslahat beriş toparlaryny döretmek, olaryň işini guramak geljegi uly ugurlaryň hatarynda görkezildi. Şunuň bilen birlikde, kanun çykaryjylyk işiniň nazary we amaly meseleleri boýunça alymlaryň, hünärmenleriň, bilermenleriň Halk Maslahatynyň agzalary we Mejlisiň deputatlary bilen duşuşyklaryny guramagyň, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde kabul edilen çözgütleriň, berlen tabşyryklaryň, Türkmenistanyň Prezidentiniň 2024-nji ýylda ýurdumyzy ösdürmegiň esasy ugurlaryna degişli kabul eden Kararlarynyň, tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi, ýurdumyzy ösdürmegiň orta we uzak möhletli Maksatnamalarynyň maksatlary we ileri tutulýan ugurlary barada maslahatlary geçirmegiň wajypdygy bellenildi.
Mejlisiň dowamynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynda zähmet çekýän raýatlara söz berildi we olaryň çykyşlarynda Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynda amala aşyrylýan işler barada maglumatlar öz beýanyny tapdy.
Mejlisde «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny» durmuşa geçirmek boýunça ýerine ýetirilmeli işleriň we geçirilmeli çäreleriň Meýilnamasy hakynda» Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň Kararyna gol çekildi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisindäki ÇYKYŞY
(Aşgabat şäheri, 2024-nji ýylyň 22-nji fewraly)
Hormatly Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisine gatnaşyjylar!
Eziz watandaşlar!
Türkmen halky — nusgawy ösüş ýoluny emele getiren, beýik şahsyýetleri dünýä beren halk. Şu ýyl ýurdumyzda beýik akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllyk ýubileýi giňden bellenilip geçiler. Beýik söz ussadynyň dünýä nusgalyk döredijiligine çäksiz buýsanç, söýgi we hormat bilen, şeýle hem halkymyzyň isleg-arzuwlary göz öňünde tutulyp, 2024-nji ýyl «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly diýlip yglan edildi.
Magtymguly Pyragy öz ynsanperwer garaýyşlary bilen her bir ynsana, bütin adamzada söýginiň, ählumumy sazlaşygyň dogry ýoluny salgy berýär. Bu gün Magtymgulynyň ömür-döredijiligini, edebi mirasyny ýurdumyzda we daşary ýurtlarda öwrenmek hem-de giňden wagyz etmek ugrunda alnyp barylýan işler örän möhüm ähmiýete eýedir. Ýurdumyzda Medeniýet we sungat işgärleriniň hem-de Magtymguly Pyragynyň şygryýet güni mynasybetli şu ýyl Arkadag şäherinde ilkinji gezek Medeniýet hepdeligini geçireris.
Magtymguly Pyragy türkmen halkyny beýgelden, abraý-mertebesini dünýäde belende göteren nusgawy şahyrdyr. Men öz ýazan goşgymda: «Barymyzy şärik edýär ägirt şöhrat-şanyna,//Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» diýmek bilen, beýik şahyryň dünýä dolan şan-şöhratynyň, belentliginiň bu gün türkmen halkynyň taryhyny, at-abraýyny, medeni mirasyny hem beýgeldýändigine buýsanjymy beýan etdim. Beýik akyldaryň arzuwlan berkarar döwletiň täze eýýamynda türkmen döwleti gün-günden kuwwatlanyp, dünýäde abraýly ornuny has-da pugtalandyrdy. Bu üstünliklere dana Magtymgulynyň wesýetlerine wepaly halkymyzyň agzybirligi, tutanýerliligi, maksada okgunlylygy, ata Watanyna bolan beýik söýgüsi bilen ýetildi.
Hormatly Prezidentimiz «Türkmenistanyň «Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna» atly ýubileý medalyny döretmek hakynda» Kanuna hem gol çekdi. Bu başlangyçlary döredijilikli dowam etdirip, biz geljekde Magtymguly Pyragynyň medeni mirasyny kanun esasynda berkidip, ebedileşdirsek hem maksadalaýyk bolar diýip hasap edýärin.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar! Dünýä ykdysadyýetiniň çalt depginler bilen ösýän, özgerýän, üýtgäp duran we täze wehimleriň ýüze çykýan häzirki şertlerinde ykdysady ösüşi üpjün etmek biziň uzak möhletleýin ösüş strategiýamyzyň baş maksady bolup durýar. Şunda oýlanyşykly ölçenen syýasy garaýyş, anyk maksatly kabul edilen dolandyryş çözgütleri, hasaplanylyp taýýarlanan meýilnamalar depginli ösüşiň esasy şertidir.
Ýurdumyzda Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň Maksatnamasynda göz öňünde tutulan esasy wezipeleriň ählisi üstünlikli durmuşa geçirildi. Geçen ýyl döwletiň kuwwatyny, halkyň parasadyny, abraý-şöhratyny, agzybirligini, maksatlaryň birligini görkezen şanly wakalara örän baý boldy. 2023-nji ýylda jemi içerki önümiň ösüş depgini durnukly saklandy. Maýa goýum syýasaty hem üstünlikli amala aşyryldy. Önümçilik pudaklaryny, durmuş we hyzmatlar ulgamyny ösdürmäge köp möçberde serişdeler gönükdirildi. Iň ýokary amatlyklar döredilen Arkadag şäheri dabaraly açyldy. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan bu «akylly» şäheriň ikinji tapgyrynyň gurluşygyna hem badalga berildi.
2023-nji ýylda depginli ösýän döwletimiz Birleşen Milletler Guramasynyň birnäçe düzümlerine saýlandy, şeýle hem onlarça halkara resminamalar kabul edildi. Milli gymmatlyklarymyz bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawy has-da artdy.
Şöhratly pederlerimiziň halk häkimiýeti baradaky däplerine, hakyky halk demokratiýasyna daýanyp, Türkmenistanyň Halk Maslahatyny döretdik. Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllygynyň öňüsyrasynda Halk Maslahatynyň taryhy mejlisini geçirip, ýurdumyzyň içeri we daşary syýasaty bilen bagly möhüm çözgütleri kabul etdik. Bäsleşik, açyklyk, aýdyňlyk esasynda Mejlisiň deputatlarynyň, halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlaryny hem guramaçylykly geçirdik.
Hormatly adamlar!
Geçen ýyllarda gazanylan üstünlikleriň binýadynda Hökümetimiz tarapyndan «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasy» işlenip taýýarlanyldy hem-de hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň Karary bilen tassyklanyldy.
Şu ýerde biz bir zady berk bellemeli, ýagny Garaşsyz Watanymyzyň ykdysady binýady tutulanda, her bir pudagyň, sebitiň, edara-kärhanalaryň görkezijileriniň jikme-jik seljerilip, hasaplanyp jemlenilmegi ýola goýuldy. Şeýle çemeleşilip toplanan maglumatlar gysga, orta we uzak geljegi öňünden görmek, takyk hasaplap, anyk çaklamak we meýilnamalaşdyrmak işiniň alnyp barylmagy üçin zerur şertleri emele getirdi. Şonuň netijesinde, ykdysadyýeti gurnamagyň, dolandyrmagyň, netijeliligi gazanmagyň oýlanyşykly tejribesi kemala geldi. 2024-nji ýyl üçin işlenen Maksatnama hem şeýle usullar bilen durmuşa geçirilýän «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyndan», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyndan» ugur alnyp düzülendir. Maksatnamanyň takyk hasaplamalara, ýetilen sepgitlere daýanmak bilen, maliýe, ykdysady taýdan, maýa goýumlaryň maksadalaýyklygy nukdaýnazaryndan esaslandyrylandygyny bellemek gerek.
Maksatnamada öňde goýlan wezipelerden we maksatlardan gelip çykýan aýratynlyklar barada belläp geçsek, olar şulardan ybaratdyr.
Birinjiden, ykdysady, senagat, önümçilik häsiýetli maksatlar;
Ilkinji nobatda, ýurduň içerki mümkinçiliklerini doly ulanmak bilen, döwletimiziň durnukly ösmegini üpjün etmäge, pudaklaryň we sebitleriň ösüşine gönükdirilen çäreler göz öňünde tutulýar. Önümçilik kärhanalarynyň kuwwatlyklarynyň doly işledilmegini gazanmak, gaýtadan işleýän senagaty ösdürmek, eksporty artdyrmak, importyň ornuny tutýan önümçilikleri ösdürmek, ekologik taýdan arassa, ýokary hilli oba hojalyk we beýleki azyk önümleriniň öndürilişini artdyrmak, amatly işewürlik gurşawyny döretmek esasy maksatlaryň hatarynda görkezilen. Maýa goýumlaryň esasy ugurlarynda bolsa senagat pudaklaryny ösdürmek, innowasion kärhanalary, täze önümçilikleri döretmek, oba hojalygyny özgertmek we azyk üpjünçiligini has-da gowulandyrmak, gaýtadan işleýän ugurlary ösdürmek bellenen.
Döwlet Baştutanymyzyň tagallalary we ýadawsyz aladasy netijesinde, gurluşyk syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär. «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasynyň» çäklerinde möhüm we giň gerimli taslamalaryň ençemesi, şol sanda halkara, sebit ähmiýetli uly taslamalaryň onlarçasy bar. Şeýle hem geljegiň şäheri bolan Arkadag şäheriniň ikinji tapgyrynyň gurluşyklary dowam etdiriler.
Ikinjiden, söwda we hyzmatlar ulgamyny ösdürmek üçin maksatlar;
Ykdysadyýetiň netijeli işlemegi, önüm öndürijileriň düşewüntli bolmagy, täze iş ýerleriniň döredilmegi, aýlyk zähmet haklarynyň we ilatyň girdejileriniň ýokarlanmagy tölege ukyplylygyň ösmegine, bazarlarda harytlary sarp edijilik isleginiň ýokarlanmagyna, dürli hyzmatlardan peýdalanýanlaryň artmagyna getirýär. Hormatly Prezidentimiziň syýasatynda bu ugurlara hem uly üns berilýär. Şunda azyk önümlerine, ilatyň ilkinji sarp edýän harytlaryna ösýän islegleri kanagatlandyrmak maksady bilen, söwdany, ulag, ýaşaýyş jaý-jemagat, durmuş we beýleki hyzmatlar ulgamyny ösdürmek esasy wezipeleriň biri bolup galýar.
Üçünjiden, Maksatnamanyň durmuş häsiýetli maksatlary;
Täze iş orunlarynyň döredilmegine we ilatymyzyň durmuş taýdan goraglylygynyň berk üpjün edilmegine gönükdirilen çärelere uly üns berilýär. Maýa goýumlar durmuş maksatly desgalaryň, şol sanda ýaşaýyş jaýlarynyň, aýratyn mätäçlik çekýän raýatlar üçin niýetlenen ýaşaýyş jaýlarynyň, saglygy goraýyş desgalarynyň, orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň, awtomobil ýollarynyň, suw, gaz, elektrik geçirijileriň, aragatnaşyk ulgamlarynyň, suw arassalaýjy desgalaryň, ulag we beýleki durmuş hyzmatlarynyň ösdürilmegine gönükdirilýär.
Dördünjiden, Maksatnamada ähli ugurlar boýunça amala aşyrylmaly işler, öňdebaryjy tehnologiýalary, sanly ulgamlary giňden ornaşdyrmak, amatly işewürlik gurşawyny döretmek, döwlete dahylsyz bölegi ösdürmek esasy maksat edilip goýlan.
Hormatly adamlar, indi bolsa ýurdumyzyň içerki ösüşi bilen bagly käbir görkezijilere ünsüňizi çekmek isleýärin!
1. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň ykdysady kuwwaty barha artýar. Dünýäde bolup geçen ykdysady çökgünliklere garamazdan, jemi içerki önümiň ösüş depgini durnukly saklandy. 2009-njy ýyldan bäri ortaça 6 göterimden ýokary ösüş emele geldi. Soňky 15 ýylyň dowamynda jemi içerki önümiň möçberi 3,7 esse artdy.
2. Ýurdumyzda öndürilýän önümleriň görnüşleri barha artýar hem-de hil babatda dünýä ölçeglerine laýyk gelýär. Geçen ýyllar bilen deňeşdirilende, 2023-nji ýylda öndürilen senagat önümleriniň möçberi 3 esseden gowrak köpeldi.
3. Içerki bazarda haryt üpjünçiligi doly kanagatlandyrylýar. Bölek satuw haryt dolanyşygynyň möçberi 2008-nji ýylda 16 million manat bolan bolsa, 2023-nji ýylda bu görkeziji 8,5 esse artyp, 140 million manada barabar boldy.
4. 2022-nji ýylyň dekabrynda Türkmenistanda ilatyň we ýaşaýyş jaý gorunyň uçdantutma ýazuwy geçirilip, 7 milliondan gowrak adam sany hasaba alyndy. Bu, 2008-nji ýyl bilen deňeşdirilende, 2 milliona golaý ilatyň artandygyny görkezýär. Demografik ösüş ilatymyzyň hal-ýagdaýynyň hem-de ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da gowulanmagynyň hasabyna üpjün edildi.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!
Maksatnamanyň halk bähbitli belent maksatlaryny durmuşa geçirmek bilen bagly halk maslahatlarynyň, Mejlisiň agzalarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri hökmünde biziň öňümizde hem uly wezipeler durýar.
Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tassyklan Maksatnamasynda ykdysady, maliýe, durmuş, önümçilik we beýleki wezipeler bilen bir hatarda, kanunçylyk ulgamyna degişli wezipeler hem öňde goýulýar. Bu ugurda ýerine ýetirmeli işlerimiziň möhüm ugurlary barada durup geçsek, olar şulardan ybaratdyr.
1) Ýurdumyzda maýa goýumlary çekmegiň hem-de maýadarlary goramagyň we goldamagyň kanunçylyk binýadyny has-da kämilleşdirmek;
2) Türkmenistanyň Bütindünýä Söwda Guramasyna goşulýan ýurt bolup durýandygyny nazara alyp, bu guramanyň düzgünlerine we ýörelgelerine laýyklykda milli kanunçylygy kämilleşdirmek;
3) jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunlaşdyrylmagyna garşy hereket etmek boýunça kanunçylygy kämilleşdirmek;
4) salgydy dolandyrmak, salgytlaryň ýygnalyşynyň hilini ýokarlandyrmak babatda kadalaşdyryjy hukuk namalaryny kämilleşdirmek;
5) intellektual eýeçiligi goramak ulgamynyň hukuk binýadyny kämilleşdirmek, intellektual eýeçilik hukuklaryny döwlet we halkara derejede goramagyň kepilliklerini üpjün etmek;
6) bank amallaryny, töleg tabşyryklaryny kämilleşdirmekde sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça işleri tehnologiýalar we kadalaşdyryjy hukuk namalarynda bildirilýän talaplara laýyklykda amala aşyrmak;
7) milli ykdysadyýetiň dünýä bazaryna goşulyşmagy üçin işewürlik gurşawynyň kämilleşdirilmegi, bazar ykdysadyýetinde maliýeleşdirmegiň kadalaşdyryjy hukuk esasynyň dünýä tejribesine laýyk getirilmegi;
8) ylmy barlaglaryň depginini ýokarlandyrmak, «emeli aňy» düýpli we netijeli öwrenmek, ylym, önümçilik babatda işewürligiň hem-de täjirçiligiň täze usullaryny döretmek, ösdürmek, bu ugurda degişli kadalaşdyryjy hukuk namalaryny taýýarlamak;
9) innowasiýa ulgamynyň netijeli işlemegi üçin kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň taslamalaryny taýýarlamak.
Hormatly Prezidiumyň mejlisine gatnaşyjylar!
Öňde goýlan wezipeler bilen bir hatarda, Türkmenistanyň Prezidentiniň içeri we daşary syýasy başlangyçlaryny kanunçylyk taýdan goldamak, şeýle hem Türkmenistanyň Mejlisiniň gün tertibinde duran soraglar bilen bagly geçirmeli işlerimiz hem köp. Şunuň bilen baglylykda:
raýat-hukuk gatnaşyklary babatda kanunçylygy kämilleşdirmek, halkara hususy hukugynyň kadalaryny ornaşdyrmak, döwre görä emläk, eýeçilik, şertnama-hukuk, hukuk bozulmalarynyň öňüni almak bilen bagly kanunçylygy kämilleşdirmek;
döwlet hyzmatlaryny sanly ulgamlar arkaly amala aşyrmak, hukuk kömegini bermek, telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak;
ykdysady işjeňligi üpjün etmek, ulag we logistika, dürli pudaklarda sanly hyzmatlary ösdürmek, kärhanalaryň işini, harytlaryň bäsdeşlige ukyplylygyny üpjün etmek, gurluşyk işleriniň kadalaryny düzgünleşdirýän kanunçylygy kämilleşdirmek;
oba hojalyk önüm öndürijileri, tohumçylyk işini höweslendirmek, howanyň üýtgemegi, ekologiýa ýaly meselelere degişli kanunçylygy seljerip, degişli işleri geçirmek gerek.
Durmuş syýasaty barada aýdylanda, iş üpjünçiligini we zähmet gatnaşyklaryny döwrebap kadalaşdyrmak, maşgalany, eneligi we çagalygy goramak, ýaşlary goldamak, saglygy goraýyş ýaly meselelere degişli kanunçylygy yzygiderli seljerip, degişli işleri geçirmek zerurdyr.
Durmuş goraglylygyny üpjün etmegiň çäklerinde howandarlyga mätäçlere hemaýat bermek işini ösdürmek, döwletiň her bir adamyň, ylaýta-da, çagalaryň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek babatdaky başlangyçlaryny, ägirt uly aladalaryny kanunçylyk taýdan berkitmek möhüm meseleleriň biridir. Bu ugurda «Hossarlyk we howandarlyk hakynda» Türkmenistanyň Kanuny bilen kesgitlenen Hossarlyk we howandarlyk edaralary hakynda Düzgünnamanyň, Hossarlygy we howandarlygy amala aşyrmagyň tertibi hakynda Düzgünnamanyň döwrüň talabyna laýyk işlenip taýýarlanylmagynyň kanunyň talaplarynyň ýerine ýetirilmegi nukdaýnazardan uly ähmiýete eýedigine siziň ünsüňizi çekýärin. Bu ugurda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň hem oňyn tejribe toplandygyny bellemek gerek.
Ösüp gelýän ýaşlarymyzy goramak, olary goldamak babatda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň meseleleri bilen bagly gatnaşyklary düzgünleşdirýän kadalaşdyryjy hukuk namalaryny kämilleşdirmegiň wagtynyň gelendigini aýtmak isleýärin. Şu ýerde men türkmeniň mukaddes maşgala ojagynyň eýesi bolan enelerimiziň, gelin-gyzlarymyzyň mertebesini belentde tutmak, olar barada döwletiň düýpli aladalaryny, kanuny bähbitlerini goramak ugrunda döredilýän şertleri, maşgalanyň goragyny we bitewüligini, çagalaryň iň gowy bähbitlerini üpjün etmegiň hukuk usullaryny berkitmegiň döwrüň zerur talaplarynyň biridigine ünsüňizi çekýärin.
«Döwlet adam üçindir!» hem-de «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen ajaýyp ýörelgelerimize laýyklykda, netijeli durmuş-ykdysady syýasaty üstünlikli amala aşyrmak ýurdumyzyň strategik maksatlary bolup durýar. Umuman, ýurdumyzyň kanunçylygyny kämilleşdirmek biziň ählimiziň gündelik üns bermeli möhüm meselelerimiziň biridir.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!
Türkmenistanyň Halk Maslahaty, Mejlisi we jemgyýetçilik birleşikleri jemgyýetimizde täze syýasy, hukuk garaýyşlaryny hem-de medeniýetini kemala getirmek, milli döwletlilik ýörelgelerimizi ösdürmek, halkymyzy umumymilli maksatlaryň töwereginde jebisleşdirmek, agzybirligimizi pugtalandyrmak babatda wajyp işleri alyp barmaly. Täze taryhy döwrüň belent maksatlaryny üstünlikli durmuşa geçirmek üçin bilelikdäki işleriň döredijilikli, anyk meýilnama esasynda dowam etdirilmegi örän ähmiýetli bolup durýar. Şeýle maksatlar bilen, Halk Maslahatynyň işiniň esasy ugurlary boýunça Türkmenistanyň Mejlisi, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary hem-de jemgyýetçilik birleşikleri bilen bilelikde «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny» durmuşa geçirmek boýunça ýerine ýetirilmeli işleriň we geçirilmeli çäreleriň Meýilnamasy hem taýýarlanyldy.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!
Meýilnama laýyklykda, biz, ilkinji nobatda, kanun çykaryjylyk başlangyçlarymyza bolan hukugymyz esasynda kanunçylygy kämilleşdirmek işlerimizi guramaçylykly dowam etmeli. Şunuň bilen baglylykda:
birinjiden, kanun taslamalaryny taýýarlamak boýunça döredilýän iş toparlarynyň düzümine öňdebaryjy pikirleri, döwrebap teklipleri öňe sürmek üçin ökde, tejribeli hünärmenleri, bilermenleri giňden çekmeli we Türkmenistanyň Prezidentiniň öňe süren başlangyçlaryny, tabşyryklaryny, kabul eden çözgütlerini kanunçylyk taýdan üpjün etmek boýunça çäreleri görmeli;
ikinjiden, hereket edýän kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça seljerme işlerini geçirmek, teklipleri işläp taýýarlamak üçin Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynda deputatlardan, beýleki döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik birleşikleriniň wekillerinden ybarat hukuk-bilermenler toparyny döretmeli;
üçünjiden, kanunlardan gelip çykýan kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň öz wagtynda işlenip taýýarlanylmagyny üpjün etmeli we degişli edaralar tarapyndan gözegçilik, usuly, amaly, maslahat beriş toparlaryny döretmeli, olaryň işini guramaly;
dördünjiden, kanun çykaryjylyk işiniň nazary we amaly meseleleri boýunça alymlaryň, hünärmenleriň, bilermenleriň Halk Maslahatynyň agzalary we Mejlisiň deputatlary bilen duşuşyklaryny guramaly;
bäşinjiden, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde kabul edilen çözgütleriň, berlen tabşyryklaryň, Türkmenistanyň Prezidentiniň 2024-nji ýylda ýurdumyzy ösdürmegiň esasy ugurlaryna degişli kabul eden Kararlarynyň, tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi, ýurdumyzy ösdürmegiň orta we uzak möhletli maksatnamalarynyň maksatlary we ileri tutulýan ugurlary barada maslahatlary geçirmeli.
Alyp barýan işlerimiziň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmeli we Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlislerinde ara alyp maslahatlaşmaly. Bu işleri geçirmek üçin Prezidiumyň mejlisiniň gün tertibine Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň hem-de Ministrler Kabinetiniň mejlislerinde kabul edilen çözgütler, berlen tabşyryklar bilen öňde goýlan wezipeleri öz wagtynda durmuşa geçirmek boýunça soraglary işläp taýýarlamaly we girizmeli.
Olar:
Beýik akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny halkara derejede giňden belläp geçmek;
Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, halk maslahatlarynyň we Geňeş agzalarynyň jemgyýetimiziň agzybirligini has-da berkitmek, maksatnamalarda öňde goýlan wezipeleri durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşmaklaryny üpjün etmek;
ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, her bir zähmetkeşi üstünlikli işlere ruhlandyrmak, ykdysadyýetiň hususy pudagyny we hyzmatlar bölegini ösdürmegiň, importyň ornuny tutýan önümçiligi goldamagyň hem-de gurluşyk işleriniň konsepsiýalaryny, eksport ugurly senagaty goldamagyň, şäherleri ösdürmegiň strategiýasynyň taýýarlanylmagyna işjeň gatnaşmak;
ýaşlar bilen işleşýän ýöriteleşdirilen guramalaryň işini güýçlendirmek;
ýurdumyzda okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmegiň Konsepsiýasyny, ylym ulgamyny ösdürmegiň Strategiýasyny işläp taýýarlamak;
täze kanunçylyk namalaryny kabul etmek hem-de kanunlary yzygiderli kämilleşdirmek babatda degişli işleri alyp barmak bilen baglydyr.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!
Döwletimiziň syýasatynda we durmuşa geçirilýän maksatnamalarda sebitleýin ösüş meselelerine, ýerli wekilçilikli häkimiýet we öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň ösüşine hem-de mümkinçilikleriniň artmagyna, olara guramaçylyk, usuly taýdan kömek bermek işlerine uly üns berilýär. Şonuň üçin hem biziň esasy wezipelerimiziň hatarynda şu meseleler hem bar:
raýatlarymyzdan we edaralardan gelip gowuşýan tekliplere we ýüztutmalara garamak boýunça welaýatlarda, Aşgabat we Arkadag şäherlerinde duşuşyklary hem-de ýerli edaralar, guramalar bilen maslahatlary geçirmegi netijeli alyp barmaly;
ýurdumyzyň oba zähmetkeşleri bilen meýdan şertlerinde duşuşyklary geçirmeli, alnyp barylýan möwsümleýin işler bilen tanyşmaly, olaryň armasyny ýetirmek çärelerini geçirmeli;
welaýat, etrap, şäher halk maslahatlaryna, Geňeşlere kanunçylyk babatda guramaçylyk we usuly taýdan kömek bermek işlerini kämilleşdirmeli, olar bilen amaly-usuly maslahatlary geçirmeli;
obalaryň we şäherleriň ýaşaýjylaryna kabul edilýän kanunlaryň many-mazmunyny düşündirmeli, adamlaryň isleg-arzuwlaryny, zerurlyklaryny öwrenmeli we ýerli döwlet edaralary bilen bilelikde durmuş-ykdysady wezipeleriň hem-de ilatyň hal-ýagdaýynyň gowulanmagyna degişli meseleleriň çözülmegine, raýatlaryň ýüztutmalary boýunça kabul edişliklere ýakyndan gatnaşmaly;
Türkmenistanyň Prezidentiniň beren tabşyryklaryny, öňde goýan wezipelerini durmuşa geçirmek, kanunçylygyň dürli ugurlaryna degişli teklipleri öwrenmek maksady bilen, welaýatlaryň, Aşgabat we Arkadag şäherleriniň jogapkär wekilleriniň, jemgyýetçilik birleşikleriniň gatnaşmagynda Halk Maslahatynyň we Mejlisiň komitetleriniň göçme maslahatlaryny geçirmeli.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!
Ilatymyzy döredijilikli işlere has-da ruhlandyrmak, durmuşa geçirilýän taryhy işleriň daşynda jebisleşdirmek, Watanymyzyň gazanan üstünliklerini giňden wagyz-nesihat etmek alyp barjak işlerimiziň meýilnamasynda esasy wezipe hökmünde kesgitlenilmeli. Şunda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisiniň, hormatly Prezidentimiziň öňe sürýän taryhy başlangyçlarynyň, halk bähbitli işleriň, kabul edilen resminamalaryň jemgyýetçilik-syýasy ähmiýetini düşündirmek, wagyz-nesihat etmek boýunça duşuşyklary, maslahatlary geçirmek bilen, halky olar barada gyzgyny bilen habarly etmeli, köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde täsirli çykyşlary guramaly; jemgyýetde kanunlaryň hökmürowanlygyny, adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak, hukuk medeniýetini ösdürmek, sagdyn durmuş ýörelgelerini, adamlaryň halal zähmet çekmegi, bagtyýar durmuşda ýaşamagy üçin döwletimiz tarapyndan döredilýän giň mümkinçilikleri, milli medeniýetimizi, maşgala gymmatlyklaryny, däp-dessurlarymyzy, jemgyýetçilik ahlagyny wagyz-nesihat etmek işlerini hem dowam etdirmeli.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!
Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň Prezidenti Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan tassyklanan Maksatnamadan gelip çykýan wezipeleri durmuşa geçirmek boýunça 2024-nji ýylda bilelikde ýerine ýetirilmeli işleriň we geçirilmeli çäreleriň Meýilnamasy «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda siziň alyp barmaly işleriňiziň özenini düzer. Biziň alyp barýan işlerimizde diňe bir ykdysady ösüşi üpjün etmek däl-de, eýsem, ösüşiň uzak möhletleýin we durnukly depgininiň saklanylmagy hem möhüm wezipe bolup durýar. Täze döwrüň ykdysady ösüş nusgasy bolsa, ilkinji nobatda, işewürlik gurşawyny döretmek, telekeçilik başlangyçlaryny goldamak bilen, hususy maýa goýumlaryň köpelmeginde jemlenendir. Biz geljekde hukuk ulgamynyň işewürlik üçin özüne çekijiligini üpjün etmeli.
Eziz watandaşlar, mähriban halkym!
Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň «Ýaşlar — Watanyň daýanjy» atly kitabynda şeýle ajaýyp jümleler bar: «Owal-ahyr hemişelik badalgamyz Watandyr». Şeýle hem onda: «Döwlet sarsmaz, tükenmez uly güýçdür. Biz döwletimiziň güýjünden güýç alýarys. Döwletimiziň ady bilen buýsanýarys, abraýy bilen beýgelýäris» diýlip, parasatlylyk bilen Watanyň gymmatlygyna üns çekilýär.
Türkmenistanyň Prezidenti Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde halkymyz bilen bilelikde tutanýerli zähmet çekip, 2024-nji ýylda bellenen sepgitlere, maksatlara ýetiljekdigine berk ynanýandygyny buýsanç bilen belledi.
Biziň ählimiziň iň esasy maksadymyz jandan eziz görýän Watanymyzy beýik geljege tarap ynamly öňe alyp barmakdan ybaratdyr. Şoňa görä-de, mukaddes Watanymyzy beýgeldýän beýik başlangyçlary wagyz etmek, halkymyzy bu işlere ruhlandyrmak borjumyzdyr.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!
Görşüňiz ýaly, täze taryhy döwürde durmuş-ykdysady maksatnamalar bilen kesgitlenen wezipeleri üstünlikli amala aşyrmak, durmuşa geçirilýän beýik işleri giňden wagyz etmek boýunça öňümizde uly wezipeler durýar. Biz siziň bilen Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň Prezidenti Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň alyp barýan içeri we daşary syýasatyny doly goldamak bilen, 2024-nji ýylda öňümizde durýan wezipeleri anyk kesgitledik.
Ýurdumyzda demokratik, hukuk, dünýewi döwlet, ynsanperwer, adalatly jemgyýet has-da berkeýär. Adam hukuklaryny, azatlyklaryny, bähbitlerini mundan beýläk-de üpjün etmek, goramak barada häkimiýet düzümleriniň işleri barha kämilleşýär. Türkmenistan demokratiýanyň, kanunlaryň rüstemliginiň, raýat agzybirliginiň we bitewüliginiň mizemez ýörelgeleriniň esasynda ösýär. Biz bu işleri «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda täze görnüşde, has ýokary derejede alyp baryp, geçmişiň beýikligine, şu günüň haýran galdyryjy üstünliklerine daýanmak, geljegiň röwşen gözýetimine nazar salmak arkaly ýurdumyzyň täze belentliklere tarap okgunly öňe gitmegini üpjün ederis.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!
Şu gün biz mejlisde göz öňünde tutulan ähli meselelere seretdik. Siziň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe durmuşa geçirilýän işlere mynasyp goşant goşjakdygyňyza uly ynam bildirýärin.
Goý, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimiz agzybirlik, asudalyk, abadançylyk ýoly bilen mundan beýläk-de gülläp össün! Goý, Ýer ýüzüniň ähli ýurtlary bilen dostluga we hyzmatdaşlyga açyk eziz Watanymyzyň dünýädäki şan-şöhraty has-da belende galsyn!
Size berk jan saglyk, abadan we bagtyýar durmuş, alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin.
«Şu ýyly «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly diýip yglan etdik. Bu şygar uly many-mazmuna eýe bolup, watançylygymyzy ýokarlandyrmaga, ýaşlarymyzy terbiýelemäge, ata Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine gönükdirilen işleri amala aşyrmaga ruhlandyrýar»
Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tagallalary bilen Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly uly üstünliklere beslendi.
Magtymguly Pyragynyň döredijiliginiň dünýä dolan şöhratyny has-da beýgeltmek we ony giňden wagyz etmek, bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça ýurdumyzda giň gerimli işler alnyp barylýar. Türkmenistanyň Prezidentiniň kabul eden Kararyna laýyklykda, 2024-nji ýylda Gündogaryň beýik akyldary we şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny dünýä derejesinde giňden belläp geçmäge taýýarlyk görülýär. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda köp sanly myhmanlaryň gatnaşmagynda birnäçe iri halkara çäreleriň geçirilmegi meýilleşdirilýär. Akyldar şahyrymyzyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli Magtymguly Pyragynyň medeni-seýilgäh toplumynyň açylyş dabarasy geçiriler we bu seýilgäh toplumynda daşary ýurtly ýazyjy-şahyrlaryň heýkelleri hem oturdylar. Munuň özi Magtymguly Pyragynyň arzuwlan berkarar döwletinde dost-doganlygyň dabaralanýandygynyň aýdyň nyşanyna öwrüler.
Ýurdumyzda pähim-paýhas ummany bolan Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny halkara jemgyýetçilik bilen bilelikde bellemek babatda durmuşa geçirilýän işler akyldar şahyrymyzyň dünýä edebiýatynyň altyn hazynasyna giren baý hem-de gymmatly edebi mirasyny öwrenmekde möhüm ähmiýete eýe bolup durýar. Täze taryhy döwürde Köpetdagyň eteginde Magtymguly Pyragynyň ägirt uly heýkeliniň gurulmagy beýik şahyryň ömrüne, döredijilik mirasyna häzirki döwrüň nesilleri tarapyndan uly sarpa goýulýandygynyň aýdyň nyşanydyr.
Beýik akyldaryň «Berkarar döwlet istärin» diýip, özbaşdak döwlet, halkymyzyň agzybir, asuda we abadan durmuşda ýaşamagy hakynda eden arzuwlary döwletimiziň Garaşsyzlygyna eýe bolmagy bilen doly hasyl boldy. Dünýä medeniýetiniň baý genji-hazynasyna öwrülen Magtymguly Pyragynyň çuňňur pähim-paýhasa ýugrulan eserleri hem-de filosofik garaýyşlary, agzybirlik, sahawatlylyk hakyndaky pikirleri, öwüt-ündewleri türkmen jemgyýetiniň ruhy taýdan kämilligine, halkymyzyň häzirki we geljek nesilleriniň ruhy sagdynlygyna gönükdirilen döwlet syýasatynyň esasynda goýlandyr.
Türki medeniýetiň halkara guramasynyň — TÜRKSOÝ-nyň hemişelik geňeşiniň mejlisinde 2024-nji ýylyň «Beýik türkmen şahyry we akyldary Magtymguly Pyragy ýyly» diýlip yglan edilmegi, şeýle hem Magtymguly Pyragynyň golýazmalar toplumynyň BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň «Dünýäniň hakydasy» maksatnamasynyň halkara sanawyna hem-de Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygynyň 2024-2025-nji ýyllarda ÝUNESKO bilen bilelikde bellenilip geçiljek şanly seneleriň sanawyna girizilmegi nusgawy şahyrymyzyň döredijiliginiň dünýä derejesinde ykrar edilýändiginiň subutnamasydyr.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli mirasymyza sarpa goýmak, Watanymyzy mundan beýläk-de özgertmek, şan-şöhratyny we halkara abraýyny artdyrmak, ýaş nesli Magtymguly Pyragynyň ömrüni we döredijiligini, edebi mirasyny öwrenmek hem-de dünýä ýaýmak, beýik söz ussadynyň dünýä nusgalyk döredijiligine çäksiz buýsanç, söýgi we hormat goýmak ruhunda terbiýelemek maksady bilen, 2024-nji ýyly Magtymguly Pyragynyň ady bilen baglanyşykly atlandyrmak barada, şeýle hem Gahryman Arkadagymyzyň ýiti zehininden, jöwher paýhasyndan dörän «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» goşgusyndan ugur alyp, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň wekillerinden, ýurdumyzyň iri jemgyýetçilik birleşiklerinden, zähmet toparlaryndan we raýatlarymyzdan gelip gowşan teklipleri göz öňünde tutup, Türkmenistanyň Mejlisi 2024-nji ýyly «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly diýip yglan etmek barada karar kabul etdi.
2024-nji «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda türkmen halkynyň akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň halkara hukuk kadalary bilen utgaşýan we adalatlylyk, ynsanperwerlik, agzybirlik we birek-birege goldaw bermek ýaly asylly ýörelgelere çagyrýan eserleri Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işiniň esasy ylham çeşmeleriniň biri bolar.
Türkmenistanda adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2025 – 2029-njy ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasy tassyklanyldy
2025-nji ýylyň 10-njy ýanwarynda Türkmenistanda adam hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirmegiň, üpjün etmegiň we goramagyň döwlet ulgamyny pugtalandyrmak, şeýle hem adam hukuklary boýunça ýurdumyzyň halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmek we ynsanperwer ulgamda halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, adam söwdasynyň dünýäde iň ýiti wehimleriň biri hasaplanýandygyny nazara alyp, milli derejede onuň öňüni almak bilen bagly işleri üns merkezinde saklamak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmenistanda adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2025 — 2029-njy ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasy tassyklanyldy. Şu meýilnamanyň çäreleriniň durmuşa geçirilmegi üçin jogapkär edaralara onuň ýerine ýetirilişine yzygiderli gözegçilik etmek tabşyryldy.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisi
Şu gün paýtagtymyzda Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygynyň öňüsyrasynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi. Döwletimiziň durmuşynda taryhy ähmiýetli waka öwrülen umumymilli forumyň gün tertibine ýurdumyzy mundan beýläk-de okgunly ösdürmäge, halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen düýpli özgertmeleri amala aşyrmagyň ileri tutulýan wezipeleri girizildi.
Häzirki döwürde Halk Maslahaty Türkmenistanyň Konstitusiýasyna laýyklykda hereket edýän halk häkimiýetiniň ýokary wekilçilikli edarasy bolmak bilen, döwürleriň aýrylmaz baglanyşygyny hem-de nesilleriň dowamatlylygyny, Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň gadymdan gelýän demokratik ýörelgelere, saýlap alan döredijilikli ýoluna ygrarlydygyny alamatlandyrýar.
...Maslahat köşgünde aýratyn dabaraly we ruhubelentlik ýagdaýy emele geldi. Bu ýere ýurdumyzyň ähli künjeginden wekiller ýygnandylar. Mejlise gatnaşýanlar Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowy ör turup, şowhunly el çarpyşmalar bilen garşylaýarlar.
Türkmen halkynyň Milli Lideri zalyň sahnasyna geçýär we foruma gatnaşyjylary mähirli mübärekleýär. Munuň özi türkmen jemgyýetinde demokratik ýörelgeleriň barha uly ähmiýete eýe bolýandygynyň we rowaçlanýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.
Gahryman Arkadagymyz ýygnananlara we ähli watandaşlarymyza ýüzlenip, ata-babalarymyzyň döwletlilik däplerinden ugur alyp, şu gün Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda, Garaşsyz hem Bitarap Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygynyň baýram edilýän günlerinde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisiniň geçirilýändigini belledi.
Bu taryhy mejlise Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň düzümine girýän döwlet häkimiýet edaralarynyň ýolbaşçylary, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylary, welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň häkimleri, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň agzalary, hormatly ýaşulular, ýurdumyzyň ähli sebitlerine wekilçilik edýän jemgyýetçilik wekilleri, beýleki çagyrylan adamlar gatnaşýarlar.
Türkmen halkynyň Milli Lideriniň belleýşi ýaly, Garaşsyzlyk bu biziň göterilen ykbalymyzdyr! Garaşsyzlyk Magtymguly atamyzyň arzuwlan zamanasydyr, berkarar döwletli we bagtyýar ýaşaýşymyzdyr! Şoňa görä-de, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisini geçirmek bilen, geçilen taryhy menzillere ser salmak, geljekde öňde duran wezipeleri anyk kesgitläp, Garaşsyz döwletimiziň gazananlaryny berkitmek esasy wezipämizdir. Ösüşlerimiziň binýadyny berk tutmak, döwletimiziň geljegi bolan ýaşlary ak ýollara ugrukdyrmak baş maksadymyzdyr.
Dabaraly pursat gelip ýetýär: Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Halk Maslahatynyň mejlisini açyk diýip yglan edýär. Türkmenistanyň Döwlet senasy ýaňlanýar. Umumymilli foruma gatnaşyjylaryň ählisi oňa öz seslerini goşýar.
Türkmen halkynyň Milli Lideri Halk Maslahatynyň mejlisiniň prezidiumynyň saýlanan agzalaryny öz ýerlerine geçmäge çagyrýar.
Gahryman Arkadagymyz ýygnananlary we ýurdumyzyň ähli halkyny ýetip gelýän şanly baýram bilen tüýs ýürekden gutlady we hemmelere berk jan saglyk, bagtyýarlyk, rowaçlyk arzuw edip, umumymilli foruma gatnaşýanlaryň onuň gün tertibi bilen tanyşmaga mümkinçilik alandyklaryny belledi hem-de ara alyp maslahatlaşmaga girizilen meseleler we resminamalar boýunça tekliplerdir bellikleriň bardygy ýa-da ýokdugy bilen gyzyklandy.
Ýygnananlaryň biragyzdan goldamagynda we doly makullamagynda türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň şu günki mejlisiniň gün tertibiniň tassyklanýandygyny yglan etdi.
Soňra Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisde maksatnamalaýyn çykyş etdi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri ýygnananlara ýüzlenip, milli demokratik däplerimize, aýanlyk, adalatlylyk, döwletlilik, kanunylyk we jemgyýetçilik pikirini nazara almak tejribämize esaslanyp, döwlet ähmiýetli, il-ýurt bähbitli soraglary halk bilen maslahatlaşyp çözmekde toplan milli tejribämizden ugur alyp, biz şu gün Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisini geçirýäris diýip belledi.
Gahryman Arkadagymyz bu wekilçilikli mejlisiň Garaşsyzlyk ýyllarynda gazanan üstünliklerimizi has-da berkitmekde, halkymyzyň abadan ýaşaýşynyň bähbidine öňde duran örän möhüm soraglary maslahatlaşyp, anyk wezipeleri kesgitlemekde uly ähmiýetiniň boljakdygyna berk ynam bildirdi. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygynyň belleýşi ýaly, türkmen halkynyň garaşsyzlyk we döwletlilik, watansöýüjilik hem-de ynsanperwerlik düşünjeleri gözbaşyny müňýyllyklardan alyp gaýdýar. Bu düşünjeler biziň günlerimizde halklaryň ýakynlaşmagyna, dostlukly gatnaşyklary ýola goýmaga ýardam edýän milli we umumadamzat ähmiýetli taglymatlara öwrüldi. Milli bitewüligi emele getirip, döwlet Garaşsyzlygynyň esaslaryny düzdi.
Biz, nesip bolsa, geljek ýyl dünýä edebiýatynyň altyn hazynasyna giren beýik akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny halkara derejede giňden belläp geçeris. Ykbalyny halkyň ykbaly bilen mäkäm baglan şahyryň bu gün arzuw eden zamany geldi. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan bagtyýarlygyň we agzybirligiň, ösüşleriň ýurduna öwrüldi. Gahryman Arkadagymyz bu barada «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» atly goşgusynda hem belläp geçdi.
Biziň beýik ýeňişlerimiziň hem-de üstünliklerimiziň, döwletimiziň barha artýan halkara abraýynyň esasynda Türkmenistanyň döwlet Garaşsyzlygy durýar diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri sözüni dowam etdi. Garaşsyzlyk döretmäge kuwwat, gurmaga güýç, рarahatçylygy we dostlugy pugtalandyrmaga egsilmez ylham berýär. Türkmen halky döwlet gurujy halkdyr. Biz döwlet gurmak babatda merdana ata-babalarymyzyň wesýetlerine eýerip, ösüşiň milli nusgasyny saýlap aldyk. Halkymyzyň agzybirligine, ukyp-başarnygyna, parahatçylyk söýüjilik däplerine daýanyp, özygtyýarly döwleti döretdik. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan halk häkimiýeti berkarar edilen döwletdir diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.
Häzirki döwürde şöhratly pederlerimiziň halk häkimiýeti baradaky däpleri mynasyp dowam etdirilýär. Şu ýyl ýurdumyzda demokratik, hukuk we dünýewi döwletimizi depginli ösdürmek maksady bilen, halk häkimiýetiniň ýokary wekilçilikli edarasy — Türkmenistanyň Halk Maslahaty döredildi.
«Ömrümiň manysynyň dowamaty» atly kitabymda belleýşim ýaly, Halk Maslahaty ata-babalarymyzyň ýaşululardan maslahat sorap, akyldar, ylymdar geňeşdarlary ýygnap, karara gelmek däbini, demokratiýany durmuşa ornaşdyrmagyň bir ugrudyr diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. Biziň ösüş nusgamyz häzirki ählumumylaşma döwründe ýüze çykýan soraglary çözmegiň netijeli ýoludyr. Milli agzybirligimiz, kanunlaryň hökmürowanlygy, häkimiýet edaralarynyň we dolandyryş ulgamynyň netijeli bolmagy, jemgyýetçilik pikiriniň ileri tutulmagy biziň saýlap alan ýolumyzyň kesgitleýji aýratynlygydyr.
Döwür öňümizde täze-täze wezipeleri goýýar. Biziň döwleti we jemgyýeti ösdürmekde milli nusgamyz döwlet syýasatynyň binýatlyk esaslaryny düzýär. Garaşsyzlygymyzy we Bitaraplygymyzy agzybirligimizi hem-de watançylygymyzy, parahatçylyga, dostluga ygrarlylygymyzy, Watanyň, il-günüň öňündäki jogapkärçiligimizi döwletimizidir jemgyýetimizi kämilleşdirmegiň esasy hem-de täze eýýamyň biri-biriniň üstüni doldurýan, özara baglanyşykly bitewi taglymaty hasap edýärin diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri nygtady.
Halk bilen häkimiýetiň mizemez jebisligi biziň ähli işlerimizi rowaçlandyrýan güýçdür. Biziň bu ugurda gazanan üstünliklerimiz kanunlaryň berjaý edilmegine esaslanýar. Esasy Kanunymyzda halk döwlet häkimiýetiniň ýeke-täk gözbaşy hökmünde ykrar edilýär. Halkyň öz häkimiýetini gös-göni ýa-da wekilçilikli edaralaryň üsti bilen amala aşyrýandygy nygtalýar diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň hem esasy wezipeleri halk bilen häkimiýeti jebisleşdiriji güýç hökmünde häkimiýet edaralarynyň ählisini il-ýurt bähbitli işlerde jemlemäge gönükdirilendir. Sebäbi Garaşsyz, Bitarap ýurdumyzyň ösüş nusgasynda döwletimiziň syýasy taýdan durnukly, ykdysady taýdan kuwwatly, raýatlaryň durmuş taýdan goragly bolmagy esasy maksat edilip goýlandyr.
Taryh üçin uzak bolmadyk döwürde biz döwleti dolandyrmagyň ygtybarly, demokratiýa we hukuga esaslanýan nusgasyny döredip, jemgyýetimiziň her bir wekiliniň erk-islegini beýan etmeginiň netijeli ulgamyny kemala getirdik diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri belledi.
Bu ugurda Türkmenistanyň Konstitusiýasyny tapgyrlaýyn kämilleşdirmegiň ýolunda, birinjiden, döwlet häkimiýet we dolandyryş, ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynyň, ýerli wekilçilikli we öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň guramaçylyk hem-de üpjünçilik mümkinçiliklerini has-da artdyrdyk. Ikinjiden, ýörite bilimli, ukyp-başarnykly ýolbaşçylaryň we gullukçylaryň täze neslini taýýarlap, döwlet dolandyryş ulgamynyň işgärler düzümini kämilleşdirdik. Üçünjiden, ykdysadyýetimiziň pudaklaryny senagatlaşdyrmak we sanlylaşdyrmak bilen, döwlet häkimiýet we dolandyryş, ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynyň hem-de ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň işine döwrebap usullary ornaşdyrdyk diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi. Dördünjiden, parahatçylygyň we ylalaşygyň, durnukly ösüşiň aýrylmaz hem-de kesgitleýji şerti hökmünde döwletimiziň hukuk binýadyny, raýat jemgyýetiniň institutlaryny tapgyrlaýyn berkitdik.
Gadymdan gelýän demokratik ýolumyza we ynsanperwer taglymatymyza laýyklykda, döwletimizi ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlarynyň özara baglanyşygyny üpjün edip, jemgyýetçilik-syýasy, kanunçylyk-hukuk taýdan ähli mümkinçilikleri döretdik. Bu mümkinçilikler Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň barha ösýän talaplaryna laýyk gelýär. Ýurdumyzyň döwlet we jemgyýetçilik gurluşynyň örän oýlanyşykly hem-de sazlaşykly dolandyrylmagyna, giň gerimli özgertmelerimiziň işjeňleşmegine ýardam edýär diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri belledi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň döwlet dolandyryş ulgamyny institusional we hukuk taýdan kämilleşdirmek babatda öňe sürýän başlangyçlary bolsa ösüşiň täze tapgyryna ynamly gadam basmaga mümkinçilik berýär. Bularyň ählisi halkymyzy beýik işlere galkyndyrýar.
Geçen 32 ýylda biz amala aşyran işlerimiz netijesinde halk bilen häkimiýetiň, döwlet bilen raýatyň arasynda örän mäkäm we synmaz gatnaşyklary — milli bähbitlerimiziň bitewüligini üpjün etdik. Bu bolsa Garaşsyz Türkmenistanyň ösüş nusgasynyň düýpli aýratynlygydyr diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi. Ýurdumyzyň durmuşyny demokratiýalaşdyrmak, raýat jemgyýetiniň edaralaryny kemala getirmek we olaryň üstünlikli işlemegini ýola goýmak işlerini netijeli amala aşyrýarys. Şol işlerde halk häkimiýetiniň gadymy däpleri, ata-babalarymyzyň döwlet gurmakdaky baý tejribesi bilen birlikde, üçünji müňýyllygyň dünýä tejribesine hem daýanýarys. Şeýdip, biz täze taryhy döwrüň öňe sürýän wezipelerini çözmekde häkimiýetiň gözbaşy bolan halk köpçüliginiň ornuny has-da ýokarlandyrýarys.
Halk häkimiýetiniň döwrebap guralmagy, ilkinji nobatda, kämil saýlaw ulgamy bilen berk baglydyr diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady. Şu ýylyň 26-njy martynda erkin bäsdeşlik, açyklyk, pikir we söz azatlygy boýunça hakyky demokratiýa esaslanyp geçirilen saýlawlaryň netijesinde, Türkmenistanyň Mejlisiniň, halk maslahatlarynyň we Geňeş agzalarynyň täze düzüminiň saýlanmagyna biz demokratiýanyň ýokary derejede ýüze çykmasy hökmünde garaýarys. Bu saýlawlar syýasy ulgamyň kämilleşýändigini, raýatlaryň aň-düşünjesiniň, jemgyýetçilik-syýasy işjeňliginiň artýandygyny hem-de halk häkimiýetiniň berkeýändigini görkezdi. Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň şu ýylyň 6-njy aprelinde Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň deputatlarynyň birinji maslahatyna gatnaşyp, ýurdumyzyň ösüşiniň täze tapgyrynda syýasy we durmuş-ykdysady özgertmeleriň hukuk binýadyny kämilleşdirmek bilen bagly wezipeleri kesgitlemegi biziň başlangyçlarymyzyň mynasyp dowam etdirilýändiginiň aýdyň subutnamasy boldy diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.
Täze taryhy döwürde biz döwlet häkimiýet we dolandyryş edaralarynyň işini il-ýurt bähbitli tagallalara gönükdirýäris. Wekilçilikli edaralara hukuk we usuly taýdan goldaw berýäris. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlislerinde ýurdumyzyň ministrlikleriniň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň, jemgyýetçilik birleşikleriniň wekilleriniň, deputatlaryň gatnaşmagynda döwlet ähmiýetli möhüm soraglary ara alyp maslahatlaşýarys. Türkmeniň täze taryhynda indiki wezipämiz eziz Watanymyzy mundan beýlägem gülledip ösdürmekden ybaratdyr. Bu wezipäni Garaşsyzlyk ýyllarynda gazanan üstünliklerimizi has-da berkitmek, halkymyzy täze üstünliklere ruhlandyrmak arkaly amala aşyryp bileris. Ine, hut şu işlerde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň orny uludyr.
Halk häkimiýetiniň wekilçilikli edaralarynyň ulgamynda halk maslahatlarynyň we Geňeş agzalarynyň möhüm orny bardyr diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri belledi we Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, halk maslahatlarynyň we Geňeş agzalarynyň jemgyýetimiziň agzybirligini üpjün etmäge mundan beýläk-de işjeň gatnaşjakdyklaryna, eziz Watanymyzyň gülläp ösmegi üçin ak ýürekden yhlasly zähmet çekip, bu mukaddes işe mynasyp goşant goşjakdyklaryna ynam bildirdi.
Gahryman Arkadagymyz ýygnananlara ýüzlenip, türkmen halkynyň terbiýe mekdebiniň müňýyllyklaryň dowamynda kemala gelendigine ünsi çekdi. Şoňa görä-de, biz nesil terbiýesine, pähim-parasatly ýaşulularymyzyň, eziz enelerimiziň bu ugurdaky hyzmatyna uly ähmiýet berýäris. Şonuň üçin Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň ýanynda Ýaşulular geňeşi döredildi. Ýaşulular agzybirligimizi pugtalandyrmakda, milli bitewüligimizi berkitmekde, watansöýüji nesilleri kemala getirmekde ýakyn maslahatçylardyr. Eziz Watanymyzy ýürekden söýmegi, ata-enä hormat goýmagy, halal ýaşamagy ündeýän ýaşuly nesillerimize hormatymyz örän uludyr. Şoňa görä-de, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Ýaşulular geňeşi häzirki döwürde döwlet bilen halkyň jebisligini, ösüş ýollaryna garaýyşlarynyň bitewüligini berkidýän esasy syýasy-jemgyýetçilik güýç hökmünde ornuny pugtalandyrýar diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri belledi.
Biziň durmuşa geçirýän bu işlerimiziň ählisi döwletimiziň, Türkmenistanyň Prezidentiniň alyp barýan syýasatyny goldamaga, amala aşyrylýan özgertmeleriň netijeliligini artdyrmaga, halkymyzyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmaga gönükdirilendir diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.
Ýaşlar baradaky döwlet syýasatymyz ýaş raýatlaryň hukuklaryny, azatlyklaryny, döwlet kepilliklerini üpjün etmäge we olary goldamaga gönükdirilen durmuş-ykdysady, syýasy, medeni, guramaçylyk hem-de hukuk çäreleriniň ulgamyny öz içine alýar diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy. Garaşsyz Watanymyzyň geljegi bolan ýaşlara uly ynam bildirilip, şu ýyl «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» diýlip atlandyryldy. Ýaşlaryň ýurdumyzyň ykdysady, syýasy, medeni durmuşyna işjeň gatnaşmaklary, ylymly-bilimli, giň dünýägaraýyşly nesiller bolup kemala gelmekleri döwlet derejesinde hemişe aýratyn ähmiýet berilýän sorag bolmagynda galýar. Bu barada Arkadag şäheriniň Ruhyýet köşgünde ýurdumyzyň taryhy, ýaş nesliň borçlary barada geçiren umumy sapagymda hem giňişleýin durup geçdim. Adamzat taryhynyň bütin dowamynda türkmenleriň döwleti emele getirmekde we dolandyrmakda, adalatly jemgyýeti gurmakda toplan baý tejribesi hakynda gürrüň etdim. Men Watanymyzyň güýç-kuwwaty, abraý-mertebesi hem-de beýik geljegi bolan ýaşlarymyzyň alyp barýan işlerine ýokary baha berýärin. Sebäbi ýaşlar halkymyzyň daýanjydyr diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.
Halk Maslahatynyň Başlygy çykyşyny dowam edip, ýurdumyzyň ösüşiniň dünýäniň tehnologik özgertmeleri bilen utgaşykly dowam etmelidigini belledi. Aýratyn-da, hormatly Prezidentimiziň ykdysadyýetimizi innowasion esasda ösdürmek we sanlylaşdyrmak, jemgyýetimiziň aň-bilim we ylmy mümkinçiliklerini has-da ýokarlandyrmak babatda öňe sürýän garaýyşlary, kabul edýän çözgütleri netijesinde, durmuşymyz barha gözelleşmelidir. Ýurdumyzyň ägirt uly ykdysady kuwwaty, tebigy baýlyklary, adam mümkinçilikleri bu maksada ýetmäge gönükdirilendir.
«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» we beýleki maksatnamalar esasynda döwletimiziň ykdysady kuwwaty barha artýar. Raýatlarymyzyň durmuş goraglylygy, iş üpjünçiligi we ýaşaýyş-durmuş derejesi yzygiderli ýokarlanýar, täze şäherdir obalar gurulýar. Bularyň ählisi nesilleriň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek barada edilýän örän uly aladadan nyşandyr. Halkymyzyň agzybirligini, ýurtda milli bitewüligi we jebisligi pugtalandyrmakda bahasyna ýetip bolmajak işlerdir diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.
Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, häzirki wagtda döwlet dolandyryş işini döwrüň talaplaryna laýyk guramak döwlet gullukçylaryndan ýokary ussatlygy we ukyp-başarnygy talap edýär. Bu iş berk binýada esaslanýar we yzygiderli kämilleşdirilýär. Ýakynda Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň döwrebap binasynyň ulanmaga berilmegi muňa aýdyň şaýatlyk edýär.
Biziň milli ykdysady nusgamyzda öňe sürýän baş wezipelerimiziň ýene-de biri azyk howpsuzlygyny üpjün etmekdir. Şu maksat bilen, oba hojalygynyň ykdysady netijeliligi we düşewüntliligi ýokarlandyrylýar.
Gaýtadan işleýän kärhanalar döwrebaplaşdyrylyp, galyndysyz tehnologiýalar ornaşdyrylýar diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy. Azyk howpsuzlygynyň gazanylmagy ilatyň uzak ömrüniň we ýokary hilli ýaşaýşynyň möhüm esaslaryny emele getirmäge oňyn täsir edýär.
Suw serişdelerini aýawly saklamak we tygşytly peýdalanmak boýunça hem Türkmenistanda giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. Suwy tygşytly peýdalanmagyň we suwarymly ýerleri ulanmagyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň usullary ylmy esasda öwrenilip önümçilige ornaşdyrylýar. Ýurdumyzda «ýaşyl» ykdysadyýetiň ösdürilmegine hem-de onuň geljegine uly orun berilýär. Halkara ekologik talaplara laýyk gelýän zawod-fabrikler gurulýar. Bu işler bilen birlikde, Aşgabat şäherini, welaýatlarymyzy, etraplarymyzydyr obalarymyzy bagy-bossanlyga öwürmek işleri giň gerimde alnyp barylýar diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady.
Şu ýylyň 29-njy iýunynda gadymy Ahal topragynda Arkadag şäheriniň birinji tapgyry ulanmaga berildi diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri belledi. Ýurdumyzyň ägirt uly ykdysady we maýa goýum kuwwatyny görkezýän geljegiň şäheri adam hakyndaky aladanyň netijesinde ýaşaýyş üçin iň amatly gurşawyň döredilýändigi bilen aýratyn ähmiýetlidir.
Hormatly Prezidentimiziň wezipä girişmek dabarasynda eden çykyşynda: «Her bir maşgalany häzirki zaman öýi ýa-da jaýy bilen üpjün etmek meniň esasy aladalarymyň biri bolar» diýip bellemegi raýatlaryň abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamagynyň döwlet syýasatynda esasy orny eýeleýändigini ýene-de bir gezek görkezýär diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.
Halkyň ýaşaýyş derejesi şähergurluşyk işi bilen berk baglydyr. Bu ugurda ýurdumyzda zerur kanunçylyk binýady döredildi. Kabul eden kanunlarymyz adamyň talabalaýyk ýaşaýyş jaýynyň bolmagy we durmuş gurşawynyň emele getirilmegi, ilatly ýerleriň durnukly ösdürilmegi bilen bagly durmuşa geçirýän işlerimizi mundan beýläk hem üstünlikli dowam etdirmäge mümkinçilik berýär. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanda şäherleri ösdürmegiň strategiýasyny işläp taýýarlamak zerur diýip hasap edýäris. Bu strategiýa täze eýýamda baş maksadymyza ýetmekde — halkymyzyň hal-ýagdaýyny dünýäniň iň ösen ýurtlarynyň derejesine çykarmakda ýene-de bir möhüm ädim bolar.
Halk Maslahatynyň Başlygy watandaşlarymyza ýüzlenip, ynsanperwerlik, mätäji goldamak ýaly milli ýolumyza eýermek bilen, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilendigini belledi. Gazna tarapyndan ata-enesiniň ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlaryň howandarlygyndan galan çagalar we ýetginjekler aýratyn alada bilen gurşalyp alynýar. Gaznanyň serişdeleriniň hasabyna howandarlyga mätäç köp sanly çagalaryň saglygy dikeldildi. Biz bu işleri geljekde-de dowam etdireris. Munuň üçin döwletimiziň hem, gaznanyň hem ýeterlik serişdeleri bar. Sebäbi halkyň saglygy diňe bir ýurduň baş baýlygy bolman, eýsem, türkmenistanlylaryň häzirki we geljek nesilleriniň bagtyýar durmuşynyň hem berk binýadydyr diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.
Biz öňümizde belent wezipeleri goýduk diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow yhlas bilen başyna barlan işleriň bolsa bitmän galmajakdygyna ynam bildirdi. Şoňa görä-de, ata Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegi, merdana halkymyzyň abadançylygy üçin egsilmez gujur-gaýratymyza we synmaz erkimize daýanyp, öňküden-de jebisleşip, yhlasly, tutanýerli zähmet çekmelidiris.
“Biz diňe, halk bilen beýik işleri we belent wezipeleri amala aşyrmalydyrys!” diýip, Gahryman Arkadagymyz çykyşyny jemledi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň çykyşy uly üns berlip diňlenildi we dowamly el çarpyşmalar bilen garşylanyldy.
* * *
Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow ara alyp maslahatlaşmalaryň jemini jemläp, Halk Maslahatynyň şu günki taryhy mejlisinde döwlet we syýasy-jemgyýetçilik durmuşyndaky örän möhüm meselelere garalandygyny, çykyşlaryň diňlenendigini belledi. Şol çykyşlarda öňe sürlen başlangyçlaryň ählisi goldanyldy. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz çykyş edenleriň we ara alyp maslahatlaşmalara işjeň gatnaşanlaryň ählisine minnetdarlyk bildirdi.
Soňra gysga wagtlyk arakesme yglan edildi. Arakesmeden soňra, Halk Maslahatynyň mejlisi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda öz işini dowam etdi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanda ýerine ýetirilen işleri beýan etmek üçin döwlet Baştutanymyza söz berdi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýygnananlary mähirli mübärekläp, mejlise gatnaşyjylary we olaryň üsti bilen ýurdumyzyň ähli halkyny Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramy mynasybetli tüýs ýürekden gutlady we hemmelere berk jan saglyk, bagtyýar durmuş, eziz Diýarymyzyň Garaşsyzlyk binýadyny has-da pugtalandyrmak ugrunda alyp barýan işlerinde täze üstünlikleri arzuw etdi.
Bellenilişi ýaly, 1991-nji ýyldan bäri geçen 32 ýylyň dowamynda demokratik, hukuk we dünýewi döwletimiziň binýadyny pugtalandyrmakda örän köp işler amala aşyryldy. Bu döwür möhüm wakalar we ägirt uly üstünlikler bilen şöhratlandy. Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň at-abraýyny belent derejelere göteren türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň başda durmagynda ata Watanymyz ösüşiň we abadançylygyň aýdyň ýoly bilen täze belentliklere ýetdi.
Durnukly ykdysady ösüş biziň uzak möhletleýin strategiýamyzyň baş maksady bolup durýar. Şoňa görä-de, ykdysadyýetimiziň ähli ugurlaryny gurşap alýan maksatnamalarymyzy hem-de özgertmelerimizi üstünlikli amala aşyrýarys. Döwlet maýa goýum syýasatynyň netijeliligini hem-de işjeňligini has-da ýokarlandyrmak üçin zerur işleri alyp barýarys. Gaýtadan işleýän we önüm öndürýän senagat pudaklaryny çalt depginler bilen ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberini yzygiderli artdyrýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy.
Maksatnamalaýyn alnyp barlan bu işleriň netijesinde, şu ýylyň başyndan bäri jemi içerki önümiň ösüşi 6,2 göterim möçberde durnukly saklanýar. Bu bolsa ýurdumyzda alnyp barylýan syýasatyň oýlanyşykly häsiýetini görkezýär. Şu ýyl önümçilik we medeni-durmuş ulgamlaryna jemi 37 milliard 400 million manat möçberde maýa goýumlary goýmak göz öňünde tutulýar. Bu serişdeleriň hasabyna täze önümçilik we medeni-durmuş maksatly desgalary gurýarys hem-de döwrebaplaşdyrýarys. Şäherlerimizi, obalarymyzy özgerdip, ýaşaýyş jaý toplumlaryny giň gerimde bina edýäris.
Döwrebap kärhanalarda öndürilýän, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply önümlerimiziň möçberi hem-de görnüşleri artýar. Bu bolsa depginli ösýän döwletimiziň dünýäniň ykdysady, senagat, maýa goýum, ylmy-tehniki we tehnologik giňişligine ynamly aralaşýandygyny görkezýär. Biziň ýokary tehnologiýalara esaslanýan we bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmäge, sebitlerimiziň ykdysady we durmuş ulgamlaryny döretmäge gönükdirilen giň gerimli sebit we milli maýa goýum taslamalarymyz bar. Şoňa görä-de, uzak möhletleýin döwürde maýa goýumlary çekmegiň ugurlaryny has-da kämilleşdirmek hem-de bu ugurdaky şertleri yzygiderli gowulandyrmak, maýadarlaryň töwekgelçiliklerini azaltmak üçin zerur işler alnyp barylýar diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.
Şonuň bilen birlikde, halkara maýa goýum mümkinçilikleri netijeli ulanylyp, milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak, maýa goýumlaryň möçberini artdyrmak utgaşykly we toplumlaýyn esasda ýola goýulmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. Daşary ýurt döwletleri, Halkara pul gaznasy, Bütindünýä banky, Aziýanyň ösüş banky, Ýewropanyň täzeleniş we ösüş banky, Yslam ösüş banky ýaly halkara maliýe institutlary bilen hyzmatdaşlyk has-da işjeňleşdirilmelidir. Bilelikde maýa goýum forumlary we işewürlik maslahatlary geçirilmelidir.
Arkadagly Serdarymyz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, biziň ykdysady syýasatymyzyň baş maksadynyň halkymyzyň ýaşaýyş-durmuşyny yzygiderli gowulandyrmakdan ybaratdygyny nygtady. Häzirki döwürde ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda we 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Oba milli maksatnamasynda şu ýyl üçin göz öňünde tutulan esasy wezipeleriň ählisi diýen ýaly üstünlikli durmuşa geçirilýär. Munuň üçin ýurdumyzyň senagat pudaklaryny ösdürmek; innowasion häsiýetli bilelikdäki kärhanalaryň işini ýola goýmak; eksporta gönükdirilen we importy çalyşýan önümçilikleri döretmek; oba hojalygynda özgertmeleri geçirmek hem-de azyk üpjünçiligini gowulandyrmak; ýurdumyzyň ähli sebitlerinde täze iş orunlaryny döretmek we ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny üpjün etmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp baryldy.
Mälim bolşy ýaly, geçen ýyl sanly tehnologiýalar arkaly ýurdumyzyň ilatynyň we ýaşaýyş jaý gorunyň uçdantutma ýazuwy geçirildi. Halkara standartlara doly laýyklykda ýerine ýetirilen bu işe Birleşen Milletler Guramasynyň Ilat gaznasynyň bilermenleri ýokary baha berdiler. Ilat ýazuwynyň netijeleri boýunça 2022-nji ýylyň 17-nji dekabryndaky ýagdaýa görä, ýurdumyzyň ilaty 7 million 57 müň 841 adam boldy. Şunuň bilen baglylykda, biziň öňümizde täze wezipeler ýüze çykýar. Ilat ýazuwynyň jemlerinden ugur alyp, geljek ýyllardaky meýilnamalarymyza degişli seljermeler geçirilip, takyklamalar girizilse, maksadalaýyk bolar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Bellenilişi ýaly, Döwlet býujeti ykdysadyýetimizi meýilleşdirmegiň möhüm guralydyr. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň baş maliýe meýilnamasyndan bilimi, saglygy goraýşy, medeniýeti ösdürmäge, durmuş üpjünçiligine, ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna, döwlet hyzmatlaryna, önümçilik we durmuş-medeni maksatly desgalaryň gurluşygyna köp möçberde serişdeler gönükdirildi. Bu serişdelerden önümçilik maksatly desgalaryň gurluşygyna maýa goýumlaryň umumy möçberiniň 56 göterimi, medeni-durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy üçin hem 44 göterimi goýberildi. Şu ýyl göz öňünde tutulan 2688 iş ornunyň ýerine 7607 täze iş ýeri döredildi.
Täze ýylyň 1-nji ýanwaryndan býujetden maliýeleşdirilýän edaralaryň, hojalyk hasaplaşygyndaky kärhanalaryň we jemgyýetçilik birleşikleriniň işgärleriniň aýlyk zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberi ýene-de 10 göterim ýokarlandyrylar. Biziň gazanan üstünliklerimiz alyp barýan syýasatymyzy halkymyzyň giňden goldamagynyň hem-de işjeň gatnaşmagynyň netijesidir diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady.
Ýangyç gorlaryna baý ýurdumyzyň nebitgaz pudagyny ösdürmek, tebigy gazy dünýä bazarlaryna diwersifikasiýa ýoly bilen ibermek, nebitgaz serişdelerini gaýtadan işläp, dünýä standartlaryna laýyk gelýän ýokary hilli önümleri öndürmek Garaşsyz döwletimiziň alyp barýan energetika strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biridir.
Häzirki döwürde Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda çig nebiti galyndysyz düýpli gaýtadan işlemäge mümkinçilik berýän täze desgalaryň gurluşygynyň alnyp barylmagy munuň ýene-de bir mysalydyr. Döwlet Baştutanymyz Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygyny tamamlamagy; daşary ýurt maýa goýumlaryny Hazar deňziniň türkmen böleginiň geljegi uly bolan toplumlaryny özleşdirmäge we önüm çykarmak boýunça iri taslamalara çekmegi; gaz boýunça ylmy we tejribäni, täze tehnologiýalary ösdürmegi hem-de burawlamagyň tehniki mümkinçiliklerini kämilleşdirmegi; uglewodorod serişdelerini has ýokary derejede düýpli gaýtadan işlemegiň çygryny giňeltmegi; sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak hem-de seýsmiki gözleg we geologiýa-gözleg işlerinde öňdebaryjy daşary ýurt kompaniýalary bilen tejribe alyşmagy nebitgaz pudagyny ösdürmekde esasy ugurlaryň hatarynda görkezdi.
Gurmak we döretmek Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň esasy şygarydyr. Innowasion önümçilikleri döretmek, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini düýpli özgertmek boýunça gurluşyk we senagat toplumynda uly işler amala aşyrylýar. Ýurdumyzyň şäherleriniň we obalarynyň özgerýän keşbi ykdysady ösüşimiziň aýdyň mysalydyr diýip, Arkadagly Serdarymyz nygtady.
Biz gurluşyk senagatynyň kuwwatyny artdyrmak, bu ugurda hususy işewürligiň önümçilik binýadyny ösdürmek üçin zerur şertleri döredýäris. Ýurdumyzda magdan däl gurluşyk materiallaryny, sementi, keramziti, gurluşyk aýnasyny öndürmekde oňyn tejribe toplandy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Şu ýylyň ahyryna çenli Türkmenbaşy — Farap we Aşgabat — Daşoguz awtomobil ýollarynyň, Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän köpriniň gurluşygynda bahasy 545 million 55 müň manada deň bolan düýpli maýa goýumlar özleşdiriler.
Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow BMG-niň Senagat ösüşi boýunça guramasy bilen hyzmatdaşlykda ýurdumyzda senagatyň aýry-aýry ugurlaryny ösdürmegiň, senagat marketingini, halkara bazarlara çykmagyň, bäsdeşlige ukyplylygy ýokarlandyrmagyň, dolandyryş tejribesini kämilleşdirmegiň ugurlaryny mundan beýläk-de ösdürmegiň bilelikdäki taslamalaryny we maksatnamalaryny işläp taýýarlamagyň zerurdygyna ünsi çekdi.
Aşgabat we Arkadag şäherlerinde nusgalyk işler amala aşyrylýar. Ýokary amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary, dolandyryş binalary, bilim we saglyk edaralary, söwda-dynç alyş merkezleri, seýilgähler gurlup ulanmaga berildi diýip, döwlet Baştutanymyz aýratyn belledi. Öz gurluşykçylarymyz tarapyndan bary-ýogy dört ýyldan gowrak wagtda bina edilen Arkadag şäheri iri ylym-bilim, medeni we halkara hyzmatdaşlygyň merkezine öwrüler. Bellenilişi ýaly, halkara sylaglaryň 21-sine mynasyp bolan bu ajaýyp şäheriň gurluşygynda «akylly» şäher konsepsiýasynyň kadalary, «ýaşyl» tehnologiýalar giňden ulanyldy.
Şäheriň derejesi we ähmiýeti ýurdumyzyň kanunçylygynda hukuk taýdan berkidildi. Şunuň bilen baglylykda, dünýäde mynasyp orny eýelemegi üçin Arkadag şäherini 2024 — 2052-nji ýyllarda ösdürmegiň Konsepsiýasyny taýýarlamagy hem maksadalaýyk hasaplaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.
Sanlyja ýyllarda biz döwrebap ýaşaýyş jaýlaryny, durmuş-medeni binalary, ösen innowasion tehnologiýaly pudaklary öz içine alýan «Aşgabat-sitini» we Arkadag şäheriniň ikinji tapgyryny hem gurarys diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.
Bitarap döwletimiz möhüm halkara meseleleriň, aýratyn-da, energetika howpsuzlygynyň, ulag düzümini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň oňyn çözülmegine işjeň gatnaşýar. Köpugurly hem-de görnüşli turba geçirijiler ulgamyny döretmek bilen, energiýa serişdeleriniň halkara bazarlara iberilmegi üçin täze ugurlary açýar. Biz öňdebaryjy ýurtlar, ýöriteleşdirilen halkara guramalar, şol sanda Energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri boýunça halkara agentlik, Halkara energetika agentligi we Halkara energetika hartiýasy, Atom energiýasy boýunça halkara agentlik bilen hyzmatdaşlygy giňeldýäris. Demirgazyk — Günorta, Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän üstaşyr ulag we energetika geçelgelerini gurmaga hem işjeň gatnaşýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam etdi we ýakyn onýyllyklarda Türkmenistanyň Ýewraziýada ulag we energetika ulgamlarynyň geçýän esasy ýurtlarynyň birine öwrüljekdigine ynam bildirdi.
Ýurdumyzyň obasenagat toplumy çalt depginler bilen ösýär. Diňe Oba milli maksatnamasy esasynda hem ýaşaýyş-durmuş pudaklarynyň we inženerçilik üpjünçilik ulgamlarynyň 15 ugruny, ýagny hassahanalary, saglyk öýlerini we merkezlerini, mekdebe çenli çagalar hem-de umumy bilim edaralaryny, medeniýet öýlerini, sport mekdeplerini we desgalaryny, suw, lagym, gaz, elektrik geçirijilerini we desgalaryny, awtomobil ýollaryny, aragatnaşyk ulgamyny, ýaşaýyş jaý hojalygyny öz içine alýan gurluşyklar dowam etdirilýär diýip, Arkadagly Serdarymyz aýtdy.
Bellenilişi ýaly, pudakda geçirilýän düýpli özgertmeler ýokary hilli dürli oba hojalyk önümleriniň möçberini we eksportyny artdyrmaga, azyk bolçulygyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Pudagy has ýokary sepgitlere çykarmak üçin welaýatlaryň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän, ylmy taýdan esaslandyrylan usullar ulanylýar. Ýerleriň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak, önüm öndürijileri höweslendirmek boýunça anyk işler geçirilýär. Bu ugurda alnyp barlan işleriň netijesinde ýurdumyzyň zähmetsöýer gallaçylary şu ýyl hem bol bugdaý hasylyny ýetişdirip, azyk bolçulygyny döretmäge öz mynasyp goşantlaryny goşdular.
Ýurdumyzyň oba hojalygyny we daşky gurşawy goramagy düýpli özgertmek maksady bilen, ýakynda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň binýadynda Oba hojalyk ministrligi hem-de Daşky gurşawy goramak ministrligi döredildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, şu ýyl pudakda 1 milliard 600 million manat möçberde düýpli maýa goýumlar özleşdiriler. Häzirki döwürde ähli hojalyklarda gara mallaryň baş sany 2 million 530 müňe, dowarlaryň sany 20 million 88 müňe, guşlaryň sany 21 million 957 müňe, düýeleriň sany hem 141 müňe ýetirildi. Biz ekerançylykda we maldarçylykda halkara tejribäni ornaşdyrmak üçin dünýäniň öňdebaryjy ýurtlary bilen hyzmatdaşlygy ösdürmelidiris. Hasyllylygy ýokarlandyrmak, tohumçylygy gowulandyrmak boýunça zerur işleri geçirmelidiris. Ekinleriň naýbaşy tohumlaryny önümçilige ornaşdyryp, tohumçylyk edaralarynyň işini halkara derejede kämilleşdirmelidiris diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Häzirki döwürde oba hojalygyny suw bilen üpjün etmek möhüm meseleleriň birine öwrüldi. Şonuň üçin suwy rejeli peýdalanmaga, suw desgalarynyň tehniki ýagdaýyny gowulandyrmaga gönükdirilen toplumlaýyn çäreler geçirildi. Bu işleri depginli dowam etdirip, suw serişdelerini örän tygşytly ulanmaly. Halkymyzyň «Suw damjasy — altyn dänesi» diýen parasatly sözlerinden ugur alyp, önümçilige suw tygşytlaýjy öňdebaryjy usullary we tehnologiýalary giňden ornaşdyrmaly diýip, Arkadagly Serdarymyz aýtdy.
Suw diplomatiýasy alyp barýan daşary syýasatymyzyň we daşary ykdysady işimiziň aýrylmaz bölegidir. Şoňa görä-de, biz suw serişdelerini gorap saklamaga we tygşytly ulanyp, onuň ýitgisini azaltmaga örän jogapkärli çemeleşmeli. Şeýle hem Merkezi Aziýa sebitinde suw ulgamyndaky howpsuzlyk we suw serişdelerini rejeli peýdalanmak, Aral deňziniň guramagynyň ýaramaz netijelerini azaltmak boýunça goňşy döwletler bilen, şol sanda Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň çäklerinde hyzmatdaşlygy has-da ösdürmeli. Biz Birleşen Milletler Guramasynyň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasynyň resmileşdirilmegi ugrunda hem çykyş edýäris diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.
Daşky gurşawy goramak ministrligi çölleşmä, ýerleriň şorlaşyp zaýalanmagyna garşy göreşmek, gurakçylygyň täsirini azaltmak boýunça ylmy taýdan esaslandyrylan zerur işleri amala aşyrmalydyr.
Türkmenistan daşky gurşawyň howpsuzlygyny üpjün etmek we howanyň üýtgemegine garşy göreşmek ugrunda çykyş edýär, şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň “Ählumumy metan borçnamasy” atly täze başlangyjyny goldaýar we metan zyňyndylarynyň howa aralaşmagyny azaltmak ugrunda tagalla edýär.
Biz daşky gurşawy goramak we ekologik meseleler bilen bagly milli maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirýäris. Ýurdumyzyň obalarynyň we şäherleriniň daş-töwereginde tokaý zolaklaryny, gök guşaklary döredýäris. Çöl, dag, derýa we köl ekoulgamlarynyň, hususan-da, haýwanlaryň hem-de ösümlikleriň seýrek görnüşleriniň goralyp saklanmagyna, aýratyn goralýan tebigy çäkleriň giňeldilmegine gönükdirilen işleri alyp barýarys diýip, döwlet Baştutanymyz kanagatlanma bilen belledi.
Daşky gurşawa ýaramaz täsiriň öňüni almak üçin, ýurdumyzda polimer we plastik materiallary ulanmagyň hem-de olaryň galyndylaryny gaýtadan işlemegiň ylmy taýdan esaslandyrylan kadalaryny we düzgünlerini ornaşdyrmak ugrunda hem zerur işleri alyp barmak möhümdir. Bu galyndylary toplamak we gaýtadan işlemek boýunça ýörite maksatnamany kabul etmeli. Biz geljekde hem halkara we sebit guramalarynyň, hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň degişli konwensiýalary esasynda bu ugurda hyzmatdaşlygy dowam etdireris diýip, Arkadagly Serdarymyz nygtady.
Soňra döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, içerki söwdany kämil dolandyryş we düzgünleşdiriş ulgamy harytlaryň elýeterli, bahalaryň durnukly bolmagyny üpjün edýär, söwda hyzmatynyň hilini hem-de medeniýetini ýokarlandyrýar. «Türkmenistanda öndürildi» diýen nyşanly, dünýä bazarlarynda uly isleg bildirilýän harytlar ýurdumyzy ýokary derejeli, bäsdeşlige ukyply, kuwwatly döwlet hökmünde tanadýar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady. Biz ykdysadyýetimiziň hususy böleginiň dünýä bazarlarynda eýeleýän ornuny giňeltmek üçin amatly şertleri döretmäge aýratyn üns berýäris. Täze bazarlary özleşdirmäge, bar bolanlaryny ösdürmäge hemmetaraplaýyn goldaw berýäris. Şunuň bilen birlikde, hususy ulgamyň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak, halkara bazarlara erkin bäsleşikli şertlerde çykmak, harytlaryň päsgelçiliksiz hereketini üpjün etmek üçin tagalla etmelidiris. Bu ugurda ykdysadyýetiň hususy pudagyny we hyzmatlar bölegini ösdürmegiň, importyň ornuny tutýan önümçiligi goldamagyň konsepsiýalaryny hem-de eksport ugurly senagaty goldamagyň strategiýasyny taýýarlamagy zerur hasaplaýaryn diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.
Bütindünýä Söwda Guramasynda “işjeň synçy” derejesi berlen ýurdumyz erkin söwda boýunça halkara şertnamalara gatnaşýan döwlet hökmünde netijeli syýasaty alyp barýar. Biz ýurdumyzyň bu abraýly halkara gurama agza bolmagyny hem-de daşary söwda ulgamyny we logistik düzümlerini has-da ösdürmegi göz öňünde tutýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy.
Şunuň bilen baglylykda, milli bähbitlerimizi nazarda tutup, Bütindünýä Söwda Guramasyna agza bolmak üçin talap edilýän köptaraply ylalaşyklary baglaşmak üçin zerur işleri alyp barmaly; ýurdumyzyň ätiýaçlandyryş bazaryny, ätiýaçlandyryş we gaýtadan ätiýaçlandyryş işini kämilleşdirmek hem-de halkara standartlara laýyk getirmek bilen, bu ugurda öňdebaryjy kompaniýalar we dellallar bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmeli; standartlaşdyrmak boýunça halkara we sebitara guramalar, daşary ýurtlaryň ygtyýarly edaralary bilen özara hyzmatdaşlygy giňeltmeli; dünýäniň we sebitiň iri haryt-çig mal biržalary bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin teklipleri taýýarlamaly; milli önüm öndürijilerimiziň we hyzmatlary ýerine ýetirijilerimiziň ählumumy gymmatlyklar ulgamynda hyzmatdaşlygyny ýola goýmaly; öz önümlerimiziň dünýä bazaryna eksportyny artdyrmak üçin lomaý söwda-logistika merkezlerini döretmeli diýip, Arkadagly Serdarymyz nygtady.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ýurdumyzyň ýeňil senagatyny ösdürmek, gaýtadan işleýän senagaty döwrebaplaşdyrmak, dokma önümlerini öndürýän iri döwletleriň arasynda Türkmenistanyň ornuny berkitmek boýunça köp işler amala aşyrylýar. Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabyndaky gön zawodynyň önümçilik kuwwatyny ýokarlandyrmak boýunça zerur işleri geçirmek göz öňünde tutulýar. Daşoguz welaýatynyň Saparmyrat Türkmenbaşy etrabynda täze, häzirki zaman dokma toplumyny gurmagy hem meýilleşdirýäris. Bu işleriň ählisi pudagy depginli ösdürmäge, uly islegden peýdalanýan, täze önümleri öndürmäge mümkinçilik berer.
Biz Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmegiň çäklerinde ýurdumyzda ilaty elýeterli hem-de ýokary hilli lukmançylyk we bilim hyzmatlary bilen üpjün etmek, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak, onuň täsirini azaltmak boýunça netijeli işleri alyp barýarys. Ruhy taýdan kämil, berk bedenli, giň dünýägaraýyşly ýaş nesilleri terbiýelemäge örän uly ähmiýet berýäris. Dünýäniň öňdebaryjy tejribelerinden ugur alyp, ýaşlaryň döwrebap bilim almagy, ylym, sport we döredijilik bilen meşgullanmagy üçin giň mümkinçilikleri döredýäris. Okuw-terbiýeçilik işleriniň esaslaryny we usullaryny döwrebaplaşdyrýarys. Bu ugurda milli maksatnamalary, konsepsiýalary durmuşa geçirýäris diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.
Şu ýyl Bilimler we talyp ýaşlar gününde Arkadag şäherinde Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynda, Berdimuhamet Annaýew adyndaky mugallymçylyk, Saçly Dursunowa adyndaky lukmançylyk orta hünär okuw mekdeplerinde bagtyýar talyplarymyz okuwa başladylar.
Şeýle hem bu ýerde Sahy Jepbarow adyndaky ýörite sungat mekdebine, Şükür bagşy adyndaky çagalar sungat mekdebine, mekdebi we çagalar bagyny öz içine alýan okuw-terbiýeçilik toplumyna, iňlis dili dersine ýöriteleşdirilen mekdeplere okuwçylarymyz, çagalar baglaryna bolsa eziz körpelerimiz ilkinji gadamlaryny basdylar.
Bilimler we talyp ýaşlar gününde paýtagtymyzda Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň täze binalar toplumy açyldy. Aşgabatda Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň, Türkmenabat şäherinde Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň täze binalar toplumlarynyň, Mary şäherinde Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň täze okuw binalar toplumynyň we umumy ýaşaýyş jaýynyň gurluşygyna badalga berildi. Şonuň ýaly-da, ýurdumyzyň welaýatlarynda häzirki zaman tehnologiýalary ornaşdyrylan, döwrebap orta mekdepler we çagalar baglary dabaraly açylyp ulanmaga berildi.
Häzirki wagtda ýurdumyzyň ilatynyň esasy bölegini Garaşsyzlyk ýyllarynda kemala gelen nesiller düzýär. Biz olara berkarar Watanymyzyň geljegini gurujylar hökmünde garaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow buýsanç bilen belledi. Nygtalyşy ýaly, eziz Diýarymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmak, aň-bilim ösüşini üpjün etmek, syýasy-jemgyýetçilik durmuşyny kämilleşdirmek, ilkinji nobatda, şu nesilleriň taýýarlygyna baglydyr. Biz ýaş raýatlaryň durmuş üpjünçiligini gowulandyrmak, ýaş çatynjalara goldaw bermek, olary häzirki zaman ýaşaýyş jaýy bilen üpjün etmek, ýaşlaryň telekeçilik başlangyçlaryny höweslendirmek boýunça alyp barýan işlerimiziň gerimini has-da giňelderis diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.
Ýaşlar baradaky döwlet syýasatymyzy üstünlikli durmuşa geçirmek üçin ýaşlar bilen işleşýän ýöriteleşdirilen guramalaryň işini güýçlendirmegi, hukuk esaslaryny we maliýe meselelerini geljekde hem kämilleşdirmegi maksadalaýyk hasaplaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.
Çykyşda bellenilişi ýaly, ylmyň we tehnikanyň örän çalt depginler bilen ösmegi, täze tehnologiýalaryň döremegi, dünýäniň bilim giňişligine ýurdumyzyň işjeň goşulyşmagy bilim edaralarynda okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmegi talap edýär. Şunuň bilen baglylykda, Arkadagly Serdarymyz mekdebe çenli, başlangyç, esasy orta, doly orta, mekdepden daşary we goşmaça bilim boýunça okatmagyň usulyýetini milli tejribä, döwlet we halkara bilim standartlaryna laýyk getirýän resminamany — Türkmenistanda okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmegiň Konsepsiýasyny taýýarlamagyň möhümdigine ünsi çekdi.
Döwür täze pikirleri hem-de innowasion önümçilikleri talap edýär. Şunuň bilen baglylykda, ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmak esasynda ýurdumyzda smart-telewizorlary, noutbuklary, planşetleri we beýleki döwrebap tehnikalary öndürmek arkaly dünýä bazaryna çykarýan elektron önümlerimiziň bäsdeşlige ukyplylygy hem ýokarlanýar. Bu ugurda Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasy, ylmy-barlag edaralary hem-de ýokary okuw mekdepleriniň ylmy merkezleri, önümçilik kärhanalarynyň arasynda aragatnaşyk, senagat we awtomobil elektronikasyny, lukmançylyk hem-de kompýuter tehnikasyny, elektron harytlary we beýleki önümleri öndürmek boýunça hyzmatdaşlygy ösdürmegi, täze kärhanalary döretmegi geljekki ösüşlerimiziň esasy şertleriniň biri hasaplamalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Bellenilişi ýaly, milli innowasion önümlerimiziň dünýä standartlaryna laýyk gelmegi üçin mekdep okuwçylaryny, talyplary, aspirantlary çekmegi göz öňünde tutýan düzümler, halkara hyzmatdaşlyga laýyklykda, ylmy-tehniki, ylmy-inženerçilik, dolandyryş hünärmenlerini taýýarlamagy has işjeňleşdirmelidir. Ýurdumyzda innowasiýa işini ösdürmek, ylmy barlaglaryň we täze tehnologiýalaryň netijeliligini ýokarlandyrmak, milli medeni mirasy ylmy taýdan öwrenmek we wagyz etmek boýunça köp işler ýerine ýetirildi. Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşen taryhy-medeni ýadygärliklerimizde gazuw-agtaryş işlerini geçirmek boýunça birnäçe maksatnamalar durmuşa geçirildi diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam etdi we ýurdumyzda ylym ulgamyny ösdürmegiň 2024 — 2052-nji ýyllar üçin Strategiýasyny işläp taýýarlamagyň zerurdygyny nygtady.
Bellenilişi ýaly, saglygy goraýyş ulgamy depginli ösdürilip, halkymyza dünýä ülňülerine laýyk gelýän lukmançylyk hyzmatlary edilýär. Şu ýyl bu ulgama Döwlet býujetinden 2 milliard 900 million manat möçberinde maliýe serişdelerini goýberdik. Saglygy goraýyş desgalarynyň gurluşygy üçin 1 milliard 900 million manat maýa goýum serişdesini gönükdirdik. Aşgabatda Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki we Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezleriniň gurluşygy dowam etdirilýär. Halkara iç keselleri, Halkara «Ene mähri» we Halkara saglygy goraýyş-anyklaýyş merkezlerini döwrebaplaşdyrmak boýunça işler ýerine ýetirilýär. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ak pata bermegi bilen paýtagtymyzda Halkara pediatriýa, Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkezleriniň we Stomatologiýa merkeziniň düýbi tutuldy. Derman senagatyny ösdürmek, dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önüm çykarýan kärhanalary döretmek dowam etdirilýär. Lukmançylyk diplomatiýasynyň kadalaryna laýyklykda, milli saglygy goraýyş ulgamyna keselleriň öňüni almak, anyklamak we bejermek boýunça öňdebaryjy tejribeler giňden ornaşdyrylýar.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, Halkara Olimpiýa Komitetiniň we Aziýanyň Olimpiýa Geňeşiniň agzasy bolan ýurdumyz Olimpiýa hereketini ösdürmäge mynasyp goşant goşýar. Bitarap döwletimizde «Amul — Hazar 2018» halkara awtorallisi, Beýik Ýüpek ýolunyň ugry boýunça ylgaw ýaryşlary hem-de köpçülikleýin welosipedli ýörişler, Agyr atletika boýunça dünýä çempionaty ýokary derejede geçirildi. Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlary bolsa sport, parahatçylyk, dostluk däplerimizi Ýer ýüzünde dabaralandyrdy.
Ýurdumyzyň türgenleri sporty ösdürmekde, halkara ýaryşlarda oňat netijeleri gazanýarlar. Şu ýyl hem olar halkara ýaryşlarda 164 altyn, 177 kümüş, 259 bürünç medala, jemi 600 medala mynasyp boldular.
Noýabr aýynda Aşgabat şäherinde geçiriljek Kuraş boýunça dünýä çempionatyny hem ýokary derejede guramalydyrys. Şeýle-de geljek ýyl Fransiýada geçiriljek tomusky Olimpiýa oýunlaryna gowy taýýarlyk görmelidiris diýip, Arkadagly Serdarymyz nygtady we türgenlerimiziň halkara ýaryşlarda sagdynlygyň we ruhubelentligiň ýurdy hökmünde Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň sport abraýyny gorap, watansöýüjiligiň hem-de ussatlygyň nusgasyny görkezjekdiklerine ynam bildirdi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, milli mirasymyzy, taryhy, medeni we ruhy baýlyklarymyzy gorap saklamagyň, ylmy taýdan öwrenmegiň, dünýä ýaýmagyň hem döwlet syýasatymyzyň möhüm ugry bolup durýandygyny nygtady. Döwrebap teatrlar, kitaphanalar, muzeýler, medeniýet öýleri milli medeniýetimiziň we sungatymyzyň gülläp ösýändiginiň subutnamasydyr.
Şu ýylyň 17-nji awgustynda Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň arasynda ýola goýlan hyzmatdaşlygyň 30 ýyllygyny dabaraly belläp geçdik. Geçen döwürde ýurdumyz ÝUNESKO we onuň degişli komitetleri, ylmy-barlag institutlary bilen hyzmatdaşlyk edip, medeni-ynsanperwer, ylym-bilim, sport, aragatnaşyk we maglumat ugurlary boýunça baý tejribe toplady.
Şu ýyl Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetinde «Medeni miras: geçmişden geljege» hem-de Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynda «Durnukly ösüş üçin ekologiýa bilimi» atly ÝUNESKO kafedralary açyldy.
Birleşen Milletler Guramasyndan şu baýramçylyk günlerinde şatlykly habar gelip gowuşdy. Bu Guramanyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň Bütindünýä mirasy komitetiniň mejlisinde Türkmenistanyň Özbegistan we Täjigistan Respublikalary bilen bilelikde hödürlän «Beýik Ýüpek ýoly: Zarawşan — Garagum geçelgesi» hem-de Türkmenistanyň Özbegistan we Gazagystan Respublikalary bilen bilelikde hödürlän «Aram guşaklykdaky Turan çölleri» atly köptaraplaýyn hödürnamalaryny ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizmek hakynda çözgüt kabul edildi. Bu sanawa ýurdumyzyň «Bereketli Garagum», «Gaplaňgyr» döwlet tebigy goraghanalarynyň, «Repetek» döwlet biosfera goraghanasynyň we onuň «Ýerajy» çäkli goraghanasynyň çöl ekoulgamlary hem girizildi. Bu işleriň ählisi Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň dünýäniň durnukly ösüşine goşýan goşandydyr diýip, Arkadagly Serdarymyz kanagatlanma bilen nygtady.
Türkmenistan bu gurama bilen hyzmatdaşlykda alyp barýan işlerini geljekde has-da giňelder diýip, döwlet Baştutanymyz birnäçe gaýragoýulmasyz wezipeleri kesgitledi. Hususan-da, Türkmenistanyň 2023 — 2026-njy ýyllar üçin ÝUNESKO-nyň Bedenterbiýe we sport boýunça hökümetara komitetiniň düzümine saýlanmagy; ýurdumyzyň Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkezinde «Sanly ylym» atly ÝUNESKO kafedrasyny döretmek; ÝUNESKO-nyň işleri barada Türkmenistanyň milli toparynyň ýanynda bu guramanyň klublarynyň milli federasiýasyny döretmek; Türkmenistanyň endemik dermanlyk ösümlikleri bilen bagly türkmenleriň halk lukmançylygyndaky gadymy däplerini, şeýle hem Hazar deňziniň günorta kenaryndaky Akpatlawuk we Gökpatlawuk läbik wulkanlaryny tebigy geologik ýadygärlikler hökmünde ÝUNESKO-nyň Bütindünýä tebigy mirasynyň sanawyna goşmak wezipeleri bar.
Beýik Ýüpek ýolunyň çatrygynda ýerleşen gadymy Daýahatyn kerwensaraýyny, Dehistanyň ýadygärliklerini Bütindünýä medeni mirasynyň sanawyna goşmak; türkmeniň milli dograma tagamyny, keçe we kilim taýýarlamak hem-de hüwdini ýerine ýetirijilik sungatyny, çaga sallançagyny bejermek we türkmen alabaýlaryny ýetişdirmek däplerini ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna; Aşgabat we Arkadag şäherlerini bu guramanyň döredijilik şäherleriniň toruna girizmek üçin zerur işleri alyp barmak ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda görkezildi.
Çykyşynyň dowamynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 2024-nji ýylda türkmeniň akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň giňden bellenip geçiljekdigini nygtady. Bu şanly sene bilen bagly köp çäreler bellenildi. Biz bu çäreleri örän ýokary derejede guramaçylykly, dabaraly ýagdaýda geçirmelidiris. Öz halkyny agzybirlige we özbaşdak, berkarar döwletlilige çagyran beýik ynsanperwer şahyryň şanly ýubileýini ählihalk baýramçylygyna öwürmelidiris diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Arkadagly Serdarymyz ýurdumyzyň daşary syýasy strategiýasy bilen baglanyşykly meseleler barada durup geçip, onuň esasy maksatlarynyň döwletimizi we jemgyýetimizi parahatçylykly hem-de durnukly ösdürmek üçin amatly daşarky şertleri döretmekden; Bitarap ýurdumyzyň ornuny dünýäde has-da berkitmekden; halkara gatnaşyklar ulgamynda milli bähbitlerimizi yzygiderli goramakdan ybaratdygyna ünsi çekdi. Bellenilişi ýaly, şu maksatlardan ugur alyp, Ýer ýüzünde parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, ýurdumyzyň oňyn Bitaraplygyny dünýä giňişliginde ösdürmek, daşary ykdysady gatnaşyklary has-da giňeltmek, halkara gatnaşyklara ynsanperwerligi, ýokary ahlak we adalat standartlaryny ornaşdyrmaga hemaýat etmek meselelerine aýratyn ähmiýet berilýär.
Türkmenistan bitaraplyk kadalaryna berk eýermek bilen, gapma-garşylyklaryň parahatçylykly, syýasy serişdeler arkaly çözülmeginiň tarapdary bolup çykyş edýär. Halkara hukugyň ählumumy kadalaryna, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynyň düzgünlerine ygrarly bolmagynda galýar. Dünýä bileleşiginiň jogapkärli agzasy hökmünde hem-de Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna daýanmak bilen, «Dialog — parahatçylygyň kepili» atly filosofik ýörelge esasynda halkara gatnaşyklaryň ösüşine mynasyp goşant goşýar. Öňüni alyş diplomatiýasyny bu gatnaşyklaryň tejribesine ornaşdyrmaga ýardam berýär.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýakynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasyna gatnaşylandygy barada aýdyp, bu guramanyň belent münberinden sebit we ählumumy derejedäki möhüm meseleler boýunça ýurdumyzyň beýan eden ileri tutýan ugurlary, ählumumy abadançylygyň we ösüşiň bähbitlerine netijeli halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmäge gönükdirilen täze başlangyçlary barada durup geçdi. Şolaryň hatarynda BMG-niň howandarlygynda Merkezi Aziýada we onuň bilen ýanaşyk zolaklarda Howpsuzlyk boýunça maslahaty, Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini, «Hazar ekologik başlangyjyny» döretmek, halkara guramalar bilen hyzmatdaşlykda azyk howpsuzlygy boýunça uly halkara forumy çagyrmak teklipleri görkezildi.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri asyrlardan gözbaş alyp, geljege uzaýan, agzybirligimize we jebisligimize daýanyp, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli işlerimiz bilen şöhratlanýan döwürdir diýip, Arkadagly Serdarymyz nygtady.
Täze döwürde ýurdumyzyň parlamentiniň işini hem barha ösdürýäris. Milli kanunçylygymyzy halkara hukugyň kadalaryna laýyklykda yzygiderli kämilleşdirýäris diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we durmuş-ykdysady özgertmeleriň hem-de halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan giň möçberli işleriň hukuk esaslaryny pugtalandyrmagyň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, täze kanunçylyk namalaryny kabul etmegiň hem-de kanunlary yzygiderli kämilleşdirip durmagyň häzirki döwrüň iň wajyp meseleleriniň biridigi nygtaldy. Jemgyýetimizde täze hukuk medeniýetini kemala getirmek, döwletlilik ýörelgelerimizi we demokratiýany ösdürmek boýunça Halk Maslahatynyň agzalary hem-de Mejlisiň deputatlary tarapyndan köp işleriň ýerine ýetirilendigini we dowam etdiriljekdigini aýratyn bellemek isleýärin diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.
Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramyny giňden belleýän Bitarap Türkmenistan ösüşleriň aýdyň ýoly bilen ynamly öňe barýar. Berkarar döwletimiziň ähli mümkinçilikleri öňde goýlan belent maksatlara ýetmegiň, ýurdumyzyň her bir raýatynyň, tutuş halkymyzyň bagtyýar we eşretli durmuşyny üpjün etmegiň anyk ugurlaryna gönükdirilýär. Häzirki döwür biziň ählimizden alyp barýan işlerimize täzeçe çemeleşmegi talap edýär. Şoňa görä-de, Türkmenistanyň Halk Maslahaty, Mejlisi, Hökümeti we biziň ählimiz yhlasly işlemelidiris diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam etdi.
Döwrüň talabyna görä, milli kanunçylygy kämilleşdirmek döwlet gurluşyny ösdürmegiň esasy ugruna öwrülýär. Şunuň bilen baglylykda, ata Watanymyzyň, häzirki we geljek nesillerimiziň öňündäki jogapkärçilikden ugur alyp, ýokary döwlet häkimiýet edaralarynyň dolandyryş ulgamyny mundan beýläk-de berkitmegiň zerurdygy bellenildi.
Meniň maksadym Garaşsyzlygymyzyň we Bitaraplygymyzyň binýatlyk esaslaryny has-da kämilleşdirip, ýurdumyzy ynamly öňe alyp gitmekden ybaratdyr diýip, Arkadagly Serdarymyz aýtdy we çykyşyny “Goý, Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiz mundan beýläk-de gülläp össün! Goý, Garaşsyz, Bitarap döwletimiziň berkararlygy dowamat-dowam bolsun!” diýen sözler bilen jemledi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň maksatnamalaýyn çykyşy uly üns berlip diňlenildi hem-de dowamly el çarpyşmalar bilen garşylanyldy.
* * *
Mejlis tamamlanandan soňra, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimleri, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Türkmenistanyň Gahrymany diýen belent adyň dakylmagy bilen tüýs ýürekden gutladylar hem-de döwlet Baştutanymyza berk jan saglyk, uzak ömür, ähli asylly işlerinde we başlangyçlarynda egsilmez güýç-gaýrat, täze üstünlikleri arzuw etdiler.
Döwlet Baştutanymyz bu ýokary sylaga eziz Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň we Bitaraplyk ýörelgeleriniň esaslaryny pugtalandyrmak işine ägirt uly şahsy goşandy hem-de döwletiň we jemgyýetiň öňündäki ajaýyp hyzmatlary üçin mynasyp boldy.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gutlaglardyr hoşniýetli arzuwlar üçin minnetdarlyk bildirip, öňde Garaşsyzlyk eýýamynyň gazananlaryny artdyrmaga, uzak möhletli geljegi nazara almak bilen, ýurdumyzyň mundan beýläk-de okgunly ösüşini üpjün etmäge gönükdirilen toplumlaýyn maksatnamalary durmuşa geçirmek boýunça giň gerimli işleriň durýandygyny nygtady we hemmelere öňde goýlan jogapkärli wezipeleri çözmekde üstünlikleri arzuw etdi.
Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda eden çykyşy
(Nýu-Ýork şäheri, 2023-nji ýylyň 19-njy sentýabry)
Hormatly wekiliýetleriň Baştutanlary we agzalary!
Hanymlar we jenaplar!
Ilki bilen, sizi Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynyň başlanmagy bilen gutlaýaryn we netijeli işlemegi arzuw edýärin. Şeýle hem ilçi Dennis Frensisi Baş Assambleýanyň Başlygy wezipesine saýlanmagy bilen gutlaýaryn we oňa şu jogapkärli döwürde alyp barjak işinde goldaw, ýardam beriji sözlerimi beýan edýärin.
Häzirki döwürde hut örän ýokary jogapkärçilik duýgusy biziň guramamyzyň agza ýurtlarynyň 193-siniň ählisini hem birleşdirmelidir. Geografik taýdan ýerleşýän ýerine, ilatynyň sanyna, ykdysadyýetiniň möçberine, jemgyýetçilik-syýasy nusgasyna garamazdan, olaryň her biri Milletler Bileleşiginiň öňünde durýan wezipeleri çözmäge öz möhüm goşandyny goşmalydyr.
Köp sanly sebäplere görä, häzirki zaman dünýäsi örän düýpli wehimleriň birnäçesi bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Ýüze çykmagynyň aýratynlyklary esasynda olaryň ählisi döwletara gatnaşyklaryň barşyna azda-kände täsir edýär. Ählumumy gün tertibiniň esasy ugurlary boýunça ylalaşylan ösüş meýilnamalarynyň hem-de maksatnamalarynyň ýerine ýetirilmegine ýygy-ýygydan ýaramaz täsirini ýetirýär. Bu bolsa, öz gezeginde, Birleşen Milletler Guramasynyň esasy işi hökmünde ählumumy howpsuzlygyň düýpli sütünleriniň weýran bolmagyna getirip biler. Muňa, elbetde, ýol bermek bolmaz. Şundan ugur alyp, Türkmenistan köp ýyllaryň dowamynda howpsuzlygyň bölünmezligi we bitewüligi, onuň dürli ugurlarynyň biri-birinden aýrylmazlygy ýörelgesini berk we durnukly goraýar. Biz harby we syýasy howpsuzlyga ykdysady, ekologik, tehnogen, energetika, ulag, azyk, biologik, maglumat howpsuzlygyndan aýrylykda seredip bolmajakdygyna ynanýarys. Sanalyp geçilen ugurlaryň hiç biri ikinji derejeli ýa-da möhüm däl bolup bilmez, olary çözmegi bolsa has giçki möhlete goýup bolmaz.
Men Birleşen Milletler Guramasynyň baş wezipesi howpsuzlyk meselesine hut şeýle, utgaşykly çemeleşmegi üpjün etmekden ybaratdyr diýip hasaplaýaryn. Agza döwletleriň tejribesini, ygtyýarlygyny, ideýasyny we başlangyçlaryny döredijilikli ugra gönükdirmeli diýip pikir edýärin. Hakyky ykbal kesgitleýji maksatlara ýetmek üçin wagtlaýyn bähbitlerden we artykmaçlyklardan el çekmeli diýip hasap edýärin. Şol maksatlar pugta parahatçylygy we howpsuzlygy, uzak döwür üçin ösüşi üpjün edip biler. Muny bolsa diňe bilelikde we Birleşen Milletler Guramasynyň aýgytly orny bolanda gazanyp bolar. Häzirki zaman dünýäsinde BMG-niň orny baradaky çekişmeler, ony özgertmek boýunça teklipler netijesinde, bu guramanyň ýerini tutjak edaranyň ýokdugy üýtgewsiz we äşgär bolup galýar. Esaslandyrylan gününden bäri geçen onýyllyklaryň dowamynda bolşy ýaly, Birleşen Milletler Guramasy, häzirki döwürde hem parahatçylygy saklamak, ählumumy hem-de hemmetaraplaýyn howpsuzlygy, halkara gatnaşyklaryň häzirki gurluşynyň durnuklylygyny üpjün etmek üçin jogapkär bolan ýeke-täk köptaraply we kanuny gurama bolup çykyş edýär. Munuň özi Türkmenistanyň düýpli garaýşydyr.
Şoňa görä-de, bolup geçýän wakalara hem-de meýillere oýlanyşykly, ideologiýalaşdyrylmadyk bahany bermek, dünýä syýasatynda ynamsyzlygy we gapma-garşylykly dartgynlylygy ýeňip geçmek, ylalaşyk hem-de bähbitleri özara hasaba almak boýunça geljegi anyklamaga çalyşmak üçin bütindünýä guramasynyň mümkinçiligini, syýasy-diplomatik guralyny, at-abraýyny yzygiderli we doly peýdalanmalydyrys. Muny diňe Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda aç-açan, dogruçyl gatnaşyklarda amala aşyryp bolar. Şeýle gatnaşyklary gazanmagyň ýönekeý bolmajakdygy äşgärdir. Şeýle-de bolsa, ol zerurdyr.
Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan dünýä ösüşiniň möhüm ýagdaýlaryny hem-de meýillerini hasaba almak bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynyň kadalary we halkara hukugyň umumy ykrar edilen düzgünleri esasynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşmaga başlamagy teklip edýär. Biziň pikirimizçe, şeýle strategiýa adaty töwekgelçilikler bilen bilelikde, soňky döwürde ýüze çykan töwekgelçilikleriň hem bardygyny beýan etmelidir.
Şeýle hem biz strategiýa Birleşen Milletler Guramasynyň işiniň birnäçe ugurlaryny, hususan-da:
— gapma-garşylyklaryň öňüni almagyň, olary ýok etmegiň guraly hökmünde öňüni alyş diplomatiýasyny;
— jedelleri we dawalary parahatçylykly, syýasy-diplomatik taýdan düzgünleşdirmek üçin bitaraplygyň mümkinçiliklerini peýdalanmagy;
— Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» hem-de 2023-nji ýyly «Parahatçylygyň kepili hökmünde dialogyň halkara ýyly» diýip yglan etmek hakynda Kararnamalary esasynda ynanyşmak dialogynyň medeniýetini girizmegi zerur hasap edýäris. Wagt häzirki pursatda bu Kararnamalaryň zerurdygyny tassyklady.
Ählumumy we hemmetaraplaýyn howpsuzlygy gazanmak maksady bilen, Türkmenistan BMG-niň işine sebit meselesi beýan edilen garaýyşlary ornaşdyrmagyň zerurdygyndan ugur alýar. Şeýle çemeleşme bilelikdäki işe gerek bolan takyklygy girizmek, onuň wezipesini hem-de netijeliligini ýokarlandyrmak üçin zerur diýip hasaplaýarys. «Merkezi Aziýa — BMG» ugry boýunça inklýuziw, doly görnüşli we ulgamlaýyn dialogy ýola goýmagyň wagtynyň gelendigine ynanýaryn. Türkmenistan oňa girişmäge hyzmatdaşlary hormat bilen çagyrýar.
Şunuň bilen baglylykda, biziň ýurdumyz BMG-niň howandarlygynda Merkezi Aziýada we onuň bilen ýanaşyk zolaklarda Howpsuzlyk boýunça maslahaty döretmek başlangyjy bilen çykyş edýär. Maslahatyň maksady Merkezi Aziýa ýurtlaryny we dünýä bileleşigini, halkara guramalary, maliýe we ykdysady institutlary ýakynlaşdyrmaga, bu sebiti durnukly, gapma-garşylyksyz ösdürmegi üpjün etmek işinde olaryň tagallalaryny utgaşdyrmaga gönükdirilen çemeleşmeleri we çözgütleri işläp taýýarlamakdan ybaratdyr. Biz birinji maslahaty 2024-nji ýylda Aşgabatda geçirmäge taýýardygymyzy beýan edýäris.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!
Türkmenistan BMG-niň geljek ýyllar üçin işiniň esasy ugurlarynyň arasynda howa we ekologiýa meselelerini çözmegi möhüm hasaplaýar. Şolaryň hatarynda metan boýunça ählumumy borçnamalar bilen bagly meseleleri aýratyn belleýäris.
Biziň ýurdumyzyň howa boýunça Pariž Ylalaşygyna goşulmagy bilen, 2017-nji ýylda birnäçe degişli milli maksatnamalaryň kabul edilendigini aýtmalydyryn. Metanyň howa ýaýramagynyň ýaramaz netijelerini azaltmak we ýok etmek maksady bilen, umumydöwlet çäreleri ileri tutulyp amala aşyrylýar. Gürrüň, ilkinji nobatda, ekologik taýdan arassa, serişde tygşytlaýjy häzirki zaman tehnologiýalary, aýratyn-da, energetika, senagat we ulag pudaklarynda ornaşdyrmaga tapgyrlaýyn geçmek hem-de peýdalanmak hakynda barýar.
Şol bir wagtda, biz dünýä bileleşiginiň Ählumumy metan borçnamasyny amala aşyrmak boýunça tagallalaryny goldaýarys. Elbetde, bu işde BMG-niň ýöriteleşdirilen düzümleri, agza ýurtlar, beýleki gyzyklanýan hyzmatdaşlar tarapyndan anyk kooperasiýa we salgyly ýardama bil baglaýarys. Şunuň bilen baglylykda, ýaňy-ýakynda Türkmenistanda ýurdumyzyň Ählumumy metan borçnamasyna goşulmagy baradaky meseläni öwrenmäge gönükdirilen halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmek babatdaky “Ýol kartasy” tassyklanyldy. Bu resminamany ýakyn wagtda guramanyň Sekretariatyna ibereris.
Umuman, Birleşen Milletler Guramasynda Merkezi Aziýadaky ekologik meselelere has düýpli we täsirli üns bermek üçin wagt ýetdi diýip hasaplaýaryn. Bu meselelere seredilende belli bir hereketsizligi ýeňip geçmeli we örän uly giňişlikleri eýeleýän, özboluşly tebigy serişdeleri hem-de biologik köpdürlüligi bolan, şol bir wagtda, düýpli ekologik töwekgelçilikleriň zolagynda ýerleşýän 80 milliona golaý ilatly sebit babatda BMG-niň maksatly ekologik strategiýasyny taýýarlamak boýunça belli bir salgyly we anyk çärelere başlamaly diýip pikir edýärin.
Merkezi Aziýanyň ekologik meselelerine strategik çemeleşme kabul edilende, Türkmenistan möhüm ädim hökmünde ýöriteleşdirilen düzümi — Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek baradaky teklip bilen çykyş edýär. Bu merkez howa meselesi boýunça anyk we ulgamlaýyn işleri alyp barar. Biz merkeziň işlemegi üçin Türkmenistanyň paýtagty Aşgabatda guramaçylyk we tehniki şertleri döretmäge taýýardyrys.
Merkezi Aziýa Hazar deňzine galtaşýan sebitdir. Özboluşly tebigy toplum bolan bu deňziň Ýer togalagynyň ekologiýasy babatda nähili ähmiýetiniň bardygy hemmelere mälimdir. Kenarýaka ýurtlar tarapyndan köpýyllyk tutanýerlilik we hormat goýmak arkaly alnyp barlan hyzmatdaşlygyň netijesinde, Hazar syýasatynyň umumy esasy düzgünleri işlenip taýýarlanyldy. Şol sanda esasy resminama — Hazar deňziniň hukuk ýagdaýy hakynda Konwensiýa kabul edildi. Türkmenistanda geçen ýylyň tomsunda geçirilen altynjy Hazar sammitine ähli gatnaşyjylaryň ekologik mesele boýunça ysnyşykly hyzmatdaşlyk etmäge taýýardygy tassyklanyldy. Bu bolsa kenarýaka döwletleriň BMG bilen giňden we ulgamlaýyn hyzmatdaşlyk etmäge başlamagy üçin gowy mümkinçilik açýar diýip hasap edýärin.
Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan «Hazar ekologik başlangyjyny» döretmek barada teklip girizýär. Ol Hazar deňziniň gurşawyny we biologik serişdelerini gorap saklamak, emele gelen ekologik meseleleri çözmek bilen bagly wezipeleriň giň toplumy boýunça jikme-jik we ýokary derejede hyzmatdaşlyk etmek üçin halkara platforma bolmaga niýetlenendir. Biz bu başlangyç Birleşen Milletler Guramasy, onuň agentlikleri, edaralary we institutlary bilen ysnyşykly hyzmatdaşlykda amala aşyrylmalydyr diýip hasap edýäris.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!
BMG-niň jogapkärçilikli agza döwleti hökmünde Türkmenistan ileri tutýan ugurlaryny belläp, öz çemeleşmelerini we hereketlerini anyk beýan edýär hem-de durmuşa geçirýär. Bu ugurlar boýunça ýurdumyzyň goşandy netijeli bolar, umumydünýä maksatlarynyň bähbidine hyzmat eder, olaryň çalt gazanylmagyna ýardam berer.
Ileri tutulýan şol meseleleriň arasynda ulag babatda Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmagy aýratyn belleýäris. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan şu möhüm ugur boýunça dialog üçin netijeli halkara platformany döretmegiň başyny başlaýjy boldy. Aşgabatda 2016-njy ýylda üstünlikli geçirilen durnukly ulag boýunça BMG-niň birinji ählumumy maslahatyny, şeýle hem geçen ýylyň tomsunda BMG bilen hyzmatdaşlykda Türkmenistanda guralan deňze çykalgasy bolmadyk ösýän ýurtlaryň ulag ministrleriniň duşuşygyny ýatlap geçeliň!
Biz Türkmenistanyň maksada gönükdirilen işiniň netijesinde, diňe soňky ýyllarda ulag babatda öňe süren başlangyçlarymyz boýunça Baş Assambleýanyň alty Kararnamany kabul edendigine buýsanýarys. Şolaryň soňkularynyň hatarynda şu ýylyň maý aýynda kabul edilen «Bütindünýä durnukly ulag güni» atly Kararnamany görkezmek bolar. Bu resminamany biragyzdan goldandyklary üçin ähli agza döwletlere minnetdarlyk bildirýäris.
Şunuň bilen baglylykda, şol Kararnamanyň düzgünlerine esaslanyp, Türkmenistan şu sessiýanyň çäklerinde «Bütindünýä durnukly ulag güni» mynasybetli ýokary derejeli maslahaty çagyrmagy teklip edýär. BMG-niň degişli düzümleriniň bu çäräni Nýu-Ýorkda guramakda ýardam berjekdigine umyt edýäris.
Azyk meselesini çözmekde BMG-ä doly ýardam bermek Türkmenistanyň Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça işiniň örän möhüm ugrudyr. СOVID-19 pandemiýasy beýleki amatsyz şertler bilen bir hatarda, hut azyk meselesiniň çözülmedik meseledigini, ilaty doly bahaly iýmit almaýan döwletleriň gowşaklygyny ýüze çykardy. Şoňa görä-de, döwletleriň we sebitleriň azyk serişdelerine elýeterli bolmagy bilen bagly meselelere seredilende agzybirlik, tutanýerlilik, aýgytlylyk zerurdyr. Islendik adamyň aýrylmaz hukugy, ozaly bilen, çagalaryň sagdyn we kadaly ösüşiniň esasy şerti hökmünde doly bahaly iýmite kepillendirmeler möhümdir. Bu işde syýasat, ideologiýa we ýagdaýlar bilen bagly päsgelçilikleri ýeňip geçýän aýgytly çözgütler, täze çemeleşmeler zerurdyr.
Şundan ugur alyp, Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda, Bütindünýä azyk maksatnamasy, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy, BMG-niň Çagalar gaznasy bilen hyzmatdaşlykda azyk howpsuzlygy boýunça uly halkara forumy çagyrmak başlangyjy bilen çykyş edýär. Bu çäräni ylalaşylan möhletlerde Türkmenistanyň paýtagtynda geçirmek üçin şertleri döretmäge taýýardygymyzy mälim edýäris.
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!
Hormatly wekiliýetleriň Baştutanlary we agzalary!
Geljek ýyl Türkmenistanda we onuň çäklerinden daşarda, şol sanda Birleşen Milletler Guramasynda türkmen halkynyň görnükli ogly, akyldar şahyr, filosof Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy giňden belleniler.
Ähli medeniýetli adamzat diňe bir dünýä edebiýatyna däl-de, eýsem, tutuş Gündogaryň, bütin dünýäniň medeni ösüşine örän uly goşant goşan beýik ynsanperwer şahyry ýatlaýar we oňa hormat goýýar. Men öz çykyşymy Magtymgulynyň «Adamzat» atly goşgusynyň şu sözleri bilen tamamlamak isleýärin. Bu goşguda şahyr döwürdeşlerine we geljek nesillere örän täsirli şeýle setirler bilen ýüzlenýär:
Ýatsa-tursa hyýalyndan çykarmaz,
Kaýsy işe maýyl bolsa adamzat.
Goý, döredijilikli oý-pikirlere, parahatçylyk, adalatlylyk, ösüş ideallaryna wepalylyk biziň bilelikdäki işimizde esasy we aýdyň ýörelge bolup hyzmat etsin!
Täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli Türkmenistanda Bilim we talyp ýaşlary gününe bagyşlanan birnäçe dabaraly çäreler geçirildi.
1-nji sentýabrda, Türkmenistanda Bilim we talyp ýaşlar güni dabaraly ýagdaýda geçirildi. Ýurdumyzyň okuw mekdepleriniň ählisinde täze, 2023-2024-nji okuw ýylynyň başlanandygyny aňladýan ilkinji jaň ýaňlandy. Däp bolşy ýaly, okuwçylar we talyplar üçin ilkinji okuw güni Garaşsyzlyk binasyna we Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň Yzgant şäherçesindäki 27-nji orta mekdepdäki Berdimuhamet Annaýewiň ýadygärligine gül desselerini goýmak dabarasy bilen başlandy.
Bilim edaralarynyň ählisinde şu okuw ýylynyň ilkinji sapagy «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» ady bilen geçirildi.
Türkmenistanda her ýyl okuw jaýlarynyň onlarçasy gurulýar we ulanylmaga berilýär. Bu gün hem Diýarymyzyň sebitleriniň we etraplarynyň köpüsinde täze binalaryň açylyşy boldy, olaryň açylyşyna ýerine ýetiriji häkimiýetiň we jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, hormatly ýaşulular hem-de ýerli ilat gatnaşdylar.
Arkadag şäheriniň bilim edaralarynyň açylyş dabaralarynyň çäklerinde ýurdumyzyň orta mekdepleriniň birnäçesiniň ÝUNESKO-nyň Assosirlenen mekdepler toruna girizilmegi mynasybetli Halkara şahadatnamalaryň gowşuryş dabarasynyň geçirilendigini bellemelidiris.
Dabaraly ýagdaýda Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko Aşgabat şäheriniň daşary ýurt dillerini, takyk, tebigy dersleri çuňlaşdyryp öwredýän ýöriteleşdirilen 140-njy orta mekdebiniň; Ahal welaýatynyň Kaka etrabynyň 19-njy orta mekdebiniň; Balkan welaýatynyň Balkanabat şäheriniň tebigy ugurly derslere ýöriteleşdirilen 21-nji orta mekdebiniň; Daşoguz welaýatynyň Daşoguz şäheriniň iňlis dili, himiýa we biologiýa dersleri çuňlaşdyrylyp öwredilýän ýöriteleşdirilen 26-njy orta mekdebiniň; Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäheriniň daşary ýurt diline ýöriteleşdirilen 30-njy orta mekdebiniň; Mary welaýatynyň Mary şäheriniň 24-nji zehinli ýaşlar mekdebiniň müdirlerine degişli şahadatnamalary gowşurdy. Mälim bolşy ýaly, «ÝUNESKO-nyň Assosirlenen mekdepleri» atly taslama 1953-nji ýylda badalga aldy. Ol tutuş dünýäniň bilim edaralaryny umumy maksadyň – parahatçylyk döredijilik we ynsanperwerlik gymmatlyklary ilerletmek, medeniýetleriň arasyndaky netijeli gatnaşyklary ösdürmek maksadynyň töwereginde jemleýär.
Şeýle hem, Arkadag şäherinde Aba Annaýew adyndaky Halkara Atçylyk Akademiýasy açylyp, şol bilim edaralarynyň açylyş dabarasynda halkara sertifikatlaryny gowşurmak dabarasynyň geçirilenligi barada belläp geçmelidiris. Hormat hatlar Ýewraziýa atçylyk birleşigi (EEA) tarapyndan berilip, şol ýokary okuw jaýy Aziýa atçylyk federasiýasynyň (AEF) Şahadatnamasy bilen sylaglandy.
Ýurtda täze binalar toplumynyň açylyşynyň çäginde Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanynda Döwlet gullugy Akademiýasynyň açylandygyny bellemek bilen, şol Akademiýa Germaniýa Federatiw Respublikasynyň ýokary okuw jaýlarynyň Hormat hatlary bilen sylaglanyldy. Häzirki wagtda ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli özgertmeleri amala aşyrmagyň esasy wezipeleriniň biri milli ykdysadyýetiň we durmuş ulgamynyň ähli ugurlaryny sanlylaşdyrmakdan, ylmyň öňdebaryjy gazananlaryny önümçilige ornaşdyrmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanda ýaş nesil, oňa milli we umumadamzat gymmatlyklarynyň esasynda terbiýe bermek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir.
Ýurdumyzda amala aşyrylýan özgertmelerde jemgyýetiň we döwletiň mundan beýläkki ösüşiniň esasy bolan milli bilim ulgamyny kämilleşdirmäge möhüm ähmiýet berilýär.
Türkmenistanda Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasy — ÝUNESKO-nyň Bütindünýä Ýaşlar jemgyýetiniň resmi agzasy boldy
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başyny başlan ýaşlar baradaky parasatly syýasaty hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şonuň netijesinde Watanymyzyň geljegi bolan ýaşlar ýurdumyzda giň gerimli özgertmeleri amala aşyrmaga işjeň gatnaşýarlar. Munuň özi halkara jemgyýetçilik tarapyndan hem giňden ykrar edilýär.Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasyna hoş habaryň gelip gowuşmagy hem munuň aýdyň subutnamasydyr.
ÝUNESKO-nyň Sekretariatynyň Sosial we ynsanperwer ylymlary bölümçesiniň syýasat we maksatnamalar meseleleri boýunça direktory Anžela Melo öz hatynda Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň indi ÝUNESKO-nyň Bütindünýä Ýaşlar jemgyýetiniň resmi agzasy bolup durýandygyny uly şatlyk bilen habar berdi.
Bu jemgyýet ýaşlar tarapyndan döredilen we dolandyrylýan özboluşly dünýä derejesindäki merkez bolup durýar. Ol ÝUNESKO-nyň ýaşlar babatyndaky başlangyçlarynyň we beýleki ugurdaş taslamalaryň arasynda özara hereketleriň utgaşdyrylmagyna gönükdirilendir.
Bütindünýä Ýaşlar jemgyýeti ýaşlary öz guramalarynyň işine giňden çekmäge, ÝUNESKO bilen işjeň hyzmatdaşlyga höweslendirýär. Ol şeýle hem ÝUNESKO-nyň işine degişli taslamalary bilelikde öwrenmäge, işläp taýýarlamaga we durmuşa geçirmäge çalyşýan ýaşlar we ýaşlaryň guramalary üçin özbaşdak bilim giňişligi hökmünde çykyş edýär.
Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä Ýaşlar jemgyýetiniň resmi agzasy diýlip ykrar edilmegi ýurdumyzyň halkara ýaşlar dialogyny pugtalandyrmak, şeýle hem ýaş nesliň ruhy-ahlak, medeni, aň-paýhas we beden taýdan sazlaşykly ösmegini üpjün etmek işindäki hyzmatlarynyň nobatdaky subutnamasydyr.
Adam hukuklaryny üpjün etmek boýunça pudagara toparyň mejlisi
Şu gün Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatda halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmek boýunça pudagara toparyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Oňa Mejlisiň, birnäçe ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, ýurdumyzyň jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri gatnaşdylar.
Mejlisiň gün tertibine laýyklykda, pudagara toparyň 2023-nji ýylyň alty aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri, halkara ynsanperwer hukugynyň durmuşa ornaşdyrylyşynyň 2021 — 2023-nji ýyllar üçin iş meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi, ýurdumyzyň ynsanperwer ugurda abraýly halkara guramalar bilen ulgamlaýyn hyzmatdaşlygyny ösdürmek bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Mejlisiň dowamynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň 14-nji iýulynda geçirilen giňişleýin mejlisinde ýurdumyzyň oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, «Açyk gapylar», hoşniýetli goňşuçylyk we deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasaty alyp barýandygyny nygtamak bilen, netijeli halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek, dürli halkara çäreleri guramak baradaky tabşyryklaryny ýerine ýetirmegiň ugurlary bellenildi. Şeýle-de BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary, ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi we beýleki halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygyň geljekki wezipeleri, möhüm ugurlary kesgitlenildi.
Hereket edýän kadalaşdyryjy hukuk namalaryna seljerme bermek, milli maksatnamalaryň taslamalaryny, hereketleriň meýilnamalaryny işläp taýýarlamak, adamyň syýasy, ykdysady, durmuş we medeni hukuklary babatda ýurdumyzyň halkara borçnamalaryny ýerine ýetirişine gözegçilik etmek toparyň işiniň esasy ugry bolup durýar. Mejlisde milli kanunçylygy umumy ykrar edilen halkara hukuk kadalaryna laýyk getirmek boýunça teklipleriň taýýarlanylmagyna hem üns berildi. Şunuň bilen birlikde, çykyş edenler ilatyň bu möhüm ugur boýunça habarlylygyny ýokarlandyrmak wezipesini durmuşa geçirmek üçin Aşgabat şäherindäki, welaýatlardaky adam hukuklary boýunça maglumat merkezlerinde, köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde wagyz-nesihat işleriniň yzygiderli geçirilmeginiň ähmiýetlidigini bellediler.
Milletler Bileleşiginiň deňhukukly agzasy bolmak bilen, ýurdumyz häzirki döwrüň möhüm wezipeleriniň çözgütlerini tapmaga işjeň gatnaşýar. Soňky ýyllarda BMG bilen hyzmatdaşlyk boýunça toplanan tejribäniň üsti yzygiderli ýetirilýär. Türkmen tarapynyň sebit we ählumumy ähmiýete eýe bolan başlangyçlarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi abraýly düzümler bilen bilelikde amala aşyrylýan taslamalarda, maksatnamalarda öz beýanyny tapýar. Bellenilişi ýaly, “Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň”, “Türkmenistanda gender deňligi boýunça 2015 — 2020-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” durmuşa geçirilmegi netijeli halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilýändiginiň güwäsi bolup durýar.
Türkmenistanyň Prezidentiniň şu ýylyň 21-nji iýunyndaky Karary esasynda “Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” tassyklanylmagy bilen, bu meýilnamany amala aşyrmagyň ileri tutulýan ugurlaryna mejlise gatnaşyjylar aýratyn üns berdiler. Bu resminama Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň, “Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň, BMG-niň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasynyň we çagalaryň bähbidine gönükdirilen beýleki resminamalaryň ýörelgelerine esaslanýar. Çagalaryň ýagdaýynyň mundan beýläk-de gowulandyrylmagyna, olaryň hukuklarynyň, abadançylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen syýasatyň esasy ugurlary täze meýilnamada öz beýanyny tapýar. Şunuň bilen baglylykda, mejlisde çykyş edenler ýurdumyzyň ýaş raýatlary hakyndaky aladanyň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan döwlet syýasatynyň möhüm ugrudygyny nygtadylar. Oňa laýyklykda, çagalaryň sazlaşykly ösüşine, beden taýdan sagdynlygyna, ýokary bilimli bolup ýetişmeklerine, olaryň durmuşy üçin iň amatly şertleriň döredilmegine aýratyn ähmiýet berilýär.
Çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça Hereketleriň milli meýilnamasynyň ýerine ýetirilmegi Türkmenistanyň ýurduň ýaş raýatlarynyň hukuklaryny üpjün etmek boýunça öz üstüne alan borçnamalaryny berjaý edýändigini tassyklaýar. Bu ugur boýunça ýerine ýetirilýän işler barada berilýän hasabatlar döwletimiziň ýeten derejesi bilen tanyşmaga mümkinçilik berýär.
Şeýle hem pudagara toparyň mejlisinde Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen Hereketleriň bilelikdäki meýilnamasyny durmuşa geçirmek boýunça anyk ugurlar ara alnyp maslahatlaşyldy. Mejlisiň dowamynda başga-da birnäçe meselelere garaldy.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisi
Şu gün paýtagtymyzyň gözel künjeginde ýerleşýän Maslahatlar merkezinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisi geçirildi. Onuň dowamynda Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramyna hem-de Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk görmek bilen baglanyşykly meseleler we hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde öňde goýan wezipelerini ýerine ýetirmegiň ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynda möhüm ähmiýeti bolan, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösüşiniň wajyp meselelerini öz içine alýan maslahata Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň agzalary, Mejlisiň ýolbaşçylary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, syýasy partiýalaryň we jemgyýetçilik guramalarynyň, döwlet, häkimiýet, jemgyýetçilik edaralarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary gatnaşdylar. Munuň özi Watanymyzyň abadançylygynyň, halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilýän döwletli tutumlaryň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegine toplumlaýyn esasda çemeleşilýändiginiň nobatdaky beýanyna öwrüldi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisinde garaljak meseleler ýurdumyzyň sazlaşykly ösüşi bilen bir hatarda, halkymyzyň abadan durmuşynyň ýokary derejesini öz içine alýar. Bu bolsa “Döwlet adam üçindir!” diýen asylly şygary baş ýörelge edinýän we hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň rowaçlyklara beslenýändigini görkezýär.
Ir bilen türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisiniň geçirilýän ýerine geldi. Bu ýerde Gahryman Arkadagymyz mähirli garşylanyldy.
Soňra Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisi öz işine başlady. Onda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň taryhy çykyşy diňlenildi.
Gahryman Arkadagymyz däp bolşy ýaly, her ýyl agzybir halkymyzyň Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň baş baýramyny aýratyn buýsanç bilen garşy alýandygyny belledi. Çünki bu sene Garaşsyz ýurdumyz hem-de agzybir halkymyz üçin aýratyn ähmiýetli, buýsançly, biziň her birimizi täze, has belent maksatlara galkyndyrýan şanly wakadyr. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň Garaşsyzlyk baýramynyň bellenilýän günlerinde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisini geçirmek bilen, bu mejlisde döwletimiziň ösüşinde gazanylan üstünlikleriň, ýetilen sepgitleriň, ýerine ýetirilen işleriň jemini jemläris, şeýle hem häzirki talaplardan, täze ykdysady şertlerden ugur alyp, täze taryhy döwürde öňümizde durýan möhüm wezipeleri ara alyp maslahatlaşarys diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri sözüni dowam etdi.
Gahryman Arkadagymyz «Türkmenistanyň Halk Maslahaty hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion kanuny esasynda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisini çagyrmak we ýokary derejede geçirmek boýunça guramaçylyk toparyny döretmek, onuň geçiriljek senesini kesgitlemek hem-de düzümini tassyklamak, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň düzümine welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň halk maslahatlary tarapyndan teklip edilýän jemgyýetçilik wekillerini hödürlemegiň Tertibini tassyklamak hakynda degişli resminamalaryň kabul ediljekdigini belledi.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ikinji ýylynyň şöhratly wakalara örän baý bolandygyny belläp, Gahryman Arkadagymyz 2023-nji ýylyň başyndan bäri geçen döwürde täze döwrüň möhüm wezipelerinden ugur alnyp, ähli tagallalaryň döwletimiziň hem-de jemgyýetimiziň depginli ösüşiniň üpjün edilmegine gönükdirilendigini aýtdy. Şunda halk häkimiýetliligini berkitmek, milli demokratik institutlary ösdürmek boýunça taryhy işler durmuşa geçirildi. 2023-nji ýylyň ýanwarynda döwletlilik, kanunylyk we milli demokratik ýörelgelere esaslanmak bilen, şöhratly ata-babalarymyzyň ýoluny dowam etdirip, Türkmenistanyň Halk Maslahaty döredildi.
Täze özgertmeleriň yglan edilmegi bilen, Türkmenistanyň Konstitusiýasyna üýtgetmeleriň we goşmaçalaryň girizilendigini belläp, Gahryman Arkadagymyz döwletiň wekilçilikli häkimiýet edaralarynyň işiniň özgerdilendigine we döwrebaplaşdyrylandygyna ünsi çekdi. Bu işler kanun esasynda, «Türkmenistanyň Halk Maslahaty hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion kanunyny kabul etmek arkaly ýola goýuldy. Mart aýynda geçirilen saýlawlaryň ýylyň möhüm syýasy-jemgyýetçilik wakasyna öwrülendigini, saýlawlaryň bäsdeşlik, açyklyk, aýanlyk, ýokary raýat işjeňligi esasynda geçirilendigini aýdyp, Milli Liderimiz bu işleriň döwletimizi durmuş-ykdysady taýdan ýokary derejede ösdürmäge, şeýlelikde, işleri dolandyrmagyň, kanunçylyk-hukuk üpjünçiliginiň, häkimiýet edaralarynyň guramaçylyk esaslarynyň netijeli, täzeçil, çeýe we kämil gurallaryny kemala getirmäge gönükdirilendigini belledi.
Ýurdumyzyň depginli ösüşini üpjün etmek üçin «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» üstünlikli durmuşa geçirilip başlandy. Täze şäherdir obalarymyzyň gurluşyklaryny ýokary depginde dowam etdirdik diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri sözüni dowam etdi. Ýurdumyzy ösdürmegiň maksatnamalarynda durmuş syýasatyna aýratyn orun degişlidigini belläp, Gahryman Arkadagymyz saglyk, bilim, sport, medeniýet ulgamlaryny ösdürmegiň, iş ýerlerini döretmegiň, ilatyň gazanç etmegi üçin beýleki şertleri üpjün etmegiň, köp çagaly maşgalalara we döwletiň kömegine mätäçlere hemaýat bermegiň döwlet syýasatynyň wajyp ugurlarynyň biridigine ünsi çekdi.
Täze obalar we şäherler gülläp ösüşiň ajaýyp subutnamalary bolup durýar. 2023-nji ýylyň 29-njy iýunynda Arkadag şäheriniň birinji tapgyry açyldy. Arkadag şäheri geljegiň şäheri bolup, Türkmenistanda adam hakyndaky aladanyň esasy orunda durýandygy, ýaşaýyş üçin iň amatly gurşawyň döredilýändigi bilen ähmiýetlidir. Şeýle hem bu taslama ýurdumyzyň ägirt uly ykdysady, maliýe we maýa goýum kuwwatyny görkezýän taslamadyr diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi. Şunda döwlet ähmiýetli meseleleri çözmek, ýurdumyzda durmuşa geçirilýän maksatnamalaryň ýerine ýetirilmegine halk köpçüligini giňden çekmek, teklipleri işläp taýýarlamak, halkymyzyň agzybirligini, bitewüligini, jebisligini, asudalygyny, abadançylygyny berkitmäge hem-de Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň ösmegine, has-da kuwwatlanmagyna ýardam bermek Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň baş maksady we esasy wezipeleridir.
Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Mejlisiň deputatlary, ýurdumyzyň Hökümeti bilen agzybirlikde we jebis gatnaşykda, şeýle hem wakalaryň jümmüşinde bolup, döwrüň öňe sürýän möhüm meselelerine öz wagtynda seslenmegiň, teklipleri işläp taýýarlamagynyň wajypdygyna ünsi çekdi.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk görmek bilen bagly işleriň çäginde milli ykdysadyýetiň pudaklarynyň ykdysady we maliýe görkezijileriniň içgin seljerilmelidigini belläp, Milli Liderimiz bu babatda aýratyn möhüm hasaplanýan alty ugur barada aýtdy.
Birinjiden, geljekde bazar gatnaşyklaryna esaslanýan döwlet-hususy hyzmatdaşlygy ösdürmek, paýdarlar jemgyýetlerini döretmek, gymmat bahaly kagyzlaryň bazaryny, gazna biržasynyň işini kämilleşdirmek, hususy pudagyň işjeňligini has-da artdyrmak, maýadarlaryň töwekgelçiliklerini peseltmek üçin olara goşmaça kepillikler bermek ýaly möhüm ugurlara degişli alnyp barylýan işleriň täzeden seljerilmelidigini aýdyp, Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň maýa goýum, migrasiýa syýasaty, milli manadymyzyň hümmetini durnukly saklamak, pul dolanyşygy we walýuta düzgünleşdirmesi hem-de beýleki birnäçe meseleler boýunça teklipleri taýýarlamagyň zerurdygyna ünsi çekdi.
Ikinjiden, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň geriminiň barha giňeýändigini nazara alyp, bilim bermegiň, hünärmenleri taýýarlamagyň, hünär derejelerini ýokarlandyrmagyň täze usullaryny we tehnologiýalaryny ornaşdyrmak, geljekde has köp talap ediljek hünärler boýunça taýýarlygy giňden alyp barmagyň meselelerine garalmalydyr.
Üçünjiden, döwletimiziň alyp barýan syýasatynyň örän möhüm, ileri tutulýan ugry bolan saglygy goraýyş we derman senagaty pudagyny ösdürmek, iýmit önümleriniň howpsuzlygyny üpjün etmek, bejeriş we öňüni alyş işleriniň, derman serişdeleriniň ýokary hilli bolmagyna, howpsuzlygyna hem-de netijeliligine gönükdirilen gözegçilik boýunça alnyp barylýan işler dowam etdirilmelidir diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.
Dördünjiden, senagat pudaklaryny, hususan-da, nebitgaz, himiýa, gurluşyk, energetika, dokma pudaklaryny innowasiýalar arkaly ösdürmek we döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmak babatda alnyp barylýan toplumlaýyn işleriň çäklerinde ýüze çykýan gatnaşyklaryň, şol sanda bu pudaklaryň işine degişli standartlaryň, maýa goýum, hukuk, ykdysady gurşawyň kämil bolmagyna gönükdirilen işler boýunça teklipler taýýarlanylmalydyr.
Bäşinjiden, oba hojalyk toplumyny ösdürmek, şol sanda azyk howpsuzlygyny üpjün etmek, gaýtadan işleýän kärhanalary döwrebaplaşdyrmak we galyndysyz tehnologiýalary ornaşdyrmak, azyk önümlerini saklamak bilen bagly ulgamy giňeltmek, oba hojalyk senagatynda emläk gatnaşyklaryny kämilleşdirmek, eksport ugurly önümçilikleriň döredilmegini dowam etdirmek, oba ýerleriniň durmuş taýdan özgerişini çaltlandyrmak zerurlygynyň ýüze çykýandygyny aýdyp, Gahryman Arkadagymyz bu pudagyň işini netijeli dolandyrmagyň, dürli guramaçylyk-hukuk görnüşli önüm öndüriji hojalyklaryň mümkinçiliklerini artdyrmagyň, tohumçylyk, ýer, suw meseleleri boýunça teklipleriň taýýarlanmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi.
Altynjydan, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan Watanymyzyň tutuş dünýäde parahatçylygyň, asudalygyň höküm sürýän ýurdy, çalt depginde özgerýän hem-de ösýän döwlet hökmünde giňden tanalýandygyny belläp, Gahryman Arkadagymyz daşary ýurt döwletleri we halkara guramalar bilen netijeli hyzmatdaşlygy yzygiderli alyp barmak, tejribeleri öwrenmek, olary giňden ornaşdyrmak boýunça teklipleriň üstünde iş alyp barmagyň zerurdygyny belledi. Şu we beýleki pudaklara, döwletiň we jemgyýetiň durmuşynyň wajyp ugurlaryna degişli meseleler boýunça geçirilen işleriň netijeleri boýunça hormatly Prezidentimize degişli hasabatlarydyr maglumatlary bermek, ol maglumatlary seljermek bilen, geljekki ösüşlerimizi üpjün etmek üçin wajyp teklipleri işläp taýýarlamak, degişli çözgütleriň kabul edilmegini gazanmak biziň esasy wezipelerimiziň biri bolup durýar diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi.
Milli Liderimiz ýurdumyzy ösdürmegiň söwda-ykdysady, senagat, önümçilik, dolandyryş, kanunçylyk-hukuk, hyzmat ediş we medeni-durmuş ugurlarynda gazanylan üstünlikler, ýetilen sepgitler baradaky maglumatlary hem-de geljek üçin mümkinçilikleri açýan beýleki habarlary, ol maglumatlar esasynda teklipleri, garaýyşlary gysga wagtda işläp taýýarlamalydygyny belläp, «Türkmenistanyň Halk Maslahaty hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion kanunynyň 19-njy maddasyna laýyklykda, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň guramaçylyk topary bilen bilelikde alyp barmaly işleriniň möhüm ugurlaryny kesgitledi.
Şunda, birinjiden, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň agzalary, deputatlar, syýasy we jemgyýetçilik guramalarynyň işjeň agzalary, alymlar, ýokary okuw mekdepleriniň professor-mugallymlary, habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk görülýän döwürde we mejlisiň jemleri boýunça Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň döredilmeginiň hem-de alyp barýan işleriniň taryhy, syýasy-jemgyýetçilik ähmiýeti barada täsirli wagyz-nesihat çärelerini, çykyşlary, duşuşyklary giňden ýaýbaňlandyrmalydyr.
Ikinjiden, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk görmek boýunça işler guramaçylyk topary bilen bilelikde meýilnama esasynda alnyp barylmalydyr.
Üçünjiden, mejlisiň gün tertibine giriziljek meseleleri we resminamalaryň taslamalaryny guramaçylyk toparynyň ýygnaklarynda deslapdan ara alyp maslahatlaşmagy guramak zerurdyr.
Dördünjiden, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk görmek boýunça welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň halk maslahatlarynyň işine guramaçylyk-usulyýet taýdan ýolbaşçylyk edilmelidir.
Bäşinjiden, raýatlardan gelip gowşan tekliplere we beýleki ýüztutmalara garamak, hasaba almak, olary umumylaşdyrmak boýunça degişli işler alnyp barylmalydyr.
Altynjydan, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisini geçirmegiň maksatnamasy taýýarlanylmalydyr.
Ýedinjiden, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işini köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde beýan etmek bilen bagly zerur maglumatlar taýýarlanylmalydyr.
Sekizinjiden, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk görmek boýunça guramaçylyk işlerini Türkmenistanyň Mejlisi, Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary, welaýatlaryň, Aşgabat şäheriniň häkimlikleri, jemgyýetçilik birleşikleri bilen bilelikde utgaşdyrmak bilen alyp barmalydyr.
Dokuzynjydan, hormatly Prezidentimiziň beren tabşyryklaryna laýyklykda, Garaşsyzlyk ýyllary içinde ýurdumyzyň durmuşynyň syýasy, ykdysady, medeni ugurlarynda ýokary zähmet üstünliklerini gazanan, halk arasynda uly abraýdan we sylagdan peýdalanýan ildeşlerimizi döwlet sylaglary bilen sylaglamak we hormatly atlary dakmak boýunça hem alyp barýan işlerimizi guramaçylykly ýerine ýetirmelidir diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi we mynasyp adamlary hödürlemek hem-de bu işleri resmileşdirmek boýunça işleri öz wagtynda talabalaýyk ýerine ýetirmegi tabşyrdy.
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýanynda Ýaşulular geňeşiniň döredilendigini aýdyp, Milli Liderimiz ýaşulularyň bu ugurda alnyp barylýan işlere doly girişip, olaryň birnäçe asylly, döwletli işleri alyp barýandygyny kanagatlanma bilen belledi. Mundan beýläk hem ýaş nesilleriň aladasy edilip, olar goldaw-hemaýat bilen gurşalar we çagalaryň bähbitlerinden ugur alnyp, asylly işler döwlet derejesinde dowam etdiriler. Şunda hormatly ýaşulularymyzyň türkmeniň asyl ýörelgelerine esaslanýan garaýyşlaryna, alyp barýan işlerine ýokary baha berýäris. Şol maksatlar bilen, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Ýaşulular geňeşini döretmek barada netijä geldik diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi.
Şu günki mejlise geňeşiň agzalarynyň çagyrylandygyny, olaryň Türkmenistanyň Halk Maslahatyna taýýarlyk görmek boýunça teklipleri taýýarlandyklaryny belläp, türkmen halkynyň Milli Lideri geňeşiň agzalarynyň Arkadag şäheri we ol ýerde gurlan çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň işi bilen içgin tanyşmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi.
Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasy tassyklanyldy
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolan çagalaryň hukuklaryny we abadançylygyny üpjün etmek, ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy, durmuş-ykdysady, medeni ulgamlarynda çagalaryň hukuklaryny goramaga we yzygiderli gowulandyrmaga gönükdirilen şertleri ýaýbaňlandyrmak, ösüp gelýän ýaş nesliň ýaşaýyş-durmuş şertlerini mundan beýläk-de gowulandyrmak, çagalary okatmagyň, durmuşa taýýarlamagyň, olar bilen geçirilýän terbiýeçilik işleriniň hilini has-da ýokarlandyrmak, Türkmenistanyň halkara şertnamalar esasynda çagalaryň hukuklaryny üpjün etmek barada öz üstüne alan borçnamalaryna ygrarlydygyny beýan etmek we olaryň hukuklardan peýdalanmak mümkinçiligini artdyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi.
Resminama laýyklykda, «Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasy» tassyklanyldy hem-de ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary, ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralary, jemgyýetçilik birleşikleri meýilnamada göz öňünde tutulan çäreleriň ýerine ýetirilmegini üpjün etmäge borçly edildi.
Türkmenistanyň Prezidenti ÝHHG-niň Baş sekretaryny kabul etdi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary hanym Helga Şmidi kabul etdi.
Hanym Helga Şmid hormatly Prezidentimize wagt tapyp kabul edendigi üçin hoşallyk bildirip, Arkadag şäheriniň “Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sebitinde durnukly, “ýaşyl”, howa üçin oňaýly we innowasion çözgütli şäherleri ösdürmek” taslamasyna goşulýandygy baradaky hem-de Türkmenbaşy Halkara deňiz portuna berlen “EcoPorts” güwänamalaryny gowşurdy.
Myhman ÝHHG-niň Türkmenistan bilen ählumumy parahatçylygyň we abadançylygyň bähbidine laýyk gelýän hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge uly gyzyklanma bildirýändigini belledi.
Döwlet Baştutanymyz abraýly halkara guramanyň ýolbaşçysyny mübärekläp, bu saparyň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we geljekki ugurlary boýunça pikir alyşmaga, özara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşmaga mümkinçilik berjekdigine ynam bildirdi. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan sebitde we dünýäde parahatçylygy, durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, halkara giňişlikde işjeň hyzmatdaşlygyň tarapdary bolup çykyş edýär hem-de ÝHHG-niň çäklerinde bu ugurda tagallalaryň utgaşdyrylmagyna aýratyn ähmiýet berýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkeziniň täze binasynyň açylmagy bilen hanym Helga Şmidi tüýs ýürekden gutlady we degişli güwänamalary gowşurandygy üçin minnetdarlyk bildirdi. Munuň özi ekologiýa babatda Türkmenistan bilen ÝHHG-niň hyzmatdaşlygynyň anyk netijelere gönükdirilendiginiň subutnamasydyr.
Duşuşygyň dowamynda häzirki wagtda Türkmenistan bilen ÝHHG-niň arasyndaky gatnaşyklaryň netijeli häsiýete eýedigi bellenildi. Her ýyl Türkmenistanyň Hökümeti we ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi tarapyndan taýýarlanylýan hyzmatdaşlygyň bilelikdäki maksatnamalary esasynda yzygiderli işler durmuşa geçirilýär. Ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň gün tertibinde syýasy we howpsuzlyk meselelerine möhüm orun degişlidir. Şunuň bilen baglylykda, howpsuzlygyň üpjün edilmeginiň adamlaryň abadançylykda ýaşamagynyň baş şertidigi, häzirki zaman dünýäsinde her bir döwletiň parahatçylygy üpjün etmek üçin sebit we halkara howpsuzlygy saklamaga gönükdirilen köptaraplaýyn tagallalary birleşdirmäge işjeň gatnaşmalydygy bellenildi.
Ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleri barada pikir alyşmalaryň barşynda özara ynanyşmagy pugtalandyrmakda we netijeli dialogy ilerletmekde syýasy-diplomatik mehanizmlere aýratyn ähmiýet berilýändigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, ýakynda paýtagtymyzda Türkmenistanyň Mejlisi bilen ÝHHG-niň Parlament Assambleýasy tarapyndan “Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň çäginde howpsuzlygy, durnuklylygy we dialogy berkitmekde bitarap döwletleriň orny” atly halkara maslahatyň geçirilmeginiň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň parlamentara gatnaşyklar bilen üstüniň ýetirilýändiginiň subutnamasy bolandygyna üns çekildi.
Hormatly Prezidentimiz halkara derejede energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmeginiň üpjün edilmeginiň tutuş sebitiň abadançylygyna we rowaçlygyna gönüden-göni täsir edýändigini aýdyp, ýurdumyzyň energiýa serişdelerine baý döwlet bolmak bilen, halkara energetika howpsuzlygyny üpjün etmekde anyk işleri durmuşa geçirýändigini belledi. Şunda energiýa serişdelerini halkara bazara çykarmagyň, olary üstaşyr geçirmegiň syýasy, maliýe, tehnologiýa, ekologiýa ugurlary boýunça ÝHHG-niň çäklerinde anyk işleri geçirmegiň maksadalaýyk boljakdygy nygtaldy. Şeýle hem söhbetdeşligiň barşynda beýleki ileri tutulýan ugurlarda, hususan-da, üstaşyr ulag ulgamynda, demokratik institutlaryň işini kämilleşdirmek, adam hukuklaryny we azatlyklaryny, gender deňligini üpjün etmek hem-de beýleki ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem-de Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary hanym Helga Şmid ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de netijeli ösdüriljekdigine ynam bildirip, birek-birege hoşniýetli arzuwlaryny aýtdylar.
***
Şu gün paýtagtymyzda Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkeziniň täze edara binasynyň açylyş dabarasy boldy.
Açylyş dabarasyna ÝHHG-niň Baş sekretary, guramanyň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçysy, ýurdumyzda işleýän daşary ýurt ilçihanalarynyň we halkara guramalaryň wekilhanalarynyň, Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň, Aşgabat şäher häkimliginiň ýolbaşçylary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar. Çärä gatnaşyjylar aýdym-sazly çykyşlar bilen garşylanyldy. Bu ýerde “Serpaý” etnografik halk döredijilik toparynyň artistleri çykyş etdiler hem-de Çagalary goramagyň halkara gününe gabat gelen bu dabaranyň toý öwüşginini artdyrdylar.
Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary hanym Helga Şmidiň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň ýurdumyza meýilleşdirilen saparynyň çäklerinde guramanyň Aşgabatdaky merkeziniň täze edara binasynyň açylmagy ÝHHG bilen Türkmenistanyň özara hormat goýmaga esaslanan uzak möhletleýin gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmagy maksat edinýändikleriniň aýdyň subutnamasy boldy. Bular barada ÝHHG-niň Baş sekretarynyň, myhmanlaryň we türkmen tarapynyň dabarada eden çykyşlarynda nygtaldy.
Mälim bolşy ýaly, 1999-njy ýyldan bäri Aşgabatda hemişelik esasda ÝHHG-niň merkezi hereket edýär. Bu gurama bilen hyzmatdaşlykda bilelikde işlemegiň tassyklanylýan meýilnamalarynyň çäklerinde geçen ýyllarda giň gerimli ugurlary gurşap alýan maksatlaýyn taslamalar üstünlikli durmuşa geçirildi. Munuň özi hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegine, durnukly ösüşe goldaw berilmegine, parahatçylygyň saklanylmagyna we adam hukuklarynyň üpjün edilmegine gönükdirilen işlerdir.
Dabaranyň dowamynda Bitarap Türkmenistanyň döwrüň möhüm meseleleri boýunça halkara gatnaşyklary işjeňleşdirmäge pugta ygrarlydygy, şol meseleleriň hatarynda ählumumy parahatçylygyň üpjün edilmegi, durnuklylygyň, howpsuzlygyň esaslarynyň pugtalandyrylmagy hem-de BMG tarapyndan kabul edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň gazanylmagy baradaky ugurlaryň bardygy bellenildi. Dabara gatnaşyjylar sebit we halkara gatnaşyklaryň işjeň ösdürilmeginde ýurdumyzyň amala aşyrýan anyk işleriniň ähmiýetine ýokary baha berip, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa hem-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýtdylar we ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň täze edara binasynyň açylmagynyň anyk ugurlar boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak üçin amatly şertleri üpjün etjekdigine ynam bildirdiler.
Soňra Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýewiň hem-de Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary hanym Helga Şmidiň duşuşygy geçirildi. Duşuşykda bu abraýly guramanyň çäklerinde ulag-aragatnaşyk ulgamynda köpugurly hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan we ÝHHG ekologiýa hem-de daşky gurşawy goramak, suwdan peýdalanmak, tebigy serişdeleri oýlanyşykly ulanmak, howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly meseleleri çözmek üçin tagallalaryň birleşdirilmegini goldap çykyş edýär.
Çagalaryň bagtyýar durmuşy we sazlaşykly ösüşi — Watanymyzyň abadançylygynyň kepili
Çagalaryň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek, olaryň şahsyýet hökmünde kemala gelmegi hem-de ukyp-başarnyklaryny doly açmagy üçin şertleriň döredilmegi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Watanymyzyň, halkymyzyň röwşen geljegi ugrundaky uly jogapkärçilige esaslanýan tagallalarynyň baş maksadydyr. Ýaş nesle mynasyp terbiýe bermek Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň möhüm, strategik maksatlarynyň biridir. Çagalyk ýyllarynda şahsyýetiň häsiýetleri, ahlak ýörelgeleri hem-de gymmatlyklary, Watana söýgi, milli däp-dessurlara sarpa goýmak, ata-babalarymyzyň wesýetlerine we beýik taglymlaryna eýermek duýgulary kemala gelýär.
1-nji iýunda dünýäniň ähli beýleki döwletlerinde bolşy ýaly, Türkmenistanda hem Çagalary goramagyň halkara güni giňden bellenilýär. Bu sene dünýä bileleşigi bilen raýdaşlygyň, Birleşen Milletler Guramasynyň çagalaryň hukuklary we bähbitleri babatda esas goýujy maksatlaryna, ýörelgelerine ygrarlylygyň beýany hökmünde ýurdumyzyň resmi baýramçylyklarynyň sanawyna girizildi.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan 1994-nji ýylda BMG tarapyndan 1989-njy ýylda kabul edilen Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýa goşuldy hem-de ösüp gelýän nesil üçin has amatly durmuş şertleriniň üpjün edilmeginde öz ýokary jogapkärçiligini tassyklady.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu ajaýyp baýramçylyk mynasybetli ýaş türkmenistanlylara iberen Gutlagynda: “Çagalar biziň kalbymyzyň buýsanjy, öýlerimiziň ýaraşygy, bagtyýar durmuşymyzyň gül-gunçalary, ömrümiziň dowamatydyr. Şoňa görä-de, Diýarymyzda erkana ýaýnaýan bagtyýar çagalarymyzyň rahat dynç alyp, okap, öwrenip, döredip, ylymly-bilimli, giň dünýägaraýyşly, sagdyn bedenli, edep-terbiýeli, Watana wepaly bolup ýetişmeklerine gönükdirilen maksatnamalarymyzy üstünlikli amala aşyrýarys” diýip belleýär. Munuň üçin Türkmenistanda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli başlangyçlary netijesinde soňky ýyllarda maşgala goldaw bermegiň, eneligi we çagalygy goramagyň, ýaş nesilleri terbiýelemegiň, olara bilim bermegiň kanunçylyk taýdan üpjün edilmeginden başlap, bu ulgamda iň gowy dünýä tejribesiniň ornaşdyrylmagyna çenli ygtybarly döwlet ulgamy kemala getirildi.
Döwlet tarapyndan köp çagaly maşgalalara goldaw bermek olaryň hemmetaraplaýyn aladalar bilen gurşalandygynyň bir mysalydyr. Bu çäreler köp çagalylyk ýaly maşgala ýörelgeleriniň has-da berkidilmegini şertlendirdi. Eneleriň we çagalaryň hukuklarynyň, bähbitleriniň kanun taýdan goralmagy babatda degişli kanunçylyk namalarynyň kabul edilmegi, köp sanly durmuş ýeňillikleriniň berilmegi enäniň we çaganyň saglygyny goramak boýunça häzirki zaman «Ene mähri» merkezleriniň döredilmegi körpe türkmenistanlylara abadan durmuşy hem-de irki döwürde ýaşlarda doly derejeli ösüşi şertlendirýär. Sebäbi sagdyn bolmak diňe bir adamyň hukuklarynyň biri bolman, eýsem, döwletiň tükeniksiz baýlygydyr, durnukly ösüşiniň zerur şertidir. Zähmete ukyply ilatyň saglygy Watanymyzyň şu gününi, çagalaryň saglygy bolsa onuň geljekki ösüşini üpjün edýär.
Ene süýdi bilen iýmitlendirmek hem-de ganazlyga garşy göreşmek boýunça milli maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi iri halkara guramalaryň ýokary bahasyna mynasyp boldy. Ýurdumyzyň bäbekhanalaryna «Çaga hoşniýetli garaýyşly hassahana» diýen dereje berildi. Munuň özi Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň bilermenleri tarapyndan resmi taýdan tassyklanyldy. Türkmenistanda halkara hyzmatdaşlygyň, şol sanda Birleşen Milletler Guramasy we onuň iri düzümleri, hususan-da, BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) bilen gatnaşyklaryň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Bu gurama eneligi we çagalygy goramak, ýaş nesliň hemmetaraplaýyn ösmegi, maşgalanyň maddy abadançylygyny ýokarlandyrmak, bilim we saglygy goraýyş ulgamlaryny kämilleşdirmek, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmek boýunça ýurdumyzda amala aşyrylýan maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşýar.
Bedenterbiýe we sport hereketi ýyl-ýyldan giňelýär, belent ruhy gymmatlyklaryň berkarar bolmagyna gönükdirilen giň gerimli terbiýeçilik, aň-bilim işleri alnyp barylýar. Ýurdumyzda çagalaryň sagdyn, howpsuz, beden we ruhy taýdan sazlaşykly ösmegi, olaryň ukyp-başarnyklaryny açmagy üçin şertleri özünde jemleýän durmuş gurşawy kemala getirildi. Ähli häzirki zaman okuw-terbiýeçilik maksatnamalary, bilim özgertmeleri, uly möçberdäki döwlet maýa goýumlary bilim bermäge, saglygy goraýşa, sportuň hem-de ugurdaş düzümleriň ösdürilmegine gönükdirilendir. Häzirki wagtda Türkmenistanyň mekdebe çenli çagalar edaralarynda körpeleriň hemmetaraplaýyn ösmegi, doly derejeli dynç almagy hem-de wagtlaryny peýdaly geçirmegi üçin ähli şertler döredilýär. Olar döredijilik gurnaklary, sport zallary, başlangyç kompýuter sowatlylygy we daşary ýurt dillerini öwrenmek üçin lingafon otaglar bilen üpjün edilendir.
Bu ugurda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän çäreler Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan hem-de yzygiderli häsiýete eýe bolan köpýyllyk giň gerimli işleriniň mynasyp dowamy bolup durýar. Türkmen halkynyň belent ruhy ýörelgelerine eýermek bilen, ýurdumyzda dürli sebäplere görä çylşyrymly durmuş ýagdaýyna düşen adamlara goldaw berilýär. Döwletimiz ýetim çagalaryň hem-de ene-atanyň howandarlygyndan mahrum bolan çagalaryň kanuny bähbitleriniň, goragynyň üpjün edilmegini hukuk taýdan kepillendirýär. Şeýle hem aýratyn durmuş goldawyna mätäç ýaş nesliň jemgyýetde uýgunlaşmagyna, olaryň özbaşdak durmuşa taýýarlygyna gönükdirilen goldawy berýär. Şu maksatlar bilen, türkmen halkynyň Milli Lideriniň başlangyjy boýunça 2021-nji ýylda Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Türkmenistanyň Mejlisiniň kararyna laýyklykda, bu gazna ony esaslandyryjy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy.
Gaznanyň milli we daşary ýurt pulunda açylan bank hasaplaryna raýatlardan hem-de ýuridik taraplardan yzygiderli ýagdaýda pul serişdeleri gelip gowuşýar. Olar çagalara tölegli lukmançylyk we bilim hyzmatlaryny bermäge, olaryň doly derejeli dynç almagy üçin mümkinçilikleriň döredilmegine, beýleki degişli hajatlara gönükdirilýär. Haýyr-sahawat gaznasyndan howandarlyga mätäç çagalara paýtagtymyzyň we welaýatlaryň lukmançylyk edaralarynda dürli operasiýalary geçirmek, çagalar öýlerinde, ýöriteleşdirilen mekdeplerde we mekdep-internatlarda terbiýelenilýän hem-de bilim alýan çagalaryň saglygyny bejermek, olar üçin lukmançylyk maksatly serişdeleriň satyn alynmagy üçin maliýe serişdeleriniň bölünip berilmegi yzygiderli häsiýete eýe boldy.
Garaşsyz, Bitarap Türkmenistany bagtyýar çagalygyň, iň nurana arzuw-hyýallaryň hasyl bolýan ýurdy diýip atlandyrmak bolar. Täsin hem-de bagy-bossanlyga bürenen künjekde ýerleşýän Gökderedäki we Hazaryň kenaryndaky «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ýerleşýän häzirki zaman çagalar sagaldyş-dynç alyş merkezleri munuň aýdyň güwäsidir. Çagalaryň dynç almagy hem-de wagtyny gyzykly geçirmegi üçin ähli şertler döredilen sagaldyş merkezleri ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda-da bina edildi. Ýaňy başlanan tomusky dynç alyş möwsüminde şol ýerlerde çagalara köp sanly gyzykly wakalar, duşuşyklar, medeni we sport çäreleri, aň-paýhas, döredijilik bäsleşikleri garaşýar.
Adatça, Çagalary goramagyň halkara güni baýramçylyk konsertleri, teatr oýunlary, sergiler, bäsleşikler, sport we sagaldyş çäreleri bilen utgaşýar. Şeýle dabaralary jemgyýetçilik guramalary ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen bilelikde, «Çagalar — biziň geljegimiz» diýen şygar astynda guraýarlar. «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» şygary astynda geçýän şu ýylda ýörite baýramçylyga gabatlanyp, sergi-ýarmarkalar, multfilmleriň görkezilişleri, paýtagtymyzyň «Türkmenistan» kinokonsert merkezinde we Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň Änew şäherinde çalt okamak boýunça bäsleşik geçiriler. Seýilgählerde, iri medeni-dynç alyş we söwda merkezlerinde, hakykatdan-da, bagtyýar çagalygyň mekany hökmünde ykrar edilen Türkmenistanyň ähli medeni-dynç alyş edaralarynda çagalaryň we ene-atalaryň baýramçylyk gezelençleri, dürli bäsleşikler, gyzykly sport ýaryşlary guralar.
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli öňde boljak dabaralar körpelere diňe bir unudylmajak täsirleri, şatlyk duýgularyny peşgeş bermek bilen çäklenmän, olary tükeniksiz söýgi bilen gurşap alýan, beden hem-de ruhy taýdan sagdyn, hemmetaraplaýyn bilimli, ýurdumyzyň we halkymyzyň geljegi hasaplanýan ýaş nesli terbiýelemek üçin ähli şertleri döredýän Watanymyza söýgini has-da artdyrmaga-da ýardam berer.
Türkmenistanyň Prezidenti ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň ýolbaşçysyny kabul etdi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Parlament Assambleýasynyň ýolbaşçysy Margareta Sederfeldi kabul etdi.
Myhman wagt tapyp kabul edendigi üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden hoşallygyny bildirip, ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň sebit we dünýä derejesinde parahatçylygyň, abadançylygyň, durnukly ösüşiň üpjün edilmegine gönükdirilen döredijilikli, öňdengörüjilikli daşary syýasaty amala aşyrýan Bitarap Türkmenistan bilen ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlygyň dowam etdirilmegine gyzyklanma bildirýändigini tassyklady.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň ýolbaşçysyny mübärekläp, onuň Aşgabada saparynyň dowamynda “ÝHHG-niň çäginde howpsuzlygy, durnuklylygy we dialogy berkitmekde bitarap döwletleriň orny” atly halkara maslahata gatnaşyp biljekdigini, bu çäräniň häzirki döwürde ýüze çykýan wehimleri ýeňip geçmekde bitaraplygyň eýeleýän ornuna bagyşlanýandygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz çäklerinde hyzmatdaşlygyň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmak we onuň geljekki ugurlaryny kesgitlemek maksady bilen, ikitaraplaýyn duşuşyklaryň geçirilmegi meýilleşdirilýän bu saparyň Türkmenistan bilen ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge täze itergi berjekdigine ynam bildirdi.
Bellenilişi ýaly, Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamalaryna laýyklykda, iki gezek ykrar edilen Bitaraplyk hukuk derejesine üýtgewsiz ygrarly bolmak bilen, oňyn daşary syýasatyny yzygiderli durmuşa geçirýär. Bu syýasatda köptaraplaýyn gurallary peýdalanmak arkaly daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegine uly ähmiýet berilýär. Şunda abraýly halkara guramalar we düzümler bilen hyzmatdaşlyk ileri tutulýan ugurdyr. ÝHHG-niň Parlament Assambleýasy hem şol düzümleriň hataryndadyr. Däp bolan bu gatnaşyklary ösdürmekde Türkmenistan häzirki wagtda netijeli hyzmatdaşlygy ilerletmekde, döwletleriň we halklaryň arasynda özara düşünişmegi, ynanyşmagy berkitmekde parlamentara dialogyň möhüm gurallaryň biri bolup çykyş edýändiginden ugur alýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ÝHHG-niň Parlament Assambleýasy bilen üstünlikli hyzmatdaşlyk edýändigi we onuň ýylsaýyn işjeň häsiýete eýe bolýandygy nygtaldy.
Türkmenistanyň Mejlisiniň wekiliýeti Parlament Assambleýasynyň sessiýalaryna, şeýle hem onuň howandarlygynda geçirilýän dürli okuw maslahatlaryna işjeň gatnaşýar. Ýurdumyz ÝHHG-niň işine parlamentarileriň ýakyndan çekilmegini we hyzmatdaşlygyň görnüşleriniň giňeldilmegini goldap, guramanyň ählumumy howpsuzlygy berkitmek boýunça maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegine öz goşandyny goşmaga taýýardyr. Şunuň bilen baglylykda, duşuşygyň dowamynda ykdysady ösüşi, energiýa serişdeleriniň halkara ugurlar boýunça durnukly iberilmegini üpjün etmek, ekologik abadançylyk we daşky gurşawy goramak, suw serişdelerini rejeli peýdalanmak ýaly ugurlarda tagallalary utgaşdyrmagyň möhümdigi nygtaldy. Şunuň bilen bir hatarda, adam hukuklaryny goramak ulgamynda tejribe alyşmagy hem-de demokratik institutlary pugtalandyrmak, hukugyň hökmürowanlygyny gazanmak boýunça hyzmatdaşlygy dowam etdirmegiň zerurdygy bellenildi.
Öz tarapyndan Türkmenistan häzirki zaman ösüşiniň anyk wezipelerini çözmek üçin ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegine ýardam bermäge taýýardyr. Aşgabatda “ÝHHG-niň çäginde howpsuzlygy, durnuklylygy we dialogy berkitmekde bitarap döwletleriň orny” atly halkara maslahatyň geçirilmegi hem munuň aýdyň subutnamasydyr.
Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Parlament Assambleýasynyň ýolbaşçysy Margareta Sederfelt Türkmenistanyň hem-de ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň köpýyllyk hyzmatdaşlygy giňeltmäge, netijeli parlamentara gatnaşyklary täze many-mazmun bilen baýlaşdyryp, mundan beýläk-de pugtalandyrmaga taýýardyklaryny tassykladylar.
Uruş weteranlaryna Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan sowgatlar gowşurylar
1941 — 1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşuna gatnaşyjylaryň söweşlerde görkezen deňsiz-taýsyz gahrymançylygyny hem-de uruş ýyllarynda tylda zähmet çeken ak saçly enelerimiziň görkezen nusgalyk edermenligini hormatlap, olaryň ýaş nesillerimizi watançylyk, gahrymançylyk, mertlik ruhunda terbiýelemekde we halkymyzyň agzybirligini, jebisligini berkitmekde alyp barýan asylly işlerini, ýurdumyzda amala aşyrylýan düýpli özgertmeleri üstünlikli durmuşa geçirmäge goşýan goşantlaryny göz öňünde tutup, şeýle hem Beýik Ýeňşiň 78 ýyllygy mynasybetli, Türkmenistanyň Prezidenti Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, welaýatlaryň, şäherleriň we etraplaryň häkimlikleri 1941 — 1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşunda gazanylan Ýeňşiň 78 ýyllygy mynasybetli uruş weteranlaryna Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan 200 manat möçberde pul sowgadyny hem-de gymmat bahaly sowgatlary dabaraly ýagdaýda gowşurmaga borçly edildi.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisi
Şu gün Türkmenistanyň Maslahatlar merkeziniň binasynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi.
Irden Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Maslahatlar merkeziniň binasyna geldi. Bu ýere ýygnananlar Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygyny ör turup, şowhunly el çarpyşmalar bilen garşyladylar.
Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisi açyp, şu günki mejlisiň döwleti dolandyrmakda, demokratik we adalatly jemgyýeti gurmakda toplan tejribämize daýanyp, 2023-nji ýylyň 26-njy martynda geçirilen saýlawlaryň jemleri boýunça täze saýlanan we Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň düzümine girýän, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň halk maslahatlarynyň başlyklarynyň, etraplaryň edara ediş merkezleri bolup durýan şäherleriň, şäherçeleriň arçynlarynyň, şeýle hem Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylarynyň, Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň, etrap, şäher häkimleriniň, syýasy partiýalaryň we jemgyýetçilik birleşikleriniň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda geçirilýändigini belledi.
Pursatdan peýdalanyp, Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň — halkymyzyň bähbitlerine wekilçilik edýän ýokary wekilçilikli edaranyň düzümine girýän milli parlamentiň, ýerli halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalaryny saýlawlarda ýeňiş gazanmaklary bilen gutlady.
Türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisiniň öz işine başlamagy bilen hem türkmenistanlylary, mejlise gatnaşyjylary tüýs ýürekden gutlap, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň täze düzümdäki mejlisiniň işine üstünlik arzuw etdi.
Biz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Garaşsyz hem Bitarap Watanymyzy ösdürmek ugrunda köp sanly, wajyp ähmiýetli işleri alyp barýarys diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we döwlet häkimiýet, dolandyryş edaralarynyň işiniň adam bähbitli tagallalarda jemlenip, ýurdumyzyň uzak geljekde hem iň bagtly adamlaryň ýaşaýan, kuwwatly, demokratik, hukuk döwleti bolmagyna gönükdirilýändigini nygtady.
Şu maksatlar bilen wekilçilikli edaralaryň işine, olaryň işiniň kämil kanunçylyk esaslarynyň bolmagyna, guramaçylyk, hukuk we usuly taýdan goldaw berilmegine aýratyn üns berilýär. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň palatalarynyň bilelikdäki mejlisinde, şeýle hem jemgyýetçilik wekilleriniň gatnaşmagynda geçirilen bilelikdäki mejlisinde bu meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi.
Türkmen halky öz döreden maddy we ruhy gymmatlyklary bilen dünýä medeniýetiniň ösmegine goşant goşan halkdyr. Taryhda şöhratly ata-babalarymyz tarapyndan köp sanly döwletler gurlupdyr. Döwleti dolandyrmakda, onuň gurluşyny kämilleşdirmekde, halky abadan durmuşda ýaşatmakda örän baý tejribeler toplanypdyr.
Bellenilişi ýaly, parahatçylyk, ynsanperwerlik kadalaryna ygrarly, beýik taryhy hem-de medeniýeti döreden ata-babalarymyzyň mukaddes däplerini mynasyp dowam etdirip, dünýäde umumy ykrar edilen demokratik düzgünlere eýerip, Türkmenistanyň Halk Maslahaty döredildi.
Ata-babalarymyzyň «Geňeşsiz iş bolmaz» diýen pendinden ugur alyp, döwleti dolandyrmakda, demokratik we adalatly jemgyýeti gurmakda toplanan köpasyrlyk milli tejribämize daýanmagy makul bildik. Bu tejribäni döwrebaplaşdyryp, ýurdumyzyň geljekki ykbalyna dahylly möhüm wezipeleri, uzak möhletli döwür üçin strategik maksatlarymyzy Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň täze düzümi bilen ara alyp maslahatlaşmaly diýen karara geldik diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.
Döwrüň talaplaryndan, täze ykdysady şertlerden ugur alyp, geljegimiz hakynda pikirlenmek we her bir işe döredijilikli çemeleşmek möhümdir diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy hem-de agzybirlik we maksada okgunlylyk bilen hereket etmegiň ösüşleriň ýoly bilen öňe barýan Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň her bir raýatynyň jana-jan wezipesidigini belledi.
Mejlise gatnaşyjylar dürli hünärli, ýokary bilimli we taýýarlykly Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalarydyr. Hereket edýän kanunçylyga laýyklykda, 26-njy martda geçirilen Mejlisiň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlary ýurdumyzda demokratiýanyň ösüş derejesini görkezýän möhüm syýasy waka boldy. Bu saýlawlar Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň bütinleý täze eýýama ynamly gadam basandygynyň ýene-de bir aýdyň subutnamasyna öwrüldi.
Demokratiýany ösdürmek — raýat jemgyýetini kämilleşdirmegiň, dünýä ölçeglerine laýyklykda, adamyň we raýatyň hukuklaryny, azatlyklaryny üpjün etmegiň, hukuk taýdan goramagyň, syýasy ulgamy ösdürmegiň hem-de kämilleşdirmegiň tapawutlandyryjy aýratynlygydyr diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri nygtady we pursatdan peýdalanyp, geçirilen saýlawlara işjeň gatnaşandyklary üçin, ýurdumyzyň ähli raýatlaryna minnetdarlyk bildirdi, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň täze saýlanan agzalaryna bolsa berk jan saglyk, eziz Watanymyzyň mundan beýläk hem gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Çykyşyň dowamynda bellenilişi ýaly, bu gün ýurdumyz öz ösüşiniň täze tapgyryna — Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüne aýgytly gadam basdy. Bu döwürde hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda döwleti we jemgyýeti mundan beýläk-de demokratiýalaşdyrmak, raýatlaryň hukuklaryny, azatlyklaryny giňeltmek, ýokary aň-düşünjeli, beden taýdan sagdyn şahsyýetleri kemala getirmek babatda düýpli özgertmeler amala aşyrylýar.
Häzirki döwürde mukaddes Garaşsyzlygymyzyň taryhy gazananlaryny saklap galmak bilen birlikde, ýurdumyzyň we halkymyzyň abadançylygynyň bähbitleri üçin ýöredilýän döwlet syýasatynyň netijeliligini ýokarlandyrmak biziň her birimiziň baş wezipämizdir diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. Hormatly Prezidentimiziň geçirýän özgertmeleriniň üstünlikli amala aşyrylmagy üçin agzybirligimizi we bitewüligimizi pugtalandyryp, döwrebap ýaşamagymyz, okamagymyz we zähmet çekmegimiz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň talaplaryndan gelip çykýan taryhy zerurlykdyr. Agzybir halkymyz häzirki döwrüň talaplaryna laýyk tutanýerli zähmet çekip, ata Watany gülletmegiň, ony dünýäde iň abraýly ýurda öwürmegiň ajaýyp nusgasyny görkezýär.
Ýurdumyzda amala aşyrylýan durmuş-ykdysady özgertmeler hormatly Prezidentimiziň: «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen ylmy-tejribe taýdan esaslandyrylan taglymatynyň iş ýüzünde durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň alamatydyr. Bu taglymat bolsa täze eýýamyň ideologiýasynyň esasyny düzmek bilen, täze taryhy döwürde merdana halkymyzy beýik üstünliklere galkyndyrmaga giň ýol açýar diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.
Her bir işe yhlas bilen ýürekden ýapyşyp, Garaşsyzlyk ýyllarynda gazananlarymyzy has-da berkitmek, ýurdumyzy ösüşiň has ýokary derejelerine çykarmak biziň öňde goýan esasy wezipelerimizdir.
Bellenilişi ýaly, döwletimiziň hukuk binýadyny berkitmekde, raýat jemgyýetiniň institutlaryny döretmekde, abadan we durnukly ösüşi üpjün etmekde ýetilen sepgitler Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 4-nji maddasynda: «Adamy goramak, goldamak we oňa hyzmat etmek döwlet häkimiýet edaralarynyň baş wezipeleridir» diýip beýan edilen kadalaryň bir maksada gönükdirilip, durmuş hakykatyna öwrülmegi ugrunda bitirilen bimöçber işleriň netijeleridir.
Ýurdumyzda gazanylýan her bir ösüş milli kanunçylygyň kämilleşdirilmeginiň esasynda amala aşyrylýar. Şunuň bilen baglylykda, Esasy Kanunymyz bolan Konstitusiýamyzy birnäçe gezek kämilleşdirip, döwlet häkimiýet edaralarynyň kämil ulgamlarynyň emele getirilendigi bellenildi. Şunuň bilen birlikde, häkimiýet edaralarynyň guramaçylyk, üpjünçilik mümkinçilikleriniň artdyrylmagy, işgärler düzüminiň kämilleşmegi, sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy üçin ähli mümkinçilikler döredildi. Biziň üstünliklerimiziň esasy açary hem şundan ybaratdyr diýmek bilen, türkmen halkynyň Milli Lideri geçilen menzilleriň, bitirilen işleriň şu günümiziň we geljegimiziň beýikdigini ykrar edýändigini nygtady.
Biz ykdysady ösüşiň häzirki zaman, kämil nusgasyny emele getirdik. Şunda ähli serişdeleriň (tebigy, maliýe, zähmet) netijeli ulanylmagyna, öňdebaryjy önümçilik kärhanalarynyň döredilmegine, dolandyryş işiniň netijeli usullarynyň öwrenilmegine, eýeçilik gatnaşyklarynyň kämilleşdirilmegine uly üns berdik. Netijede, durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmek, senagat mümkinçiliklerimizi giňeltmek, iş ýerleriniň döredilmegini gazanmak bilen ýaşaýşyň täze derejelerine çykdyk.
Biz dünýäniň iri kompaniýalary we abraýly maliýe düzümleri bilen ysnyşykly gatnaşyklary ýola goýup, ýurdumyzyň eksport mümkinçiliklerini hem artdyrdyk. Amatly geosyýasy we ykdysady şertlerde ýerleşen ýurdumyzyň kuwwatly mümkinçiliklere eýe bolan berkarar döwlet hökmünde dünýä giňişliginde tutýan ornuny pugtalandyrdyk. Şeýle hem ýurdumyzyň ägirt uly taslamalary özbaşdak hem-de hyzmatdaşlar bilen bilelikde durmuşa geçirmäge ukyply döwlete öwrülmeginiň üpjün edilendigi nygtaldy. Döwletimiziň berkararlygy, halkymyzyň bagtyýarlygy baradaky aladalar biziň ählimiziň borjumyzdyr diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Döwletimiziň bähbidi halkymyzyň bähbididir. Häzirki döwürde mähriban halkymyz baradaky hemmetaraplaýyn alada biziň döwletimiziň alyp barýan durmuş syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar.
Ýol çekmek, köpri gurmak, bina galdyrmak halkymyzda hemişe asylly, sogaply işler hasaplanypdyr. Biz hem şol gadymy ýolumyzy häzirki döwürde üstünlikli dowam etdirýäris diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy belledi.
Çykyşynyň dowamynda Gahryman Arkadagymyz Magtymguly Pyragynyň birnäçe parasatly sözlerini we halk nakyllaryny mysal getirdi. Türkmenistanda «Il saglygy — ýurt baýlygy» şygary esasy şygarlaryň biridir. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri sagdyn jemgyýetiň gülläp ösýän döwletiň daýanjy bolup durýandygyny belledi. Ýakynda ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň köpugurly düzüminiň üstüni ýetirjek döwrebap lukmançylyk desgalarynyň — Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkeziniň, Stomatologiýa merkeziniň we Halkara pediatriýa merkeziniň düýbüniň tutulmagy ýurdumyzda türkmenistanlylaryň saglygyny pugtalandyrmaga uly üns berilýändiginiň aýdyň mysaly hökmünde görkezildi.
Innowasion tehnologiýalaryň hem-de dünýä belli kompaniýalaryň öňdebaryjy enjamlarynyň işjeň ornaşdyrylmagy, ugurdaş edaralaryň giň ulgamy we olaryň hünärmenleriniň dünýäniň iri lukmançylyk merkezlerinde hünär taýýarlyklaryny geçmegi gysga wagtyň içinde ilata hödürlenilýän lukmançylyk hyzmatlarynyň ýokary derejesini üpjün etmäge, keselçiligi pese düşürmäge we ilatyň ortaça ömür dowamlylygyny artdyrmaga mümkinçilik berýär.
Bellenilişi ýaly, röwşen geljegimiz bolan çagalar baradaky alada halkymyzyň ynsanperwer kadalaryna hem-de halkara talaplara laýyklykda ýurdumyzda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolupdy we şeýle bolmagynda-da galýar. Bagtyýar çagalygyň Watany hökmünde ykrar edilen Türkmenistanda ýaş nesli watansöýüjilik, ynsanperwerlik, dostluk ruhunda terbiýelemek barada köp alada edilýär. Çagalaryň beden, aň-bilim, ruhy, ahlak we durmuş taýdan ösüşiniň üpjün edilmegine uly ähmiýet berilýär. Eneligi we çagalygy goramak «Saglyk» Döwlet maksatnamamyzda kesgitlenen möhüm ugur bolup durýar.
Ata-babalarymyzyň howandarlyga mätäçlere goldaw bermek bilen bagly asylly däplerinden ugur alnyp, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Bu gaznanyň ştab-kwartirasy Arkadag şäheriniň Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezinde ýerleşdirildi. Mälim bolşy ýaly, gaznanyň serişdeleriniň hasabyna howandarlyga mätäç çagalaryň köpüsiniň saglygy dikeldildi, biz bu işleri geljekde-de dowam etdireris diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy.
Halkyň saglygy diňe bir ýurduň baş baýlygy bolman, eýsem, türkmenistanlylaryň häzirki we geljek nesilleriniň bagtyýar geljeginiň hem berk binýadydyr diýmek bilen, Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň kämil we ýokary derejeli saglygy goraýyş ulgamyny döretmek boýunça alnyp barylýan toplumlaýyn işleriň «Döwlet adam üçindir!» diýen ýörelgäni baş şygar edinýän durmuş ugurly syýasatyň aýdyň beýanydygyny nygtady.
Garaşsyzlyk ýyllarynda şu günümiziň we geljegimiziň aýdyň bolmagy üçin ägirt uly işler bitirildi, belent sepgitlere ýetildi. Bu beýik işler halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen döwlet syýasatymyzyň netijesidir. Indiki wezipämiz ýurdumyzy mundan beýlägem gülledip ösdürmekden ybaratdyr. Bu wezipäni bolsa Garaşsyzlyk ýyllarynda, aýratyn hem, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe gazanylan üstünlikleri berkitmek, wagyz etmek, adamlary täze üstünliklere ruhlandyrmak arkaly berjaý edip bileris diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady we bu işlerde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň ornunyň uly bolmalydygyna ünsi çekdi.
Bellenilişi ýaly, ata-babalarymyzyň asylly däplerini dowam etdirip, döwlet ähmiýetli özgertmeleri geçirmäge, durmuş-ykdysady maksatnamalary amala aşyrmaga halk köpçüligi giňden çekilýär. Şunuň bilen baglylykda, bu meseleler boýunça teklipleri işläp taýýarlamagyň, maslahatlary bermegiň, agzybirligimizi, jebisligimizi, asudalygymyzy berkitmäge, Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň ösmegine, has-da kuwwatlanmagyna ýardam bermegiň Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň baş maksady we esasy wezipeleri bolup durýandygy aýdyldy.
Halk Maslahaty öňde durýan wezipeleri çözmekde — döwleti dolandyrmakda, halkymyzyň agzybirligini saklamakda, ýurdumyzy kuwwatlandyrmakda, ony dünýä tanatmakda täsirli mekdep bolmalydyr.
Mundan başga-da, Halk Maslahatynyň döredilmegi ýurdumyzy geljek 30 ýylda ösdürmegiň esasy ugurlaryny kesgitlän «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyny» durmuşa geçirmekde aýratyn ähmiýetli bolup durýar diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Bu jemgyýetçilik-syýasy waka halk bilen häkimiýetiň bitewüligini berkitmekde, demokratik kadalary kämilleşdirmekde nobatdaky möhüm ädimdir. «Döwlet adam üçindir!», «Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen ýörelgelerimize laýyklykda halkymyzyň hal-ýagdaýyny, durmuş goraglylygyny mundan beýläk-de gowulandyrmak ugrunda alyp barýan işlerimiziň dowamydyr.
Içeri we daşary syýasatdaky galkynyşlarymyz, döwletimiziň berkararlygy, halkymyzyň bagtyýarlygy meniň yhlasymyň, gije-gündizki aladalarymyň ýerine düşendigine kepil bolýar. Men muňa örän guwanýaryn diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işini kadaly alyp barmak üçin onuň Prezidiumy — Türkmenistanyň Halk Maslahatyna hasabat berýän, hemişelik hereket edýän kollegial edara döredilýär. Onuň düzümine Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy, Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň başlygy, Türkmenistanyň Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, Türkmenistanyň Baş prokurory, Türkmenistanyň adalat ministri we welaýatlaryň hem-de Aşgabat şäheriniň halk maslahatlarynyň başlyklary girýär.
Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow bu baradaky gürrüňi dowam edip, öňde duran esasy wezipelere ünsi çekmek bilen, Türkmenistanyň Konstitusion kanunynda göz öňünde tutulan ygtyýarlyklaryň çäklerinde Prezidiumyň mejlisleriniň yzygiderli geçiriljekdigini nygtady.
Şunuň bilen birlikde, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işiniň ata-babalarymyzyň hem eýeren, biziň döwletliligimiziň esaslaryny düzýän, milliligimize mahsus kadalara esaslanýandygy, bu kadalaryň demokratiýadan, aýanlykdan, adalatlylykdan, kanunyň h��kmürowanlygyndan, halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryny ileri tutmakdan, adamyň we raýatyň kanunyň öňündäki deňliginden, adamyň hukuklaryna we azatlyklaryna hormat goýmakdan, çözgütleri erkin ara alyp maslahatlaşmakdan hem-de kabul etmekden, jemgyýetçilik pikirini nazara almakdan ybaratdygy bellenildi.
Elbetde, Halk Maslahatynyň döwletimizde, jemgyýetimizde tutýan orny örän uly bolmalydyr diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we Halk Maslahatynyň işiniň käbir esasy ugurlaryna ünsi çekdi. Ilkinji nobatda, bu edara döwletimiziň alyp barýan bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik hem-de hoşniýetli goňşuçylyk syýasatyna we «Dialog — parahatçylygyň kepili» atly ýörelgämize eýerip, halkara soraglara degişli köptaraplaýyn işleri geçirmelidir, döwletleriň we halklaryň özara düşünişmegine, hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň täze nusgalarynyň işlenip taýýarlanylmagyna işjeň gatnaşmalydyr. Şunuň bilen baglylykda, Halk Maslahatynyň öňünde durýan esasy wezipeleriň biriniň dünýäniň ýurtlary bilen gatnaşyklary ösdürmekden hem-de giňeltmekden ybaratdygy bellenildi. Abraýly halkara we sebit guramalary bilen hyzmatdaşlyga uly üns bermegiň wajypdygy barada hem aýdyldy.
Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow biziň döwletimiziň durmuşa geçirýän «Açyk gapylar» syýasatynyň ähmiýeti barada aýdyp, Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň biziň ýurdumyza sebitde we bütin dünýäde häzirki zaman syýasy garaýyşlary we usullary ulanmak üçin giň mümkinçilikleri döredýändigini kanagatlanma bilen belledi.
Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek we ýurdumyzy strategik taýdan özgertmek Halk Maslahatynyň işiniň esasy ugurlarynyň hatarynda kesgitlenildi.
Biziň baş wezipelerimiz türkmen jemgyýetinde agzybirligi, jebisligi, ruhubelentligi we geljege bolan beýik ynamy has-da pugtalandyrmakdyr diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. Şunuň bilen baglylykda, türkmen maşgalasynyň esaslaryny goramakda we berkitmekde, onuň maddy üpjünçiligini gowulandyrmakda maşgala gymmatlyklarynyň ornunyň uludygy bellenildi. Şuny nazara alyp, Türkmenistanyň Halk Maslahaty halk bilen ysnyşykly gatnaşyklary ýola goýup, maşgalany goldamaga gönükdirilen işlere örän işjeň gatnaşmalydyr, Mejlisiň deputatlary bolsa ýurdumyzyň ministrlikleri we pudak edaralary hem-de halkara guramalar bilen netijeli hyzmatdaşlygy ýola goýmalydyr.
Halk Maslahaty häzirki döwürde döwlet bilen halkyň jebisligini, jemgyýetde maksatlaryň birdigini, ösüş ýollaryna bolan garaýyşlaryň bitewüligini ýüze çykarýan esasy jemgyýetçilik-syýasy güýç hökmünde öz ornuny pugtalandyrýar.
Halk Maslahatynyň agzalarynyň halkyň arasynda ýygy-ýygydan bolmagy, adamlary gyzyklandyrýan meseleleri içgin öwrenmegi, ýurdumyzda geçirilýän özgertmelerden habarly bolup, ilat arasynda, aýratyn hem, ýaşlarymyzyň arasynda degişli wagyz-nesihat işlerini geçirmekleri zerur bolup durýar diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri sözüni dowam etdi.
Şunda köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, teleradioýaýlymlaryň, döwürleýin metbugatyň, elektron neşirleriň, internet saýtlarynyň we beýleki media serişdeleriniň işine uly ähmiýet berilýändigi bellenildi. Olar halkymyz bilen jebis aragatnaşyk saklamagyň möhüm gurallary diýlip hasaplanylýar. Gahryman Arkadagymyz bu wezipeleri ýerine ýetirmegiň Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň köpçülikleýin habar beriş serişdeleri boýunça metbugat wekiliniň üstüne ýüklenendigini belledi. Şeýle hem ilaty halk häkimiýetiniň ýokary wekilçilikli edarasynyň işi bilen tanyşdyrmak üçin internet saýtynyň döredilendigi bellenildi.
Amala aşyrylýan işleriň ählisi türkmen döwletiniň, Türkmenistanyň Prezidentiniň alyp barýan syýasatlaryny goldamaga, geçirilýän özgertmeleriň netijeliligini artdyrmaga, halkymyzyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmaga gönükdirilendir.
Ýurdumyzda döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralarynyň, ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynyň, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň — Geňeşleriň ygtyýarlyklaryny, onuň işiniň tertibini, agzalarynyň we wezipeli adamlarynyň işiniň hukuk esaslaryny, tertibini we ygtyýarlyklaryny kesgitleýän Türkmenistanyň kanunçylygy hereket edýär. Milli kanunçylykda bu edaralara örän giň hukuklar we mümkinçilikler berilýär.
“Ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralary hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, bu edaralar welaýat, etrap, şäher häkimlikleri bolup durýar diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we welaýatlaryň, etraplaryň hem-de şäherleriň ýolbaşçylarynyň öňünde durýan esasy wezipelere ünsi çekdi.
“Döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralary hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna, Türkmenistanyň Konstitusiýasyna laýyklykda, döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralary, ýagny welaýatda — welaýat halk maslahaty; welaýat hukukly şäherde — şäher halk maslahaty; etrapda — etrap halk maslahaty; etrap hukukly şäherde — şäher halk maslahaty döredilýär diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy we welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň agzalarynyň esasy ygtyýarlyklaryny belledi.
Bellenilişi ýaly, 2023-nji ýylyň 26-njy martynda welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň agzalarynyň saýlawlarynda iň mynasyp, zähmeti, şahsy görüm-göreldesi bilen tapawutlanan adamlar saýlandy.
Wagt öňe tarap hereket edýär. Türkmenistan hem yzygiderli ösüşiň, giň gerimli özgertmeleriň ýoly bilen öňe barýar. Şunuň bilen baglylykda, halk maslahatlarynyň täze agzalarynyň öz işlerini döwrüň talabyna laýyk guramaklary üçin Türkmenistanyň Mejlisi olara ýardam berip durmaly. Olar bilen okuw maslahatlary gurap, degişli kanunçylyk namalary barada giňişleýin okuwlary geçirmeli. Türkmenistanyň Mejlisi Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen bilelikde «Döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralary hakynda» Kanuna laýyklykda, halk maslahatlarynyň işini kämilleşdirmek meselesine seretmeli.
Şunuň bilen birlikde, türkmen halkynyň Milli Lideri azyk howpsuzlygy, tebigaty goramak, ilatyň durmuş üpjünçiligi meseleleriniň ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynyň, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň elmydama üns merkezinde bolmalydygyny nygtady.
Mundan başga-da, döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralarynyň işiniň döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirilmelidigi hem-de olaryň ygtyýarlyklarynyň ýokarlandyrylmalydygy bellenildi. Olar öz işinde düzüminde hormatly ýaşulular bolan raýat jemgyýetiniň özboluşly mekdebine daýanmalydyr.
«Ýerli öz-özüňi dolandyryş hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda çäk, jemgyýetçilik öz-özüňi dolandyryş edaralary baradaky kadalar beýan edilýär. Hususan-da, öz-özüňi dolandyryş edaralary jemgyýetçilik başlangyçlarynda, degişli çäkde ýaşaýan ilatyň bähbitlerinden ugur alyp, ýerli ähmiýetli meseleleri özbaşdak çözmek maksady bilen döredilýär.
Şu nukdaýnazardan ugur alyp, kanunçylygymyzda kesgitlenilen bu edaranyň işini talabalaýyk ýola goýmak üçin Türkmenistanyň Mejlisi ýerlerde Geňeşler bilen degişli kanunçylyk namalary barada giňişleýin okuw-maslahatlary yzygiderli gurap durmalydyr diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi.
Ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralary, welaýat, şäher we etrap halk maslahatlary obadaky işjeň adamlar, mekdepleriň mugallymlary, medeniýet işgärleri bilen bilelikde ilatyň arasynda düşündiriş we terbiýeçilik işlerini geçirmelidir, oba ilatynyň durmuş şertlerini gowulandyrmak boýunça teklipleri taýýarlamalydyr diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.
Türkmenler «Maslahatly biçilen don gysga bolmaz» diýip, ýöne ýere aýtmandyrlar diýip bellemek bilen, türkmen halkynyň Milli Lideri ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynyň, welaýat, şäher we etrap halk maslahatlarynyň Türkmenistanyň Halk Maslahaty, Türkmenistanyň Mejlisi bilen ýakyndan aragatnaşyk saklap, her bir işi maslahatlaşyp çözmelidigini, Türkmenistanyň Halk Maslahatyna, Türkmenistanyň Mejlisine öz çäklerini ykdysady, durmuş we medeni taýdan ösdürmegiň esasy ugurlary boýunça has ähmiýetli teklipleri garamaga bermelidigini nygtady.
Milli parlamentiň deputatlary jemgyýetimiziň durmuşynyň, ondaky wakalaryň jümmüşinde bolmalydyrlar, döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralarynda, ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynda bolup, ýygy-ýygydan duşuşmaly we gürrüňdeş bolmalydyrlar diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi we şeýle pikir alyşmalaryň hereket edýän kanunçylyga üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek üçin peýdaly maglumatlary berjekdigine hem-de täze kabul edýän kanunlarymyza, geçirýän özgertmelerimize işjeňlik häsiýetini berjekdigine pugta ynam bildirdi.
Çykyşynyň ahyrynda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy ýerine ýetiriji häkimiýeti özgertmek, döwlet dolandyryş ulgamynyň işini düzgünleşdirmek we onuň netijeliligini ýokarlandyrmak baradaky käbir garaýyşlaryna mejlise gatnaşyjylaryň ünsüni çekdi, şeýle hem Türkmenistanyň Mejlisiniň we Ministrler Kabinetiniň, welaýatlaryň häkimlikleriniň öňünde durýan möhüm wezipeleri kesgitledi.
Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň döwlet esaslaryny pugtalandyrmaga, eziz Diýarymyzy ösdürmäge işjeň gatnaşmak, ýurdumyzda we sebitde pugta durnuklylygy, sebitleýin we halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de üpjün etmek wezipeleri bar. Şunuň bilen birlikde, raýat jemgyýetini yzygiderli ösdürmek üçin degişli işleri geçirmegiň, raýatlarymyzyň hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek boýunça täze başlangyçlar bilen çykyş etmegiň zerurdygy barada aýdyldy.
Gahryman Arkadagymyz şeýle hem hormatly Prezidentimiz tarapyndan durmuşa geçirilýän beýik özgertmelere gönükdirilen maksatnamalary, ýurdumyzy durmuş-ykdysady we medeni taýdan ösdürmegi hem-de alnyp barylýan giň gerimli özgertmeleri wagyz etmegiň we ilata giňden düşündirmegiň wajypdygyny nygtady.
Bu edaralaryň gözegçilik ygtyýarlyklaryny giňeltmegi göz öňünde tutmak möhüm wezipeleriň hatarynda görkezildi. Türkmen halkynyň Milli Lideri ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynyň, ýerli öz-özüňi dolandyryş ulgamynyň hukuk ýagdaýyna halkara tejribä laýyklykda doly seretmegiň hem-de olaryň ygtyýarlyklaryny, maliýe üpjünçilik we eýeçilik hukuk esaslaryny anyk kesgitlemek üçin degişli işleri geçirmegiň, ilata edilýän hyzmatlaryň hiliniň ýokary bolmagyny gazanmagyň zerurdygyny nygtady. Şu wezipelerden ugur alyp, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň işini guramagyň kanunçylyk esaslaryny berkitmek hem-de olaryň ýerine ýetiriji ýerli häkimiýet edaralary bilen özara gatnaşyklaryny düzgünleşdirmegiň netijeli ulgamyny döretmek möhümdir diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Hökümet ýerine ýetiriji häkimiýetiň tutuş ulgamy üçin jogapkärçilik çekýär diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi we ýurdumyzyň Hökümetiniň alyp barýan işleriniň netijeliligini ýokarlandyrmagyň, onuň her bir agzasynyň şahsy jogapkärçiligini artdyrmagyň wajypdygyna ünsi çekdi. Türkmenistanyň Mejlisi bilen Ministrler Kabinetiniň işiniň sazlaşykly we ylalaşykly alnyp barylmalydygy aýdyldy.
Bellenilişi ýaly, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary kadalaşdyryjy hukuk namalaryny wagtynda kabul etmek boýunça degişli işleri geçirmelidir. Ýurdumyzda kabul edilen Maksatnamalarda göz öňünde tutulan ägirt uly özgertmeleriň hukuk esasyny döretmek, bazar ykdysadyýeti şertlerinde pudaklaryň netijeliligini ýokarlandyrmaga, olaryň dünýä ykdysady giňişligine işjeň goşulmagyna gönükdirilen täze kanunçylyk namalaryny kabul etmek hem-de kanunlary yzygiderli kämilleşdirmek Türkmenistanyň Mejlisiniň ilkinji nobatdaky örän möhüm wezipesidir diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň abadançylygyny, halkymyzyň eşretli we döwrebap durmuşyny üpjün etmek barada edýän ýadawsyz aladalarynyň, amala aşyrýan işleriniň netijesinde uly üstünlikler gazanylýar. Arkadag şäheri munuň aýdyň mysallarynyň biridir. Şu günler bu şäheri dabaraly ýagdaýda ulanmaga bermäge taýýarlyk görülýär.
Bu «akylly» şäheriň innowasion taslamasy dünýäniň we milli binagärligiň, bezegiň, tehnologik üpjünçiligiň iň gowy nusgasyny özünde jemleýär. Şäher düzümi durmuş we beýleki maksatly desgalaryň toplumyny, şol sanda çagalar baglaryny, mekdepleri, beýleki ýöriteleşdirilen okuw mekdeplerini, saglygy goraýyş, medeniýet, söwda, hyzmatlar ulgamlarynyň edaralaryny, sport desgalaryny, edara binalaryny özüne birleşdirýär.
Ýakynda Arkadag şäheriniň hukuk ýagdaýyny, şonuň ýaly-da wezipelerini amala aşyrmagy bilen baglylykda döwlet häkimiýet edaralarynyň işiniň hukuk, guramaçylyk we beýleki esaslaryny kesgitleýän «Arkadag şäheri hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi, şäheriň düzüminde Kärizek hem-de Gorjaw etraplary döredildi diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.
«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» bellenilişi ýaly, geljek ýedi ýylda ýurdumyzyň önümçilik mümkinçiliklerini durmuşa geçirmek, ýaşaýyş-durmuş ulgamyny ösdürmek üçin uly möçberlerde maýa goýumlar gönükdirilýär.
Arkadagly Serdarymyz Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine girişmek dabarasynda eden çykyşynda: “Her bir maşgalany häzirki zaman öýi ýa-da jaýy bilen üpjün etmek meniň esasy aladalarymyň biri bolar” diýip belledi. Bu işiň üstünlikli amal edilmegi bolsa şähergurluşyk işi bilen berk baglanyşyklydyr. Häzirki zaman şähergurluşygy ykdysady işiň örän çylşyrymly görnüşleriniň biri bolup, onda dünýäniň ösüş meýillerini we jemgyýete mahsus bolan milli aýratynlyklaryň özara sazlaşygyny gazanmak zerur bolup durýar diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi.
Bu işiň ýene bir tapawutly tarapy onuň ýurduň durnukly ykdysady ösüşiniň kepilleriniň biri hökmünde çykyş etmegidir. Bu ugurdaky işleriň ýokary derejede alnyp barylmagynyň esasy kepili bolsa döwrebap kanunçylykdyr. Ýaňy-ýakynda kabul edilen «Ýaşaýyş jaýlarynyň we gozgalmaýan emläge degişli başga obýektleriň paýly gurluşygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetme we goşmaça girizmek hakynda», «Şähergurluşyk işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna goşmaçalar we üýtgetme girizmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynyň ähmiýetine aýratyn üns çekildi.
Türkmenistanyň Konstitusiýasyna we kanunlaryna laýyklykda, Arkadag şäherinde we onuň etraplarynda Arkadag şäheriniň halk maslahaty we onuň etraplarynyň halk maslahatlary döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralary bolup durýarlar. Arkadag şäheriniň we onuň etraplarynyň halk maslahatynyň agzalarynyň saýlawlarynyň tertibi Türkmenistanyň kanunlary bilen bellenilýär. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi topara hem-de Türkmenistanyň Mejlisine
Arkadag şäheriniň we täze döredilen etraplaryň halk maslahatlarynyň agzalarynyň saýlawlaryny geçirmek bilen bagly işleri guramagy tabşyrdy.
Ýurdumyzda ýaşlarymyzyň kämil bilim almagy, halkymyza, Watanymyza gerekli adamlar bolup ýetişmekleri üçin ýaşlar syýasatyny durmuşa geçirmek, ilat arasynda sagdyn durmuş kadalaryny berkarar etmek bilen bagly wezipeler döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezildi.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, BMG tarapyndan yglan edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň zerur şerti hökmünde ekologiýa meselelerine möhüm orun degişlidir. Türkmenistan bu möhüm wezipeleri çözmäge anyk goşant goşup, uzak geljek üçin niýetlenen, ylmy taýdan esaslandyrylan tebigaty goraýyş strategiýasyny toplumlaýyn durmuşa geçirýär. Halk Maslahatynyň işinde bu meselä hem aýratyn ähmiýet berilmelidir diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy.
Biziň ýurdumyzda dürli tebigy baýlyklaryň, çig mal serişdeleriniň örän uly gorlary bar diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi we olaryň halkymyzyň hyzmatyna, bähbitlerine gönükdirilmelidigini, goralyp saklanylmalydygyny hem-de geljekki nesillere ýetirilmelidigini nygtady.
Şunuň bilen birlikde, milli baýlyklarymyzy, çig mal serişdelerimizi senagat taýdan özleşdirip, netijeli ulanmak, dünýä bazarlaryna diňe bir çig mal bilen däl-de, taýýar önümler bilen çykmak üçin zawodlary, fabrikleri, beýleki senagat desgalaryny, köprüleri, howa menzillerini, demir ýollary, awtomobil ýollaryny gurmagy ýene-de dowam etdirmegiň wajypdygy bellenildi.
Ýurdumyzyň ulag-üstaşyr geçirijilik ukybyny, himiýa, elektroenergetika, nebitgaz senagatlarynyň mümkinçiliklerini netijeli ulanyp, olary Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge degişli soraglary çözmäge gönükdirmelidiris diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Telekeçiligi goldamak, ýurdumyzda öndürilýän önümleriň möçberlerini artdyrmak, içerki bazarlarda azyk bolçulygyny üpjün etmek, täze önümçilikleri we iş orunlaryny döretmek, ilaty ýaşaýyş jaýlary bilen üpjün etmek ýaly çäreler halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga gönükdirilendir.
Täze taryhy döwürde parlament diplomatiýasy hem hil taýdan täze derejä we işjeň häsiýete eýe bolýar. Ýurdumyzyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna laýyklykda, bu syýasat üstünlikli dowam etdirilýär. Munuň özi Bitarap döwletimiziň halkara başlangyçlaryny goldamakda möhüm gural bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, bir palataly parlamentiň parlamentara gatnaşyklaryň ösdürilmegine, halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryny milli kanunçylyga ornaşdyrmak babatda öňde goýan wezipelerimizi üstünlikli ýerine ýetirmäge ýardam etjekdigi bellenildi.
Şunuň bilen bir hatarda, nygtalyşy ýaly, milli kanunçylyk binýadynyň kämilleşdirilmegi döwletimizi syýasy, ykdysady, durmuş we medeni babatda ösdürmek üçin möhümdir. Halkara tejribeden ugur alyp, Mejlisiň deputatlary kanunçylyk namalaryny yzygiderli döwrebap ýagdaýa getirmelidir diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy we ähli işlerde diňe halkymyzyň bähbitlerinden ugur alynmalydygyna ýene-de bir gezek ünsi çekdi. Sebäbi halkymyzyň bähbitleri döwlet häkimiýetiniň esasy wezipeleriniň biri bolup durýar.
Gahryman Arkadagymyz aýdylanlary jemläp, alnyp barylýan ähli işleriň Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygyny goramaga, hemişelik Bitaraplygyny berkitmäge, ýurdumyzy gülledip ösdürmäge, halkymyzyň parahat, abadan durmuşda, bolçulykda ýaşamagyny üpjün etmäge gönükdirilmelidigini nygtady.
Bellenilişi ýaly, Halk Maslahatynyň agzalarynyň her biri bu möhüm işlere öz mynasyp goşandyny goşmalydyr, ilat arasynda, esasan hem, ýaşlary�� arasynda döwletimiziň her bir adamyň abadan durmuşda ýaşamagyna gönükdirilen ynsanperwer içeri we daşary syýasatyny, milli kanunçylygy wagyz etmäge ýakyndan gatnaşmalydyr.
Geljekde alnyp baryljak işleri has-da kämilleşdirmek, netijeliligini artdyrmak ugrunda degişli teklipleri taýýarlap, ýerine ýetirmek üçin Türkmenistanyň Ministrler Kabinetine ibermek Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň öňünde durýan esasy wezipeleriň biridir.
Garaşsyz Watanymyza buýsanjymyzy, nurana ertirlere ynamymyzy, aýdyň maksatlarymyzy belentde tutup, halkymyzyň isleg-arzuwlary esasynda 2023-nji ýyla «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» diýip at berildi. Munuň özi Watanymyzyň geljegi bolan ýaşlara bildirilen uly ynamdyr.
Biz halkymyzyň, şol sanda ýaşlarymyzyň watansöýüjiligine, zehinine we yhlasyna daýanyp, eziz Watanymyzy rowaçlyklaryň ýurduna öwürjekdigimize, siziň her biriňiziň Türkmenistan döwletimiziň Garaşsyzlygyny, hemişelik Bitaraplygyny berkitmäge, halkymyzyň abadançylygyny, bagtyýarlygyny üpjün edýän işlerden çetde durmajakdygyňyza, ähli ukyp-başarnygyňyzy halkymyza hyzmat etmäge gönükdirjekdigiňize pugta ynanýarys diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy belledi.
Birleşen tagallalarymyz, agzybirlikli we yhlasly zähmetimiz netijesinde, ata Watanymyzy gülledip ösdürip, şöhratly taryhymyzyň sahypalaryna altyn harplar bilen ýazyljak, geljek nesillerimize nusga boljak işleri bitirip bileris diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowa söz berdi. Ol bu günki geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisiniň uly ähmiýetini aýratyn nygtady.
Wise-premýer, daşary işler ministri Gahryman Arkadagymyzyň döwlet işgäri hökmünde köp ýyllyk terjibesini paýlaşandygy, mejlisde çuň manyly çykyş edendigi hem-de öz öňlerinde halkymyzyň bagtyýar durmuşyna gönükdirilen möhüm wezipeleri goýandygyny belläp, bu ugurda işleri has-da kämilleşdirmek boýunça degişli çäreleriň görüljekdigini nygtady.
Çykyşda bellenilişi ýaly, häzirki wagtda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda halkara gatnaşyklarda taryhy ösüşlere eýe bolup, Birleşen Milletler Guramasy bilen işjeň hyzmatdaşlygy alyp barýar.
Daşary işler ministri şu günki wakanyň möhümdigine ünsi çekip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde geçirilen mejlisde Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň döredilendigini, onuň düzüminiň kesgitlenendigini belledi.
Bu ýokary wekilçilikli edaranyň halkymyzyň jebisligini berkidýän güýçdügini nygtap, wise-premýer, ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy türkmen halkynyň Milli Liderine hem-de hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, uzak ömür, alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Soňra Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy D.Gulmanowa söz berildi. Onuň çykyşynda bellenilişi ýaly, ýurdumyzyň syýasy-jemgyýetçilik durmuşynda taryhy waka öwrülen Halk Maslahatynyň mejlisiniň geçirilmegi, onda möhüm wezipeleriň kesgitlenilmegi türkmenistanlylaryň kanuny bähbitlerini goramaga, halkymyzyň abadan we parahat durmuşyny üpjün etmäge, uly ykdysady ösüşleri gazanmaga ýardam eder.
Häzirki wagtda Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan döwlet syýasatyny durmuşa geçirmek, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ägirt uly özgertmeleriniň hukuk esaslaryny döretmek boýunça giň gerimli işleriň geçirilýändigi bellenildi.
Mejlisiň Başlygy türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň bu günki mejlisde milli kanunçylygy mundan beýläk hem kämilleşdirmek boýunça öňe süren asylly başlangyçlaryndan ugur alyp, parlamentiň deputatlarynyň bu ugurdaky işleri, halkara kadalara laýyklykda, netijeli dowam etdirjekdiklerine ynandyrdy.
Soňra Halk Maslahatynyň Diwanynyň iş dolandyryjysy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty K.Babaýewe söz berildi. Çykyşda nygtalyşy ýaly, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu mejlisiň barşynda öňe süren anyk teklipleri döwürleriň we nesilleriň özara baglanyşygyny üpjün eder, iň esasysy bolsa halkymyzyň kanuny bähbitlerini mundan beýläk hem gorar. Şunuň bilen baglylykda, öňde goýlan wezipeleri iş ýüzünde durmuşa geçirmek, ilatyň arasynda taryhy başlangyçlaryň ähmiýetini giňden düşündirmek, adamlaryň pikirlerini diňlemek möhüm işler hökmünde kesgitlenildi.
Bellenilişi ýaly, milli kanunçylygymyzy kämilleşdirmek işlerinde umumy ykrar edilen halkara kadalaryň berjaý edilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Şunuň bilen baglylykda, dünýäniň öňdebaryjy tejribesini ornaşdyrmak boýunça degişli işler geçirilýär. Konstitusion Kanunyň esasy maksady her bir raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramakdan, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmakdan, parahatçylygy üpjün etmekden ybaratdyr.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň bu ugurda goýan wezipelerini üstünlikli durmuşa geçirmek üçin halk bilen jebis işleniljekdigine ynandyryp, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň iş dolandyryjysy, Mejlisiň deputaty K.Babaýew Arkadagly Serdarymyza we Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, uzak ömür, alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Soňra mejlis Türkmenistanyň Mejlisiniň Ylym, bilim, medeniýet we ýaşlar syýasaty baradaky komitetiniň başlygy B.Seýidowanyň çykyşy bilen dowam etdi. Bellenilişi ýaly, halka hyzmat etmegiň beýik nusgasyny görkezen Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan ägirt uly özgertmeleriň başyny başlady. Şol özgertmeler häzirki döwürde Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda üstünlikli amala aşyrylýar. B.Seýidowa mejlisde ýaş türkmenistanlylary döwletimiziň jemgyýetçilik-syýasy durmuşyna işjeň çekmek, olaryň sanly tehnologiýalardan baş çykarýan, döwrebap hünärmenler bolup ýetişmekleri babatdaky ymtylmalaryny höweslendirmek, ýaşlary watançylyk hem-de ynsanperwerlik ruhunda terbiýelemek boýunça uly işleriň alnyp baryljakdygyna ynandyrdy.
Mejlisiň deputatlary öz işinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň öňde goýan wezipelerinden ugur alarlar. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda Arkadagly Serdarymyzyň ýurdumyzyň bilim ulgamyny kämilleşdirmek meselelerine uly üns bermeginiň netijesinde täze okuw mekdepleriniň ençemesi gurlup ulanylmaga berildi. Şol mekdeplerde ýaş nesliň döwrebap bilim almagy üçin ähli şertler döredildi, zerur bolan ugurdaş enjamlar bilen üpjün edilen sport meýdançalary göz öňünde tutuldy. Munuň özi sportuň muşdaklary üçin giň mümkinçilikleri açýar.
Häzirki wagtda ýaşlarymyz dürli dilleri suwara bilýärler. Ýurdumyzda daşary ýurt dillerine ýöriteleşdirilen bilim ojaklarynyň ençemesi hereket edýär.
Soňra mejlisde Aşgabat şäheriniň halk maslahatynyň başlygy, Hormatly il ýaşulusy G.Ataýewe söz berildi. Ol Halk Maslahatynyň şu günki geçirilen mejlisiniň halkymyz üçin taryhy waka bolup durýandygyny belledi. G.Ataýew bu mejlise gatnaşmagyň özi üçin hormatdygyny belläp, türkmen halkynyň Milli Lideriniň ýaşlara uly üns berýändigini, ýaşuly nesle ägirt uly hormat goýýandygyny buýsanç bilen nygtady. Gahryman Arkadagymyz çuň manyly çykyşynda ýaş nesliň döwletiň durmuşyndaky ornuna aýratyn üns berdi. Munuň özi Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ýaş türkmenistanlylara ägirt uly ynam bildirilýändiginiň aýdyň mysalydyr.
Hormatly il ýaşulusynyň belleýşi ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň şu mejlisde ýaşlar barada aýdan parasatly sözleri, olaryň öňünde goýlan wezipeler halkymyzyň arasynda giňden wagyz ediler. Munuň üçin ähli zerur şertler dörediler.
Bellenilişi ýaly, türkmen halkynyň Milli Lideri islendik işde ýaşululara sala salýar. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýanynda Ýaşulular geňeşiniň döredilmegi we onuň düzgünnamasynyň tassyklanylmagy hem ýurdumyzda döwletli tutumlar tutulanda ýaşulularyň pähim-pendine uly ornuň degişlidiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Gahryman Arkadagymyz mejlisiň jemini jemläp, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň düzümine täze saýlanan Mejlisiň deputatlarynyň, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalarynyň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň kanunçylyk esaslaryny üpjün etmäge mynasyp goşantlaryny goşjakdyklaryna ynam bildirdi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy mejlisi tamamlap, oňa gatnaşanlara jogapkärli işlerinde üstünlikleri arzuw etdi we bu ýerden ugrady.
2023-nji ýylyň marty: Türkmenistanyň Prezidentiniň daşary syýasy başlangyçlaryndan ugur alyp
Şu ýylyň mart aýynyň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýän «Açyk gapylar» syýasatynyň çäklerinde ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň netijeli işleri alyp barýandyklarynyň aýdyň subutnamasy boldy. Daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň gatnaşmagynda dürli görnüşde geçirilen işewürlik duşuşyklary, gepleşikler, forumlar, Türkmenistanyň ynanyşmak, deňhukuklylyk, özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda giň halkara hyzmatdaşlyga gönükdirilen daşary syýasat ugrunyň üstünliklere beslenýändigini tassyklady.
1-2-nji martda Türkmenistanyň wekiliýeti Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça komitetiniň 137-nji mejlisiniň işine gatnaşdy. Onuň dowamynda ýurdumyzda adam hukuklarynyň goraglylygyny üpjün etmek we bu ugurda kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça ulgamlaýyn işleriň alnyp barylýandygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, halkara borçnamalaryň hem-de BMG-niň şertnamalaýyn edaralarynyň maslahatlarynyň ýerine ýetirilmegine aýratyn üns berilýär. Mejlisiň çäklerinde Adam hukuklary boýunça komitet Türkmenistanyň Raýat we syýasy hukuklar hakynda halkara paktyň kadalarynyň we düzgünleriniň ýerine ýetirilişi boýunça üçünji döwürleýin hasabatyna garady.
Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň Mejlisiniň täze çagyrylyşynyň birinji maslahatyna gatnaşdy
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň birinji maslahaty geçirildi. Onuň dowamynda milli parlamentiň täze ýolbaşçy düzümi saýlanyldy, şeýle hem deputatlaryň öňünde durýan esasy wezipeler kesgitlenildi.
Mejlisiň maslahatyna gatnaşmak üçin Jemgyýetçilik guramalarynyň merkeziniň maslahatlar zalynda altynjy we ýedinji çagyrylyşyň deputatlary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriň, Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň wekilleri we beýlekiler ýygnandylar.
***
Döwlet Baştutanymyz maslahata gatnaşyjylary mübärekläp, şu ýylyň 26-njy martynda ýurdumyzyň syýasy-jemgyýetçilik durmuşynda örän möhüm wakanyň bolandygyny — Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlarynyň geçirilendigini belledi. Demokratik ýörelgeler esasynda geçirilen saýlawlara ýurdumyzyň raýatlary ýokary işjeňlikde gatnaşdylar.
Bilşiňiz ýaly, şu ýylyň ýanwar aýynda ýurdumyzda möhüm konstitusion özgertmeler hem amala aşyryldy. Halk häkimiýetiniň ýokary wekilçilikli edarasy bolan Türkmenistanyň Halk Maslahaty döredildi. Gahryman Arkadagymyz Halk Maslahatynyň Başlygy wezipesine bellenip, türkmen halkynyň Milli Lideri diýlip ykrar edildi diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady.
Bu gün bolsa biz Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň birinji maslahatyny geçirýäris diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi hem-de ony açyk diýip yglan etdi. Türkmenistanyň Döwlet senasy ýaňlanýar.
Mejlisiň gün tertibi tassyklanandan soňra, Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň başlygy G.Myradowa söz berildi. Ol ählihalk saýlawlarynyň netijeleri barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň deputatlarynyň saýlawlary Türkmenistanyň Konstitusiýasyna, milli kanunçylyga hem-de ykrar edilen halkara kadalara laýyklykda, aýanlyk ýagdaýynda, bäsleşik esasynda geçirildi. Saýlaw möwsüminde dalaşgärleri hödürlemek maksady bilen, ýurdumyz boýunça 125 saýlaw okrugy, ses bermek üçin 2644 saýlaw uçastogy, Türkmenistanyň daşary ýurtlardaky diplomatik wekilhanalarynyň we konsullyk edaralarynyň ýanynda 42 saýlaw uçastogy döredildi.
Mejlisiň deputatlarynyň saýlawlary boýunça Türkmenistanyň syýasy partiýalary tarapyndan 175, raýatlar toparlary tarapyndan 83 adam deputatlyga dalaşgärlige hödürlenip, 258 dalaşgär bellige alyndy. Dalaşgärleriň wagyz işlerini geçirmekleri üçin deň şertler döredildi. Olaryň çykyşlarynyň 258-si teleýaýlymlara berildi. Dalaşgärlere dahylly maglumatlar gazetlerde çap edilip, halka ýetirildi. Olar saýlawçylar bilen duşuşyklaryň 700-den gowragyny geçirdiler. Saýlaw uçastoklarynyň 240-synda ses berlişi onlaýn tertipde göni görkezildi.
Şeýle hem merkezi saýlaw toparynyň ýolbaşçysy saýlawlara syn etmäge milli synçylaryň 3 müňe golaýynyň, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyndan, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasyndan, Türki Döwletleriň Guramasyndan, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyndan, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasyndan halkara synçylaryň 60-synyň, Türkmenistanda işleýän daşary ýurtly diplomatlardan hem 32-siniň gatnaşandygyny habar berdi. Halkara guramalaryň synçylar toparlary brifingleri geçirip, Türkmenistanyň demokratik kadalara ygrarlydygyny, saýlawlaryň açyklyk şertlerinde, aýanlyk ýagdaýynda, demokratik ýörelgelere laýyklykda, giň bäsleşik esasynda, guramaçylykly geçirilendigini bellediler.
Nygtalyşy ýaly, ýurdumyzyň raýatlary saýlawlara işjeň gatnaşdylar. Türkmenistan boýunça jemi 3 million 496 müň 368 saýlawçydan 3 million 185 müň 935-si ses berip, 91,12 göterim gatnaşyk boldy. Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlygyna 125 adam, şol sanda Türkmenistanyň Demokratik partiýasyndan 65 (52 göterim), Senagatçylar we telekeçiler partiýasyndan 18 (14,5 göterim), Agrar partiýadan 24 (19 göterim), raýatlaryň toparlaryndan 18 (14,5 göterim) adam saýlanyldy. Mejlisiň saýlanan deputatlarynyň 25,60 göterimi zenanlar, 99 göterime golaýy ýokary bilimli raýatlardyr. Şolaryň 10 göterime golaýy ýaşy 30-a çenli, 40,80 göterimi bolsa ýaşy 40-a çenli bolan adamlardyr. Saýlanan deputatlaryň 45 göterimi ylym, bilim ulgamlarynda, syýasy-jemgyýetçilik guramalarynda, 11 göterimi saglygy goraýyş, 6 göterimden köprägi maliýe we ykdysadyýet, 5 göterimi durmuş üpjünçiligi, 4 göterimi oba hojalyk ulgamlarynda, şeýle-de beýleki ulgamlarda zähmet çekýän raýatlardan ybarat.
Merkezi saýlaw toparynyň şu ýylyň 29-njy martynda geçirilen mejlisinde saýlawlarda ses bermegiň netijeleri jemlenildi we saýlawlar Türkmenistanyň Konstitusiýasyna, Saýlaw kodeksine laýyklykda geçirildi diýlip ykrar edildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýygnananlara ýüzlenip, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň saýlawlarynyň netijeleri barada Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň başlygynyň hasabatyndan görnüşi ýaly, 2023-nji ýylyň 26-njy martynda geçirilen saýlawlaryň netijeleri boýunça Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň 125-si saýlanyldy. Mejlisiň deputatlaryny saýlamak işi ýurdumyzyň saýlaw kanunçylygyna laýyklykda geçirildi diýip belledi.
Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, «Türkmenistanyň Mejlisi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 3-nji maddasyna laýyklykda, täze çagyrylyşyň deputatlarynyň ygtyýarlyklary Mejlisiň birinji maslahatynda ykrar edilýär. Şunuň bilen baglylykda, Mejlisiň mandat toparynyň teklibi boýunça Mejlisiň deputatlarynyň ygtyýarlyklaryny ykrar etmek hakynda karar kabul etmeli diýip, hormatly Prezidentimiz mandat toparynyň ses bermek arkaly saýlanylmalydygyny belledi.
Milli parlamentariler mandat toparynyň düzümi bilen tanşyp, degişli karary kabul etmek arkaly ony biragyzdan tassykladylar.
Maslahat mandat toparynyň başlygy, Mejlisiň deputaty B.Seýilowyň hasabaty bilen dowam etdi. Ol Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda giň bäsdeşlik, aýanlyk ýörelgeleri esasynda, milli kanunçylygymyza hem-de halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryna laýyklykda geçirilen Mejlisiň deputatlarynyň saýlawlarynyň ata Watanymyzda demokratiýanyň dabaralanmasy bolandygyny belledi. Saýlawlar gününde ýurdumyzyň raýatlary ýokary işjeňlik görkezdiler.
Merkezi saýlaw toparyndan berlen resminamalar esasynda mandat topary Mejlisiň ýedinji çagyrylyşynyň düzümine saýlanan deputatlaryň ygtyýarlyklaryny barlady. Saýlawlar Türkmenistanyň Konstitusiýasyna we ýurdumyzyň Saýlaw kodeksine laýyklykda saýlaw okruglarynyň 125-sinde geçirildi. Syýasy partiýalar hem-de degişli saýlaw okrugynyň çäginde ýaşaýan raýatlar toparlary tarapyndan deputatlyga hödürlenen dalaşgärleriň 258-si bellige alyndy. Saýlawlaryň netijeleri esasynda merkezi saýlaw tarapyndan saýlanan dalaşgärleriň 125-si Mejlisiň düzümine saýlanan deputatlar hökmünde bellige alyndy. Ozal habar berlişi ýaly, deputatlaryň täze düzüminiň hatarynda senagat-gurluşyk we ulag-aragatnaşyk ulgamlarynda, oba hojalygynda, ylym we bilim, medeniýet, sungat, saglygy goraýyş, durmuş üpjünçiligi edaralarynda, maliýe-ykdysady toplumda we beýleki pudaklarda işleýän adamlar bar. Täze saýlanan deputatlaryň 32-si ýa-da 25,60 göterimi zenanlardyr. Şeýle hem deputatlar düzüminiň ýaş boýunça görkezijileri barada habar berildi.
Mandat toparynyň başlygy çykyşyny jemläp, saýlanan 125 deputatyň ygtyýarlyklarynyň ykrar edilendigini habar berdi. Ýokarda beýan edilenler esasynda Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 80-nji we “Türkmenistanyň Mejlisi hakynda” Kanunyň 8-nji maddasyna laýyklykda, “Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň ygtyýarlyklaryny ykrar etmek hakynda” Türkmenistanyň Mejlisiniň kararynyň taslamasy taýýarlanyldy. Hödürlenen resminama deputatlar tarapyndan biragyzdan kabul edildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow maslahaty dowam edip, Mejlisiň täze saýlanan deputatlaryny saýlawlarda gazanan üstünlikleri bilen tüýs ýürekden gutlady hem-de saýlawçylaryň bildiren ynamyny ödäp, uly abraýa eýe bolmaklaryny arzuw etdi.
Soňra Mejlisiň altynjy çagyrylyşynyň deputatlar düzüminiň ýolbaşçysy G.Mämmedowa söz berildi. Ol türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa hem-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa hemmetaraplaýyn goldawy, altynjy çagyrylyşyň deputatlar düzüminiň öňünde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmegi babatda döredilen şertler we mümkinçilikler üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ähli bilimini hem-de toplan tejribesini ulanyp, mundan beýläk-de eziz Watanymyzyň gülläp ösmeginiň bähbidine tutanýerli zähmet çekjekdigine ynandyrdy.
Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallalary bilen Türkmenistanyň Mejlisiniň işi täze derejelere ýetirildi. Döwlet Baştutanymyz G.Mämmedowa hem-de Türkmenistanyň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň deputatlaryna hukuk özgertmelerini geçirmäge goşan goşantlary üçin minnetdarlyk bildirdi.
***
Döwlet Baştutanymyz ýygnananlara ýüzlenip, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň netijesinde syýasatda, ykdysadyýetde, medeni-durmuş ugurlarynda uly ösüşleriň gazanylýandygyny belledi. Türkmenistanyň ynsanperwerlik, parahatçylyk söýüjilik ýörelgelerine esaslanýan içeri we daşary syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär. Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň demokratik we hukuk esaslarynyň pugtalandyrylmagy, milli hukuk binýadynyň yzygiderli kämilleşdirilmegi «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» we beýleki kabul edilen maksatnamalarda kesgitlenen wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň möhüm şertleri bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady.
Türkmenistanda adamyň we raýatyň Konstitusiýada hem-de kanunlarda kepillendirilen hukuklaryny, azatlyklaryny goramak biziň alyp barýan döwlet syýasatymyzyň baş maksady bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, bu işleriň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek ýurduň kanun çykaryjy edarasynyň esasy wezipeleriniň biri bolmaly. Şunuň bilen baglylykda, raýat-hukuk gatnaşyklaryny kämilleşdirmek maksady bilen, häzirki döwrüň talaplaryndan we oňyn halkara tejribeden ugur alyp, Türkmenistanyň Raýat kodeksiniň täze rejelenen görnüşini taýýarlamak zerur bolup durýar. Türkmenistanyň Administratiw hukuk bozulmalary hakynda kodeksine we beýleki kodekslere üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek boýunça işler alnyp barylmalydyr.
Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 134-nji maddasyna laýyklykda, Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň bazar gatnaşyklary ýörelgelerine esaslanýandygyny göz öňünde tutup, bu ugurdaky kanunçylygy hem kämilleşdirmek möhümdir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Bellenilişi ýaly, Watanymyza, döwletimize, halkymyza wepaly, watansöýüjilik ruhunda terbiýelenen, ahlak taýdan durnukly, sagdyn pikirli hem-de hünär taýdan kämil harby gullukçylary kemala getirmek we olaryň hukuk goraglylygyny kämilleşdirmek maksady bilen, «Harby gullukçylaryň hukuk ýagdaýy hakynda» we «Harby borçlulyk we harby gulluk hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryna täzeden seretmek wajypdyr.
Milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň ykdysady we maliýe görkezijilerinden ugur alnyp, geljek ýylda amala aşyrylmaly işleriň ykdysady hasaplamalaryny edip, «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasyny işläp taýýarlamak boýunça işlere häzirki wagtdan taýýarlyk görmek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady.
Döwlet býujetine seredilende, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda durnukly ösüş depginlerini üpjün etmek, goşmaça iş orunlaryny döretmek we zähmet haklaryny yzygiderli ýokarlandyrmak, ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny berkitmek, halkyň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen maksatnamalary durmuşa geçirmek bilen bagly wezipelere üns berilmelidir. Döwlet serişdelerini aýawly ulanmak, býujet-salgyt, pul-karz gatnaşyklaryny düzgünleşdirýän kanunçylyk namalaryny işläp taýýarlamak esasy maksatlaryň hatarynda kesgitlenildi. Aýdylanlary nazara alyp, işewürlik gurşawyny gowulandyrmaga, telekeçilik işini höweslendirmäge, maliýe durnuklylygyny üpjün etmäge, gazna bazaryny ösdürmäge hem-de bäsleşikli bazar gurşawyny döretmäge gönükdirilen kadalar bilen bagly «Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň Bitewi kanunyna, Türkmenistanyň Gümrük kodeksine, beýleki kanunlara döwrebap üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek zerur bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
«Paýdarlar jemgyýetleri hakynda», «Kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak hakynda», «Daşary ykdysady iş hakynda», «Gymmatly kagyzlar bazary hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça işleri dowam etdirmek möhümdir. Çykyşynyň dowamynda hormatly Prezidentimiz Halkara Zähmet Guramasynyň esasy kadalaşdyryjy namalaryndan gelip çykýan düzgünleri Türkmenistanyň zähmet kanunçylygyna ornaşdyrmak, zähmet gatnaşyklaryny kämilleşdirmek we zähmet şertlerini gowulandyrmak, işgärleriň konstitusion zähmet hukuklaryny kepillendirmek maksady bilen, «Türkmenistanyň Zähmet kodeksine üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasyny işläp taýýarlamagyň maksadalaýykdygyny belledi.
Ösüp gelýän ýaş nesilleri durmuş taýdan goldamak, çagalaryň saglygynyň dikeldilmegine ýardam bermek, olaryň bagtyýar durmuşda ýaşamagyny üpjün etmek hem-de olarda Watana wepalylyk, ruhubelentlik, arassa ahlaklylyk, ynsanperwerlik, halallyk ýaly häsiýetleri kemala getirmek üçin amatly şertleri döretmek boýunça uly işler durmuşa geçirilýär. Bellenilişi ýaly, howandarlyga mätäç çagalaryň jemgyýetiň we döwletiň durmuşyna doly gatnaşmaga bolan hukuklarynyň durmuşa geçirilmegine ýardam bermek, olary durmuş taýdan goramagyň goşmaça kepilliklerini bellemek biziň ynsanperwer syýasatymyzyň möhüm ugrudyr. Şunuň bilen birlikde, Türkmenistanyň Maşgala kodeksine, raýat ýagdaýynyň namalary hakynda kanunçylyga hem täzeden seretmegiň maksadalaýyk boljakdygy nygtaldy.
Ýurdumyz uglewodorod çig malynyň dünýäde ägirt uly gorlaryna eýe bolmak bilen, senagaty ýokary tehnologiýalar bilen üpjün etmek, daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek arkaly ýurduň ykdysadyýetini depginli ösdürmek meselesini esasy orunda goýýar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow belledi. Bu ugurda durmuşa geçirilýän işleriň hukuk binýadyny döwrüň talaplaryna laýyk getirmek bilen baglylykda, «Daşary ýurt maýa goýumlary hakynda» we «Uglewodorod serişdeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny kämilleşdirmek maksadalaýyk bolar.
Garaşsyz Watanymyzda milli däp-dessurlarymyzy, taryhymyzy, milli mirasymyzy, şol sanda milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini goramak, olary bütin dünýä ýaýmak bilen bir hatarda, geljekki nesillere ýetirmek ugrunda maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Bu ugurda ýurdumyz halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy ýokary derejede ýola goýdy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz «Milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini goramak hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna degişli üýtgetmeleriň we goşmaçalaryň girizilmeginiň maksadalaýyk boljakdygyny nygtady.
Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzda Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny dabaraly bellemek, Magtymguly Pyragynyň baý we gymmatly edebi mirasyny şöhratlandyrmak, bu şanly senäni dabaralandyrmak maksady bilen, «Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna» atly Türkmenistanyň ýubileý medalyny döretmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunyny işläp taýýarlamagyň we kabul etmegiň beýik akyldaryň mertebesini beýgeltmekde uly iş boljakdygy aýdyldy.
Ýurdumyzda alnyp barylýan giň gerimli özgertmelerde oba hojalyk pudagyna hem möhüm orun degişlidir. Bu özgertmeler oba hojalyk pudagynyň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyny, ýer we suw serişdeleriniň netijeli peýdalanylmagyny, ýurdumyzyň azyk garaşsyzlygynyň üpjün edilmegini, ýerli önümleriň öndürilişini we Diýarymyzyň eksport kuwwatynyň artdyrylmagyny maksat edinýär diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi. Tebigy baýlyklary rejeli peýdalanmak, täze tehnologiýalary ornaşdyrmak, ekologik howpsuzlygy üpjün etmek Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň birine öwrüldi. «Gidrometeorologiýa işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşiniň işlenip taýýarlanylmagy, «Daýhan hojalygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna degişli üýtgetmeleriň we goşmaçalaryň girizilmegi gaýragoýulmasyz wezipeleriň hatarynda görkezildi.
Bellenilişi ýaly, döwletimiziň oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk, netijeli halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasaty rowaçlyga beslenýär. Ýurdumyz sebitiň we yklymyň möhüm meseleleriniň çözgüdini işläp taýýarlamakda, dünýä döwletleriniň tagallalaryny birleşdirmekde işjeň we oňyn başlangyçlary öňe sürýär, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde özüniň saldamly goşandyny goşýar.
Häzirki wagtda Türkmenistan döwletimiziň ençeme halkara şertnamalara, ylalaşyklara we konwensiýalara goşulmagy bilen, olarda beýan edilen halkara hukuk kadalary milli kanunçylygymyza ornaşdyryldy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we ýurdumyzyň dünýä döwletleri we abraýly guramalar bilen hyzmatdaşlygyny giňeltmek üçin geljekde-de bu işleri has-da kämilleşdirmegiň we giňeltmegiň wajypdygyny belledi. Dünýä döwletleri ýurdumyz bilen ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ýola goýmaga uly gyzyklanma bildirýärler. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň daşary syýasat işini, halkara gatnaşyklarynyň şertnama-hukuk binýadyny kanunçylyk taýdan üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işleri yzygiderli dowam etdirmegiň wajypdygyna üns berildi.
Şu işler bilen bir hatarda, ýurdumyzyň daşary syýasy gatnaşyklaryny parlament diplomatiýasynyň üsti bilen dünýä ýaýmak üçin Türkmenistanyň Mejlisi dünýä döwletleriniň parlamentleri hem-de abraýly halkara guramalar bilen gatnaşyklaryny yzygiderli berkitmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady we bu ugurda parlamentara dostluk toparlarynyň, ugurdaş komitetleriň, ýaş parlamentarileriň, zenan parlamentarileriň arasynda özara tejribe alyşmak üçin hyzmatdaşlygyň täzeçe iş usullarynda ýola goýulmagynyň maksadalaýyk boljakdygyny belledi. Şeýle hem Türkmenistanyň Mejlisiniň wekilleri halkara derejede geçirilýän maslahatlara, parlament meýdançalarynda guralýan forumlara işjeň gatnaşmak bilen, şeýle çäreleri ýurdumyzda-da guramak we geçirmek babatda zerur işleri alyp barmalydyrlar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Munuň özi parlament işini guramaga we kanun çykaryjylyk işinde tejribe alyşmaga, ýurdumyzyň oňyn başlangyçlaryny dünýä jemgyýetçiligine ýetirmäge amatly mümkinçilik berer.
«Türkmenistanyň Saýlaw kodeksine üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň, şeýle hem «Saýlawçylaryň bitewi döwlet reýestri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň taslamalaryny taýýarlamak, «Döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli edaralary hakynda», «Ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralary hakynda», «Ýerli öz-özüňi dolandyryş hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny kämilleşdirmek ileri tutulýan meýilnamalaryň hatarynda görkezildi.
Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň esas goýujy ýörelgelerinden, ýurdumyzyň Hökümeti tarapyndan kabul edilen maksatnamalardan we Kararlardan gelip çykýan wezipelerden ugur alnyp, üstümizdäki ýylda hem ýurdumyzyň milli ykdysadyýetini ösdürmek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak boýunça öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine kanunçylyk taýdan oňyn şertleri döretmäge uly üns bermek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam etdi we bu ugurda kanunlar maksatlaýyn, pudaklaýyn we sebitleýin maksatnamalardan, döwletimiziň milli ykdysadyýetiniň pudaklarynyň ykdysady we maliýe görkezijilerinden ugur alnyp işlenilip taýýarlanylmalydyr diýip belledi.
Döwlet Baştutanymyz çykyşyny jemläp, Türkmenistanyň Mejlisiniň geljekde-de öz işini jemgyýetimiz we döwletimiz üçin örän möhüm bolan wezipeleridir meseleleri çözmäge gönükdirip, ýokary netijeleri gazanjakdygyna berk ynam bildirdi we hemmelere berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, ata Watanymyzyň at-abraýyny has-da belende götermek ugrunda alyp barjak işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň çykyşy ruhubelentlik bilen diňlenildi hem-de şowhunly el çarpyşmalar bilen garşylanyldy.
Şunlukda, Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň birinji maslahaty ýapyk diýip yglan edildi. Maslahat Türkmenistanyň Döwlet senasynyň ýaňlanmagy bilen jemlendi.
Döwlet Baştutanymyz ýygnananlar bilen hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.
***
Şu gün Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň birinji maslahatynyň jemlerine bagyşlanan maslahat geçirildi.
Maslahatda çykyş edenler 2023-nji ýylyň 26-njy martynda geçirilen Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlarynyň ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli özgertmeleri durmuşa geçirmekde ýokary raýatlyk işjeňliginiň subutnamasyna öwrülendigini bellediler. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow deputatlar düzüminiň öňünde eden maksatnamalaýyn çykyşynda kanunçylygy mundan beýläk-de kämilleşdirmek, durmuşa geçirilýän milli maksatnamalaryň hukuk esaslaryny pugtalandyrmak boýunça ýakyn geljek üçin anyk wezipeleri kesgitledi.
Maslahata gatnaşyjylar Türkmenistanyň Mejlisiniň saýlanan deputatlarynyň aglabasynyň ýaş nesliň wekilleridigini bellediler. Munuň özi ýurdumyzda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändigine, ýaşlaryň jemgyýetde özlerini ykrar etdirmekleri, olaryň möhüm syýasy, ykdysady, durmuş özgertmelerini amala aşyrmaga gatnaşmagy üçin zerur şertleriňdir kepillikleriň döredilýändigine şaýatlyk edýär. Hormatly Prezidentimiziň çuň mazmunly çykyşynda kesgitlenen wezipeleri çözmek üçin Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» kesgitlenen wezipeleriň kanunçylyk-hukuk taýdan üpjün edilmegi boýunça zerur işler geçiriler.
Maslahatyň ahyrynda Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary uly ynamy ödemek üçin tutanýerli zähmet çekjekdiklerine, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň belent maksatlaryna ýetmegiň bähbidine ähli güýç-gaýratlaryny, bilimlerini gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdylar.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy saglygy goraýyş ulgamynyň täze desgalarynyň düýbüni tutmak dabaralaryna gatnaşdy
Şu gün paýtagtymyzda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda ýakyn ýyllarda ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň köpugurly düzüminiň üstüni ýetirjek döwrebap lukmançylyk desgalarynyň birbada üçüsiniň düýbüni tutmak dabaralary boldy. Bu lukmançylyk desgalarynyň — Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkeziniň, Stomatologiýa merkeziniň we Halkara pediatriýa merkeziniň gurluşyklaryna hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň şu ýylyň fewralynda gol çeken degişli Kararlaryna laýyklykda badalga berildi. Döwrebap lukmançylyk desgalaryny gurmak baradaky çözgüt ýurdumyzda halkymyzyň we her bir raýatyň saglygynyň pugtalandyrylmagyna berilýän uly ünsüň nobatdaky aýdyň subutnamasydyr. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe raýatlaryň bähbitleriniň goralmagy döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň akademigi, lukmançylyk we ykdysady ylymlaryň doktory, professor, düýpli ylmy işleriň awtory Gurbanguly Berdimuhamedowyň gönüden-göni gatnaşmagynda işlenip taýýarlanylan “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegi milli saglygy goraýyş ulgamyny dünýä ölçegleriniň ýokary derejesine çykarmaga, ilata hödürlenilýän hyzmatlaryň görnüşlerini we hilini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berdi. Pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak, adamlaryň saglygyny dikeltmäge gönükdirilen öňüni alyş çärelerini güýçlendirmek, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek üçin şertleri döretmek, bedenterbiýäni we sporty giňden wagyz etmek ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamyny ösdürmekde möhüm wezipeler hökmünde kesgitlenildi. Bu ugurda alnyp barylýan giň gerimli işleriň çäklerinde saglygy goraýyş ulgamynyň düzümleriniň döwrebaplaşdyrylmagyna uly ähmiýet berilýär. Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde tutuş Merkezi Aziýa sebitinde deňi-taýy bolmadyk döwrebap anyklaýyş we sagaldyş merkezleri, halkara ölçeglere laýyk gelýän hassahanalardyr şypahanalar, ýerli çig mallardan derman serişdelerini we lukmançylyk maksatly önümleri öndürýän kärhanalar gurulýar.
Innowasion tehnologiýalaryň hem-de dünýä belli kompaniýalaryň öňdebaryjy enjamlarynyň işjeň ornaşdyrylmagy, ugurdaş edaralaryň giň ulgamy we olaryň hünärmenleriniň dünýäniň iri lukmançylyk merkezlerinde hünär taýýarlyklaryny geçmegi gysga wagtyň içinde ilata hödürlenilýän lukmançylyk hyzmatlarynyň ýokary derejesini üpjün etmäge, keselçiligi pese düşürmäge we ilatyň ortaça ömür dowamlylygyny artdyrmaga mümkinçilik berýär. Sebäbi halkyň saglygy diňe bir ýurduň baş baýlygy bolman, eýsem, türkmenistanlylaryň häzirki we geljek nesilleriniň röwşen geljeginiň berk binýadydyr. Bir söz bilen aýdylanda, ýurdumyzyň kämil we ýokary derejeli saglygy goraýyş ulgamyny döretmek boýunça alnyp barylýan toplumlaýyn işler “Döwlet adam üçindir!” diýen ýörelgäni baş şygar edinýän durmuş ugurly syýasatymyzyň aýdyň beýanydyr. Nobatdaky döwrebap lukmançylyk desgalarynyň gurluşygyna badalga berilmegi hem munuň ýene-de bir subutnamasy boldy.
Durmuş ulgamyny ösdürmek — Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň möhüm ugry
Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň iki aýynda halk hojalygynyň pudaklarynda ýerine ýetirilen işleriň jemlerine bagyşlanyp geçirilen mejlisinde döwlet durmuşyna degişli birnäçe möhüm meselelere garaldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow dünýäde emele gelen häzirki ýagdaýy seljerip, maliýe-ykdysadyýet toplumynda durmuşa geçirilýän çäreleri işjeňleşdirmek babatda görkezmeleri berdi. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň Önümçilik meýilnamalarynyň ýerine ýetirilişini yzygiderli esasda seljermegi we berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Şunda ýurdumyzyň mundan beýläk-de sazlaşykly ösüşi bilen baglanyşykly meseleleriň çözgüdini üpjün etmäge aýratyn üns çekildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlisde iki aýyň jemleriniň Garaşsyz döwletimiziň sazlaşykly ösýändigini görkezýändigini, şunda jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6,2 göterim derejesinde saklanýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz gazanylan netijeleri saklap galmak bilen çäklenmän, eýsem, olary artdyrmagyň zerurdygyny nygtady. Şoňa görä-de, ýurdumyzy 2023-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny, beýleki kabul edilen maksatnamalarydyr meýilnamalary durmuşa geçirmegiň üstünde netijeli işlemek, amala aşyrylýan ähli taslamalaryň we toplumlaýyn özgertmeleriň yzygiderli durmuşa geçirilişini üns merkezinde saklamak möhümdir.
Döwlet Baştutanymyz durmuşa geçirilýän özgertmeler maksatnamalarynyň we meýilnamalarynyň amala aşyrylmagy bilen bir hatarda, olaryň durmuş ugurly bolmagyna ünsi çekýär. Halkymyzyň abadançylygynyň, amatly ýaşaýşynyň yzygiderli ösdürilmeginiň üpjün edilmegi häzirki döwürde Diýarymyzda ýaýbaňlandyrylan düýpli özgertmeleriň möhüm bölegidir. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, durmuş ulgamy Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň esasy ugrudyr. Ýurdumyzyň bar bolan ägirt uly mümkinçiliklerini durmuşa geçirmek ykdysady we durmuş ugurlarynyň durnukly ösüşi bilen berk baglanyşyklydyr. Milli ykdysadyýetimizde özgertmeleri amala aşyrmak, onuň tapgyrlaýyn esasda bazar gatnaşyklaryna geçirilmegini üpjün etmek, sanlylaşdyrmak we ýokary tehnologiýaly binýady berkitmek, senagat pudagyna ägirt uly maýa goýum serişdelerini gönükdirmek halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak boýunça wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi bilen utgaşyklylykda alnyp barylýar. Şu maksada ýetmek üçin Türkmenistanda ägirt uly köpugurly işler amala aşyrylýar. Şol işler anyk netijesini hem berýär. Häzir dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, ýurdumyz sazlaşykly ösüşini dowam etdirýär. Geçen iki aýyň jemleri boýunça jemi içerki önümiň görkezijileri ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşiniň aýdyň netijesidir. Bu bolsa kabul edilen maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmäge, bilim, ylym, medeniýet, saglygy goraýyş, ýaşaýyş jaýlaryny gurmak we jemagat hojalygy ulgamlaryna gönükdirilýän maýa goýumlary yzygiderli artdyrmaga mümkinçilik berýär.
Şäherleriň we beýleki ilatly ýerleriň düzümini toplumlaýyn kämilleşdirmäge, raýatlarymyzy ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary bilen üpjün etmäge gönükdirilen täzeçil şähergurluşyk konsepsiýasy döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen durmuşa geçirilýän strategiýanyň möhüm ugurlarynyň biridir. Paýtagtymyzda hem-de tutuş ýurdumyzda bar bolan ýaşaýyş jaý gaznasyny döwrebaplaşdyrmak bilen bir hatarda, dürli belentlikdäki, şol sanda ähli amatlyklary özünde jemleýän kottej görnüşli jaýlar guruldy we olaryň gurluşygy dowam etdirilýär. Bu bolsa raýatlaryň ýokary hil talaplaryna bolşy ýaly, ýaşaýjylaryň şahsy isleglerine laýyk gelýän jaýlary saýlamaga bolan şertleriň has-da artmagyna mümkinçilik berýär.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow golaýda ýurdumyzy 2023-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny we Türkmenistanyň şu ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasyny tassyklady. Olarda “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda”, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda”, şeýle-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasynda» kesgitlenen wajyp wezipeler öz beýanyny tapdy.
Ykdysadyýet ulgamyndaky döwlet syýasaty we türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başyny başlan, Arkadagly Serdarymyz tarapyndan üstünlikli amala aşyrylýan düýpli özgertmeler ulgamy ylmy çemeleşmelere, hojalygy sowatly dolandyrmak we meýilnamalaşdyrmak ýörelgelerine esaslanýar. Kabul edilen özgertmeler maksatnamalarynyň, şol sanda Oba milli maksatnamasynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegi, şäherleriň we obalaryň abadanlaşdyrylmagy, her ýylda köp sanly täze binalaryň, hususan-da, ýaşaýyş jaýlarynyň açylyp ulanmaga berilmegi durmuş ulgamyny nazarlaýan syýasatyň oňyn netijesidir.
Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda bilim ulgamynda düýpli özgertmeleriň amala aşyrylýandygyny aýratyn bellemek gerek. Bu bolsa ösüp gelýän ýaş nesilleriň ukyp-başarnyklaryny doly açyp görkezmegi, häzirki zaman ylmyna we saýlap alan hünärine ýetmegi, ýaşlaryň dünýägaraýşynyň giňelmegi, ylym hem-de döredijilik bilen meşgullanmagy üçin amatly şertleri döretmäge mümkinçilik berýär.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ýaşlara bilim-terbiýe bermek ynsanyň ahlak ýörelgeleriniň iň gowy ugurlary bolup durýar. Hut şonuň üçin hem Türkmenistanda bilim ulgamyny hemmetaraplaýyn döwrebaplaşdyrmaga, okuw-usulyýet ugruny kämilleşdirmäge, ugurdaş düzümi, döwrüň talaplaryna laýyk gelýän ylmy-usulyýet we hukuk binýadyny döretmäge gönükdirilen anyk çäreler durmuşa geçirilýär. Durmuşa geçirilýän özgertmeleriň çäklerinde sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy, daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmek, sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça anyk işler yzygiderli amala aşyrylýar.
Umumy orta bilimi kämilleşdirmek bilen bir hatarda, ony hil taýdan täze derejä çykarmaga möhüm ähmiýet berilýär. Halk hojalygynyň dürli pudaklary üçin hünär taýdan taýýarlykly işgärleriň ýetişdirilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Bu meseleler döwletimiziň ýörite we haýsydyr bir ugur boýunça bar bolan talaplaryny nazara almak esasynda çözülýär. Şunuň bilen baglylykda, soňky ýyllarda ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde birnäçe täze ugurlar açyldy we bu ugurdaky işler yzygiderli dowam etdirilýär.
Mekdepleriň we ýokary okuw mekdepleriniň häzirki zaman enjamlary, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalary bilen üpjün edilmegi berilýän bilimiň döwrüň talabyna laýyk gelmegine kömek edýär. Bilim ulgamynyň interaktiw usulda ösdürilmegi ýaşlaryň intellektual kuwwatynyň ösmegine ýardam berýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz ösüp gelýän ýaş nesilleriň watansöýüjilik, zähmetsöýerlik, milletiň ýokary ruhy-ahlak gymmatlyklary esasynda terbiýelenilmegine hem-de jemgyýetimiziň durmuşyna işjeň gatnaşmagyna möhüm ähmiýet berýär.
Şeýle hem döwletimizde çagalaryň hemmetaraplaýyn we sazlaşykly ösüşine, mekdebe çenli çagalar edaralarynda terbiýäniň döwrebaplaşdyrylmagyna uly üns berilýär. 2020 — 2025-nji ýyllar üçin niýetlenen, çaganyň irki ösüşi boýunça Milli strategiýada hem-de çaganyň irki ösüşi we onuň mekdebe taýýarlyk derejesini ýokarlandyrmak babatda mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň Maksatnamasynda degişli wezipeler kesgitlenildi. Soňky ýyllarda ýurdumyzda täze çagalar baglarynyň onlarçasy ulanmaga berildi. Häzirki wagtda iň körpe raýatlaryň bilim-terbiýeçilik işlerinde döwrebap multimedia tehnologiýalary işjeň ulanylýar.
Ýurdumyzda ylym ulgamynyň ösüşine hem hil taýdan täze itergi berildi. Bu ulgama döwlet tarapyndan berilýän goldaw yzygiderli artdyrylýar. Bu bolsa geljegi uly ylmy barlaglary, synag işlerini we tehnologik işläp taýýarlamalary alyp barmakda möhümdir. Alymlaryň hünärini, işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak, ylmy barlaglaryň gerimini giňeltmek hem-de netijelerini önümçilige ornaşdyrmak üçin ähli zerur şertler döredilýär. Ylmy edaralaryň we ýokary okuw mekdepleriniň maddy-enjamlaýyn binýady pugtalandyrylýar, olaryň işine täzeçil usullar ornaşdyrylýar. Şol sanda internetiň we elektron kitaphanalaryň üsti bilen dünýäniň maglumat binýadyna bolan elýeterlilik üpjün edilýär.
Dünýäniň iri ylym-bilim merkezleri, halkara guramalar we gaznalar bilen ýola goýulýan hyzmatdaşlyk has-da işjeňleşdirildi, täze mazmun bilen baýlaşdyryldy. Bu ugurda amala aşyrylýan işler milletiň aň-bilim kuwwatynyň doly durmuşa geçirilmegine gönükdirilendir. Bu bolsa Watanymyzy ösüşiň täze derejelerine çykarmakda möhüm şert bolup durýar.
Ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek we ösdürmek bilen baglanyşykly meseleler döwlet Baştutanymyzyň hemişe üns merkezinde saklanylýar. “Il saglygy — ýurt baýlygy” diýen paýhasly jümle Türkmenistanyň döwlet syýasatynda giň möçberli we maksatnamalaýyn özgertmeleriň amala aşyrylmagynda öz beýanyny tapýar.
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, ýurdumyzyň Ylymlar akademiýasynyň akademigi, lukmançylyk ylymlarynyň doktory, professor Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda işlenip taýýarlanylan hem-de Arkadagly Serdarymyz tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýän “Saglyk” Döwlet maksatnamasy saglygy goraýyş ulgamyny hil taýdan täze derejä çykarmaga mümkinçilik berdi. Soňky ýyllarda paýtagtymyzda we ýurdumyzyň welaýatlarynda döwrebap hassahanalar, dürli lukmançylyk, sagaldyş-dynç alyş ugurly edaralar guruldy we olaryň gurluşygy dowam etdirilýär. Bu düzümleriň hemmesi öňdebaryjy enjamlar we täzeçil tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylýar. Şunda ýokary hünärli işgärleriň taýýarlanylmagyna, pudaklaýyn ylmyň höweslendirilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Şunuň netijesinde, Türkmenistanyň ähli ilatyna ýokary derejeli we halkara ölçeglere laýyk gelýän lukmançylyk hyzmatlaryny almaga mümkinçilik döredildi.
Ýurdumyzda enäni we çagany goramagyň netijeli ulgamy döredildi. Ýokary tehnologiýaly lukmançylyk ulgamy işjeň ösdürilýär. Dünýäniň öňdebaryjy hassahanalary we ylmy-barlag merkezleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýola goýuldy. Ýerli çig mallardan ýokary hilli dermanlyk serişdeleri, ýörite maksatly beýleki önümler öndürilýär. Şunuň bilen birlikde, Türkmenistanda sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkidilmegine, ilatyň, ilkinji nobatda, ýaşlaryň bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmagyna uly ähmiýet berilýär.
Döwletimiz sport-sagaldyş düzüminiň ösdürilmegine, halkara ölçeglere gabat gelýän ugurdaş desgalaryň gurluşygyna ägirt uly maýa serişdelerini gönükdirýär. Şeýle hem döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen sport desgalary, meýdançalar we ýüzüş howuzlary mekdep okuwçylarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň talyplarynyň we çagalar baglarynda terbiýelenilýän çagalaryň hyzmatyndadyr. Häzirki wagtda köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hem-de sport hereketi giň gerime we uzak möhletleýin umumymilli häsiýete eýe boldy. Ýokary netijeli sportuň ösdürilmegine hil taýdan täze itergi berildi. Munuň özi Türkmenistanyň Konstitusiýasynda jemgyýetimiziň we döwletimiziň iň ýokary gymmatlygy hökmünde kesgitlenen adamlaryň saglygy, abadançylygy hakyndaky aladanyň aýdyň subutnamasydyr.
Milli medeniýetimizi ösdürmek hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän syýasatynyň esasy ugurlarynyň hataryndadyr. Milletiň özboluşly medeni-taryhy mirasyna hem-de gadymy ruhy gymmatlyklaryna esaslanýan täze taryhy döwrüň meýilleri hem-de wezipeleri bu ugurda bir bitewi sazlaşygy emele getirýär. Ynsanperwer ulgamdaky netijeli gatnaşyklar ösdürilýär. Bu bolsa Türkmenistanyň daşary ýurtlar we abraýly halkara guramalar bilen netijeli hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmakda möhüm orny eýeleýär.
Aýlyk haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň we talyp haklarynyň yzygiderli ýokarlandyrylmagynyň hem-de hususy başlangyçlara goldaw bermegiň, beýleki oňyn çäreleriň hasabyna ilatyň girdejileriniň artmagy döwlet Baştutanymyzyň durmuş ulgamyny nazarlaýan strategiýasynyň oňyn netije berýändiginiň subutnamasydyr. Türkmenistanda telekeçiligi we onuň önümçilik ulgamyny ösdürmek üçin amatly şertler döredildi. Häzirki zaman bazar mehanizmlerini giňden ornaşdyrmagyň hasabyna milli ykdysadyýetimizde hususyýetçiligiň paýyny artdyrmak döwlet Baştutanymyzyň kesgitlän möhüm wezipeleriniň hataryndadyr.
Kiçi we orta telekeçiligiň hem-de onuň halk hojalygynyň dürli pudaklarynda ýerine ýetirýän işleriniň höweslendirilmegi täze iş orunlarynyň döredilmegini maksat edinýär. Bu bolsa ilatyň iş bilen üpjün edilmegi, halkymyzyň abadançylygynyň ýokarlandyrylmagy ýaly wajyp wezipeleriň oňyn çözülmegine ýardam berýär.
Mahlasy, ýurdumyzy ösüşiň täze derejelerine çykarmak maksady bilen durmuşa geçirilýän ähli işler döwlet Baştutanymyzyň alyp barýan syýasatynyň durmuş ugrunyň ösdürilmegine giň ýol açýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, döwletimiz bu ugra mundan beýläk-de ägirt uly serişdeleri gönükdirer. Şeýlelikde, Watanymyzyň mundan beýläk-de sazlaşykly ösüşini, uzak möhletleýin geljegi nazara almak bilen, halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegi üçin ygtybarly binýat döredilýär.
2023-nji ýylyň ýanwary: Türkmenistanyň Prezidentiniň daşary syýasy başlangyçlaryndan ugur alyp
Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän «Açyk gapylar» we halkara hyzmatdaşlyk syýasatyna pugta eýerip, häzirki döwrüň möhüm meselelerini çözmek, ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmek, sebit we dünýä derejesinde Durnukly ösüş maksatlaryny gazanmak üçin amatly şertleri döretmek boýunça halkara jemgyýetçiligiň tagallalaryna işjeň gatnaşýar we başlangyçlary öňe sürýär. 2023-nji ýylyň birinji aýynda-da şu babatda netijeli işler alnyp baryldy. Ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan ýurdumyzda, şeýle-de daşary ýurtlarda geçirilen köpugurly çäreleriň hatarynda ikitaraplaýyn hem köptaraplaýyn duşuşyklar, Daşary işler ministrlikleriniň arasyndaky geňeşmeler, işewürlik gepleşikleri, maslahatlar, dürli derejedäki sergilerdir forumlar bar.
Şu ýylyň 8 — 10-njy ýanwary aralygynda Türkmenistanyň parlament wekiliýeti Türkiýäniň Antalýa şäherinde geçirilen Aziýa Parlament Assambleýasynyň 13-nji umumy mejlisine gatnaşdy. Onuň dowamynda biziň döwletimiziň parlament diplomatiýasy arkaly parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek babatda ikitaraplaýyn, köptaraplaýyn hyzmatdaşlyga, halkara giňişlikde energiýa, ulag, ekologiýa, medeni-ynsanperwer diplomatiýa ugurlaryndaky hyzmatdaşlyga aýratyn ähmiýet berýändigi bellenildi. Mejlisiň jemleri boýunça Jarnama kabul edildi.
Forumyň çäklerinde Türkiýäniň Beýik Millet Mejlisiniň we Aziýa Parlament Assambleýasynyň Başlygy Mustafa Şentop bilen duşuşyk geçirildi. Onuň dowamynda netijeli pikir alyşmagyň möhümdigi, şeýle çäreleriň parlament diplomatiýasynyň mümkinçiliklerinden has giňişleýin peýdalanmak nukdaýnazaryndan ähmiýetlidigi nygtaldy. Şeýle hem ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, şol sanda Aziýa Parlament Assambleýasynyň we Türki döwletleriň Parlament Assambleýasynyň çäklerinde ýurtlarymyzyň arasyndaky köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda parlamentara dialogyň ähmiýeti bellenildi.
9-njy ýanwarda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Eýran Yslam Respublikasynyň daşary işler ministriniň ykdysady diplomatiýa boýunça orunbasary Mahdi Safari bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşykda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer, ýangyç-energetika we üstaşyr ulag ulgamlarynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meseleleriniň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy.
Şol gün Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda 2023-nji ýylyň “Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly” diýlip yglan edilmegine bagyşlanan çäre guraldy. Oňa Türkmenistandaky diplomatik wekilhanalaryň ýolbaşçylary, milli diplomatik gullugyň işgärleri, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň wekilleri, institutyň professor-mugallymlary we talyplary gatnaşdylar. Maslahatda çykyş edenler ýaşlaryň döwletimiziň geljegini kesgitlemekde eýeleýän esasy orny, olaryň hukuklarynyň, azatlyklarynyň goralmagy, watançylyk we ynsanperwerlik ruhunda terbiýelenilmelidigi barada aýtdylar. Türkmen ýaşlarynyň halkara hyzmatdaşlyk Strategiýasyny işläp düzmegiň, şeýle hem olaryň daşary ýurtly deň-duşlary bilen dürli ugurlarda, hususan-da, bilim, ylym, medeniýet we sport, parlament diplomatiýasy we halkara syýasat ýaly ugurlarda ylmy-barlag taslamalaryny amala aşyrmagyň wajypdygy nygtaldy.
10-njy ýanwarda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Gyrgyz Respublikasynyň we Katar Döwletiniň Türkmenistanda täze bellenilen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileri bilen duşuşyklar geçirildi. Onuň dowamynda ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň özara gyzyklanma bildirilýän dürli ugurlarynda gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagynyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
16-njy ýanwarda Daşary işler ministrliginde Birleşen Milletler Guramasynyň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasynyň Ýerine ýetiriji direktory Inger Andersen bilen sanly ulgam arkaly duşuşyk geçirildi. Taraplar Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ugrunda bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmegiň maksadalaýyk boljakdygyny bellediler we daşky gurşawy goramak, howanyň üýtgemegi, ekologiýa, tebigy baýlyklardan rejeli peýdalanmak boýunça hyzmatdaşlygyň esasy ugurlaryny we geljegini ara alyp maslahatlaşdylar.
Şeýle hem ştab-kwartirasy Aşgabatda ýerleşýän Merkezi Aziýa ýurtlary üçin howanyň üýtgemegi boýunça tehnologiýalaryň sebit merkezini döretmek boýunça Türkmenistanyň başlangyjy beýan edildi. Merkeziň esasy maksady howanyň üýtgemegi babatda sebitiň tehnologik ösüşine goldaw bermekden, Hazar deňziniň howasynyň üýtgemegine uýgunlaşmakdan, onuň türkmen böleginde deňiz giňişligini meýilleşdirmek konsepsiýasyny işläp taýýarlamakdan ybaratdyr.
16-17-nji ýanwarda Türkmenistanyň we Fransiýanyň, 27-nji ýanwarda bolsa Türkmenistanyň we Germaniýanyň Daşary işler ministrlikleriniň arasynda geçirilen syýasy geňeşmelerde syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Duşuşyklarda Türkmenistanyň Fransiýa, Germaniýa bilen, şol sanda sebit we halkara düzümleriň, hususan-da, BMG-niň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlygy bilen bagly meselelere garaldy. Parlamentara gatnaşyklaryň mundan beýläk-de ösdürilmegine aýratyn üns çekildi, ekologiýa we daşky gurşawy goramak, arheologiýa we muzeý işi, bilim, saglygy goraýyş ulgamlarynda ylalaşyklary bilelikde amala aşyrmagyň möhümdigi bellenildi.
19-njy ýanwarda paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasynyň mejlisler zalynda geçirilen Türkmen-rus işewürlik maslahaty Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň arasynda netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädim boldy. Işewürlik duşuşygyna gatnaşmak üçin Russiýanyň Hökümetiniň Başlygy Mihail Mişustiniň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet Aşgabada geldi. Wekiliýetiň düzümindäki ýokary wezipeli myhmanlaryň hatarynda RF-niň Tatarystan Respublikasynyň Prezidenti Rustam Minnihanow we Russiýa Federasiýasynyň beýleki sebitleriniň birnäçesiniň ýolbaşçylary hem bar.
Şeýle hem Hökümet düzümleriniň ýolbaşçylary we esasy hünärmenleri, ministrlikleriň, döwlet edaralarynyň, täjirçilik däl guramalaryň, ýokary okuw mekdepleriniň, ykdysadyýetiň dürli ulgamlarynda işleýän iri kompaniýalaryň, kärhanalaryň ýolbaşçylary dostlukly ýurduň wekiliýetiniň düzüminde ýurdumyza geldiler. Forumyň çäklerinde iki ýurduň birnäçe ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň arasynda duşuşyklar geçirildi. Olaryň dowamynda dürli ulgamlarda, şol sanda senagat kooperasiýasy we gurluşyk önümçiligi, innowasiýa-maglumat tehnologiýalary, ulag-logistika, energetika ulgamlarynda netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmegiň meselelerine, bilim we medeniýet edaralarynyň ugry boýunça hyzmatdaşlygyň meselelerine garaldy, derman senagaty, lukmançylyk ulgamlarynda, obasenagat toplumy we beýleki pudaklarda özara bähbitli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Bellenilişi ýaly, aýratyn ykdysady zolaklary, senagat we tehnoparklary, inženerçilik, ylmy-barlag merkezlerini döretmek, nano we IT tehnologiýalary ösdürmek, kompozit serişdeleriniň, robot tehnikalarynyň önümçiligini ýola goýmak ýaly ugurlarda tejribe alyşmak üçin giň mümkinçilikler açylýar. 20-nji ýanwarda paýtagtymyzdaky “Ýyldyz” myhmanhanasynda dürli görnüşlerde geçirilen duşuşyklarda, şeýle-de Türkmen-rus we Rus-türkmen işewürler geňeşleriniň bilelikdäki mejlisinde ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Iki ýurduň pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, iri önümçilik düzümleriniň, hususy kompaniýalarynyň wekilleriniň arasyndaky duşuşyklarda senagat kooperasiýasy, gurluşyk önümçiligi, innowasiýa hem-de maglumat tehnologiýalary, ulag-logistika, oba hojalyk pudagy, azyk önümleriniň eksporty we beýleki ulgamlarda hyzmatdaşlygyň täze mümkinçilikleri barada pikir alşylyp, anyk teklipler beýan edildi.
Utgaşykly görnüşde, şol sanda sanly ulgam arkaly geçirilen işewürler geňeşleriniň mejlisiniň jemleri boýunça 20-den gowrak resminama — eksport-import amallary, hyzmatlar ulgamynda hyzmatdaşlyk boýunça şertnamalara, özara düşünişmek hakynda ylalaşyklara we ähtnamalara gol çekildi.
19-20-nji ýanwarda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygy Mihail Mişustin hem-de Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidenti Rustam Minnihanow bilen geçiren duşuşyklarynda türkmen-rus döwletara gatnaşyklarynyň ugurlarynyň giň gerimi, şol sanda söwda-ykdysady, energetika, ulag, oba hojalygy we beýleki ulgamlardaky hyzmatdaşlyk bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
23-nji ýanwarda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde hem-de Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetinde Türkmenistana iş sapary bilen gelen “Euronews” maglumat teleýaýlymynyň wekiliýeti bilen duşuşyklar geçirildi. Duşuşyklarda soňky on ýylyň dowamynda ýola goýlan hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýete eýedigi bellenildi. Türkmenistanda amala aşyrylýan özgertmeleri, ýurdumyzda geçirilýän halkara we sebit ähmiýetli çäreleri şöhlelendirmek boýunça geljegi uly taslamalara üns berildi hem-de halkara maglumat giňişliginde uzak möhletleýin hyzmatdaşlyga gönükdirilen meýilnamalar beýan edildi.
24-nji ýanwarda türkmen wekiliýeti Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň Daşkentde geçirilen 26-njy mejlisine gatnaşdy. Mejlisde söwda, maýa goýumlar, “ýaşyl” ykdysadyýet, sanlylaşdyrmak, energetika, azyk howpsuzlygy, ekologiýa, oba hojalygy, ulag we beýleki ugurlar boýunça sebitleýin hyzmatdaşlygy ösdürmegiň köp sanly meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Şeýle hem şol gün Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew bilen duşuşyk geçirildi. Onuň barşynda söwda-ykdysady, senagat, ýangyç-energetika, medeni-ynsanperwer ulgamlarda türkmen-özbek hyzmatdaşlygyny ösdürmegiň meselelerine garaldy.
24-25-nji ýanwarda Aşgabatda geçirilen Hazar deňziniň düýbüni çäklendirmegiň meseleleri boýunça Türkmenistanyň we Azerbaýjan Respublikasynyň bilelikdäki iş toparynyň nobatdaky mejlisinde iki ýurduň arasyndaky Ylalaşygyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşyldy. Oňa Türkmenistanyň hem-de Azerbaýjan Respublikasynyň degişli ministrlikleriniň we ugurdaş edaralarynyň wekilleri gatnaşdylar.
27-nji ýanwarda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň Türkmenistanyň başlangyjy esasynda kabul edilen Kararnamasyna laýyklykda, 2023-nji ýylyň “Parahatçylygyň kepili hökmünde dialogyň halkara ýyly” diýlip yglan edilmegine bagyşlanan utgaşykly görnüşdäki resmi çäre geçirildi. Maslahata BMG-niň düzüm birlikleriniň, onuň ýöriteleşdirilen edaralarynyň, gurama agza döwletleriň, halkara we sebit guramalarynyň, raýat jemgyýetçiliginiň wekilleri, şeýle hem Türkmenistanyň ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlarydyr talyplary gatnaşdylar.
Parahatçylygyň kepili hökmünde dialogyň ilerledilmeginiň bähbidine guralan ählumumy çäre Türkmenistanyň diňe bir ähli ýurtlaryň we halklaryň düýpli bähbitlerine laýyk gelýän giň halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine gönükdirilen möhüm başlangyçlary öňe sürmek bilen çäklenmän, eýsem, dünýä jemgyýetçiliginiň jedelleri parahatçylykly ýollar arkaly çözmek ugrundaky tagallalaryna goldaw bermek maksady bilen, oňyn Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan anyk işleri durmuşa geçirýändiginiň hem aýdyň subutnamasy boldy.
30-njy ýanwarda paýtagtymyzda iki ýurduň wekiliýet agzalarynyň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowanyň we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy W.Wolodiniň arasynda giňişleýin düzümde duşuşyk geçirildi. Duşuşykda parlamentara hyzmatdaşlygyň geljekki mümkinçilikleri, ugurdaş komitetleriň çäklerindäki gatnaşyklar, kanun çykaryjylyk ulgamynda netijeli tejribe alyşmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy W.Wolodin döwlet Baştutanlarynyň ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berýändigini nygtap, ýokary derejede gazanylan ylalaşyklaryň durmuşa geçirilişini kanunçylyk taýdan üpjün etmek üçin zerur işleri ýerine ýetirmegiň möhümdigini belledi. Şunda parlamentara gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmegiň wajypdygy nygtaldy. Munuň özi 2022-nji ýylyň iýun aýynda Russiýanyň we Türkmenistanyň Prezidentleriniň strategik hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak hakynda gol çeken Jarnamasynda kesgitlenen wezipeleriň biridir. Şeýle hem geçen ýylyň noýabr aýynda Moskwada saparda bolan türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bilen geçirilen duşuşygyň iki ýurduň parlamentara gatnaşyklarynyň ösdürilmegine itergi berendigi nygtaldy.
Parlamentara gatnaşyklaryň çäklerinde söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlarda döwletara hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna, bilelikdäki taslamalaryň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyna ýardam bermegiň möhümdigi nygtaldy. Şeýle-de köptaraplaýyn görnüşdäki hyzmatdaşlygyň ähmiýeti bellenildi.
Şeýlelikde, geçen aýda ýurdumyzyň ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan geçirilen çäreler ählumumy parahatçylygyň, abadançylygyň bähbidine netijeli halkara hyzmatdaşlygy işjeň ösdürýän Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasatyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň öňde goýan möhüm wezipeleriniň üstünlikli amal edilýändiginiň nobatdaky subutnamasy boldy.
Ykdysadyýeti sanly ulgama geçirmek: ýylyň gazananlary hem-de geljek ýyl üçin wezipeler
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow milli ykdysadyýetimiziň maksatnamalaýyn wezipeleri çözmek üçin sanly ulgama geçirilmegini ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitledi. Geçen ýylyň dowamynda ýurdumyzyň sanly ykdysadyýetiň durnukly esaslaryny kemala getirmek, ilkinji nobatda, bu ulgamda hukuk kadalaşdyrylyşyny üpjün etmek boýunça yzygiderli işler amala aşyryldy.
Sanly ykdysadyýete geçilmegi maýa goýum işjeňligini ösdürmäge, döwlet dolandyrylyşynyň öňdebaryjy usullaryny ornaşdyrmaga hem-de täze iş orunlaryny döretmäge, maglumat tehnologiýalaryny ulanmagyň hasabyna ähli pudaklary işiniň netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam eder diýip, döwlet Baştutanymyz belleýär.
Helsinki Jemleýji Aktynyň 50 ýyllygyna hem-de Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyna bagyşlanan Forumy geçirildi
2025-nji ýylyň 22-nji aprelinde Aşgabat şäherinde Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan Helsinki jemleýji Aktynyň 50-ýyllygyna hem-de Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyna bagyşlanan Forumy geçirildi.
Bu geçirilen çära Türkmenistanyň Mejlisiniň, degişli ministrlikleriň, jemgyýetçilik guramalaryň we ýokary okuw mekdepleriniň, şeýle hem Adalatçynyň Diwanynyň wekili gatnaşdy.
Forumyň esasy maksady Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen ýurdumyzyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň netijelerini bellemek bilen, Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda hyzmatdaşlygyň ugurlaryny maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Adalatçy Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Adam hukuklary boýunça toparynyň 4-nji mejlisine gatnaşdy
2025-nji ýylyň 16-njy aprelinde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa GDA-nyň Adam hukuklary boýunça toparynyň 4-nji mejlise synçy hökmünde wideo-aragatnaşyk arkaly gatnaşdy.
GDA-nyň Adam hukuklary boýunça topary tarapyndan geçirilen bu mejlise Russiýa Federasiýasynyň, Gazagystan, Gyrgyzystan, Özbegistan we Täjigistan Respublikalarynyň Milli adam hukuklary edaralarynyň ýolbasçylary hem-de Belarus Respublikasynyň wekilleri gatnaşdylar.
Mejlisiň dowamynda wekiller toparyň iş kadalaryna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek, GDA-nyň agza ýurtlarynda ýaşlaryň hukuklarynyň berjaý edilşi barada maglumat taýýarlamak, toparyň nyşanyny tassyklamak, indiki 5-nji mejlisi guramaçylykly geçirmek ýaly başga-da birnäçe meseleler boýunça çykyş edip, özara pikir alyşmalar geçirdiler.
Şeýle hem GDA-nyň Adam hukuklary boýunça toparynyň ýolbasçysy Tatýana Moskalkowa synçy hökmünde gatnaşandygy, hyzmatdaşlygy üçin Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa minnetdarlygyny bildirip, bu toparyň geçiriljek indiki 5-nji mejlisine hem gatnaşmaklyga çagyrdy.
Adalatçy Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň sekizinji maslahatynda Maglumat bilen çykyş etdi
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa 2025-nji ýylyň 12-nji aprelinde Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň sekizinji maslahatyna gatnaşyp, onda Adalatçynyň işi we ýurtda adam hukuklary babatda ýagdaýyň 2024-nji ýylyň jemi boýunça Maglumat bilen çykyş etdi.
Adalatçy öz çykyşynyň dowamynda geçen 2024-nji ýylda ýurdymyzda adam hukuklary barada ýagdaý we Adalatçynyň Diwanynyň işiniň 2024-2028-nji ýyllar üçin strategik meýilnamasyna we Adalatçynyň Diwanynyň 2024-nji ýyl üçin iş meýilnamasyna laýyklykda alyp baran işi barada beýan etdi.
Maglumatda beýan edilşi ýaly, hasabat ýylynyň wajyp pursatlarynyň biri Adalatçynyň Diwanynyň Milli adam hukuklary edaralarynyň Ählumumy bileleşiginde (GANHRI) akkreditirlenmegi, ýagny bileleşik tarapyndan Adalatçynyň Diwanyna «B» hukuk derejesiniň berilmegi bolandygy barada Adalatçy öz çykyşynda nygtady. Munuň özi Adalatçynyň Diwanynyň adam hukuklaryny goramak babatdaky işleriniň dünýä giňişligine çykmagynyň ýene-de bir ädimi bolup, adam hukuklarynyň we azatlyklarynyň goralmagy ugrunda jogapkärçiligini ýokarlandyrýar.
Şeýle hem, Adalatçy çykyşynyň dowamynda geçen ýylyň 14-nji iýunyndaky «Adalatçynyň Diwanynyň işini kämilleşdirmek hakynda» Türkmenistanyň Prezidentiniň karary esasynda Adalatçynyň buýrygy bilen Diwanyň täze gurluşynyň tassyklanandygy we şu günki günde Diwanda 3 sany, ýagny, Döwlet häkimiýet we ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynda adam hukuklarynyň goragy meseleleri boýunça, Aýallaryň we çagalaryň hukuklarynyň goragy meseleleri boýunça, Hususy ulgamda adam hukuklarynyň goragy meseleleri boýunça bölümleriň hereket edýändigi barada belläp geçdi.
Mundan başga-da, Adalatçy Maglumatyň 9 babynda beýan edilen ýurtda adamyň we raýatyň raýatlyk, syýasy, ykdysady, durmuş, medeni hukuklarynyň ýagdaýyna seljermesiniň we alyp baran işleriniň, ýagny Adalatçynyň adam hukuklary babatda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge, milli kanunçylygy kämilleşdirmäge, adam hukuklary babatda habarlylygyň ýokarlandyrylmagyna ýardam etmek, jemgyýetçilik çärelerine gatnaşmagy, raýatlaryň dilden we ýazmaça ýüztutmalaryna seretmeginiň netijeleri barada durup geçdi.
Şeýle-de Maglumatyň her bir babynyň ahyrynda bolsa, degişli ugurlarda işleri kämilleşdirmek, gözegçiligi güýçlendirmek, adam hukuklarynyň bozulmagynyň öňüni almak barada Adalatçynyň teklipleriniň ýerleşdirilendigi bellenildi.
Adalatçy çykyşynyň ahyrynda «Adalatçy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, Adalatçynyň ygtyýarlyklaryny doly ýerine ýetirmegi üçin, şeýle hem, Adalatçynyň Diwanynyň işini halkara ülňülerine laýykda kämilleşdirmek babatda berilýän goldaw we döredilýän mümkinçilikler üçin Türkmenistanyň Hormatly Prezidentine çäksiz sag bolsunlaryny aýtdy.
Psihiki saglygy bilen bagly kemsitmeleri azaltmak boýunça sebitleýin başlangyjyň çäklerinde duşuşyk geçirildi
2025-nji ýylyň 3-nji aprelinde Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda BMG-niň Çagalar Gaznasynyň (UNICEF) Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan Psihiki saglygy bilen bagly kemsitmeleri azaltmak boýunça sebitleýin başlangyjyň çäklerinde duşuşyk geçirildi.
Bu duşuşyga degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik birleşikleriň, şeýle-de Adalatçynyň Diwanynyň wekili hem gatnaşdy. Duşuşyga ýurdymyzyň dürli Ýokary okuw jaýlarynyň talyplarynyň gatnaşyp, ol ýerde gozgalýan meseleler boýunça pikir alyşmaklary çäräniň ähmiýetini artdyrdy.
Duşuşygyň esasy maksady bu sebitleýin başlangyjyň çäklerinde ýerine ýetirilen işlere syn bermek we meýilleşdirilýän çäreleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasy tarapyndan iş duşuşygy geçirildi
2025-nji ýylyň 2-nji aprelinde BMG-niň Aşgabatdaky binasynda BMG-niň Ösüş Maksatnamasy (BMGÖM) tarapyndan iş duşuşygy geçirildi.
Bu duşuşyga Türkmenistanyň Mejlisiniň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, şeýle hem Adalatçynyň Diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Duşuşygyň maksady Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasynyň 2021-2025-nji ýyllar üçin ýurt boýunça maksatnamasynyň ýerine ýetirilişine garaşsyz baha bermegiň netijesi bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Az goragly obýektleri terrorçylykly hüjümlerden goramak ugrunda habarlylygy artdyrmak boýunça okuw maslahaty geçirildi
2025-nji ýylyp 1-2-nji apreli aralygynda ÝHHG-nyň Aşgabatdaky Merkeziniň binasynda Az goragly obýektleri terrorçylykly hüjümlerden goramak ugrunda habarlylygy artdyrmak boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatyna Türkmenistanyň Mejlisiniň, käbir ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edalaryň, hukuk goraýjy edaralaryň, jemgyýetçilik birleşikleriň wekilleri, şeýle-de Adalatçynyň Diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Maslahatyň esasy maksady Az goragly obýektleri terrorçylykly hüjümlerden goramak ugrunda milli hünärmenleriň tejribesini artdyrmakdan ybarat bolup, onda halkara bilermenler Saýmon Kollinz we Holger Albreht dagylar gatnajylary halkara tejribesi bilen tanyşdyrdylar.
Arkadag şäherinde Haýyr-sahawat gaznasynyň döredilen gününe bagyşlanan halkara maslahat geçirildi
2025-nji ýylyň 29-njy martynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmeginiň 4 ýyllygy mynasybetli Arkadag şäherinde «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahaty geçirildi.
Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň dabaralarynyň çäklerinde geçirilen bu maslahat halkara möçberde çagalaryň bähbitlerine hyzmatdaşlyk boýunça möhüm başlangyçlary ara alyp maslahatlaşmak üçin amatly meýdança öwrüldi.
Bu giň möçberli çärä Özbegistanyň, Russiýa Federasiýasynyň, Hindistanyň, Gruziýanyň, şeýle hem Türkiýe, Eýran Yslam, Gazagystan, Hytaý Halk, Täjigistan, Belarus, Gyrgyz, Ermenistan, Pakistan Yslam Respublikalarynyň we Awstriýanyň döwlet düzümleriniň hem-de jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle-de halkara guramalaryň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar.
Forumda çagalaryň hukuklaryny goramakda Türkmenistanyň gazanan ähmiýetli üstünlikleri bilen tanyşdyryldy. Maslahata gatnaşyjylar döredilmeginiň 4 ýyllygy bellenilýän Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň işiniň ähmiýetini aýratyn bellediler. Gaznanyň howandarlyga mätäç çagalary goldamak boýunça alyp barýan işleri BMG-niň Çagalar Gaznasynyň (ÝUNISEF) ýokary bahasyna eýe boldy. Munuň özi howandarlyga mätäç çagalara goldaw-kömek bermek işine Türkmenistanyň ygrarlydygynyň aýdyň nyşanydyr.
“Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi” atly halkara maslahat tamamlanandan soňra, ikitaraplaýyn resminamalara gol çekildi. Şolaryň hatarynda hem Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistan boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin ýurt boýunça Maksatnamasyny durmuşa geçirmek babatda Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwany bilen ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2025-nji ýyl üçin iş meýilnamasyna gol çekildi.
Ýurdumyzda ýaş nesliň beden hem ruhy taýdan sagdyn ösmegini üpjün etmek, enäniň we çaganyň saglygyny goramak, olaryň hukuklarynyň doly üpjün edilmegi döwlet syýasatynyň ileri tutýan ugurlarynyň biridir. Ýokarda agzalan ýyllyk meýilnama hem bu ugurlary öz içine alýan wezipelerden ybarat bolup çagalaryň iň gowy bahbitlerini göz öňünde tutýar.
“Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş çygrynda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň” çäklerinde iş duşuşygy geçirildi
2025-nji ýylyň 27-nji martynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda “Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş çygrynda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň” çäklerinde döredilen Milli dolandyryş we utgaşdyryş toparynyň wekiller derejesindäki iş duşuşygy geçirildi.
Bu duşuşyga Türkmenistanyň Mejlisiniň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, şol sanda Adalatçynyň Diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Geçirilen iş duşuşygynyň esasy maksady ýokarda agzalan maksatnamanyň ýerine ýetirilişini hem-de bu resminamanyň 2026-2030-njy ýyllar üçin düzülen taslamasy bilen bagly degişli meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň dowamynda 2026-2030-njy ýyllar döwür üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasyny, ony maliýeleşdirmegiň strategiýasyny, şeýle hem onuň işlerine gözegçilik we baha beriş meýilnamasyny durmuşa geçirmek boýunça täze “ýol kartasynyň” işlenip düzülmegi meselesi ara alnyp maslahatlaşyldy.
“Durnukly ösüş ýoly - parahatçylygyň we abadançylygyň kepili” atly wagyz-nesihat duşuşygy geçirildi
2025-nji ýylyň 26-njy martynda Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komitetiniň merkezi edara binasynda “Durnukly ösüş ýoly-parahatçylygyň we abadançylygyň kepili” atly wagyz nesihat duşuşygy geçirildi.
Bu duşuşyga ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, şol sanda Adalatçynyň Diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Duşuşyga gatnaşyjylaryň çykyşlarynda bellenip geçilişi ýaly, Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde, oňyn Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan we daşary syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirýän Türkmenistan döwletimiz ählumumy abadançylygyň hem-de Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň bähbidine netijeli halkara hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna uly goşant goşýan ýurt hökmünde tanaldy.
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary insitutynda
ylmy-amaly maslahat geçirildi
2025-nji ýylyň 25-nji martynda Türkmenistanyň Daşary işler ministirliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda talyplaryň we magistrleriň gatnaşmagynda ylmy-amaly maslahaty geçirildi.
Maslahaty geçirmegiň esasy maksady ýaş nesillerde watançylyk, ynsanperwerlik duýgusyny kemala getirmekden, döredijilik başarnyklaryny ösdürmekden, olary ylma hem-de döredijilige ugrukdyrmakdan ybarat boldy.
Maslahata Adalatçynyň Diwanynyň wekili hem gantaşyp, “Merkezi Aziýa ýurtlarynda adamyň we raýatyň hukuklarynyň goraglylygyna” bagyşlanan mowzukdan çykyş etdi. Çykyşyň dowamynda ýurdumyzda adam hukuklaryny goramak mehanizmleri, olaryň alyp işleri, ol mehanizmleri mundan beýläk-de pugtalandyrmak we halkara derejesinde ykrar edilmek babatynda alnyp barylýan işler barada bellenip geçildi.
Ýurdumyzda “Ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy berkitmekde zenanlaryň orny” atly maslahat geçirildi
2025-nji ýylyň 17-nji martynda Türkmenistanyň Mejlisinde “Ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy berkitmekde zenanlaryň orny” atly maslahat geçirildi.
Maslahata Türkmenistanyň ÝUNESKO-nyň işleri baradaky Milli toparynyň Jogapkär sekretary, BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky hemişelik wekili, Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili, Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň Merkezi geňeşiniň ýolbaşçylary we wekilleri, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary hem-de Adalatçynyň Diwanynyň wekili gatnaşdy.
“Ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy berkitmekde zenanlaryň orny” atly maslahatyň dowamynda döwletimizde degişli düzümleriň çäklerinde eneligi we çagalygy köptaraplaýyn goldamak maksady bilen döredilýän mümkinçilikler, döwletimiziň alyp barýan ynsanperwer syýasaty, bu babatda BMG-niň düzüm birlikleri bolan ÝUNESKO, ÝUNISEF we beýleki guramalar bilen durmuşa geçirilýän hyzmatdaşlygyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanda adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2025-2029-njy ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň tanyşdyrylyş çäresi geçirildi
2025-nji ýylyň 13-nji martynda Türkmenistanyň Daşary Işler Ministrliginde, Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň degişli karary bilen tassyklanan “Türkmenistanda adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2025-2029-njy ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” tanyşdyrylyş çäresi geçirildi.
Bu çärä Türkmenistanda adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça pudagara toparynyň agzalary, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysy, hem-de Türkmenistanda işleýän diplomatik wekilhanalarynyň, halkara guramalarynyň wekilhanalarynyň ýolbaşçylary we işgärleri gatnaşdy. Bu geçirilen çäräniň esasy maksady meýilnamada göz öňünde tutulan wezipeler we strategiki ugurlar bilen tanşypmakdan we ol wezipeleri durmuşa geçirmek bilen bagly pikir alyşmalardan ybarat boldy.
Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň degişli karary bilen tassyklanan bu milli meýilnamanyň esasy maksatlary Türkmenistanda adam hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirmegiň, üpjün etmegiň we goramagyň döwlet ulgamyny pugtalandyrmakdan, adam hukuklary boýunça ýurdumyzyň halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmekden, ynsanperwer ulgamda halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmekden, şeýle hem dünýädäki adam hukuklaryna wehim salýan hereketleriň, has takygy adam söwdasynyň milli derejede öňüni almak bilen bagly işleri üns merkezinde saklamakdan ybaratdygyny çärä gatnaşyjylar nygtap geçdiler.
Tanyşdyryş çäräniň ahyrynda gatnaşyjylar meýilnamada berkidilen wezipeler we strategiki ugurlar boýunça hyzmatlaşlyga taýýardyklaryny mälim etdiler.
Adalatçynyň Diwanynyň wekilýetiniň Hindistan Respublikasyna iş sapary
2025-nji ýylyň 3-8-nji marty aralygynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň wekiliýeti Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň baştutanlygynda Hindistan Respublikasynda iş saparda boldy.
Saparyň maksady Hindistan Respublikasynyň Nýu-Deli şäherinde Milli adam hukuklary komissiýasynyň guramagynda “Adam hukuklary ulgamyny dolandyrmagyň mümkinçiliklerini ösdürmek maksatnamasy” ady bilen geçirilen maslahatyna gatnaşmak boldy.
Maslahatyň işine Hindistan Respublikasynyň Milli adam hukuklary komissiýasynyň başlygy W.Ramasumbranýan, şol guramanyň Baş sekretary Bharat Lal gatnaşyp, bu komissiýanyň taryhy, adam hukuklaryny goramakda alyp barýan işleri, köp ýyllaryň dowamynda toplanan tejribelerini höwes bilen böleşmäge taýardyklaryny aýdyp, maslahatyň işine üstünlikler arzuw etdiler. Bu maslahata Mali Respublikasynyň, Burundi Respublikasynyň, Nigeriýa Federatiw Respublikasynyň, Kongo Demokratik Respublikasynyň, Ýegipet Arab Respublikasynyň, Tanzaniýa Birleşen Respublikasynyň, Madagaskar Respublikasynyň, Uganda Respublikasynyň we başga-da birnäçe ýurtlaryň Milli adam hukuklary komissiýalarynyň ýolbaşçylary we wekilleri gatnaşdylar.
Bu maslahatyň dowamynda Hindistan Respublikasynyň Milli adam hukuklary komissiýasynyň ýolbaşçylary we wekilleri, şeýle-de dürli döwlet edaralaryň bilermenleri çykyş edip, olar adam hukuklary ulgamyna degişli bolan dürli meseleler, ýagny kiber howpsuzlyk bilen adam hukuklarynyň baglylygy, daşky gurşaw we adam
hukuklary, durnukly ösüşiň orny, adam hukuklary ulgamynda halkara hyzmatdaşlygyň wajyplygy, ýüztutmalar we aýry-aýry ulgamlar boýunça barlaglary alyp barmak ýaly birnäçe möhüm meseleler babatda çykyş etdiler.Maslahatyň dowamynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň wekili tarapyndan ýörite çykyş edilip,
Türkmenistanda adam hukuklary ulgamynda alnyp barylýan işler, ýagny adam hukuklarynyň dürli ugurlary boýunça durmuşa geçirilýän hereketleriň Milli Meýilnamalary, kanunçylygyň kämilleşdirilmegi we halkara hyzmatdaşlyk barada aýdyp, Adalatçynyň Diwanynyň alyp barýan işleri, ýeten sepgitleri we öňünde
goýan maksatlaryny beýan etdi. Çykyşyň ahyrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň bu maslahata gatnaşan wekiliýetler bilen ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmäge taýýardygy nygtaldy.
Mundan başga-da, saparyň dowamynda Adalatçy Ý.Gurbannazarowa Hindistan Respublikasynyň Milli adam
hukuklary komissiýasy başlygy W.Ramasumbranýan we Baş sekretary Bharat Lal bilen duşuşyp, maslahatyň ýokary derejede geçirilendigi üçin minnetdarlygyny bildirdi.
Maslahatyň ahyrynda gatnaşan wekiliýetleriň agzalaryna Hindistan Respublikasynyň Milli adam hukuklary komissiýasy tarapyndan ýörite sertifikat gowşuryldy.
Adalatçynyň Diwanynyň wekili Özbegistan Respublikasynyň Buhara şäherinde geçirilen sebitleýin okuw maslahatyna gatnaşdy
2025-nji ýylyň 4-6-njy marty aralygynda Özbegistan Respublikasynyň Buhara şäherinde “Merkezi Aziýanyň serhetýaka sebitleriniň ösdürilmeginde zenanlaryň orny” atly sebitleýin okuw maslahaty gecirildi. Bu maslahata Adalatçynyň Diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Okuw maslahaty Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýada serhetleri dolandyrmak boýunça Maksatnamasy (BOMKA) tarapyndan guralyp, onuň esasy maksady serhetýaka sebitlerinde işleýän döwlet edaralarynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň döwlet gurluşlarynda aýallaryň ornuny berkitmek we serhetýaka bileleşiginiň meselelerini çözmekde olaryň ornuny güýçlendirmek bolup durdy.
Bu çäre döwlet gullukçylary bolan aýallaryň şahsy we hünär ukyplaryny ýokarlandyrmaga, iş ýerlerinde, esasan hem serhetýaka bileleşigi bilen işleşmekde gender meselelerini çözmäge taýýarlamaga gönükdirilen. Okuw maslahatynda Merkezi Aziýada bu ugurda işleýän aýallaryň arasynda tejribe alşyldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Özbegistan Respublikasynyň Samarkand şäherindäki sapary
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň wekiliýetiniň Özbegistanda bolmagynyň 2-nji güni – 28.02.2025ý., Samarkand şäherinde geçirildi. Bu şähere “Arassa we durnukly daşky gurşaw – adam hukuklarynyň berjaý edilmeginiň kepilidir” atly geçirilýän Halkara Konferensiýasyna gatnaşyjylar bardylar.
Bu ýerde Halkara konferensiýasynyň gatnaşyjylary üçin ýüzleneniň meselesiniň has basym çözülmegine ýardam edýän Özbegistanyň Prezidentiniň Samarkand welaýaty boýunça Halk kabul edişliginiň işi bilen tanyşmak üçin onuň ofisine barmaklyk gurnaldy. Şeýle-de, Özbegistan Respublikasynyň Bizness-Ombudsmanynyň sebitleýin edarasyna hem-de Özbegistan Respublikasynyň Oliý Mažlisiniň adam hukuklary boýunça Ygtyýarly wekiliniň Samarkand şäherindäki sebitleýin edarasyna baryldy. Bu baryşlykda şol döwlet edaralarynyň işiniň aýratynlyklary bilen tanyşmak mümkinçiligi döredildi. Şeýle hem, Samarkand şäherinde bolmagyň medeniýet böleginde şäheriň taryhy ýadygärlik ýerlerine barmak gurnaldy. Samarkand şäherinde Ombudsmanyň bagynyň bolmagy üçin niýetlenen ýerde adamyň ekologiki hukugynyň, arassa we durnukly daşky gurşawa bolan hukugynyň berjaý edilmegine eýermegiň tassygy hökmünde “Arassa we durnukly daşky gurşaw – adam hukuklarynyň berjaý edilmeginiň kepilidir” atly Halkara Konferensiýasyna gatnaşyjylarynyň bag ekişlik çäresine gatnaşmak bilen Samarkand şäherine, ýagny Özbegistana bolan sapar tamamlandy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Özbegistandaky halkara konferensiýasyna gatnaşmagy
2025-nji ýylyň 27-nji-28-nji fewralynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň wekiliýeti Adalatçy Ý.Gurbanazarowanyň baştutanlygynda Özbegystan Respublikasynda saparda boldy.
Saparyň maksady Özbegystanyň Ombudsmanynyň institutynyň döredilmeginiň 30-ýyllygyna bagyşlanyp, “Arassa we durnukly daşky gurşaw – adam hukuklarynyň berjaý edilmeginiň kepilidir” atly geçirilýän Halkara Konferensiýa gatnaşmak boldy. Halkara Konferensiýa 2025-nji ýylyň 27-nji fewralynda Özbegystanyň paýtagty Daşkent şäherinde geçirildi. Konferensiýanyň işine Özbegystanyň Oliý Mažlisiniň (Parlamentiniň) Senatynyň başlygy we Kanunçykaryjy palatasynyň spikeri, Türkiýanyň, Gyrgyzstanyň, Marokko Patyşalygynyň, Wengriýanyň, Serbiýanyň, Mongoliýanyň, Finlýandiýanyň, Italiýanyň, Türkmenistanyň adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleri (Ombudsmenleri) gatnaşdylar. Konferensiýanyň dowamynda maslahatlaşylýan mesele boýunça wideo ýüzlenmeler bilen Gazagstanyň we Taýlandyň ombudsmenleri çykyş etdiler. Şeýle-de, Konferensiýanyň işine ÝeHHG-nyň, BMG-nyň ÖM-nyň, Ombudsmenyň Halkara institutynyň, Ombudsmenleriň Aziýa assosiasiýasynyň, Ýewropanyň ombudsmenler institutynyň, Özbegystanda we Gyrgyzstanda Fridrih Eberdyň gaznasynyň, BMG-nyň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdüriýetiniň sebirleýin ofisleriniň ýolbaşçylary gatnaşdyrlar. Bu halkara forumda adamyň oňaýly daşky gurşawa bolan hukugynyň berjaý edilişi, daşky gurşawyň goralmagy bilen bagly durmuş-ykdysady hukuklarynyň durmuşa geçirilmegi, ekologiki hukuklaryň üpjün edilmegi bilen bagly halkara şertnamar, daşky gurşawyň durnuklylygynyň geljeki nesilleriň durmuşyna täsir etmegi bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Bu halkara forumda Türkmenistanyň Adalatçysy Ý.Gurbannazarowa Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň daşky gurşawy goramak, adamyň arassa ekologiýa bolan hukugyny berjaý etmek babatda Türkmenistanyň Parlamenti hem-de raýat jemgyýeti bilen hyzmatdaşlygy hakyndaky çykyş edip, Türkmenistanda daşky gurşawy goramak, adamyň arassa ekologiýa bolan hukugyny üpjün etmek ugurda alnyp barylýan işler barada beýan etdi. Halkara konferensiýanyň netijesinde Halkara konferensiýanyň Daşkent deklarasiýasy kabul edildi.
Türkmenistanyň Hökümetiniň we Halkara Zähmet Guramasynyň bilelikdäki iş maslahaty geçirildi
2025-nji ýylyň 28-nji fewralynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň orunbasarlarynyň gatnaşmagynda Halkara Zähmet guramasynyň wekilleri bilen bilelikde iş maslahaty geçirildi. Iş maslahatyna Adalatçynyň Diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Iş maslahatynyň maksady Türkmenistanyň Hökümetiniň Halkara Zähmet Guramasy bilen bilelikdäki “Ýol kartasynyň” çäklerinde 2024-nji ýylda ýerine ýetirilen işleri we 2025-nji ýylda hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Iş maslahatynda hyzmatdaşlygyň netijesinde gazanylan ösüşler we indiki ädimler barada pikir alşyp, 2025-nji ýylda kanunçylyk binýadyny berkitmegi goldamakda, şeýle hem has uly özgertmeleri amala aşyrmak boýunça çäreleri goldamakda teklip edilýän meýilnamalara seredildi we olar boýunça taraplar öz garaýyşlaryny beýan etdiler.
Halkara Zähmet Guramasynyň wekilleriniň gatnaşmagynda Mejbury zähmet hakynda Konwensiýanyň Teswirnamasy boýunça seminar geçirildi
2025-nji ýylyň 26-njy fewralynda Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň binasynda Halkara Zähmet Guramasynyň wekilleri Miranda Fajermanyň we Dipa Rişikeşiň gatnaşmagynda Mejbury zähmet hakynda Konwensiýanyň Teswirnamasy boýunça seminar geçirildi.
Bu duşuşyga Türkmenistanyň Mejlisiniň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, şol sanda Adalatçynyň Diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Geçirilen çäräniň esasy maksady Halkara Zähmet Guramasy bilen hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleriň 2024-2025-nji ýyllar üçin “Ýol kartasynyň” çäklerinde hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini maslahatlaşmak we 105-nji Konwensiýanyň Teswirnamasynyň wezipeleri bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy Halkara Zähmet Guramasynyň wekili hanym Miranda Fajerman bilen duşuşdy
2025-nji ýylyň 24-nji fewralynda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň Halkara Zähmet Guramasynyň wekili Miranda Faýerman bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda taraplar halkara zähmet standartlary we Türkmenistanyň zähmet kanunçylygy, zähmet hukugy meseleleri boýunça arza-şikaýatlara seredilende Adalatçynyň Diwanynyň orny we alyp barýan işleri barada pikir alyşdylar.
Şeýle hem taraplar «Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara Zähmet Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleriň 2024-2025-nji ýyllar üçin Ýol kartasynda» göz öňünde tutulan wezipeleri durmuşa geçirmek boýunça meseleleri, şeýle hem ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljekki döwür üçin ugurlaryny we olaryň ösüş ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar.
Soňra, hanym Miranda Fajerman adamyň hukuklaryny, şol sanda ýurtda zähmet hukuklaryny ilerletmek babatynda garaşsyz institut hökmünde Adalatçynyň Diwanynyň orny barada belläp geçdi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar adam hukuklaryny goramak we ilerletmek babatda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyga taýýardyklaryny beýan etdiler.
Türkmenistanyň we BMG-niň arasynda durnukly ösüş çygrynda 2026-2030-njy ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasy barada iş duşuşygy geçirildi
2025-nji ýylyň 20-nji fewralynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda Türkmenistanyň we BMG-niň arasynda durnukly ösüş çygrynda 2026-2030-njy ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasyny taýýarlamak boýunça BMG-niň wekilleri bilen iş duşuşygy boldy.
Bu duşuşyga Türkmenistanyň Mejlisiniň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, şeýle hem Adalatçynyň Diwanynyň wekili gatnaşdy.
Duşuşygyň esasy maksady bu Çarçuwaly Maksatnamasynyň taslamasyna goşulmagy meýilleşdirilýän netijeleriň toplumynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
BMG-nyň Ilat Gaznasynyň halkara bilermenleri ýurdumyzda maslahat
beriş duşuşygyny geçirdiler
2025-nji ýylyň 20-nji fewralynda Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabatdaky binasynda BMG-nyň Ilat Gaznasynyň halkara bilermenleri jenap Farruh Usmanowyň we hanym Morgan Landeliň gatnaşmagynda gender çemeleşmäni gazanmak boýunça maslahat beriş duşuşygy geçirildi.
Bu duşuşyga Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyna girýän edaralaryň wekilleri, şol sanda Adalatçynyň Diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Agzalan bilermenler we wekiller geçirilen duşuşygyň dowamynda milli kanunçylygy kämilleşdirmekde ählitaraplaýyn gender çemeleşmäni gazanmak boýunça edilýän işleri belläp geçmek bilen, Türkmenistanyň döwlet gullukçylary üçin gender deňligine gönükdirilen okuw sapaklaryny işläp taýýarlamak, aýal-gyzlaryň we çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça öňdebaryjy halkara tejribesini öwrenmek, şeýle hem BMG-niň düzümleri bilen bilelikde geçirilmeli çäreleri meýilleşdirmek bilen baglanyşykly birnäçe meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Adalatçy BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Adam hukuklary boýunça geňeşiniň we şertnamalaýyn edaralaryň işini üpjün etmek boýunça departamentiň ýolbaşçysy jenap Mahamane Sisse-Guro bilen duşuşdy
2025-nji ýylyň 18-nji fewralynda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Adam hukuklary boýunça geňeşiniň we şertnamalaýyn edaralaryň işini üpjün etmek boýunça departamentiň ýolbaşçysy jenap Mahamane Sisse-Guronyň ýolbasçylygyndaky wekiliýet bilen duşuşygy geçirildi.
Bu duşuşyga BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili Matilda Bogner, Adam hukuklary boýunça geňeşçisi Iwana Maçonowa hem-de Adalatçynyň Diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Geçirilen duşuşygyň dowamynda Adalatçynyň Diwanynyň BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirligi we onuň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasy bilen hyzmatdaşlygyň çäginde alnyp barylýan işleriň oňyn netijeleri kanagatlanma bilen bellenildi we Adalatçynyň diwanynyň ýeten sepgitleriniň üstünde durlup geçildi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar birek-birege duşuşyk üçin minnetdarlyk bildirip, adam hukuklaryny goramak babatynda netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga taýýardyklaryny mälim etdiler.
Aşgabatda adam hukuklary we ynsanperwer hukugy babatda Türkmenistan bilen BMG-niň hyzmatdaşlygyna bagyşlanan brifing geçirildi
2025-nji ýylyň 17-nji fewralynda Daşary işler ministrliginiň binasynda adam hukuklarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegi boýunça Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasyndaky hyzmatdaşlyga bagyşlanan brifing duşuşygy geçirildi.
Bu duşuşyga BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko we Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň depertamendiniň başlygy Mahamane Sisse-Guro we sebitleýin wekilhanasynyň ýolbaşçysy Matilda Bogner, hem-de Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň we işçi toparynyň agzalary, şol sanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy hem gatnaşdy.
Brifingiň dowamynda Türkmenistanyň Uniwersal döwürleýin synynyň (UDS) dördünji aýlawynyň çäklerinde, halkara hyzmatdaşlardan alnan teklipleri göz öňünde tutup, adam hukuklaryny goramak we gender deňligini üpjün etmek ugrunda alyp barýan işleri barada maglumat berildi. Şeýle-de gatnaşyjylar Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirligi bilen hyzmatdaşlygyň çäginde alnyp barlan anyk işleriň netijeleri bilen tanyşdyryldy.
Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi
2025-nji ýylyň 14-nji fewralynda Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Oňa Pudagara toprynyň agzalary, şol sanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy hem gatnaşdy.
Pudagara toparyň 2024-nji ýylda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri hem-de “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilen şu ýyl üçin öňde goýlan wezipeler mejlisiň gün tertibine girizilen esasy meseleler boldy.
Şeýle hem, mejlisiň dowamynda Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa çykyş edip, ýurdumyzda adam hukuklaryny goramak mehanizmini pugtalandyrmak we halkara derejesinde ykrar edilmek babatynda edilýän işler barada mälim etmek bilen, Adalatçynyň Diwanynyň bu işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak maksady bilen ähli gyzyklanýan taraplar bilen konstruktiw gepleşiklere we hyzmatdaşlyga hemişe taýýardygyny belläp geçdi.
Toparyň iş meýilnamasynda kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmek boýunça çäreleri ara alyp maslahatlaşmagyň çäklerinde bellenilişi ýaly, adam hukuklaryny goramak babatda iň gowy dünýä tejribesini öwrenmekligiň, kanunçylygy kämilleşdirmegiň, ondaky kadalaryň iş ýüzünde berjaý edilmeginiň esasynda bu işleriň ilerledilýänligi barada bellenildi. Çünki Adam hukuklaryny öňe sürmek, goramak we iş ýüzünde berjaý etmek döwlet syýasatymyzyň aýrylmaz bölegidir.
Adalatcynyň Diwanynda ABŞ-nyň Türkmenistandaky Ilçihanasynyň wekilleri bilen duşuşyk geçirildi
2025-nji ýylyň 11-nji fewralynda Adalatçynyň Diwanynda ABŞ-niň Aşgabatdaky Ilçihanasynyň syýasy bölüminiň işgäri Alekseý Sançes, syýasy-ykdysady bölüminiň işgäri Loren Laskowskiý bilen duşuşyk geçirildi.
Geçirilen duşuşugyň maksady Adalatçynyň Diwanynda döredilen täze bölümiň, ýagny Aýallaryň we çagalaryň hukuklarynyň goragy meseleleri boýunça bölümiň alyp barýan işi, şeýle-de Diwanyň 2025-nji ýyl üçin Iş Meýilnamasynda göz öňünde tutulan wezipeler bilen tanyşmakdan ybarat boldy. Şonuň ýaly hem bu ugurlarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar birek-birege duşuşyk üçin minnetdarlyk bildirdiler we adam hukuklaryny goramak babatynda netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga taýýardyklaryny mälim etdiler.
BMG-niň Çagalar Gaznasynyň halkara bilermeniniň ýurdumyza sapary, iş we okuw maslahaty
2025-nji ýylyň 28 ýanwary - 5-nji fewraly aralygynda Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasynyň (UNICEF) Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan geçirilen iş we okuw maslahatlaryna halkara bilermeni Farhod Hamidow gatnaşdy.
Bu duşuşyga Türkmenistanyň Mejlisiniň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, şeýle hem Adalatçynyň Diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.Agzalan wekiller üçin geçirilen okuw we iş maslahatlarynyň esasy maksady çagalar babatda strategik meýilleşdiriş, çagalaryň hukuklaryny goramak babatda döwlet dolandyryşy kämilleşdirmek we maglumatlary seljermek, baha bermek, gözegçilik babatda halkara tejribesi bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
“Adam hukuklaryny üpjün etmek ugurda Türkmenistan boýunça adwokatlar kollegiýalarynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak” atly Iş meýilnamasynyň çäklerinde maslahat geçirildi
2025-nji ýylyň 27-30-njy ýanwary aralygynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan “Adam hukuklaryny üpjün etmek ugurda Türkmenistan boýunça adwokatlar kollegiýalarynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak” atly 2024-2025-nji ýyllar üçin Iş meýilnamasynyň çäklerinde halkara bilermenleriň ýurdumyza sapary gurnaldy.
Saparyň dowamynda halkara bilermenleri tarapyndan geçirilen okuw maslahata Türkmenistanyň Içeri işler, Adalat, Milli howpsuzlyk ministrlikleriniň, Baş prokuraturasynyň, Yokary kazyýetiniň, Aşgabat şäheriniň we ýurdumyzyň welaýatlarynyň adwokatlar kollegiýalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň Diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu maslahatyň mowzugy Adwokatlaryň we hukukçylaryň milli hünär birleşiginiň döredilmegine bagyşlanyp, bu mesele boýunça sebitleýin we halkara ýagdaýlary göz öňünde tutmak bilen ýol kartasynyň taslamasy maslahatlaşyldy.
Durnukly ösüş ulgamynda hyzmatdaşlygyň çarçuwaly maksatnamasyny işläp taýýarlamak bilen bagly duşuşyk geçirildi
2025-nji ýylyň 24-nji ýanwarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda BMG-niň Durnukly ösüş ulgamynda hyzmatdaşlyk baradaky çarçuwaly maksatnamasyny işläp taýýarlamak bilen bagly duşuşyk geçirildi.
Bu duşuşyga Türkmenistanyň Mejlisiniň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, şeýle hem Adalatçynyň Diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Geçirilen duşuşykda esasan hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugry bolan gender deňligi we maýyplygy bolan adamlaryň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy we BMG-niň esasy ýörelgeleriniň we gymmatlyklarynyň üstünde durlup geçildi.
Şeýle hem, bu dusuşyga gatnaşan wekiller Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş çygrynda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň çarçuwaly maksatnamasynyň çäklerinde ýerine ýetirilen işler, şol sanda çarçuwaly maksatnamanyň nobatdaky 2026-2030-njy ýyllar üçin taslamasyny işläp düzmek boýunça teklipleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Adalatçynyň Diwanynyň wekiliniň Niderlandlar Patyşalygynyň Gaaga şäherine tanyşlyk sapary
2025-nji ýylyň ýanwar aýynyň 21-23 aralygynda Adalatçynyň Diwanynyň wekili Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky Merkeziniň “Türkmenistanyň penitensiar ulgamyny halkara standartlaryna laýyk getirmek” atly taslamasynyň çäklerinde Niderlandlar Patyşalygynyň Gaaga şäherinde geçirilen tanyşlyk saparyna gatnaşdy.
Bu tanyşlyk saparyň esasy maksady “Türkmenistanyň penitensiar ulgamyny halkara standartlaryna laýyk getirmek” atly taslamasynyň çäginde milli hünärmenleri halkara tejribesi bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Duşuşyklaryň dowamynda halkara resminamalaryň we milli kanunçylygyň üstünde durlup geçildi we düzediş edaralarynda jeza çärelerini çekýän adamlaryň hukuklarynyň berjaý edilişi, düzediş edaralarynyň içinde döredilýän mümkinçilikler, jenaýat jogapkärçiligine çekilen adamlar babatda ulanylýan jeza çäreleriniň görnüşleri barada beýleki döwletleriň tejribeleri esasynda usuly maslahatlary we pikir alyşmalary geçirildi.
Ýol kartasyny işläp düzmek boýunça iş toparynyň duşuşygy geçirildi
2025-nji ýylyň 22-nji ýanwarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabatdaky binasynda, BMG-nyň Çagalar gaznasynyň (UNICEF) gurnamagynda Maşgalalara ýardam bermek ugrunda iş alyp barýan gulluklaryň işini kämilleşmekdirmek babatynda Ýol kartasyny işläp düzmek boýunça iş toparynyň duşuşygy geçirildi.
Bu duşuşyga Türkmenistanyň Mejlisiniň, Baş prokuraturasynyň, Aşgabat şäher häkimliginiň we degişli ministrlikleriň, şeýle hem Adalatçynyň Diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Iş toparynyň duşuşygyň maksady Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ileri tutýan milli ugurlaryna esaslanyp, maşgalalary we çagalary goramak däplerini güýçlendirmek üçin BMG-nyň Çagalar gaznasynyň (UNICEF) tehniki goldawy bilen Türkmenistanda maşgalalara we çagalara edilýän ideg hyzmatlaryny ösdürmäge niýetlenip taýýarlanylan Ýol kartasynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boldy.
Adalatçynyň Diwanynyň wekilleri Halkara Migrasiýa Guramasy (IOM) tarapyndan gurnalan adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça okuw maslahatyna gatnaşdylar
2025-nji ýylyň 17-nji ýanwarynda Migrasiýa boýunça halkara guramasynyň bilermeni Oleksandr Kirilenko ýurdumyzda saparda bolup, onuň gatnaşmagynda BMG-nyň Aşgabatdaky binasynda adam söwdasyna garşy göreşmek, bu ugurda hukuk binýadyny berkitmek boýunça okuw maslahaty geçirildi. Bu maslahata Adalatçynyň Diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Okuw maslahatynyň esasy maksady adam söwdasynyň pidalaryny gender we ýaş aýratynlyklaryna görä anyklamak, olaryň hukuklaryny goramak hem-de seljeriş işleri geçirilende olaryň bähbitlerini ilerletmek, bu ugurda hukuk binýadyny berkitmek boýunça halkara tejribesi bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Bu meseleler boýunça maslahatda Halkara Migrasiýa Guramasynyň Türkmenistandaky wekili hem-de halkara bilermeni Oleksandr Kirilenko çykyş etdiler.
Maslahatyň dowamynda adam söwdasy hadysasynyň global meýilleri, olaryň öz gezeginde adamlary ulanmagyň usullarynda täze meýiller we çemeleşmeler bilen üýtgäp durýandygy barada bellenilip geçildi. Dünýäde adam söwdasyna garşy göreşmek meselesiniň wajyplygyny göz öňüne tutyp, Türkmenistanda adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça kanunçylyga aýratyn ähmiýet berilýändigi we bu meselä garşy işjeň göreşilýändigi bellenildi. Has takygy ýurdymyzda geçen ýyl adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça pudagara toparyň döredilenliginiň we ýakynda 10-njy ýanwarda bolsa “Türkmenistanda adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2025 – 2029-njy ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň” tassyklananlygynyň uly ähmiýete eýedigi hem nygtaldy.
Adalatçy ABŞ-nyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi bilen duşuşdy
2025-nji ýylyň 14-nji ýanwarynda Adalatçynyň Diwanynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň ABŞ-nyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Ilçisi Elizabet Rud bilen duşuşygy geçirildi.
Geçirilen duşuşugyň maksady ýurtda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň barşynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa Adalatçynyň Diwanynyň alyp barýan işleri has takygy diwanyň bölümleriniň wezipeleri barasynda hem-de Adalatçynyň diwanynyň döredilen gününden başlap, adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek çygrynda alyp barýan işleri, gysga döwrüň içinde gazanylan üstünlikler, toplanan tejribeler, halkara hyzmatdaşlygy barada maglumat berip, geljekde hem bu işleriň dowam etdiriljekdigini aýtdy.
Ilçi Elizabet Rud Adalatçynyň Diwanynynyň ähmiýetini belläp, ýurtda adam hukuklaryny mundan beýläk hem ilerletmekde onuň ornuna möhüm baha berdi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar birek-birege duşuşyk üçin minnetdarlyk bildirdiler we adam hukuklaryny goramak babatynda netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga taýýardyklaryny mälim etdiler.
ABŞ-nyň Halkara ösüş baradaky agentliginiň wekili bilen Adalatçynyň iş duşuşygy geçirildi
Şu ýylyň 20-nji dekabrynda Adalatçynyň Diwanynda ABŞ-nyň Halkara ösüş baradaky agentliginiň Türkmenistandaky wekili Džeffri Skarin bilen Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň duşuşygy geçirildi.
Geçirilen duşuşygyň esasy maksady agentligiň “Türkmenistanda dolandyryş işleri” atly taslamasynyň çäklerinde Adalatçynyň Diwany bilen ulgamlaýyn esasda hyzmatdaşlygy ýola goýmak bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň dowamynda myhman Adalatçynyň Diwanynyň alyp barýan işi bilen tanyşdyryldy. Jenap Džeffri Skarin bu garaşsyz edaranyň her bir raýatyň hukuklaryny goramakda alyp barýan işine ýokary baha berip, ABŞ-nyň Halkara ösüş baradaky agentligi bilen hyzmatdaşlygy, aýratyn hem “Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa” taslamanyň çägindäki hyzmatdaşlygy üçin minnetdarlyk bildirdi. Duşuşygyň ahyrynda taraplar adam hukuklary, şol sanda gender deňligi, babatynda hyzmatdaşlyga hemişe taýýardyklaryny nygtadylar.
“Adalatçynyň Diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak” atly taslama resminamasynyň çäklerinde Taslama geňeşiniň mejlisi geçirildi
Şu ýylyň 20-nji dekabrynda Adalatçynyň Diwanynda “Adalatсynyň Diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak” atly taslama resminamasynyň çäklerinde Taslama geňeşiniň mejlisi geçirildi. Bu çärä Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowa we BMG-niň ösüş maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekili Narine Saakýan hem-de iki edaranyň degişli işgärleri gatnaşdylar.
Taslama geňeşiniň geçirilmeginiň maksady “Adalatçynyň Diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak” atly taslamanyň çäginde geçip barýan ýylyň dowamynda amala aşyrylýan işleriň netijelerine baha bermek we geljekki ädimleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň dowamynda taraplar özara pikir alyşyp, Adalatçynyň Diwanynyň Milli adam hukuklary edaralaryň ählumumy bileleşigi, Aziýa Ýuwaş Ummany forumy bilen özara gatnaşyklar, Pariž ýörelgelerine laýyklykda Adalatçynyň hukuk mandatyny güýçlendirmek, garaşsyz milli adam hukuklary edarasy hökmünde Adalatçynyň Diwanynyň işini berkitmek we hyzmatdaşlygy dowam etdirmek ýaly ugurlara seredildi.
Ýurdymyzyň Daşoguz welaýatynda “Adam söwdasy bilen bagly jenaýatlaryň öňüni almak we howpsuz migrasiýany wagyz-nesihat etmek” atly okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 19-njy dekabrynda Daşoguz şäheriniň “Daşoguz” myhmanhanasynda BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň Türkmenistandaky edarasy bilen Adalatçynyň Diwanynyň bilelikde guramagynda, ABŞ-nyň Halkara ösüş agentliginiň “Howpsyz migrasiýa” taslamasynyň ýardam etmeginde, “Adam söwdasy bilen bagly jenaýatlaryň öňüni almak we howpsuz migrasiýany wagyz-nesihat etmek” atly okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatyna Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowa we onuň Diwanynyň, Daşoguz welaýat we etrap häkimlikleriniň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Daşoguz welaýat Geňeşiniň, Zenanlar birleşiginiň Daşoguz welaýat Geňeşiniň wekilleri gatnaşdylar.
Okuw maslahatynyň maksady adam söwdasy bilen bagly jenaýatlaryň öňüni almak we onuň bilen bagly howplar barada ilatyň, aýratyn hem ýaşlaryň habarlylygyny ýokarlandyrmak, milli hünärmenleriň ukyplaryny artdyrmakdan ybarat boldy.
Okuw maslahatynda “Ýeňme” ýaly jemgyýetçilik guramasynyň, Harman Konsalting ýaly kompaniýasynyň türgençileriniň adam söwdasynyň öňüni almak we howpsuz migrasiýa, kommunikasiýanyň görnüşi we maşgala gatnaşyklaryny berkitmek üçin endikler, maşgala býujetini düzmegiň endikleri, iş gözlemegiň endikleri ýaly mowzuklar boýunça çykyşlar edildi. Şeýle-de Adalatçynyň Diwanynyň wekili aýallaryň we ýaşlaryň hukuklarynyň bozulmagy meseleleri boýunça raýatlaryň ýüztutmalaryna seretmegiň mehanizmi boýunça çykyş etdi.
Bu okuw maslahatynyň geçirilmegi Türkmenistanyň adam söwdasyna garşy göreşmek we adam hukuklaryny we zähmet kadalaryny goramak boýunça halkara borçnamalaryny ýerine ýetirýändiginiň şaýady boldy.
Paýtagtymyzda BMG-niň Konwensiýasyna we onuň teswirnamasyna goşulmagyň tertibi we talaplary babatda okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 18-nji dekabrynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň (OHCHR) guramagynda okuw maslahaty geçirildi.
Geçirilen okuw maslahatynyň esasy maksady gynamalara we çemeleşmegiň hem-de jezalandyrmagyň rehimsiz, adamkärçiliksiz ýa-da mertebäni kemsitýän görnüşlerine garşy Konwensiýanyň Fakultatiw Teswirnamasyna goşulmagyň tejribesi bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
Bu çäre degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, hukuk goraýjy edaralaryň, Adalatçynyň Diwanynyň wekilleriniň gatnaşmagynda, wideoaragatnaşyk arkaly OHCHR-yň halkara maslahatçysy Ulugbek Azimowyň alyp barmagynda geçirildi.
Okuw maslahatynda agzalan Konwensiýanyň Fakultatiw Teswirnamasyny tassyklamak boýunça Ýol kartasynyň taslamasy hem ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanda çagalara maşgala terbiýesini kämilleşdirmek boýunça konsultatiw duşuşygy geçirildi
2024-nji ýylyň 18-nji dekabrynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda BMG-niň Çagalar gaznasynyň (UNICEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrligi bilen bilelikde guralan Türkmenistanda çagalara maşgala terbiýesini kämilleşdirmek boýunça konsultatiw duşuşygy geçirildi.
Geçirilen duşuşygyň esasy maksady çagalaryň isleglerini kanagatlandyrmakda hem-de olara durmuş we hukuk taýdan goldaw bermekde ene-atalara ýardam bermek meselesini maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Bu çärä degişli ministrlikleriň we hukuk goraýjy edaralaryň, şol sanda Adalatçynyň Diwanynyň wekilleri gatnaşdy.
Duşuşykda çagalaryň iň gowy bähbitlerini üpjün etmek we kyn durmuş ýagdaýyndaky ata-eneleri we çagaly maşgalalary goldamak maksady bilen maşgalalaryň durmuş we hukuk goragyny mundan beýläk hem berkitmek boýunça ýol kartasynyň taslamasyna seredildi.
Adalatçynyň BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili we Halkara Zähmet Guramasynyň hünärmeni bilen duşuşygy geçirildi
2024-nji ýylyň 17-nji dekabrynda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili Matilda Bogner (wideoaragatnaşyk arkaly) we Halkara Zähmet Guramasynyň hünärmeni Miranda Feýerman bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň maksady Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara Zähmet Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleriň 2024-2025-nji ýyllar üçin “Ýol kartasynyň” çäklerinde üstümizdäki ýylda ýerine ýerine ýetirilen işleriň netijelerini we geljek ýylda meýilleşdirilýän işleri maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň barşynda Adalatçynyň Diwanynyň adam hukuklaryny goramak bilen bagly iş çygrynda bu halkara guramalary bilen hyzmatdaşlykda gowy netijeleriň gazanylandygy, gelejekde hem adam hukuklary babatynda ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak, olaryň hukuklarynyň bozulmagynyň öňüni almak, bozulan hukuklaryny dikeltmek babatda has netijeli işleriň geçirilmeginiň meýilleşdirilýändigi barada bellenildi.
Duşuşykda Ý.Gurbannazarowa adamyň hukuklary barada ilatyň habarlylygynyň ýokarlandyrylmagynyň wajypdygyny we bu ugurda has ysnyşykly hyzmatdaşlygyň amala aşyrylmagynyň zerurdygyny belledi. Duşuşygyň ahyrynda hanym Matilda Bogner we hanym Miranda Feýerman adamyň hukuklaryny goramak babatda Adalatçynyň Diwanynyň gazanan netijeleriniň ýokarydygyny belläp, bilelikdäki hyzmatdaşlygyň has giňeldilmelidigini nygtadylar.
Adalatçy Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş çygrynda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasyny ýerine ýetirmek boýunça Milli dolandyryş we utgaşdyryş toparynyň maslahatyna gatnaşdy
2024-nji ýylyň 13-nji dekabrynda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowa Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň binasynda geçirilen 2021-2025-nji ýyllar üçin Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda Durnukly ösüş ugrunda hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça Dolandyryş komitetiniň mejlisine gatnaşdy.
Duşuşygyň esasy maksady Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş çygrynda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň çäklerinde 2024-nji ýyl boýunça ýerine ýetirilen işler, şol sanda Çarçuwaly Maksatnamanyň nobatdaky 2026-2030-njy ýyllar üçin taslamasyny işläp düzmek boýunça teklipleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşykda hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň ýerine ýetirilişine ahyrky bahalandyrmasynyň esasy netijelerine we tekliplerine, saglygy goraýyşyň we durmuş goragynyň ýokary hilli we elýeter hyzmatlaryna, ýokary hilli we elýeter bilime we hünär derejesini ýokarlandyrmak ulgamyna, 2024-nji ýylda geçirilen ýurt boýunça seljermesiniň esasy netijelerine seredildi we 2021-2025-nji ýyllar döwür üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň ahyrky bahalandyrmasynyň netijeleri tassyklanyldy.
Adalatçynyň Diwanynyň wekili «Ähli şahslary zorlukly ýitirimlerden goramak hakynda” Konwensiýa bilen tanyşdyryş okuw maslahatyna gatnaşdy
2024-nji ýylyň 13-nji dekabrynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň ýardam etmeginde BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Fransiýanyň Türkmenistandaky ilçihanasy bilen bilelikde guralan «Ähli şahslary zorlukly ýitirimlerden goramak hakynda” Konwensiýa bilen tanyşdyryş okuw maslahaty geçirildi. Okuw maslahaty wideoaragatnaşyk arkaly geçirildi. Bu okuw maslahatyna Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň, beýleki degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň hem-de Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, şeýle hem Fransiýa Respublikasynyň Türkmenistandaky ilçisi gatnaşdylar.
Okuw maslahatynda ýokarda ady agzalan Konwensiýa bilen tanyşdyrylyşy halkara ekspert hanym Profet Palasko geçirdi. Hanym P.Palasko Konwensiýanyň kabul edilmeginiň taryhy bilen tanyşdyryp, Konwensiýanyň 2006-njy ýylda kabul edilendigini, şu wagtda 78 döwletiň onuň agzasy bolup durýandygyny, 48 döwletiň oňa gol çekip, ratifikasiýa etmändikleri, şeýle-de 29 döwlet Konwensiýanyň kommunikasion pozisiýasyny kabul edendikleri barada gürrüň berdi. Şeýle-de, «Ähli şahslary zorlukly ýitirimlerden goramak hakynda” Konwensiýanyň aýratynlyklary, gurluşy, aýry-aýry maddalary barada has takyk durlup geçildi.
BMG-niň Howpsuzlyk geňeşiniň terrorçylyga garşy göreşmek boýunça kararnamalarynyň ýerine ýetirilişine baha beriş toparynyň duşuşygy geçirildi
2024-nji ýylyň 9-njy, 13-nji dekabrynda “Ýyldyz” myhmanhanasynda BMG-niň Howpsuzlyk geňeşiniň terrorçylyga garşy göreşmek boýunça kararnamalarynyň ýerine ýetirilişine baha beriş toparynyň duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň maksady terrorçylyga garşy göreşmek babatda kanunçylyk, bu ugurda ählumumy strategiýalar, hukuk tejribesi, halkara hyzmatdaşlyk, ekstradisiýa we ikitaraplaýyn hukuk kömegi boýunça soraglary ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşyga degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, hukuk goraýjy edaralaryň, şeýle hem Adalatçynyň Diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşykda adamyň we raýatyň esasy hukuklarynyň we azatlyklarynyň üpjün edilmegi we goragy, terrorçylykly hereketleriň we terrorçylyga gönükdirilen jenaýatlaryň ýüze çykarylmagy, terrorçylygyň döremegine we terrorçylykly hereketleriň amala aşyrylmagyna ýardam edýän sebäpleriň we şertleriň ýüze çykarylmagy we ýok edilmegi boýunça işiň netijeliligini ýokarlandyrmaga gönükdirilen tekliplere, ýurdumyzyň ählumumy howpsuzlyk strategiýasynyň esasy ugurlary bilen bagly meselelere garaldy.
“Demokratiýa we hukuk” žurnalynyň üsti bilen yglan edilen “Döredijilikli zähmet we adam hukuklary” baradaky ylmy amaly makalalaryň bäsleşiginiň jemine bagyşlanan ylmy maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 7-nji dekabrynda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 29 ýyllygy we Adam hukuklarynyň halkara güni mynasybetli, Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň “Döredijilikli zähmet we adam hukuklary” baradaky ylmy amaly makalalaryň bäsleşiginiň jemlerine bagyşlanan dabaraly maslahat geçirilip, onda bäsleşigiň jemi jemlenip, Adalatçynyň diwanynyň wekili A.Mämmedow hem bäsleşigiň baýrakly ornuna mynasyp boldy. Bäsleşigiň çäginde A.Mämmedowyň “Demokratiýa we hukuk” žurnalynyň şu ýylyň 1-nji sanynda “Hususy telekeçilikde françaýzing şertnamasynyň orny” atly makalasy çap edildi. (makala neşirlerde çap edildi).
Makalada döwletimizde kiçi we orta telekeçiligiň goldanylmagy, telekeçileriň hukuklarynyň kepillikleri, françaýzing şertnamasynyň aýratynlyklary, ulanylýan ugurlary we bu baradaky kadalaryň Türkmenistanyň Raýat kodeksinde eýeleýän orny takyk beýan edilýär. Bazar ykdysadyýetine esaslanýan ýurdumyzyň ykdysady taýdan ösmeginde telekeçilik işiniň uly orny bolup, döwletimiziň telekeçiligiň ösmegine gönükdirilen işleriň uly orny hem makalada öz beýany tapýar.
Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy “Türkmenistan-Birleşen Milletler Guramasy” Strategiki maslahat beriş Geňeşiniň üçünji mejlisine gatnaşdy
Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowa 2024-nji ýylyň 6-njy dekabrynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde geçirilen “Türkmenistan-Birleşen Milletler Guramasy” Strategiki maslahat beriş Geňeşiniň üçünji mejlisine gatnaşdy.
Mejlise Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir degişli orunbasarlary, ýurdumyzyň ministrlikleriniň, jemgyýetçilik birleşmeleriniň ýolbaşçylary, halkara guramalaryň wekilleri gatnaşdy.
Mejlisde Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistan bilen hyzmatdaşlygy boýunça taýýarlanylýan maksatnamalary we taslama resminamalary, şol sanda Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş ugrunda 2026-2030-njy ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasy we Türkmenistan bilen BMG-niň ýaşlar, bilim, saglygy goraýyş, sanlaşdyrma we ýaşyl energetika babatda maksatnamalary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Mejlisiň dowamynda Merkezi Aziýada BMG-niň howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar merkezini döretmek boýunça anyk ädimler hem-de Durnukly Ösüş Maksatlaryny amala aşyrmak bilen bagly döwletimiziň üstünliklerini, şol sanda zerur bolan maglumatlary alyşmak ýaly meselelere hem seredildi.
.jpg)
Adalatçy BMG-niň Çagalar Gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy bilen duşuşdy
2024-nji ýylyň 4-nji dekabrynda Adalatçynyň diwanynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň BMG-niň Çagalar Gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy Jalpa Ratna bilen duşuşygy geçirildi.
Geçirilen duşuşygyň maksady tanyşlyk we ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň barşynda Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasynyň (UNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň Adalatçynyň diwanynyň esasy halkara hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýandygy bellenildi. Adalatçy Y.Gurbannazarowa Adalatçynyň diwanynyň BMG-niň bu gurluşy bilen hyzmatdaşlygyň çäginde çagalaryň hukuklaryny goramak bilen baglanyşykly, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini berkitmek boýunça netijeli hyzmatdaşlyk edilýänligini belledi.
Duşuşygyň dowamynda hanym Jalpa Ratna Türkmenistanyň Hökümetiniň çagalaryň hukuklaryny goramakda alyp barýan oňyn syýasatyny bellemek bilen, bu ugurda Adalatçynyň diwanynyň alyp barýan işleriniň gidişine ýokary baha berdi we onuň ýurtda adam hukuklaryny goramak boýunça garaşsyz edara hökmündäki ornunyň möhümdigini belläp geçdi.
Taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy has-da pugtalandyrmak we giňeltmek babatda taýýardyklaryny mälim etdiler.
Adalatçy Ýewropanyň Täzeleniş we Ösüş Bankynyň wise-prezidenti bilen duşuşdy
2024-nji ýylyň 4-nji dekabrynda Adalatçynyň diwanynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň Ýewropanyň Täzeleniş we Ösüş Bankynyň wise-prezidenti, uly syýasy geňeşçisi Dewid Lýuwis bilen duşuşygy geçirildi.
Geçirilen duşuşygyň maksady ýurdymyzda adam hukuklarynyň berjaý edilşi, bu ugurda garaşsyz edara bolan Adalatçynyň diwanynyň alyp barýan işi, Adalatçynyň ygtyýarlyklary we wezipeleri bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasynda adam hukuklary çygryndaky gatnaşyklaryň yzygiderli ösdürilýändigini belläp geçip, myhmana Adalatçynyň diwanynyň döredilen gününden başlap, adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek çygrynda alyp barýan işleri, gysga döwrüň içinde gazanylan üstünlikler, toplanan tejribeler, halkara hyzmatdaşlygy barada maglumat berip, geljekde hem bu işleriň dowam etdiriljekdigini aýtdy.
Duşuşykda Adalatçynyň diwanynda açylan täze bölümleriň ähmiýeti bellenilip, ýurtda adam hukuklaryny mundan beýläk hem ilerletmekde onuň ornuna möhüm baha berildi. Duşuşygyň ahyrynda taraplar birek-birege duşuşyk üçin minnetdarlyk bildirdiler we adam hukuklaryny goramak babatynda netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga taýýardyklaryny mälim etdiler.
“Zähmet şertlerinde adam söwdasy bilen bagly jenaýatlary ýüze çykarmak we derňew işlerini geçirmek” boýunça okuw maslahaty başlady
2024-nji ýylyň 2-nji dekabrynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň Türkmenistandaky edarasynyň USAID-iň «Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa» taslamasy (SMICA), Winrock International bilen bilelikde guramagynda we UNODC-niň halkara bilermeni Nurlan Bakirowyň gatnaşmagynda “Zähmet şertlerinde adam söwdasy bilen bagly jenaýatlary ýüze çykarmak we derňew işlerini geçirmek” boýunça bäş günlük okuw maslahaty başlady.
Okuw maslahatyna Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň hem-de Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşýar.
Okuw maslahatynyň maksady zähmet şertlerinde adam söwdasy bilen bagly jenaýatlary ýüze çykarmak we derňew işlerini geçirmek boýunça milli hünärmenleriň hünärlerini kämilleşdirmekden ybarat bolup durýar.
Okuw maslahatynyň iş tertibinde adam söwdasy bilen bagly meseleler, adamyň hukuklarynyň bozulmagy, täsir etmegiň halkara gurallary, adam söwdasyna we mejbury zähmete ýardam edýän ýagdaýlar, adam söwdasynyň pidalarynyň zerurlyklary, jenaýatlary derňemegiň görnüşleri, bozulan hukuklary dikeltmek ýaly mowzuklar boýunça çykyşlar, şeýle hem bu mowzuklar boýunça topardaky türgenleşmeler göz öňünde tutulan.
Adalatçy Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň ýedinji maslahatyna gatnaşdy
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy 2024-nji ýylyň 30-njy noýabrynda geçirilen Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň ýedinji maslahatyna gatnaşdy. Maslahatyň gün tertibine girizilen ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge gönükdirilen kanunçylyk namalarynyň birnäçesi kabul edilip, “Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna hem üýtgetmeler we goşmaçalar girizildi.
Bu kanuna üýtgetmeleriň girizilmegi Türkmenistanyň Prezidentiniň “Adalatçynyň diwanynyň işini kämilleşdirmek hakynda” karary esasynda Adalatçynyň diwanynda iki sany täze bölümleriň, ýagny Aýallaryň we çagalaryň hukuklarynyň goragy meseleleri boýunça bölüminiň we Hususy ulgamda adam hukuklarynyň goragy meseleleri boýunça bölüminiň açylmagy we käbir ygtyýarlyklaryň girizilmegi bilen bagly bolup, Türkmenistanda Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tagallalary netijesinde aýallaryň we çagalaryň durmuş, ykdysady, medeni, raýat we syýasy hukuklarynyň üpjün edilmegi, telekeçilik işiniň goldanylmagy, ýurdumyzyň ykdysadyýetinde hususy pudagyň paýynyň artdyrylmagy babatynda ägirt uly aladalaryň edilýändigine şaýatlyk edýär.
“Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň kämilleşdirilmegi Adalatçynyň diwanynyň işiniň ugurlaryny we wezipeleýin mümkinçiliklerini giňeltmekde ýardam edip, Türkmenistanda adam hukuklaryny goramak babatda diwanyň institusional mümkinçiliklerini berkitmegiň ýolunda möhüm ädim bolar.
Çaganyň hukuklary babatda jemleýji bellikler boýunça tegelek stol geçirildi
2024-nji ýylyň 29-njy noýabrynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Çaganyň hukuklary boýunça komitetiniň ýurdumyzyň nobatdaky hasabaty babatda çykaran jemleýji bellikler boýunça tegelek stol geçirildi.
Çäräniň maksady BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça komitetiniň ýurdumyzyň nobatdaky hasabaty babatda çykaran jemleýji belliklerini durmuşa geçirmegiň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Tegelek stola Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyna girýän ministrlikleriň, jemgyýetçilik edaralaryň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Tegelek stolyň dowamynda BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça komitetiniň kanunçylyk, deň hukuklylyk, çaganyň iň gowy bähbitleri, raýat we syýasy hukuklar, çagalar babatda zorluk, çagalara ideg etmek, maýyplygy bolan çagalaryň bilim meseleleri, ýetginjekleriň psihiki saglygy, saglygy goraýyş meseleleri, durmuş hyzmatlary, ýaşaýyş derejesi, çagalaryň hukuklary we daşky gurşawyň goragy boýunça jemleýji bellikleri, indiki hereketleriň ýollary we bu ugurlardaky hyzmatdaşlyk barada ara alyp maslahatlaşmalar boldy.
Şikaýatlary kabul etmegiň we
seretmegiň ulgamyny kämilleşdirmek boýunça okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 27-28-nji noýabrynda BMG-nyň Aşgabatdaky binasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (UNDP) we Adalatçynyň diwanynyň guramagynda, UNDP-niň halkara bilermeni Georgiý Tuguşiniň gatnaşmagynda şikaýatlary kabul etmegiň we seretmegiň ulgamyny kämilleşdirmek boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatynyň esasy maksady şikaýatlary kabul etmegiň we seretmegiň ulgamyny Pariž ýörelgelerine laýyklykda kämilleşdirmegiň halkara tejribesi bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Okuw maslahatyna Adalatçynyň diwanynyň we degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, hukuk goraýjy edaralaryň, jemgyýetçilik birleşmeleriniň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda Adalatçynyň diwany tarapyndan arzalary kabul etmegiň we olara garamagyň tertibini düzgünleşdirmegiň kadalaşdyryjy-hukuk binýadyna, şeýle hem milli adam hukuklary guramalary tarapyndan şahsy we köpçülikleýin arzalary kabul etmek we olara garamak boýunça iň gowy halkara tejribesine syn berildi. Halkara bilermeniň Adalatçynyň bozulan hukuklary dikeltmek boýunça teklipleri, döwlet edaralary we hususy pudak bilen aragatnaşyk usullary, şeýle hem ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli we merkezi edaralary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleri we jemgyýetçilik guramalary bilen teklipleri işläp düzmek we aragatnaşyk etmek, işgärleri taýýarlamak we okatmak, statistikany ýöretmek we maglumatlary taýýarlamak barada çykyşy diňlenildi.
Çärä gatnaşyjylar bu maslahatyň geçirilmeginiň, halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmeginiň hem-de tejribe alyşmagyň möhüm ornuny bellediler.
Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň Iş toparynyň nobatdaky maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 26-njy noýabrynda Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynda Türkmenistanyň Umumy binýatlyk resminamasynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak üçin Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň Iş toparynyň nobatdaky maslahaty geçirildi.
Maslahata işçi toparyň, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdylar.
Maslahaty geçirmegiň maksady Türkmenistanda adam hukuklaryny goramak we goldamak boýunça umumy binýatlyk resminamanyň taslamasynyň gurluşyny we mazmunyny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
UNICEF-iň Türkmenistan boýunça 2026-2030-njy ýyllar üçin Maksatnamasyny taýýarlamak boýunça okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 21-nji noýabrynda “Ýyldyz” myhmanhanasynda UNICEF-iň 2026-2030-njy ýyllar üçin ýurt boýunça Maksatnamasyny işläp düzmek boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatynyň esasy maksady ýokarda agzalan resminamany ara alyp maslahatlaşmak we ýurdumyzyň degişli döwlet edaralarynyň tekliplerine seretmekden ybaratdyr.
Bu okuw maslahatyna degişli ministrlikleriň we hukuk goraýjy edaralaryň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Ýurt boýunça Maksatnama Türkmenistanyň Hökümeti bilen UNICEF-iň arasyndaky saglyk, bilim we çaganyň irki ösüşi, çagalary goramak we howanyň üýtgemegi ýaly ugurlarda çagalaryň bähbidine netijeleri gazanmak üçin hyzmatdaşlygyň resminamasy bolup durýar.
Okuw maslahatynyň dowamynda täze 2026-2030-njy ýyllar üçin ýurt boýunça Maksatnamasynyň ileri tutulýan ugurlary boýunça pikir alşyldy.
Çagalara hossarlyk etmegiň ulgamyny berkitmek boýunça tegelek stol geçirildi
2024-nji ýylyň 19-21-nji noýabrynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) we Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň bilelikde guramagynda Türkmenistanda çagalara hossarlyk etmegiň ulgamyny we alternatiw idegde bolan çagalar barada administratiw maglumatlaryň ulgamlaryny berkitmekligi ara alyp maslahatlaşmak boýunça tegelek stol geçirildi.
Çäräniň maksady durmuş hyzmatlarynyň ulgamyny kämilleşdirmek, gurluşyny özgertmek, guramaçylyk bilen bagly tejribe paýlaşmak hem-de ÝUNISEF bilen bilelikdäki iş meýilnamalarda göz öňünde tutulan çäreleriň ýerine ýetirilişine tehniki ýardam bermekden ybarat boldy.
Bu tegelek stola hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimlikleriniň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Tegelek stol ÝUNISEF-iň halkara bilermeni hanym Joana Rojersiň giriş sözi bilen açylyp, ol öz çykyşynda goldawa mätäç çagalaryň alternatiw hyzmatlara elýeterliligini üpjün etmegiň hem-de zerur bolan maglumatlar goruny mundan beýläk hem kämilleşdirmegiň we bu ugurda çagalaryň iň gowy bähbitlerini göz öňünde tutup, bilelikdäki tagallalary birleşdirmegiň wajypdygyny nygtady.
Soňra halkara bilermeni hanym Joanna Rojers kyn durmuş ýagdaýyndaky çagalary we olaryň maşgalalaryny goramak babatynda Türkmenistanyň milli mehanizmlerini berkitmegiň üstünde durup geçdi.
Çäräniň ahyrynda oňa gatnaşyjylar alternatiw ideg ulgamynda bolan çagalar üçin maglumatlary dolandyrmagyň ulgamlaryna baha bermegi we indiki ädimleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Aşgabatda gender zorlugynyň öňüni almak boýunça okuw maslahaty geçirildi.
2024-nji ýylyň 18-nji noýabrynda Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (OSCE) Aşgabatdaky Merkezi binasynda Gender zorlugynyň öňüni almak boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatyna Türkmenistanyň Mejlisiniň, hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudak edaralarynyň, jemgyýetçilik birleşikleriniň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Geçirilen okuw maslahatynyň maksady milli hünärmenleriň gender zorlugynyň öňüni almak we oňa garşy göreşmek boýunça tejribelerini artdyrmakdan ybarat boldy.
Okuw Maslahatynyň dowamynda zerurlyklary bahalandyrmagyň netijelerini görkezmek, zerurlyklary bahalandyrmagyň netijelerine esaslanýan teklipleri hödürlemek ýaly ugurlar boýunça, şeýle hem internetde zorluk we maşgala zorlugyny eden adamlaryň özlerini alyp barşyny üýtgetmegiň maksatnamasy ýaly täze ugurlaryň üstünde durulyp geçildi.
Adalatçynyň
diwanynyň wekili Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş ugrunda
hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasynyň netijeleri boýunça bilelikdäki iş toparynyň mejlisine gatnaşdy
2024-nji ýylyň 14-nji noýabrynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda, «Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş çygrynda 2026-2030-njy ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň» netijeleri boýunça bilelikdäki iş toparynyň mejlisi geçirildi.
Bu çärä bilelikdäki iş toparynyň agzalary, şeýle hem hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň wekilleri, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekili gatnaşdy.
Mejlisiň çäklerinde, netijeleriň ýerine ýetirilişi baradaky deslapky hasabatlary ylalaşmak bilen bagly birnäçe soraglar we Çarçuwaly Maksatnamanyň Ýolbaşçy komitetiniň garamagyna hödürlemek üçin olaryň mundan beýläk hem durmuşa geçirilmegi boýunça meýilnamalar ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çäräniň maksady, ýokarda agzalan maksatnamanyň çäklerinde 2024-nji ýylyň dowamynda gazanylan netijeleri ara alyp maslahatlaşmakdan we 2025-nji ýyl üçin hyzmatdaşlygyň ugurlary boýunça teklipleri işläp düzmekden ybarat boldy.
Raýatsyzlygy aradan aýyrmak boýunça sebitleýin maslahat geçirildi
2024-nji ýylyň 8-nji noýabrynda Aşgabat şäheriniň “Ýyldyz” myhmanhanasynda Merkezi Aziýa ýurtlarynda raýatsyzlygy aradan aýyrmak boýunça ministrler derejesindäki sebitleýin maslahat geçirildi. Bu maslahata Merkezi Aziýa döwletleriniň ýurtlarynyň raýatsyzlyk meselesine ygtyýarly edaralarynyň ýolbaşçylarynyň we wekilleriniň hem-de halkara guramalarynyň wekilleri, şeýle hem Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa gatnaşdy.
Geçirilen giň gerimli çäräniň baş maksady Merkezi Aziýada “#IBelong” (Men degişli) ählumumy başlangyjynyň jemini jemlemekden ybarat boldy.
Bu başlangyç 2014-nji ýylyň noýabrynda BMG-niň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary komissarynyň müdirligi tarapyndan häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň biri bolmagynda galýan we bütin dünýäde esasy hukuklardan, resmi taýdan ykrar edilmekden mahrum bolan, millionlarça adamyň ykbalyna täsir edýän raýatsyzlygy aradan aýyrmak üçin giň halkara hyzmatdaşlygyň guraly hökmünde ýola goýuldy.
Türkmenistan ynsanperwer, demokratik ösüşiň we häzirki zaman hukuk jemgyýetine ygrarlydygyny subut edip, raýatsyzlygyň soňuna çykan ýurt hökmünde tanaldy. Türkmenistanda raýatsyzlygy aradan aýyrmak boýunça 2019 – 2024-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasy tassyklanylyp, üstünlikli dumuşa geçirildi.
Maslahata gatnaşyjylar 2024-nji ýylda #IBelong kampaniýasy tamamlanandan soň başlanmagy meýilleşdirilýän raýatsyzlygy ýok etmek boýunça geljekki Global birleşigiň konsepsiýasy, şeýle hem raýatsyzlygy ýok etmek boýunça mundan beýläk hem özara gatnaşygyň we global tagallalara goşandyň mümkinçilikleri bilen tanyşdyryldy.
Şeýle hem, maslahata gatnaşyjylar bu ählumumy meseläni çözmekde öňdebaryjy orny eýelän Merkezi Aziýa ýurtlarynyň gazananlary baradaky giňişleýin syn bilen tanyşdyryldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy Gruziýanyň Halk goragçysynyň birinji orunbasary bilen duşuşdy
2024-nji ýylyň 6-njy noýabrynda Adalatçynyň diwanynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň Gruziýanyň Halk goragçysynyň birinji Orunbasary Tamar Gwaramadzeniň arasynda duşuşyk geçirildi.
Duşuşykda taraplar ýurtda adam hukuklaryny goramak boýunça toplanan öňdebaryjy tejribäni belläp geçdiler we Adalatçynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklarynyň mundan beýläk-de ilerledilmegi babatynda garaşsyz edara hökmündäki ornuna möhüm baha berdiler.
Geçirilen duşuşygyň maksady Gruziýanyň Halk goragçysynyň merkezi edarasynyň, onuň bölümleriniň we sebitleýin edaralarynyň iş tejribesini böleşmekden ybarat boldy.
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil- Adalatçy Ý.Gurbannazarowa myhmana ýurtda Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek çygrynda amala aşyrylýan özgertmeler, Adalatçynyň diwanynyň alyp barýan işleri barada maglumat berdi. Şunda taraplar iki ýurduň arasynda ýola goýlan dostlukly gatnaşyklaryň wajypdygyny belläp geçdiler we adam hukuklary babatynda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşdylar.
Adalatçynyň diwanynda adam hukuklary boýunça Milli edaralar tarapyndan şikaýatlara seretmegiň netijeli mehanizmleriniň halkara tejribesine bagyşlanan okuw maslahaty geçirildi
Şu ýylyň 5-7-nji noýabry aralygynda Adalatçynyň diwanynda Gruziýanyň Halk goragçysynyň birinji orunbasary Tamar Gwaramedzanyň we BMG-nyň AHBÝK-nyň müdirliginiň halkara maslahatçysy Natalýa Uteşowanyň gatnaşmagynda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri üçin adam hukuklary boýunça Milli edaralar tarapyndan şikaýatlara seretmegiň netijeli mehanizmleriniň halkara tejribesine bagyşlanan okuw maslahaty geçirildi.
Geçirilen okuw maslahatynyň esasy maksady Milli adam hukuklary boýunça edaralar tarapyndan şikaýatlara seretmegiň netijeli mehanizminiň halkara tejribesi bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Okuw maslahatynyň dowamynda Milli adam hukuklary boýunça edaralaryň borçlary we wezipeleri, Pariž ýörelgeleriniň talaplaryna laýyklykda şikaýatlara garamak, derňewleri geçirmegiň usullary, Gruziýanyň Halk goragçysynyň edarasynyň şikaýatlara seretmeginiň mehanizmi barada çykyşlar diňlenildi.
Okuw maslahatynyň çäklerinde Adalatçynyň diwanynyň iş mehanizmine syn berlip, çekişme bölümçeleri guraldy we onda maslahata gatnaşyjylar hereket edýän düzgünleri berkitmek üçin teklipleri işläp taýýarlamak babatda öz pikirlerini we garaýyşlaryny beýan edip onuň işine işjeň gatnaşdylar.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleriniň bu okuw maslahatyna gatnaşmagynyň netijesinde Milli adam hukuklary boýunça edaralaryň şikaýatlara seretmek mehanizminiň halkara tejribesini, Pariž ýorelgeleriniň talaplaryna laýyklykda şikaýatlara garamagyň düzgünlerini öwrenmäge, diskriminasiýa ýol bermezlikden ybarat bolan hukuklar bilen doly tanyşmaga uly mümkinçilik döredildi.
%20—%20копия.jpg)
Adminstratiw Hukugy boýunça ХV Halkara ylmy maslahat
2024-nji ýylyň 31-nji oktýabry we 1-nji noýabry aralygynda Gazagystan Respublikasynyň Astana şäherinde “Adminstratiw hukugy we tejribe, häzirki ýagdaýy hem-de geljekki wezipeler” atly ХV halkara ylmy maslahat geçirildi. Oňa Merkezi Aziýa ýurtlarynyň hem-de ýewropa döwletleriniň hukukçy hünärmenleri we alymlary, halkara bilermenler, şol sanda Türkmenistanyň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Adalatçynyň diwanynyň, Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň çäklerinde bazar ykdysadyýeti şertlerinde adminstratiw kanunçylygyny kämilleşdirmek bilen bagly döwrebap meselelere garaldy.
Halkara maslahatyň maksatnamasyna laýyklykda Merkezi Aziýa ýurtlarynda adminstratiw ýustisiýanyň ornaşdyrylyşy, dürli ýurtlarda adminstratiw iş ýörediş hukugynyň ösüş ugurlary, jemagat hukugynyň ýuridiki şanslary we beýleki аdminstratiw ugurlar boýunça ylmy çykyşlar diňlenildi we alymlaryň, hünärmenleriň arasynda pikir alyşmalar guraldy.
Bu halkara maslahatyna dokuz döwletiň alymlary we hünärmenleri, şeýle-de Gazagystan Respublikasynyň Konstitusion kazyýetiniň agzalary, milli Parlamentiniň deputatlary, Ýokary Kazyýetiniň kazylary, Adam hukuklary boýunça toparyň başlygy, Adalat ministrliginiň, ylmy institutlarynyň jogapkär işgärleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda raýatlara döwlet hyzmatlaryny ýerine ýetirmekde sanly ulgamlary ulanmak bilen adminstratiw gatnaşyklaryň döwrebap guralmagy hakyndaky soraglara hem üns berildi.
Halkara ylmy maslahatda “Türkmenistanda adminstratiw ýustisiýanyň ornaşdyrylyşy we onuň ösüşiniň esasy ugurlary” atly tema boýunça türkmen wekili çykyş etdi. Mälim bolşy ýaly, 2017-nji ýylyň 3-nji iyunynda “Adminstratiw önümçilik hakynda” Türkmenistanyň kanuny kabul edildi. 2020-nji ýylyň 24-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Adminstratiw iş ýörediş Kodeksi tassyklandy we 2021-nji ýylyň 1-nji iyulyndan herekete girizildi. Bu kadalaşdyryjy hukuk namalary döwletimizde adam hukuklarynyň we azatlyklarynyň, kanunyň hökmürowanlygynyň üpjün edilmegine gönükdirilendir.
Milli adam hukuklary edaralaryň döwlet edaralary we jemgyýetçilik guramalary bilen özara hyzmatdaşlygynyň ýörelgelerine, şeýle hem BMG-niň Pariž ýörelgelerine laýyklykda, Adalatçynyň hukuk ygtyýarlygyna bagyşlanan nobatdaky okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 31 –nji oktýabrynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda Adalatçynyň diwany bilen BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň “Adalatçynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini pugtalandyrmak” atly bilelikdäki taslamanyň çäklerinde milli adam hukuklary edaralaryň döwlet edaralary we jemgyýetçilik guramalary bilen özara hyzmatdaşlygynyň ýörelgelerine, şeýle hem BMG-niň Pariž ýörelgelerine laýyklykda, Adalatçynyň hukuk ygtyýarlygyna bagyşlanan nobatdaky okuw maslahaty geçirildi. Şeýle okuw maslahatlary öň şu ýylyň dowamynda ýurdumyzyň Daşoguz, Balkan, şeýle hem Mary we Lebap welaýatlarynda geçirildi we bu gezekki okuw maslahaty Ahal welaýatynyň hem-de Aşgabat şäheriniň wekilleri üçin guraldy.
Okuw maslahatyna harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudak edaralaryň Ahal welaýat we Aşgabat şäher bölümleriniň, Ahal welaýat hem-de Aşgabat şäher häkimlikleriniň, Adwokatlar kollegiýasynyň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň, Zenanlar birleşiginiň, Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň wekilleri gatnaşdylar.
Maslatyň başynda Türkmenistanyň Adalatçysy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň işgäri Laçyn Artykowa öz giriş sözlerinde ýurdumyzda adam hukuklaryny goramak we goldamak boýunça Türkmenistanyň hormatly Prezidenti S.Berdimuhamedow tarapyndan alnyp barylýan döwlet syýasaty we onda göz öňünde tutulan wezipeleri amala aşyrmakda Adalatçynyň diwanynyň orny hem-de bu ugurda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň ähmiýeti hakynda belläp geçdiler.
Soňra okuw maslahatlarynda Adalatçynyň diwanynyň döwlet edaralary we jemgyýetçilik guramalary bilen özara hyzmatdaşlygynyň hukuk esaslaryna we iş ýüzünde alyp barýan wezipelerine, adam hukuklaryny goramak we goldamak boýunça işi alyp barýan milli adam hukuklary edaralaryň hukuk ýagdaýyna degişli bolan BMG-niň Pariž ýörelgelerine we BMG-niň Türkmenistandaky wekilhanalarynyň Adalatçynyň diwany bilen hyzmatdaşlygyna, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň 2023-nji ýylyň jemlerine bagyşlanan Maglumatyna we 2022-nji ýylda AÝF tarapyndan geçirilen seljermäniň netijeleri boýunça berlen teklipleriň ýerine ýetirilişine bagyşlanan çykyşlar diňlenildi. Şunda bu ugurda alnyp barylan işlere, hususanda Türkmenistanyň hormatly Prezidenti S.Berdimuhamedowyň 2024-nji ýylyň 14-nji iýunyndaky Karary esasynda Adalatçynyň diwanynda Aýallaryň, çagalaryň hukuklarynyň goragy meseleleri boýunça, şeýle hem Hususy ulgamda adam hukuklarynyň goragy meseleleri boýunça iki sany täze bölüm döredilmegine, şeýle hem şu ýylyň başynda Adalatçynyň diwanynyň 2024-2028-nji ýyllar üçin Strategik meýilnamasynyň tassyklanylmagyna we Adalatçynyň diwanynyň Milli adam hukuklary edaralaryň Ähliumumy Bileleşigine akkreditasiýa edilmegi boýunça alnyp barylan işlere we bu ugurlarda öňde durýan wezipelere aýratyn ähmiýet berildi.
Çäräniň dowamynda guralan özara pikir alyşmalar gatnaşyjylaryň adam hukuklary we olary durmuşa geçirmegiň ýörelgeleri, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň işi babatda bilimlerini ýokarlandyrmak üçin giň mümkinçilik boldy.
“Halkara Zähmet Guramasynyň standartlaryna laýyklykda möwsümleýin işgärleri işe almak üçin meýilnamalary we teswirnamalary işläp düzmek üçin iň oňat tejribe: Özbegistanyň tejribesi” atly okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 30-31-nji oktýabrynda, Arkaç söwda merkeziniň “Iş nokady” kiçi mejlisler zalynda, Türkmenistanyň Mejlisiniň, Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Kärdeşler arkalaşyklarynyň milli merkeziniň wekilleriniň we Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň gatnaşmaklarynda Türkmenistanyň zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň ABŞ-nyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) “Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa” maksatnamasy bilen bilelikde guran okuw maslahaty geçirildi.
Çäräniň maksady Halkara Zähmet Guramasynyň (HZG) möwsümleýin işgärleriniň maksatnamalary üçin ülňülerine düşünmek we işe kabul etmegiň teswirnamalarynyň orny hemde olaryň HZG-nyň ülňülerine laýyk gelşini Özbegistanyň tejribesinde öwrenmekden ybarat boldy. Özbegistan Respublikasyndan çagyrylan halkara bilermenler CONSERAS konsalting kompaniýasynyň dolandyryjy direktory Alişer Husainow (korporatiw durmuş jogapkärçiligi we mynasyp zähmet boýunça bilermen), şeýle hem Özbegistan Respublikasynyň adam söwdasyna garşy hereket etmek we mynasyp zähmet boýunça Milli toparynyň wekili Gülruh Niýazmetowa okuw maslahatynyň bölümçelerinde çykyş etmek bilen, HZG-nyň möwsümleýin iş boýunça kadalary, möwsümleýin işe kabul etmegiň teswirnamalaryny durmuşa ornaşdyrmak boýunça Özbegistanyň amaly we nazary tejribesi, möwsümleýin işgärleri işe kabul etmegiň hukuk binýady, Özbegistanda pagta ýygymy möwsüminde zähmetiň şertlerine gözegçiligi amala aşyrmak we zähmet şertlerine Özbegistanda 2024-nji ýylda geçirilen garaşsyz gözegçilik hakyndaky maglumatlar bilen paýlaşdylar. Okuw maslahatynyň çäklerinde işe kabul etmegiň teswirnamalaryny işläp düzmek boýunça iň oňat gurallar we ädimler hakynda çekişme bölümçesi guraldy we onda maslahata gatnaşyjylar bu tema boýunça öz pikirlerini we garaýyşlaryny beýan edip onuň işine işjeň gatnaşdylar.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleriniň bu çäräniň işine gatnaşmaklary möwsümleýin işe kabul etmegiň düzgünlerini özleşdirmekleri hem-de ol baradaky bilimlerini artdyrmaklary we Halkara zähmet guramasynyň ülňülerine laýyk gelýän öňdebaryjy tejribeler bilen tanyşmaklary üçin uly mümkinçilikleri döretdi.
Adalatçynyň diwanynyň wekili milli hünärmenler üçin gurnalan media-sowatlylyk boýunça okuw maslahatyna gatnaşdy
29-30-njy oktýabrda, Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça 2021 – 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň metbugat azatlygy we söz azatlygy bilen baglanyşykly wezipeleriniň durmuşa geçirilmegine ýardam bermegiň çäginde milli hünärmenler üçin metbugat sowatlylygy boýunça iki günlik okuw maslahaty geçirildi.
Bu çäre Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkezinde Gazagystan Respublikasynyň iki sany halkara hünärmenleri jenap Adil Jalilowyň we Duman Smakowyň şahsy gatnaşmaklarynda, şeýle hem Russiýa Federasiýasynyň bilermeni jenap Iwan Peçişewiň hem onlaýn görnüşinde gatnaşmagynda garyşyk görnüşde geçirildi.
Çärä Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, milli köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň habarçylary, Adalatçynyň diwanynyň we Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräni ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkeziniň başlygy - Ilçi Jon MakGregor giriş sözi bilen açdy. Çärä gatnaşyjylara metbugatyň esasy düşünjeleri we maglumat sowatlylygy we žurnalistikanyň esasy ýörelgeleri barada maglumat berildi. Geçirilen çekişmeleriň dowamynda gatnaşyjylaryň arasynda bu babatda öňdebaryjy tejribe, ählumumy ýagdaýlara gözegçilik etmek we milli hukuk goraýjy edaralar bilen žurnalistleriň arasyndaky hyzmatdaşlygyň dünýä tejribesinden mysallar getirildi, şeýle hem olaryň žurnalistler üçin ähmiýeti hakyndaky özara işjeň maglumat alyşma bolup geçdi.
Bu çäräniň esasy maksady, gatnaşyjylaryň metbugat sowatlylygy ugrundaky bilimlerini we başarnyklaryny ýokarlandyrmakda ýardam bermekden ybarat boldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekiliniň bu çäräniň işine gatnaşmagy metbugat sowatlylygy we habarçylar bilen işlemek çygrynda bilimleri we tejribeleri beýleki gatnaşyjylar bilen paýlaşmakda ýene-de bir gezek oňat mümkinçilik boldy.
Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Pudagara toparyň Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Döwlet departamentiniň Adam söwdasyna gözegçilik etmek we oňa garşy göreşmek boýunça müdirliginiň aýratyn tabşyryklar boýunça Ilçisiniň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen tegelek stol maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 26-njy oktýabrynda Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň Adalat köşgünde ýerleşýän binasynda Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Pudagara toparyň Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Döwlet departamentiniň Adam söwdasyna gözegçilik etmek we oňa garşy göreşmek boýunça müdirliginiň aýratyn tabşyryklar boýunça Ilçisi Sindi Daýeriň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen tegelek stol maslahaty geçirildi .
Bu tegelek stolda Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Pudagara toparyň agzalary-hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň wekilleri, şeýle hem Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowa gatnaşdylar.
Tegelek stoluň dowamynda taraplar milli, sebitleýin we ählumumy derejede adam söwdasyna garşy hereket etmek, meseläniň kanunçylyk jähtleri we amaly çäreleri, şeýle hem taraplaryň özara hereketleri we hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem berkitmek boýunça soňraky ädimleri bilen baglanyşykly soraglary ara alyp maslahatlaşdylar.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň iki sanysyny (2016-2018 ý., 2020-2022 ý.) üstünlikli durmuşa geçirdi we häzirki wagtda Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň üçünjisiniň taslamasyny taýýarlamak boýunça gyzgalaňly iş alnyp barylýar. Geçen iki sany Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň çäklerinde halkara guramalar bilen hyzmatdaşlykda adam söwdasynyň öňüni almaklyga we oňa garşy hereket etmeklige gönükdirilen birnäçe çäreler geçirildi, hususan-da milli hukuk ulgamy kämilleşdirildi, adam söwdasynyň öňüni almak boýunça ilatyň arasynda düşündiriş işleri geçirildi we ilata maslahat bermek boýunça tiz gepleşik ulgamlary ýola goýuldy.
Tegelek stolyň maksady adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça taraplaryň hyzmatdaşlygy we bu ugurda öňdebaryjy tejribäni paýlaşmak boýunça meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
.jpg)
Adalatçynyň diwanynda Milli adam hukuklary edaralaryň Ähliumumy bileleşiginiň akkreditasiýa boýunça kiçi komiteti (SCA) bilen wideo- aragatnaşyk arkaly duşuşyk geçirildi
2024-nji ýylyň 16-njy oktýabrynda Adalatçynyň diwanynda Milli adam hukuklary edaralaryň ähliumumy bileleşiginiň akkreditasiýa boýunça kiçi komitetiniň agzalary bilen wideo-aragatnaşyk arkaly dusuşyk geçirildi. Duşuşykda taraplar Milli adam hukuklary edaralaryň Ähliumumy bileleşigi (GANHRI) bilen Adalatçynyň diwanynyň arasynda ýola goýlan gatnaşyklara ýokary baha berdiler. Duşuşygyň dowamynda Milli adam hukuklary edaralaryň Ähliumumy bileleşiginiň akkreditasiýa boýunça kiçi komitetiniň agzalary Adalatçynyň diwanynyň Milli adam hukuklary edaralaryň Ähliumumy bileleşiginde akkreditasiýa almak bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Mälim bolşy ýaly, milli adam hukuklary edaralar halkara derejesinde ykrar etdirmek üçin Milli adam hukuklary edaralaryň Ähliumumy bileleşiginde akkreditasiýa üçin ýüzlenýärler. Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany hem döredileni bäri kän wagt geçenligine garamazdan, Milli adam hukuklary edaralaryň Ähliumumy bileleşiginde akkreditasiýa almak boýunça islegini bildirdi we öz maksadyna tarap tapgyrlaýyn ädim ätdi. BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde Adalatçynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini pugtalandyrmak boýunça taslama badalga berildi we häzirki wagtda bu taslamanyň ikinji tapgyry durmuşa geçirilýär. Bu taslamanyň çäklerinde 2020-2022-nji ýyllarda Milli adam hukuklary edaralaryň Aziýa-Ýuwaş ummany Forumynyň wekilleri bilen birnäçe duşuşyklar geçirildi we Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine bahalandyrma geçirildi. 2023-nji ýylda Milli adam hukuklary edaralaryň Ähliumumy bileleşiginde akkreditasiýa almak meselelerine bagyşlanan we Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini pugtalandyrmaga gönükdirilen okuw maslahatlary, iş duşuşyklary guraldy. Mundan başga-da şol ýylda Adalatçynyň diwany BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde ilkinji gezek BMG-niň Çaganyň hukuklary hakyndaky Konwensiýasy boýunça özüniň Alternatiw maglumatyny BMG-niň Çaganyň hukuklaryny goramak boýunça Komitetine tabşyrdy. 2024-nji ýylyň başynda Adalatçynyň diwanynyň 2024-2028-nji ýyllar üçin Strategik meýilnamasy tassyklanyldy. Türkmenistanyň hormatly Prezidenti S.Berdimuhamedowyň 2024-nji ýylyň 14-nji iýunyndaky Karary bilen Adalatçynyň diwanynda Aýallaryň, çagalaryň hukuklarynyň goragy meseleleri boýunça, şeýle hem Hususy ulgamda adam hukuklarynyň goragy meseleleri boýunça iki sany täze bölüm döredildi. Bu zatlaryň ählisi Türkmenistanyň Prezidentiniň ýolbaşçylygynda ýurdumyzda adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek meselesine we Adalatçynyň diwanynyň bu babatynda alyp barýan işlerine uly ähmiýet berilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Adalatçynyň diwanynyň Milli adam hukuklary edaralaryň Ähliumumy bileleşiginde akkreditasiýa edilmegi Adalatçynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak babatynda alyp barýan işlerini mundan beýläk hem kämilleşdirmäge uly mümkinçilikleri döreder.
Adalatçynyň diwanynda Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili hanym Teri Hakala bilen duşuşyk geçirildi
4-nji oktýabrda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili hanym Teri Hakalanyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşykda taraplar ýurtda adam hukuklaryny goramak boýunça toplanan öňdebaryjy tejribäni belläp geçdiler we Adalatçynyň Diwanynyň ýurtda adam hukuklarynyň mundan beýläk-de ilerledilmegi babatynda garaşsyz edara hökmündäki ornuna möhüm baha berdiler, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylan işler we Milli Adam Hukuklary Edaralarynyň Ähliumumy Bileleşiginde akkreditasiýa edilmegi meselesiniň üstünde durulyp geçildi. Duşuşygyň maksady, Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasyndaky adam hukuklaryny goramak babatyndaky gatnaşyklary, hususan-da Adalatçynyň diwanynyň zenanlaryň we çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça alyp barýan işlerini we mümkinçiliklerini mundan beýläk-de ösdürmek meselesini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa Türkmenistan bilen ÝB-niň arasynda adam hukuklary çygryndaky gatnaşyklaryň yzygiderli ösdürilýändigini we munuň aýdyň mysaly hökmünde her ýylda geçirilýän, Ýewropa Bileleşigi - Türkmenistan adam hukuklary babatda Dialogy belläp geçdi. Duşuşygyň ahyrynda taraplar birek-birege duşuşyk üçin minnetdarlyk bildirdiler we netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň wekiliýetiniň ÝHHG-nyň Adam ölçegleri boýunça Konferensiýasyna gatnaşmak üçin Polşa Respublikasyna sapary başlandy
Türkmen wekiliýetiniň ÝHHG-nyň Adam ölçegleri boýunça Warşawa Konferensiýasyna gatnaşmak üçin Polşa Respublikasyna guralan iş sapary başlandy.
Okuw maslahatyň birinji gününiň maksatnamasyna laýyklykda, giriş sözleri bilen ýokary derejeli resmi adamlar, şol sanda Malta Respublikasynyň Prezidenti, hanym Miriam Spiteri Debono, Polşanyň Daşary işler ministri, jenap Radoslaw Sikorskiý, Demokratiýa we adam hukuklary boýunça Býuronyň Direktorynyň birinji orunbasary, wagtlaýyn ýerine ýetiriji Doktor Tea Jaliaşwili we beýlekiler çykyş etdiler. Soňra esasy nutuklar we agza döwletleriň wekilleriniň çykyşlary diňlenildi. Şunda Türkmenistanyň wekili hem çykyş etdi.
1-nji oktýabrda Konferensiýa öz işini ynsanperwer meseleler we demokratik institutlar ýaly wajyp temalara bagyşlanan bölümçelerde dowam etdirdi we onda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowa çykyş etdi. Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowa öz çykyşynda Türkmenistanda adam hukuklaryny ilerletmek we demokratik institutlary goldamak boýunça alnyp barylýan işler, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini pugtalandyrmak boýunça görülen çäreler baradaky maglumat bilen paýlaşdy. Gatnaşyjylar şeýle-de Türkmenistanyň raýatsyzlygy aradan aýyrmak boýunça döwlet syýasatynyň ýeten sepgitleri bilen tanyşdyryldy.
ÝHHG-nyň Adam ölçegleri boýunça Warşawa Konferensiýasy öz işini dowam edýär we Türkmenistanyň wekiliýeti onuň işine 4-nji oktýabra çenli gatnaşar.
Gender zorlugy bilen bagly meseleleriň üstünde işleýän döwlet edaralarynyň we raýat jemgyýeti guramalarynyň mümkinçiliklerini artdyrmak boýunça okuw malsahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 12-13-nji sentýabrynda ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkezinde ÝHHG-niň Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty bilen bilelikde guralan Türkmenistanda gender zorlugy bilen bagly meseleleriň üstünde işleýän döwlet edaralarynyň we raýat jemgyýeti guramalarynyň mümkinçiliklerini artdyrmak boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Bu okuw maslahatyna Türkmenistanyň hukuk goraýjy edaralarynyň, ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Okuw maslahatynyň maksady ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň “Maşgala zorlugy barada habarlylygy ýokarlandyrmak we maşgala zorlugynyň pidalaryna kömek bermek” uzakmöhletleýin taslamasyna baha bermegiň netijelerini we tekliplerini ara alyp maslahatlaşmak we esaslandyrmak, şeýle hem baha bermekde seredilýän aýratyn mowzuklar boýunça mümkinçilikleri artdyrmakdan ybarat bolup durdy.
Okuw maslahaty ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň Ýolbaşçysynyň wezipesini ýerine ýetiriji jenap Rýune Kastbergiň giriş sözi bilen açyldy we ol öz çykyşynda gender zorlugy meselesiniň möhümdigini we aýallar babatda zorluga has giňişleýin jogap berilmeginiň üpjün edilmelidigini belledi.
Soňra çagyrylan halkara bilermenleri Malin Palm we Şahnoza Ihtiýarowa gender zorlugyna garşy göreşmek boýunça öz maglumatlary bilen çykyş etdiler. Okuw maslahatynyň dowamynda “Maşgala zorlugy barada habarlylygy ýokarlandyrmak we maşgala zorlugynyň pidalaryna kömek bermek” taslamasyna baha berilmegine, taslama boýunça gysgaça hasabata, netijelere we tekliplere seredildi.
Okuw maslahatynyň ahyrynda gatnaşyjylar bu ugurda kanunçylygy kämilleşdirmegiň, şol sanda durmuş hyzmatlaryny bermegiň ähmiýetini ara alyp maslahatlaşdylar.
ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezinde “Türkmenistanyň penitensiar ulgamyna halkara hukuk standartlaryny we reformlary girizmäge ýardam bermek” atly taslamanyň çäginde okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 10-11-nji awgustynda Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky Merkeziniň binasynda okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatyna Türkmenistanyň Mejlisiniň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, Döwlet hukuk we demokratiýa institutynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Okuw maslahaty Gyrgyzystan Respublikasyndan halkara hukugy boýunça alym jenap Jorj Abadjýanyň, Niderlandlar döwletiniň berk dügünli düzediş edarasynyň direktory wezipesinde işlän hanym Ýakoba Bandersiň, Niderlandlaryň Probatsiýa gullugynyň işgäri hanym Marýon De Hugyň, Germaniýanyň öňki kazysy M.Dausteriň we at gazanan halkara hukukçy alym jenap Saýmon Minksiň, şeýle hem Gazagystanyň wekilleriniň onlaýyn görnüşde gatnaşmaklarynda geçirildi.
Okuw maslahatynyň dowamynda halkara resminamalaryň we milli kanunçylygyň üstünde durlup geçildi we düzediş edaralarynda jeza çärelerini çekýan adamlaryň hukuklarynyň berjaý edilişi, düzediş edaralarynyň içinde döredilýän mümkinçilikler, jenaýat jogapkärçiligine çekilen adamlar babatda ulanylýan jeza çäreleriniň görnüşleri barada beýleki döwletleriň tejribeleri boýunça pikir-alyşmalar we tejribeleri paýlaşmalar boldy.
Çäräniň maksady, bu ugurda öňdebaryjy tejribeler bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Ýurdymyzda çaganyň hukuklarynyň berjaý edilşini seljermegiň netijesinde teklipleri ara alyp maslahatlaşmak boýunça maslahat geçirildi
2024-nji ýylyň 10-njy sentýabrynda Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny güýçlendirmek maksady bilen deslapky netijeleri we ýagdaýy seljermegiň tekliplerini ara alyp maslahatlaşmak boýunça iş maslahaty geçirildi. Çärä Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň Iş toparynyň agzalary, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdylar.
Çärede giriş sözi bilen UNICEF-iň Türkmenistandaky wekilhanasynyň başlygy hanym Džalpa Ratna çykyş etdi. Maslahat halkara bilermen Zlatko Nikoloskiniň gatnaşmagynda derňewiň esasy netijelerini tanyşdyrmak arkaly geçirildi.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar Ýagdaý seljermesiniň taslamasyny, geljekki ädimlerini we tekliplerini ara alyp maslahatlaşdylar.
Çäräniň maksady esasy gyzyklanýan taraplar bilen ýagdaý seljermesiniň deslapky netijelerini hödürlemek, gözden geçirmek we ara alyp maslahatlaşmakdan, şeýle hem teklipleri göz öňünde tutmak bilen mundan beýläkki çäreleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Adalatçynyň Beýik Britaniýanyň Daşary işler, Arkalaşyk we ösüş ministrliginiň Sebitleýin ösüş müdirliginiň ýolbaşçysy bilen duşuşygy geçirildi
2024-nji ýylyň 9-njy sentýabrynda Beýik Britaniýanyň Daşary işler, Arkalaşyk we ösüş ministrliginiň Sebitleýin ösüş müdirliginiň ýolbaşçysy hanym Sara Kuperiň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen Adalatçy hanym Ýazdursun Gurbannazarowanyň duşuşygy geçirildi.
Saparyň maksady iki ýurduň arasynda durnukly ykdysady ösüş we ykdysadyýetiň diwersifikasiýasy, howanyň üýtgemegi we daşky gurşawy goramak, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri ýaly ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen bagly meselelerde adam hukuklarynyň berjaý edilmegini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň dowamynda hanym Sara Kuper adam hukuklaryny goramak babatynda daşary ýurt milli institutlary bilen hyzmatdaşlygy giňeltmegiň, şeýle hem bu ugurdaky milli institutlaryň ygtyýarlylygyny we mümkinçiliklerini ýokarlandyrmagyň we berkitmegiň möhümdigine ünsi çekdi.
Duşuşykda taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary, gender deňligi we inklýuziw durmuş hyzmatlary babatyndaky meseleleri hem ara alyp maslahatlaşdylar.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar adam hukuklaryny goramak we öňe sürmek babatynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem ösdürmäge taýýardyklaryny bellediler.
Mary hem-de Lebap welaýatlarynda milli adam hukuklary edaralaryň döwlet edaralary we jemgyýetçilik guramalary bilen özara hyzmatdaşlygynyň ýörelgelerine, şeýle hem BMG-niň Pariž ýörelgelerine laýyklykda, Adalatçynyň hukuk ygtyýarlygyna bagyşlanan okuw maslahatlary geçirildi
2024-nji ýylyň 6-7 –nji sentýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysy bilen BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň “Adalatçynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini pugtalandyrmak” atly bilelikdäki taslamanyň çäklerinde ýurdumyzyň Mary we Lebap welaýatlarynda ýerleşýän Adam hukuklary boýunça maglumat merkezlerinde milli adam hukuklary edaralaryň döwlet edaralary we jemgyýetçilik guramalary bilen özara hyzmatdaşlygynyň ýörelgelerine, şeýle hem BMG-niň Pariž ýörelgelerine laýyklykda, Adalatçynyň hukuk ygtyýarlygyna bagyşlanan okuw maslahatlary geçirildi.
Okuw maslahatlaryna harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudak edaralaryň welaýat bölümleriniň, welaýat häkimlikleriniň, Adwokatlar kollegiýasynyň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň, Zenanlar birleşiginiň, Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň welaýat geňeşleriniň wekilleri gatnaşdylar.
Maslatyň başynda Türkmenistanyň Adalatçysy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň işgäri Laçyn Artykowa öz giriş sözlerinde ýurdumyzda adam hukuklaryny goramak we goldamak boýunça Türkmenistanyň Prezidenti hormatly S.Berdimuhamedow tarapyndan alnyp barylýan döwlet syýasaty we onda göz öňünde tutulan wezipeleri amala aşyrmakda Adalatçynyň diwanynyň orny hem-de bu ugurda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň ähmiýeti hakynda belläp geçdiler.
Soňra okuw maslahatlarynda Adalatçynyň diwanynyň döwlet edaralary we jemgyýetçilik guramalary bilen özara hyzmatdaşlygynyň hukuk esaslaryna we iş ýüzünde alyp barýan wezipelerine, adam hukuklaryny goramak we goldamak boýunça işi alyp barýan milli adam hukuklary edaralaryň hukuk ýagdaýyna degişli bolan BMG-niň Pariž ýörelgelerine we BMG-niň Türkmenistandaky wekilhanalarynyň Adalatçynyň diwany bilen hyzmatdaşlygyna, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň 2023-nji ýylyň jemlerine bagyşlanan Maglumatyna we 2022-nji ýylda AÝF tarapyndan geçirilen seljermäniň netijeleri boýunça berlen teklipleriň ýerine ýetirilişine bagyşlanan çykyşlar diňlenildi.
Çäräniň dowamynda guralan özara pikir alyşmalar gatnaşyjylaryň adam hukuklary we olary durmuşa geçirmegiň ýörelgeleri, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň işi babatda bilimlerini ýokarlandyrmak üçin giň mümkinçilik boldy.
Adalatçynyň diwanynda BMG-niň Merkezi Aziýada adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) sebitleýin wekili bilen duşuşyk geçirildi
2024-nji ýylyň 4-nji sentýabrynda Adalatçynyň diwanynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň BMG-niň Merkezi Aziýada adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) sebitleýin wekili hanym Matilda Bogner bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Söhbetdeşlikde beýan edilişi ýaly, BMG-niň Merkezi Aziýada adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirligi Adalatçynyň diwanynyň esasy we ileri tutulýan halkara hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. BMG-niň bu gurluşy bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini berkitmek boýunça we adamyň hukuklary boýunça ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça dürli çäreler geçirildi. Şunuň bilen baglylykda bu guramanyň wekili hanym Matilda Bogner adam hukuklary, hususan-da zähmet hukugy babatynda ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak we Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini berkitmekde ýardam bermek ýaly ugurlarda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem berkitmegiň möhüm ähmiýetini belledi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar adamyň hukuklaryny öňe sürmek boýunça özara bähbitli we netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem berkitmekde taýýardyklaryny mälim etdiler.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleri “Zähmet hukugyna degişli ykdysady, durmuş we medeni hukuklarynyň ýerine ýetirilmeginiň halkara ýörelgeleri” atly maslahatlaryna gatnaşdylar
2024-nji ýylyň 3-5-nji sentýabrynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda “Zähmet hukugyna degişli ykdysady, durmuş we medeni hukuklarynyň ýerine ýetirilmeginiň halkara ýörelgeleri” atly maslahatlar geçirildi we olara Adalatçynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar. Maslahatlar BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň sebitleýin edarasy we Halkara Zähmet Gurmasy bilen bilelikde guraldy we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň ykdysady, durmuş we medeni hukuklar boýunça bölüminiň adam hukuklary boýunça hünärmenleri hanym Ýung Rin Kimyň we Harumi Fuentosyň, şeýle hem HZG-niň halkara zähmet standartlary we zähmet hukugy boýunça hünärmeni Miranda Fajermanyň gatnaşmaklarynda geçirildi.
Maslahatlara Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Adwokatlar kollegiýasynyň, Türkmenistanyň Adalat ministrliginiň wekilleri hem gatnaşdylar.
Maslahatlarda adam hukuklaryny goramagyň halkara gurallary we mehanizmleri, Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar baradaky halkara paktyna laýyklykda döwletleriň hukuklary we borçnamalary, şeýle hem mejbury we çaga zähmetiniň öňüni almak barada ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çäräniň maksady Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini artdyrmak bolup, maslahata gatnaşyjylar zähmet hukugy, mejbury we çaga zähmetiniň öňüni almak we olar bilen bagly halkara hukugynyň kadalary we milli kanunçylyk babatynda öz tejribelerini paýlaşdylar.
UNICEF-iň 2026-2030-njy ýyllar üçin ýurt boýunça Maksatnamasyny işläp düzmek işi başlandy
2024-nji ýylyň 16-njy awgustynda Adalatçynyň diwanynyň wekili UNICEF-iň 2026-2030-njy ýyllar üçin ýurt boýunça Maksatnamasyny işläp düzmek boýunça maslahatlaşma gatnaşdy. Ýurt boýunça Maksatnama Türkmenistanyň Hökümeti bilen UNICEF-iň arasyndaky saglyk, bilim we çaganyň irki ösüşi, çagalary goramak we howanyň üýtgemegi ýaly ugurlarda çagalaryň bähbidine netijeleri gazanmak üçin hyzmatdaşlygyň resminamasy bolup durýar.
Bu maslahatlaşma Bilim, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak, Içeri işler, Adalat ministrlikleriň, Baş prokuraturanyň, Ýokary kazyýetiň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatlaşmada Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasynyň (UNICEF) işgärleri Serdar Bazarow we Waleriýa Danilçenko çykyş etdiler we gatnaşyjylary 2026-2030-njy ýyllar üçin Türkmenistanyň Hökümeti bilen UNICEF-iň arasyndaky bilelikdäki maksatnamanyň ýol kartasy bilen tanyşdyrdylar we onda ileri tutulýan ugurlary kesgitlemek boýunça esasy ugurlar, çaganyň howpsuz daşky gurşawa bolan hukuklary hakyndaky meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Maslahatlaşmanyň maksady UNICEF-iň 2026-2030-njy ýyllar üçin ýurt boýunça Maksatnamasy üçin teklipleri, çagalary goramak we çagalar üçin adyl kazyýet çygrynda islenýän netijeleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekili BMG-niň Çagalaryň hukuklary boýunça komitetiniň mejlisine taýýarlanmak boýunça guralan iş maslahatyna gatnaşdy
2024-nji ýylyň 14-15-nji awgustynda Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalaryň hukuklary boýunça komitetine Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýa boýunça hasabaty taýýarlamak boýunça iş maslahaty geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasynyň (UNICEF) Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyna girýän edaralaryň wekilleri, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Çäräniň dowamynda UNICEF-iň halkara bilermeni hanym Newena Wukowiç BMG-niň Çagalaryň hukuklary boýunça Komiteti bilen duşuşygyň barşyna aýratyn ünsi berdi.
Mälim bolşy ýaly, çagalaryň konstitusion hukuklaryny goramak Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Çagalygy döwlet tarapyndan goramak, çagalaryň terbiýesi, olaryň saglygy, bilim almagy baradaky alada konstitusion kada bolup, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda çagalaryň esasy hukuklary we azatlyklary üpjün edilýär we goralýar, olaryň hemmetaraplaýyn ösüşini we bagtly durmuşyny üpjün etmek boýunça ähli şertler döredilýär. Türkmenistan BMG we onuň ýöriteleşdirilen düzümleri bilen işjeň hyzmatdaşlyk saklaýar. BMG-niň çagalar gaznasy bilença çagalaryň hukuklaryny goramak babatynda bilelikdäki milli meýilnamalar işlenip düzülýär we durmuşa geçirilýär, çagalygy, eneleriň we çagalaryň hukuklaryny goramak çygrynda kanunçylyk ulgamy kämilleşdirilýär. Türkmenistan BMG-niň Çagalar gaznasynyň Ýerine ýetiriji Geňeşine 2024-2026-njy ýyllar döwür üçin agzalyga saýlanyldy. Öň Türkmenistan Ýerine ýetiriji Geňeşine 2018-2020-njy ýyllar döwür üçin agzalyga saýlanypdy we onuň wezipelerini ýerine ýetiripdi.
Adalatçynyň diwany BMG-niň Çagalar gaznasynyň (UNICEF) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen hyzmatdaşlykda çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmek boýunça habarlylygy ýokarlandyrmak babatda diňe bir çagalaryň saglygy hem-de terbiýesi bilen meşgullanýan düzümleriň wekilleriniň gatnaşmagynda çäreleri geçirmän eýsem-00de bolsa çagalaryň özleri üçin hem okuw maslahatlaryny yzygiderli geçirýär.
Bu çäräniň maksady Türkmenistanyň wekiliýetiniň BMG-niň Çagalaryň hukuklary boýunça Komiteti bilen gepleşiklere gatnaşmak meselelerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleri Ahal, Mary we Daşoguz welaýatlarynda guralan okuw maslahatlaryna gatnaşdylar
2024-nji ýylyň 30-njy iýuly 8-nji awgusty aralagynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara Zähmet Gurmasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleriň 2024-2025-nji ýyllar üçin Ýol kartasynyn 1.3 bendini ýerine ýetirmegiň çäklerinde Ahal, Mary we Daşoguz welaýatlarynda okuw maslahatlary geçirildi.
Okuw maslahatlaryna Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Oba hojalyk ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, “Türkmenpagta” döwlet konseriniň we olaryň garamagyndaky Ahal, Mary, Daşoguz welaýatlaryndaky edaralaryň, welaýat häkimlikleriniň, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň, Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli Merkeziniň ýerli edaralarynyň wekilleri gatnaşdylar. Okuw maslahatlarynda Halkara Zähmet Guramasynyň, Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri çykyş edip, mejbury zähmet we çaga zähmetiniň öňüni almak, pagta ýygymy döwründe arza-şikaýatlar bilen işlemek, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň alyp barýan işi hakynda gürrüň berdiler.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan 1993-nji ýylyň sentýabryndan bäri HZG-niň doly ygtyýarly agzasy bolmak bilen, guramanyň esas goýujy 10 sany konwensiýasyna goşuldy we Guramanyň düzgünleriniň bütin dünýäde ykrar edilen ölçeglerini milli kanunçylyga we döwlet syýasatyna ornaşdyrmak arkaly, onuň ýörelgelerini goldaýar.
Çäraniň maksady, raýatlaryň zähmet hukuklary we onuň bilen bagly halkara kadalary, mejbury we çaga zähmetiniň öňüni almak bilen bagly düzgünler barada döwlet edarlarynyň, jemgyýetçilik guramalaryň wekilleriniň we ýerli ilatyň habarrlylygyny ýokarlandyrmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda milli adam hukuklary edaralaryň döwlet edaralary we jemgyýetçilik guramalary bilen özara hyzmatdaşlygynyň ýörelgelerine, şeýle hem BMG-niň Pariž ýörelgelerine laýyklykda, Adalatçynyň hukuk ygtyýarlygyna bagyşlanan okuw maslahatlary geçirildi
2024-nji ýylyň 30-njy iýulynda Türkmenistanyň Adalatçysy bilen BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň arasynda ýola goýlan “Adalatçynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini pugtalandyrmak” atly taslamanyň çäklerinde ýurdumyzyň Daşaguz we Balkan welaýatlarynda ýerleşýän Adam hukuklary boýunça maglumat merkezlerinde milli adam hukuklary edaralaryň döwlet edaralary we jemgyýetçilik guramalary bilen özara hyzmatdaşlygynyň ýörelgelerine, şeýle hem BMG-niň Pariž ýörelgelerine laýyklykda, Adalatçynyň hukuk ygtyýarlygyna bagyşlanan okuw maslahatlary geçirildi.
Okuw maslahatlaryna harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudak edaralaryň welaýat bölümleriniň, welaýat häkimlikleriniň, Adwokatlar kollegiýasynyň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň, Zenanlar birleşiginiň, Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň welaýat geňeşleriniň wekilleri gatnaşdylar.
Maslatyň başynda Türkmenistanyň Adalatçysy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň işgäri Laçyn Artykowa öz giriş sözlerinde ýurdumyzda adam hukuklaryny goramak we goldamak boýunça Türkmenistanyň Prezidenti hormatly S.Berdimuhamedow tarapyndan alnyp barylýan döwlet syýasaty we onda göz öňünde tutulan wezipeleri amala aşyrmakda Adalatçynyň diwanynyň orny hem-de bu ugurda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň ähmiýeti hakynda belläp geçdiler.
Soňra okuw maslahatlarynda Adalatçynyň diwanynyň döwlet edaralary we jemgyýetçilik guramalary bilen özara hyzmatdaşlygynyň hukuk esaslaryna we iş ýüzünde alyp barýan wezipelerine, adam hukuklaryny goramak we goldamak boýunça işi alyp barýan milli adam hukuklary edaralaryň hukuk ýagdaýyna degişli bolan BMG-niň Pariž ýörelgelerine we BMG-niň Türkmenistandaky wekilhanalarynyň Adalatçynyň diwany bilen hyzmatdaşlygyna, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň 2023-nji ýylyň jemlerine bagyşlanan Maglumatyna we 2022-nji ýylda AÝF tarapyndan geçirilen seljermäniň netijeleri boýunça berlen teklipleriň ýerine ýetirilişine bagyşlanan çykyşlar diňlenildi.
Çäräniň dowamynda guralan özara pikir alyşmalar gatnaşyjylaryň adam hukuklary we olary durmuşa geçirmegiň ýörelgeleri, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň işi babatda bilimlerini ýokarlandyrmak üçin giň mümkinçilik boldy.
Daşoguz hem-de Balkan welaýatlarynda geçirlen bu çäreler Adalatçynyň diwanynyň adam hukuklary babatda işleýän beýleki döwlet edaralaryň we jemgyýetçilik guramalaryň wekilleriniň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça okuw maslahatlarynyň nobatdakylarydyr we bu okuw maslahatlaryny ýurdumyzyň beýleki welaýatlarynda we Aşgabat şäherinde hem geçirmek meýilleşdirilýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň BMG-niň şertnamalaýyn edaralar bölümçesiniň adam hukuklary boýunça geňeşçisi bilen duşuşygy geçirildi
2024-nji ýylyň 23-nji iýulynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň BMG-niň şertnamalaýyn guramalar bölümçesiniň adam hukuklary boýunça geňeşçisi jenap Artur Ýasewiçiň duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Söhbetdeşlikde beýan edilişi ýaly, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirligi Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň esasy we ileri tutulýan halkara hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. BMG-niň bu gurluşy bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini berkitmek boýunça we adamyň hukuklary boýunça ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça dürli çäreler geçirildi. Şunuň bilen baglylykda bu guramanyň wekili adamyň hukuklary hakynda ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak, Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini berkitmekde ýardam bermek we BMG-niň Şertanamalaýyn edaralaryna Adalatçynyň diwanynyň Alternatiw Maglumatyny bermekde özara hyzmatdaşlyk etmek ýaly ugurlarda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem berkitmekligiň möhüm ähmiýetini belledi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar adamyň hukuklaryny öňe sürmek boýunça özara bähbitli we netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem berkitmekde taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili «Türkmenistanyň Uniwersal döwürleýin synynyň (UDS) 4-nji aýlawynyň tekliplerine syn. Olary ýerine ýetirmekde amaly tejribe» atly okuw maslahatyna gatnaşdy
2024-nji ýylyň 23-nji iýulynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili «Türkmenistanyň Uniwersal döwürleýin synynyň (UDS) 4-nji aýlawynyň tekliplerine syn. Olary ýerine ýetirmekde amaly tejribe» Türkmenistanyň Adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatynda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek üçin Pudagara toparynyň iş toparynyň agzalary üçin BMG binasynda guralan okuw maslahatyna gatnaşdy.
Okuw maslahatynda giriş sözleri bilen Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň direktorynyň orunbasary jenap B.Orazow, şeýle hem BMG-niň Merkezi Aziýada adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) sebitleýin wekili hanym Matilda Bogner wideo-aragatnaşyk arkaly çykyş etdiler.
Soňra okuw maslahaty öz işini Uniwersal döwürleýin synynyň (UDS) 4-nji aýlawynyň Türkmenistanyň üçin tekliplerine syn, UDS-iň köptaraplaýynlygy: Durnukly ösüş, parahatçylyk we adam hukuklary boýunça gün tertibi ýurt derejesinde ilerletmek üçin UDS-y nähili ulanmaly, UDS we DÖM boýunça teklipleriň maglumat grafikasy, UDS boýunça prosese ähli gyzyklanma bildirýän taraplaryň giň gatnaşygyny üpjün etmek, DÖM-ny durmuşa geçirmek boýunça strategiýany işläp düzmekde raýat jemgyýeti bilen hyzmatdaşlyk, «hiç kimi yzda galdyrmazlyk» ýörelgelerine syn, Adam hukuklary boýunça milli maksatnamalar/Ýol kartalary, esasy düzüjilere we öňdebaryjy tejribä syn, adam hukuklary babatynda görkezijiler, AHHMM-na gözegçilik we bahalandyryş ýaly wajyp tamalara bagyşlanan mowzuklaýyn bölümlerde dowam etdi.
Okuw maslahatyň maksady, Türkmenistanyň UDS-nyň 4-nji aýlawynyň tekliplerini we olaryň amaly durmuşa geçirilmegini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili «Türkmenistanyň Uniwersal döwürleýin synynyň (UDS) 4-nji aýlawynyň tekliplerine syn. Olary ýerine ýetirmekde amaly tejribe» atly okuw maslahatyna gatnaşdy
2024-nji ýylyň 22-nji iýulynda paýtagtymyzdaky «Arçabil» myhmanhanasynda «Türkmenistanyň Uniwersal döwürleýin synynyň (UDS) 4-nji aýlawynyň tekliplerine syn. Olary ýerine ýetirmekde amaly tejribe» atly tegelek stol geçirildi.
Tegelek stola Türkmenistanyň Mejlisiniň, ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň wekilleri, BMG-nyň Türkmenistandaky agentlikleriniň ýolbaşçylary, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Tegelek stolda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň wekili, BMG-nyň Türkmenistandaky Hemişelik Utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko, şeýle hem BMG-niň adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin müdirliginiň (AHÝKM) wekili hanym Matilda Bogner giriş sözleri bilen çykyş etdiler.
Soňra tegelek stol öz işini UDS-yň tekliplerini durmuşa geçirmekde öňde baryjy tejribe, şol sanda bu işe milli adam hukuklary edaralaryň we raýat jemgyýetiniň gatnaşmagy, UDS-y we 2021-2025 ýyllar üçin AHMM durmuşa geçirmekde arabaglanşyk, şeýle hem 2030-njy ýyl üçin gün tertibiniň «hiç kimi yzda galdyrmazlyk» ýörelgesini durmuşa geçirmegi we BMG goldawynyň utgaşdyrylmagyny üpjün etmegi göz öňünde tutmak arkaly UDS-iň tekliplerini ýerine ýetirmekde iň oňat tejribe ýaly möhüm temalar boýunça BMG Türkmenistandaky agentlikleriniň ýolbaşçylarynyň çykyşlary we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň BMG-niň şertnamalaýyn guramalar bölümçesiniň adam hukuklary boýunça geňeşçisi jenap Artur Ýasewiçiň çykyşy bilen dowam etdirdi.
Çäräniň ahyrynda, oňa gatnaşyjylar «hiç kimi yzda galdyrmazlyk» ýörelgesini göz öňünde tutup, Ýol kartasyny düzmek boýunça indiki ädimleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Tegelek stoluň maksady, Türkmenistanyň UDS-nyň 4-nji aýlawynyň tekliplerini we olaryň amaly durmuşa geçirilmegini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Adalatçynyň diwanynda Halkara Zähmet Guramasynyň halkara bilermeni bilen duşuşyk geçirildi
2024-nji ýylyň 16-njy iýulynda Adalatçynyň diwanynda Halkara Zähmet Guramasynyň halkara bilermeni Manuel Rokso bilen Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň duşuşygy geçirildi.
Duşuşykda taraplar halkara zähmet standartlary we Türkmenistanyň zähmet kanunçylygy, zähmet hukugy meseleleri boýunça arza-şikaýatlara seredilende Adalatçynyň diwanynyň orny we alyp barýan işleri barada pikir alyşdylar.
Türkmenistanyň Höktümeti bilen Halkara Zähmet Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleгiň 2024-2025-nji ýyllar üçin «Ýol kartasynyň» 1.7а bendini durmuşa geçirmek maksady bilen guralan iş saparyň çäklerinde Halkara Zähmet Guramasynyň halkara bilermeni Manuel Roksonyň Türkmenistanyň degişli döwlet edaralary bilen duşuşyklary göz öňünde tutulan.
Saparyň maksady, Türkmenistanyň döwlet edaralarynyň, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň raýatlaryň zähmet hukugy bilen baglanyşykly ýüztutmalaryna seretmekde mümkinçiliklerine baha bermekden ybarat boldy.
Adalatçynyň diwanynda Halkara Zähmet Guramasynyň (HZG) halkara bilermeni bilen duşuşyk geçirildi
2024-nji ýylyň 15-nji iýulynda Adalatçynyň diwanynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowanyň Halkara Zähmet Guramasynyň ýurdumyzda iş saparynda bolýan halkara bilermeni Manuel Rokso bilen duşuşygy boldy.
Halkara Zähmet Guramasynyň halkara bilermeni Manuel Roksonyň ýurdumyza saparynyň maksady Türkmenistanyň döwlet edaralarynyň, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň raýatlaryň zähmet hukugy bilen baglanyşykly ýüztutmalary bilen işlemek babatyndaky mümkinçiliklerine baha bermekden ybaratdyr. Duşuşygyň dowamynda taraplar «Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara zähmet guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleriň 2024-2025-nji ýyllar üçin Ýol kartasynda» göz öňünde tutulan wezipeleri durmuşa geçirmek boýunça meseleleri, şeýle hem ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljekki döwür üçin ugurlaryny we olaryň ösüş ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Duşuşukda jenap Manuel Rokso adamyň hukuklaryny, şol sanda ýurtda zähmet hukuklaryny ilerletmek babatynda garaşsyz institut hökmünde Adalatçynyň diwanynyň ornuna ýokary baha berdi.
Duşuşyga gatnaşyjylar «Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara zähmet guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleriň 2024-2025-nji ýyllar üçin Ýol kartasynyň» özara gatnaşyklaryň esasy ugurlaryny we ýakyn geljek üçin anyk ädimlerini kesgitlän ikinji toplumlaýyn resminama hökmünde ähmiýetini aýratyn bellediler.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar adam hukuklaryny goramak we ilerletmek babatda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmekde taýýardyklaryny beýan etdiler.
Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça milli hereketleriň meýilnamasyny işläp düzmek we durmuşa geçirmek boýunça pudagara iş toparynyň mejlisi geçirildi
2024-nji ýylyň 10-11-nji iýulynda “Ýaşlaryň we aýallaryň zerurlyklaryna üns bermek bilen adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça Türkmenistanyň hukuk binýadyny berkitmek” atly Migrasiýa boýunça halkara guramasynyň (IOM) taslamasynyň çäginde Türkmenistanyň adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça hereketleriniň 2024-2028-nji ýyllar üçin milli meýilnamasynyň taslamasynyň üstündäki işleri tamamlamak boýunça adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça hereketleriň Milli meýilnamasyny işläp düzmek we durmuşa geçirmek boýunça pudagara iş toparynyň mejlisi geçirildi.
Çäräniň maksady Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasynyň mazmunyny ara alyp maslahatlaşmak we onuň soňky görnüşini işläp taýýarlamak bolup durdy.
Bu çärä hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, jemgyýetçilik guramalaryň, şol sanda Adalatçynyň Diwanynyň hem wekilleri gatnaşdy.
.jpg)
Döwlet gullukçylary üçin “Gender meseleleriniň hemmetaraplaýyn göz öňünde tutulmagy” atly ýöriteleşdirilen onlaýyn okuwynyň tanyşdyryş çäresi geçirildi
2024-nji ýylyň 04-nji iýulynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanyň döwlet gullukçylary üçin “Gender meseleleriniň hemmetaraplaýyn göz öňünde tutulmagy” atly ýöriteleşdirilen onlaýyn okuwynyň tanyşdyryş çäresi geçirildi.
Bu çäre, Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy (BMGÖM) bilen Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň arasyndaky "Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegine ýardam bermek" atly taslamanyň, şeýle hem BMG-niň Ilat gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen hyzmatdaşlygyň çäginde guraldy.
Çärä Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, Türkmenistanyň Döwlet hukuk we demokratiýa institutynyň, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň, Halkara gatnaşyklary institutynyň, Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çäräniň gün tertibi Türkmenistanyň döwlet gullukçylary üçin Gender meseleleriniň hemmetaraplaýyn göz öňünde tutulmagy, döwlet gullukçylarynyň garaýşy we özüni alyp barşy, adam hukuklaryna hormat goýmak we raýatlaryň mertebesini we hukuklaryny goramak zerurlygy barada, şeýle hem döwlet gullukçylary üçin internet sahypasy arkaly bu ugurda bilimiňi kämilleşdirmek boýunça okuw sapagynyň tanyşdyrylyşyndan ybarat boldy.
Adalatçynyň diwanynda Halkara Zähmet Guramasynyň (HZG) wekili bilen duşuşyk geçirildi
2024-nji ýylyň 25-nji iýunynda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri Halkara Zähmet Guramasynyň Gündogar Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary üçin deň hak tölemek boýunça tehniki ýardam beriş edarasynyň halkara zähmet kadalary boýunça hünärmeni hanym Miranda Fajerman bilen duşuşdylar.
Duşuşygyň dowamynda taraplar «Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara zähmet guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleriň 2024-2025-nji ýyllar üçin Ýol kartasynda» göz öňünde tutulan wezipeleri durmuşa geçirmek boýunça meseleleri, şeýle hem ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljekki döwür üçin ugurlaryny we olaryň ösüş ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Duşuşukda hanym Miranda Fajerman adamyň hukuklaryny, şol sanda ýurtda zähmet hukuklaryny ilerletmek babatynda garaşsyz institut hökmünde Adalatçynyň diwanynyň ornuna ýokary baha berdi.
Duşuşyga gatnaşyjylar «Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara zähmet guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleriň 2024-2025-nji ýyllar üçin Ýol kartasynyň» özara gatnaşyklaryň esasy ugurlaryny we ýakyn geljek üçin anyk ädimlerini kesgitlän ikinji toplumlaýyn resminama hökmünde ähmiýetini aýratyn bellediler.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar adam hukuklaryny goramak we ilerletmek babatda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmekde taýýardyklaryny beýan etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) halkara maslahatçysy bilen duşuşygy geçirildi
2024-nji ýylyň 24-nji iýunynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) halkara maslahatçysy, jenap Stefan Lang bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň maksady Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň we Türkmenistanyň Hökümetiniň ýurt boýunça hyzmatdaşlygynyň 2021-2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynyň durmuşa geçirilişine, şeýle hem döwlet edaralary bilen bilelikdäki iş meýilnamalaryna we taslamalaryna, şol sanda Adalatçynyň diwany bilen bilelikdäki taslama baha bermekden ybarat boldy.
Söhbetdeşlikde beýan edilişi ýaly, Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň esasy halkara hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Adalatçy Ý.Gurbannazarowa söhbetdeşligiň dowamynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynynyň BMG-niň bu gurluşy bilen hyzmatdaşlygynyň çäklerinde adam hukuklaryny goramak bilen bagly, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini pugtalandyrmak boýunça dürli çäreleriň geçirilýändigini belledi.
Duşuşykda taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljegi uly ugurlaryny, şeýle hem BMGÖM-iň Türkmenistan boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlyk Maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegi bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Ýewropa Bileleşiginiň Adam hukuklary boýunça ýörite wekiliniň Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa bilen duşuşygy geçirildi
2024-nji ýylyň 24-nji iýunynda “Türkmenistan-ÝB” adam hukuklary boýunça Dialogyň her ýylky sessiýasyna gatnaşmak üçin Türkmenistanda bolýan Ýewropa Bileleşiginiň Adam hukuklary boýunça ýörite wekili Olof Skoogyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet Adalatçynyň diwanynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa tarapyndan kabul edildi. Duşuşyga Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky Ilçisi, hanym Beata Peksa hem gatnaşdy.
Duşuşykda taraplar Ýewropa Bileleşigi bilen Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň arasyndaky adam hukuklaryny goramak çygrynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyny we ony mundan beýläk-de berkitmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Şunuň bilen baglylykda adam hukuklary babatynda hyzmatdaşlygyň bar bolan meýdançalarynyň, şol sanda “Türkmenistan-ÝB” adam hukuklary boýunça Dialogyň orny nygtaldy.
Duşuşykda Adalatçy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa Türkmenistanyň Prezidenti, hormatly Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda ýurtda adam hukuklaryny we kanunyň hökmürowanlygyny üpjün etmek boýunça amala aşyrylan özgertmeler we ýetilen sepgitler, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçilikleri pugtalandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada maglumaty paýlaşdy.
Duşuşygyň ahyrynda jenap Olof Skoog Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny ilerletmekdäki möhüm ornuna ýokary baha berdi we Ýewropa Bileleşigi bilen Türkmenistanyň arasyndaky adam hukuklaryny goramak we hukugyň hökmürowanlygy babatdaky gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmaga Ýewropa Bileleşiginiň ygrarlydygyny tassyklady.
Çagalara alternatiw ideg etmegiň ulgamyny berkitmek meselelerini öňe sürmek üçin teklipleri işläp düzmek boýunça tehniki derejeli duşuşyklaryň tapgyry başlandy
2024-nji ýylyň 20-nji iýunynda Türkmenistanda çagalara alternatiw ideg etmegiň ulgamyny berkitmek meselelerini öňe sürmek üçin teklipleri işläp düzmek boýunça maslahatlaşma duşuşyklary başlandy. Bu duşuşyklar 2024-nji ýylyň 1-nji awgustyna çenli her penşenbe güni geçiriler.
Türkmenistanyň Mejlisiniň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Baş prokuraturasynyň, Adalatçynyň diwanynyň we Aşgabat şäher häkimliginiň wekilleri bu duşuşyklaryň gatnaşyjylary bolup durýarlar.
Duşuşyklar Türkmenistanda çagalary we maşgalalary goramak ulgamyny berkitmek bilen bagly esasy ugurlary we ileri tutulýan ugurlary kesgitlemek we mundan beýläk hem teklipleri işläp düzmek maksady bilen geçirilýär.
Adalatçynyň diwanynyň wekili Gazagystan Respublikasynyň Astana şäherinde «Merkezi Aziýada hukugyň hökmürowanlygy» atly Maksatnamanyň sebitleýin dolandyryjy komitetiniň duşuşygyna we Maksatnamanyň ýapylyş dabarasyna gatnaşdy
2024-nji ýylyň 11-nji iýunynda, Gazagystan Respublikasynyň Astana şäherinde «Merkezi Aziýada hukugyň hökmürowanlygy» atly Maksatnamanyň sebitleýin dolandyryjy komitetiniň üçünji mejlisi we «Merkezi Aziýada hukugyň hökmürowanlygy» atly Maksatnamanyň ýapylyş dabarasy geçirildi. Maksatnama (2020-2024) umumy gymmatlyklara we maksatlara esaslanýan Ýewropa Bileleşigi bilen Ýewropa Geňeşiniň arasyndaky hyzmatdaşlygyň çäginde işlenip düzülen. Maksatnamanyň esasy maksady, Ýewropa we beýleki halkara ülňülerine laýyklykda adam hukuklaryny, demokratiýany we kanunyň hökmürowanlygyny güýçlendirmek arkaly raýatlaryň durmuşyny gowulandyrmakdan ybaratdyr. Maksatnama her bir ýurduň aýratynlyklaryny we zerurlyklaryny göz öňünde tutýan çemeleşmä esaslanýar.
Bu çärä Merkezi Aziýa (Gazagystan, Gyrgyzystan, Täjigistan, Türkmenistan we Özbegistan) ýurtlarynyň wekilleri, şol sanda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň prokuratura, kazyýet edaralarynyň, adalat ministrliginiň we Adalatçynyň diwanynyň wekillerinden ybarat wekiliýetler gatnaşdylar. Mejlis Ýewropa Bileleşiginiň we Ýewropa Geňeşiniň hünärmenleri tarapyndan geçirildi.
Çäraniň dowamynda «Merkezi Aziýada hukugyň hökmürowanlygy (2020-2024)» atly maksatnamanyň çäklerinde ýerine ýetirilen işler we ýetilen sepgitler barada Merkezi Aziýa ýurtlarynyň çykyşlary diňlenildi.
Çäräniň esasy maksady maksatnamanyň netijelerine baha bermek we adam hukuklaryny goramak çygrynda Merkezi Aziýa we Ýewropa ýurtlaryň arasynda halkara hyzmatdaşlygyny mundan beýläk hem ösdürmekden ybarat boldy.
Aýallar babatda kemsitmäniň ähli görnüşini ýok etmek boýunça Komitetiň maslahatlaryny ara alyp maslahatlaşmak boýunça iş maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 11-12-nji iýunynda, Birleşen Milletler Guramasynyň Ilat gaznasynyň (ÝUNFPA) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň binasynda Aýallar babatda kemsitmäniň ähli görnüşini ýok etmek hakynda Komitetiň maslahatlaryny ara alyp maslahatlaşmak boýunça iş maslahaty geçirildi. Bu çärä Türkmenistanda adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň Iş toparynyň agzalary, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdylar.
Çäräniň maksady Aýallar babatda kemsitmäniň ähli görnüşini ýok etmek boýunça Komitetiň maslahatlaryny durmuşa geçirmek boýunça hereketleriň meýilnamasynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleri Migrasiýa boýunça halkara guramasynyň taslamalarynyň çäklerinde maslahatlara gatnaşdy
2024-nji ýylyň 3-6-njy iýunynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda Halkara migrasiýa guramasynyň (HMG) taslamalarynyň çäklerinde maslahatlar geçirildi, oňa Adalatçynyň diwanynyň işgärleri hem gatnaşdy.
Geçirilen çäreleriň maksatnamasy “Merkezi Aziýa bilen baglanyşykly zenanlaryň hukuklaryny we mümkinçiliklerini giňeltmeklige aýratyn üns bermek bilen kömege mätäç migrantlary goramak”, şeýle hem “Ýaşlaryň we zenanlaryň zerurlyklaryny adam söwdasyny başdan geçiren adamlara gönükdirilen çemeleşme esasynda has netijeli kanagatlandyrmak üçin Türkmenistanda adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça kadalaşdyryjy-hukuk binýadyny berkitmek” atly HMG-nyň taslamalarynyň çäklerinde migrasiýany dolandyrmak babatda ulgamlaýyn integrasiýa we gender taýdan duýgur çemeleşmeleri ulanmak bolup durýardy.
Maslahatlarda Halkara migrasiýa guramasynyň Türkmenistandaky wekili, şeýle hem HMG-nyň halkara maslahatçysy Irina Urumowa çykyş etdiler.
Maslahatyň barşynda adam söwdasy hadysasynyň global meýilleri, olaryň öz gezeginde adamlary ulanmagyň usullarynda täze meýiller we çemeleşmeler bilen üýtgäp durýandygy we üstüniň ýetirilýändigi barada bellenilip geçildi. Merkezi Aziýa ýurtlarynda we onuň çäklerinden daşarda adam söwdasy meselesiniň wajyplygyny belläp, Türkmenistan adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça kanunçylyga aýratyn ähmiýet berýär we bu meselä garşy işjeň göreşýär.
Çäreleriň maksady adam söwdasynyň öňüni almak maksady bilen iş üpjünçiliginiň hususy gulluklarynyň işini hukuk taýdan düzgünleşdirmek boýunça tejribe alyşmakdan ybarat boldy.
.jpg)
Adalatçynyň diwanynda Halkara Zähmet Guramasynyň (HZG) wekili we BMG-niň Merkezi Aziýada adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) sebitleýin wekili bilen onlaýn duşuşygy geçirildi
2024-nji ýylyň 4-nji iýunynda Adalatçy Ý.Gurbannazarowa Halkara Zähmet Guramasynyň Gündogar Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary üçin deň hak tölemek boýunça tehniki ýardam beriş edarasynyň halkara zähmet kadalary boýunça hünärmeni hanym Miranda Fajerman we BMG-niň Merkezi Aziýada adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň sebitleýin wekili hanym Matilda Bogner bilen onlaýn duşuşygyny geçirdi.
BMG-niň bu gurluşlarynyň ýokarda agzalan wekilleri adam hukuklaryny goraýan institutyň işi, Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini kämilleşdirmek boýunça geljekki döwür üçin ugurlary barada habarly edildi.
Duşuşygyň dowamynda hünärmenler Adalatçynyň diwanynyň adamyň hukuklaryny, şol sanda ýurtda zähmet hukuklaryny öňe sürmek üçin garaşsyz institut hökmünde ornuna ýokary baha berdiler. Mundan başga-da, taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljekki döwür üçin ugurlaryny we olaryň ösüş ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Gepleşigi mundan beýläk hem giňeltmek we hyzmatdaşlygy ösdürmegiň çäklerinde ulgamlaýyn esasda aragatnaşygy ýola goýmak meselesi ara alnyp maslahatlaşyldy.
Duşuşygyň gatnaşyjylary «Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara zähmet guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleriň 2024-2025-nji ýyllar üçin Ýol kartasynyň» ähmiýetini özara gatnaşyklaryň esasy ugurlaryny we ýakyn geljek üçin anyk ädimlerini kesgitlän ikinji toplumlaýyn resminama hökmünde aýratyn bellediler.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar adam hukuklaryny goramak we ilerletmek babatda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmekde taýýardyklaryny beýan etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) halkara maslahatçysynyň duşuşygy geçirildi
2024-nji ýylyň 30-njy maýynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) halkara maslahatçysy hanym Natalýa Koşelewanyň duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň maksady Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasynyň we Türkmenistanyň Hökümetiniň Hyzmatdaşlygynyň ýurt boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynyň durmuşa geçirilişine, şeýle hem döwlet edaralary, şol sanda Adalatçynyň diwany bilen bilelikdäki iş meýilnamalaryna baha bermekden ybarat boldy.
Söhbetdeşlikde beýan edilişi ýaly, Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasy Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň esasy halkara hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Adalatçy Ý.Gurbannazarowa söhbetdeşligiň dowamynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynynyň BMG-niň bu gurluşy bilen hyzmatdaşlygynyň çäklerinde çagalaryň hukuklaryny goramak bilen bagly, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini berkitmek boýunça dürli çäreleriň geçirilýändigini belledi.
Duşuşykda taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk meselelerini, şeýle hem ÝUNISEF-iň Türkmenistan boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegi bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.
"Kömege mätäç çagalaryň we ýaşlaryň arasynda bikanun hereketleriň, gadagan edilen serişdeleriň ulanylmagynyň we adam söwdasynyň öňüni almak" atly okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 30-njy maýynda paýtagtymyzdaky “Arçabil” myhmanhanasynda "Kömege mätäç çagalaryň we ýaşlaryň arasynda bikanun hereketleriň, gadagan edilen serişdeleriň ulanylmagynyň we adam söwdasynyň öňüni almak" atly okuw maslahaty geçirildi. Bu çäre Adalatçynyň diwany we Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk boýunça müdirliginiň (UNODC) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde guraldy. “Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa” USAID taslamasy maslahatyň bilelikdäki guramaçysy bolup durýar.
Maslahata Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Milli iş toparynyň agzalary, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň açylyşynda giriş sözleri bilen Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý. Gurbannazarowa, Winrock International “Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa” USAID maksatnamasynyň ýolbaşçysy - hanym Eleanor Walentaýn, şeýle hem Türkmenistanda Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk boýunça müdirliginiň Maksatnama ofisiniň başlygynyň wezipesini ýerine ýetiriji - Çary Ataýew çykyş etdiler.
Maslahata gatnaşyjylar howply ýagdaýlarda çagalaryň kömege mätäçligini ýokarlandyrýan ýagdaýlara garşy we çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça çäreleri güýçlendirmek maksady bilen, bu maslahaty geçirmegiň möhümligini bellediler.
Maslahatyň barşynda adam söwdasy hadysasynyň global meýilleri we olaryň öz gezeginde adamlary ezmegiň usullarynda täze meýiller we çemeleşmeler bilen üýtgemegi we üstüniň ýetirilmegi barada bellenilip geçildi. Merkezi Aziýa sebitinde we onuň çäklerinden daşarda adam söwdasy meselesiniň aktuallygyny göz öňünde tutup, Türkmenistanyň Hökümeti adam söwdasyna garşy hereketiň kanunçylyk, institusional düzümine uly ähmiýet berýär we bu meselä garşy işjeň göreşýär. Şeýlelikde, 2016-njy ýylda “Adam söwdasyna garşy hereket etmek hakynda” Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi we 2018-nji ýylda bu kanunyň degişli kadalary döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirildi. Mundan başga-da, birinji tapgyry 2022-nji ýylda tamamlanan Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2024-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň milli meýilnamasynyň ikinji tapgyrynyň taslamasy işlenip taýarlanylýar.
Okuw maslahatynyň maksady halkara tagallalarynyň sazlaşyklylygyny ýokarlandyrmakdan we bikanun hereketleriň, gadagan edilen serişdeleriň ulanylmagynyň we çagalaryň söwdasynyň öňüni almakda diňe çaganyň iň gowy bähbitlerine toplumlaýyn çemeleşmeleri mundan beýläk hem öňe sürmekden ybarat boldy.
.jpg)
Türkmenistanda çagalara hossarlyk etmegiň ulgamyny we alternatiw idegde bolan çagalar barada administratiw maglumatlaryň ulgamlaryny berkitmekligi ara alyp maslahatlaşmak boýunça tegelek stol geçirildi
2024-nji ýylyň 29-njy maýynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) we Türkmenistanyň Bilim Ministrliginiň bilelikdäki guramagynda Türkmenistanda çagalara hossarlyk etmegiň ulgamyny we alternatiw idegde bolan çagalar barada administratiw maglumatlaryň ulgamlaryny berkitmekligi ara alyp maslahatlaşmak boýunça tegelek stol geçirildi.
Bu tegelek stola hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimlikleriniň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Tegelek stol ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekiliniň orunbasary Aleksandru Narteanyň giriş sözi bilen açylyp, ol öz çykyşynda goldawa mätäç çagalaryň alternatiw hyzmatlara elýeterliligini üpjün etmegiň hem-de zerur bolan maglumatlar goruny mundan beýläk hem kämilleşdirmegiň we bu ugurda çagalaryň iň gowy bähbitlerini göz öňünde tutup, bilelikdäki tagallalary birleşdirmegiň wajypdygyny nygtady.
Soňra ÝUNISEF-iň ýurdumyza çagyrylan halkara bilermeni hanym Joanna Rojers kyn durmuş ýagdaýyndaky çagalary we olaryň maşgalalaryny goramak babatynda Türkmenistanyň milli mehanizmlerini berkitmegiň möhümdigini belledi. ÝUNISEF-iň Ýewropa we Merkezi Aziýa sebitleýin edarasynyň wekili hanym Anýa Telçik syýasaty we meýilleşdirmäni işläp taýýarlamak üçin, şeýle hem bu babatdaky özgertmeleriň durmuşa geçirilişine monitoring etmek üçin alternatiw idegde bolan çagalar barada ýokary hilli maglumatlaryň bolmagynyň zerurdygy barada belledi.
Çäräniň ahyrynda oňa gatnaşyjylar alternatiw ideg ulgamynda bolan çagalar üçin maglumatlary dolandyrmagyň ulgamlaryna baha bermegi we indiki ädimleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Tegelek stolyň maksady goldawa mätäç çagalaryň alternatiw hyzmatlara elýeterliligini üpjün etmek hem-de degişli maglumatlar goruny kämilleşdirmäge ýardam bermek bolup durýardy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we BMG-niň Merkezi Aziýada adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) sebitleýin wekiliniň duşuşygy geçirildi
2024-nji ýylyň 28-nji maýynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň we BMG-niň Merkezi Aziýada adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) sebitleýin wekili hanym Matilda Bogneriň duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Söhbetdeşlikde beýan edilişi ýaly, BMG-niň Merkezi Aziýada adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirligi Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň esasy we ileri tutulýan halkara hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. BMG-niň bu gurluşy bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini berkitmek boýunça we adamyň hukuklary boýunça ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça dürli çäreler geçirildi. Şunuň bilen baglylykda bu guramanyň wekili hanym Matilda Bogner adamyň hukuklary hakynda ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak we Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini berkitmekde ýardam bermek ýaly ugurlarda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem berkitmekde möhüm ähmiýetini belledi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar adamyň hukuklaryny öňe sürmek boýunça özara bähbitli we netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem berkitmekde taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we Adam hukuklaryny goraýan milli edaralaryň Global birleşiginiň akkreditasiýa boýunça kiçi komitetiniň Sekretariatynyň arasynda wideoaragatnaşyk arkaly duşuşyk geçirildi
2024-nji ýylyň 27-nji maýynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň we Adam hukuklaryny goraýan milli edaralaryň Global birleşiginde akkreditasiýa boýunça kiçi komitetiniň Sekretariatynyň arasynda wideoaragatnaşyk arkaly duşuşyk geçirildi.
Geçirilen duşuşygyň maksady Adalatçynyň diwanynyň Adam hukuklaryny goraýan milli edaralaryň Global birleşiginde meýilleşdirilýän akkreditasiýasy boýunça meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan, şeýle hem Pariž ýörelgelerine laýyklykda Adalatçynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini mundan beýläk hem pugtalandyrmakda ýardam bermekden ybarat boldy.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar geçirilen duşuşyk üçin öz munnetdarlyk sözlerini aýtdylar we netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem berkitmekde taýýardyklaryny bildirdiler.
Çaganyň hukuklary boýunça komitetiniň meseleleriniň Sanawyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 23-nji maýynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (UNICEF) arasyndaky 2024-nji ýyl üçin bilelikdäki iş meýilnamasynyň çäklerinde Çaganyň hukuklary boýunça Komitetiniň meseleleriniň Sanawyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça Pudagara toparynyň iş toparynyň duşuşygy geçirildi.
Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasynyň (UNICEF) Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan gurnalyp, oňa adamyň hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatynda Türkmenistanyň halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyň iş toparynyň agzalary, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekili gatnaşdy.
Çäräniň esasy maksady BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetiniň meseleleriniň Sanawyny ara alyp maslahatlaşmakdan we ýurdumyzyň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine jogaplary öz wagtynda bermeginde taýýarlyk işlerinden ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasynyň (UNICEF) Türkmenistandaky wekili bilen duşuşyk geçirdi
2024-nji ýylyň 21-nji maýynda Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasynyň (UNICEF) Türkmenistanda möhleti tamamlanýan wekili jenap Mohammed Faýýaziniň Türkmenistanyň Adalatçysy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda jenap Mohammed Faýýazi Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasy (UNICEF) bilen Türkmenistandaky ähli milli hyzmatdaşlaryň, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň oňyn ösüş depginini belläp geçdi.
Taraplar berk durmuş-ykdysady we kanunçylyk binýadyna esaslanýan Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda 2021-2025-nji ýyllar üçin durnukly ösüş babatynda hyzmatdaşlygyň çarçuwaly maksatnamasyny, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin hereketleriň milli meýilnamasyny, şeýle hem Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň milli meýilnamasyny durmuşa geçirmegiň çäginde hyzmatdaşlygyň ozal gazanylan netijelerini we mundan buýanky hereketleri belläp geçdiler.
Taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň netijeleriniň üstünlikli mysallary hökmünde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynda çagalaryň we aýallaryň hukuklary boýunça aýratyn ugry döretmek, BMG-nyň Çaganyň hukuklary hakyndaky konwensiýasyny durmuşa geçirmek boýunça Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň Alternatiw maglumatyny taýýarlamak boýunça geçirilen bilelikdäki işleri, şeýle hem çaganyň hukuklaryny öňe sürmek we goramak boýunça guralan çäreleri bellediler.
Duşuşygyň barşynda taraplar 2021-nji ýylda Türkmen halkynyň Milli Lideriniň başlangyjy boýunça döredilen Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ene-atasynyň hossarlygyndan galan çagalara we döwletiň hem-de jemgyýetiň aýratyn goldawyna mätäçlik çekýänlere hemmetaraplaýyn goldaw bermekde möhüm orun eýeleýändigini bellediler.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar netijeli hyzmatdaşlyk üçin birek-birege minnetdarlyk bildirdiler we çagalary goramagyň bähbidine alnyp barylýan asylly işlerde üstünlikleri arzuw etdiler.
Adalatçynyň diwanynda geçirilen duşuşyk taraplara netijeli hyzmatdaşlygyň çäginde gazanylan netijeleri seljermäge we mundan beýläk hem ösüş ýollaryny ara alyp maslahatlaşmaga mümkinçilik berdi.
Adalatçynyň diwanynyň wekilli «Raýatsyzlygyň öňüni almak maksady bilen dogluşyň bellige alynmagyny üpjün etmek boýunça Merkezi Aziýa maslahatyna» gatnaşdy
2024-nji ýylyň 17-nji maýynda Özbegistanyň Daşkent şäherinde «Raýatsyzlygynyň öňüni almak maksady bilen dogluşyň bellige alynmagyny üpjün etmek boýunça Merkezi Aziýa maslahaty» geçirilip, oňa Türkmenistanyň Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Bu maslahata Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Türkmenistanyň, Özbegistanyň we Birleşen Milletler Guramasynyň düzüm birlikleriniň wekilleri gatnaşdylar.
«Raýatsyzlygyň öňüni almak maksady bilen dogluşyň bellige alynmagyny üpjün etmek boýunça Merkezi Aziýa maslahatynda» ählumumy gurşawa ýetmek üçin sebitlerde dogluşy bellige almak boýunça şertleri has-da gowulandyrmak we ösdürmek baradaky meselelere garaldy. Bu çäre Merkezi Aziýa ýurtlarynyň wekillerine dogluşyň ählumumy bellige alynmagyna ýetmek boýunça, şol sanda dogluşy bellige almagyň elýeterli we netijeli ulgamlaryny döretmek boýunça, tehnologiki çözgütleri we öňdebaryjy tejribäni ulanmak, şeýle hem bilim, saglyk we durmuş kömegi ýaly adamyň beýleki esasy hukuklaryna elýeterliligi giňeltmek boýunça tejribe we pikirleri alyşmaga mümkinçilik berdi.
Şeýle hem maslahata gatnaşanlar 2024-nji ýylda #IBelong kampaniýasy tamamlanandan soň başlanmagy meýilleşdirilýän raýatsyzlygy ýok etmek boýunça geljekki Global birleşigiň konsepsiýasy, şeýle hem raýatsyzlygy ýok etmek boýunça mundan beýläk hem özara gatnaşygyň we global tagallalara goşandyň mümkinçilikleri bilen tanyşdyryldy.
«Türkmenistanyň adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2024-2026-njy ýyllar üçin hereketleriň milli meýilnamasynyň» taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça mejlis geçirildi
2024-nji ýylyň 17-nji maýynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda Türkmenistanyň Migrasiýa boýunça halkara guramasynyň wekilhanasy (MHG) bilen hyzmatdaşlygynyň çäklerinde Pudagara iş toparynyň agzalarynyň soňky düşündirişlerini we tekliplerini ara alyp maslahatlaşmak, şeýle hem «Türkmenistanyň adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2024-2026-njy ýyllar üçin hereketleriniň milli meýilnamasynyň» taslamasyny tamamlamak üçin «Türkmenistanyň adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2024-2026-njy ýyllar üçin hereketleriniň milli meýilnamasyny» işläp düzmek we durmuşa geçirmek boýunça Pudagara iş toparynyň jemleýji mejlisi geçirildi.
Bu çärä «Türkmenistanyň adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2024-2026-njy ýyllar üçin hereketleriniň milli meýilnamasyny» işläp düzmek we durmuşa geçirmek boýunça Pudagara iş toparynyň agzalary, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Mejlisiň maksady zenanlaryň we ýaşlaryň meselelerine aýratyn ünsi bermek bilen «Türkmenistanyň adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2024-2026-njy ýyllar üçin hereketleriniň milli meýilnamasynyň» taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynda Halkara Zähmet Guramasynyň (HZG) wekilleri bilen duşuşyk geçirildi
2024-nji ýylyň 14-nji maýynda Adalatçynyň diwanynyň işgärleri Halkara Zähmet Guramasynyň (HZG) wekilleri, Halkara Zähmet Guramasynyň Gündogar Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary üçin mynasyp zähmet boýunça tehniki ýardam beriş edarasynyň halkara zähmet kadalary boýunça hünärmeni hanym Miranda Fajerma we Halkara Zähmet Guramasynyň baş seljeriş hünärmeni jenap Federiko Blanko bilen duşuşdy. Bu duşuşykda Adalatçynyň diwanynda şikaýatlara garamagyň teklip edilýän ösüşiniň we synag mehanizminiň elementleriniň ylalaşyklaryny durmuşa geçirmek meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Duşuşygyň barşynda hanym Miranda Fajerma Adalatçynyň diwanynyň adamyň hukuklaryny, şol sanda ýurtda zähmet hukuklaryny öňe sürmek üçin garaşsyz institut hökmünde ornuna ýokary baha berdi. Şunuň bilen baglylykda, taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljegi uly ugurlaryny we ösüş ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Hyzmatdaşlygy ösdürmegiň çäginde ulgamlaýyn esasda gepleşikleri mundan beýläk hem giňeltmek we gatnaşyklary ýola goýmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Duşuşygyň gatnaşyjylary «Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara zähmet guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleriň 2024-2025-nji ýyllar üçin Ýol kartasynyň» ähmiýetini özara gatnaşyklaryň esasy ugurlaryny we ýakyn geljek üçin anyk ädimlerini kesgitlän ikinji toplumlaýyn resminama hökmünde aýratyn bellediler.
Psihiki saglyk we çagalary, ýerli derejede ideg edýänleri, kyn durmuş ýagdaýyndaky adamlary we şol sanda adatdan daşary ýagdaýlarda psihososial taýdan goldamak boýunça UNISEF-iň bütindünýä wideoaragatnaşyk arkaly okuw maslahaty başlady
2024-nji ýylyň 13-nji maýynda Psihiki saglyk we çagalary, ýerli derejede ideg edýänleri, kyn durmuş ýagdaýyndaky adamlary we şol sanda adatdan daşary ýagdaýlarda psihososial taýdan goldamak boýunça ÝUNISEF-iň bütindünýä wideoaragatnaşyk arkaly okuw maslahaty başlady. Bu çäre wideoaragatnaşyk arkaly hepdäniň duşende günlerinde geçirilýär we 17-nji iýuna çenli dowam eder.
Bu çäräniň gatnaşyjylary bolup Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri çykyş etdiler.
Bu okuw maslahatynda psihiki saglyk we çagalary, maşgalalary psihososial taýdan goldamak, ilatyň kömege mätäç toparlaryny psihososial taýdan goldamak, utgaşdyrmak we goldaw bermek, esasy psihososial endiklerini öwretmek meselelerine degişli birnäçe okuw maslahatlaryny geçirmek meýilleşdirilýär.
Bu maglumatlar UNISEF tarapyndan ýörite durmuş hyzmatlary, bilim, saglygy goraýyş, çagalary goramak çygrynda gös-göni maşgalalar we çagalar bilen ýerli derejede işleýän, psihiki saglyk we psihososial taýdan goldamak meselelerinde esasy endikleri ösdürmäge gyzyklanýan köp ugurly hünärmenler üçin işlenip düzüldi.
Türkmenistanyň DIM-de «Türkmenistan-BMG» Strategik maslahat beriş geňeşiniň birinji mejlisi geçirildi
2024-nji ýylyň 3-nji maýynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde utgaşykly görnüşde «Türkmenistan-BMG» Strategik maslahat beriş geňeşiniň birinji mejlisi geçirildi.
Maksatnama laýyklykda Geňeşiň mejlisi öz işini iki sessiýanyň çäklerinde dowam etdi. Birinji sessiýanyň dowamynda «Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş ulgamynda hyzmatdaşlyk etmegiň 2026-2030-njy ýyllar üçin çarçuwaly Maksatnamasyny» (UNDAF) taýýarlamak boýunça öňde goýulan wezipeler bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Ikinji mejlisde taraplar durnukly ösüş pudagynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň, şol sanda bilelikdäki taslamalaryň geljegi boýunça pikir alyşdylar. Şeýle hem işleri ulgamlaýyn esasda alyp barmak üçin şertler döretmek maksady bilen Strategiki maslahat beriş geňeşiniň çäginde özara täsir etmek mehanizmini ösdürmek meselelerine garaldy.
Mejlisiň barşynda «Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş ulgamynda hyzmatdaşlyk etmegiň 2026-2030-njy ýyllar üçin çarçuwaly Maksatnamasyny» işläp taýýarlamak boýunça Ýol kartasy tassyklanyldy, şeýle hem ýaşlar syýasaty, sanlylaşdyrma, demografiýa, ýaşyl energetika, howanyň üýtgemegi we beýleki pudaklara degişli 8 sany taslamalara, şol sanda “Pariž ýörelgelerine laýyklykda adam hukuklaryny goramakda Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini pugtalandyrmak” babatda taslama hem garaldy.Türkmenistanyň Adalatçysy hem bu resminama babatda öz garaýyşlaryny beýan etdi.
Duşuşygyň ahyrynda daşky gurşawy goramak, oba hojalyk, saglygy goraýyş hem-de beýleki möhüm ugurlarda hyzmatdaşlyk etmek ýaly möhüm ugurlara degişli birnäçe resminamalara gol çekmek dabarasy geçirildi. Çäräniň dowamynda gol çekilen resminamalar Adalatçynyň diwanynyň mümkiçiliklerini ýokarlandyrmaga we pugtalandyrmaga ýardam berjekdigini bellemek gerek.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleri üçin azatlykdan mahrum ediş ýerlerde we serhetlerde kömege mätäç adamlary ýüze çykarmak boýunça okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 1-nji maýynda Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň Müdirligi (UNHCR) tarapyndan Adalatçynyň diwanynyň işgärleri üçin gurnalan okuw maslahaty geçirildi.
Bu okuw maslahaty Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň (UNHCR) Müdirliginiň wekiliýet agzalary, ýagny agzalan edaranyň Goraglylyk bölüminiň uly maslahatçysy hanym Rano Saýdumarowa, şol bölümiň maslahatçysy hanym Hanifa Karimi, şeýle hem Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça edarasynyň raýatsyzlyk meseleleri boýunça geňeşçisi jenap Sergeý Gaýna dagylar tarapyndan geçirildi.
Okuw maslahatynda taraplar Türkmenistanyň raýatlygy bolmadyk adamlar babatynda bar bolan Konwensiýalaryň esasylaryna goşulmagy bilen ýeten derejesini we öňdebaryjy tejribesini belläp geçdiler, şeýle hem raýatsyzlygy ýok etmek we öňüni almak boýunça alnyp barylýan döwlet syýasatynyň oňyn netijelerini we onuň hukuk esaslaryny bellediler.
Bu çäre, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleri üçin azatlykdan mahrum ediş ýerlerinde we serhetlerde mejbury göçürlen kömege mätäç adamlary we raýatlygy bolmadyk adamlaryň ýagdaýlaryny ýüze çykarmak we olara täsir etmek ugrundaky mümkinçiliklerini güýçlendirmekden ybarat boldy.
Taraplar Türkmenistanyň raýatsyzlygy ýok etmek boýunça 2024 nji ýyl üçin ähliumumy maksatlara ýetmek boýunça alyp barýan syýasatynyň oňyn ösüş depginini belläp geçdiler. Hususan-da Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň (UNHCR) Müdirliginiň wekilleri Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň tassyklan Türkmenistanda raýatsyzlygy ýok etmek boýunça 2019-2024-nji ýyllar üçin milli maksatnamasynyň möhüm ornuny bellediler.
Okuw maslahatynyň maksady, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleriniň raýatlyk we gaçybatalga bermek boýunça, raýatsyzlygy ýok etmek we onuň öňüni almak babatda halkara ülňüleri we iň oňat tejribeleri bilen tanyşdyrmak, bu meseleleri çözmekde tejribe alyşmak, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň (UNHCR) arasyndaky hyzmatdaşlygy güýçlendirmek boldy.
Zenanlaryň ýagdaýy boýunça 4-nji Bütindünýä maslahatynda kabul edilen Pekin jarnamasynyň we Hereketleriň platformasynyň milli derejesinde ýerine ýetirilişine syn bermek boýunça maslahat geçirildi
2024-nji ýylyň 30-njy apreli 1-nji maýy aralygynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Zenanlaryň ýagdaýy boýunça 4-nji Bütindünýä maslahatynda kabul edilen Pekin jarnamasynyň we Hereketleriň platformasynyň milli derejesinde ýerine ýetirilişine syn bermek boýunça maslahat geçirildi. Maslahat Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty, BMG-niň Ilat gaznasynyň (ÝUNFPA) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde guraldy.
Maslahata Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň Iş toparynyň agzalary - ministrlikleriň, döwlet we jemgyýetçilik edaralarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Gün tertibine laýyklykda, Zenanlaryň ýagdaýy boýunça 4-nji Bütindünýä maslahatynda kabul edilen Pekin jarnamasynyň we Hereketleriň platformasynyň milli derejesinde ýerine ýetirilişine syn bermek boýunça ýerine ýetirilen işler ara alyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýetiniň Finlýandiýa Respublikasyna iş sapary tamamlandy
Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýetiniň Finlýandiýa Respublikasyna iş sapary tamamlandy. Saparda bolmagynyň çäklerinde Türkmenistanyň wekiliýeti Merkezi Aziýa döwletleriniň Ombudsmenleriniň edaralary üçin Ýewropa Geňeşi tarapyndan Helsinki uniwersitetiniň Hukugyň hökmürowanlygy Merkezi bilen Finlýandiýanyň Ýustisiýa ministrliginiň ýardam bermeginde guralan maslahata gatnaşdy.
Maslahatyň gün tertibine laýyklykda, Merkezi Aziýa ýurtlarynda we Finlýandiýada adam hukuklary boýunça milli edaralaryň tejribesine we adam hukuklaryny goramak ulgamyna bagyşlanan çykyşlar diňlenildi.
Finlýandiýa saparyň çäklerinde Türkmenistanyň wekiliýeti ýurduň Parlamentine, Ombudsmeniň edarasyna, Ýokary adminstratiw kazyýetiň, Baş prokuroryň hem-de Ýustisiýa boýunça kansleriň edarasyna baryp, ol ýerde guralan duşuşyklarda ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljegi uly ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çäräniň esasy maksady bolup, adam hukuklaryny goramak çygrynda halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmek we bu ugurda oňaýly tejribeleri öwrenmekden ybarat boldy.
Bu sapar adam hukuklary çygrynda möhüm temalara garamakda, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Finlýandiýanyň Ombudsmenleriniň alyp barýan işleri we adam hukuklaryny goramak işindäki şowly tejribeler hakynda pikir alyşmaga, şeýle hem adam hukuklary boýunça milli edaralaryň arasynda netijeli hyzmatdaşlygy ýola goýmaga ajaýyp mümkinçilik boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany sanly ulgamda adam hukuklarynyň goragyna bagyşlanan okuw maslahatyna gatnaşdy
17-nji aprelde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri Russiýa Federasiýasynyň Adam hukuklary boýunça Ygtyýarlysynyň diwanynyň O.Ý.Kutafin adyndaky uniwersitetiň (MDHA) Adam hukuklary boýunça Ylym-bilim beriş Merkezi bilen bilelikde gurnan sanly ulgamda adam hukuklarynyň goragyna bagyşlanan okuw maslahatyna wideo-aragatnaşyk arkaly gatnaşdylar.
Okuw maslahatyna Azerbaýjanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Türkmenistanyň, Özbegistanyň we Ýewraziýa giňişliginiň beýleki döwletleriniň adam hukuklary boýunça milli edaralary gatnaşdylar.
Okuw maslahatynyň açylyşynda giriş sözleri bilen Russiýa Federasiýasynyň Adam hukuklary boýunça Ygtyýarlysynyň diwanynyň Başlygynyň birinji orunbasary, hukuk ylymlarynyň kandidaty, Çeçelniskiý Ilýa Walentinowiç we Adam hukuklary boýunça Ylym-bilim beriş Merkeziniň ýolbaşçysy, hukuk ylymlarynyň doktory, professor, Russiýa Federasiýasynyň at gazanan hukukçysy Dudko Igor Gennadýewiç çykyş etdiler. Soňra O.Ý.Kutafin adyndaky uniwersitetiniň Maglumat hukugy we sanly tehnologiýalar boýunça kafedrasynyň professory, hukuk ylymlarynyň doktory, dosent Ýefremow Alekseý Aleksandrowiçiň “Şahsy maglumatlaryň subýekti hökmünde adam hukuklaryny goramak” tema boýunça, O.Ý.Kutafin adyndaky uniwersitetiniň Maglumat hukugy we sanly tehnologiýalar boýunça kafedrasynyň dosenti, hukuk ylymlarynyň kandidaty, Nikişin Wladimir Dmitriýewiçiň “Söz azatlygy hukugy we internet ulgamynda aragatnaşyk boýunça mediasowatlylyk” tema bagyşlanan, şeýle hem O.Ý.Kutafin adyndaky uniwersitetiniň Jenaýat hukugy kafedrasynyň dosenti, hukuk ylymlarynyň kandidaty, dosent Bimbinow Arseniý Aleksandrowiçiň “Mobil goşundylaryny ulanyjylaryň jenaýat-hukuk howpy” temadaky çykyşlary diňlenildi.
Okuw maslahatyna gatnaşyjylar bu maslahaty geçirmegiň, şeýle hem milli adam hukuklary edaralaryň arasynda adam hukuklarynyň dürli ugurlary boýunça habar beriş çygrynda tejribe alyşmagyň we hyzmatdaşlygy ösdürmegiň ähmiýetini belläp geçdiler.
«Biznes-ombudsmeniň edarasyny döretmek we onuň işi boýunça ÝHHG-niň öňdebarjy tejribesi» atly okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 15-nji aprelinde ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň binasynda «Biznes-ombudsmeniň edarasyny döretmek we onuň işi boýunça ÝHHG-niň öňdebarjy tejribesi» atly garyşyk gönüşinde okuw maslahaty geçirildi. Bu çäre, ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi tarapyndan "Ykdysady ösüşi pugtalandyrmak" taslamanyň çäginde guraldy.
Bu çärä Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň halkara hünärmeni jenap Mirşod Nasullaýew uzak aralykdan, şeýle hem ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, Adalatçynyň diwanynyň we beýleki gyzyklanýan taraplaryň wekilleri şahsy görnüşde gatnaşdylar.
Okuw maslahatynda biznes ombudsmeniň institutynyň döreýiş taryhy, halkara tejribesi we geljegi hakyndaky maglumatlar berildi. Halkara bilermen okuw maslahatyna gatnaşyjylar bilen institusional özgertmeler we biznes ombudsmeniň institutyny kämilleşdirmeklige degişli maglumatlary paýlaşdy, şeýle hem telekeçileriň hukuklaryny goramak üçin ulgamyň sanlaşdyrylmagy boýunça amaly mysallary getirdi.
Çäräniň maksady, biznes-ombudsmeniň edarasyny ösdürmegiň geljegi we bu baradaky halkara tejribesi, şol sanda kiçi we orta kärhanalara goldaw bermekdäki oruny açyp görkezmekden ybarat boldy. Maslahata gatnaşyjylar, aýal-gyzlaryň kiçi we orta kärhanalaryna aýratyn üns bermek bilen, kiçi we orta kärhanalaryň ösüşini goldamakda biznes-ombudsmeniň orny barada pikir alyşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýetiniň Finlýandiýa Respublikasyna iş sapary başlandy
Şu gün Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň Finlýandiýanyň Ýustisiýa ministrliginiň, Helsinki Uniwersitetiniň ýanyndaky Hukugyň hökmürowanlygy Merkeziniň ýardam bermeginde Ýewropa Geňeşi tarapyndan Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ombudsmenleriniň edarasy üçin guraýan okuw maslahatyna gatnaşmak üçin Finlýandiýa Respublikasyna sapary başlandy.
Okuw maslahatyň birinji güniniň gün tertibine laýyklykda, giriş sözleri bilen Finlýandiýanyň Daşary işler ministrliginden jenap Mikko Kiwikoski, Finlýandiýanyň Ýustisiýa ministrliginden hanym Ýohanna Suurpýaýa we Finlýandiýanyň Hukugyň hökmürowanlygy Merkeziniň direktory hanym Tuýýa Braks çykyş etdiler. Soňra okuw maslahaty öz işini Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Ombudsmenleriniň öz ýurtlarynyň ombudsmen edaralarynyň işi baradaky gysgajyk tanyşdyryş çykyşlary bilen dowam etdi. Soňra Finlýandiýanyň Ýustisiýa boýunça wise-kansleri Mikki Puumalaýnen ýurtda adam huykuklaryny goramak işiniň ulgamyna bagyşlanan prezentasiýa bilen çykyş etdi
Okuw maslahatynyň birinji güni prezentasiýalaryň dowamynda galdylylan has gyzykly temalary ara-alyp maslahatlaşmak hem-de adam hukuklaryny goramak işine degişli sorag jogap alyşmak arkaly tamamlandy. Okuw maslahatyň çäklerinde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Ombudsmenleriniň häzirki wagtda alyp barýan işleri we soňky döwürde adam hukuklaryny goramak işinde gazanan üstünlikleriniň mysaly hakyndaky çykyşlaryna garaşylýar.
Finlýandiýada bolmagynyň çäklerinde okuw maslahatyna gatnaşyjylaryň Finlýandiýanyň Parlamentine, Ombudsmeniň edarasyna, Ýokary administratiw kazyýetine, Baş Prokuroryň edarasyna we Ýustisiýanyň kansleriniň edarasyna baryp görmekleri göz öňünde tutulan.
Saparyň maksady Finlýandiýanyň Ombudsmeniniň edarasynyň tejribesini öwrenmek, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Finlýandiýanyň milli adam hukuklary edaralarynyň arasynda adam hukuklarynygoramak çygrynda gyzyklanma bildirilýän temalary ara-alyp maslahatlaşmak we tejribe alyşmak üçin meýdançany döretmekden ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysy Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparynyň nobatdaky mejlisiniň işine gatnaşdy
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowa 2024-nji ýylyň 6-njy aprelinde Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde geçirilen Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň nobatdaky mejlisiniň işine gatnaşdy.
Gün tertibine laýyklykda, Pudagara toparynyň 2024-nji ýylyň üç aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijelerine garaldy hem-de ýurdumyzda adam hukuklary çygrynda amala aşyrylýan “Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyny”, Türkmenistanda gender deňligi boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasyny”, “Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň milli Meýilnamasyny” durmuşa geçirmek ugrunda öňde durýan wezipeler ara alnyp maslahatlaşyldy. Bu meseleler bilen birlikde, biziň institutymyzyň hem, ýagny Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliň - Adalatçynyň mümkinçiligini pugtalandyrmak meselesi ara alnyp maslahatlaşyldy.Maslahatyň gün tertibine Adalatçynyň diwanynyň gurluşynda çagalaryň, zenanlaryň we telekeçileriň hukuklaryny goramak boýunça täze ugurlary açmak bilen bagly meseleler girizildi.
Hasabat döwründe ýerine ýetirilen işleriň netijelerini ara alyp maslahatlaşmagyň barşynda çykyş edenler raýatlaryň kanuny bähbitlerini goramakda BMG-niň Adam hukuklary boýunça komitetleriniň jemleýji maslahatlarynyň durmuşa geçirilmegi ugrunda durmuşa geçirilýän işleriň, şeýle hem “Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynda” göz öňünde tutulan çäreleri amala aşyrmak boýunça Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliginiň ýokarlandyrylmagynyň wajyplygyna üns berdiler.
Birleşen Milletler Guramasynyň düzümleri, şeýle-de beýleki abraýly halkara guramalar bilen bilelikde yzygiderli alnyp barylýan işleriň düzüminde zähmet gatnaşyklaryny netijeli we döwrebap guramaga gönükdürilen çäreleriň toplumy möhüm orny eýeleýär. Maslahatyň gün tertibine laýyklykda, Halkara Zähmet Guramasy bilen hyzmatdaşlygyň we halkara resminamalaryna goşulmagyň mümkinçilikleriniň hem-de HZG bilen bilelikdäki çäreleriň 2024-2025-nji ýyllar üçin “Ýol kartasynyň” taslamasy hem ara alnyp maslahatlaşyldy.
Pikir alyşmalaryň çäklerinde nygtalşy ýaly, Pudagara topar ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda, ilatyň hukuk bilimliligini ýokarlandyrmak, hukuk maglumatlaryna elýeterliligi giňeltmek meselelerine uly üns berýär.
Pudagara toparynyň Iş meýilnamasynda kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmek boýunça çäreleri ara alyp maslahatlaşmagyň çäklerinde bellenilişi ýaly, adam hukuklaryny goramak babatda iň gowy dünýä tejribelerini öwrenmek maksady bilen, halkara bilermenleriniň gatnaşmagynda maslahatlary, iş duşuşyklaryny, geňeşmeleri geçirmek yzygiderli alnyp barylýar.
Pudagara toparyň mejlisinde başga-da birnäçe meselelere seredildi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň bilelikdäki Taslamasy boýunça Taslama Geňeşiniň mejlisi geçirildi
2024-nji ýylyň 5-nji aprelinde Adalatçynyň diwanynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy, hanym Ý.Gurbannazarowanyň we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň Hemişelik utgaşdyryjysynyň wezipesini ýerine ýetiriji, jenap Tomisa Paowiçiň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň bilelikdäki taslamasy boýunça Taslama Geňeşiniň mejlisi geçirildi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň halkara guramalary bilen hyzmatdaşlygy bilelikdäki taslamalaryň we iş meýilnamanyň çäklerinde amala aşyrylýar. 2024-nji ýylyň 27-nji fewralynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň arasynda resminama gol çekildi. Oňa laýyklykda “Türkmenistanyň Adalatçysynyň institusional mümkinçiligini pugtalandyrmaga ýardam bermek” atly bilelikdäki taslamany ýerine ýetirmegiň möhleti 2024-nji ýylyň ahyryna çenli uzaldyldy.
Mejlisiň çäklerinde taraplaryň bilelikdäki taslamanyň geçen döwri üçin wezipeleriniň ýerine ýetirilişine seredildi we geljek döwür üçin amala aşyrylmaly çäreler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunuň bilen baglylykda, taraplar iki guramanyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň oňyn ösüş depginini hem-de ýurtda adam hukuklaryny goramak babatynda toplanan öňdebaryjy tejribäni belläp geçdiler. Şeýle hem taraplar garaşsyz edara hökmünde Adalatçynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny ilerletmekdäki we adam hukuklary babatynda halkara hyzmatdaşlygyny ýaýbaňlandyrmakdaky möhüm ornuny nygtap geçdiler. Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň Milli adam hukuklary edaralaryň Global bileleşigine akkreditasiýa etmek bilen baglanyşykly çäreler, şeýle hem Pariž ýörelgelerine laýyklykda Adalatçynyň diwanynyň institusional mümkinçiligini mundan beýläk-de pugtalandyrmak öňde durýan möhüm wezipeleriň we çäreleriň hatarynda görkezildi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasyndaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk gatnaşyklary adam hukuklary babatynda Türkmenistanyň halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegine ýardam bermek we Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini giňeltmek maksatlaryna gönükdirilendir.
Türkmenistanyň Adalatçysy Türkmenistanyň Hökümeti bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş ugrunda hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasynyň Ýolbaşçy toparynyň mejlisine gatnaşdy
2024-nji ýylyň 4-nji aprelinde Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň binasynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça Ýolbaşçy toparyň we Türkmenistanda Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça Milli iş toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi.
Geçirilen çärä Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň, Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, şeýle hem 20-den gowrak degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň wekilleri gatnaşdylar. Mejlise beýleki topar agzalary bilen bilelikde Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy. Mejlisiň işine BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik Utgaşdyryjysy we BMG-niň Aşgabat şäherindäki düzüm birlikleriniň ýolbaşçylary gatnaşdylar.
Türkmenistanyň Daşary işler ministriniň orunbasary M.Bäşimowa öz çykyşynyň dowamynda, BMG-niň Aşgabat şäherindäki edaralary bilen Türkmenistanyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň maksatnamalaýyn-taslama işlerini durmuşa geçirmegiň serişdeleriniň we täsir ediş mehanizmleriniň ulgamlaşdyrylmagynyň zerurlygyna gatnaşyjylaryň ünsüni çekdi. Şeýle hem häzirki wagtyň zerur şertlerini we hyzmatdaşlygyň häsiýetini, Türkmenistanyň uzakmöhletleýin bähbitlerini we durnukly ösüşi üpjün etmekde BMG-niň işini kanagatlandyrýan, bilelikdäki tagallalaryň esasynda oňyn netijeleriň gazanyp boljakdygyna ynam bildirildi. Şunuň bilen baglylykda ortamöhletleýin we uzakmöhletleýin meýilnamalaryň hem-de maksatnamalaryň esasynda bilelikde ulgamlaýyn işi alyp barmagyň ähmiýeti bellenildi.
BMG-niň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy D.Şlapaçenko duşuşykda çykyş etmek bilen, ilkinji nobatda Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň BMG bilen strategiki hyzmatdaşlygy ösdürmäge aýratyn üns berýändigini we ygrarly bolup galýandygyny belledi. Diplomat Türkmenistanyň ýaşaýjylarynyň abadançylygyna gönükdirilen bilelikdäki maksatnamalary we taslamalary durmuşa geçirmäge ýardam berýändigi üçin Türkmenistanyň Hökümetine minnetdarlyk bildirdi.
Şeýle hem, D.Şlapaçenko öz çykyşynda 2024-nji ýylda dünýä jemgyýetçiligine degişli bolan Geljegiň Sammitiniň geçiriljekdigini we ol çäräniň ozal geçirilen DÖM Sammitiniň netijelerine esaslanjakdygyny, şol bir wagtyň özünde hem bu çäräniň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibiniň durmuşa geçirilmegini tizleşdirmäge gönükdirilendigini ýatlady. Şunuň bilen baglylykda, 2030-njy ýyla çenli Gün tertibiniň çägindäki bilelikdäki işiň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemek arkaly, Türkmenistan bilen BMG-niň hiç kimi yzda galdyrmazlyk ýörelgesine laýyklykda, ilatyň kömege mätäç toparlarynyň abadançylygyna has oňat ünsi jemläp, DÖM-lere ýetmekde hyzmatdaşlygyň netijeliligini ýokarlandyrjakdyklaryna ynam bildirdi.
Duşuşygyň dowamynda çykyş edenler 2026-2030-njy ýyllar döwür üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasyny, ony maliýeleşdirmegiň strategiýasyny, şeýle hem onuň işlerine gözegçilik we baha beriş meýilnamasyny durmuşa geçirmek boýunça täze “ýol kartasynyň” işlenip düzülmegi meselesine ünsi jemlediler. Soňra çykyş edenler Çarçuwaly maksatnamanyň aşakdaky bäş sany maksatlaýyn toparynyň özenine laýyklykda hukuk we durmuş-ykdysady ugurlarda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak dogrusynda pikir alyşdylar:
• häzirki zaman ýaşyl tehnologiýalary ulanmak arkaly azyk howpsuzlygy we howanyň üýtgemegi;
• sanlylaşdyrmak we maglumatlary dolandyrmak;
• mekdep we hünär bilimine üns bermek arkaly bilim ulgamynyň mundan beýläk-de ösdürilmegi;
• saglygy goraýyşyň mümkinçiliklerini artdyrmak;
• Türkmenistanda hukuk goraýyş institutlarynyň ösdürilmegi.
Gatnaşyjylar Türkmenistan – BMG hyzmatdaşlygynyň uly geljeginiň bardygyna we has-da işjeň ýagdaýda ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.
Çarçuwaly maksatnamanyň netijeleri boýunça bilelikdäki iş toparlarynyň mejlisi geçirildi
BMG-nyň binasynda Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda 2021–2025-nji ýyllar üçin Durnukly ösüş boýunça hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň netijeleri boýunça bilelikdäki toparlaryň nobatdaky mejlisi geçirildi. Mejlise Türkmenistanyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, BMG-nyň Türkmenistandaky düzüm birlikleriniň wekilleri, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili gatnaşdy. Mejlisde 2024-nji ýylda durmuşa geçirmek üçin bilelikdäki çäreler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Mejlisde hyzmatdaşlyk boýunça Çarçuwaly Maksatnamanyň ahyrky bäş netijesi bilen baglanyşykly soraglar ara alnyp maslahatlaşyldy:
• adamlaryň bähbidine we kanunyň hökmürowanlygyna gönükdirilen dolandyryş;
• durnukly ykdysady diwersifikasiýa, bäsdeşlige ukyply hususy we maliýe pudaklary, söwdanyň has giňeldilmegi we ilerledilmegi;
• betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini azaltmak, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak we durnuklylygy ýokarlandyrmak;
• yokary hilli we elýeterli saglygy goraýyş we durmuş goragy hyzmatlary;
• ýokary hilli, inklýuziw we elýeterli bilim hem-de hünäri kämilleşdirmek boýunça ulgam.
Duşuşygyň çäklerinde oňa gatnaşyjylar hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasyny netijeli durmuşa geçirmek üçin ähli gyzyklanýan taraplaryň hereketleri barada ylalaşdylar. Olar hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasynyň maksatlaryna ýetmäge gönükdirilen anyk çäreleri we wezipeleri öz içine alýan Netijeler boýunça toparlaryň 2024-nji ýyl üçin bilelikdäki iş meýilnamalarynyň taslamasyny taýýarladylar. Ara alyp maslahatlaşmalaryň netijesinde taraplar hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasynyň Dolandyryş komitetine garamaga we tassyklamaga bermek üçin Bilelikdäki iş meýilnamalaryň taslamasyny deslapdan ylalaşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynda zenanlaryň reproduktiw hukuklary boýunça okuw maslahaty geçirildi
2024-nji ýylyň 18-20-nji marty aralygynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynda üç günlük okuw maslahaty geçirildi. UNFPA-nyň halkara geňeşçisi hanym Ýanina Arsenyýewanyň gatnaşmagynda geçirilen bu okuw maslahatda zenanlaryň reproduktiw hukuklary, maýyplygy bolan adamlar üçin reproduktiw saglyk hyzmatlaryny bermegiň aýratynlyklary we reproduktiw saglyk hyzmatlary berlende edaralar, guramalar tarapyndan halkara hukugynyň berjaý edilmegi ýaly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Birleşen Milletler Guramasynyň Ilat Gaznasynyň (UNFPA) Türkmenistandaky wekilhanasynyň Adalatçynyň diwany bilen bilelikde guran bu çäresine Türkmenistanyň Mejlisiniň Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, jemgyýetçilik guramalarynyň we Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda taraplar Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň gender deňligi we reproduktiw saglygy ilerletmek boýunça döwlet syýasatynyň iň oňat tejribelerini we gazananlaryny bellediler.
Maslahatyň maksady Adalatçynyň diwanynyň we Türkmenistanyň Mejlisiniň Durmuş syýasaty komitetiniň, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň we jemgyýetçilik guramalarynyň hünärmenleriniň zenanlaryň reproduktiw hukuklary babatynda mümkinçiliklerini we bilimlerini artdyrmakdan ybarat boldy.
Bu çäre Türkmenistanda gender deňligi boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändigine şaýatlyk edýär.
Türkmenistanyň Adalatçysy Türkmenistanyň döwlet edaralary we jemgyýetçilik guramalary üçin gendere duýgur aragatnaşyk boýunça maslahata gatnaşdy
2024-nji ýylyň 11-12-nji martynda Türkmenistanyň döwlet edaralary we jemgyýetçilik guramalary üçin gendere duýgur aragatnaşyk boýunça maslahat Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherinde geçirildi. Bu çärä Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky Ilçisi, hanym Beata Peksa, Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça Ygtyýarly wekil - Adalatçy, hanym Ý. Gurbannazarowa, Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky wekilleri, Merkezi Aziýa serhet dolandyryşyna ýardam bermek (BOMCA) maksatnamasynyň bölüminiň başlygy we bilermenleri, hukuk goraýjy edaralaryň wekilleri, häkimligiň we ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralaryň, Lebap welaýatynyň hökümete dahylsyz guramalarynyň, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky wekilhanasy, Merkezi Aziýada Serhet dolandyryşyna ýardam bermek maksatnamasynyň 4-nji bölümi (BOMCA), şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň bilelikde guran iki günlük okuw seminarynyň esasy maksady, döwlet edaralary bilen serhetýaka sebitleriň ilatynyň arasyndaky aragatnaşykda gender hakynda düşünjäniň möhüm ornuny ýüze çykarmakdyr.
Gün tertibine laýyklykda açylyş dabarasynda Türkmenistanyň Adalatçysy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa, Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky Ilçisi, hanym Beata Peksa we Merkezi Aziýada Serhet dolandyryşyna ýardam bermek (BOMCA) maksatnamasynyň 4-nji bölüminiň başlygy, hanym Ýekaterina Belukowa çykyş etdiler. Çykyşlarda gender taýdan deňhukuklylyk, erkekleriň we zenanlaryň öz hukuklaryny durmuşa geçirmegi üçin deň mümkinçilikleri üpjün etmek meseleleri, Türkmenistanyň gender syýasatynyň iň oňat tejribeleri we üstünlikleri beýan edildi. Hususan-da, Türkmenistanyň hormatly Prezidenti tarapyndan 2021-nji ýylda tassyklanan “Türkmenistanda gender deňligi boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň” ikinji nobatdakysynyň milli we ýerli derejede ilatyň durmuşynyň ähli ugurlarynda gender deňliginiň mundan beýläk-de ilerledilmegindäki we durmuşa geçirmegindäki ähmiýeti bellenilip geçildi.
Maslahatda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň, Ýewropa Bileleşiginiň we Merkezi Aziýada Serhet dolandyryşyna ýardam bermek Maksatnamasynyň (BOMCA) bilermenleri gender taýdan duýgur aragatnaşyk düşünjesiniň ýörelgelerini düşündirdiler we ýurduň serhetýaka sebitleriniň ýerli ilaty bilen aragatnaşyk saklamakda ýerli häkimiýet edaralaryna işde ulanyp boljak amaly endikleri berdiler.
Lebap welaýatynda bolmagynyň çäklerinde, Türkmenistanyň Adalatçysy “Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanuny bilen öz üstüne ýüklenen ygtyýarlyklaryna laýyklykda, Lebap welaýatynyň çagalar öýüne baryp gördi we ol ýerde bolýan çagalaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerine gözegçiligi amala aşyrdy.
Adalatçynyň diwanynyň wekili ÝUNISEF tarapyndan guralan «Psihiki saglyk bilen bagly kemsitmeleri azaltmak babatda sebitleýin başlangyç» atly duşuşyga gatnaşdy
2024-nji ýylyň 6-njy martynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalan «Psihiki saglyk bilen bagly kemsitmeleri azaltmak babatda sebitleýin başlangyç» atly çäre geçirildi.
Bu duşuşyga, BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekilleri, hukuk goraýjy edaralaryň, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çäräniň maksady, psihiki saglyk bilen bagly kemsitmeleri azaltmak başlangyjy bilen tanyşdyrmakdan hem-de taslamanyň durmuşa geçirilýän döwründe Milli maslahat Geňeşini döretmekden ybarat boldy.
Halkara Zähmet Guramasynyň (HZG) gatnaşmagynda Türkmenistanda tegelek stol geçirildi
2024-nji ýylyň 21-nji fewralynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň binasynda Halkara Zähmet Guramasynyň (HZG) Baş direktorynyň kömekçisi, Sebitleýin direktory Beata Andresiň ýolbaşçylygynda bu halkara gurama bilen hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşmak boýunça pudagara tegelek stol geçirildi.
Bu çärä Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň ýolbaşçylary we wekilleri, Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudak dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysy gatnaşdylar.
Tegelek stol özara ynanyşmak häsiýetli interaktiw gepleşikler görnüşinde geçirildi we onuň dowamynda tegelek stola gatnaşyjylar Türkmenistanyň dürli pudaklarynda mynasyp iş bilen üpjün etmek meseleleri boýunça pikirleri we teklipleri paýlaşdylar. Şol sanda, ýakynda durmuşa geçirilmegi göz öňünde tutulýan ileri tutulýan ugurlary özünde jemleýän Halkara zähmet guramasy bilen Türkmenistanyň Hökümetiniň arasyndaky “2024-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Ýol kartasynyň” taslamasy ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çäräniň ahyrynda taraplar Türkmenistanda mynasyp iş bilen üpjün etmek boýunça guralan tegelek stol duşuşygynyň netijeleri boýunça minnetdarlyk we kanagatlanma bildirdiler.
Adalatçynyň diwanynyň wekili Durnukly Ösüş Maksatlarynyň we adam hukuklarynyň durmuşa geçirilmegi boýunça syýasatlary we meýilnamalary gowulandyrmak üçin baha bermegiň we strategiki meýilnamalaşdyrmagyň ähmiýetine bagyşlanan BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) mejlisine gatnaşdy
2024-nji ýylyň 19 - njy fewralynda BMG-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň binasynda Durnukly Ösüş Maksatlarynyň we adam hukuklarynyň durmuşa geçirilmegi boýunça syýasatlary we meýilnamalary gowulandyrmak üçin baha bermegiň we strategiki meýilnamalaşdyrmagyň ähmiýetine bagyşlanan BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) mejlisi geçirildi.
Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) bilelikde gurnan bu çäresinde Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) halkara bilermenleri Saltanat Rasulowa we Natalýa Koşelýewa gatnaşdylar.
Maslahata türkmen tarapyndan Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça Milli iş toparyň agzalary, şeýle hem Türkmenistanda Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyň agzalygyna girýän döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekili gatnaşdy.
Çäräniň esasy maksady, oňa gatnaşyjylary BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) bilen Türkmenistanyň Hökümetiniň arasynda ýurt boýunça täze Maksatnamany taýýarlamak boýunça esasy ädimlere we hereket edýän ýurt boýunça Maksatnamany bahalandyrmagyň möhletlerine we meýilnamalaryna bagyşlanan prezentasiýalar bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Adalatçynyň diwany bilen BMG-nyň ýöriteleşdirilen guramalarynyň arasynda adam hukuklary babatynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça resminamalara gol çekildi
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň ministrlikleri, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, jemgyýetçilik guramalary bilen Birleşen Milletler Guramasynyň düzüm birlikleriniň Türkmenistandaky wekilhanalarynyň – BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň (UNDP), BMG-niň Ilat gaznasynyň (ÝUNFPA), BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) arasynda resminamalara gol çekmek dabarasy geçirildi.
Gol çekmek dabarasynyň dowamynda 22 resminama gol çekildi. Gol çekmek dabarasynyň dowamynda Adalatçynyň diwany bilen BMG-nyň ýöriteleşdirilen guramalarynyň arasynda adam hukuklary babatynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça iki sany resminama gol çekildi. Gol çekilen resminamalaryň arasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň Türkmenistan boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny durmuşa geçirmek babatda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2024-nji ýyl üçin iş meýilnamasy hem bar.
BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasy çagalaryň hukuklaryny ilerletmekde Adalatçynyň diwanynyň esasy hyzmatdaşydyr. Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň çäklerinde çagalaryň özleri we çagalaryň meseleleri bilen meşgullanýan döwlet edaralarynyň, ýerine ýetiriji ýerli häkimiýetiň ýerli edaralarynyň, öz-özüňi dolandyryş edaralaryň wekilleri bilen birnäçe çäreler geçirildi, şeýle hem BMG-niň Çaganyň hukuklary hakyndaky Konwensiýasy boýunça Komitetine Türkmenistanyň Adalatçysynyň Alternatiw maglumaty tabşyryldy.
Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň Türkmenistan boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny durmuşa geçirmek babatda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2024-nji ýyl üçin gol çekilen iş meýilnamasy Türkmenistanda çaganyň hukuklaryny mundan beýläk-de ilerletmek boýunça bilelikdäki çägeleri geçirmegi meýilleşdirýär.
Resminamalara gol çekmek dabarasynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen BMG-niň Türkmenistandaky agentliginiň arasynda ýene bir resminama, has takygy Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasynda «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmaga ýardam bermek» atly üýtgetme girizilen taslama resminamasyna gol çekildi.
Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň Adalatçynyň diwanynyň döredilen gününden bäri iň ilkinji we ynamdar hyzmatdaşydygyny bellemek gerek. Hyzmatdaşlygyň çäklerinde Adalatçynyň diwanyny pugtalandyrmak boýunça birnäçe çareler durmuşa geçirildi, diwanyň işgärleriniň adam hukuklarynyň dürli ugurlary boýunça hukuk bilimlerini kämilleşdirmek boýunça okuw masdlahatlary geçirildi, milli hukuk goraýjy edaralaryň iň gowy tejribesi bilen tanyşmak maksadynda diwanyň işgärleriniň daşary ýurtlara saparlary gurnaldy, şeýle hem Milli hukuk goraýjy edaralaryň Global bileleşigine (GANHRI) diwanyň akkreditasiýa bolmagy üçin arza tabşyrmak boýunça işler alnyp baryldy. «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmaga ýardam bermek» atly üýtgetme girizilen taslama resminamasy 2024-nji ýylyň dowamynda durmuşa geçiriler we Adalatçynyň diwanynyň institusional mümkinçiligini pugtalandyrmak boýunça bilermen hem-de beýleki ýardamy bermäge gönükdirilendir.
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen BMG-nyň Türkmenistandaky düzüm birlikleriniň arasynda resminamalar toplumyna gol çekilmegi adam hukuklaryny goramak we ilerletmek babatynda Türkmenistanyň BMG-niň agentlikleri bilen netijeli hyzmatdaşlyga ygrarlydygyny ýene-de bir gezek subut edýär.
Türkmenistanyň Adalatçysy Türkmenistanyň diplomatik işgärleriniň gününe bagyşlanan çärelere gatnaşdy
2024-nji ýylyň 15-nji fewralynda Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynda “Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary” atly konferensiýa geçirildi. Konferensiýa Türkmenistanyň diplomatik işgärleriniň güni mynasybetli gurnaldy we dabaraly ýagdaýda geçirildi.
Konferensiýanyň dowamynda Türkmenistanyň Mejlisiniň, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň professor-mugallymlary, ýokary okuw mekdepleriniň, ylmy institutlaryň wekilleri, şeýle hem Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa çykyş etdi.
Türkmenistanyň Adalatçysy öz çykyşynda Türkmenistanyň daşary syýasatynyň we diplomatiýasynyň maksatnamalaýyn esasda alnyp barylýandygyny aýtdy. Ýurdumyzyň halkara derejesinde köptaraplaýyn we ikitaraplaýyn esasda alyp barýan işleriniň esasy ugurlary we anyk maksatlary «Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň 2022-2028-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynda» hem-de «Türkmenistanyň we Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş çygrynda hyzmatdaşlygyň 2021-2025-nji ýyllar üçin Çarçuwaly maksatnamasynda» öz beýanyny tapdy. Ýurdumyzyň daşary syýasat ugry, adam hukuklary babatynda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmäge, daşary ýurtlar we halkara guramalary bilen bu ugurdaky dostlukly gatnaşyklary işjeňleşdirmäge gönükdirilendigini belledi. Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa şeýle hem öz çykyşynda Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen döredilen Adalatçynyň diwanynyň işi barada gürrüň berdi.
2024-nji ýylyň 16-njy fewralynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa Türkmenistanyň diplomatik işgärleriniň güni mynasybetli Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda gurnalan baýramçylyk dabarasyna gatnaşdy we ol ýerde çykyş etdi.
Çärä Türkmenistanyň Mejlisiniň, jemgyýetçilik guramalarynyň, Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň professor - mugallymlary we talyp ýaşlaryň wekilleri gatnaşdylar we ol ýerde türkmen diplomatiýasynyň köptaraply üstünlikleri we geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Çykyşlarda parahatçylygy, durnuklylygy we howpsuzlygy üpjün etmek we BMG-nyň durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek ýaly Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan maksatlary açylyp görkezildi. Şeýle hem ýurduň daşary syýasatynyň söwda, ykdysady, ynsanperwer we daşky gurşaw ugurlaryndaky täze mümkinçiliklerine we ugurlaryna uly üns berildi. Işjeň halkara syýasaty netijesinde Türkmenistanyň halkara gatnaşyklar ulgamynda öňdebaryjy orny eýeleýändigi, şeýle hem dünýäniň döwletleri bilen dostlukly gatnaşyklary berkitmekde ýaşlaryň uly ornunyň bardygy bellenildi. Baýramçylyk dabarasynyň dowamynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň aýdym-saz we tans toparlary Watanymyzy, parahatçylygy we halklaryň dostlugyny wasp edýän aýdymlarydyr tanslary bilen çykyş etdiler.
Türkmenistanyň diplomatik işgärleriniň güni mynasybetli guralan çärelerde bellenilişi ýaly, Döwlet gullugy akademiýasynyň diňleýjileriniň we talyp ýaşlaryň gatnaşmagynda şeýle çäreleriň geçirilmegi ýaş hünärmenleri hünär taýdan kämilleşdirmekde we taýýarlamakda möhüm ähmiýete eýedir.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň Strategik meýilnamasy tassyklanyldy
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işi döwrüň we halkara hukuk kadalarynyň talaplaryna laýyklykda yzygiderli kämilleşdirilýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň 2024-nji ýylyň 24-nji ýanwaryndaky №6 belgili buýrugy bilen “Adalatçynyň diwanynyň 2024 – 2028-nji ýyllar üçin Strategik meýilnamasy” tassyklanyldy. Adyndan belli bolşy ýaly, bu köpýyllyk meýilnama Adalatçynyň diwanynyň geljek bäş ýylda, ýagny 2024 – 2028-nji ýyllarda alyp barjak işleriniň we çäreleriniň meýilnamasydyr. Meýilnama taýýarlanylanda ýurdumyzyň milli kanunçylygyna, adam hukuklarynyň dürli ugurlary boýunça kabul edilen we üstünlikli durmuşa geçirilýän maksatnamalardyr meýilnamalara, halkara bilermenleriň tekliplerine ähmiýet berildi, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň ýedi ýyllyk iş tejribesi göz öňünde tutuldy.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň hormatly Prezidenti tarapyndan tassyklanan we üstünlikli durmuşa geçirilýän Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynda adam hukuklaryny goramak ulgamyny kämilleşdirmegi, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini pugtalandyrmak babatda wezipeleriň ýerine ýetirilmegi göz öňünde tutulan. Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany tarapyndan bu meýilnamada göz öňünde tutulan wezipeleri ýerine ýetirmek we diwanyň köpýyllyk meýilnamasyny taýýarlamak maksady bilen, halkara guramalarynyň wekilleriniň hem-de garaşsyz bilermenleriň gatnaşmagynda birnäçe çäreler geçirildi. Hususan-da, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy we Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekilhanasy bilen hyzmatdaşlygynyň çäklerinde, 2023-nji ýylyň 17-20-nji oktýabry aralygynda Aziýa-Ýuwaş umman forumynyň (AÝF) halkara bilermenleriniň ýurdumyza iş sapary gurnaldy.
Saparyň çäklerinde halkara bilermenleriň Adalatçynyň diwanynyň işgärleri bilen Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini pugtalandyrmak boýunça geňeşmeleri geçirildi we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen Adalatçynyň diwanynyň arasyndaky taslamanyň çäginde 2022-nji ýylda geçirilen Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini bahalandyrmagyň netijelerine laýyklykda, Adalatçynyň diwanynyň köpýyllyk strategiki meýilnamasy taýýarlanyldy.
Hormatly okyjylar! Biz saýtymyzyň okyjylarynyň tanyşmagy üçin “Adalatçynyň diwanynyň 2024 – 2028-nji ýyllar üçin Strategik meýilnamasyny” dolulygyna türkmen, iňlis we rus dillerinde ýerleşdirmegi makul bildik.
Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi
2024-nji ýylyň 27-nji ýanwarynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Mejlise beýleki topar agzalary bilen bilelikde Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy.
Mejlisiň gün tertibine laýyklykda, bu çärede Pudagara toparynyň 2023-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabaty diňlenildi, hem-de toparyň 2024-nji ýylyň Iş meýilnamasynyň taslamasynda öňde goýlan wezipeler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Mejlisiň dowamynda, Pudagara toparynyň agzalary geçen ýylyň jemi boýunça adam hukuklaryny üpjün etmek hem-de halkara ynsanperwer hukugynyň kadalaryny durmuşa geçirmek babatda döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik birleşikleriniň işini has-da kämilleşdirmek boýunça öňde duran wezipeleriň esasy ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Çykyşlarda bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň kanunçylygy milli tejribeleri, şeýle hem halkara hukugynyň kadalaryny nazara almak bilen yzygiderli kämilleşdirilýär.
Hasabat döwründe ýerine ýetirilen işleriň netijelerini ara alyp maslahatlaşmagyň barşynda çykyş edenler adamyň we raýatyň hukuklaryny we kanuny bähbitlerini halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalaryna laýyklykda goramagyň Bitarap Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolup durýandygy bellenildi.
Mejlisiň çäklerinde bu düzümiň 2024-nji ýyl üçin Iş meýilnamasyna garaldy hem-de meýilleşdirilen çäreleri takyk durmuşa geçirmek boýunça ilkinji nobatdaky wezipeler kesgitlendi. Pudagara toparynyň mejlisiniň gün tertibine laýyklykda, “Halkara ynsanperwer hukugynyň (HYH) ornaşdyrylmagy babatyndaky 2024-2028-nji ýyllar üçin iş meýilnamasynyň” taslamasy ara alnyp maslahatlaşyldy.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň 2022-2028-nji ýyllar üçin maksatnamasynda adam hukuklaryny üpjün etmegiň we raýat jemgyýetini ösdürmegiň wajyp şerti hökmünde adam maýasynyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmagyň esasy ugurlary kesgitlenildi. Şu nukdaýnazardan, maslahatyň gün tertibinde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliň - Adalatçynyň mümkinçiliklerini güýçlendirmegiň ugurlary, hususan-da Adalatçynyň diwanynyň gurluşynda çagalaryň, zenanlaryň we telekeçileriň hukuklaryny goramak boýunça täze ugurlary açmak bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Pudagara topar milli kanunçylyk binýadyny halkara hukugynyň kadalary bilen utgaşdyrmak boýunça teklipleri taýýarlaýar. Şunuň bilen baglylykda, hasabat döwründe geçirilen çäreler hukuk ulgamyny kämilleşdirmek hem-de Türkmenistanyň adam hukuklary we azatlyklary babatda halkara borçnamalaryny iş ýüzünde amala aşyrmak boýunça ileri tutulýan wezipeleriň çözülmegine gönükdirildi.
Şeýle hem, Pudagara toparyň esasy wezipeleriniň hatarynda Milli hasabatlary taýýarlamak we olary Birleşen Milletler Guramasynyň komitetlerine ibermek ýaly işler bar. Çykyşlarda bellenilşi ýaly, seredilýän döwür üçin birnäçe konwensiýalary ýerine ýetirmek hem-de Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak boýunça Milli hasabatlar üçin teklipler taýýarlanyldy. Şunda Türkmenistanyň adam hukuklary we ynsanperwer hukugy babatda gazananlaryna üns berildi.
Pikir alyşmalaryň çäklerinde nygtalşy ýaly, Pudagara topar ileri tutulýan wezipeler bilen bir hatarda, ilatyň hukuk bilimliligini ýokarlandyrmak, hukuk maglumatlaryna elýeterliligi giňeltmek meselelerine uly üns berdi.
Mundan başga-da mejlisde Pudagara toparyň işi bilen bagly käbir meseleler ara-alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanda adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2024-2026-njy ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça mejlis geçirildi
2024-nji ýylyň 11-nji ýanwarynda Türkmenistan bilen Halkara Migrasiýa Guramasynyň (IOM) wekilhanasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygynyň çäklerinde, «Türkmenistanda adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2024-2026-njy ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» täze taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça mejlis geçirildi. Bu çäre Halkara Migrasiýa Guramasynyň (IOM) wekilhanasynyň «Ýaşlaryň we aýallaryň zerurlyklaryna ünsi çekmek bilen, adam söwdasyna garşy göreşmek üçin Türkmenistanyň hukuk binýadyny pugtalandyrmak» taslamasynyň çäginde halkara hünärmenleri tarapyndan işlenip düzüldi.
BMG-niň Aşgabdaky binasynda geçirilen çärä adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça hereketleriň Milli meýilnamasyny işläp düzmek we durmuşa geçirmek boýunça Pudagara iş toparynyň agzalary, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň maksady ýaşlaryň hem-de zenanlaryň zerurlyklaryna gönükdirilen «Türkmenistanda adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2024-2026-njy ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» täze taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
.webp)
Türkmenistanyň Adalatçysy Türkmenistan bilen ÝB arasynda adam hukuklary barada geçirilen gepleşiklere gatnaşdy
2023-nji ýylyň 18-nji dekabrynda Türkmenistan bilen ÝB arasynda adam hukuklary boýunça her ýylky geçirilýän gepleşiklere gatnaşmak üçin Türkmenistanyň wekiliýetiniň Belgiýanyň Brýussel şäherine sapary amala aşyryldy.
Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň müdiri Ý.Nuryýewiň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň düzümine Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowa, Daşary işler, Içeri işler we Adalat ministrlikleriniň wekilleri girdi.
Ýewropa Bileleşiginiň wekiliýetine Ýewropanyň daşary aragatnaşyklar gullugynyň Merkezi Aziýa bölüminiň, Ýewropa Komissiýasynyň Halkara Hyzmatdaşlyk boýunça Baş Müdirliginiň we ÝB-niň Merkezi Aziýa boýunça Ýörite wekiliniň wekiliýeti wekilçilik etdiler.
Gepleşikleriň dowamynda taraplar hukuk ulgamyny berkitmek we adam hukuklary babatynda jogapkärçiligi ýokarlandyrmak maksady bilen 2021-2025-nji ýyllar aralygynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça Hereketleriň Milli meýilnamasyny ara alyp maslahatlaşdylar. Şunuň bilen baglylykda, türkmen tarapy ýewropaly hyzmatdaşlaryna ýurdumyzyň adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek ugrundaky tagallalary we Türkmenistanda adam hukuklary ulgamynda alnyp barylýan özgertmeler barada maglumatlar bilen tanyşdyrdy. Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy Ý.Gurbannazarowa hem öz gezeginde Adalatçynyň diwanynyň 2023-nji ýyl boýunça alyp baran işi we milli adam hukuklary edaranyň işini mundan beýläkde pugtalandyrmak babatdaky meýilnamalar barada maglumatlary böleşdi.
Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Maksatnamasynynyň ýolbaşçy komitetiniň nobatdaky mejlisi geçirildi
2023-nji ýylyň 14-nji dekabrynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň binasynda 2021-2025-nji ýyllar üçin Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Maksatnamasynynyň ýolbaşçy komitetiniň we Türkmenistanda Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça milli işçi toparyň nobatdaky mejlisi geçirildi.
Türkmenistanyň Daşary işler ministri R.Meredowyň ýolbaşçylygynda geçirilen çärä BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy D.Şlapaçenko, BMG-niň Türkmenistandaky agentlikleriniň baştutanlary, Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygynyň orunbasary, degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri, şeýle hem Türkmenistanyň adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekili – Adalatçy Ý. Gurbannazarowa gatnaşdylar.
Çäräniň gün tertibi gatnaşyjylaryň ünsüni Türkmenistanyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň BMG-niň Aşgabatdaky wekilhanalary bilen özara gatnaşyklarynyň mehanizmini we taslama-maksatnama çärelerini durmuşa geçirmegiň guralyny ulgamlaşdyrmagyň zerurlygyna gönükdirmekden ybarat boldy.
Mundan başga-da duşuşykda Çarçuwaly maksatnamanyň şu aşakdaky bäş maksatly toparynyň ünsüni öz içine alýan hukuk we durmuş-ykdysady ugurlarda özara gatnaşyklary güýçlendirmek barada bellendi:
- häzirki zaman ýaşyl tehnologiýalary ulanmak arkaly azyk howpsuzlygy we howanyň üýtgemegi meseleleri;
- sanlylaşdyrmak we maglumatlary dolandyrmak;
- bilim bermegiň mekdep we hünär basgançaklaryna ýykgyn etmek arkaly bilim ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmek;
- saglygy goraýyşyň mümkinçiliklerini güýçlendirmek;
- Türkmenistanda adam hukuklaryny goraýan institutlary ösdürmek, hususan-da, Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliň düzüminde çagalaryň hukuklaryny goramak, aýallaryň hukuklaryny üpjün etmek we beýlekiler boýunça boýunça ýöriteleşdirilen ugurlary döretmek.
Duşuşyga gatnaşyjylar Türkmenistan - BMG hyzmatdaşlygynyň uly geljegine we has ýokary depginde ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleri «Azatlykdan mahrum edilen aýallara garşy zorluk we beýleki kemsidiji hereketleriň öňüni almak boýunça milli mehanizimi döretmek babatda tejribe öwrenmek» atly iki günlük okuw maslahatyna gatnaşdylar
2023-nji ýylyň 13-14-nji dekabrynda paýtagtymyzyň “Arçabil” myhmanhanasynda, şeýle hem BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda azatlykdan mahrum edilen aýallara garşy zorluk we beýleki kemsidiji hereketleriň öňüni almak boýunça milli mehanizimi döretmek babatda tejribe öwrenmek boýunça iki günlük okuw maslahaty geçirildi.
Bu çäre Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy bilen Adalatçynyň diwanynyň arasynda "Türkmenistanyň Adalatçynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak" taslamasynyň çäginde geçirildi.
Çärä Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara iş toparynyň agzalary, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, Aşgabatda akkreditirlenen halkara guramalarynyň wekilhanalarynyň ýolbaşçylary gatnaşdylar.
Çäräniň çäginde gatnaşyjylar halkara hünärmenleriniň, şol sanda BMG-nyň Ösüş Maksatnamasynyň bilermeni jenap Georgi Tuguşi tarapyndan geçirilen azatlykdan mahrum edilen aýallara ünsi jemlemek bilen gynamalaryň we beýleki ýowuz daraşmalaryň gadagan edilmeginiň we öňüniň alynmagynyň halkara ülňüleri, BMG-nyň adam hukuklary mehanizmleriniň gynamalar baradaky tekliplerine seretmek, BMG-nyň Gynamalara garşy konwensiýasyna goşmaça Teswirnama, Teswirnamany tassyklamakda halkara tejribesine syn ýaly temalar bilen baglanyşykly çykyşlaryny diňlediler.
Çärä gatnaşyjylar, halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmeginiň, tejribe alyşmagyň, şeýle-de bu maslahatyň geçirilmeginiň möhüm ornuny bellediler.
Adalatçynyň diwanynyň wekili Halkara Bitaraplyk gününe we Adam hukuklary hakynda Ähliumumy Jarnamanyň 75 ýyllygyna bagyşlanan tegelek stolyň işine gatnaşdy
2023-nji ýylyň 11-nji dekabrynda Halkara bitaraplyk gününe we Adam hukuklary hakyndaky Ähliumumy Jarnamanyň 75 ýyllygyna bagyşlanyp gibrid görnüşde tegelek stol maslahaty geçirildi.
Tegelek stola halkara guramalaryň wekilleri, Türkmenistanyň Döwlet hukuk we demokratiýa institutynyň, Türkmenistanyň Ýokary Kazyýetiniň, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň we Türkmenistanyň beýleki jemgyýetçilik birleşikleriniň wekilleri, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili gatnaşdylar.
Duşuşygyň açylyşy Türkmenistanyň Döwlet hukuk we demokratiýa institutynyň direktory Ý.Nuryýewiň giriş sözi, BMG-nyň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissary jenap, Volker Türkiň, şeýle hem BMG-nyň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Merkezi Aziýa boýunça Müdirliginiň wekiliniň orunbasary Omer Fişeriň wideo aragatnaşyk arkaly eden onlaýn çykyşlary bilen başlandy.
Maslahatda beýan edilişi ýaly, bu çäre sebitde we dünýäde döwletleriň we halklaryň arasyndaky gatnaşyklarda parahatçylyk medeniýetini döretmekde möhüm ýagdaý hökmünde Türkmenistanyň alyp barýan daşary syýasy ugrunyň gazananlaryna şaýatlyk edýän aýratyn ähmiýete eýedir.
Türkmenistanyň Prezident hormatly Serdar Berdimuhamedowyň baýramçylyk mynasybetli halka ýüzlenmesinde belleýşi ýaly: «Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan mundan 28 ýyl ozal taryhy Kararnamanyň kabul edilmegi bilen, eziz Watanymyz hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna eýe boldy. Şeýle belent hukuk ýagdaýyna eýe bolan Garaşsyz döwletimiz ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi gazanmak ugrunda dünýä bileleşiginiň tagallalaryny doly goldaýan öňdengörüjilikli, maksada okgunly daşary syýasaty alyp barýar». Maslahata gatnaşyjylar Türkmenistanyň bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň parahatçylykly durmuş we döredijilikli ösüşiň hatyrasyna ýurduň geoykdysady we geosyýasy mümkinçiliklerini çekmägi we halkara hukugynyň kadalaryna berk eýermegi göz öňünde tutýandygyny aýratyn bellediler.Şu nukdaýnazardan bütin dünýäde hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagynda Türkmenistanyň bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň ornuna uly ähmiýet berilýär.
Şu ýyl Türkmenistanyň dünýä jemgyýetçiligi bilen bilelikde ýene-de bir möhüm senäni - Adam hukuklary hakyndaky Ähliumumy Jarnamanyň kabul edilen senesini belleýändigini belläp geçmek ýerliklidir.75 ýyl mundan ozal 1948-nji ýylyň 10-njy dekabrynda BMG-niň Baş assambleýasy Adam hukuklary hakyndaky Ähliumumy Jarnamany kabul etdi. Türkmenistan dünýä jemgyýetçiliginiň doly hukukly agzasy hökmünde halkara hukugynyň kadalarynyň ileri tutulmagyny ykrar edýär we döwlet syýasatynyň iň möhüm ileri tutulýan ugurlary hökmünde adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmegi goldaýar.
Çära gatnaşyjylar, esasy maksady adamzat taryhynda möhüm bolan bu iki wakany - Türkmenistanyň hemişelik bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň 28 ýyllygyny, şeýle hem Adam hukuklary hakyndaky Jarnamanyň 75 ýyllygyny dabaralandyrmaga gönükdirilen bu çäräniň geçirilmeginiň möhüm ähmiýetini belläp geçdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy Adam hukuklary hakyndaky Ahlumumy Jarnamanyň kabul edilmeginiň 75 ýyllygyna bagyşlanan ýokary derejedäki çärelere gatnaşdy
2023-nji ýylyň 11-12-nji dekabrynda Türkmenistanyň Adalatçysy BMG-nyň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirligi tarapyndan gurnalan ýokary derejedäki çärelere we hökümete dahylsyz gurama bolan BDG we täjirçilik däl gurama INHR, şeýle hem Gazagystanyň, Türkmenistanyň hem-de Özbegistanyň milli adam hukuklary edaralary tarapyndan bu çärelere utgaşykly gurnalan çärä gatnaşdy.
11-nji dekabrda Adam hukuklary hakyndaky Ahliumumy Jarnamasynyň kabul edilmeginiň 75 ýyllygyna bagyşlanan ýokary derejedäki maslahat geçirildi we oňa halkara guramalarynyň ýokary wezipeli işgärleri, wekiliýetleriň ýolbaşçylary we milli adam hukuklary edaralaryň baştutanlary gatnaşdylar.
Maslahatyň açylyş dabarasynda BMG-nyň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissary Volker Turk çykyş edip, dünýä jemgyýetçiligi üçin möhüm bolan bu çärde gatnaşyjylary mähirli mübärekledi we Adam hukuklarynyň Ähliumumy Jarnamasynyň kabul edilmeginiň şanly senesi bilen gutlady. Türkmenistanyň Adalatçysy öz çykyşynda Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda ýurduň adam hukuklaryny we kanunyň hökmürowanlygyny ilerletmekde gazanan üstünlikleri we goşantlary barada dünýä jemgyýetçiligine habar berdi, şeýle-de Adam hukuklarynyň Ähliumumy Jarnamasynyň kadalarynyň ýerine ýetirilmegine mundan beýläk-de ýardam bermek babatynda we “Adam hukuklary 75” kampaniýanyň çäklerinde Türkmenistanyň öz üstüne alýan borçnamalaryny yglan etdi.Hususan-da, halkara hyzmatdaşlygyna ýardam bermek, ýaşlar syýasatyny güýçlendirmek, adam hukuklaryny üpjün etmek üçin daşky gurşaw çemeleşmelerini ösdürmek, Türkmenistanda raýatsyzlygy ýok etmek, şeýle hem adam hukuklary boýunça garaşsyz instituty pugtalandyrmak ýaly borçnamalar beýan edildi.
11-nji dekabrda Türkmenistanyň Adalatçysy hökümete dahylsyz gurama bolan BDG we täjirçilik däl gurama INHR, şeýle hem Gazagystanyň, Türkmenistanyň we Özbegistanyň milli adam hukuklary edaralary tarapyndan guralan utgaşykly çäräniň işine gatnaşdy we ol ýerde 2030-njy ýyla çenli döwür üçin DÖM-ny durmuşa geçirmekde milli adam hukuklary edaralarynyň ornuna we goşantlaryna bagyşlanan nutuk bilen çykyş etdi.
“Adam hukuklary 75” ýokary derejedäki çäre 12-nji dekabrda öz işini dowam etdirdi.Irden geçirilen ýokary derejedäki ýygnak birnäçe ýurtlaryň döwlet baştutanlarynyň, Şweýsariýanyň, Polşanyň, Senegalyň, Estoniýanyň, Sloweniýanyň Prezidentleriniň we Kolumbiýanyň hem-de Maldiw adalarynyň, we beýleki ýurtlaryň wise-prezidentleriniň çykyşlaryndan ybarat boldy, soňra bolsa ýygnak Türkmenistanyň Adalatçysynyň gatnaşan "Parahatçylyk we howpsuzlyk", "Sanlaşdyrmak we adam hukuklary" ýaly başga-da beýleki möhüm mowzuklara bagyşlanan aýratyn mejlislerde dowam etdi.
Adam hukuklarynyň Ähliumumy Jarnamasynyň kabul edilen güni -10-njy dekabr dünýä jemgyýetçiligi üçin möhüm senedir. 75 ýyl mundan ozal Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy Parižde öz mejlisinde Adam hukuklarynyň Ähliumumy Jarnamasyny kabul etdi. Adam hukuklarynyň Ähliumumy Jarnamasynyň ýörelgeleri bütin dünýäde adam hukuklaryny ilerletmek, goramak we durmuşa geçirmek üçin esas bolup hyzmat edýär. BMG-nyň adam hukuklary we azatlyklary babatynda esasy konwensiýalarynyň we beýleki köptaraplaýyn halkara resminamalarynyň gyşarnyksyz ýerine ýetirilmegine ygrarly Türkmenistan, adam hukuklaryny goramak we kanunyň hökmürowanlygy ugrundaky amaly çäreleriň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşmaga taýýardygyny iş ýüzünde tassyklaýar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň “Adam hukuklary 75” ýokary derejedäki çärelere we bu çärelere utgaşykly geçirilen çärelere gatnaşmagy, ýurdumyzyň adam hukuklary babatynda halkara resminamalary bilen öz üstüne alan borçnamalaryna we bu ugurdaky halkara hyzmatdaşlygy ygrarlydygyny ýene bir gezek subut edýär.
Şu günler türkmen halky dünýä bileleşigi bilen bilelikde dünýä jemgyýetçiligi üçin möhüm bolan ýene bir çäräni belleýär. Bu Halkara Bitaraplyk günidir. Bitaraplyk ýörelgeleri parahatçylykly ýaşaşmak we durnukly ösüş üçin adam hukuklary bilen baglanyşykly bolup, bu maksatlara ýetmek üçin hakykatdan hem möhüm gurala öwrüldi. Şonuň üçin dünýä jemgyýetçiligi her ýyl türkmen halky bilen bilelikde 12-nji dekabrda bellenilýän şöhratly senäni - Halkara Bitaraplyk güni hökmünde yglan edilen “Türkmenistanyň hemişelik bitaraplygy” baradaky BMG Baş Assambleýasynyň 2017-nji ýylyň 2-nji fewralyndaky Kararnamasynyň kabul edilen senesini giňden belleýär. Adalatçynyň diwany şu baýramçylyk günlerinde Türkmen Halkynyň Milli Lideri, Hormatly Gahryman Arkadagymyzy, Türkmenistanyň Prezidenti, Hormatly Arkadagly Gahryman Serdarymyzy, ähli türkmen halkyny we okyjylarymyzy şöhratly seneler, Adam hukuklary hakyndaky Ähliumumy Jarnamanyň kabul edilmeginiň 75 ýyllygy we Halkara Bitaraplyk güni bilen gutlaýar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynda Halkara Zähmet Guramasynyň wekili bilen duşuşyk geçirildi
7-nji dekabrda Adalatçynyň diwanynda Halkara Zähmet Guramasynyň ýurdumyzda saparda bolýan wekiliýetiniň agzasy, Halkara Zähmet Guramasynyň Gündogar Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary üçin mynasyp zähmet boýunça tehniki ýardam beriş edarasynyň halkara zähmet kadalary boýunça hünärmeni hanym Miranda Faýerman bilen duşuşyk geçirildi.
Hanym Miranda Faýermana Adam hukuklary boýunça milli edaranyň işi, Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak boýunça meýilleşdirilýän özgertmeleriň geljegi uly ugurlary barada maglumat berildi. Duşuşygyň dowamynda hanym Miranda Faýerman Adalatçynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny ilerletmek boýunça garaşsyz edara hökmündäki ornunyň möhümdigini belläp geçdi. Şunuň bilen baglylykda taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň netijelerini we ösüş ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar.
Şeýle hem duşuşykda adamyň zähmet hukuklaryny üpjün etmek we ilerletmek babatyndaky Türkmenistanyň tagallalary bellenilip geçildi. Türkmenistan Halkara Zähmet Guramasyna dolyhukukly agza bolmak bilen, bu guramanyň zähmet hukuklary çygryndaky esasy halkara resminamalaryna goşulyşdy we halkara hukugynyň kadalarynyň gyşarnyksyz ýerine ýetirilmegi barada çykyş edýär.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar adam hukuklaryny goramak we ilerletmek boýunça ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek babatynda taýýardyklaryny beýan etdiler.
Adalatçynyň diwanynyň wekili Aýallaryň ýer eýeçiligine deň hukugy baradaky Durnukly ösüş Maksadynyň 5.a.2 görkezijisi boýunça BMG-niň Oba hojalyk we azyk boýunça guramasynyň (FAO) okuw maslahatyna gatnaşdy
2023-nji ýylyň 4-nji dekabrynda Durnukly ösüş Maksadynyň Aýallaryň ýer eýeçiligine deň hukugy baradaky 5.a.2 görkezijisi boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Onlaýn görnüşinde geçirilen bu çärä Türkmenistanyň Mejlisiniň, degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň, Adalatçynyň diwanynyň we Aşgabat şäheriniň hem-de Ahal welaýatynyň adwokatlar kollegiýasynyň wekilleri gatnaşdylar.
Okuw maslahatynyň esasy maksady ýurduň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň wekilleriniň aýallaryň ýer eýeçiligine deň hukugy babatda öňdebaryjy halkara tejribesi bilen tanyşdyrmaklaryna we bilimlerini artdyrmaklaryna ýardam bermekden ybarat boldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekiliniň bu çärä gatnaşmagy aýallaryň hukuklaryny goramak we höweslendirmek çygrynda beýleki gatnaşyjylar bilen bilimleri we tejribeleri alyşmaga mümkinçilik döretdi.
.jpg)
Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýetiniň Gruziýa iş sapary tamamlandy
Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýetiniň 2023-nji ýylyň 29-njy noýabry 1-nji dekabry aralygynda BMG Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýardam bermeginde guralan Gruziýa iş sapary tamamlandy.
Saparyň çäginde Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý. Gurbannazarowanyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýeti 29-njy dekabrda Gruziýanyň Halk goragçysynyň edarasynda kabul edildi. Gruziýanyň Halk goragçysynyň diwanynda bolan duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň wekiliýeti Gruziýanyň Halk goragçysynyň edarasy, şeýle hem edaranyň gurluş düzümleri bilen tanyşdyryldy.
Türkmen wekiliýeti Gruziýada bolmagynyň çäklerinde şeýle-de bu ýurduň Milli öňüni alyş mehanizmi boýunça müdirlikde, Ýörite derňew gullugynda, Baş Prokuratursynda, Halkara türme reformasy we hukuk goraýjy merkezde, Içeri işler ministrliginde we Zähmet, saglygy goraýyş hem-de durmuş goraglylygy ministrliginde ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirdi. Hususan-da, duşuşyklarda, oňa gatnaşyjylar adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramagyň we ilerletmegiň möhüm ugurlary barada pikir we tejribe alyşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiň Gruziýa amala aşyran nobatdaky sapary, Adalatçynyň diwanynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy bilen bilelikdäki «Türkmenistanyň Adalatçynyň institusional mümkinçiliklerini pugtalandyrmak» taslamasynyň çäginde Gruziýanyň milli öňüni alyş mehanizmi babatynda toplan tejribesini öwrenmek maksady bilen guraldy.
«Gynamalara garşy konwensiýa degişli teswirnamany tassyklamagy» tanyşdyrmaga bagyşlanan üç günlük seminar geçirildi
2023-nji ýylyň 28-30-njy noýabrynda BMG-nyň Aşgabatdaky binasynda «Gynamalara garşy konwensiýa degişli teswirnamany tassyklamak. Stambul teswirnamasynyň ýörelgeleriniň durmuşa geçirilmegi» atly üç günlük seminar geçirildi.
Bu çärä Türkmenistanyň adam hukuklary hem-de halkara ynsanperwer hukugy babatynda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparynyň iş toparynyň agzalary, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekili, Aşgabatda akkreditirlenen halkara guramalarynyň wekilhanalarynyň ýolbaşçylary, gatnaşdylar.
Bu çäräniň çäginde, gatnaşyjylar halkara bilermenler Wiktoriýa Zahariýa, Artur Ýaskewiç we Olugbek Azimow tarapyndan geçirilen gynamalaryň gadagan edilmeginiň we öňüniň alynmagynyň halkara ülňüleri we beýleki ýowuz çemeleşmeleri, BMG-nyň Adam hukuklary mehanizmleriniň gynamalar baradaky tekliplerine syn ýaly bölümlerdäki çykyşlar, şeýle hem «Stambul teswirnamasy: gynamalary we ýowuz daraşmalary netijeli derňemek we resminamalaşdyrmak üçin halkara ülňüleri» atly temadaky bölümde çykyşlar diňlenildi.
Çärä gatnaşyjylar, halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmeginiň, tejribe alyşmagyň, şeýle-de bu maslahatyň geçirilmeginiň möhüm ornuny bellediler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýetiniň Gruziýa iş sapary başlandy
Şu gün Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň ýolbaçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýardam bermeginde guralan Gruziýa iş sapary başlandy.
Saparyň birinji gününiň çäklerinde türkmen wekiliýetiniň Gruziýanyň Halk goragçysy, milli öňüni alyş mehanizminiň (MÖM) agzalary, Gruziýanyň Ýörite derňew gullugynyň wekilleri bilen duşuşyklary göz geçirildi.
Gruziýada bolmagynyň çäklerinde Türkmenistanyň Adalatçysynyň degişli döwlet edaralary bilen duşuşyklary göz öňünde tutulan.
Bu saparyň maksady Gruziýanyň milli öňüni alyş mehanizmiň we hukuk goraýjy edaralarynyň adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak babatyndaky tejribesini öwrenmekden ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçynyň diwanynyň wekili “Howpsuz, düzgünleşdirýän we yzygiderli migrasiýa” hakyndaky Ähliumumy Ylalaşygy durmuşa geçirmek boýunça Türkmenistanyň iş toparynyň wekilleri üçin okuw maslahatyna gatnaşdy
2023-nji ýylyň 28-nji noýabrynda Halkara Migrasiýa Guramasynyň (IOM) Wenadaky sebitleýin edarasynyň we BMG-niň Migrasiýa boýunça Torunyň Nýu-Yorkdaky Sekretariatynyň halkara hünärmenleriniň we işgärleriniň gatnaşmagynda “Howpsuz, düzgünleşdirýän we yzygiderli migrasiýa” hakyndaky Ähliumumy Ylalaşygy durmuşa geçirmek boýunça Türkmenistanyň iş toparynyň wekilleri üçin okuw maslahaty geçirildi.
Paýtagtymyzyň “Ýyldyz” myhmanhanasynda geçirilen çärä Türkmenistanda Migrasiýa boýunça Ähliumumy Ylalaşygyň (MÄY) ýerine ýetirilişine gözegçilik etmek boýunça pudagara iş toparynyň agzalary, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň gün tertibinde Migrasiýa boýunça Ähliumumy Ylalaşygy we 2030-njy ýyla çenli döwür üçin durnukly ösüşi, şeýle hem DÖM-nyň esasy temalarynyň biri hökmünde migrasiýa düşünjesi bilen baglanyşykly temalar ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çäräniň maksady, Migrasiýa boýunça Ähliumumy Ylalaşygyň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmek boýunça iş toparynyň agzalarynyň mümkinçiliklerini we habarlylygyny ýokarlandyrmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçynyň diwanynyň wekili Türkmenistan bilen BMG-nyň arasynda durnukly ösüş çygrynda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň netijeleri boýunça bilelikdäki iş toparlaryň mejlislerine gatnaşdy
2023-nji ýylyň 27-nji noýabrynda BMG-niň Aşgabdaky binasynda, «Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş çygrynda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň» netijeleri boýunça bilelikdäki iş toparlaryň mejlisleri geçirildi.
Bu çärlere bilelikdäki iş toparlarynyň agzalary, şeýle hem hukuk goraýjy edaralaryň, dürli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň wekilleri, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili gatnaşdy.
Mejlisleriň çäklerinde, netijeleriň ýerine ýetirilişi baradaky deslapky hasabatlary ylalaşmak bilen bagly birnäçe soraglar we Çarçuwaly Maksatnamanyň Ýolbaşçy komitetiniň garamagyna hödürlemek üçin olaryň mundan beýläk hem durmuşa geçirilmegi boýunça meýilnamalar ara-alyp maslahatlaşyldy.
Çäreleriň maksady, ýokarda agzalan maksatnamanyň çäklerinde 2023-nji ýylyň dowamynda gazanylan netijeleri ara alyp maslahatlaşmakdan we 2024-nji ýyl üçin hyzmatdaşlygyň ugurlary boýunça teklipleri işläp düzmekden ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen Niderlandlar Patyşalygynyň Türkmenistandaky Ilçisiniň arasynda duşuşyk geçirildi
2023-nji ýylyň 27-nji noýabrynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowanyň Niderlandlar Patyşalygynyň Türkmenistandaky Ilçisi jenap Nikolaas Ýakob Shermers bilen duşuşgy geçirildi.
Duşuşykda jenap Nikolaas Ýakob Shermersa ýurtda Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda adam hukuklarynyň we azatlyklaryny üpjün etmek çygrynda amala aşyrylýan özgertmeler, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň alyp barýan işleri barada maglumat berildi.
Duşuşygyň dowamynda taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meselelerin we ony ösdürmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Hususanda, jenap Nikolaas Ýakob Shemers öz ýurdunyň Türkmenistan bilen hyzmatdaşlygy özara gatnaşyklaryň ähli ugurlarynda, şol sanda adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak we kanunyň hökmürowanlygy ugurlarda giňeltmäge uly ähmiýet berýändigini belledi.
Şunuň bilen baglylykda, hormatly myhman adam hukuklary babatda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ilerletmekde Adalatçynyň diwanynyň ornuna uly baha berdi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň potensiýalyny ösdürmekde mundan beýläkde hyzmatdaşlygy giňeltmägä taýýardyklaryny mälim etdiler.
Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň (UNHCR) edarasy tarapyndan okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 23-nji noýabrynda Türkmenistanyň Gyzyl Ýarymaý Milli jemgyýetiniň Aşgabatdaky binasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň (UNHCR) edarasy bilen bilelikde gurnalan halkara ülňülerine laýyklykda bosgunlaryň köpçülikleýin gelmegine adatdan daşary ýagdaýlar boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Bu çärä Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň (UNHCR) edarasyndan halkara wekilleri, şeýle hem Türkmenistanyň hukuk goraýjy edaralarynyň, dürli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň wekilleri, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Bu duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň (UNHCR) edarasynyň 2023-nji ýyl bilelikdäki iş meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegi bilen baglanyşykly birnäçe meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Bu meýilnama, gaçybatalga ulgamyny kämilleşdirmek, şeýle hem raýatsyzlygy ýok etmek we onuň öňüni almak ugrunda Türkmenistanyň tagallalaryna goldaw bermek üçin birnäçe çäräni öz içine alýar.
Çäräniň gün tertibinde bosgunlar bilen bagly adatdan daşary ýagdaýlary netijeli dolandyrmak üçin zerur bolan köp sanly temalar, şol sanda halkara goragyň esasy ýörelgeleri, töwekgelçilikleri seljermek we oňa gözegçilik etmek, şeýle hem ähliumumy ynsanperwer utgaşdyrmagyň mehanizmleri ýaly temalar bar.
Okuw maslahaty, adatdan daşary ýagdaýlara jogap bermek we gyzyklanýan taraplaryň utgaşdyrylmagy we tagallalarynyň birleşdirilmegi babatynda gatnaşyjylaryň arasynda toplanan tejribeler, pikirler hem-de strategiýa bilen paýlaşmaga gönükdirilen boldy.
Migrasiýa boýunça halkara guramasynyň (MHG) halkara bilermeniniň Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça hereketleriň milli meýilnamasyny işläp düzmek we durmuşa geçirmek boýunça Pudagara iş topary bilen geňeşme duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 22-nji noýabrynda MHG-nyň “Ýaşlaryň we zenanlaryň zerurlyklaryna gönükdirilen adam söwdasyna garşy göreş boýunça Türkmenistanyň hukuk binýadyny pugtalandyrmak” taslamasynyň çäginde MHG-nyň halkara bilermeni Irina Urumowa bilen Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça hereketleriň milli meýilnamasyny işläp düzmek we durmuşa geçirmek boýunça Pudagara iş toparynyň arasynda geňeşme duşuşygy geçirildi.
Paýtagtymyzyň “Arçabil” myhmanhanasynda geçirilen çärä Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Milli iş toparynyň, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň maksady gender we ýaş aýratynlyklaryny göz öňünde tutmak arkaly, ýaşlaryň hem-de zenanlaryň zerurlyklaryna gönükdirilen Türkmenistanyň Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça hereketleriň milli meýilnamasynyň täze taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy
Türkmenistanyň Adalatçysy Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Milli azlyklar boýunça Ýokary Komissarynyň Üçünji Pudagara tegelek stoluna gatnaşdy
2023-nji ýylyň 21-nji noýabrynda Niderlandlar Patyşalygynyň, Gaaga şäherinde Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Milli azlyklar boýunça Ýokary Komissarynyň Üçünji Pudagara tegelek stoly geçirildi.
Bu çärä ÝHHG-nyň agza ýurtlarynyň adam hukuklary boýunça milli institutlarynyň, milli azlyklaryň meseleleri bilen meşgullanýan döwlet gurluşlarynyň, halkara guramalarynyň wekilleri, şeýle hem milli azlyklaryň hukuklary çygryndaky halkara bilermenleri, şol sanda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň ýolbaşçylygyndaky Adalatçynyň diwanynyň wekiliýeti gatnaşdylar.
Maslahatyň çäginde oňa gatnaşyjylar maglumatlary ýygnamak, seljermek we onuň bilen işlemek ýaly wajyp soraglary ara alyp maslahatlaşdylar. Bölümçeleriň dowamynda milli azlyklar boýunça syýasaty işläp düzmekde peýdalanylýan maglumatlaryň howpsuzlygy, elýeterligi we ynamlylygy ýaly soraglar hem gozgaldy.
Çärä gatnaşyjylar tegelek stoluň hyzmatdaşlyk we tejribeleri alyşmakdaky ähmiýetini we şeýle wajyp meselelere bagyşlanan tegelek stollaryň geljek ýyllarda hem geçirilmeginiň maksadalaýyklygyny belläp geçdiler.
“Gender meselelerine hemmetaraplaýyn seretmek” atly ýörite okuw sapagy boýunça, okuw maslahaty geçirildi.
2023-nji ýylyň 13-nji noýabrynda BMG-niň Aşgabdaky binasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň halkara bilermeni hanym Bilýana Malýetiniň Türkmenistana iş saparynyň çäklerinde Türkmenistanda adam hukuklary boýunça okuw sapagyny işläp düzmek we durmuşa geçirmek boýunça iş topary bilen bilelikde döwlet gullukçylary üçin işlenilip taýýarlanylan “Gender meselelerine hemmetaraplaýyn seretmek” atly ýörite okuw sapagy boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Bu çärä adam hukuklary boýunça okuw sapagyny işläp düzmek we durmuşa geçirmek boýunça iş toparynyň agzalary, şeýle hem milli we halkara bilermenler, hukuk goraýjy edaralaryň, dürli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň wekilleri, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Bu duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň döwlet gullukçylary üçin “Gender meselelerine hemmetaraplaýyn seretmek” atly ýörite okuw sapagy işläp düzmek bilen baglanyşykly birnäçe meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.Gün tertibe laýylykda gender we gender deňligi, gender aýratynlygy bilen baglanyşykly temalar ara alnyp maslahatlaşyldy, şeýle hem döwlet gullukçylary üçin okuw arkaly gender deňligini öňe sürmek meselesi gozgaldy. Çäräniň maksady, iş toparynyň agzalary bilen bilelikde döwlet gullukçylary üçin işlenip düzülen Türkmenistanda adam hukuklary boýunça okuw sapagynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekili Durnukly Ösüş Maksatlaryna ýetmek üçin strategiki meýilleşdiriş we baha beriş boýunça okuw maslahatyna gatnaşdy
2023-nji ýylyň 10-njy noýabrynda BMG-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň binasynda BMG-niň Çagalar gaznasynyň (UNICEF) halkara bilermeni Saltanat Rasulowanyň gatnaşmagynda Durnukly Ösüş Maksatlaryna ýetmek üçin meýilleşdiriş we baha beriş boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Bu çäre, UNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça Milli iş toparyň agzalary, şeýle hem Türkmenistanda Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyň agzalygyna girýän döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdylar.
Çäräniň esasy maksady, gatnaşyjylary Durnukly Ösüş Maksatlary we adam hukuklary babatynda gün tertibi durmuşa geçirmek syýasatyny we meýilnamalary kämilleşdirmek üçin strategiki meýilnamalaşdyryşy bahalandyryş bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň wekili bilen duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 8-nji noýabrynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowa Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Demokratik institutlar we adam hukuklary boýunça Býurosynyň direktory jenap Matteo Mekaççi bilen duşuşdy.
Duşuşykda jenap Matteo Mekaçça ýurtda Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek çygrynda amala aşyrylýan özgertmeler, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň alyp barýan işleri barada maglumat berildi. Taraplar ÝHHG-nyň dürli gurluşlarynyň, şol sanda Demokratik institutlar we adam hukuklary boýunça Býurosynyň arasyndaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň oňyn häsiýetine ünsi çekdiler. Üstünlikli özara gatnaşyklaryň mysaly hökmünde ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkezi bilen ýola goýlan netijeli aragatnaşyklary we bilelikdäki çäreleri getirmek bolar.
ÝHHG-nyň dürli gurluşlary Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň esasy we ileri tutulýan halkara hyzmatdaşlarynyň biridigini bellemek gerek we duşuşygynyň dowamynda bu iki edaranyň arasyndaky özara peýdaly hyzmatdaşlygyň oňyn ösüşi bellenilip geçildi.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça Ygtyýarly wekil - Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowa Adalatçynyň Diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny goramagyň hemme ugurlaryny öz içine alýan garaşsyz edaradygyny belläp geçdi we onuň işiniň adam hukuklaryny, goragyna gönükdirilendigini aýtdy. Duşuşygynyň dowamynda jenap Matteo Mekaççi adamyň hukuklaryny goramak babatynda ýurtda alnyp barylýan özgertmelere ýokary baha berdi we bu iki edaranyň arasyndaky adam hukuklaryny goramak boýunça hyzmatdaşlygyň möhüm orny barada belläp geçdi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak üçin hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Demokratik institutlar we adam hukuklary boýunça Býurosynyň direktory bilen duşuşdy
2023-nji ýylyň 8-nji noýabrynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowa Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Demokratik institutlar we adam hukuklary boýunça Býurosynyň direktory jenap Matteo Mekaççi bilen duşuşdy.
Duşuşykda jenap Matteo Mekaçça ýurtda Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek çygrynda amala aşyrylýan özgertmeler, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň alyp barýan işleri barada maglumat berildi. Taraplar ÝHHG-nyň dürli gurluşlarynyň, şol sanda Demokratik institutlar we adam hukuklary boýunça Býurosynyň arasyndaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň oňyn häsiýetine ünsi çekdiler. Üstünlikli özara gatnaşyklaryň mysaly hökmünde ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkezi bilen ýola goýlan netijeli aragatnaşyklary we bilelikdäki çäreleri getirmek bolar.
ÝHHG-nyň dürli gurluşlary Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň esasy we ileri tutulýan halkara hyzmatdaşlarynyň biridigini bellemek gerek we duşuşygynyň dowamynda bu iki edaranyň arasyndaky özara peýdaly hyzmatdaşlygyň oňyn ösüşi bellenilip geçildi.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça Ygtyýarly wekil - Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowa Adalatçynyň Diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny goramagyň hemme ugurlaryny öz içine alýan garaşsyz edaradygyny belläp geçdi we onuň işiniň adam hukuklaryny, goragyna gönükdirilendigini aýtdy. Duşuşygynyň dowamynda jenap Matteo Mekaççi adamyň hukuklaryny goramak babatynda ýurtda alnyp barylýan özgertmelere ýokary baha berdi we bu iki edaranyň arasyndaky adam hukuklaryny goramak boýunça hyzmatdaşlygyň möhüm orny barada belläp geçdi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak üçin hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy ABŞ-nyň Halkara ösüş boýunça agentliginiň “Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa” atly sebitleýin taslamasynyň ýolbaşçysy bilen duşuşdy
8-nji noýabrda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowa bilen ABŞ-nyň Halkara ösüş boýunça agentliginiň (USAID) “Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa” atly sebitleýin taslamasynyň ýolbaşçysy Eleonor Walentaýnyň arasynda duşuşyk geçirildi.
Duşuşykda taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň netijelerini we ösüş ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Hanym Eleonor Walentaýna Adam hukuklary boýunça milli edaranyň işi, Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak boýunça meýilleşdirilýän özgertmeleriň geljegi uly ugurlary barada maglumat berildi.
Duşuşygyň dowamynda hanym Eleonor Walentaýn ýurtda adam hukuklary boýunça alnyp barylýan özgertmeleriň gidişine ýokary baha berdi we Adalatçynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny ilerletmek boýunça garaşsyz edara hökmündäki ornunyň möhümdigini belläp geçdi.
Adam hukuklary babatynda utgaşdyrmak, gözegçilik etmek we hasabat bermek boýunça teklipleriň deslapky taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 26-27-nji oktýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň halkara hünärmeni Tomas Baranowasyň gatnaşmagynda adam hukuklary we Durnukly Ösüş Maksatlarynyň 16-njy maksady boýunça utgaşdyrmak, gözegçilik etmek we hasabat bermek boýunça teklipleriň deslapky taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça okuw maslahaty geçirildi. Bu okuw maslahaty Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty we Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy (UNDP) tarapyndan bilelikde durmuşa geçirilýän “Türkmenistanyň adam hukuklary babatynda 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegine ýardam bermek” taslamasynyň çäginde gurnaldy.
Bu okuw maslahatyna Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatynda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň iş toparyna we Durnukly ösüşi durmuşa geçirmek boýunça iş toparyna girýän ministrlikleriň, pudak edaralarynyň we jemgyýetçilik birleşikleriniň wekilleri, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili gatnaşdy.
Bu çäräniň maksady, adam hukuklary babatynda usulyýet we halkara tejribe bilen tanyşmakdan, şeýle hem Durnukly ösüş maksatlaryna, hususan-da DÖM- nyň 16-njy maksadyna ýetmek üçin iň täsirli çäreleri kesgitlemekden ybarat boldy.
BMG-niň Adam hukuklary baradaky Geňeşiniň Köpugurly döwürleýin syny boýunça iş toparynyň çäginde Interaktiw gepleşiklere taýýarlyk görmek boýunça iş maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 25-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynda Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary baradaky Geňeşiniň Köpugurly döwürleýin syny boýunça iş toparynyň çäginde interaktiw gepleşiklere taýýarlyk görmek boýunça iş maslahaty geçirildi.
Bu çäre, Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy (UNDP) we Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty tarapyndan bilelikde durmuşa geçirilýän “Türkmenistanyň adam hukuklary babatynda 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli meýilnamasynynyň durmuşa geçirilmegine ýardam bermek” taslamasynyň çäginde gurnaldy. BMG-niň Ösüş Maksatnamasy BMG-niň adam hukuklary boýunça şertnamalaýyn edaralaryna milli hasabatlary taýýarlamakda Türkmenistanyň Hökümetiniň öňden gelýän hyzmatdaşydyr.
Bu çärä Türkmenistanyň Mejlisiniň, hukuk goraýjy we beýleki käbir döwlet edaralaryň, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri, şeýle hem halkara bilermeni Tomas Baranowas gatnaşdy.
Bu çäräni geçirmegiň esasy maksady, Köpugurly döwürleýin synyň üçünjii möwsüminiň tekliplerine ünsi çekmek bilen, Köpugurly döwürleýin synyň dördünji möwsümi boýunça Türkmenistanyň Milli hasabatynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan we interaktiw gepleşiklere taýýarlyk görmekden ybarat boldy.
Aziýa-Ýuwaş umman forumynyň (APF) halkara bilermenleriniň Türkmenistana iş sapary tamamlandy
2023-nji ýylyň 20-nji oktýabrynda Aziýa-Ýuwaş umman forumynyň (APF) halkara bilermenleriniň Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy we Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekilhanasy bilen hyzmatdaşlygynyň çäklerinde gurnalan iş sapary tamamlandy.
Halkara hünärmenleriň wezipesiniň maksady Adalatçysynyň diwanynyň işgärleri bilen bilelikde maslahatlaşmak we milli adam hukuklary edarasynyň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin goşmaça mümkinçilikleri kesgitlemäge ýardam etmekdi.
Bu çäre, BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen Adalatçynyň diwanynyň arasyndaky taslamanyň çäginde, 2022-nji ýylda Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini bahalandyrmagyň netijelerine esaslanyp, Adalatçynyň diwanynyň uzakmohletleýin iş meýilnamasyny işläp taýarlamaga ýardam bermek üçin geçirildi.
Adalatçynyň diwanynyň wekili döwlet edaralarynyň wekilleri üçin gurnalan media-sowatlylyk boýunça okuw maslahatyna gatnaşdy
19-20-nji oktýabrda, ««Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça 2021 – 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň metbugat azatlygy we söz azatlygy bilen baglanyşykly düzgünleriniň ýerine ýetirilmegine ýardam bermek» atly taslamanyň çäginde döwlet edaralarynyň wekilleri üçin metbugat sowatlylygy boýunça iki günlik okuw geçirildi.
Bu çäre Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkezinde Moldowa Respublikasynyň halkara hünärmeni hanym Nadežda Gogunyň, şeýle hem onlaýn görnüşinde gatnaşan Ermenistan Respublikasynyň halkara hünärmeni jenap Gegham Wardanýanyň gatnaşmagynda garyşyk görnüşde geçirildi.
Çärä Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, milli köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň habarçylary, Adalatçynyň diwanynyň we Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräni ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkeziniň başlygy - Ilçi Jon MakGregor, giriş sözi bilen açdy. Çärä gatnaşyjylara metbugatyň esasy düşünjeleri we maglumat sowatlylygy we žurnalistikanyň esasy ýörelgeleri barada maglumat berildi.Geçirilen çekişmeleriň dowamynda gatnaşyjylaryň arasynda bu babatda öňdebaryjy tejribe, ähliumumy ýagdaýlara gözegçilik etmek we milli hukuk goraýjy edaralar bilen žurnalistleriň arasyndaky hyzmatdaşlygyň dünýä tejribesinden mysallar getirildi, şeýle hem olaryň žurnalistler üçin ähmiýeti hakyndaky özara işjeň maglumat alyşma bolup geçdi.
Bu çäräniň esasy maksady, gatnaşyjylaryň metbugat sowatlylygy ugrundaky bilimlerini we başarnyklaryny ýokarlandyrmakda ýardam bermekden ybarat boldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekiliniň bu çäräniň işine gatnaşmagy metbugat sowatlylygy we habarçylar bilen işlemek çygrynda bilimleri we tejribeleri beýleki gatnaşyjylar bilen paýlaşmakda ýene-de bir gezek oňat mümkinçilik boldy.
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil –Adalatçy “Adam hukuklaryny goramagyň meseleleri: Ombudsmenleriň öňdebaryjy tejribeleri alyşmaklary” atly VII Нalkara ylmy-amaly maslahatyň işine gatnaşdy.
2023-nji ýylyň 18-nji oktýabrynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa "Adam hukuklaryny goramagyň meseleleri: Ombudsmenleriň öňdebaryjy tejribeleri alyşmaklary" atly VII Halkara ylmy-amaly maslahatyň işine onlaýn görnüşde gatnaşdy. Bu çäre dünýäniň 30-dan gowrak ýurtlarynyň ombudsmenlerini, şol sanda Ombudsmenleriň Ýewraziýa bileleşiginiň agzalaryny özünde jemledi.
Maslahatyň açylyşy Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti W.W. Putiniň, Russiýa Federasiýasynyň Daşary işler ministri S.W. Lawrowyň, Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň başlygy W.I. Matwienkonyň, Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň başlygy W.W. Wolodinyň maslahata gatnaşyjylara ugradan giriş sözlerinden başlandy.
Soňra maslahat öz işini plenar ýygnaklarda dowam etdi we olaryň birinjisinde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleriň ygtyýarlyklaryna, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň iş tejribesine, şeýle hem adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak çygrynda ýurtda amala aşyrylýan syýasy we kanunçylyk özgertmelerine bagyşlanan nutugy bilen çykyş etdi.
Türkmenistanda Adalatçynyň diwanynyň işine uly üns berilýändigini bellemek gerek. Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramagyň hukuk binýady pugtalandyrylýar, şeýle hem «Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça 2021 – 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasy», «Türkmenistanda gender deňligi boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasy», «Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasy» «Türkmenistanda raýatsyzlygyň soňuna çykmak boýunça 2019-2024-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasy» adam hukuklary çygrynda birnäçe milli maksatnamalar we beýleki resminamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bu hakykatlaryň ählişi, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň şu maslahatyň işine gatnaşmagy biziň ýurdumyzyň adam hukuklary babatyndaky halkara borçnamalaryna we bu ugurdaky halkara hyzmatdaşlygyna ygrarlydygyny ýene-de bir gezek subut edýär.
Maslahat kararnamanyň kabul edilmegi bilen tamamlandy we onda maslahata gatnaşyjylar milli hukuk goraýjy edaralaryň arasynda tejribe alyşmaklygyň, şeýle hem adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak we ilerletmek çygrynda halkara we sebitleýin hyzmatdaşlygyň wajyplygyny belläp geçdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy Ombudsmenleriň Ýewraziýa Bileleşiginiň «Saglygy goraýyş we lukmançylyk pudagynda adam hukuklaryny goramak boýunça häzirki meseleler boýunça öňdebaryjy tejribe alyşmak» atly VIII mejlisine gatnaşdy
2023-nji ýylyň 17-nji oktýabrynda «Saglygy goraýyş we lukmançylyk pudagynda adam hukuklaryny goramak boýunça häzirki meseleler boýunça öňdebaryjy tejribe alyşmak» atly Ombudsmenleriň Ýewraziýa Bileleşiginiň VIII mejlisi geçirildi.
Mejlisde Ombudsmenleriň Ýewraziýa Bileleşigine agza ýurtlaryň - Ermenistanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Bahreýn Patyşalygynyň, Eýranyň, Mongoliýanyň, Serbiýanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň Ombudsmenleri hem-de adam hukuklary boýunça milli institutlarynyň wekilleri çykyş etdiler. Synçy hökmünde gatnaşan Belarus Respublikasynyň Adam hukuklary boýunça toparynyň agzalary, Türkiýäniň we Azerbaýjanyň Ombudsmenleri, şeýle hem bu çärä onlaýn görnüşinde gatnaşan Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa çykyş etdi.Türkmenistanyň Adalatçysy öz çykyşynda saglygy goraýyş hyzmatlaryny we lukmançylyk kömegini bermek babatynda ýurtda alnyp barylýan işleriň giň gerimi hakynda belläp geçdi, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň bu ugurda adamyň hukuklaryny goramak boýunça alyp barýan işleri bilen tanyşdyrdy.
Bu duşuşygyň maksady saglygy goraýyş we lukmançylyk pudagynda adam hukuklaryny goramagyň häzirki meselelerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň ahyrynda gatnaşyjylar adam hukuklaryny goraýjy edaralaryň bilelikdäki tagallalarynyň adam hukuklaryny goramak pudagynda bilim we maglumat çäreleriniň has hem netijeli durmuşa geçirilmegine goşant goşýandygyny bellediler.
Aziýa-Ýuwaş umman forumynyň (APF) halkara bilermenleriniň Türkmenistana iş sapary başlandy
2023-nji ýylyň 17-nji oktýabrynda Aziýa-Ýuwaş umman forumynyň (APF) halkara bilermenleriniň Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy we Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekilhanasy bilen hyzmatdaşlygynyň çäklerinde gurnalan iş sapary başlandy.
Aziýa-Ýuwaş umman forumy (APF) — milli hukuk goraýjy edaralaryň dört sany sebitleýin torunyň biridir. APF agza guramalaryň, hyzmatdaşlaryň we sebitdäki beýleki gyzyklanýan taraplaryň arasynda aragatnaşyk, tejribe alyşmak we özara gyzyklanma döredýän meseleleri ara alyp maslahatlaşmak üçin meýdançany hödürleýär.
Saparyň çäklerinde halkara bilermenleriň Adalatçynyň diwanynyň işgärleri bilen Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini pugtalandyrmak boýunça geňeşmeleri geçirilýär.
Wekiliýetiň saparynyň esasy maksady, BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen Adalatçynyň diwanynyň arasyndaky taslamanyň çäginde 2022-nji ýylda geçirilen Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini bahalandyrmagyň netijelerine laýyklykda, Adalatçynyň diwanynyň köpýyllyk strategiki meýilnamasyny işläp düzmekde ýardam bermekden, şeýle hem milli hukuk goraýjy edaranyň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin goşmaça mümkinçilikleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleriniň Türkmenistanyň döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik birleşmeleriniň wekilleri bilen duşuşyklary geçirildi
2023-nji ýylyň 14-16-njy oktýabry aralygynda Adalatçynyň diwanynyň işgärleri UNFPA-nyň halkara maslahatçysy doktor Aýsel Wazirowa we Birleşen Milletler Guramasynyň Ilat gaznasynyň milli maslahatçysy bilen bilelikde Lebap we Balkan welaýatlarynda iş saparynda boldular. Saparyň çäklerinde Lebap we Balkan welaýatlarynyň reproduktiw saglygy goraýyş hyzmatlaryny berýän döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik birleşmeleriniň wekilleri bilen birnäçe duşuşyklar geçirildi.
Bu sapar Adalatçynyň diwanyna tehniki goldaw bermegiň çäginde geçirildi we Birleşen Milletler Guramasynyň Ilat Gaznasy bilen hyzmatdaşlygyň çäginde gender deňligi we reproduktiw hukuk meseleleri boýunça habarlylygy ýokarlandyrmak maksady bilen guralan çäreleriň bir bölegidir.
Bu çäreleriň maksady Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň gender deňligi we reproduktiw hukugy boýunça mümkinçiliklerini pugtalandyrmakdan ybaratdyr. Bu iş Gender deňligi boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň ileri tutulýan wezipeleriniň biridir.
Saparyň çäklerinde, Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň gender deňligini ilerletmek we reproduktiw saglyk hyzmatlaryny bermek baradaky döwlet syýasatyny durmuşa geçirmekde reproduktiw saglygy goraýyş hyzmatlaryny edýän döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik birleşmeleriniň oňyn tejribeleri we gazanan üstünlikleri bellenip geçildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy Adwokatura edaralarynyň hereket etmegi barada halkara maslahatyna gatnaşdy.
2023-nji ýylyň 12-13-nji oktýabryndaTürkmenistanyň Adalat ministrligi hem-de Ýewropa Geňeşi tarapyndan bilelikde guralan «Türkmenistanda adyl kazyýetliligiň elýeterligini ýokarlandyrmak: halkara hem-de Ýewropa kanunçylygynda we tejribesinde adwokatyň orny» atly halkara maslahaty geçirildi.
Halkara maslahatyna Türkmenistanyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, adwokatlar kollegiýalarynyň ýolbaşçylary we wekilleri, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň hem-de Ýewropa Geňeşiniň agza ýurtlarynyň halkara hünärmenleri şeýle-de Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa gatnaşdy.
Adwokatlar assosiýsiýalarynyň hereket etmeginde halkara we Ýewropa tejribesini öwrenmäge bagyşlanan bu maslahatda, adwokatlaryň işiniň garaşsyzlygyny üpjün etmek, şeýle hem hukuk kömeginiň hilini we adwokatlaryň derejesini ýokarlandyrmak we 2021-2025-nji ýyllar üçin Türkmenistanda Adam hukukary boýunça hereketleriň Milli meýilnamasynda görkezilen ileri tutulýan ugurlary ýerine ýetirmek bilen baglanyşykly boldy.
Bu maslahatda Türkmenistanyň Adalatçysy Ý.Gurbannazarowa hem giriş sözi bilen çykyş etdi.
Adalatçynyň diwanynda gender deňligi we reproduktiw saglyk meselelerine bagyşlanan okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 9-njy oktýabrynda Adalatçynyň diwanynyň işgärleri üçin UNFPA-nyň halkara geňeşçisi doktor Aýsel Wazirowyň gatnaşmagynda gender deňligi we reproduktiw saglygy meseleleri boýunça habardarlygy ýokarlandyrmak boýunça bir hepdelik okuw maslahaty başlandy. Bu okuw maslahaty BMG-nyň Ilat gaznasynyň (UNFPA) Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan gurnaldy.
Maslahatyň birinji gününde taraplar Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň gender deňligi we reproduktiw saglygy ilerletmek boýunça döwlet syýasatynyň iň oňat tejribelerini we gazananlaryny belläp geçdiler.
Bu çäreleriň maksady Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň gender deňligi we reproduktiw saglygy boýunça mümkinçiliklerini pugtalandyrmakdan ybaratdyr. Bu iş Gender deňligi boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň ileri tutulýan wezipeleriniň biridir.
Bu çäräniň dowamynda Adalatçynyň diwanynyň wekilleriniň we doktor Aýsel Wazirowanyň gender deňligi we reproduktiw saglygy ilerletmek meseleleri bilen işleýän hökümet we jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri bilen ýurduň sebitlerinde duşuşyklaryny guramak meýilleşdirilýär.
_1.jpg)
Türkmenistanyň Adalatçysy « Saýlamak hukugy: Reproduktiw saglyk meseleleri boýunça karara gelmekde aýallaryň we gyzlaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek» atly ýokary derejeli sebit maslahatynyň işine gatnaşdy
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa 2023-nji ýylyň 5-nji oktýabrynda Demirgazyk Makedoniýanyň paýtagty Skopýe şäherinde geçirilen «Saýlamak hukugy: Reproduktiw saglyk meseleleri boýunça karara gelmekde aýallaryň we gyzlaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek»atly ýokary derejeli sebit maslahatynyň işine gatnaşdy.
Bu ýokary derejeli sebitleýin maslahat, sebitde kabul edilen borçnamalary gözden geçirmek we ösüşiň sebit meýilnamasyny düzmek üçin Hereket koalisiýasynyň çäginde gurnaldy.
Maslahat gazanylan üstünlikleri bellemek, täze kynçylyklar barada pikir alyşmak, sebitleýin hyzmatdaşlygy ilerletmek, şeýle hem sebit we halkara hyzmatdaşlygyna ýardam bermek üçin Ilat we Ösüş boýunça Halkara Maslahatynyň tarapdarlaryny birleşdirjek strategiýalary taslamak we işläp düzmek üçin 100-e golaý öňdebaryjylary, çözgüt çykaryjylary, raýat jemgyýetiniň işjeň agzalaryny, ýaş liderleri, bilermenleri we beýleki gyzyklanýan taraplary özünde jemledi.
Maslahatyň açylyş dabarasynda giriş sözleri bilen Demirgazyk Makedoniýa Respublikasynyň Prezidentiniň aýaly, hanym Elizabeta Gjorgjievska, Demirgazyk Makedoniýanyň Zähmet we durmuş syýasaty ministri hanym Jovana Trencevska, UNFPA–nyň Maksatnamalar boýunça ýerine ýetiriji direktorynyň orunbasary, hanym Diene Keita, UNFPA–nyň Gündogar Ýewropa we Merkezi Aziýa boýunça Sebit direktory, hanym Florence Bauer, BMG-niň Demirgazyk Makedoniýadaky Hemişelik Utgaşdyryjysy, hanym Rossana Dudziak çykyş etdiler. Soňra maslahat öz işini ýörite düzülen bölümlerde raýat jemgyýetiniň we halkara guramalaryň wekilleriniň, şeýle hem aýallar we gyzlaryň hukuklary boýunça bilermenleriň çykyşlary bilen dowam etdi.
Çykyşlarda aýdylyşy ýaly, bu çäre 1994-nji ýyldaky Ilat we ösüş boýunça halkara konferensiýasy tarapyndan kabul edilen Hereket Maksatnamasynyň ýerine ýetirilişinde sebitleýin syn bermäge goşant bolar we onuň jemi 2023-nji ýylyň 19-20-nji oktýabrynda Ženewada geçiriljek «Ilat we ösüş boýunça halkara konferensiýasy-30» sebitleýin syn konferensiýasy bilen jemlener.
Türkmenistan aýallaryň we gyzlaryň hukuklary babatda halkara konwensiýalarynyň işjeň agzasy bolmak bilen, olaryň jemgyýetiň we döwletiň durmuşyna giňden gatnaşmagynyň tarapdary bolup çykyş edýär. Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň parasatly syýasaty netijesinde zenanlaryň reproduktiw hukuklaryna we saglygyna uly üns berilýär, aýallaryň we gyzlaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça döwlet maksatnamalary, milli meýilnamalary hereket edýär, çaganyň we enäniň saglygyny goraýyş döwrebap “Ene mähri”merkezleri işleýär, aýallaryň we gyzlaryň hukuklaryny ilerletmek boýunça dürli çäreler geçirilýär we sebit hem-de halkara derejesinde netijeli hyzmatdaşlyk gatnaşyklary amala aşyrylýar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýokary derejedäki sebitleýin maslahatyň işine gatnaşmagy, ýurdumyzyň adam hukuklaryny goramak çygrynda halkara hyzmatdaşlygyna ygrarlydygyny ýenede bir gezek subut edýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili “Bütindünýä migrasiýa boýunça ylalaşygyny ýerine ýetirmek babatda Merkezi Aziýa döwletleriniň hökümetlerine ýardam bermek” atly bilelikdäki maksatnamany ara-alyp maslahatlaşmak boýunça onlaýn maslahata gatnaşdy
2023-nji ýylyň 21-nji sentýabrynda Merkezi Aziýanyň bäş ýurdunyň gyzyklanýan taraplarynyň wekilleriniň, şeýle hem bu başlangyja gatnaşýan BMG-niň agentlikleriniň (Migrasiýa boýunça halkara gurama, BMG-niň Ösüş Maksatnamasy we ÝUNESKO) we Merkezi Aziýa ýurtlaryndaky BMG-nyň Hemişelik utgaşdyryjylarynyň edaralaryndan wekilleriň gatnaşmagynda “Bütindünýä migrasiýa boýunça ylalaşygyny ýerine ýetirmek babatda Merkezi Aziýa döwletleriniň hökümetlerine ýardam bermek” atly bilelikdäki maksatnamany ara alyp maslahatlaşmak boýunça onlaýn maslahat geçirildi. Türkmen tarapyndan bu maslahata Bütindünýä migrasiýa boýunça ylalaşygyny durmuşa geçirmek boýunça Pudagara iş toparynyň işine gatnaşýan Türkmenistanyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň wekilleri, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Ara alyp maslahatlaşmanyň çäginde oňa gatnaşyjylar agza ýurtlaryň BMG Baş Assambleýasynyň 2022-nji ýylyň 7-nji iýunynda bir agyzdan kabul edilen Migrasiýa meselelerine syn bermek boýunça Halkara forumynyň netijeleri baradaky Jarnamasynda kesgitlenen ileri tutulýan ugurlaryna laýyklykda, durmuşa geçiriljek Bilelikdäki maksatnamanyň maksady, meýilleşdirilen netijeleri we işleri, şeýle hem bu Bilelikdäki maksatnamanyň BMG-nyň Durnukly ösüş boýunça hyzmatdaşlyk Çarçuwalarynyň Bütindünýä migrasiýa boýunça ylalaşygy, 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibi we DÖM bilen arabaglanyşykly durmuşa geçirilmeginde nähili goşandynyň boljakdygy baradaky maglumat bilen tanyşdylar.
Çäräniň ahyrynda taraplar Bütindünýä migrasiýa boýunça ylalaşygy durmuşa geçirmek boýunça Bilelikdäki maksatnamany durmuşa geçirmekde hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili YHG-nyň korrupsiýa garşy göreşýän edaralaryň we adalatçylaryň hyzmatdaşlygy boýunça Sebitleýin merkeziniň hyzmatdaş döwletleriniň Baş Assambleýasynyň wirtual görnüşindäki maslahatyna gatnaşdy
2023-nji ýylyň 21-nji sentýabrynda YHG-nyň korrupsiýa garşy göreşýän edaralaryň we adalatçylaryň hyzmatdaşlygy boýunça Sebitleýin merkeziniň hyzmatdaş döwletleriniň Baş Assambleýasynyň maslahaty wirtual görnüşde geçirildi.
Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy (YHG) 1985-nji ýylda Merkezi Aziýa we Ýakyn Gündogar ýurtlary tarapyndan döredilen sebitara döwletara ykdysady guramadyr we üç esaslandyryjy ýurt bolan Eýran, Päkistan we Türkiýe tarapyndan 1977-nji ýylyň 12-nji martynda gol çekilen Izmir şertnamasy esasynda hereket eden Ösüş üçin sebitleýin hyzmatdaşlyk guramasynyň oruntutarydyr.
Çärä YHG-na agza döwletleriň korrupsiýa garşy göreşýän edaralaryň we adalatçylaryň edaralarynyň wekilleri, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň wekili gatnaşdy.
Çäräniň gün tertibinde YHG-nyň korrupsiýa garşy göreşýän edaralaryň we adalatçylaryň hyzmatdaşlygy boýunça Sebitleýin merkeziniň döretmek üçin görülýän ädimleriň tanyşdyrylyşy, şeýle hem onuň işe işe girizilmegi zerurlyklar barada pikir alyşmalar we teklip edilýän islendik okuw hem amaly çäreler göz öňünde tutuldy.
Çäräniň dowamynda onuň gün tertibine girizlen meseleler boýunça çykyş etmek üçin milli wekiliýetleriň agzalaryna söz berildi. Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili hem öz gezeginde ýurdumyzda Türkmenistanyň hormatly Prezidenti tarapyndan bu ugurda alnyp barylýan işler, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek boýunça alyp barýan işleri hem-de bu ugurdaky halkara hem sebit hyzmatdaşlygy barada gürrüň berdi.
Çäräniň ahyrynda taraplar YHG-na agza döwletleriň korrupsiýa garşy göreşýän edaralaryň we adalatçylaryň edaralarynyň arasyndaky sebitara gatnaşyklary güýçlendirmek üçin hyzmatdaşlygy has-da giňeltmäge taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýeti Aziýa-Ýuwaş umman milli adam hukuklary edaralarynyň forumynyň 28-nji ýyllyk umumy ýygnagynyň we konferensiýanyň işine gatnaşdy
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil- Adalatçy Ý. Gurbannazarowanyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýeti Hindistan Respublikasyna iş saparyň çäklerinde 2023-nji ýylyň 20-nji sentýabrynda Aziýa-Ýuwaş umman milli adam hukuklary edaralarynyň forumynyň 28-nji ýyllyk umumy ýygnagyna we 21-nji sentýabrda Adam hukuklary hakyndaky Ählumumy jarnamanyň 75 ýyllygyna we milli adam hukuklary edaralaryň we Pariž ýörelgeleriniň 30 ýyllygyna bagyşlanan konferensiýanyň işine gatnaşdy.
Her ýylda geçirilýän Aziýa-Ýuwaş ummany forumy –bu APF-iň agzalarynyň we geňeşçileriniň duşuşygy bolmak bilen, ýyllyk edilen işlere, ýetilen sepgitlere seljerme geçirmäge mümkinçilik berýär. Forumyň maksatnamasy guramanyň saýlawly wezipelerine saýlawlary geçirmegi, guramanyň ol ýa-da beýleki ugurlar boýunça syýasatyny kabul etmegi, ýyllyk audit barlaglarynyň geçirilişini tassyklamagy öz içine alýar. Forum, oňa agza edaralaryň, hyzmatdaşlaryň we beýleki gyzyklanýan taraplaryň arasynda aragatnaşyk saklamak, bilimleri alyşmak we özara gyzyklanýan meseleleri ara alyp maslahatlaşmak üçin meýdança bolup hyzmat edýär.
Konferensiýanyň açylyş dabarasynda Hindistan Respublikasynyň Prezidenti, hanym Droupadi Murmu, Aziýa-Ýuwaş umman milli adam hukuklary edaralarynyň forumynyň Başlygy, Koreýa Respublikasynyň Milli Adam hukuklary institutynyň Başlygy Doo Hwan Song, Milli Adam hukuklary edaralarynyň Ählumumy Bileleşiginiň (GANHRI) Sekretary, hanym Amina Buaýaç we Hindistan Respublikasynyň Milli Adam Hukuklary Komissiýasynyň Başlygy, jenap Arun Kumar Mişra we beýleki ýokary derejeli wekiller çykyş etdiler. Soňra konferensiýa oňa gatnaşyjy wekiliýetleriň ýolbaşçylarynyň we adam hukuklary boýunça hünärmenleriň çykyş etmekleri bilen ýörite döredilen bölümçelerde öz işini dowam etdi. Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa hem öz çykyşynda biziň ýurdumyzda Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramakda toplanan tejribe hakynda, şol sanda APF bilen bilelikde amala aşyrylan işler we öňde durýan wezipeler barada gürrüň berdi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekiliýetiniň Aziýa-Ýuwaş ummany milli adam hukuklary edaralarynyň forumynyň bu çärelerine gatnaşmagy, ýurdumyzyň adam hukuklaryny goramak çygrynda halkara hyzmatdaşlygyna ygrarlydygyny ýenede bir gezek subut edýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýetiniň Hindistan Respublikasyna iş sapary başlandy
Şu gün BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýardam bermeginde guralan Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil- Adalatçy Ý. Gurbannazarowanyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň Hindistan Respublikasyna iş sapary başlandy.
Saparyň çäklerinde türkmen wekiliýetiniň Adam hukuklary hakyndaky Ählumumy jarnamanyň 75 ýyllygyna we milli adam hukuklary edaralaryň we Pariž ýörelgeleriniň 30 ýyllygyna bagyşlanan Aziýa-Ýuwaş umman milli adam hukuklary edaralarynyň forumynyň 28-nji ýyllyk umumy ýygnagynyň we konferensiýanyň işine gatnaşmagy hem-de ol ýerde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil- Adalatçynyň biziň ýurdumyzda Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramakda toplanan tejribe hakynda, şol sanda APF bilen bilelikde amala aşyrylan işler barada çykyş etmegi göz öňünde tutulan.
Her ýylda geçirilýän Aziýa-Ýuwaş ummany forumy –bu APF-iň agzalarynyň we geňeşçileriniň duşuşygy bolmak bilen, ýyllyk edilen işlere, ýetilen sepgitlere seljerme geçirmäge mümkinçilik berýär. Forumyň maksatnamasy guramanyň saýlawly wezipelerine saýlawlary geçirmegi, guramanyň ol ýa-da beýleki ugurlar boýunça syýasatyny kabul etmegi, ýyllyk audit barlaglarynyň geçirilişini tassyklamagy öz içine alýar. Forum, oňa agza edaralaryň, hyzmatdaşlaryň we beýleki gyzyklanýan taraplaryň arasynda aragatnaşyk saklamak, bilimleri alyşmak we özara gyzyklanýan meseleleri ara alyp maslahatlaşmak üçin meýdança bolup hyzmat edýär.
Adatça, Forumyň geňeşçileri APF agzalaryndan başga-da, Birleşen Milletler Guramasynyň agentlikleriniň, Milli adam hukuklary edaralarynyň Ählumumy Bileleşiginiň, Milli Adam hukuklary edaralarynyň (NHRI) APF-iň agzalygyna ýüz tutan ýa-da ýüz tutmak isleýän wekilleri, şeýle hem beýleki gyzyklanma bildirýän taraplar synçylar hökmünde gatnaşmak üçin çagyrýarlar.
Aziýa-Ýuwaş ummany forumy Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň Milli adam hukuklary edaralaryň Ählumumy Bileleşiginde akkreditirlenmeginde we adam hukuklarynyň ýerine ýetirilişine gözegçilik ediji edara hökmünde mümkinçiliklerini ýokarlandyrmakda esasy halkara hyzmatdaşy bolup durýandygyny bellemek gerek.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekiliýetiniň Aziýa-Ýuwaş umman milli adam hukuklary edaralarynyň forumynyň bu çärelerine gatnaşmagy, milli adam hukuklary edaranyň wekillerine Milli Adam hukuklary edaralaryň Ählumumy Bileleşiginden (GANHRI) degişli akkreditasiýany almakda oňyn daşary ýurt tejribesi bilen tanyşmaga, şeýle hem adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak ugrundaky bilimleri we tejribeleri paýlaşmaga giň mümkinçilikleri döreder.
Gazagystanda adam hukuklaryny goramak we hukugyň hökmürowanlygy boýunça halkara maslahaty geçirildi
7-8-nji sentýabrda Gazagystan Respublikasynyň Konstitusion kazyýetinde Gazagystanyň Konstitusiýa gününe bagyşlanyp we Adam hukuklary hakyndaky Ähliumumy Jarnamanyň 75 ýyllygy mynasybetli «Konstitusiýa hukugy: hemmeler üçin mertebe, azatlyk we adalat» atly halkara maslahaty geçirildi.
Gazagystan Respublikasynda geçirilen bu dialog meýdançasyna dünýäniň otuzdan gowrak ýurdundan, şol sanda Ýewropadan, Aziýadan we Afrikadan konstitusion kazyýetleriň kazylaryny, adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliň we hukuk goraýjy edaralaryň wekilleriniözünde jemländigini bellemek gerek.
Çärä Gazagystan Respublikasynyň Prezidentiniň Diwanynyň, döwlet edaralarynyň ýolbaşçylary, Parlamentiň deputatlary, Baş Prokuror, Adam hukulary boýunça Ygtyýarly wekil, hukuk hem ylmy jemgyýetçiligiň wekilleri, şeýle hem Ýewropanyň hukuk arkaly demokratiýa Komissiýasynyň (Wenesiýa komissiýasy), BMG,ÝHHG,ÝB, Ýewropa Geňeşi, Halkara hukuk hyzmatdaşlygy boýunça German fondy (IRZ), Adam hukuklary boýunça Ýewropa Kazyýeti ýaly halkara guramalaryň wekilleri, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň wekili gatnaşdylar.
Gazagystan Respublikasynyň Konstitusion kazyýetiniň başlygy, hanym Elwira Azimowa, Gazagystanyň Konstitusiýa güni we Adam hukuklary hakyndaky Ähliumumy Jarnamanyň 75 ýyllygy mynasybetli gutlap, giriş sözi bilen çäräni açdy. Soňra maslahat konstitusiýa hukugy we adam hukuklary boýunça bilermenleriň çykyş etmekleri we tejribe alyşmaklary bilen tematiki sessiýalarda özi işini dowam etdi.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Prezidenti, hormatly Serdar Berdimuhamedowyň ynsanperwer syýasaty we Türkmen Halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy hormatly Gurbanguly Berdimuhamedowyň oňyn başlangyçlary netijesinde biziň ýurdumyzda halk häkimiýetiniň edaralaryny ösdürmek hem-de adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek boýunça oňyn özgertmeler amala aşyrylýar. Ýurdumyzda esasy maksady adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmeklige hem-de kanunyň hökmürowanlygyny ilerletmeklige gönükdirilen halk häkimiýetiniň iň ýokary edarasy bolan Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň we adam hukuklary boýunça garaşsyz edara - Türkmenistandaky Adam hukuklary boýunçy Ygtyýarly wekiliň institutynyň döredilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr.
Türkmenistan ýurduň durnukly ösüşi üçin adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek hem-de kanunyň hökmürowanlygyny ilerletmek meselelerine möhüm hem ilkinji derejeli ähmiýet berýär. Ýurtda durnukly ösüşi üpjün etmek boýunça, şol sanda adam hukuklary we kanunyň hökmürowanlygy çygrynda döwlet syýasaty dürli döwlet maksatnamalaryny, milli strategiýalary we hereketleriň milli meýilnamalaryny kabul etmek arkaly ulgamlaýyn we toplumlaýyn esasda amala aşyrylýar.
Bu çäre oňa gatnaşyjylaryň konstitusion hukugy we adam hukuklary boýunça bilimlerini we başarnyklaryny mundan beýläk-de kämilleşdirmekde hem-de tejribe alyşmakda oňat platforma bolup hyzmat etdi.
Oňa gatnaşyjylar halkara derejesinde adam hukuklary we kanunyň hökmürowanlygy babatynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ilerletmekde konferensiýanyň möhüm ornuny bellediler.
Adalatçynyň diwanynyň wekiliniň bu çärä gatnaşmagy, Türkmenistanyň adam hukuklaryny we azatlyklaryny şeýle hem kanunyň hökmürowanlygyny ilerletmek boýunça halkara hyzmatdaşlygyna ygrarlydygyna ýene bir gezek şaýatlyk edýär
Türkmenistanyň Hökümeti bilen BMG-nyň arasynda durnukly ösüş çygrynda hyzmatdaşlygyň 2021-2025-nji ýyllar üçin Çarçuwaly Maksatnamasynyň ýerine ýetirilişine orta möhletleýin syn bermek boýunça duşuşyk geçirildi
6-njy sentýabrda Adalat köşgünde Türkmenistanyň Hökümeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş çygrynda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň ýerine ýetirilişine orta möhletleýin syn bermek üçin BMG-niň halkara bilermeni Rastislaw Wrbenskiniň 1-nji topara girýän milli hyzmatdaşlar bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşyga 1-nji toparyň agzasy, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdy. Duşuşykda Türkmenistan bilen BMG-niň arasyndaky hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň durmuşa geçirilmeginiň oňyn netijeleri beýan edildi. Gatnaşanlar gazanylan netijeleri we üstünlikleri, şeýle hem maksatnamany durmuşa geçirmekde ýüze çykan kynçylyklary ara alyp maslahatlaşdylar.
Türkmenistan bilen BMG-niň arasyndaky hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň ýerine ýetirilişine orta möhletleýin syn bermek boýunça geçirilen duşuşyk durnukly ösüşiň möhümdigini we öňde goýlan maksatlara ýetmekde bilelikdäki tagallalaryň zerurdygyny tassyklady. Duşuşykda bellenilişi ýaly, Türkmenistan we BMG-sy ýurduň we onuň ilatynyň abadançylygynyň bähbidine hyzmatdaşlygy hem-de bu maksatnamany durmuşa geçirmek boýunça bilelikdäki işi dowam etdirer.
Ilat we ösüş boýunça halkara maslahatynyň Hereketler maksatnamasynyň ýerine ýetirilişini ara alyp maslahatlaşmak boýunça maslahat geçirildi
2023-nji ýylyň 6-njy sentýabrynda Aşgabat şäheriniň “Ýyldyz” myhmanhanasynda 1994-nji ýyldaky Ilat we ösüş boýunça halkara maslahatynyň Hereketler maksatnamasynyň durmuşa geçirilişindäki öňegidişlikleri ara alyp maslahatlaşmak boýunça maslahat geçirildi.
Hereketler maksatnamasynyň durmuşa geçirilişindäki ösüşleri ara alyp maslahatlaşmaga bagyşlanyp geçirilen maslahatda, Türkmenistanyň ösüşi bilen baglanyşykly wajyp soraglar ara alnyp maslahatlaşyldy. Maslahata Türkmenistanyň dürli ministrlikleriniň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň we BMG-niň Ilat gaznasynyň (UNFPA) ýolbaşçylary hem-de wekilleri gatnaşdylar.
Çykyş edenler adam we onuň ösüşi baradaky aladany mundan beýläk-de ösdürmek Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrydygy hakynda aýtdylar. Şeýle hem olar bu maslahatyň Ilat we ösüş boýunça halkara maslahatynyň çäginde Türkmenistanyň gazananlaryny ara alyp maslahatlaşmak we bu maksatnama boýunça geçiriljek Sebitleýin maslahata taýýarlyk üçin oňat platforma bolup durýandygyny bellediler.
Maslahatda Türkmenistanda demografiki durnuklylygy üpjün etmek, şeýle hem reproduktiw saglygy goraýyş hyzmatlaryna ähliumumy elýeterlilik meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmenistanyň bu ugurdaky üstünlikleri we ileri tutulýan ugurlary barada nygtalyp geçildi.
Bu maslahat, ilat we ösüş üçin möhüm orny bolan Ilat we ösüş boýunça halkara maslahatynyň Hereketler maksatnamasynyň kabul edilmeginiň 30 ýyllygynyň çäginde geçirildi. Maksatnama 1994-nji ýylda geçirilen halkara maslahatynda tassyklandy we bu ugurdaky ähliumumy pikirlenmäniň düýpli öňe gidendigini alamatlandyrdy.
Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak boýunça iş duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 11-nji awgustynda BMG-niň Ilat gaznasy bilen hyzmatdaşlygyň çäginde Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak babatynda tehniki ýardam bermegi ara-alyp maslahatlaşmak boýunça iş duşuşygy sanly ulgam arkaly geçirildi. Bu iş duşuşygyna BMG-niň Ilat gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri we Gender deňligi hem-de zenanlaryň reproduktiw saglygy boýunça BMG-niň Ilat gaznasynyň halkara bilermeni Aýsel Wazirowa gatnaşdy.
Duşyşygyň barşynda taraplar bilelikdäki hyzmatdaşlygyň geljekki ugurlaryny, hususan-da Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň gender deňligi we zenanlaryň reproduktiw saglygy babatynda bilimlerini we ukyplaryny mundan beýläk-de pugtalandyrmak boýunça çäreleriň giň toplumyny öz içine alýan tehniki ýardam bermek taslamasynyň çäklerinde geçirilmegi meýilleşdirilýän çäreleri ara alyp maslahatlaşdylar. Şunda halkara derejeli bilermen, hanym Aýsel Wazirowa Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda Türkmenistanda zenanlaryň reproduktiw saglygy we gender deňligini üpjün etmek babatynda oňyn tejribäniň gazanylandygyny, bu ugruň pugta milli hukuk binýadynyň döredilendigini aýratyn belläp geçdi. Şunuň bilen baglylykda, ol zenanlaryň reproduktiw saglygyny we gender deňligini üpjün etmek meselelerinde ýurduň beýleki döwlet edaralary bilen birlikde ýurtda adam hukuklary boýunça milli garaşsyz edara hökmünde Adalatçynyň diwanynyň ornunyň uludygyny belledi.
BMG-niň Ilat gaznasy Adalatçynyň diwanynyň strategik hyzmatdaşlarynyň biridir. Bilelikdäki hyzmatdaşlygyň çäginde Adalatçynyň diwanynyň adam hukuklarynyň dürli ugurlary babatynda mümkinçiliklerini pugtalandyrmak boýunça işjeň hyzmatdaşlyk alnyp barylýar.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini pugtalandyrmakda mundan beýläkde hyzmatdaşlygy giňeltmäge we bilelikdäki çäreleri geçirmäge taýýardyklaryny mälim etdiler.
“Ilaty durmuş taýdan goramak we adam söwdasynyň öňüni almak” boýunça tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 1-nji awgustynda Türkmenistan bilen Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Halkara ösüş baradaky agentliginiň (USAID) arasyndaky hyzmatdaşlygyň çäginde “Ilaty durmuş taýdan goramak we adam söwdasynyň öňüni almak” atly tema bagyşlanan tegelek stol geçirildi.
Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginde geçirilen bu duşuşyga adam söwdasyna garşy göreş boýunça milli iş toparynyň agzalary, Türkmenistanyň Mejlisiniň, ýurduň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, Baş prokuraturanyň, Türkmenistanyň jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çäre Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2019-2022-nji ýyllar üçin Hereket milli meýilnamasynyň (CTIP) we HMM täze taslamasynyň maksatlarynyň we wezipeleriniň çäklerinde geçirildi.Duşuşykda mejbury zähmeti ýok etmek we onuň öňüni almak boýunça okuw maslahatlary arkaly öňdebaryjy tejribe alyşmak, meýilnamanyň Milli iş topary bilen bilelikde Hereketleriň milli meýilnamasynyň täze görnüşiniň taslamasynyň işlenip düzülmegi ýaly bu ugurda hyzmatdaşlyk etmegiň geljekki ugurlary bellendi.
Merkezi Aziýa sebitinde we onuň çäklerinden daşarda adam söwdasy meselesiniň wajyplygyny göz öňünde tutup, Türkmenistanyň Hökümeti adam söwdasyna garşy göreşiň kanunçylyk we institusional düzümine uly ähmiýet berýär.
Okuw maslahatynyň maksady, ýurdymyzda bu ugurda alnyp barylýan işlerde ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşmakdan yabarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň wekili bilen onlaýn duşuşyk geçirildi
2023-nji ýylyň 31-nji iýulynda Türkmenistanyň Adalatçysy bilen BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň täze bellenen wekili hanym Matilda Bogneriň arasynda onlaýn duşuşyk geçirildi.
Onlaýn duşuşygyň dowamynda, taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak, şeýle hem Aziýa-Ýuwaş umman sebitiniň Forumynyň (APF) baha beriş toparynyň teklipleriniň ileri tutulýan ugurlaryny, şertnamalaýyn guramalar bilen hyzmatdaşlyk etmek, hususan-da alternatiw hasabatlary ibermek we Adam hukuklary boýunça global bileleşigi (GANHRI) bilen hyzmatdaşlyk etmek we adam hukuklary barada habarlylygy ýokarlandyrmak meseleleriniň üstünde durup geçdiler.
Söhbetdeşlikde beýan edilişi ýaly, BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasy Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň iň esasy we ileri tutulýan halkara hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda bu guramanyň wekili hanym Matilda Bogner hyzmatdaşlyk we adam hukuklarynyň ilerledilmeginde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň möhüm orny barada belläp geçdi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini pugtalandyrmakda we bilelikdäki çäreleri geçirmekde hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de güýçlendirmäge taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýetiniň Gruziýa iş sapary tamamlandy
Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýetiniň 2023-nji ýylyň 25-28-nji iýuly aralygyndaky iş sapary tamamlandy.
Saparyň çäginde 25-nji iýulda Gruziýanyň Halk Goragçysynyň edarasynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekili- Adalatçy Y. Gurbannazarowanyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet kabul edildi. Gruziýanyň Halk Goragçysy jenap Lewan Ioseliani bilen bolan duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň wekiliýeti Gruziýanyň Halk Goragçysynyň edarasynyň işi, sebitleýin edaralary we diwanyň institusional gurluşy bilen tanyşdyryldy. Duşuşykda aýdylyşy ýaly, Gruziýanyň Halk Goragçysy ýurtda 1995-nji ýyldan bäri hereket edýär we Milli adam hukuklary edaralaryň global bileleşiginde (GANHRI) "A" derejesi bar. Gruziýanyň Halk Goragçysynyň edarasynda sebitleýin edaralary bilen bilelikde jemi 170 işgär we hünärmen işleýär. Edara halkara guramalar we hökümete dahylsyz guramalar bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýär. Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekili- Adalatçy Y. Gurbannazarowa gruzin kärdeşine ýurtda Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda adam hukuklarynyň we azatlyklaryny üpjün etmek çygrynda amala aşyrylýan özgertmeler, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň alyp barýan işleri barada maglumat berdi. Şunda taraplar iki ýurduň arasynda ýola goýlan dostlykly gatnaşyklaryň wajypdygyny belläp geçdiler we adam hukuklary babatynda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşdylar.
Şeýle hem, 25-nji iýulda türkmen wekiliýeti Milli öňüni alyş mehanizminiň (MÖM) wekilleri, gender meselesi boýunça bölüm we Raýdaşlyk merkezi bilen duşuşyklary geçirdi we ol duşuşyklarda hyzmatdaşlygy we tejribe alyşmagy ösdürmek boýunça meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Saparyň indiki güni türkmen wekiliýetiniň Gruziýanyň Halk Goragçysynyň Goridäki sebitleýin edarasy bilen tanyşmaga mümkinçiligi boldy we ol ýerde Gruziýanyň Halk Goragçysynyň Sebitler bilen işleşmek boýunça bölüminiň ýolbaşçysy jenap Georgiý Talakadze hem-de sebitleýin edaranyň baş hünärmeni hanym Anna Janiaşwili bilen duşuşyklary geçirildi. Duşuşykda Gruziýanyň Halk Goragçysynyň edarasynyň işgärleri Gruziýanyň Halk Goragçysynyň sebitlerdäki işiniň guralşy we sebitleýin edaranyň ýerli häkimiýetler bilen nähili işleýändigini barada düşündirdiler.
27-nji iýulda türkmen wekiliýetiniň Gruziýanyň Halk Goragçysynyň edarasynyň çaganyň hukuklary, maýyplaryň hukuklary bölümleri bilen, şeýle hem deňlik bölümi bilen netijeli duşuşyklary geçirdi. Duşuşyklarda türkmen wekiliýeti bölümleriň adam hukuklaryny ilerletmek boýunça alyp barýan işleri bilen tanyşdylar.
Türkmen wekiliýetiniň Gruziýa amala aşyran saparynyň soňky güni 28-nji iýulda Gruziýanyň Halk Goragçysynyň edarasynyň Adam hukuklary boýunça bilim bölümi duşuşygy geçirildi, we ol ýerde wekiliýet agzalary ähli jikme-jiklik we degişli maglumatlar bilen tanyşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleriniň Gruziýa amala aşyran bu sapary, Adalatçynyň diwanynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy bilen bilelikdäki “Türkmenistanyň Adalatçynyň institusional mümkinçiliklerini pugtalandyrmak” taslamasynyň çäginde Gruziýanyň Halk Goragçysynyň tejribesini öwrenmek maksady bilen geçirildi.
2023-nji ýylyň 24-nji iýulynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýetiniň Gruziýa iş sapary başlandy
Şu gün Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýardam bermeginde Türkmenistanda - Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň ýolbaçylygyndaky türkmen wekiliýetiň Gruziýa iş sapary başlandy.
Saparyň çäklerinde şu gün türkmen wekiliýetiniň Gruziýanyň Halk goragçysy, milli öňüni alyş mehanizmiň (MPM), gender meselesi boýunça bölümiň hem-de raýdaşlyk boýunça merkeziň wekilleri bilen duşuşyklary göz öňünde tutulan.
Iş saparyň maksady Gruziýanyň Halk goragçy edarasynyň merkezi edarasynyň, onuň bölümleriniň we sebitleýin edaralarynyň işi bilen tanyşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysy Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Ilçisi bilen duşuşdy
2023-nji ýylyň 19-njy iýulynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowa Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Ilçisi Stiwen Konlon bilen duşuşdy.
Duşuşykda jenap Stiwen Konlona ýurtda Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda adam hukuklarynyň we azatlyklaryny üpjün etmek çygrynda amala aşyrylýan özgertmeler, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň alyp barýan işleri barada maglumat berildi. Şunda taraplar iki ýurduň arasynda ýola goýlan dostlykly gatnaşyklaryň wajypdygyny belläp geçdiler we adam hukuklary babatynda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşdylar.
Duşuşygyň dowamynda hormatly myhman, Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda ýurtda amala aşyrylýan, esasy maksady durnukly ösüşi we halkyň abadançylygyny üpjün etmeklige gönükdirilen syýasy-ykdysady özgertmeleriň oňyn häsiýetini belläp geçdi.
Duşuşygyň dowamynda hormatly myhman ýurtda adam hukuklaryny öňe sürmekde garaşsyz edara hökmünde Adalatçynyň diwanynyň ornunyň ulydygyny hem belledi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň potensiýalyny ösdürmekde mundan beýläkde hyzmatdaşlygy giňeltmägä taýýardyklaryny mälim etdiler.
Hususy iş edaralarynyň işini kanuny tarapdan kadalaşdyrmak we adam söwdasynyň öňüni almak üçin işe kabul etmegiň adalatly ýörelgelerini ulanmak boýunça okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 19-njy iýulynda paýtagtymyzdaky “Arçabil” myhmanhanasynda Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň (UNODC) Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň çäginde adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatyna Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Milli işçi toparyň, Merkezi Aziýada howpsyz migrasiýanyň (SMICA), ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşykda adam söwdasy boýunça hadysalaryň global ýagdaýlary hakynda we olaryň öz gezeginde adamlary ekspluatirlemegiň täze görnüşleri we çemeleşmeleri bilen üýtgäp durýandygy we üstüniň ýetirilýändigi bellenilip geçildi. Merkezi Aziýa sebitinde we onuň çäklerinden daşarda adam söwdasy meselesiniň wajyplygyny göz öňünde tutup, Türkmenistanyň Hökümeti adam söwdasyna garşy göreşiň kanunçylyk we institusional düzümine uly ähmiýet berýär. Şeýlelikde, 2016-njy ýylda “Adam söwdasyna garşy hereket etmek hakynda” Türkmenistanyň kanuny kabul edildi we 2018-nji ýylda bu kanunyň degişli kadalary döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirildi. 2017-nji ýylyň 1-nji noýabryndan 31-nji dekabry aralygynda Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirligi UNODC bilen hyzmatdaşlykda adam söwdasyna garşy göreş meselelerini düzgünleşdirýän Türkmenistanyň kanunçylygynyň, ýagny Türkmenistanyň adam söwdasyna garşy göreş babatynda milli kanunçylygynyň iki esasy resminamasyny öz içine alýan "Adam söwdasyna garşy hereket etmek hakynda" Türkmenistanyň Kanunyna we Türkmenistanyň Jenaýat kodeksine seljermesi geçirildi. Geçirilen seljerme milli kanunçylygyň BMG-niň Transmilli guramaçylykly jenaýatçylyga garşy göreşmek Konwensiýasynyň üstüni ýetirýän, Adam söwdasynyň öňüni almak, ýok etmek we jezalandyrmak boýunça Teswirnamasyna laýyk gelýändigini görkezdi. Şeýle hem, ýurdumyzda Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça Hereketleriň milli meýilnamasynyň birinji tapgyry 2022-nji ýylda tamamlandy we häzirki wagtda bu resminamanyň 2023-2025-nji ýyllar üçin ikinji tapgyry işlenip taýýarlanylýar.
Çäräniň maksady, adam söwdasynyň öňüni almak maksady bilen hususy işgärler agentlikleriniň işini hukuk taýdan kadalaşdyrmak boýunça tejribe alyşmakdan ybarat boldy.
Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar babatda halkara Paktyň ýerine ýetirilişi boýunça Türkmenistanyň üçünji döwürleýin hasabatynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça maslahat geçirildi
2023-nji ýylyň 12-13-nji iýulynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar babatda halkara Paktyň ýerine ýetirilişi boýunça Türkmenistanyň üçünji döwürleýin hasabatynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça iki günlik okuw maslahaty geçirildi
Bu çäre, Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy (BMGÖM) we Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty tarapyndan bilelikde durmuşa geçirilýän "Türkmenistanda adam hukuklary babatynda 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegine ýardam" atly taslamanyň çäginde geçirildi. BMG-niň Ösüş Maksatnamasy BMG-niň adam hukuklary boýunça şertnamalaýyn edaralaryna milli hasabatlary taýýarlamakda Türkmenistan Hökümetiniň öňden gelýän hyzmatdaşydyr.
Türkmenistan Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar baradaky halkara Pakty 1997-nji ýylda tassyklady. Türkmenistan Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar baradaky halkara Paktyň ýerine ýetirilişi baradaky ilkinji döwürleýin hasabatyny 2011-nji ýylda tabşyrdy we ikinji döwürleýin hasabat bolsa 2016-njy ýylyň dekabrynda berildi.
Bu çärä, Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatynda halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmek boýunça Pudagara toparynyň iş toparynyň agzalary, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili, şeýle hem milli we halkara bilermenler gatnaşdylar.
Bu çäräniň maksady, Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar baradaky halkara Paktyň ýerine ýetirilişi baradaky döwürleýin hasabaty taýýarlamagyň usulyýetini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy ÝHHG-nyň metbugat azatlygy boýunça wekili bilen duşuşdy
10-nji iýulda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça Ygtyýarly wekil-Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowa Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň metbugat azatlygy boýunça wekili hanym Tereza Ribeýro bilen duşuşdy.
Duşuşykda taraplar ÝHHG-nyň dürli gurluşlarynyň arasyndaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň oňyn häsiýetine ünsi çekdiler. Üstünlikli özara gatnaşyklaryň mysaly hökmünde ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkezi bilen ýola goýlan netijeli aragatnaşyklary we bilelikdäki çäreleri getirmek bolar.
Duşuşykda bellenilişi ýaly, ÝHHG-nyň Türkmenistandaky merkezi Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň esasy we ileri tutulýan halkara hyzmatdaşlaryndan biridir. Bu nukdaýnazardan taraplar Adalatçynyň diwany bilen ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkeziniň arasynda özara peýdaly hyzmatdaşlygyň oňyn ösüşini bellediler. Mundan başga-da, halkyň durnukly ösüşini we abadançylygyny üpjün etmäge gönükdirilen, Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda ýurtda amala aşyrylýan syýasy we ykdysady özgertmeleriň oňyn häsiýeti bellenildi.
Duşuşykda hanym Tereza Ribeýra adam hukuklary boýunça milli edaranyň işi, Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak boýunça meýilleşdirilýän özgertmeleriň geljegi uly ugurlary barada maglumat berildi.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça Ygtyýarly wekil - Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowa Adalatçynyň Diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny goramagyň hemme ugurlaryny öz içine alýan garaşsyz edaradygyny belläp geçdi we onuň işiniň adam hukuklaryny, şol sanda adamyň söz azatlygy we köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde erkin maglumat almaga bolan hukuklarynyň goragyna gönükdirilendigini aýtdy.
Duşuşygynyň dowamynda hanym Tereza Ribeýro adamyň söz azatlygyna bolan hukuklaryny goramak boýunça ýurtda alnyp barylýan özgertmelere ýokary baha berdi we bu iki garaşsyz guramanyň adam hukuklaryny goramakdaky möhüm orny barada belläp geçdi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak üçin hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmernistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili Merkezi Aziýada hukugyň hökmürowanlygy Maksatnamasynyň sebitleýin dolandyryş komitetiniň mejlisine gatnaşdy
26-27-nji iýunda Gazagystanyň Astana şäherinde Merkezi Aziýada hukugyň hökmürowanlygy Maksatnamasynyň sebitleýin dolandyryş komitetiniň mejlisi geçirildi. Merkezi Aziýada hukugyň hökmürowanlygy Maksatnamasy (2020-2023) umumy gymmatlyklara we maksatlara esaslanýan Ýewropa Bileleşigi bilen Ýewropa Geňeşiniň arasyndaky hyzmatdaşlygyň çäginde işlenip düzülen. Maksatnamanyň esasy maksady, Ýewropa we beýleki halkara ülňülerine laýyklykda adam hukuklaryny, demokratiýany we kanunyň hökmürowanlygyny güýçlendirmek arkaly raýatlaryň durmuşyny gowulandyrmakdan ybaratdyr. Maksatnama, her bir ýurduň aýratynlyklaryny we zerurlyklaryny göz öňünde tutýan çemeleşmä esaslanýar.
Bu çärä Merkezi Aziýa (Gazagystan, Gyrgyzystan, Täjigistan, Türkmenistan we Özbegistan) ýurtlarynyň wekilleri, şol sanda prokuratura, kazyýet edaralarynyň, adalat ministrliginiň we Adalatçynyň diwanynyň wekillerinden ybarat wekilýetler gatnaşdylar. Duşuşyk Ýewropa Bileleşiginiň we Ýewropa Geňeşiniň hünärmenleri tarapyndan geçirildi. Hünärmenler adam hukuklary babatynda Merkezi Aziýada hukugyň hökmürowanlygy Maksatnamasynyň düzüjileri we usulyýetleri barada giňişleýin syn berdiler we bu ugurda tejribe alyşdylar.
Mejlisiň dowamynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili hem adam hukuklaryna bagyşlanan bölümde çykyş edip, hukugyň hökmürowanlygyny üpjün etmek babatynda ýurduň öňdebaryjy tejribesini paýlaşdy, hususan-da, ýurtda adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek boýunça Türkmenistanyň hormatly Prezidenti tarapyndan durmuşa geçirilýän özgertmeler, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny ilerletmek boýunça alyp barýan işleri bilen gatnaşyjylary tanyşdyrdy.
Adalatçynyň diwanynyň wekili öz çykyşynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň, şeýle hem ýaňy ýakynda tassyklanan Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň durnukly ösüş üçin kanunyň hökmürowanlygyny üpjün etmekdäki ähmiýetini belläp geçdi.
Çärä gatnaşyjylar bu ýygnagyň Merkezi Aziýa ýurtlarynda hukugyň hökmürowanlygyny mundan beýläk-de ilerletmekdäki ähmiýetini belläp geçdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleri üçin raýatlygy bolmadyk adamlar barada okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 21-nji iýunynda Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň Müdirligi (UNHCR) tarapyndan Adalatçynyň diwanynyň işgärleri üçin gurnalan okuw maslahaty geçirildi.
Bu okuw maslahaty Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň (UNHCR) Müdirliginiň wekiliýet agzalary, Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň (UNHCR) Müdirliginiň Merkezi Aziýadaky wekiliniň orunbasary Dumitru Lipkanu, şeýle hem Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary Komissarynyň Merkezi Aziýadaky wekiliniň raýatsyzlyk meseleleri boýunça geňeşçisi jenap Sergeý Gaýna we Müdirligiň Merkezi Aziýadaky wekiliniň gorag boýunça hünärmeni hanym Balžan Oşakbaýewa tarapyndan geçirildi.
Okuw maslahatynda taraplar Türkmenistanyň raýatlygy bolmadyk adamlar babatynda bar bolan Konwensiýalaryň esasylaryna goşulmagy bilen ýeten derejesini we öňdebaryjy tejribesini belläp geçdiler, şeýle hem raýatsyzlygy ýok etmek we öňüni almak boýunça alnyp barylýan döwlet syýasatynyň oňyn netijelerini we onuň hukuk esaslaryny bellediler.
Taraplar Türkmenistanyň raýatsyzlygy ýok etmek boýunça 2024 nji ýyl üçin ähliumumy maksatlara ýetmek boýunça alyp barýan syýasatynyň oňyn ösüş depginini belläp geçdiler. Hususan-da Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň (UNHCR) Müdirliginiň wekilleri Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň tassyklan Türkmenistanda raýatsyzlygy ýok etmek boýunça 2019-2024-nji ýyllar üçin milli maksatnamasynyň möhüm ornuny bellediler.
Okuw maslahatynyň maksady Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleriniň raýatsyzlygy ýok etmek ugrundaky işlerde mümkinçiliklerini güýçlendirmek, şeýle hem raýatsyzlygy ýok etmek we öňüni almak boýunça halkara standartlar we öňdebaryjy tejribe bilen tanyşmak boldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleri “Milli azlyklaryň wekilleri bilen geňeşmek mehanizmini öňe sürmek boýunça ÝHHG-niň iň oňat tejribeleri” atly tegelek stola gatnaşdylar
2023-nji ýylyň 15-nji iýunynda Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Milli azlyklaryň işleri boýunça Ýokary Komissarynyň ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi bilen bilelikde we Türkmenistanyň döwlet edaralary bilen hyzmatdaşlykda guralan “Milli azlyklaryň wekilleri bilen geňeşmek mehanizmini öňe sürmek” atly tegelek stol geçirildi.
Çärä Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, Adalatçynyň diwanynyň we Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň wekilleri gatnaşdylar.
Estoniýa Respublikasyndan we Litwa Respublikasyndan gelen halkara bilermenler seminaryň üstünlikli bolmagyna goşant goşdular we milli azlyklaryň hukuklaryny we azatlyklaryny öňe sürmek we üpjün etmekde boýunça öz ýurtlarynyň tejribeleri bilen paýlaşdylar. Şol bir wagtyň özünde, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Milli azlyklaryň işleri boýunça Ýokary Komissarynyň ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi bilen Türkmenistanyň döwlet edaralarynyň arasynda integrasiýa syýasaty bilen baglanyşykly dürli meseleler boýunça hyzmatdaşlygyň bar bolan we täze mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Bu çäräniň esasy maksady, milli azlyklar üçin maslahat beriş mehanizmini döretmek we milli azlyklaryň hukuklaryny üpjün etmek ugrunda Adam hukuklary baradaky 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyny durmuşa geçirmek baradaky boýunça Türkmenistanyň tagallalaryna goldaw bermekden ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy ÝHHG-nyň milli azlyklaryň işi boýunça Ýokary komissary bilen duşuşdy
12-nji iýunda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil- Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowa bilen ÝHHG-nyň milli azlyklaryň işi boýunça Ýokary komissary, jenap Kaýrat Abdrahmanowyň arasynda duşuşyk geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda jenap Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda ýurtda amala aşyrylýan, esasy maksady durnukly ösüşi we halkyň abadançylygyny üpjün etmeklige gönükdirilen syýasy-ykdysady özgertmeleriň oňyn häsiýetini belläp geçdi. Hususan-da, jenap Kaýrat Abdrahmanow ýurtda durmuşa geçirilýän şäher gurluşyk syýasatynyň ajaýyplygyna aýratyn ünsi çekdi we täze gurulýan Arkadag şäheriniň Durnyukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmekdäki möhüm ornuny belläp geçdi.
Duşuşykda taraplar ÝHHG-nyň dürli gurluşlarynyň arasyndaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň oňyn häsiýetine ünsi çekdiler. Özara gatnaşyklaryň üstünlikli mysaly hökmünde, ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkezi bilen ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlygy we bilelikde geçirilen çäreleri getirmek bolar.
Duşuşykda aýdylyşy ýaly, ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkezi we bu guramanyň beýleki gurluşlary Adalatçynyň diwanynyň adam hukuklaryny goramak ugrundaky esasy hyzmatdaşlarynyň biridir. Adalatçynyň diwany bilen ÝHHG-nyň dürli gurluşlarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň çäginde adam hukuklarynyň dürli ugurlarynda birnäçe işler durmuşa geçirildi. Şu nukdaýnazardan iki guramanyň arasyndaky netijeli hyzmatdaşlygyň dowam etmegine uly ähmiýet berilýär.
Duşuşygyň dowamynda hormatly myhmana milli adam hukuklary institutyň alyp barýan işleri we Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak üçin hyzmatdaşlygyň geljegi uly ugurlary barada maglumat berildi.
Duşuşygyň dowamynda jenap Kaýrat Abdrahmanow ýurtda adam hukuklaryny öňe sürmekde garaşsyz edara hökmünde Adalatçynyň diwanynyň ornunyň ulydygyny belledi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň potensiýalyny ösdürmekde mundan beýläkde hyzmatdaşlygy giňeltmägä taýýardyklaryny mälim etdiler
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanyny wekilleri adamyň at-abraýyny peseldýän ýa-da mertebesini kemsidýän hereketlere garşy halkara standartlaryny Milli kanunçylyga ornaşdyrmak boýunça onlaýn okuw maslahatyna gatnaşdylar
2023-nji ýylyň 7-8-nji iýunynda iki günlik adamyň at-abraýyny peseldýän ýa-da mertebesini kemsidýän hereketlere garşy halkara standartlaryny Milli kanunçylyga ornaşdyrmak boýunça onlaýn okuw maslahaty geçirildi. Bu maslahat ÝHHG tarapyndan “Köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň azatlygy we pikirlerini erkin beýan etmekleri bilen bagly, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň ýagdaýlarynyň ýerine ýetirmeginde ýardam etmek” atly taslamasynyň çäginde gurnaldy.
Bu çäre, 2021-2025-nji ýyllar üçin HMM-niň amala aşyrylmagynda milli edaralaryň wekilleri üçin adamyň at-abraýyny peseldýän ýa-da mertebesini kemsidýän hereketlere garşy halkara standartlarynyň teklipleri we oňyn tejribesi bilen tanyşdyran halkara bilermenler Awstriýa döwletindäki jenap Andreý Rihter we Gruziýa döwletindäki jenap Mamuka Andguladze dagynyň gatnaşmagynda geçirildi.
Çäräniň maksady köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň we degişli edaralaryň wekilleriniadamyň at-abraýyny peseldýän ýa-da mertebesini kemsidýän hereketlere garşy halkara standartlarynyň we olary milli kanunçylyga ornaşdyrmak tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Mejlisiniň maslahatynda Türkmenistanyň Adalatçysy, Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçynyň işi we ýurtda adam hukuklary babatda ýagdaýyň 2022-nji ýylyň jemi boýunça Maglumaty bilen çykyş etdi
2023-nji ýylyň 3-nji iýunynda Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň ikinji maslahaty geçirildi. Bu maslahatda “ Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň talaplaryna laýyklykda, Mejlisiň deputatlarynyň öňünde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçynyň işi we ýurtda adam hukuklary babatda ýagdaýyň 2022-nji ýylyň jemi boýunça altynjy ýyllyk Maglumaty bilen Türkmenistanyň Adalatçysy çykyş etdi.
Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa ýyllyk maglumaty bilen çykyş edip, ýurdumyzda adamyň raýatlyk, syýasy, ykdysady, durmuş we medeni hukuklaryny üpjün etmek we ol hukuklary gyşarnyksyz berjaý etmäge gönükdirilen ýurdymyzda alnyp barylýan giň gerimli işler barada belläp geçdi. Şeýle-de täze çagyrylyşyň deputatlaryna bu garaşsyz edaranyň ähmiýeti, onuň wezipe-borçlary, ygtyýarlyklary we geçen ýylyň dowamynda alnyp barlan işler barada giňişleýin maglumat berdi.
Bilşimiz ýaly “Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň 20-nji maddasyna laýyklykda, Adalatçy her ýyl öz işi we ýurtda adam hukuklary babatdaky ýagdaý hakynda maglumatyny Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň seretmegine berýär we şol maglumat bilen Türkmenistanyň Mejlisiniň öňünde çykyş edýär. Adalatçynyň maglumaty Türkmenistanyň köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde beýan edilýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili Türkmenistanda durmuş hyzmatlary ösdürmek boýunça milli maksatnamany ara alyp maslahatlaşmak boýunça tanyşdyryş çäresine gatnaşdy
2023-nji ýylyň 5-nji iýunynda Türkmenistanda jemgyýetçilik hyzmatlarynyň kämilleşdirilmegi boýunça Milli meýilnamanyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça tegelek stol geçirildi. Bu tegelek stola Türkmenistanyň Mejlisiniň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Baş prokuraturasynyň, Adalat ministrliginiň, Adalatçynyň diwanynyň, şeýle hem jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çärede Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň wekilleri we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) hem-de bu guramanyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) halkara bilermenleri “Ýerli derejede ýokary hilli inklýuziw durmuş hyzmatlaryny ornaşdyrmak ýoly bilen durmuş goraglylyk ulgamyny kämilleşdirmek” atly Türkmenistanyň Hökümetiniň we BMG-niň Bilelikdäki maksatnamasynyň esasy netijeleri bilen tanyşdyrdylar. Şeýle hem Türkmenistanda durmuş hyzmatlary ulgamynyň öz täsirliligini ýokarlandyrmak maksady bilen bu ulgamy mundan beýläk hem kämilleşdirmegiň ileri tutulýan esasy ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmak çäräniň esasy mazmuny boldy.
Çäräniň esasy maksady durmuş ulgamynyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, hukuk goraýjy edaralarynyň, ýerli häkimiýetiniň we jemgyýetçilik guramalarynyň wekillerini Bilelikdäki maksatnamasynyň netijeleri bilen tanyşdyrmak boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy ÝHHG-nyň Baş sekretary bilen duşuşdy
Adalatçynyň diwany Türkmenistanda döredilen ilkinji günlerinden başlap, dünýä jemgyýetçiliginde uly gyzyklanma döretdi. Munuň aýdyň subutnamasy hökmünde Adalatçynyň diwanynyň döredilen ilkinji günlerinden başlap halkara we döwletara guramalar, daşary ýurtlaryň milli adam hukuklary institutlary bilen tejribe alyşmak boýunça bilelikde guran çärelerini getirmek bolar.
Bu nukdaýnazardan, Adalatçynyň diwanynyň esasy halkara hyzmatdaşlary hökmünde BMG-niň ösüş maksatnamasynyň wekilhanasy, Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) wekilhanasy, Birleşen Milletler Guramasynyň Adam Hukuklary boýunça Ýokary Komissarlygynyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin edarasy ýaly BMG-niň düzümlerini, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Türkmenistandaky merkezini we beýlekileri bellemelidiris.
ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi Adalatçynyň diwanynyň döredilen gününden bäri esasy hyzmatdaşy bolup gelýär. ÝHHG Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak üçin işjeň hyzmatdaşlyk edýär we Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçynyň başlangyçlaryny hemmetaraplaýyn goldaýar. Iki taraplaýyn hyzmatdaşlygyň çäklerinde gender deňligi we adam hukuklarynyň möhüm ugurlary boýunça köp sanly duşuşyklar we okuw maslahatlary geçirilýär.
31-nji maýda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil-Adalatçy, hanym Ýazdursun Gurbannazarowa bilen ÝHHG-nyň Baş sekretary hanym Helga Şmidiň ýolbaşçylygyndaky ÝHHG-nyň wekiliýetiniň arasynda duşuşyk geçirildi. Duşuşyga ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkeziniň başlygy, Ilçi Jon S. Makgregor, wekiliýetiň agzalary we ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň işgärleri gatnaşdylar.
Duşuşykda taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň netijelerini we ösüş ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Hanym Helga Şmide Adam hukuklary boýunça milli edaranyň işi, Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak boýunça meýilleşdirilýän özgertmeleriň geljegi uly ugurlary barada maglumat berildi.
Duşuşykda bellenilip geçilişi ýaly, ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkezi Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň esasy we ileri tutulýan halkara hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Şu nukdaýnazardan taraplar Adalatçynyň diwany bilen ÝHHG-nyň Aşgabatdaky merkeziniň arasynda ýola goýlan özara peýdaly hyzmatdaşlygyň oňyn ösüşini bellediler.
Duşuşygyň dowamynda Helga Şmid ýurtda adam hukuklary boýunça alnyp barylýan özgertmeleriň gidişine ýokary baha berdi we Adalatçynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny ilerletmek boýunça garaşsyz edara hökmündäki ornunyň möhümdigini belläp geçdi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak üçin hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Finlandiýa Respublikasynyň wekiliýeti we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekili bilen duşuşygy geçirildi
Şu ýylyň 30-njy maýynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň Finlýandiýa Respublikasynyň wekiliýeti, Russiýa boýunça departamentiniň başlygy, Gündogar Ýewropa hem-de Merkezi Aziýa boýunça departamentiniň baş direktory hanym Mariýa Liiwala, Finlandiýanyň Merkezi Aziadaky ilçisi jenap Ilkka Rýasýanen, Finlandiýaniň Merkezi Aziýadaky ilçihanasynyň atteşesi hanym Heýni Laukkanen we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky hemişelik wekili hanym Narine Saakýan bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda taraplar ýurdumyzda adam hukuklaryny goramak boýunça öňdebaryjy tejribäniň toplanandygy barada belläp geçdiler, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň ýurtda adam hukuklaryny ilerletmek boýunça garaşsyz edara hökmünde ornunyň uludygyna baha berilip, bu ugurda alnyp barylýan hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Duşuşygyň maksady, adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek we goramak boýunça milli ulgamy güýçlendirmek boýunça üç taraplaýyn hyzmatdaşlygyň ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy. Üç taraplaýyn hyzmatdaşlyk Türkmenistanyň adam hukuklary babatynda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegine, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň mümkinçilikleriniň giňelmegine gönükdirilendir.
Ýokarda agzalyp geçilen, üç taraplaýyn hyzmatdaşlyk BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň we Adalatçynyň diwanynyň "Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak" taslamasynyň çäginde durmuşa geçiriler.
BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy Finlýandiýanyň Hökümeti bilen maýyplygy bolan adamlar we zenanlar ýaly kömege mätäç toparlara aýratyn üns bermek bilen, adam hukuklaryny ilerletmek we durmuş goraglylygy gowulandyrmak bilen bagly meseleler boýunça ozal hem hyzmatdaşlyk alyp bardylar.
Gender deňligine gönükdirilen dolandyryş boýunça döwlet gullukçylar üçin okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 29-30-njy maýynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda we paýtagtymyzdaky “Arçabil” myhmanhanasynda Türkmenistanyň döwlet gullukçylary üçin “Gender deňligine gönükdirilen dolandyryş ugruny öwrenmek üçin” atly okuw maslahaty geçirildi.
Bu çäre, Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy (BMGÖM) bilen Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň arasyndaky "Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegine ýardam bermek" atly taslamanyň, şeýle hem BMG-niň Ilat gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen hyzmatdaşlygyň çäginde gurnaldy.
Çärä adam hukuklary boýunça okuw sapagyny işläp taýýarlamak we durmuşa geçirmek boýunça iş toparynyň agzalary, milli we halkara bilermenleriň, hukuk goraýjy edaralaryň, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu duşuşygyň çäginde, Türkmenistanyň döwlet gullukçylary üçin Gender deňligine gönükdirilen okuw sapagyny işläp taýýarlamak, şeýle hem BMG-niň düzümleri bilen bilelikde geçirilmeli çäreleri meýilleşdirmek bilen baglanyşykly birnäçe meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Gün tertibinde gender we gender deňligi, gender aýratynlygy bilen baglanyşykly temalar ara alnyp maslahatlaşyldy, şeýle hem döwlet gullukçylary üçin okuw sapagy arkaly gender deňliginiň ilerledilmegi ýaly meseleler bellenildi. Çäräniň maksady, Türkmenistanyň döwlet gullukçylar üçin Gender taýdan gönükdirilen dolandyryş boýunça okuw sapagynyň taslamasyny işläp düzmekden ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri, internetden terrorçylyk maksatlar bilen peýdalanylmagynyň öňüni almak we oňa garşy göreşmek boýunça amaly okuw maslahatyna gatnaşdylar
2023-nji ýylyň 22-24-nji maýynda “Ýyldyz” myhmanhanasynyň mejlisler zalynda ÝHHG-nyň sekretariatynyň transmilli howplara garşy göreş bölümi tarapyndan guramanyň Aşgabatdaky merkezi bilen bilelikde internetiň terrorçylyk maksatly ulanylmagynyň öňüni almak we oňa garşy göreşmek boýunça üç günlük amaly okuw maslahaty (Table Top Exercise (TTX)) geçirildi. Bu amaly okuw “Merkezi Aziýada terrorçylyk maksatlary üçin internetiň ulanylmagynyň öňüni almak we oňa garşy göreş” taslamasynyň bir bölegidir.
Bu çärä ÝHHG-nyň işgärler topary, halkara bilermenler, durmuş çygryndaky ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryň wekilleri, hukuk goraýjy edaralaryň, habar beriş serişdeleriň, ýurduň jemgyýetçilik birleşikleriniň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Amaly okuwyň maksady, internetiň terrorçylyk we zorlukly ekstremistik maksatlar üçin ulanylmagy bilen abanýan howplara garşy göreşmekde adam hukuklaryny we gender taýdan täsirli syýasatlary we çemeleşmeleri durmuşa geçirmek boýunça milli tagallalary goldamakdan ybarat boldy. Bu çäräniň netijesi, milli gatnaşyjylaryň arasynda bilimleri we utgaşdyrmagy gowulandyrmak, şeýle hem adam hukuklaryna hormat goýmak bilen, zorlukly ekstremizmiň we terrorçylygyň onlaýn çeşmeler arkaly ýüze çykýan howplaryna garşy göreşmek üçin milli tagallalary kämilleşdirmek boýunça teklipleri we täsirli çäreleri işläp düzmek boldy.
.jpg)
"Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmaga ýardam bermek" atly taslamanyň çäklerinde okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 10-11-nji maýynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwany bilen BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň "Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmaga ýardam bermek" atly bilelikdäki taslamanyň çäginde “Žurnalistikada adam hukuklary boýunça bilimiň iň oňat tejribesi. Adam hukuklary meselelerini metbugatda beýan etmekde Adalatçynyň diwany bilen žurnalistleriň hyzmatdaşlygy” mowzuk boýunça iki günlük maslahat geçirildi.
Çäre BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň wekilleriniň, milli köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň žurnalistlariniň we ýokary okuw mekdepleriniň žurnalistika fakultetiniň talyplarynyň, Adalatçynyň Diwanynyň we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň işgärleriniň, şeýle hem BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň halkara derejeli bilermeni Stefani Lemkeniň onlaýn görnüşde gatnaşmagynda geçirildi.
Maslahatyň açylyşynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň hemişelik wekili hanym Narine Saakýan giriş sözi bilen çykyş edip, Türkmenistanyň adam hukluklary boýunça we olary köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde ýaýmak babatda toplan oňyn tejribelerini kanagatlanma bilen belläp geçdiler we adam hukuklary çygryndaky milli maksatnamalar hem-de adam hukuklaryny ýaýbaňlandyrmak boýunça BMG-niň agentlikleri bilen bilelikdе amala aşyrylýan taslamalar babatda belläp geçdiler.
Çäräniň maksady adam hukuklaryny goramak boýunça halkara, sebitleýin we milli ulgam bilen gatnaşyjylary tanyşdyrmakdan, şeýle hem köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň üsti arkaly adam hukuklary hakyndaky bilimleri ýaýratmagyň iň oňat tejribesi bilen paýlaşmakdan ybarat boldy. Aýratyn bölüm Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň adam hukuklary boýunça meselede žurnalistler bilen hyzmatdaşlygyna bagyşlandy we onuň çäklerinde tejribäniň şowly mysallaryna ýüzlenildi.
Geçirilen gürrüňdeşlikleriň dowamynda gatnaşyjylaryň arasynda bu babatda öňdebaryjy tejribe, ähliumumy ýagdaýlara gözegçilik etmek we milli hukuk goraýjy edaralar bilen žurnalistleriň arasyndaky hyzmatdaşlygyň dünýä tejribesinden mysallary getirmek, şeýle hem ol edaralaryň Pariž ýörelgelerine eýermegi we olaryň žurnalistler üçin ähmiýeti hakyndaky özara işjeň maglumat alyşma bolup geçdi.
“Türkmenistanda adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2023-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça mejlis geçirildi
2023-nji ýylyň 28-nji aprelinde Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň (UNODC) arasyndaky hyzmatdaşlygynyň çäklerinde, “Türkmenistanda adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça 2023-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” täze taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak boýunça mejlis geçirildi.
Mejlise Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Milli iş toparynyň, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşykda adam söwdasy boýunça hadysalaryň global ýagdaýlary hakynda we olaryň öz gezeginde adamlary ekspluatirlemegiň täze görnüşleri we çemeleşmeleri bilen üýtgäp durýandygy we üstüniň ýetirilýändigi bellenilip geçildi. Merkezi Aziýa sebitinde we onuň çäklerinden daşarda adam söwdasy meselesiniň wajyplygyny göz öňünde tutup, Türkmenistanyň Hökümeti adam söwdasyna garşy göreşiň kanunçylyk we institusional düzümine uly ähmiýet berýär.
Mejlisiň maksady 2023-2025-nji ýyllar üçin adam söwdasyna garşy göreş boýunça Türkmenistanyň milli Hereketler meýilnamasynyň täze taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda BMG-niň Aziýa we Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş meseleleri boýunça Komissiýasynyň (UNESCAP) "Hiç kim unudylmaz" atly guraly boýunça okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 26-27-nji aprelinde BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda, Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasy tarapyndan BMG-niň Aziýa Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş meseleleri boýunça Komissiýasynyň (UNESCAP) “Hiç kim unudylmaz” atly guraly boýunça iki günlük okuw maslahaty geçirildi.
Bu okuw maslahatynda ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, Türkmenistanyň Mejlisiniň, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň, Türkmenistanyň Merkezi bankynyň, Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň, Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komitetiniň, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň, wekilleri gatnaşdylar.
"Hiç kim unudylmaz" atly seljeriş guraly Aziýa we Ýuwaş umman sebitiniň hökümetlerine we BMG ulgamyna ýardam bermek üçin BMG-niň Aziýa Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş meseleleri boýunça Komissiýasy (UNESCAP) tarapyndan işlenip düzüldi. Bu gural, umumy we statistiki maglumatlara esaslanýan dürli görkezijiler üçin ýagdaýlary kesgitlemegiň ýörite usulyna esaslanýar. Teklip edilýän bu usul, okuw maslahatyna gatnaşyjylara Durnukly Ösüş Maksatlarynda (DÖM) göz öňünde tutulan esasy mümkinçilikler babatda deňsizligiň döremegine täsir edýän ýagdaýlara has çuňňur düşünmäge, şeýle hem Durnukly Ösüş Maksatlara ýetmek üçin iň täsirli çäreleri kesgitlemäge ýardam etdi.
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň wezipesini ýerine ýetirijш jenap Fabio Piana bilen onlaýn duşuşyk geçirildi
2023-nji ýylyň 24-nji aprelinde Türkmenistanyň Adalatçysy bilen BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň wezipesini ýerine ýetiriji jenap Fabio Piananyň arasynda onlaýn duşuşyk geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda taraplar iki taraplaýyn hyzmatdaşlygyň meselelerini, Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini güýçlendirmek üçin görülýän çäreleri, şeýle hem Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) bahalandyrmak toparynyň tekliplerinden ileri tutulýan ugurlary, şertnamalaýyn guramalar bilen hyzmatdaşlygy, hususan-da, Alternatiw Hasabatlary tabşyrmak, şeýle hem Milli hukuk goraýjy edaralaryň Ähliumumy Birleşmesi bilen hyzmatdaşlygy ara alyp maslahatlaşdylar.
Söhbetdeşlikde beýan edilişi ýaly, BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirligi Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň iň esasy we ileri tutulýan halkara hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, taraplar Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Adam Hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ozal gazanylan netijeleriniň oňyn ösüşini bellediler. BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň wezipesini ýerine ýetiriji jenap Fabio Piana bu meselede we onuň ilerledilmeginde Türkmenistanyň Adalatçynyň möhüm orny barada belläp geçdi.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerini pugtalandyrmakda we bilelikdäki çäreleri geçirmekde hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de güýçlendirmäge taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Ýewropa Bileleşiginiň ýörite wekiller bilen duşuşygy geçirildi
Şu ýylyň 21-nji aprelinde Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň Ýewropa Bileleşiginiň wekilleri, Ýewropa Bileleşiginiň Adam hukuklary boýunça ýörite wekili jenap Eamon Gilmor we bu Bileleşigiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili hanym Teri Hakala bilen duşuşygy geçirildi. Duşuşyga Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky ilçisi jenap Diego Ruiz Alonso gatnaşdylar.
Duşuşykda taraplar ýurtda adam hukuklaryny goramak boýunça toplanan öňdebaryjy tejribäni belläp geçdiler we Adalatçynyň Diwanynyň ýurtda adam hukuklarynyň mundan beýläk-de ilerledilmegi babatynda garaşsyz edara hökmündäki ornuna möhüm baha berdiler, şeýle hem Adalatçynyň Diwanynyň Milli Adam Hukuklary Edaralarynyň Ähliumumy Bileleşiginde akkreditasiýa edilmegi meselesiniň üstünde durulyp geçildi. Duşuşygyň maksady, Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasyndaky adam hukuklaryny goramak babatyndaky gatnaşyklary, hususan-da Adalatçynyň Diwanynyň zenanlaryň we çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça alyp barýan işlerini we mümkinçiliklerini mundan beýläk-de ösdürmek meselesini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ý.Gurbannazarowa Türkmenistan bilen ÝB-niň arasynda adam hukuklary çygryndaky gatnaşyklaryň yzygiderli ösdürilýändigini we munuň aýdyň mysaly hökmünde her ýylda geçirilýän, Adalatçynyň özüniň hem işjeň gatnaşýan Ýewropa Bileleşigi - Türkmenistan adam hukuklary babatda Dialogy belläp geçdi. Duşuşygyň ahyrynda taraplar birek-birege duşuşyk üçin minnetdarlyk bildirdiler we netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga taýýardyklaryny mälim etdiler.
Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda Durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasyny amala aşyrmak boýunça mejlis geçirildi
2023-nji ýylyň 20-nji aprelinde Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda Durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň çäklerinde döredilen bilelikdäki ýolbaşçy toparynyň mejlisi geçirildi. Çarçuwaly Maksatnamany durmuşa geçirmek boýunça duşuşyga beýleki gatnaşyjylar bilen birlikde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Bu duşuşygyň çäginde birnäçe soraglar, şol sanda bilelikdäki çäreleri meýilleşdirmek hem-de, BMG-niň düzümleriniň gatnaşmagynda meýilnamalary durmuşa geçirmek, şeýle hem Durnukly ösüş maksatlarynyň durmuşa geçirilişi boýunça Meýletin Milli Syny taýýarlamak boýunça meselelere garamak we hasabatlylygy güýçlendirmek ýaly birnäçe meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Adalatçynyň diwany halkara guramalary bilen işjeň hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny alyp barýar. Hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryň güýçli depginler bilen ösdürilmegi Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasyndaky Hyzmatdaşlyk boýunça Çarçuwaly Maksatnamanyň çägnde durnukly ösüş çygrynda bilelikdäki çäreleriň durmuşa geçirilmegi bilen berkidilýär.
«Bütindünýä pandemiýa bilen baglanyşykly köpdürli töwekgelçilikleri we howplary azaltmak üçin habardarlygy ýokarlandyrmak we bu işe ýaşlary çekmek» atly maksatnamasynyň Dolandyryjylar komitetiniň jemleýji duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 20-nji aprelinde Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda «Bütindünýä pandemiýa bilen baglanyşykly köpdürli töwekgelçilikleri we howplary azaltmak üçin habardarlygy ýokarlandyrmak we bu işe ýaşlary çekmek» atly maksatnamanyň çäklerinde döredilen Ýolbaşçy komitetiniň we tehniki toparynyň jemleýji mejlisi geçirildi.
Mejlise BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň wekilleri, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri, Adalatçynyň diwanynyň wekili, şeýle hem BMG-niň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy jenap Dmitriý Şlapaçenko, BMG-niň ştab-kwartirasynyň ýanyndaky Adam howpsuzlygy bölüminiň başlygy hanym Mehrnaz Mostafawi we Ýaponiýanyň Türkmenistandaky ilçisi jenap Ýamamoto Hiroýüki gatnaşdylar.
Halkara guramalaryň wekilleri, şeýle hem Bilelikdäki maksatnama gatnaşyjylar, durmuşa geçirilişinde gazanylan netijeler we Bilelikdäki durmuşa geçirilişiň çäginde adam howpsuzlygy çemeleşmesiniň ulanylyşy baradaky hasabatlary giňişleýin gün tertibiniň dowamyny ýetirdi.
Duşuşygyň dowamynda gatnaşyjylar Bilelikdäki maksatnamanyň esasy ugurlaryny we adam howpsuzlygynyň üpjün edilmegi babatyndaky çemeleşmäni strategiki meýilnamalaşdyrmakda ulanmagyň halkara tejribesini jemlediler.
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary Komissarynyň Müdiriýetiniň wekiliýet agzalarynyň arasynda duşuşyk geçirildi
2023-nji ýylyň 18-nji aprelinde Türkmenistanyň Adalatçysynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary Komissarynyň Müdiriýetiniň wekiliýet agzalary, Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary Komissarynyň Täjigistandaky Müdiriýetiniň hukuk meseleleri boýunça baş geňeşçisi hanym Rano Saýdumarowa, şeýle hem Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary Komissarynyň Gazagystandaky Müdiriýetiniň raýatsyzlyk meseleleri boýunça geňeşçisi jenap Sergeý Gaýna bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň esasy meselesi Türkmenistanyň Hökümeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary Komissarynyň Müdiriýetiniň arasyndaky bilelikdäki ýyllyk meýilnamany ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy. Duşuşygyň dowamynda DÖM-na ýetmekde Bosgunlaryň statusy hakynda 1951-nji ýylyň Konwensiýasynyň we onuň 1967-nji ýyldaky Teswirnamasynyň, Apatridleriň statusy hakynda 1954-nji ýylyň Konwensiýasynyň, Raýatsyzlygy azaltmak boýunça 1961-nji ýylyň Konwensiýasynyň, Bosgunlar hakynda Ähliumumy Şertnamanyň, Howpsuz, tertipleşdirilen we kanuny migrasiýa hakynda Ähliumumy Şertnamanyň we Raýatsyzlygyň soňuna çykmak boýunça Hereketleriň ähliumumy meýilnamasynyň esasgoýujy ýörelgelerini durmuşa geçirmegiň wajypdygy barada boldy.
Taraplar Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş çygrynda hyzmatdaşlygyň 2021-2025-nji ýyllar üçin Çarçuwaly Maksatnamasyny, Türkmenistanyň Prezidentiniň 2018-2024-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Milli Maksatnamany we Türkmenistanda raýatsyzlygyň soňuna çykmak boýunça 2019-2024-nji ýyllar üçin Türkmenistanyň Milli Maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça hyzmatdaşlygyň öň gazanylan netijeleriniň oňyn ösüş depginini bellediler.
Şu nukdaýnazardan, Adalatçynyň Diwanynda geçirilen şu günki duşuşyk taraplara netijeli hyzmatdaşlygyň çäginde gazanylan netijeleri seljermäge we ony mundan beýläkde ösdürmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşmaga mümkinçilik berdi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Aşgabatdaky Merkeziniň Adam ölçegleri bölüminiň başlygy bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmak duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 17-nji aprelinde Ýewropada Howpsyzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Türkmenistandaky Merkeziniň Adam ölçegleri bölüminiň başlygy jenap Çarlz Nouman Filpot bilen Adalatçynyň duşuşygy geçirildi.
ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkezi Adalatçynyň diwanynyň döredilen pursatyndan başlap ygtybarly hyzmatdaşy bolup durýar. Duşuşygyň dowamynda taraplar adam hukuklary babatynda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşdylar. Taraplar ikitaraplaýyn netijeli hyzmatdaşlygyň möhümdigini we iki guramanyň wekilleriniň arasyndaky gatnaşyklaryň yzygiderli häsiýetini kanagatlanma bilen bellediler.
.jpg)
Maýyplaryň hukuklary barada habarlylygy ýokarlandyrmakda arkalaşmanyň orny boýunça tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 10-njy aprelinde BMG-niň Aşgabatdaky binasynda “Maýyplaryň hukuklary barada habarlylygy ýokarlandyrmakda arkalaşmanyň orny” atly tegelek stol geçirildi. Duşuşyga durmuş pudagyna degişli edaralar, Türkmenistanyň kerler we körler jemgyýetiniň, Maýyplarnyň merkezi bedenterbiýe-sport klubynyň, Türkmenistanyň Maýyplar jemgyýetiniň, “Yeňme” jemgyýetçilik birleşmesiniň, “Maýyplary goldamak merkeziniň”, Türkmenistanyň Gyzyl ýarymaý milli jemgyýetiniň, Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň, “Agama” jemgyýetçilik birleşmesiniň, Türkmenistanyň körler üçin küşt merkeziniň, Magtymguly adyndaky Türkmenistanyň Ýaşlar guramasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdy.
Maslahatyň başynda BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy jenap Dmitriý Şlapaçenko, şeýle hem BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň wezipesiniň ýerine ýetirijisi jenap Fabio Piana giriş sözi bilen çykyş etdi. Duşuşykda AHÝKM-iň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň milli maksatnamalarynyň Türkmenistandaky utgaşdyryjysy hanym Ýelena Butowa Adam hukuklary baradaky Ählumumy Jarnamanyň mirasynyň ähmiýetini belläp geçdi: “Hemmeler üçin mertebe, erkinlik we adalat”. Şeýle hem, söhbetdeşlikde AHÝKM-iň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň milli maksatnamasynyň utgaşdyryjysy hanym Ýuliýa Woslawo, BMG-niň maýyplaryň hukuklary baradaky halkara konwensiýasynyň esasy ýörelgeleri bolan maýyplary goşmak üçin BMG strategiýasyny ulanyp, maýyplyga aýratyn çemeleşmeleri belläp geçdi. Soňra, Gazagystanyň we Özbegistanyň “Maýyplar üçin adam hukuklary mekdebiniň” tanyşdyrylyşy bilen tanyşlyk geçirildi, AHÝKM-iň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň milli maksatnamasynyň utgaşdyryjysy jenap Erkin Isakulow tejribesini paýlaşdy. Duşuşygyň ahyrynda, AHÝKM-iň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň milli maksatnamasynyň utgaşdyryjysy hanym Ýuliýa Woslawo “Türkmenistanda 2023-nji ýylda adam hukuklary mekdebi” atly çykyşyň gysgaça synyny berdi.
Çäräniň maksady, maýyplaryň hukuklaryny goramak boýunça jemgyýetçilik edaralaryň ornunyň ähmiýeti we bu ugurda halkara tejribesi bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň GIZ-iň Sebitleýin maksatnamasynyň ýolbaşçysy bilen duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 28-nji martynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň (GIZ) Sebitleýin maksatnamasynyň ýolbaşçysy, Berlin şäheriniň kazyýetiniň kazysy Ý.Pudelka bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşykda myhman Adalatçynyň diwanyň işi bilen tanyşdyryldy, hem-de taraplar adam hukuklary babatynda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdy.
Çäre Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň wekiliýetiniň Türkmenistana saparynyň we “Merkezi Aziýada hukuk döwlet gurluşyna ýardam” atly sebitleýin maksatnamasynyň çäklerinde geçirildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy we Adalatçynyň diwanyň işgärleri saýlaw uçastoklaryna baryp gördüler
Demokratiýanyň giňden dabaralanýan ýurdumyzda saýlaw hukugy raýatyň iň möhüm syýasy hukuklarynyň biridir. Ýurdumyzda saýlaw hukugynyň ýörelgeleri Esasy Kanunymyzdan özüniň gözbaşyny alyp gaýdýar. Çüňki Konstitusiýa raýatlaryň saýlamak we saýlanmak hukuklarynyň kepillendirmesi bolup çykyş edýär. “Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, Adalatçy adamyň we raýatyň hukuklarynyň, şol sanda syýasy hukuklarynyň üpjün edilşine we ýerine ýetirilşine gözegçilik edýär.
Hemmämize mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 26-njy martynda Türkmenistanda giň bäsdeşlik esasynda Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlary geçirildi.
Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň 24-26-njy mart aralygynda Adalatçy we Adalatçynyň diwanynyň wekilleri Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlaryna görülen taýýarlyk işleriniň hem-de olaryň geçirilişiniň kanunalaýyklylygyna gözegçilik etmek maksady bilen, Aşgabat şäheriniň we Ahal welaýatynyň çägindäki hem-de etraplarynyň saýlaw uçastoklarynda boldular.
Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Demokratik institutlar we adam hukuklary býurosynyň wekiliýeti bilen duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 20-nji martynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynda, diwanyň işgärleriniň Koriýen Ýonkeriň başlyklyk etmeginde ÝHHG-niň Demokratik institutlar we adam hukuklary býurosynyň wekiliýeti bilen duşuşygy geçirildi. Bu ýere gelen bilermenleriň esasy maksady 2023-nji ýylyň 26-njy martynda geçiriljek Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň saýlawlaryna taýýarlyk görmegiň we geçirmegiň barşyna baha bermekden ybarat boldy.
Duşuşykda myhmanlar Adalatçynyň diwanyň işi bilen tanyşdylar, şeýle hem Adalatçynyň we diwanyň işgärleriniň geçiriljek saýlawlara gözegçilik etmekdäki wezipesini ara alyp maslahatlaşdylar.
Saýlaw hukugy raýatyň iň möhüm syýasy hukuklarynyň biridir. Häzirki döwürde döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynda möhüm jemgyýetçilik syýasy çäre boljak Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlaryna taýýarlyk işleri giň gerimde dowam edýär.
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy hem öz wezipe ygtyýarlyklaryna laýyklykda döwlet häkimiýet edaralary we ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralary tarapyndan erkin demokratik saýlawlary gurnamak we geçirmek bilen raýatlarymyzyň bu konstitusion hukuklaryny amala aşyrmagyna yzygiderli gözegçilik edýär, saýlawlardan öň we ses berilýän güni saýlaw uçastoklaryna baryp, bu babatda kanunçylygyň talaplarynyň berjaý edilişine gözegçilik edýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň Türkmenistandaky BMGÖM-niň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen “Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak”atly bilelikdäki taslamasynyň netijeleri jemlendi
2023-nji ýylyň 17-nji martynda Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowanyň we BMGÖM-niň Türkmenistandaky Hemişelik wekili hanym Narine Sahakýanyň gatnaşmagynda taslama geňeşiniň jemleýji maslahaty geçirildi.
Duşuşykda 2021-2022-nji ýyllar üçin üstünlikli tamamlanan bilelikdäki taslamanyň çäginde durmuşa geçirilen esasy maksatlara we wezipelere ýetmegiň üstünlikleri, hem-de geçirilen çäreleriň netijeleri jemlendi.
Taraplar gazanylan netijeleriň möhümligini bellediler, şeýle hem 2023-nji ýylda gol çekilen “Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmaga ýardam bermek” Taslama resminamasynyň çäginde meýilleşdirilen çäreleri ara alyp maslahatlaşdylar we mundan beýläk hem netijeli hyzmatdaşlygyň dowam etdiriljekdigine uly ynam bildirdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň AÝF-iň, BMGÖM-iň we AHÝKM-iň baha beriş komissiýasynyň wekilleri bilen Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermegiň netijesinde hödürlenen teklipleri ara alyp maslahatlaşmak babatynda üçtaraplaýyn duşuşygy geçirildi.
2023-nji ýylyň 17-nji martynda Adalatçynyň diwanynda wideo aragatnaşyk arkaly Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa bilen Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralarynyň bilermenleri hanym Rozlin Nunan, hanym Pip Dargan, jenap Ahmed Şahid we Mongoliýanyň Adam hukuklary boýunça milli toparyň komissary - garaşsyz bilermen hanym Nara Ganbat hem-de BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Stambul şäherindäki sebitleýin wekilhanasynyň, BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň (AHÝKM) Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekilhanasynyň wekillerinden ybarat bolan Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça ýörite toparyň arasynda maslahat geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda gatnaşyjylara Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermegiň netijeleri beýan edilip, geçirlen seljermäniň dowamynda ýüze çykarlan bu edaranyň ýeten üstünlikleri, onuň güýçli taraplaryny we Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edarasynyň (MHGE) öňünde duran meseleler boýunça maslahatlar berildi. Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa taýýarlanan hasabaty we teklipleri üçin bilermenlere minnetdarlyk bildirip, maslahatlaşmagyň dowamynda Hasabatyň ahyrky görnüşinde beýan edilmegi üçin öz pikirlerini we maslahatlaryny teklip etdi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Diwany bilen BMGÖM-iň Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasyndaky geçen ýyl tamamlanan «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamasynyň çäginde 2022-nji ýylda Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça degişli işler geçirilendigini ýatladýarys.
Milli adam hukuklary guramalarynyň mümkinçiliklerine baha bermek, öz gezeginde, 2011-nji ýylda Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryna (MHGE) ýardam bermek maksady bilen Global üç taraplaýyn hyzmatdaşlykda işlenip düzülen “Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralarynyň mümkinçiliklerini bahalandyrmagyň global ýörelgeleriniň” çäginde amala aşyrylýar. Hyzmatdaşlygyň agzalary Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansy (GANHRI), BMG-niň Ösüş Maksatnamasy we AHÝKM-dir.
Halkara Zähmet Guramasynyň ýurdumyzyň zähmet kanunçylygy we onuň bilen bagly synyň mazmuny boýunça iş maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 9-njy martynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň binasynda Halkara Zähmet Guramasynyň (ILO) geçiren synynyň netijesinde ýurdumyzyň milli zähmet kanunçylygyny kämilleşdirmek we beýleki çäreleri geçirmek barada berlen teklipleri ara alyp maslahatlaşmak üçin iş duşuşygy geçirildi. Bu maslahata Halkara Zähmet Guramasynyň wekili Miranda Fajerman, Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan ministrliginiň, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň barşynda Halkara Zähmet Guramasynyň beren her bir teklipleri boýunça maslahatlaşylyp, gatnaşan ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri özlerine degişli bolan ugurlary boýunça çykyş etdiler. Netijede çärä gatnaşanlar Halkara Zähmet Guramasy tarapyndan berlen teklipleri ünse alyp, şol teklipler boýunça geçiriljek çäreler barada habar berdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany BMG-niň ýöriteleşen edaralary bilen 2023-nji ýyl üçin bilelikdäki resminamalaryna gol çekdi
2023-nji ýylyň 27-nji fewralynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň binasynda BMG-niň ýöriteleşdirien edaralary bilen ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň, pudak edaralarynyň we jemgyýetçilik guramalarynyň arasynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem berkitmek maksady bilen ykdysadyýet, saglygy goraýyş, sport, bilim, oba-hojalyk we daşky gurşawy goramak, habar beriş serişdeleri, çagalaryň goraglylygy hem-de beýleki ileri tutulýan ugurlar boýunça resminamalaryň 26-na gol çekmek dabarasy boldy. Gol çekilen möhüm resminamalaryň hatarynda Adalatçynyň diwany bilen BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) hem-de Adalatçynyň diwany bilen ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanalarynyň arasynda 2023-nji ýylda bilelikdäki işler boýunça resminamalaryň ikisi bar. Guramalaryň ikisi hem Adalatçynyň diwanynyň döredilen güninden bäri möhüm halkara hyzmatdaşlary bolup durýar.
Şeýlelikde, Adalatçynyň diwanynyň Türkmenistanyň BMGÖM-iň wekilhanasy bilen 2023-nji ýyl üçin gol çekilen bilelikdäki Taslama resminamasy Adalatçynyň diwanynyň 2021-2022-nji ýyllarda üstünlikli durmuşa geçirilen “Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak” atly bilelikdäki Taslamasynyň dowamydyr.
Adalatçynyň diwany bilen ÝUNISEF-iň 2023-nji ýyl üçin iş meýilnamasynyň gol çekilmegi, bu gurama bilen çagalaryň hukuk goraglylygy we hukuk habarlylygy babatda netijeli hyzmatdaşlygyň dowamydyr. Täze iş meýilnamasy, çagalaryň hukuklaryna gözegçilik etmek we ilerletmek üçin mehanizmiň kämilleşdirilmegi ýaly möhüm wezipeleri öz içine alýar.
Geçirlen bu çäre Türkmenistan bilen BMG-niň ýöriteleşdirien edaralarynyň, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň bu halkara guramalar bilen işjeň we netijeli hyzmatdaşlygynyň nobatdaky subutnamasydyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekiliniň Beýik Britaniýanyň diplomatik gullugynyň wekilleri bilen duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 23-nji fewralynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekiliniň Beýik Britaniýanyň Daşary işler, arkalaşyk we ösüş ministrliginiň Gündogar Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary müdirliginiň başlygynyň orunbasary jenap Jastin Makkenzi we Beýik Britaniýanyň ilçisiniň orunbasary Jon Hemilton bilen duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň dowamynda diplomatlar Adalatçynyň diwanynyň işi, şol sanda adam hukuklary bilen baglanyşykly dürli halkara guramalary bilen alyp barýan hyzmatdaşlygy bilen tanyşdylar. Şeýle-de, taraplar geljekde adam hukuklary boýunça hyzmatdaşlygy giňeltmek barada pikir alyşdylar.
Bu çäre Türkmenistanyň we Beýik Britaniýanyň daşary syýasat edaralarynyň arasynda geçirilen «Gurluşlaýyn dialogyň» çäklerinde gurnaldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda akkreditasiýa etmek boýunça her ýyldaky geçirilýän okuw maslahatyna gatnaşdy
2023-nji ýylyň 21-22-nji fewralynda Türkmenistanyň Adalatçysy Taýland Patyşalygynyň Bangkok şäherinde geçirilen Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralary akkreditasiýa etmek boýunça Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň maslahatyna gatnaşdylar. Bu çäre 2020-nji ýylda badalga berlen Milli adam hukuklary guramalarynyň Global Bileleşiginde (GANHRI) milli adam hukuklary guramalarynyň akkreditasiýasyny goldamak üçin her ýyl geçirilýän Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň maksatnamasynyň çäginde geçirildi. Türkmenistanyň milli adam hukuklary institutynyň gatnaşmagy Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak» atly bilelikdäki taslamanyň çäginde geçirmek meýilleşdirildi. Iki güniň dowamynda geçirilen okuw maslahata Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Omanyň, Taýlandyň, Malaýziýanyň, Maldiwleriň, Filippinleriň, Täze Zelandiýanyň we ýuwaş ummanyň beýleki ýurtlarynyň Ombudsmenleri gatnaşdylar.
Okuw maslahatyň dowamynda gatnaşyjylar Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralary akkreditasiýa etmegiň tertibi bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar we bu ugurda toplanan baý we öňdebaryjy tejribeleri bilen paýlaşdylar. Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň hukuk we syýasat boýunça menejeri Filip Wordl, Milli adam hukuklary guramalarynyň Global Bileleşiginde akkreditasiýa almak üçin "ýazmaça ýüztutma", BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň we raýat jemgyýeti guramalarynyň ornuna syn berdi. Şeýle-de, milli adam hukuklary institutlaryň wekilleri Milli adam hukuklary guramalarynyň Global Bileleşiginiň akkreditasiýa boýunça kiçi komitetinde söhbetdeşlik we sessiýadan soňky hereketler bilen bagly tejribelerini paýlaşdylar.
Bu çäre, gatnaşyjylaryň Milli adam hukuklary guramalarynyň Global Bileleşiginiň akkreditasiýa boýunça kiçi komitetiniň (SCA) iş düzgünleri baradaky bilimlerini giňeltmekde oňyn täsir etdi.
Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça bilermenler derejesinde Iş toparynyň duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 13-15-nji fewraly aralygynda Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny (DÖM) durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň mejlisi geçirildi. Mejlise BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň wekilleri, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekili gatnaşdy.
Duşuşyklarda Türkmenistanyň ikinji Meýletin milli synyna taýýarlyk işleri ara alnyp maslahatlaşyldy, DÖM-leri durmuşa geçirmekde gazanylan esasy üstünlikler, DÖM-niň 2030-njy ýyla çenli gün tertibiniň durmuşa geçirilmegini çaltlaşdyrmak maksady bilen ileri tutulýan ugurlar we mümkinçilikleri artdyrmak barada gatnaşyjylar özara pikir alyşdylar.
Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça bilermenler derejesinde Iş toparynyň duşuşygy geçirildi
2023-nji ýylyň 13-15-nji fewraly aralygynda Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny (DÖM) durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň mejlisi geçirildi. Mejlise BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň wekilleri, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekili gatnaşdy.
Duşuşyklarda Türkmenistanyň ikinji Meýletin milli synyna taýýarlyk işleri ara alnyp maslahatlaşyldy, DÖM-leri durmuşa geçirmekde gazanylan esasy üstünlikler, DÖM-niň 2030-njy ýyla çenli gün tertibiniň durmuşa geçirilmegini çaltlaşdyrmak maksady bilen ileri tutulýan ugurlar we mümkinçilikleri artdyrmak barada gatnaşyjylar özara pikir alyşdylar.
Durmuş hyzmatlarynyň kämilleşdirilmegi boýunça Milli meyilnamasyny işläp düzmek boýunça tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 10-njy fewralynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda durmuş hyzmatlarynyň kämilleşdirilmegi boýunça Milli meyilnamasynyň işläp düzülmegini ara alyp maslahatlaşmak boýunça tegelek stol geçirildi. Duşuşyga durmuş pudagyna degişli ministrlikleriniň we pudak edaralaryň, hukuk goraýjy edaralaryň, ýerli häkimiýet edaralaryň, ýurdumyzyň jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdy.
Maslahatyň dowamynda Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň hünärmenleri we BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň bilermenleri Türkmenistan Hökümetiniň we BMG-niň “Ýerli derejedäki inklýuziw ýokary hilli durmuş hyzmatlaryny ornaşdyrmak arkaly durmuş taýdan goraglylyk ulgamyny kämilleşdirmek” atly bilelikdäki maksatnamasynyň esasy üstünliklerini beýan etdiler, şeýle hem netijeliligini ýokarlandyrmak maksady bilen ýurtda durmuş taýdan goraglylyk ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmek üçin ileri tutulýan ugurlary teklip etdiler.
Çäräniň maksady, gatnaşyjylary häzirki wagtda işlenip düzülýän 2023-2030-njy ýyllar üçin durmuş hyzmatlarynyň kämilleşdirilmegi boýunça milli maksatnamanyň maksatlary, garaşylýan netijeleri we ileri tutulýan ugurlary bilen tanyşdyrmak, şeýle hem wezipeleri, jogapkärçilikleri we pudagara özara gatnaşyklary ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr. Bu resminamanyň işlenip düzülmegi, "Durmuş hyzmatlary hakynda" Türkmenistanyň Kanunynyň we Türkmenistany 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegini goldamak üçin gönükdirilendir.
Geçirilen maslahat, Maksatnamany işläp düzmegiň başyndan bäri durmuş taýdan goraglylyk boýunça ulgamyň edaralarynyň, ýerli häkimiýet edaralaryň we jemgyýetçilik guramalarynyň pudaklarynyň arasynda durmuş goraglylygyna mätäç maşgalalaryň zerurlyklaryny kanagatlandyrmak üçin netijeli utgaşdyrylmagyny üpjün etmek üçin mümkinçilik döretdi.
Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi
2023-nji ýylyň 3-nji fewralynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Mejlise beýleki topar agzalary bilen bilelikde Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy.
Mejlisiň gün tertibine laýyklykda, bu çärede Pudagara toparynyň 2022-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabaty, hem-de toparyň 2023-nji ýylyň Iş meýilnamasyna laýyklykda goýlan wezipeleri diňlenildi.
Mejlisiň dowamynda, geçen ýylyň jemi boýunça Pudagara toparynyň agzalary Türkmenistanda adam hukuklary boýunça Milli meýilnamalarynyň taýýarlamak we durmuşa geçirmek, adam hukuklary babatda konwensiýalar boýunça Türkmenistanyň milli hasabatlaryny taýýarlamak we bermek, milli kanunçylygy kämilleşdimek we Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatda halkara borçnamalarynyň iş ýüzünde ýerine ýetirilmegi ýaly möhüm ugurlary ara alyp maslahatlaşdylar.
Şeýle-de “Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly” diýlip yglan edilen ýylda geçirilýän Pudagara toparynyň birinji mejlisinde, gatnaşyjylar çagalaryň we ýaşlaryň hukuklary babatda meseleler boýunça, ýagny Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasy we kämillik ýaşyna ýetmedikler bilen baglanyşykly resminamalaryň rejelenen görnüşlerine hem seredildi.
Şeýle hem adam hukuklary we azatlyklary babatynda iň oňat dünýä tejribesini öwrenmek üçin halkara hünärmenleriniň gatnaşmagynda birnäçe çäreleriň geçirilmegi meýilleşdirildi.
Pudagara toparyň mejlisinde birnäçe beýleki meselelere hem seredildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy Warşawada adam hukuklary boýunça ýöriteleşdirilen okuw maslahatа gatnaşdy
2023-nji ýylyň 24-26-njy ýanwarynda Ýewropada Howpsuzlyk we hyzmatdaşlyk guramasynyň (ÝHHG) Warşawa şäherindäki Demokratik institutlar we adam hukuklary baradaky býurosynyň (DIAHB) edarasynda adam hukuklary boýunça ýöriteleşdirilen üç günlük okuw maslahaty geçirildi. Bu çäre, Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmagа ýardam bermek» atly bilelikdäki taslamanyň çäginde gurnaldy.
ÝHHG-niň Demokratik institutlar we adam hukuklary baradaky býurosy, ÝHHG-niň gatnaşyjy döwletlere we raýat jemgyýetine demokratiýany, kanunyň hökmürowanlygyny, adam hukuklaryny, çydamlylygy we kemsidilmelere ýol bermezlik üçin goldaw berýär we tejribe alyşmaga ýardam berýär.
Geçirilen bu okuw maslahaty döwlet resmi işgärlerini hem-de Adalatçynyň diwanynyň işgärlerini ÝHHG-niň adam hukuklary baradaky borçnamalary bilen tanyşdyrmak üçin meýilleşdirildi. Çärä Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň, Ýokary kazyýetiň, Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň wekilleri hem gatnaşdy.
Üç günlük okuw maslahatynyň dowamynda ÝHHG-niň Demokratik institutlar we adam hukuklary baradaky býurosynyň dürli bölümleriniň hünärmenleri kanunyň hökmürowanlygyny güýçlendirmek, hukuk kömegi we demokratik kanun çykarmak, gynamalaryň öňüni almak, ýigrenç esasynda döreýän jenaýatlara garşy göreşmek, din ýa-da ynanç azatlygyny öňe sürmek, adam hukuklaryny goraýjylara goldaw bermek ýaly ugurlarda çykyş etdiler. Geçirilen çäräniň dowamynda bu guramanyň departamentleriň ýolbaşçylary bilen bilelikde DIAHB-niň direktory gatnaşdy we Býuronyň geçirýän işi barada gysgaça habar berdi.
Halkara derejesinde geçirilen bu çäräniň netijesinde gatnaşyjylar Türkmenistanda durmuşa geçirilýän adam hukuklary babatda maglumaty paýlaşdylar, hem-de öz gezeginde bilimlerini ýokarlandyrdylar we ÝHHG-niň gatnaşyjy ýurtlaryndaky halkara öňdebaryjy tejribeler bilen tanyşdylar.
Goldawa mätäç maşgalalara we çagalara pudagara ýardamy giňeltmek boýunça bilelikdäki çäre geçirildi
2023-nji ýylyň 18-nji ýanwarynda goldawa mätäç maşgalalara we çagalara pudagara ýardamy giňeltmek boýunça çäre geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) we Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň bilelikde, hem-de ABŞ-nyň Halkara Ösüş Agentliginiň (USAID) “Merkezi Aziýada Howpsuz Migrasiýa” atly taslamasynyň ýardam bermeginde Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda geçirilip, oňa ýerlerdäki durmuş işgärleri, Türkmenistanyň Döwlet Migrasiýa gullugynyň, birnäçe jemgyýetçilik guramalarynyň hem-de Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşyk ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekili jenap Mohammad Faýýaziniň, USAID-iň “Merkezi Aziýada Howpsuz Migrasiýa” taslamasynyň ýolbaşçysy hanym Eleanor Walentaýnyň hem-de Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň wekiliniň giriş sözleri bilen açylyp, geçirilýän çäräniň ähmiýeti we maksatlary düşündirildi. Soňra ABŞ-nyň professory jenap Stefen Kuusistonyň görüş taýdan şikesli adamlara berilýän durmuş kömegi hakynda wideo ýazgyly çykyşy diňlenildi.
Durmuş işi boýunça hünärmenler tarapyndan kömege mätäç adamlara we olaryň maşgalalaryna berilýän durmuş hyzmatlarynyň tanyşdyrylmagy hem-de Adalatçynyň diwanynyň işi, hususan-da ilatyň kömege mätäç toparlary babatda ýerine ýetirýän işleri we şeýle topardaky adamlaryň Adalatçynyň diwanyna dilden we ýazmaça görnüşde ýüz tutmaklarynyň tertibi hakynda edilen çykyşlar duşuşygyň esasy mowzugy boldy.
Çäräniň maksady maýyplygy bolan çagalaryň ata-enelerine, migrantlaryň we adam söwdasynyň pidalarynyň maşgalalaryna durmuş taýdan goldaw we maslahat bermegiň tejribesi bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli ýurtda baýramçylyk çäreleri geçirildi
1-nji iýunda dünýäniň ähli beýleki döwletlerinde bolşy ýaly, Türkmenistanda hem Çagalary goramagyň halkara güni giňden bellenilýär. Bu sene dünýä bileleşigi bilen raýdaşlygyň, Birleşen Milletler Guramasynyň çagalaryň hukuklary we bähbitleri babatda esas goýujy maksatlaryna, ýörelgelerine ygrarlylygyň beýany hökmünde ýurdumyzyň resmi baýramçylyklarynyň sanawyna girizildi.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan 1994-nji ýylda BMG tarapyndan 1989-njy ýylda kabul edilen Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýa goşuldy hem-de ösüp gelýän nesil üçin has amatly durmuş şertleriniň üpjün edilmeginde öz ýokary jogapkärçiligini tassyklady.
Bu ajaýyp baýramçylyk mynasybetli Türkmenistanda baýramçylyk çäreleri geçirildi, oňa ýurduň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, hormatly ýaşulular, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Geçirilen çärelerde Çagalary goramagyň halkara gününe bagyşlanan maslahatyň geçirilendigini bellemelidiris, oňa Türkmenistanyň Adalatçysy Ý.Gurbannazarowa hem gatnaşdy. Bu çäre Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda geçirildi.
Baýramçylyk çäresi Çagalary goramagyň halkara gününe bagyşlanan sergä aýlanyp görmek, şeýle hem dabara gatnaşýan çagalaryň çykyşlaryna tomaşa etmek bilen başlandy.
Maslahatyň dowamynda Daşary işler ministriň orunbasary Mähri Bäşimowa, Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa, Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Ilçisi Beata Peksa, BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko, ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekiliniň wezipesini ýerine ýetiriji Aleksandru Nartea, ÝHHG-nyň Aşgabatdaky Merkeziniň ýolbaşçysy Jon MakGregor, Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkeziniň lukmany Allanur Sarýew çykyş etdiler.
Şeýle hem, 1-nji iýunda Türkmenistanyň Adalatçysynyň “Çagalar barada alada – döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry” atly, Çagalary goramagyň halkara gününe bagyşlanan we çagalaryň hukuklary babatynda wezipeleri we hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini, bu ugurda edilýän tagallalary beýan edýän makalasynyň çap edilendigini bellemelidiris.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň çykyşynda çagalaryň konstitusion hukuklaryny goramak Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýandygy bellenildi. Çagalaryň döwlet tarapyndan goraglylygy, çagalaryň terbiýelenmegi, olaryň saglygy, ösüşi, bilim almagy baradaky alada konstitusion kada bolup durýar we oňa laýyklykda ýurtda çagalaryň esasy hukuklary we azatlyklary üpjün edilýär we goralýar, olaryň hemmetaraplaýyn ösmegi we bagtly durmuşda ýaşamagy üçin ähli şertler döredilýär.
Şol bir wagtda, maslahatda çykyş edenler tarapyndan Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň orny barasynda aýratyn durlup geçildi. Bellenilşi ýaly, gaznanyň köptaraplaýyn işi çylşyrymly lukmançylyk operasiýalaryny maliýeleşdirmekden we hassahanalar üçin ýokary tehnologik enjamlaryny satyn almakdan başlap, internatlara we çagalar öýlerine maddy kömek bermäge çenli dürli ugurlary öz içine alýar.
Nygtalyşy ýaly, ÝUNISEF, BMGÖM, BSGG, UNFPA, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirligi, YHHG we beýleki düzümler bilen bilelikde üstünlikli amala aşyrylan we häzirki wagtda durmuşa geçirilýän taslamalar we maksatnamalar ählumumy abadançylygyň we ösüşiň ideýaly ýörelgelerine laýyk gelýän netijeli gepleşikleriň miwesi boldy. Bu taslamalar we maksatnamalar döwleti ösdürmegiň ileri tutulýan meselelerini, şol sanda çagalary goramak ugrundaky wezipeleri çözmäge gönükdirilendir we DÖM-lary bilen mäkäm baglanyşyklydyr. Türkmenistan BMG-niň aýallaryň, eneleriň we çagalaryň hukuklaryny goramaga gönükdirilen birnäçe möhüm resminamalaryna goşuldy. Şunuň bilen baglylykda, BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) bilen bilelikde ösüp gelýän ýaş nesli hemmetaraplaýyn ösdürmek, maşgala abadançylygyny ýokarlandyrmak, bilim we saglygy goraýyş pudaklaryny kämilleşdirmek we sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmek boýunça maksatnamalar we meýilnamalar durmuşa geçirilýär.
Ýurdumyzda bolup geçýän wakalar döwlet Baştutanymyzyň türkmenistanlylaryň abadan durmuşyny üpjün etmäge, ilkinji nobatda, ýaş nesli sazlaşykly terbiýelemäge degişli meselelere uly üns berýändigini aýdyň görkezýär.
Türkmen halkynyň gadymdan gelýän ynsanperwer ýörelgelerine eýerip
Şu gün Arkadag şäheriniň häkimliginiň mejlisler jaýynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilen güni mynasybetli “Türkmen halkynyň Milli Lideriniň ynsanperwerlige esaslanýan taryhy başlangyçlary: howandarlygyň we çagalara mähirli garaýşyň nusgalyk tejribesi” atly maslahat geçirildi.
Gaznanyň döredilen gününiň şu ýyl Oraza aýyna düşmegi hem bellärliklidir. Türkmen halky taryhyň dowamynda ynsanperwerligiň asylly ýörelgelerine berk ygrarly bolupdyr we şu günki çäräniň bu mübärek günlerde guralmagy taryhy wakanyň halkymyz üçin ähmiýetini has-da artdyrdy.
Foruma Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, Halk Maslahatynyň agzalary, Mejlisiň, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, ýurdumyzdaky diplomatik wekilhanalaryň we halkara düzümleriň ýolbaşçylarydyr wekilleri, hormatly ýaşulular, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň öňüsyrasynda bu ýerde sergi guraldy. Sergä gatnaşyjylar türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň döreden ajaýyp eserleri, “Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly ylmy-ensiklopedik kitaplary bilen tanyşdylar. Şeýle hem sergide gaznanyň ýardam bermeginde ýerine ýetirilen operasiýalar üçin ulanylýan sarp ediş serişdeleri, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň “Türkmendermansenagat” birleşiginiň öndürýän önümleri, bereketli türkmen topragynda ösýän dermanlyk ösümlikleriň esasynda taýýarlanan çaýlar we beýlekiler bar. Monitorlarda gaznanyň işi barada gürrüň berýän wideoşekiller, fotosuratlar görkezildi.
Ene-atasyndan jyda düşen, aýratyn durmuş goldawyna mätäç bolan ýaşajyk raýatlarymyz baradaky alada bu gaznanyň baş maksadydyr. Türkmen halky gadymy döwürlerden bäri ynsanperwerlik, haýyr işleri etmäge ymtylmak, birek-birege goldaw bermek ýaly asylly ýörelgeleri baş ugur edinipdir. Häzirki döwürde bu ýörelgeler çagalaryň kanuny bähbitlerini üpjün etmek we goramak boýunça hukuk kepillikleriniň toplumynda, ene-atasyndan jyda düşen çagalary jemgyýete uýgunlaşdyrmaga, olary özbaşdak durmuşa taýýarlamaga gönükdirilen ykdysady çäreleriň ulgamynda öz beýanyny tapýar.
Lukmançylyk kömegi berlip, saglygy dikeldilen çagalaryň aýdym-sazly çykyşlary we çeken suratlarynyň görkezilişi maslahatyň many-mazmunyny artdyrdy. Çagalar özleriniň döredijilik çykyşlary bilen Watanymyza söýgüsini, sagdyn bolmak we durmuşda doly derejeli ýaşamak baradaky arzuwlaryny amala aşyrmaga mümkinçilik döreden hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza çäksiz hoşallyklaryny beýan etdiler. Olar dost-doganlyk, ynsanperwerlik, bagtyýarlyk baradaky aýdymlary ýerine ýetirdiler.
Ýaşajyk suratkeşleriň suratlarynda Aşgabadyň gözel ýerleri, ýurdumyzda geçirilýän baýramçylyklar, halkymyzyň özboluşly däp-dessurlary, mähriban topragymyzyň gözellikleri öz beýanyny tapýar.
Türkmen halkynyň Milli Lideriniň belleýşi ýaly, ösüp gelýän ýaş nesli goldamak we olaryň gyzyklanmalaryny höweslendirmek halkymyzyň asyrlaryň synagyndan geçen parasatly ýörelgeleriniň biridir. Çagalar baradaky hemmetaraplaýyn alada olary Watanymyza söýgi, onuň taryhyna we medeniýetine hormat goýmak ruhunda terbiýelemek, ýaş nesliň ukyp-başarnyklaryny ösdürmek üçin giň mümkinçilikleri açýar.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň maslahata gatnaşyjylara iberen Gutlagy uly üns bilen diňlenildi. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, ynsanperwerlik, mätäji goldamak ýaly milli ýörelgelerimize eýermek bilen, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan ata-enesiniň ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlaryň howandarlygyndan galan çagalaryň we ýetginjekleriň aýratyn alada bilen gurşalyp alynmagy, olaryň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmegi ugrunda alnyp barylýan işler ýaş nesliň abadan, bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge, kämil şahsyýetler hökmünde kemala gelmegine gönükdirilendir.
Maslahata gatnaşyjylaryň çykyşlarynda häzirki günde Türkmenistanyň hemmetaraplaýyn we sazlaşykly ösýän ýurt, bagtyýar çagalygyň mekany hökmünde tutuş dünýäde tanalýandygy nygtaldy. Munuň özi Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanan, häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän hem-de beden taýdan sagdyn, ruhy-ahlak taýdan kämil ýaş nesli kemala getirmäge gönükdirilen syýasatyň aýdyň netijesidir.
Şäherlerde we obalarda çagalaryň okamaklary, dynç almaklary, bedenterbiýe, sport bilen meşgullanmaklary üçin döwrebap mekdepleriň, şol sanda ýöriteleşdirilen mekdepleriň, çagalar baglarynyň, çagalar sagaldyş-dynç alyş merkezleriniň, şypahanalaryň sanynyň artdyrylmagyna döwlet derejesinde uly ähmiýet berilýär. Şunuň bilen baglylykda, Oba milli maksatnamasynyň we ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň çäklerinde tutuş ýurdumyzda halkara ülňülere laýyk gelýän bu durmuş ähmiýetli desgalary gurmak boýunça giň möçberli işler ýaýbaňlandyryldy.
Halkymyzyň çagalara iň gowy zady bermek, olary alada we söýgi bilen gurşamak ýaly milli häsiýetleri häzirki zaman türkmen jemgyýetinde aýdyň ýüze çykýar. Bellenilişi ýaly, haýyr-sahawat gaznasy ýaş türkmenistanlylary durmuş taýdan goramak we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek, olary watansöýüjilik, ynsanperwerlik ruhunda terbiýelemek, şeýle hem howandarlyga mätäç çagalaryň saglygyny dikeltmäge ýardam bermek maksady bilen, 2021-nji ýylyň martynda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy we tagallalary netijesinde döredildi. Mälim bolşy ýaly, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ştab-kwartirasy Arkadag şäherinde ýerleşýär. Gazna giň möçberli işleri durmuşa geçirýär. Ýurdumyzyň welaýatlarynyň, etraplarynyň we şäherleriniň lukmançylyk edaralarynyň çagalar bölümleri üçin döwrebap “Tiz kömek” awtoulaglarynyň berilmegi ýurdumyzda çagalar baradaky aladanyň aýdyň güwäsidir.
Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň gatnaşmagynda geçirilen Arkadag şäheriniň açylyş dabarasynyň çäklerinde döwrebap lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edilen Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezi ulanmaga berildi. Bu ýerde gatnap we ýatymlaýyn bejergi almak üçin bölümler bar. Onda çagalaryň bejergi almaklary, wagtlaryny gyzykly geçirmekleri üçin ähli şertler döredildi. Howandarlyga mätäç çagalaryň, şol sanda mätäçlik çekýän maşgalalaryň çagalarynyň lukmançylyk barlaglaryna we olara dürli operasiýalary geçirmäge, bejergi almaklary üçin tölegleri tölemäge, lukmançylyk maksatly serişdeleri satyn almaga yzygiderli pul serişdeleri bölünip berilýär.
Bellenilişi ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň goldaw bermegi esasynda gaznanyň müdiriýeti köp sanly haýyr-sahawat çärelerini amala aşyrdy. Gaznanyň serişdeleriniň hasabyna ýurdumyzda näsag çagalara operasiýalar geçirildi, bu olaryň köpüsine saglygyny dikeltmäge ýardam etdi. Şeýle hem howandarlyga mätäç çagalara beýleki bejeriş-anyklaýyş, bejeriş-öňüni alyş çäreleri geçirildi.
Forumyň dowamynda gaznanyň serişdeleriniň hasabyna operasiýa geçirilen, soňra bolsa Arkadag şäheriniň çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezinde saglygy dikeldilen bir çaganyň ejesi öz oglunyň ýagdaýy barada gürrüň berdi. Ol Gahryman Arkadagymyza we hormatly Prezidentimize beren goldawlary, ösüp gelýän ýaş nesliň saglygy, rowaçlygy baradaky edýän ýadawsyz aladalary, döredýän şertleri üçin çäksiz hoşallygyny beýan etdi. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň durmuş ugurly syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň ýene-de bir beýanydyr.
Bellenilişi ýaly, Milli Liderimiziň goldaw bermeginde we gaznanyň serişdeleriniň hasabyna operasiýa geçirilen, häzirki wagtda saglyklaryny dikeldip, bagtyýar durmuşda ýaşaýan çagalaryň ene-atalaryndan gelip gowuşýan hoşallyklaryň yzy üzülmeýär.
Çykyş edenler Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe halkymyzyň ynsanperwer ýörelgeleriniň we ruhy gymmatlyklarynyň Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň döwlet syýasatynda öz beýanyny tapýandygyny nygtadylar. Döwlet Baştutanymyza Türkmenistanyň “Arkadag” medalynyň gowşurylmagy hem munuň aýdyň güwäsidir. Şeýle hem bu medal bilen haýyr-sahawat işini ösdürmekde, ýurdumyzda ynsanperwerlik, adalatlylyk, özara kömek bermek ýörelgelerini durmuşa geçirmekde bitiren aýratyn hyzmatlary, Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň işine berýän hemişelik goldawy üçin bu ugurda işleýän raýatlaryň hem sylaglanylýandygyny bellemek gerek.
“Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy” atly kitabyň çapdan çykmagy ýene-de bir möhüm waka boldy. Onda gaznanyň işi barada jikme-jik gürrüň berilýär. Kitapda bellenilişi ýaly, gaznanyň döredilmegi ýurdumyzyň her bir raýatyna haýyr-sahawat işini amala aşyrmaga mümkinçilik berýär. Bu ugurda türkmen halkynyň Milli Lideri ähli ildeşlerimize ruhlandyryjy şahsy görelde görkezýär.
Maslahata gatnaşyjylar ene-atasyndan jyda düşen çagalaryň ýurdumyzda uly üns-alada bilen gurşalýandygyny aýratyn nygtadylar. Döwletimiz bu çagalaryň özlerini jemgyýetiň doly derejeli agzalary hökmünde duýmaklary üçin ähli mümkinçilikleri döredýär. Şunda paýtagtymyzdaky Döwletliler köşgüni mysal hökmünde görkezmek bolar. Bu ýerde terbiýelenýän çagalaryň bilim almaklary, wagtlaryny gyzykly we peýdaly geçirmekleri, döredijilik ukyp-başarnyklaryny, zehinlerini açmaklary, sport bilen meşgullanmaklary üçin hemme zerur şertler bar.
Türkmen jemgyýetinde dürli sebäplere görä ene-atasyndan jyda düşen çagalar baradaky aladany, ilkinji nobatda, ýakyn garyndaşlary, olar bolmadyk halatynda, daşgyn garyndaşlary öz üstüne alýar. Çaganyň hiç hili garyndaşy bolmadyk ýagdaýynda, ol barada obanyň arçyny alada edýär we ýaşulularyň çözgüdi bilen, çagany maşgalalaryň birine berkidýär. Şeýlelikde, bu maşgala oňa öz çagasy ýaly seredýär we terbiýeleýär. Häzirki wagtda şeýle meseleleri, şol sanda ogullyga we gyzlyga almak bilen bagly meseleleri çözmek üçin gaznanyň ýanynda Ýaşulular geňeşi hereket edýär. Bellenilişi ýaly, Düzgünnamada beýan edilen wezipeleri ýerine ýetirmekde gazna hemmetaraplaýyn goldaw bermek, howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek geňeşiň esasy wezipesidir.
Ýaşulular geňeşiniň agzalary dürli meselelere, şol sanda ene-atasyndan jyda düşen çagalary ogullyga-gyzlyga bermek, olara at we familiýa dakmak bilen baglanyşykly meselelere seredýärler. Şunuň bilen baglylykda, anyk çözgüdi kabul etmek üçin, olara Türkmenistanyň kanunçylygyna, milli däp-dessurlarymyza laýyklykda ygtyýarlyklar berildi. Bu çäreleriň ählisi çagalara özleri baradaky edilýän hemmetaraplaýyn aladany duýmaga hem-de jemgyýetde mynasyp ornuny tapmaga mümkinçilik berýär.
Haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleri bejergi almaga mätäç çagalaryň ýurdumyzyň degişli lukmançylyk edaralarynda, zerur bolan halatynda, daşary ýurtlarda-da bejergi almaklary üçin bölünip berilýär.
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň goldaw bermeginde Türkiýe Respublikasynyň, Russiýa Federasiýasynyň, Owganystanyň, Ukrainanyň we Palestinanyň çagalaryna ynsanperwerlik kömekleri iberildi. Munuň özi türkmen halkyna mahsus asylly ynsanperwer ýörelgeleriň üstünlikli dowam etdirilýändiginiň aýdyň mysalydyr.
Türkiýe Respublikasynyň, Russiýa Federasiýasynyň, Palestinanyň, Ukrainanyň ýurdumyzdaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileri hem-de Owganystanyň Türkmenistandaky ilçihanasynyň işler wagtlaýyn ynanylan wekili öz çykyşlarynda hoşniýetliligiň, duýgudaşlygyň we mätäje goldaw bermäge çalyşmagyň türkmen halkyna mahsus häsiýetlerdigini bellediler. Şeýle kömek çylşyrymly durmuş ýagdaýyna düşen adama ruhy daýanç bolýar. Türkmen halkynyň mizemez ynsanperwer gymmatlyklary ýaş nesliň bagtyýar we abadan durmuşyny üpjün etmek meselelerine aýratyn üns berýän Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen döredilen Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň işiniň esasyny düzýär.
Dostlukly ýurtlaryň doly ygtyýarly wekilleri Gahryman Arkadagymyza we hormatly Prezidentimize ynsanperwerlik kömekleri üçin hoşallyklaryny bildirdiler hem-de türkmen halkynyň Milli Lideriniň “Çagalar baradaky alada — döwletiň röwşen geljegi baradaky alada” diýen parasatly jümlelerini mysal getirdiler. Ynsanperwerlik kömegi Gahryman Arkadagymyzyň esaslandyran haýyr-sahawat gaznasynyň ýurtlaryň arasynda dostlukly gatnaşyklary ösdürmekde eýeleýän ähmiýetli ornunyň aýdyň mysalydyr diýip, ilçiler bellediler.
BMG-niň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy D.Şlapaçenko Türkmenistanyň Durnukly ösüş maksatlaryny gazanmakda, öňüni alyş diplomatiýasyny durmuşa geçirmekde alyp barýan işleriniň, möhüm sebit meseleleri boýunça öňe sürýän daşary syýasy başlangyçlarynyň Birleşen Milletler Guramasy we beýleki abraýly halkara guramalar tarapyndan hemişe goldanylýandygyny belledi. Şunda döwletleriň, halklaryň arasyndaky dostlukly, parahatçylykly gatnaşyklar üçin bitaraplyk ýörelgesiniň ähmiýeti nygtaldy.
D.Şlapaçenko BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynyň 63-nji plenar mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy boýunça “2025-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” atly Kararnamanyň biragyzdan kabul edilmegi mynasybetli gutlaglaryny beýan edip, bu şanly wakanyň hormatly Prezidentimiziň parahatçylygy goldamaga, sebit we ählumumy derejede durnukly ösüşi, abadançylygy üpjün etmäge gönükdirilen syýasatynyň dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan giň goldawa eýe bolmagynyň aýdyň subutnamasy bolup durýandygyny nygtady. Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň çagalaryň hukuklary we bähbitleri babatda işlenip taýýarlanylan maksatnamalaryna ygrarlydygyny iş ýüzünde görkezýär. Ol şu gezekki forumyň ösüp gelýän nesliň saglygyny goramak babatdaky meseleleri netijeli çözmekde ýene-de bir möhüm ädim boljakdygyny nygtap, gazna asylly işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.
Şunuň bilen baglylykda, BMG-niň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko haýyr-sahawat gaznasynyň hemaýata mätäç çagalara kömek etmekde 2030-njy ýyla çenli durnukly ösüş ulgamynda Gün tertibiniň binýatlyk “Hiç kimi yzda galdyrmazlyk” ýörelgesini berjaý etmekde gymmatly goşandy üçin mynasyp bolan güwänamasyny gowşurdy.
Ýygnananlar Gahryman Arkadagymyza we hormatly Prezidentimize ýaş nesliň saglygy hem-de rowaçlygy baradaky edýän ýadawsyz aladalary, Türkmenistanda çagalaryň bagtyýar durmuşda ýaşamaklary, hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmekleri, mümkinçiliklerini durmuşa geçirmekleri ugrunda döredilýän ajaýyp şertler üçin hoşallyklaryny beýan etdiler.
Forumyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul etdiler we onda Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ýurdumyzda amala aşyrýan ynsanperwer işleriniň, halkymyz barada edýän aladasynyň, ýaş nesil üçin döredilen şertleriň döredijilikli zähmete hem-de ýagty geljege ruhlandyrýandygyny nygtadylar.
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilen gününe bagyşlanyp geçirilýän çäreleriň çäklerinde döwlet Baştutanymyzyň “Änew — müňýyllyklardan gözbaş alýan medeniýet” atly kitabynyň tanyşdyrylyş dabarasy boldy.Agşam çärelere gatnaşyjylar üçin agzaçar sadakasy berildi. Onda türkmen topragynyň abadançylygy, halkymyzyň rowaçlygy, Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiziň janlarynyň sag, ähli başlangyçlarynyň üstünliklere beslenmegi barada doga-dilegler edildi.
* * *
Şu gün Arkadag şäherindäki Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň howandarlygynda guralan mekdep okuwçylarynyň halkara matematika olimpiadasynyň ýapylyş we ýeňijileri sylaglamak dabarasy geçirildi. Oňa Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, Halk Maslahatynyň Diwanynyň iş dolandyryjysy, daşary ýurtlaryň ilçihanalarynyň, halkara guramalaryň wekilhanalarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, jemgyýetçilik birleşikleriniň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar.
Dabara gatnaşyjylary bu ýokary okuw mekdebiniň giň meýdançasynda «Garaşsyzlygyň merjen däneleri» bäsleşiginiň ýeňijileri hem-de milli sungatymyzyň ýaş höwesjeňleri aýdym-sazly çykyşlar bilen garşyladylar. Olar ýurdumyzyň mekdep okuwçylarynyň dürli ýyllardaky halkara bäsleşiklerde gazanan üstünlikleri we taslama-döredijilik işleri, çagalar çeperçilik mekdepleriniň okuwçylarynyň çeken şekillendiriş sungatyna degişli eserleri, kitap sergisi bilen tanyşdylar, wideoşekillere tomaşa etdiler.
Mälim bolşy ýaly, bu olimpiada ýurdumyzyň mekdep okuwçylarynyň 43-si, daşary ýurtlaryň 11-sinden okuwçylaryň 85-si gatnaşyp, öz başarnyklaryny görkezdiler. Onuň jemlerine laýyklykda, birinji orna Russiýa Federasiýasynyň, ikinji orna Türkmenistanyň, üçünji orna bolsa Hytaý Halk Respublikasynyň mekdep okuwçylaryndan ybarat toparlar mynasyp boldular. Birinji orny eýelän okuwçylaryň toparyna medallar, diplomlar, noutbuk kompýuterleri we Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň hasabyna «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky «Daýanç» sagaldyş merkezine 10 günlük ýollanma berildi. Ikinji we üçünji orunlary eýelän toparlaryň okuwçylaryna kümüş we bürünç medallar, diplomlar, «akylly» saglyk sagatlary gowşuryldy. Bäsleşikde Türkmenistanyň okuwçylary jemi 24 medal, şol sanda 4 altyn, 12 kümüş, 8 bürünç medal gazanmagy başardylar.
Ýapylyş dabarasynda çykyş edenler Arkadag şäherinde üstünlikli geçirilen halkara olimpiadanyň okuwçylaryň kalbynda örän ýakymly duýgulary döredendigini, ýurdumyzyň milli bilim ulgamynyň ösüşiň täze derejesine çykýandygynyň, bu ugurda halkara hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilýändiginiň aýdyň güwäsine öwrülendigini buýsanç bilen bellediler. Munuň üçin Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Gahryman Serdarymyza hoşallyk sözleri beýan edildi.
Şu günki çäreleriň çäklerinde çagalar we halkara matematika olimpiadasyna gatnaşan okuwçylar üçin Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna täze “Arkaç” söwda-dynç alyş merkezine gezelenç guraldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekili çagalar babatynda adyl kazyýetlik boýunça Türkmenistanyň kanunçylygyna degişli teklipleri ara alyp maslahatlaşmak boýunça duşuşyga gatnaşdy
2023-nji ýylyň 6-njy noýabrynda BMG-niň Aşgabatdaky binasynda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni hanym Irina Urumowanyň gatnaşmagynda çagalar babatynda adyl kazyýetlik boýunça Türkmenistanyň jenaýat we raýat kanunçylygyna üýtgetmeler girizmek baradaky teklipleri ara alyp maslahatlaşmak boýunça duşuşyk geçirildi. Çäre BMG-nyň Çagalar gaznasy bilen Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň we Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň arasynda 2023-nji ýyl üçin iş meýilnamalarynyň çäginde gurnaldy.
Duşuşyga Türkmenistanyň Mejlisiniň, hukuk goraýjy edaralaryň, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň wekilleri gatnaşdylar.
Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýolbaşçylygynda biziň ýurdumyzda çagalaryň hemmetaraplaýyn ösüşine, olaryň hukuklarynyň we kanuny bähbitleriniň goralmagyna uly üns berilýändigini bellemek gerek. Ýurduň Hökümeti ejir çeken we şaýat çagalaryň jenaýat adyl kazyýetliginiň ähli tapgyrlarynda hukuklaryny goraýan hoşniýetli garaýşy döretmeklige gönükdirilen ähli çäreleri amala aşyrýar.
Bu çäräni geçirmegiň esasy maksady çagalaryň meselelerine degişli we resmi kazyýet ulgamyndan kämillik ýaşyna ýetmedikleri çetleşdirmek boýunça çäreleri güýçlendirmeklige hem-de adyl kazyýetliligi dikeltmäge, şeýle hem çagalary goramagyň ýörite çärelerini, şol sanda jenaýat boýunça şaýatlary we ejir çekenleri sorag etmegiň usullaryny ulanmaklyga gönükdirilen Türkmenistanyň kanunçylygyny mundan beýläk-de pugtalandyrmak boýunça teklip edilýän üýtgetmeleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekili 2023-2028-nji ýyllar aralygynda Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça hereketleriň Milli meýilnamasynyň tanyşdyrylyş dabarasyna gatnaşdy
2023-nji ýylyň 12-nji oktýabrynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda welaýat häkimlikleriň wekilleri üçin 2023-2028-nji ýyllar üçin Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça hereketleriň Milli meýilnamasynyň tanyşdyryş dabarasy geçirildi.
Bu çäre, BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa BMG-niň Çagalar gaznasynyň, Türkmenistanyň Mejlisiniň, şeýle-de Türkmenistanda Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara Iş toparynyň agzalygyna girýän ministrlikleriň, döwlet we jemgyýetçilik edaralarynyň we şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
2023-2028-nji ýyllar üçin Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça hereketleriň Milli meýilnamasy berk durmuş-ykdysady we kanunçylyk esaslaryna esaslanýar. Bu meýilnama, 2022-2052-nji ýyllarda Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşi boýunça milli maksatnamada kesgitlenen milli ileri tutulýan ugurlara esaslanýar.
Bu çäräniň esasy maksady, welaýat häkimleriniň orunbasarlaryny 2023-2028-nji ýyllar üçin Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça hereketleriň Milli meýilnamasy bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.
Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowa Türkmenistanyň “Arkadag” medaly dabaraly ýagdaýda gowşuryldy
Şu gün Türkmenistanyň Prezidentiniň “Oguz han” köşkler toplumynda ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň uly dabaralar bilen bellenilýän gününde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy “Arkadag” medaly bilen sylaglamak dabarasy boldy. Dabara Mejlisiň Başlygy, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary gatnaşdylar.
«Arkadag» medaly Türkmenistanyň döwlet sylagy bolup, adam bähbitlerini ileri tutmak, mertebesini belende göterip, adalatlylyk, adamkärçilik, ynsanperwerlik, ýokary ahlaklylyk, haýyr-sahawatlylyk, hemaýata mätäçlere kömek bermek ýaly türkmeniň ata-baba ýol-ýörelgelerine, milli däplerine laýyklykda we meýletinlik esasynda döredilen Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ynsanperwer başlangyçlaryny wagyz etmek, bitiren hyzmatlaryna sarpa goýmak, toplan tejribesini, ösýän halkara abraýyny giňden goldamak babatda görnükli işleri bitiren ýurdumyzyň raýatlaryny sylaglamak maksady bilen döredildi. «Arkadag» medaly bilen döwletiň ynsanperwer durmuş syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmäge, adamyň we raýatyň durmuş-ýaşaýyş, saglyk babatda hukuklaryny, kanuny bähbitlerini goramaga goşant goşan, howandarlyga mätäç adamlaryň, ylaýta-da, çagalaryň jemgyýetiň we döwletiň durmuşyna mynasyp, doly möçberde gatnaşmaga bolan hukuklarynyň durmuşa geçirilmeginde görnükli işleri bitiren, durmuş çygryny ösdürmäge, jemgyýetçilik, ynsanperwer, haýyr-sahawat, saglygy goraýyş, meýletinçilik guramalarynyň, halkyň saglygyny goraýyş işini ösdürmäge, hususan-da, lukmançylyk, sagaldyş-dikeldiş babatda kömek bermäge, meýletinçilik hereketini ösdürmäge uly goşant goşan, eneligiň we çagalygyň bähbitleriniň üpjün edilmeginde, enäniňdir çaganyň abraýynyň, mertebesiniň goralmagynda, jemgyýetde çagalara mähirli garaýşyň kemala gelmeginde işleri bitiren raýatlar sylaglanylýar.
Hormatly Prezidentimiz Owganystana ynsanperwer kömegini ibermegi tabşyrdy
Türkmen halkynyň gadymdan gelýän däp-dessurlaryndan, ata-babalarymyzyň dost-doganlyk, hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgelerinden ugur alyp, şeýle hem asylly ynsanperwer işleriň oňyn tejribesini dowam etdirip, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň goldaw bermeginde we guramagynda 2023-nji ýylyň 7-nji oktýabrynda Owganystanyň Hyrat welaýatynda bolup geçen ýertitreme zerarly doganlyk owgan halkyna, ilkinji nobatda, Owganystanyň çagalaryna 2023-nji ýylyň oktýabr aýynda ynsanperwerlik kömegini ibermek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Buýruga gol çekdi.
Resminama laýyklykda, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligine, Oba hojalyk ministrligine, Dokma senagaty ministrligine hem-de Senagatçylar we telekeçiler birleşmesine degişli derman we saglygy goraýyş maksatly serişdeleri, azyk, dokma önümlerini ynsanperwerlik kömegi hökmünde Owganystana muzdsuz bermek tabşyryldy.
Daşary işler ministrligi 2023-nji ýylyň oktýabr aýynda Owganystana ynsanperwerlik kömeginiň iberilmegini we gowşurylmagyny guramaçylykly, ýokary derejede geçirmäge borçly edildi.
Türkmenistanda halkara ýaşlar forumy geçirildi
Şu gün Arkadag şäherindäki Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynda ýaşlaryň dünýäde durnukly geljegi gurmak ugrunda artýan ornuna bagyşlanyp, «Dialog — parahatçylygyň kepili» atly halkara ýaşlar forumy geçirildi.
Utgaşykly görnüşde guralan köptaraplaýyn foruma Merkezi Aziýa döwletleriniň ýaşlar syýasaty ulgamyndaky jogapkär ýolbaşçylary, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, Hytaý Halk Respublikasyndan, Birleşen Arap Emirliklerinden, Liwiýadan, Azerbaýjan Respublikasyndan we beýleki ýurtlardan ýaşlar, şeýle hem BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýolbaşçysy, Birleşen Milletler Guramasynyň degişli düzümleriniň we agentlikleriniň, şol sanda BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň, Daşky gurşaw boýunça maksatnamasynyň, Çagalar gaznasynyň, Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň we Ilat gaznasynyň işgärleri gatnaşdylar.
Türkmen tarapyndan halkara foruma Bilim ministrliginiň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň ýolbaşçylary we wekilleri, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýaş agzalary, paýtagtymyzdaky ýokary okuw mekdepleriniň, şol sanda Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň, Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň, Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň, Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynyň talyplary we beýlekiler gatnaşdylar.
Duşuşyga gatnaşyjylar forumyň öňüsyrasynda Halkara atçylyk akademiýasynyň giň eýwanynda ýaýbaňlandyrylan halkymyzyň baý medeni mirasyny we onuň köpugurlylygyny şöhlelendirýän amaly-haşam sungatynyň sergisi bilen tanyşdylar.
Şu gezekki çäre Birleşen Milletler Guramasynyň «Ýaşlar — 2030» strategiýasynyň maksatlaryna we wezipelerine doly laýyk gelmek bilen, ol dürli medeniýetlere, sebitlere, garaýyşlara wekilçilik edýän ýaşlaryň arasynda netijeli dialogy ösdürmäge, parahatçylygy berkitmek, diplomatik ýollar arkaly dawalaryň öňüni almak we çözmek işinde ýaşlaryň mümkinçiliklerini giňeltmäge gönükdirilendir. Çykyşlarda bellenilişi ýaly, ýurdumyzda 2023-nji ýylyň «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» diýlip yglan edilmegi ýaşlara uly ynam bildirilýändigini tassyklaýar. Döwletimiz şahsy ösüş, ýaşlaryň öz ukyp-başarnyklaryny doly açmaklary, özlerini kemala getirmekleri üçin ähli şertleri döretmek bilen, ýaş nesliň terbiýesine aýratyn üns berýär. Çünki ýaşlar jemgyýetiň hereketlendiriji güýji bolup, täze taryhy eýýamda olaryň dürli ugurlarda gazanýan üstünlikleri Garaşsyz ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşlerine itergi berýär.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýakynda geçirilen Halk Maslahatynyň mejlisindäki çykyşynda: «Ruhy taýdan kämil, berk bedenli, giň dünýägaraýyşly ýaş nesilleri terbiýelemäge örän uly ähmiýet berýäris. Dünýäniň öňdebaryjy tejribelerinden ugur alyp, ýaşlaryň döwrebap bilim almagy, ylym, sport we döredijilik bilen meşgullanmagy üçin giň mümkinçilikleri döredýäris» diýip nygtady. Mälim bolşy ýaly, bu ugurda alnyp barylýan işleriň hukuk binýadyny pugtalandyrmak maksady bilen, binýatlaýyn resminama — «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşi işlenip taýýarlanyldy we kabul edildi. Onda göz öňünde tutulan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek üçin «Türkmenistanda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» we ony durmuşa geçirmek boýunça çäreleriň meýilnamasy tassyklanyldy.
Şu ýylyň iýun aýynda kabul edilen «Türkmenistanyň ýaşlarynyň halkara hyzmatdaşlygynyň 2023 — 2030-njy ýyllar üçin Strategiýasy» nurana geljegi gurmagyň bähbidine beýleki ýurtlaryň ýaşlary bilen gatnaşyklary pugtalandyrmagy maksat edinýär. Nygtalyşy ýaly, ýaşlar syýasaty Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygynyň esasy ugurlarynyň biridir. Soňky ýyllarda bu gurama bilen bilelikdäki işleriň oňyn tejribesi toplandy. Türkmen tarapynyň başlangyjy esasynda, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň Kararnamasyna laýyklykda, 2023-nji ýyl «Parahatçylygyň kepili hökmünde dialogyň halkara ýyly» diýlip yglan edildi. Munuň özi dünýä halklarynyň parahatçylyk we birek-birege ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýan däp-dessurlaryny berkitmekde, milli gymmatlyklary, oňyn garaýyşlary ösdürmekde türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan öňe sürlen «Dialog — parahatçylygyň kepili» atly ählumumy başlangyjyň möhüm ähmiýete eýedigini görkezýär.
Häzirki döwrüň möhüm meseleleri boýunça köptaraplaýyn gepleşikleri ösdürmekde giň gözýetimli, uly durmuş mümkinçilikli we dünýägaraýyşly, düýpgöter täzeçe hem-de özara kabul ederlikli ýörelgeleri öňe sürmäge ukyply ýaşlara aýratyn orun berilýär. Häzirki wagtda ýurdumyz BMG-niň bilimiň bütin dünýäde ösdürilmegine we ýaşlar bilen bagly meseleleriň toplumlaýyn çözülmegine gönükdirilen Durnukly ösüş maksatlarynda bellenen wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegine uly goşant goşýar. Sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynyň, daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasynyň, Türkmenistanda tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegi ýurdumyzda bilimiň hilini we ylmy-barlag işleriniň netijeliligini ýokarlandyrmaga şert döredýär. Häzirki döwürde halkara guramalar, şol sanda BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary bilen bilelikdäki bilim taslamalary işjeň durmuşa geçirilýär. Geçen döwürde ýurdumyzyň iki ýokary okuw mekdebinde ÝUNESKO kafedralary, dört sany ýokary okuw mekdebinde bolsa ÝUNESKO klublary döredildi. Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasy ÝUNESKO-nyň Bütindünýä ýaşlar jemgyýetiniň resmi agzasy boldy.
Çykyşlarda dünýäniň häzirki şertlerinde parahatçylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak işlerinde ýaşlara wajyp ähmiýet berilýändigi bellenildi. Munuň şeýledigine 2015-nji ýylyň dekabrynda BMG-niň Howpsuzlyk geňeşinde degişli Kararnamanyň kabul edilmegi hem şaýatlyk edýär. Ol dawaly we dawadan soňky ýagdaýlarda ýaşlaryň oňyn ähmiýetli ornunyň bardygyny ykrar etmekde möhüm waka boldy. 2018-nji ýylyň 24-nji sentýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň «Ýaşlar — 2030» strategiýasyny durmuşa geçirmäge girişilýändigi yglan edildi. Onda parahatçylyk we howpsuzlyk ileri tutulýan ugurlar hökmünde kesgitlenendir.
Umumy pikire görä, «Dialog — parahatçylygyň kepili» atly halkara ýaşlar forumynyň geçirilmegi ýurtlaryň arasynda dostluk we hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny, özara hormat goýmagy pugtalandyrmaga, dawalaryň öňüni almakda hem-de çözmekde dialogyň möhüm ähmiýetine düşünmäge, parahatçylygy, howpsuzlygy berkitmek boýunça işlere ýaşlaryň işjeň çekilmegine şert döreder. Forumyň işi «Parahatçylygyň hatyrasyna ýaşlaryň başlangyçlary: parahatçylygy we durmuş jebisligini üpjün edýän üstünlikli taslamalar we başlangyçlar»; «Howanyň üýtgemegi: ekologiýa durnuklylygy bilen parahatçylygy döretmegiň arasyndaky baglanyşyk»; «Sanly diplomatiýa we parahatçylygy ýola goýmak: parahatçylygy döretmek boýunça oňyn tagallalary üçin tehnologiýalary we durmuş torlaryny peýdalanmak»; «Medeniýet we sungat arkaly parahatçylygy ilerletmek: Merkezi Aziýada ýaşlaryň seslerini bir ýere jemlemek» atly dört bölümiň çäginde dowam etdi.
Günüň ikinji ýarymynda forumyň çäklerinde Merkezi Aziýa döwletleriniň ýaşlar dialogyny esaslandyrmak boýunça mejlis geçirildi. Onuň işine sebitiň döwletleriniň — Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Türkmenistanyň we Özbegistanyň ýaşlar syýasaty boýunça edaralarynyň jogapkär wekilleri gatnaşdylar. Duşuşyga gatnaşyjylar Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ýaşlarynyň arasynda dialogyň goldanylmagy üçin şeýle formatyň döredilmeginiň hem-de ählumumy bähbitleriň halkara giňişlikde ilerledilmegi üçin sebitiň ýaşlarynyň güýjüni bir ýere jemleýän gurşawyň emele getirilmeginiň möhüm ähmiýete eýedigini nygtadylar.
Bellenilişi ýaly, BMG-niň syýasy resminamalaryny amaly taýdan durmuşa geçirmekde, şeýle hem «Ýaşlar, parahatçylyk we howpsuzlyk» maksatnamasynyň wezipelerini bilelikde amala aşyrmakda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ýaş raýatlaryny jebisleşdirmek maksady bilen, soňky ýyllarda BMG-niň ýöriteleşdirilen düzümleriniň, şol sanda BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň goldaw bermeginde sebitde ýaşlaryň dialogy işjeň ösdürilýär. Hususan-da, sebit merkezi tarapyndan «Öňüni alyş diplomatiýasy akademiýasy» başlangyjy durmuşa geçirilýär. Bu başlangyç ýaşlary Birleşen Milletler Guramasynyň ulgamlarynyň çäginde hereket edýän öňüni alyş gurallary bilen tanyşdyrmaga mümkinçilik berýär. Şeýle hem Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşyklarynyň hem-de daşary işler ministrleriniň her ýylda geçirilýän maslahatlarynyň çäklerinde ýaşlaryň we sebitiň ýurtlarynyň Hökümetleriniň resmi adamlarynyň arasynda dialogy guramak tejribesi ýola goýuldy.
Mälim bolşy ýaly, ýakynda geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygynda Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda ýaşlar syýasatynyň umumy ugurlary hakynda Ylalaşyga gol çekildi. Munuň özi sebitde ýaşlaryň başlangyçlaryny goldamagyň we höweslendirmegiň möhüm hasaplanýandygyny tassyklaýar.
Türkmenistan sebitiň ýurtlary bilen bu ulgamda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmek ugrunda yzygiderli çykyş edýär. Şu günki iri forumyň geçirilmegi hem munuň aýdyň subutnamasydyr. Köptaraplaýyn duşuşyga gatnaşyjylar şeýle görnüşli çäreleriň ýaşlaryň durmuş işjeňligini has-da artdyrmaga, halkara gatnaşyklary berkitmäge, raýatlary watançylyk ruhunda terbiýelemäge, ýaş nesliň ýakyn hyzmatdaşlygyny, özara ynanyşmagyny pugtalandyrmaga itergi berýändigi hakyndaky umumy pikiri goldadylar.
«Dialog — parahatçylygyň kepili» atly forumyň jemleriniň Ýaşlar guramalarynyň işiniň netijeliligini artdyrjakdygyna we halkara hyzmatdaşlygy berkitjekdigine ynam bildirip, bu ýere ýygnananlar Durnukly ösüş maksatlarynyň amala aşyrylmagyna, dünýäde parahatçylygyň üpjün edilmegine, ýaşlaryň halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň giňeldilmegine gönükdirilen köptaraply tagallalary üçin hormatly Prezidentimize we türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyza hoşallyk bildirdiler.
Bu möhüm ugurda özara gatnaşyklary giňeltmek bilen baglanyşykly meseleler boýunça geçirilen pikir alyşmalar Merkezi Aziýa döwletleriniň köpýyllyk dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgelerine esaslanýan köptaraply hyzmatdaşlygynyň mundan beýläk-de ösdürilmegine bolan özara gyzyklanmalary tassyklady.
Forum tamamlanandan soňra, Merkezi Aziýa döwletleriniň ýaşlar dialogynyň Ähtnamasyna gol çekmek dabarasy boldy.
Şu gezekki çärä gatnaşyjylar üçin giň gerimli medeni maksatnama taýýarlanyldy.
Çagalara hossarlyk etmekligiň alternatiw ulgamyny kämileşdirmek babatda konsepsiýany işläp düzmek boýunça tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 8-nji sentýabrynda Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasynyň (ÝUNISEF) wekilhanasynyň arasyndaky iş meýilnamany durmuşa geçirmegiň çäginde çagalara alternatiw ideg ulgamlaryny gowulandyrmak boýunça konsepsiýany işläp düzmeklige bagyşlanan tegelek stol geçirildi.
Bu çäre BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda geçirilip, onda Türkmenistanyň Mejlisiniň, durmuş ulgamy çygryndaky ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, hukuk goraýjy edaralarynyň wekilleri, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili gatnaşdylar. Şeýle hem, bu çärä Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasynyň (ÝUNISEF) Ýewropa we Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň wekilleri onlaýn görnüşde gatnaşdylar.
Tegelek stoluň esasy maksady, döwlet syýasatynyň çäginde Türkmenistanda çagalara ideg etmek we çagalary goramak ulgamyny mundan beýläk-de berkitmek boýunça gözükdirme bolup hyzmat etjek Türkmenistanda alternatiw çaga idegini ösdürmek konsepsiýasynyň taslamasyny hem-de Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň durmuşa geçirilişini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Alternatiw idegdäki we hossarlykdaky çagalar barada dolandyryş maglumatlaryň ulgamlaryna baha bermek boýunça okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 1-nji awgustynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) we Türkmenistanyň Statistika baradaky Döwlet komitetiniň bilelikde gurnamagynda alternatiw idegdäki we hossarlykdaky çagalar barada dolandyryş maglumatlaryň ulgamlaryna baha bermek boýunça okuw maslahaty geçirildi. Okuw maslahatyna Türkmenistanyň hukuk goraýjy edaralarynyň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimlikleriniň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Okuw maslahaty ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekiliniň orunbasary Aadrian Salliwanyň giriş sözi bilen açylyp, ol öz çykyşynda goldawa mätäç çagalaryň alternatiw hyzmatlara elýeterliligini üpjün etmegiň hem-de zerur bolan maglumatlar goruny mundan beýläk hem kämilleşdirmegiň, bu ugurda çagalaryň iň gowy bähbitlerini göz öňünde tutup, bilelikdäki tagallalaryň aýrtyn möhüm orna mynasypdygyny belledi.
Soňra çäräniň gün tertibindäki esasy soraglar boýunça çykyşlara orun berildi. Şunda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni Joanna Rojersiň we bu guramanyň Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary boýunça sebitleýin edarasynyň hünärmeni Ýekaterina Spasowanyň alternatiw ideg barada düşünje we onuň aýratynlyklary, muňa degişli milli we pudaklaýyn derejeli baha beriş soragnamalar gurallary, “TransMonEE” babatda hasabatlylyk boýunça eden çykyşlary diňlenildi.
Çäräniň ahyrynda oňa gatnaşyjylar alternatiw ideg ulgamynda çagalar barada dolandyryş maglumatlaryň ulgamlaryna baha bermegi we indiki ädimleri ara alnyp maslahatlaşdylar.
Okuw maslahatynyň maksady goldawa mätäç çagalaryň alternatiw hyzmatlara elýeterliligini üpjün etmekden hem-de degişli maglumatlar goruny kämilleşdirmäge ýardam bermekden ybarat boldy.
Çagalaryň hukuklary babatda hukuk habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça okuw maslahatlary geçirildi
2023-nji ýylyň 12-14-nji iýulynda BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň (ÝUNISEF), BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin edarasynyň (AHÝKM) we Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň hem-de Bilim ministrliginiň bilelikde guramagynda Aşgabat şäheriniň Gökdere jülgesinde ýerleşýän “Nesil”, “Beýik Serdaryň ruhybelent nesilleri”, “Ýaşlyk”, “Nebitçi” hem-de Muhammetmyrat Nyýazow adyndaky çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezlerinde wagtlaryny hoşal geçirýän çagalar üçin tapgyrlaýyn okuw maslahatlary geçirildi.
Okuw maslahatlaryna ÝUNISEF-iň, AHÝKM-niň, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, şeýle hem Durnukly ösüş maksatlarynyň ýaş Ilçileri gatnaşdylar.
Çäreleriň gün tertibine laýyklykda, Türkmenistanyň Adalatçysy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa we ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekili jenap Mohammad Faýýazi giriş sözleri bilen çykyş etdiler. Çykyşlarda halkara hukugynda, hususan-da halkara hukuk kadalary ornaşdyrylan milli kanunçylygymyzda berkidilen çagalaryň hukuklary, olary goramagyň gurallary we serişdeleri hem-de çaganyň iň gowy bähbitlerini üpjün etmekde bilelikdäki tagallalaryň wajyp orny hakynda, şeýle-de ýaňy-ýakynda Hormatly Prezidentimiz tarapyndan tassyklanylan “Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” ähmiýeti barada bellenildi.
Okuw maslahatlarynda Adalatçynyň diwanynyň, ÝUNISEF-iň we AHÝKM-niň wekilleri, hem-de DÖM-iň Ýaş ilçileri BMG-niň Adam hukuklary hakynda ählumumy Jarnamasynyň, Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasynyň düzgünlerini merkezde dynç alýan çagalara dürli oýunlardyr, interaktiw çykyşlaryň ýerine ýetirilmeginde düşündirdiler we olaryň hukuk sowatlylygynyň ýokarlandyrylmagyna ýardam berdiler. Şeýle hem çäreleriň ahyrynda çagalaryň saglygy, bilimi, bagtyýar we abadan ýaşaýşy, olaryň özlerini alyp baryş medeniýeti we deň hukuklylygy üpjün etmek barada çagalar bilen sorag-jogap alyşyldy.
Okuw maslahatlarynyň maksady BMG-niň Adam hukuklary hakynda ählumumy Jarnamasynyň kabul edilmeginiň 75 ýyllygynyň hem-de BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine Alternatiw maglumaty işläp taýýarlamagyň çäklerinde çagalaryň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmakdan ybarat boldy.
Çagalar babatda zorlugyň halkara klassifikasiýasy boýunça okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 13-nji iýulynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan Türkmenistanda çagalar babatynda zorlugyň halkara klassifikasiýasy boýunça onlaýn seminar geçirildi.
Çagalar babatynda zorlugyň halkara klassifikasiýasy BMG-niň Statistika baradaky komissiýasynyň 54-nji mejlisinde halkara statistika standarty hökmünde tassyklandy.
Bu çärä halkara bilermenleri, durmuş çygryndaky ministrlikleriň we pudaklaýyn edaralaryň, hukuk goraýjy edaralaryň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, ýurduň jemgyýetçilik birleşikleriniň, şeýle hem Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan çagalar babatda halkara borçnamalaryna gyşarnyksyz eýerýän çagalaryň iň arzyly islegleriniň hasyl bolýan ýurdy hökmünde giňden tanalýar. Munuň aýdyň tassyknamasy hökmünde Türkmenistanda Çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli meýilnamasyny getirmek bolar. Oňa laýyklykda çagalaryň hukuklaryny üpjün etmek boýunça işler yzygiderli esasda alnyp barylýar. Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany hem BMG-niň Çagalar gaznasy bilen bilelikde gol çekilen iş meýilnamasynyň çäklerinde bu resminamany durmuşa geçirmek boýunça işjeň hyzmatdaşlygy alyp barýar. Bu iş meýilnamasynyň çäginde, BMG Çagalar gaznasy bilen bilelikde, ýaňy ýakynda ýurduň welaýatlarynda çagalaryň meselesi bilen meşgullanýan edaralaryň wekilleriniň gatnaşmagynda, şeýle hem Gökderede ýerleşýän çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezlerinde bu ýerde dynç alýan çagalaryň gatnaşmagynda çagalaryň hukuklarynyň dürli ugurlaryna bagyşlanan birnäçe okuw maslahatlary geçirildi.
Bu çäräniň maksady, gatnaşyjylary halkara kadalary we ýörelgeleri bilen tanyşdyrmak, çagalar babatynda zorlugyň halkara klassifikasiýasy boýunça hukuk düşünjeliligini ýokarlandyrmak, şeýle hem milli adam hukuklary guramalary bilen möhüm ugurlary ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
.jpg)
Türkmenistanda çagalaryň hukuklary babatda hukuk habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça nobatdaky okuw maslahaty geçirildi
Ýurdumyzyň Ahal we Balkan welaýatlarynda geçirilşi ýaly 2023-nji ýylyň 23-nji iýunynda Mary welaýatyndaky Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynda Adam hukuklary boýunça maglumat merkezinde hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň (ÝUNISEF) Adalatçynyň diwany bilen 2023-nji ýyl üçin bilelikdäki Iş meýilnamasynyň çäklerinde boýunça nobatdaky okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatyna Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, dürli ugurlarda çagalar bilen iş salyşýan ministrlikleriň we pudak edaralarynyň, Mary welaýat häkimliginiň, Adwokatlar kollegiýasynyň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň, Zenanlar birleşiginiň, şeýle hem köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň welaýatdaky wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň gün tertibine laýyklykda okuw maslahaty Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa we ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekiliniň orunbasarynyň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji jenap Aadrian Sulliwan tarapyndan açylyp, onda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary, ýurdumyzyň öz üstüne alan çagalar babatda halkara borçnamalary esasynda çagalaryň hukuklarynyň üpjün edilmeginde bilelikdäki tagallalar, şeýle hem ýaňy-ýakynda hormatly Prezidentimiz tarapyndan tassyklanan Çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasy we bu resminamanyň çagalary ählitaraplaýyn goramakdaky ähmiýeti bellenilip geçildi.
Okuw maslahaty Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçynyň ilatyň kömege mätäç toparlary, şol sanda çagalar, zenanlar we maýyplygy bolan adamlaryň ýüztutmalara seretmegi bilen bagly ygtyýarlyklary, çagalaryň iň gowy bähbidiniň çagalaryň hukuklary bilen bagly halkara resminamalarda we milli kanunçylyk namalarymyzda göz öňüne tutulşy, çagalary goramagyň gurallary, şol hukuklaryň durmuşa geçirilmeginde gözegçilik saparlarynyň orny babatda Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň wekilleriniň eden çykyşlary bilen dowam etdi.
Her çykyşyň ahyryndaky sorag-jogap alyşmalar özleriniň gyzyklanýan soraglaryna jogap tapmak üçin gatnaşyjylara giň mümkinçilik boldy.
Türkmenistanda çagalaryň hukuklary babatda hukuk habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça nobatdaky okuw maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 16-njy iýunynda Balkan welaýatynyň “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda ýerleşýän “Hazar” myhmanhanasynyň mejlisler otagynda BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen 2023-nji ýyl üçin bilelikdäki Iş meýilnamasynyň çäklerinde çagalaryň hukuklary babatda hukuk habarlylygy mundan beýläk hem ýokarlandyrmak boýunça nobatdaky okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatyna Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, dürli ugurlarda çagalar bilen iş salyşýan ministrlikleriň we pudak edaralaryň, Balkan welaýat häkimliginiň, Adwokatlar kollegiýasynyň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň, Zenanlar birleşiginiň welaýatdaky wekilleri gatnaşdylar.
Maslatyň başynda Türkmenistanyň Adalatçysy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa we ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekili jenap Mohammad Faýýazi öz giriş sözlerinde bilelikdäki hyzmatdaşlygyň ähmiýeti we bu çäräniň çagalar bilen işleýän edaralaryň gatnaşmagynda geçirilmeginiň has-da netijelidigini bellediler. Soňra ýurdumyzyň çagalaryň hukuklary bilen bagly goşulan halkara resminamalary we şol resminamalardan gelip çykýan wezipeleriň Esasy Kanunymyzda, milli kanunçylyk namalarymyzda, hususanda “Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri” hakynda Türkmenistanyň kanunynda çagalaryň bähbidiniň göz öňüne tutulmagy, ýurdumyzda çagalaryň döwlet tarapyndan aýratyn alada bilen gurşalmagy, şeýle hem Adalatçynyň ygtyýarlyklary dogrusynda çykyşlar diňlenildi. ÝUNISEF-iň wekiliniň çagalaryň hukuklarynyň iş ýüzünde berjaý edilişinde gözegçilik saparlarynyň ähmiýeti dogrusynda eden interaktiw çykyşy we bu ugurda sorag-jogap alyşmalar okuw maslahaty bilen ugtaşyp gitdi.
Çäräniň dowamynda “Çaganyň iň gowy bähbitleri” ýörelgesi barada özara pikir alyşmalar gatnaşyjylaryň çagalar babatda bilimlerini ýokarlandyrmak üçin giň mümkinçilik boldy.
Balkan welaýatynda geçirlen bu çäre çagalaryň hukuklary babatda çagalar bilen işleýän edaralaryň wekilleriniň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça okuw maslahatynyň nobatdakysydyr.
ÇAGALAR HAKDAKY ALADA — RÖWŞEN GELJEGIŇ ALADASY
Şu gün — 1-nji iýunda tutuş dünýäde Çagalary goramagyň halkara güni giňden bellenilýär. Her bir ýurduň abadançylygy ösüp gelýän ýaş nesil hakdaky aladalardan gözbaş alýar. Bu BMG-niň çaganyň hukuklary boýunça kabul eden halkara resminamalarynyň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşýan Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan babatda-da şeýle ýer ýüzüniň çagalarynyň röwşen geljegini üpjün etmek maksady bilen bellenilýän şanly sene mynasybetli, ýörite habarçymyz Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil Ýazdursun GURBANNAZAROWA hem-de BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili Mohammad FAÝÝAZI bilen «tegelek stoluň» başynda söhbetdeşlik gurap, olaryň ýurdumyzda çagalaryň hukuklaryny goramak babatda alnyp barylýan işler we geljekde öňde durýan wezipeler barada beren gürrüňlerini ýazga geçirdi.
— Jenap Mohammad Faýýazi, BMG-niň Çagalar gaznasynyň döreýiş taryhy, Türkmenistanda bu düzüm bilen hyzmatdaşlykda gazanylan üstünlikler baradaky gürrüňler bilen söhbedimize başlaýsak!
— Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasy dünýädäki çagalaryň hukuklaryny we abadançylygyny ilerletmäge gönükdirilen ýöriteleşdirilen düzüm bolup, ol 1946-njy ýylyň 11-nji dekabrynda döredildi. ÝUNISEF-niň wekilhanalary häzirki wagtda 190-dan gowrak döwletde hereket edýär. Gurama çagalara hem-de ýaşlara ýardam etmek, olaryň bilim almagyny, sagdynlygyny üpjün etmek ugrunda iş alyp barýar. Biziň guramamyz Türkmenistanda 1992-nji ýylda işe girişip, iki ýyldan soňra doly güýjünde hereket edip başlady. Şol döwürden bäri, ÝUNISEF Türkmenistanyň Hökümeti bilen netijeli hyzmatdaşlygy işjeň ösdürip gelýär. Şunda köpýyllyk hyzmatdaşlykda gazanylan möhüm üstünlikleriň hatarynda, ilkinji nobatda, immunizasiýa bilen bagly geçirilen işleri mysal getirmek bolar.
Ýurtda immunizasiýa bilen bagly waksinalardyr serişdeleriň satyn alynmagy dolulygyna Türkmenistanyň Hökümeti tarapyndan maliýeleşdirilip, meýilnamalaýyn sanjymlaşdyrma ýurtda ýaşaýan çagalaryň ählisi üçin muzdsuz amala aşyrylýar. Şunda Türkmenistanyň Merkezi Aziýada we tutuş dünýäde iň okary immunizasiýa derejesini saklap gelýändigini aýratyn nygtamak gerek. Şol işleriň netijesinde, 2002-nji ýylda ýurtda poliomielit keseliniň ýok edilendigi tassyklanyldy. Türkmenistan çagalaryň sagdyn ösmegi üçin möhüm bolan duzuň ýodlaşdyrylmagy we unuň foliý turşusy bilen güýçlendirilmegi boýunça maksatnamalary hem doly maliýeleşdirýär. Soňky ýyllaryň dowamynda Türkmenistanyň Hökümetiniň we ÝUNISEF-niň arasyndaky hyzmatdaşlygyň netijesinde çagalaryň ählisi diýen ýaly immunizasiýa bilen gurşalyp alynýar. Şunlukda, ýüze çykyp biläýjek keselleriň öňi alynýar. Çagalaryň köpüsi diňe ene süýdi bilen iýmitlendirilýär. Biz ýurduň döwlet edaralarynyň 14-si bilen ýakyndan hyzmatdaşlygy ýola goýduk. Şolaryň hatarynda Adalatçynyň diwany hem bar.
— Türkmenistanda ýaşajyk raýatlaryň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek üçin alnyp barylýan işleriň hukuk esaslary, çagalaryň hukuklarynyň kepillikleri barada, Ýazdursun Gurbannazarowa, Siziň berjek gürrüňleriňizi diňläýsek!
— Diýarymyzda çagalaryň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işleriň çäklerinde ýurdumyzyň milli kanunçylygy hem yzygiderli kämilleşdirilýär. Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasyna we onuň teswirnamalaryna sebitde ilkinjileriň hatarynda goşulmak bilen, ýaş nesil babatda döwlet syýasatyny hem-de milli kanunçylygyny bu halkara resminamalaryň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirdi. Şunlukda, ýurdumyzda çaganyň hukuklarynyň pugta kanunçylyk binýady kemala getirildi. Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 40-njy maddasynda: «Maşgala, enelik, atalyk we çagalyk döwletiň goragynda durýarlar» diýlip bellenendir. «Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri hakynda» Kanunda bolsa Türkmenistanyň öz çäginde ýaşaýan her bir çaganyň milletine, teniniň reňkine, jynsyna, gelip çykyşyna, durmuş we emläk ýagdaýyna, özüniň we ata-enesiniň ýaşaýan ýerine, diline, bilimine, dine garaýşyna, dogluş ýagdaýyna, saglygyna ýa-da beýleki ýagdaýlaryna garamazdan, hukuklarynyň we azatlyklarynyň deňligini kepillendirýändigi beýan edilýär.
Has anygy, Türkmenistanyň Maşgala, Zähmet, Ilaty durmuş taýdan goramak hakynda kodekslerinde, «Ýaşlaryň zähmet çekmäge bolan hukugynyň kepillendirmesi hakynda», «Ene süýdi bilen iýmitlendirmegi wagyz etmek we goldamak hakynda», «Bilim hakynda», «Bedenterbiýe we sport hakynda», «Haýyr-sahawat işi hakynda», «Hossarlyk we howandarlyk hakynda», «Raýat ýagdaýynyň namalary hakynda», «Raýatlaryň saglygynyň goralmagy hakynda», «Bosgunlar hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynda we beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynda ýaşajyk türkmenistanlylaryň bagtyýar durmuşynyň hukuk kepillikleri berkidilýär. Bu ugurdaky işleriň hukuk esaslary beýleki birnäçe kadalaşdyryjy hukuk namalarynda, maksatnamalarda-da öz beýanyny tapýar.
— Hormatly söhbetdeşlerimiz, Siz ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň Adalatçynyň diwany bilen alyp barýan hyzmatdaşlygyna nähili baha berýärsiňiz?
Mohammad Faýýazi:
— BMG-niň Çagalar gaznasy Adalatçynyň diwany bilen Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýada we beýleki degişli halkara hem-de milli hukuk resminamalarynda göz öňünde tutulan çagalaryň hukuklaryny ilerletmek boýunça bilelikde hyzmatdaşlyk edýär. Biziň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygymyzyň maksady Adalatçynyň diwanynyň çagalaryň hukuklaryny goramak babatdaky ygtyýarlyklaryny mundan beýläk-de netijeli amala aşyrmakda we bu düzümiň ýanynda çagalaryň hukuklaryna gözegçilik edýän aýratyn wezipäni döretmekde mümkinçilikleri ýokarlandyrmaga gönükdirilendir. Taraplar çagalaryň hukuklary we olary goramakda Adalatçynyň orny bilen bagly habarlylygy giňeltmek üçin bilelikdäki wagyz-nesihat işlerine gatnaşýarlar. Şeýle-de çaganyň hukuklaryna hormat goýmak, olaryň kemsidilmegine garşy göreşmek, çagalaryň hukuklarynyň durmuşa geçirilmeginde päsgelçilikleri döredip biljek meseleleriň oňyn çözgüdini tapmak boýunça iş alyp barýarlar.
Ýazdursun Gurbannazarowa:
— Adalatçynyň diwany BMG-niň Çagalar gaznasyny esasy hyzmatdaşlarynyň biri hasaplaýar. Birnäçe ýyllaryň dowamynda üstünlikli amala aşyrylan netijeli işler munuň şeýle bolmagyny şertlendirdi. Biz ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen ilatyň sowatlylygyny we habarlylygyny ýokarlandyrmak, çagalaryň hukuklarynyň bozulan ýagdaýlaryny ýüze çykarmaga goldaw bermek, milli we halkara okuw sapaklaryna gatnaşmak, çagalaryň hukuk goraglylygynyň üpjün edilişine syn bermek boýunça bilelikdäki çäreleri durmuşa geçirýäris. Hyzmatdaşlygyň çäklerinde Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli dürli derejedäki çäreler guralýar, köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde, milli telewideniýede we metbugat sahypalarynda çagalaryň hukuklaryna bagyşlanan makalalar, söhbetdeşlikler çap edilýär.
— Jenap Mohammad Faýýazi, çagalary goramak ulgamy boýunça ÝUNISEF-niň alyp barýan işleri barada-da gürrüň beräýseňiz!
— Ilkinji nobatda, çagalary goramak — bu olaryň howpsuz geljegini üpjün etmek üçin fiziki, ruhy we psihososial zerurlyklaryny goramakdyr. Şoňa görä-de, ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasy ýurtda çagalary goramak ulgamyny pugtalandyrmak üçin dürli çäreleri amala aşyrýar. Türkmenistanda her bir çaganyň durmuş taýdan goldaw almaga bolan hukugyny üpjün etmek üçin Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrligi bilen hyzmatdaşlyk edýär. Ministrligiň ýolbaşçylygynda degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň gatnaşmagynda başlangyç derejede inklýuziw jemgyýetçilik hyzmatlarynyň täze görnüşi synagdan geçirildi. Türkmenistanyň 20 etrabynda jemgyýetçilik esasly başlangyç durmuş hyzmatlaryny üpjün etmek üçin jemgyýetçilik işi boýunça hünärmenleriň 45-si işe kabul edildi. Şol maksatnamanyň çäklerinde ÝUNISEF dört sany ýöriteleşdirilen durmuş hyzmatyny synagdan geçirdi. Mundan başga-da, guramamyz Türkmenistanyň Içeri işler ministrligi bilen bilelikde hukuk bozulmalaryna sezewar bolan ýaş oglan-gyzlary goramak işini mundan beýläk-de güýçlendirmek maksady bilen, Aşgabat şäheriniň Köpetdag etrap polisiýa bölüminde ilkinji çagalar üçin dostlukly derňew otagyny işe girizdi.
— Ýurdumyzda çagalaryň saglygyny goramak, olaryň sagdyn ruhly, berk bedenli bolup ýetişmekleri ugrunda alnyp barylýan döwlet syýasaty özüniň oňyn netijelerini berýär. Ýazdursun Gurbannazarowa, ýaşajyk raýatlaryň saglygyny berkitmekde döwlet tarapyndan berilýän goldawlar barada nämeleri aýdyp bilersiňiz?
— Gahryman Arkadagymyzyň ýolbaşçylygynda işlenip taýýarlanylan «Saglyk» Döwlet maksatnamasy esasynda binýady berkidilen ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamy ýokary dünýä ülňülerine doly laýyk gelýär. Raýatlaryň saglygy, şol sanda çagalaryň sagdyn ruhly, berk bedenli bolup ýetişmekleri ugrunda alnyp barylýan döwlet syýasaty barha dabaralanýar. Adam saglygyny ähli zatdan ileri tutýan ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda we paýtagtymyz Aşgabatda halkara derejeli lukmançylyk edaralary keselleri anyklaýyş, çaganyň we enäniň saglygyny goraýyş merkezleri, çagalar sagaldyş we saglygy dikeldiş merkezleri hereket edýär. Bu işleriň aňyrsynda Diýarymyzyň her bir raýatynyň, şol sanda ösüp gelýän ýaş nesilleriň saglygy hakyndaky hemmetaraplaýyn aladalar durandyr.
Ýurdumyzda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilenine entek kän wagt geçmedik hem bolsa, bu gazna tarapyndan çagalaryň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek boýunça ägirt uly işler amala aşyryldy. Gaznanyň serişdeleriniň hasabyna çagalaryň 100-den gowragyna dürli çylşyrymly operasiýalary geçirmäge mümkinçilik döredilip, häzir bu işler netijeli dowam etdirilýär. Ýakynda Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda haýyr-sahawat gaznasynyň ýanynda döredilen Ýaşulular geňeşiniň ikinji mejlisi geçirildi. Şonda Diýarymyzyň ähli sebitlerine wekilçilik edýän ýaşulular ýurdumyzda sagdyn nesilleriň kemala gelmeginde bu gaznanyň goşandynyň uludygyny aýratyn bellediler. Şunda türkmen halkynyň çaga terbiýesi meselesinde ýaşuly nesliň wekilleriniň gymmatly öwüt-nesihatlaryna, toplan baý durmuş tejribesine möhüm ähmiýet berýändigini hem aýtmak gerek. Munuň özi watansöýüji, arassa ahlakly, ruhy taýdan sagdyn nesilleri kemala getirmekde özboluşly terbiýe mekdebidir.
— Hormatly söhbetdeşler, Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli türkmenistanly çagalara beýan etjek gutlaglaryňyz bilen gürrüňdeşligimizi jemläýsek!
Mohammad Faýýazi:
— BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili hökmünde Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli ýurduň ähli çagalaryna we ene-atalaryna tüýs ýürekden çykýan gutlaglarymy beýan etmek isleýärin. Bu sene hemmelere her bir çaganyň durmuş abadançylygyny, hukuklaryny we mümkinçiliklerini üpjün etmegiň hem-de olary goramagyň möhümdigini ýatladýar. Şu şanly senede Türkmenistanyň ýaş raýatlaryna sagdyn bolmagy, bagtyýar durmuşy, arzuwlaryna ýetip, öz ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmek üçin kämil şahsyýetler bolup ýetişmeklerini arzuw edýärin.
Ýazdursun Gurbannazarowa:
— Öz gezegimde, Adalatçynyň diwanynyň adyndan çagalaryň iň arzyly islegleriniň hasyl bolýan şeýle ajaýyp zamanasynda, bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanda ýaşaýan çagalarymyzy, röwşen geljegimizi gurujylar bolan ýaş nesillerimizi, olaryň ene-atalaryny, çagalar bilen işleşýän edaralaryň, guramalaryň wekillerini, mahlasy, ýurdumyzyň ähli raýatlaryny bütin dünýäde giňden bellenilýän Çagalary goramagyň halkara güni bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. Goý, bagtyýar çagajyklarymyzyň şadyýan gülki sesleri hemişe belentden ýaňlanyp dursun!
«TÜRKMENISTAN» gazeti
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli çagalaryň hukuklary babatda ilatyň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça okuw maslahaty geçirildi
Biziň bilşimiz yaly, 2023-nji ýylyň 26-njy maýynda Ahal welaýatynyň Änew şäherindäki Medeniýet öýünde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň (ÝUNISEF) 2023-nji ýyl üçin bilelikdäki Iş meýilnamasynyň çäklerinde 1-nji iýun – Çagalary goramagyň halkara gününe bagyşlanan çagalar babatda hukuk habarlylygy mundan beýläk hem ýokarlandyrmak boýunça okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatyna Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, hukuk goraýjy edaralaryň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň welaýatdaky wekilleri, Ahal welaýat häkimliginiň, Adwokatlar kollegiýasynyň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň, Zenanlar birleşiginiň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň başynda Türkmenistanyň Adalatçysy hanym Ýazdursun Gurbannazarowa we ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekili jenap Mohammad Faýýazi giriş sözleri bilen çykyş etdiler. Adalatçynyň ygtyýarlyklary, çaganyň iň gowy bähbitlerini nazara alyp olaryň giň gerimli hukuklary, hususan-da çagalaryň döwlet tarapyndan aýratyn alada bilen gurşalmagy hakynda Adalatçynyň diwanynyň wekilleriniň çykyşlary maslahatyň dowamyny ýetirdi. Soňra ÝUNISEF-iň wekiliniň çagalaryň hukuklarynyň iş ýüzünde berjaý edilişinde gözegçilik saparlarynyň ähmiýeti dogrusynda eden çykyşy diňlenildi.
Gün tertibinde bellenilen her bir çykyşyň yzyndaky sorag-jogap alyşmalarda gatnaşyjylara özleriniň gyzyklanma bildirýän sowallaryna ÝUNISEF-iň wekilhanasynyň we Adalatçynyň diwanynyň wekilleri tarapyndan giňişleýin jogaplar berildi. Çäräniň ahyrynda geçirilen interaktiw çykyşlar we çaganyň hukuklarynyň, azatlyklarynyň hem-de kanuny bähbitleriniň goralmagy çygrynda özara pikir alyşmalar okuw maslahatynyň täsirli jemlenmesi boldy.
Okuw maslahatyň maksady çaganyň hukuklaryny halkara we milli kadalara laýyklykda goramak boýunça çagalar bilen işleýän hünärmenleriň bilimini has-da ýokarlandyrmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda çagalar babatda dostlukly gatnaşygy we garaýyşy kämilleşdirmek boýunça tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 17-nji maýynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda çagalar babatda dostlukly gatnaşygy we garaýyşy kämilleşdirmek boýunça tegelek stol geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Mejlisiniň, Baş prokuraturasynyň, Ýokary kazyýetiniň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Aşgabat şäher Adwokatlar kollegiýasynyň, Aşgabat şäheriniň Köpetdag etrap häkimliginiň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň maksady hukuk bozulmalaryň şaýady we pidasy bolan çagalar sorag edilende olar üçin amatly şertleri döretmegiň halkara tejribesini paýlaşmakdan ybarat boldy.
Çäräniň gün tertibiniň tanyşdyrylmagy bilen, kämillik ýaşyna ýetmedikleriň adyl kazyýet ulgamynda çagalara dostlukly we hoşniýetli çemeleşip iş alyp barmagyň ähmiýeti dogrusynda bellenip geçildi. Bu babatda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni Irina Urumowa hukuk bozulmalaryň şaýady we pidasy bolan çagalar bilen iş salşylanda olara dostlukly çemeleşmegiň halkara tejribesi, ýagny “Barnahus” modeli bilen tanyşdyrdy. Soňra gatnaşyjylaryň agzalan ugur boýunça häzirki güne çenli ýurdumyzda toplanan oňyn tejribäniň mysallary hem-de indiki ädimleri durmuşa geçirmek arkaly olary pugtalandyrmagyň mümkinçilikleri, munda ileri tutulýan ugurlar, şeýle hem kämillik ýaşyna ýetmedikler üçin dostlukly derňew otaglarynyň işe girizilmegi bilen bagly öňegidişlikler we zerurlyklar hakynda çykyşlary diňlenildi.
Tegelek stoluň dowamynda sorag-jogap alşyldy we indiki ädimler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanda çagalaryň hossarlyk ulgamyny berkitmek boýunça tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 25-nji aprelinde BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda çagalaryň hossarlyk ulgamyny berkitmek boýunça tegelek stol geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministliginiň, Statistika baradaky döwlet komitetiniň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher häkimliginiň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň esasy gün tertibine Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlarynda çagalara ideg etmegiň alternatiw ulgamyny özgertmekde öňdebaryjy halkara tejribeler, Türkmenistanyň çagalaryň maşgala gurşawynda kemala gelmegi bilen bagly hukuklaryny üpjün etmek babatdaky syýasaty we internat edaralarynda bolýan çagalar boýunça hasabatlylyk görnüşi hem-de “TransMonEE” we Durnukly Ösüş Maksatlarynyň çagalary goramak babatda görkezijileri boýunça hasabatlylygyň talaplary hakynda çykyşlar girizildi. Şunuň bilen baglylykda ÝUNISEF-iň Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary boýunça sebitleýin edarasynyň geňeşçisi jenap Aaron Grinberg we bu guramanyň halkara bilermeni Joanna Rojers dagylaryň, şeýle hem milli hünärmenleriň gün tertibinde agzalan meseleler boýunça çykyşlary diňlenildi.
Çäräniň ahyrynda halkara bilermenler we milli hünärmenler çagalaryň hossarlyk ulgamyny berkitmek we bu ugurda çagalar babatda görülýän çäreleri ara alnyp maslahatlaşdylar.
Tegelek stolyň maksady Türkmenistanda maşgalalary goldamak we çagalar babatda görülýän çäreleri ýeňilleşdirmek boýunça BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetiniň tekliplerini ýerine ýetirmegiň usullaryny bilelikde maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň adyl kazyýetlik ulgamynda aýratyn seredilmegini mundan beýläk-de özgertmek boýunça çemeleşmeleri hakynda tegelek stol geçirildi
2023-nji ýylyň 18-nji aprelinde BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň adyl kazyýetlik ulgamynda aýratyn seredilmegini mundan beýläk-de özgertmek boýunça çemeleşmeleri hakynda tegelek stol geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Ýokary kazyýetiniň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bedenterbiýe we sport baradaky döwlet komitetiniň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäheriniň etrap häkimlikleriniň kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça toparlarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Tegelek stolyň açylmagy bilen, ÝUNISEF-iň halkara we milli bilermenleri kämillik ýaşyna ýetmedikleriň adyl kazyýetlik ulgamynda aýratyn seredilmegini mundan beýläk hem kämilleşdirmek boýunça çemeleşmeleri hakynda Konsepsiýasynyň taslamasy, bu ugurdaky halkara öňdebaryjy tejribeler we häzirki güne çenli Türkmenistanda toplanan oňyn tejribäniň mysallary hem-de taslamany durmuşa geçirmek arkaly olary pugtalandyrmagyň mümkinçilikleri hakynda çykyşlary diňlenildi. Durmuş hyzmatlaryny berýän işgärleriň işini utgaşdyryjynyň bu ugurda degişli durmuş hyzmatlaryny bermegiň mümkinçilikleri baradaky çykyşy giňişleýin gün tertibiniň dowamyny ýetirdi.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylaryň Konsepsiýanyň taslamasy we degişli durmuş hyzmatlary boýunça öz garaýyşlaryny beýan etmekleri hem-de degişlilikde sorag-jogap alyşmaklary çäräniň özboluşly jemlemesi boldy.
Duşuşygyň maksady Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň adyl kazyýetlik ulgamynda aýratyn seredilmegi mundan beýläk hem kämilleşdirmek boýunça çemeleşmeleri hakynda Konsepsiýanyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmakdan, bu ugurda öňdebaryjy tejribäni öwrenmekden hem-de geljekki ädimleri kesgitlemekden ybarat boldy.
Köp çagaly eneleri sylaglamak dabarasy
Şu gün paýtagtymyzda Halkara zenanlar gününe bagyşlanan dabaraly çäreler geçirildi. Olaryň çäklerinde döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça sekiz we şondan köp çagany dünýä inderen hem-de terbiýeläp ýetişdiren enelere Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, «Ene mähri» diýen hormatly adyň nyşanlaryny, köp çagaly enelere täze ýaşaýyş jaýlarynyň açarlaryny gowşurmak dabaralary boldy.
Çykyşlarda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen zenanlarynyň döwlet düzümleriniň ýokary wezipelerinde işleýändikleri, milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynda netijeli zähmet çekip, giň gerimli özgertmelere mynasyp goşant goşýandyklary nygtaldy. Çärä gatnaşyjylar Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzda her bir maşgalanyň abadançylygy hem-de çagalary terbiýeläp ýetişdirmek üçin döredilýän şertler üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.
Bellenilişi ýaly, döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň tagallalary esasynda aýal-gyzlarymyzyň hem-de ösüp gelýän ýaş nesillerimiziň hemmetaraplaýyn bilim almaklary, hünär taýdan kämilleşmekleri we bagtyýar durmuşda ýaşamaklary üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiziň bu meseleleri döwletimiziň durmuş ugurly syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hataryna çykarandygy bellenildi. Munuň aýdyň subutnamasy hökmünde enäni we çagany goramaga gönükdirilen maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini, köp çagaly eneleriň durmuş taýdan goldanylýandygyny we beýlekileri görkezmek bolar.
Türkmenistanda zenanlara dürli döwlet ýeňillikleri berilýär, mynasyp ýaşamak we zähmet çekmek üçin şertler üpjün edilýär. Olaryň jemgyýetçilik-syýasy durmuşda eýeleýän orny işjeň ýokarlandyrylýar. Bu bolsa jemgyýetimiziň durnukly ösüşiniň möhüm şerti bolup durýar. Müňýyllyklaryň dowamynda bolşy ýaly, halkymyz maşgala gymmatlyklarynyň mukaddesligini saklap gelýär. Nesillerde ynsaplylyk, pespällik we zähmetsöýerlik, enelere hormat goýmak ýaly belent ruhy hem-de asylly häsiýetleri terbiýeleýär. Jemgyýetiň ähli döwürlerinde zenanlara aýratyn orun berlipdir. Zenanlar maşgala ojagyny we jemgyýetiň ahlak esaslaryny, onuň ruhy, ynsanperwer gymmatlyklaryny goraýan beýik ynsanlardyr.
Häzirki döwür zenanlaryň ýiti zehininiň has aýdyň ýüze çykýan zamanasyna öwrüldi. Türkmen zenanlary döwlet we jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ugurlaryna işjeň gatnaşýarlar. Belent ruhy we milli ahlak däp-dessurlary gorap saklamakda, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmekde, ýurdumyzyň geljegi bolan ýaş nesilleri terbiýelemekde Watanymyzyň gelin-gyzlarynyň bitirýän hyzmatlary örän uludyr.
Şu günki dabaralar baýramçylyk çäreleriniň hatarynda ýatdan çykmajak waka öwrüldi. «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» şygary astynda geçýän ýylda Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, zenanlarymyzyň 300-e golaýy “Ene mähri” diýen hormatly ada mynasyp boldy. Bu at tapawutlandyryşyň beýik nyşanydyr, eneleriň jemgyýetiň we döwletiň öňünde bitirýän hyzmatlarynyň hem-de Watanymyzyň rowaçlygyna, gülläp ösüşine goşýan goşandynyň ýokary derejede ykrar edilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Döwletimiz köp çagaly maşgalalary hemmetaraplaýyn goldamaga, şol sanda olaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmaga aýratyn ähmiýet berýär. Ine, şu ýyl hem Halkara zenanlar güni mynasybetli köp çagaly maşgalalar ýokary amatlykly täze öýleriň açarlarynyň eýeleri bolup, uly ruhubelentlik bilen jaý toýlaryny tutdular.
Dabara gatnaşyjylar ýurdumyzyň ähli zenanlarynyň adyndan döwletimizde ösüşlere beslenen özgertmeleriň amala aşyrylýandygy, bagtyýar durmuşda ýaşamaga hem-de giň gerimli işleri alyp barmaga amatly şertleriň döredilýändigi, ýaş nesiller, jemgyýetde belent ruhy, ahlak gymmatlyklarynyň aýawly saklanylmagy baradaky aladalary üçin hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ähli başlangyçlara mundan beýläk-de işjeň gatnaşjakdyklaryna ynandyrdylar. Şol başlangyçlaryň maksady Garaşsyz, Bitarap Türkmenistany mundan beýläk-de gülledip ösdürmekden, her maşgalanyň, her bir adamyň abadançylygyny üpjün etmekden ybaratdyr.
Halkara zenanlar gününiň öň ýanynda ministrliklerde, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda, olaryň düzümleýin bölümlerinde, kärhanalarda we guramalarda, eýeçiligiň ähli görnüşlerindäki kärhanalarda Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan zenanlara pul sowgatlaryny gowşurmak dabaralary geçirildi. Däp bolşy ýaly, pul sowgatlaryny gyz-gelinleriň ählisi, şol sanda talyp gyzlar, mekdepde okaýan hem-de mekdebe çenli çagalar edaralarynda terbiýelenýän gyzjagazlar aldylar.
Şu bahar günlerinde ähli ýerlerde gelin-gyzlaryň adyna mähirli arzuwlar we gutlaglar ýaňlanýar, konsertler, sergiler, bäsleşikler, dürli duşuşyklardyr beýleki çäreler geçirilýär.
Türkmenistanda çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan etmek boýunça milli kanunçylygyň seljermesiniň netijeleri boýunça “tegelek stol” geçirildi
2023-nji ýylyň 28-nji fewralynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan etmek boýunça milli kanunçylygyň seljermesiniň netijeleri boýunça “tegelek stol” geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar Gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa degişli ministrlikleriniň we pudak edaralaryň, hukuk goraýjy edaralaryň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Tegelek stoluň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni hanym Irina Urumowa, şeýle hem halkara bilermenler Ani Aslanişwili we Tamar Sautiýewa dagylar çagalara ten temmisiniň ulanylmagynyň hem-de olaryň mertebesiniň peseldilmeginiň gadagan edilmegi babatda milli kanunçylyk seljermesiniň esasy netijeleri, daşary ýurtlaryň, hususan-da Polşa, Gruziýa döwletleriniň bilim edaralarynda çagalara ten temmisini gadagan edýän öňdebaryjy tejribesiniň mysallary bilen tanyşdyrdylar. Şeýle hem bilermen çagalara ten temmisiniň berilmegini gadagan etmek babatda milli kanunçylygymyza esasy tekliplerini berdi.
Duşuşygyň ahyrynda bu ugurda gyzyklanylýan meseleler babatda halkara bilermenleriň we gatnaşyjylaryň arasynda sorag-jogap alşylmagy, teklipleriň hem-de geljekki ädimleriň ara alnyp maslahatlaşylmagy çäräniň özboluşly jemlemesine öwrüldi.
Geçirilen çäräniň maksady çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan etmek boýunça milli kanunçylygyň seljermesiniň esasy netijeleri we bu ugurda öňdebaryjy daşary ýurt tejribeleri bilen tanyşmakdan, şeýle hem berlen teklipleri bilelikde ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
-1.jpg)
Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasy boýunça iş maslahaty geçirildi
2023-nji ýylyň 6-njy fewralynda Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak üçin BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda iş maslahaty geçirildi. Bu maslahat ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara Iş toparyna girýän ministrlikleriň, döwlet we jemgyýetçilik edaralarynyň, şol sanda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň maksady Iş toparynyň agzalarynyň çagalar babatda ozalky hereketleriň milli meýilnamasynyň bahalandyrmasyndan gelip çykýan netijelerini ara alyp maslahatlaşmakdan, öz tekliplerini hödürlemekden we Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasyny işläp düzmekden ybarat boldy.
ÝUNISEF-iň tehniki goldaw bermeginde tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan täze hereketleriň Milli meýilnamasynyň taslamasy BMG-niň Çaganyň hukuklary hakyndaky Konwensiýada we beýleki Türkmenistanyň gatnaşyjysy bolup durýan halkara resminamalarynda beýan edilen ýörelgelerinden ugur alnyp, 2030-njy ýyla çenli Durnukly ösüş maksatlarynyň çagalar bilen bagly toplumlaýyn görkezijilerini öz içine alýar. Bu meýilnama her bir ulgamda çaganyň hukuklaryny goramak bilen, olaryň iň gowy bähbitlerini nazarlaýan maksatlaryny we wezipelerini kesgitleýän jemleýji resminamasy bolup durýar.
Türkmenistan BMG-niň ýöriteleşdirilen guramalary bilen işjeň hyzmatdaşlygy saklaýar
Mälim bolşy ýaly, öň Türkmenistan 2018-2020-nji ýyllarda ÝUNISEF-iň Ýerine ýetiriji geňeşiniň agzalygyna saýlandy we wezipelerini ýerine ýetirdi. Mundan başga-da, Türkmenistan 2021-2023-nji ýyllarda ÝUNESKO-nyň Hökümetara okeanografiýa komissiýasynyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň we 2021-2025-nji ýyllara ÝUNESKO-nyň Halkara Gidrologiýa maksatnamasynyň hökümetara geňeşiniň hem agzasydyr.
Bular hem Türkmenistanyň halkara abraýyna we BMG-niň ýöriteleşdirilen guramalaryndaky giň wekilçiligine şaýatlyk edýär. Ýurdumyzyň BMG-daky hemişelik wekilhanasynyň saýtynda habar berlişine görä, umuman, Türkmenistan BMG-niň komissiýalarynyň, komitetleriniň we geňeşleriniň 13-siniň agzasy bolup, 7 gezek BMG-niň Baş Assambleýasynyň başlygynyň orunbasarlygyna saýlanyldy.
Türkmenistanyň wekiliýeti 18-19-njy aprelde Ženewada geçiriljek BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň (EYK) 70-nji mejlisine gatnaşar, onda ykdysady goşuluşma, sanly we ekologik özgertmeler meselelerine garamak göz öňünde tutulýar.
Daşary işler ministrliginiň habaryna laýyklykda, gepleşikleriň çäklerinde Türkmenistan bilen BMG-niň EYK-nyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy, şeýle hem Arkadag şäherini açmak boýunça alnyp barylýan işler barada pikir alşyldy, Ýewropa ykdysady komissiýasynyň giňişliginde ony tanyşdyrmak we onuň ähmiýetini ýokarlandyrmak boýunça özara gatnaşyklaryň mümkingadar ugurlary kesgitlenildi.
Türkmenistan parahatçylyk söýüjilik we döredijilik taglymlaryny dünýä ýaýýar
Geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzyň ykdysady strategiýasynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi. Bu strategiýa laýyklykda, Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmäge, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga, özara bähbitli halkara hyzmatdaşlygy giňeltmäge gönükdirilen giň möçberli maksatnamalar we taslamalar üstünlikli amala aşyrylýar.
21-nji fewralda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň Merkezi Aziýa boýunça Ýörite wekili, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýolbaşçysy hökmünde işini tamamlaýan Natalýa Germany kabul etdi. Duşuşygyň dowamynda soňky ýyllarda merkeziň öňüni alyş diplomatiýasyny ilerletmek boýunça işiniň üstünlikli dowam edendigi, hyzmatdaşlygyň täze görnüşleriniň döredilendigi hem-de sebitde anyk maksatnamalaryň durmuşa geçirilendigi bellenildi.
Hormatly Prezidentimiz Türkmenistan bilen BMG-niň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine goşan uly şahsy goşandy we netijeli işi üçin N.Germana minnetdarlyk bildirdi we pursatdan peýdalanyp, ony BMG-niň Terrorçylyga garşy göreşmek boýunça komitetiniň Ýerine ýetiriji direktoratynyň Ýerine ýetiriji direktory wezipesine bellenilmegi bilen gutlady.
Döwlet Baştutanymyz häzirki döwrüň howplaryna hem-de wehimlerine garşy durmak, sebitde howpsuzlygy, durnuklylygy, durnukly ösüşi üpjün etmek ýaly ugurlarda merkeziň işiniň mundan beýläk-de möhüm orny eýelejekdigine ynam bildirip, türkmen tarapynyň tutuş dünýäde parahatçylygyň we abadançylygyň bähbidine BMG bilen bilelikdäki işe üýtgewsiz ygrarlydygyny tassyklady.
Türkmenistan bilen BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň arasynda ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlygyň möhüm meseleleri hem-de ony ösdürmegiň geljekki ugurlary türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň Merkezi Aziýa boýunça Ýörite wekili, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýolbaşçysy Natalýa German bilen duşuşygynyň dowamynda ara alnyp maslahatlaşyldy.
Natalýa German bilen duşuşyk Türkmenistanyň Mejlisinde hem geçirildi. Diplomat bilen dürli pudaklarda işleýän ýolbaşçy zenanlaryň gatnaşmagynda geçirilen duşuşykda bilelikdäki işiň netijeleri we hyzmatdaşlygyň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy...
“Dialog - parahatçylygyň kepili” atly Halkara maslahatynyň jemleýji resminamasy BMG-niň BA-nyň 77-nji sessiýasynyň resminamasy hökmünde kabul edildi
Aşgabat halkara hepdeliginiň çäginde 2022-nji ýylyň 11-nji dekabrynda Aşgabatda geçirilen "Dialog - parahatçylygyň kepili" atly halkara maslahatynyň Jemleýji resminamasy "Parahatçylyk medeniýeti" gün tertibiniň 14-nji bendine laýyklykda BMG Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň resminamasy hökmünde BMG-nyň alty resmi dilinde neşir edildi (A / 77/651 ).
Resminama, jedelleri parahatçylykly ýollar we usullar bilen çözmek baradaky borçnamalary öz içine alýan BMG-niň Tertipnamasynyň esasy maksatlaryny we ýörelgelerini görkezilýär. Bu nukdaýnazardan, resminama dürli görnüşlerinde öz içine alyjy gepleşikleriň BMG-a agza ýurtlaryň arasyndaky gatnaşyklary we hyzmatdaşlygy berkitmekde möhüm orun eýeleýändigini nygtaýar.
Jemleýji resminamasy, BMG-nyň Baş sekretarynyň «Parahatçylygyň kepili hökmünde Dialog» pelsepesini öňe sürmek üçin Türkmenistanyň başlangyjy bilen utgaşýan Parahatçylygy gurmak üçin täze gün tertibini döretmek baradaky başlangyjyny goldaýar.
Mundan başga-da, neşir edilen resminama BMG-nyň global strategiýalaryny we maksatnamalaryny, hususan-da, Durnukly ösüş üçin 2030-njy ýyla çenli meýilnamany bilelikde durmuşa geçirmegiň zerurdygyny belleýär.
Jemleýji resminamada bitaraplyk syýasatynyň dünýä ýurtlarynyň arasynda parahatçylykly gepleşikleriň, ynamly, dostlukly we özara bähbitli gatnaşyklaryň ösmeginde möhüm rol oýnaýandygyny hem-de sebit we dünýä derejesinde halkara parahatçylygyň we howpsuzlygyň pugtalandyrylmagyna goşant goşýandygyny nygtalýar. Şol bir wagtyň özünde, öňüni alyş diplomatiýasynyň ähmiýeti, hususan-da, Aşgabatdaky BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň parahatçylygy saklamak, şeýle hem öňüni alyş diplomatiýa gurallaryny ösdürmek we berkitmek zerurlygy nukdaýnazaryndan dünýä jemgyýetçiliginiň bähbitleri üçin jedelleri parahatçylykly çözmek ugrundaky tagallalaryna goldaw bermek üçin alyp barýan işleriniň ähmiýeti nygtalýar..
Türkmenistan tarapyndan öňe sürlen “Dialog - parahatçylygyň kepili” atly ählumumy başlangyç, halkara jemgyýetçiliginiň dünýä halklarynyň parahatçylykly we ynamdar ýaşamak däplerini güýçlendirmek, gymmatlyklary we dünýägaraýyşlary dikeltmek, parahatçylykwe we ynanyşmak medeniýetini halkara gatnaşyklarynda aýrylmaz görkeziji hökmünde kesgitlemek ugrundaky tagallalaryny birleşdirmäge gönükdirilendir..
“Dialog - parahatçylygyň kepili” atly maslahat, 2023-nji ýylda «Parahatçylygyň kepili hökmünde Dialog» başlangyjyna esas döreden, dünýä jemgyýetçiliginiň işjeň agzasy bolan, diňe bir ähli ýurtlaryň we halklaryň esasy bähbitlerine laýyk gelýän giň halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmäge gönükdirilen möhüm başlangyçlary öňe sürmek bilen çäklenmän, amaly durmuşa geçirmek üçin yzygiderli ädimler atýan Türkmenistanyň açyk tassyklamasy boldy.
“Açyk gapylar” syýasatyna eýerip
Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkmenistana iş sapary bilen gelen Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili hanym Teri Hakala bilen geçiren duşuşygynda parlamentara gatnaşyklary giňeltmegiň geljekki ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Söhbetdeşler häzirki zaman şertlerinde parlamentara hyzmatdaşlygyň netijeli gatnaşyklary ösdürmegiň, ýurtlaryň hem-de halklaryň arasynda dostlugy, özara düşünişmegi pugtalandyrmagyň möhüm gurallarynyň biri bolup hyzmat edýändigini bellediler. Türkmenistan Ýewropa Bileleşigi hem-de oňa agza ýurtlar bilen dostlukly we netijeli gatnaşyklara uly ähmiýet berýär. Bu ýurtlar bilen hyzmatdaşlyk täze ugurlary öz içine almak bilen, barha giňeldilýär hem-de pugtalandyrylýar.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow: «Biz ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ýeten derejesine ýokary baha berýäris hem-de oňa uzak möhletleýin hyzmatdaşlygy ösdürmegiň esasy hökmünde garaýarys» diýip nygtady we Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistany mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň ileri tutulýan wezipelerini çözmäge gönükdirilen taslamalaryň, maksatnamalaryň çäklerinde köp ýyllaryň dowamynda ýurdumyza tehniki taýdan goldaw berip gelýändigini belledi.
Duşuşygyň dowamynda hereket edýän hyzmatdaşlyk gurallarynyň, hususan-da, “Ýewropa Bileleşigi — Türkmenistan” bilelikdäki komitetiniň çäklerinde parlamentara gatnaşyklary işjeňleşdirmäge özara gyzyklanma bildirildi. Taraplar soňky ýyllarda Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasynda gazanylan ylalaşyklary kanunçylyk taýdan üpjün etmek boýunça geçirilýän giň gerimli işleriň möhümdigini belläp, kanunçylyk ulgamynda özara tejribe alyşmak, ýola goýlan oňyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek maksady bilen ikitaraplaýyn parlamentara duşuşyklary hem-de geňeşmeleri yzygiderli geçirmek baradaky pikiri beýan etdiler.
Gahryman Arkadagymyz “Açyk gapylar” syýasatyna ygrarly ýurdumyzyň Ýewropa Bileleşigi we oňa agza ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlygyň has-da giňeldilmegine möhüm ähmiýet berýändigini nygtap, Aşgabatda geçirilen duşuşyklaryň däp bolan hyzmatdaşlyga täze itergi hem-de many-mazmun berjekdigine ynam bildirdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow GDA döwletleriniň Baştutanlarynyň duşuşygyna gatnaşdy
Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Russiýa Federasiýasyna iş saparyna ugrady. Milli Liderimiz Sankt-Peterburgda geçirilýän GDA ýurtlarynyň Liderleriniň resmi däl sammitine gatnaşdy.
Aşgabadyň Halkara howa menzilinde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar ugratdylar.
Ählumumy koronawirus pandemiýasy zerarly, tutuş dünýäniň ýüzbe-ýüz bolan kynçylyklaryna garamazdan, geçip barýan ýyl Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygy üçin örän netijeli ýyllaryň biri boldy. Sebitiň ýurtlarynyň arasynda däp bolan hyzmatdaşlygy ösdürmek we pugtalandyrmak maksady bilen, 1991-nji ýylyň dekabrynda döredilen bu iri sebit guramasy täsin döwletara düzüme öwrüldi. Onda özara gatnaşyklar öňde durýan umumy wezipeler hem-de her bir agza ýurduň milli bähbitleri nazara alnyp guralýar.
Başgaça aýdylanda, GDA öz işinde häzirki döwrüň halkara hyzmatdaşlygynyň binýadynda goýlan esasy ýörelgelere — hoşmeýilli erk-islege, özara ynanyşmaga hem-de deňhukuklylyga eýerýär. Hut şeýle çemeleşme dostluk köprüleriniň ýola goýulmagyna we bilelikdäki möhüm taslamalary durmuşa geçirmäge ýardam edýär.
Türkmenistan Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň assosirlenen agzasy bolmak bilen, Bitaraplyk hukuk ýagdaýyndan ugur alyp, GDA-nyň işlerine işjeň gatnaşýar hem-de ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda giň ugurlar boýunça netijeli gatnaşyklary ösdürmek babatda çykyş edýär.
GDA giňişliginde ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlyk sebitiň halklarynyň taryhyň dowamynda emele gelen dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny has-da pugtalandyrmaga ýardam etdi. Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň möhüm Kararnamalaryna garalanda we kabul edilende, BMG-niň saýlawly edaralaryna dalaşgärler boýunça ses berlende, GDA ýurtlarynyň özara goldaw bermek babatda ýola goýan tejribesini bellemek gerek. Şu babatda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda kabul eden Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy hakyndaky Kararnamasyny GDA döwletleriniň ählisiniň goldandygyny ýatlamak ýerlikli bolar.
Häzirki wagtda, çärýek asyrdan gowrak wagt geçenden soň, Türkmenistanyň Bitaraplyk derejesi sebit we ählumumy durnuklylygy hem-de howpsuzlygy üpjün etmegiň möhüm şerti bolmagynda galýar we halkara gün tertibiniň köp meselelerini çözmekde bitaraplyk ýörelgelerini ulanmagyň ýokary netijeliligini görkezýär.
GDA-nyň ýurtlary şeýle hem milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakyndaky başlangyjyny durmuşa geçirmekde goldawyny hem-de raýdaşlygyny bildirdiler. Bu başlangyç BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamasy bilen berkidildi. Türkmen tarapynyň başlangyjy esasynda 2021-nji ýylyň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynda “Binagärlik we şähergurluşyk ýyly» diýlip yglan edilendigi bellärliklidir.
BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekili bilen gepleşikler
Türkmenistanyň Daşary işler ministriniň orunbasary Wepa Hajiýewiň BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekili Rişard Komenda bilen wideoaragatnaşyk arkaly duşuşygy geçirildi. Bu barada Türkmenistanyň DIM-niň Metbugat gullugy habar berýär.
Duşuşyga BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko hem gatnaşdy.
Gepleşikleriň barşynda Türkmenistanyň BMG-niň adam hukuklary boýunça ýöriteleşdirilen düzümleri bilen özara hereketlerini has hem ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Adam hukuklarynyň pugtalandyrylmagy hem-de goragy, şol sanda Türkmenistanyň gatnaşýan adam hukuklary boýunça konwensiýalarynyň talaplarynyň hem-de bu ugurdaky borçnamalarynyň berjaý edilmegi boýunça işjeň pikirler alyşyldy.
Türkmenistanyň adam hukuklary ulgamynda ýeten sepgitlerini kanagatlanma bilen bellemek bilen, taraplar ynsanperwerlik ugurly standartlaryň milli kanunçylyga amaly taýdan ornaşdyrylmagynyň aýratynlyklaryny ara alyp maslahatlaşdylar.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan ynsanperwerlik ugry boýunça öz üstüne alan borçnamalaryny gyşarnyksyz amala aşyrmak arkaly, adam hukuklary boýunça BMG-niň konwensiýalarynyň, paktlarynyň hem-de teswirnamalarynyň agramly bölegine goşuldy. Adam hukuklarynyň goragy, gender deňliginiň üpjün edilmegi Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamalarynda öz beýanyny tapýar.
Taraplar şeýle-de Adam hukulary we halkara ynsanperwer hukuklary ulgamyndaky Türkmenistanyň halkara borçlarynyň ýerine ýetirilmegi boýunça pudagara iş toparynyň alyp barýan işleriniň üstünde durup geçdiler. Bu ugurda Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara topary bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýylyň ikinji ýarymýyllygy üçin Hereketleriň bilelikdäki meýilnamasynyň esasy ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanyň Hökümetiniň Halkara zähmet guramasy bilen bilelikdäii taslamalaryň utgaşdyrylmagy, şeýle-de Guramanyň bilermenleriniň Türkmenistana saparynyň guralmagy boýunça yzygiderli gatnaşyklary hem bellenilip geçildi.
Gepleşikleriň çäklerinde BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin edarasyna BMG-niň adam hukuklary boýunça taslamalarynyň gurmuşa geçirilmeginde tehniki kömegiň berilmegi we işleriň utgaşdyrylmagy bilen bagly bolan duşuşyklaryň guralmagy hem-de geçirilmegi babatynda beren goldawy üçin minnetdarlyk bildirildi.
Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen nobatdaky wideoduşuşyk
Şu gün Türkmenistanyň wekiliýeti Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygynyň ýolbaşçylygynda Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň we GDA gatnaşyjy döwletleriň Parlamentara Assambleýasynyň gatnaşmagynda guralan III Ýewraziýa zenanlar forumynyň işine gatnaşdy. Gibrid görnüşde geçirilen duşuşygyň esasy mowzugy “Zenanlar: täze döwürdäki ählumumy wezipe” diýlip atlandyryldy. Gün tertibine sagdyn durmuş ýörelgesini kemala getirmekde, ekologiýa ugrundaky göreşde, sanlylaşdyrmagy, ykdysadyýeti ösdürmekde hem-de durmuş özgertmelerinde zenanlaryň orny bilen bagly möhüm meseleler girizildi.
Forumyň işine zenan parlamentariler, ýerine ýetiriji häkimiýet edaralarynyň, abraýly halkara guramalaryň, iri korporasiýalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri we halkara zenanlar hereketiniň görnükli wekilleri gatnaşdylar. Duşuşyga gatnaşyjylaryň biragyzdan belleýişleri ýaly, bu forum ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlygyň çäklerini giňeltmek, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde parlamentde işleýän beýleki kärdeşleri bilen pikir hem-de tejribe alyşmak üçin uly mümkinçilikleri döredýär.
Milli parlamentimiziň wekilleri “Diplomatiýany, parahatçylygy we ynanyşmagy ösdürmekde zenanlaryň wezipesi” atly umumy mejlisde çykyş edip, foruma gatnaşyjylary ýurdumyzyň dürli ulgamlarda, şol sanda parlamentara gatnaşyklarda netijeli hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmaga, integrasiýa işlerini giňeltmäge gönükdirilen oňyn başlangyçlary bilen tanyşdyrdylar.
Çykyşlarda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 73-nji mejlisinde beýan eden sebitde we bütin dünýäde parahatçylygy hem-de howpsuzlygy üpjün etmek, daşky gurşawy goramak, täze ulag geçelgelerini döretmek, energetika we suw diplomatiýasy babatyndaky Türkmenistanyň ileri tutýan ugurlaryna aýratyn üns berildi. Milli Liderimiziň ähli döredijilikli teklipleriniň Milletler Bileleşiginiň agza döwletleri tarapyndan biragyzdan goldanylandygyny bellemek gerek. BMG tarapyndan 2021-nji ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek baradaky Kararnamanyň kabul edilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Şu ýylyň 20-nji aprelinde Türkmenistanyň BMG-niň Ykdysady we Durmuş geňeşiniň (EKOSOS) nobatdaky mejlisinde 2022 — 2024-nji ýyllar döwri üçin BMG-niň Gender deňligi hem-de zenanlaryň hukuklaryny we mümkinçiliklerini giňeltmek meseleleri boýunça düzüminiň Ýerine ýetiriji geňeşiniň (BMG — Zenanlar) agzalygyna saýlanylmagy barada hem durlup geçildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistanda durmuşa geçirilýän gender syýasaty hakynda-da aýdyldy. Şunuň bilen baglylykda, milli kanunçylykda döwleti dolandyrmaga erkekleriň we zenanlaryň deňhukukly gatnaşmagyny, zenanlaryň ykdysady taýdan özygtyýarlylygy üçin deň mümkinçilikleri döretmek hem-de olaryň iş şertlerini gowulandyrmakda hukuk gurallarynyň we kepillendirmeleriniň göz öňünde tutulandygy bellenildi.
Foruma gatnaşyjylar tutuş dünýäde howpsuzlygy, durmuş rowaçlygyny üpjün etmek, saglygy goraýşy ösdürmek hem-de ählumumy ekologiýa meselelerini çözmek bilen bagly meseleleriň giň toplumyny ara alyp maslahatlaşdylar. 15-nji oktýabra çenli dowam etjek forumyň iş maksatnamasy umumy mejlislerden, strategik mejlislerden, pikir alyşma, şol sanda jemgyýetçilik pikirleriniň liderleri meýdançalaryndan, işewürlik dialoglaryndan, forsaýt mejlislerinden we beýlekilerden ybaratdyr.
Türkmenistan Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Geňeşiň mejlisine gatnaşdy
2021-nji ýylyň 12-nji oktýabrynda Nur-Soltan şäherinde Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Geňeşiniň (CICA) daşary işler ministrleriniň 6-njy duşuşygy geçirildi. Oňa gatnaşmak üçin Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň Orunbasary, Daşary işler ministri Raşid Meredowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň Gazagystana sapary guraldy. Bu barada Türkmenistanyň DIM-niň Metbugat gullugy habar berýär.
Saparyň çäklerinde Türkmenistanyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew tarapyndan kabul edildi.
Söhbetdeşligiň başynda türkmen wekiliýetiniň ýolbaşçysy Gazagystanyň Prezidentine Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähirli salamyny ýetirdi.
Duşuşygyň dowamynda taraplar sebit hem-de halkara gün tertibine aýratyn üns bermek bilen, ikitaraplaýyn we köptaraplyn türkmen-gazak hyzmatdaşlygynyň meseleleriniň giň toplumyny ara alyp maslahatlaşdylar.
Şeýle-de söhbetdeşler Türkmenistanyň we Gazagystanyň Prezidentleriniň 2021-nji ýylyň awgustynda Türkmenbaşy şäherinde geçen Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Konsultatiw duşuşygynyň çäklerinde geçirilen gepleşikleriniň netijeliligi nygtadylar.
Bu ugurda, ýakynda geçirilmegi meýilleşdirilýän Hazarýaka döwletleriniň ýolbaşçylarynyň VI Sammitiniň hem-de Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG) agza-döwletleriniň Baştutanlarynyň ýokary derejeli 15-nji duşuşygynyň derwaýys ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Kasym-Žomart Tokaýew türkmen-gazak strategiki hyzmatdaşlygynyň ähli ugurlarynyň has hem işjeňleşdirilmegi nukdaýnazaryndan, bu halkara çäresiniň aýratyn wajyplygyny belläp geçdi.
Soňra Daşary işler ministri R.Meredow Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Geňeşiniň ministrler derejesinde geçirilýän duşuşygyna gatnaşdy.
Türkmenistana bu Guramada synçy-ýurt derejesiniň berilmeginiň derwaýyslygyny nygtamak bilen, türkmen daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy Türkmenistanyň Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Geňeşiniň işiniň esaslanýan ýörelgelerini hem-de wezipelerini, hususan hem gepleşikler we hyzmatdaşlyk arkaly Aziýa yklymynda parahatçylygyň we howpsuzlygyň gazanylmagyny, umumy bölünmeýän sebit hem-de halkara howpsuzlygynyň pugtalandyrylmagyny goldaýandygyny beýan etdi.
R.Meredow Geňeşiň agza-ýurtlaryna Türkmenistanyň başlangyjy bilen kabul edilen Halkara parahatçylyk hem-de ynanyşmak ýylynyň çäklerinde bilelikde alnyp barylýan işler babatynda minnetdarlygyny bildirip, olary 2021-nji ýylyň 12-nji dekabrynda Aşgabatda geçirilmegi meýilleşdirilýän «Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty – halkara howpsuzlygynyň, durnuklylygynyň we ösüşiň esasy» atly Halkara maslahatyna işjeň gatnaşmaga çagyrdy.
Bu çäre geljekde halklaryň parahatçylykly we ynanyşyp ýaşamagynyň dessurlarynyň kemala getirilmegi, halkara gatnaşyklarynda parahatçylyk we ynanyşmak medeniýetiniň ählumumy ýola goýulmagy boýunça giň göwrümli halkara hereketleriniň jemini jemlär, diýip türkmen wekiliniň ýolbaşçysy belläp geçdi.
Ministriň nygtaýşy ýaly, türkmen tarapy umumy wezipeleriň hem-de gymmatlyklaryň durmuşa geçirilmegi maksady bilen, Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Geňeşiniň BMG, YHG we beýleki abraýly guramalar bilen özara hereketleriniň giňeldilmegini teklip etdi. Mundan başga-da, türkmen tarapynyň birnäçe teklipleri hem-de BMG-niň işiniň ileri tutulýan bäş sany ölçegi boýunça alnyp barylýan bilelikdäki işleriň çäklerindäki geljegi ugurlar beýan edildi.
BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy sessiýasynda Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlary
Wideo aragatnaşygy arkaly geçirilen hökümet mejlisinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň şu ýylyň 14-nji sentýabrynda Nýu-Yorkda işe başlajak nobatdaky, 76-njy mejlisinde Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlary kesgitlendi.
Mejlisde şu mesele boýunça Ministrler Kabinetiniň başlygynyň orunbasary, Daşary işler ministri Raşid Meredow çykyş etmek bilen, bu resminamanyň Prezident Gurbanguly Berdimuhamedowyň teklipleri esasynda işlenip düzülendigini we birnäçe wajyp ugurlary öz içine alýandygyny aýtdy. Şolaryň biri-de global howpa – täze görnüşli howply ýokanç kesele garşy göreşde, şeýle hem onuň ýaýramagy netijesinde ýüze çykan durmuş-ykdysady zyýanly netijeleri iň pes derejä düşürmek ugrunda halkara jemgyýetçiliginiň tagallalaryny bir ýere jemlemekdir. Şu nukdaýnazardan, ýurduň baştutany tarapyndan ozal öňe sürlen başlangyçlary we anyk teklipleri durmuşa geçirmek üçin çäreler görler. Ylmy diplomatiýa ugry boýunça halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, pnewmoniýa bilen göreşde BSGG-niň köptaraplaýyn mehanizmini ýola goýmak, koronawirus ýokançlygynyň genlerini öwrenmek üçin, BSGG-niň ýörite maksatnamasyny işläp düzmek, BSGG-niň bejeriş usulyýet merkezini döretmek we ýiti ýokanç keselleriň öňüni almak, şeýle hem Merkezi Aziýadaky epidemiologiýa, wirus we bakteriologiýa merkezini döretmek şol teklipleriň käbiridir.
Häzirki zaman şertlerinde bütindünýä parahatlygy we howpsuzlygy berkitmek aýratyn ähmiýete eýedir. Şunuň bilen baglylykda, BMG-niň Baş Assambleýasynyň ýakyn wagtda geçiriljek mejlisinde Türkmenistanyň parahatçylygy, howpsuzlygy we durnuklylygy berkitmäge, Merkezi Aziýada durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirip, öňe süren başlangyçlaryny durmuşa geçirmek boýunça-da iş alnyp barlar. Merkezi Aziýanyň häzirki zaman dünýä syýasatynda esasy ornuny ýokarlandyrmak, şeýle hem sebitde bolup geçýän özgerişleri bütindünýä gün tertibi bilen sazlaşdyrmak üçin, türkmen tarapy BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli rezolýusiýasynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak üçin hödürlemegi teklip edýär. Bu resminama 6-njy awgustda biziň ýurdumyzda geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň baştutanlarynyň maslahat ýygnagynda aýdylan halkara teklipleriň BMG-niň çarçuwasynda ýol almagy üçin amatly şertleri döreder.
Mundan daşgary BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde “Merkezi Aziýa – Hazar sebiti” atly parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagyny döretmek baradaky başlangyjy öňe sürmek-de teklip edilýär. Şu ýyl Türkmenistanda geçiriljek VI Hazar sammitinde ony kanun taýdan berkitmek maksada laýyk bolup görünýär.
Türkmenistanyň ileri tutulýan ugurlarynyň arasynda terrorçylyga garşy göreş hem bellenendir. Şunuň bilen baglylykda, Milletler Bileleşigine Aşgabatda BMG-niň Terrorçylyga garşy göreş müdirliginiň Halkara taslamalary boýunça edarasyny açmak meselesine garamak-da teklip ediler. Türkmenistan dünýä we sebit derejesinde durnukly ösüşi gazanmak üçin, köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga aýratyn ähmiýet berýär.
BMG-niň Ykdysady we Durmuş Geňeşiniň (ECOSOC) agzasy bolmak bilen, biziň ýurdumyz Durnukly ösüş maksatlaryny (DÖM) durmuşa geçirmek üçin, BMG-niň ýöriteleşdirilen sebit bölümleri bilen gatnaşyklary giňeltmäge uly üns berýär. Bu jähetden, Ykdysady hyzmatdaşlyk guramasynyň başlyklygynyň çäginde biziň ýurdumyz BMG bilen EKO-nyň arasyndaky özara gatnaşyklar barada Baş Assambleýanyň Kararynyň taslamasyny taýýarlady.
DÖM-leriň biri bolan energiýa çeşmelerine ählumumy elýeterliligi üpjün etmek maksady bilen, BMG-niň “Hemmeler üçin durnukly energetika” diýen başlangyjy bilen bilelikde bu mesele boýunça Halkara forum geçirmek teklip edilýär.
Prezident Gurbanguly Berdimuhamedowyň durnukly ulag pudagyndaky teklipleriniň ýerine ýetirilişiniň çäginde 2022-nji ýylda Türkmenistanda deňze çykyşy bolmadyk ösýän ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyny geçirmek göz öňünde tutulýar. Mundan başga-da, BMG-niň howandarlygynda sebitara ulag aragatnaşygyny ösdürmek üçin, Ýörite maksatnama döretmegi teklip etmek maksada laýyk görünýär. Şeýle hem, BMG-niň çarçuwasynda az uglerodly energetikany ösdürmegiň strategiýasyny taýýarlamak we wodorod energetikasyny ösdürmek üçin, halkara “ýol kartasy” boýunça ýurduň Lideriniň başlangyçlaryny iş ýüzünde durmuşa geçirmek ugrunda iş alyp barmak göz öňünde tutulýar. Şu maksat bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Senagat ösüşi boýunça maksatnamasy (UNIDO), Birleşen Milletler Guramasynyň Daşky Gurşaw Maksatnamasy (UNEP) we Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy (UNDP) bilen hyzmatdaşlygy güýçlendirmek teklip edilýär.
Aşgabadyň ÝUNESKO-nyň işine gatnaşygyny giňeltmek-de meýilleşdirilýär. Hususan-da, Türkmenistanyň hökümetara okeanografiýa komissiýasynyň ýerine ýetiriji geňeşiniň we Bedenterbiýe we sport boýunça hökümetara komitetiniň agzasy hökmünde mümkinçiliklerinden aňrybaş netijeli peýdalanmak, şeýle hem onuň ÝUNESKO-nyň 2021 – 2025-nji ýyllar üçin gidrologik halkara maksatnamasynyň hökümetara geňeşine saýlanmagyny üpjün etmek göz öňünde tutulýar.
Prezident Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläninden soň, Türkmenistanyň hem köptaraplaýyn, hem-de ikitaraplaýyn görnüşde, şol sanda halkara guramalarynyň çäginde-de konstruktiw hyzmatdaşlyga berk ygrarlydygyny nygtady.
«Ýurdumyz BMG bilen ýylsaýyn täze mazmun bilen üsti ýetirilýän köptaraplaýyn strategik hyzmatdaşlygy amala aşyrýar. Muňa goşant goşmak Türkmenistanyň halkara gatnaşyklarynyň möhüm ugurlaryndaky anyk başlangyçlarynyň tebigatynda bardyr», diýip ol aýtdy.
Adam hukuklary boýunça hereketleriň milli meýilnamasyny durmuşa geçirmek ara alnyp maslahatlaşyldy
Şu gün Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezi binasynda “Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” ýerine ýetirilmegine bagyşlanan maslahat geçirildi.
Oňa Milli Geňeşiň Mejlisiniň we Halk Maslahatynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlary, talyp ýaşlar, şonuň ýaly-da Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil — Adalatçy gatnaşdylar. Maslahata halkara guramalaryň ýurdumyzda işleýän wekilhanalarynyň ýolbaşçylary hem çagyryldy.
Gatnaşyjylar öz çykyşlarynda türkmenistanlylaryň konstitusion hukuklarynyň we azatlyklarynyň durmuşa geçirilmeginiň üpjün edilmegi, milli kanunçylygyň umumy kabul edilen halkara namalara laýyklykda kämilleşdirilmeginiň hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan, “Döwlet adam üçindir!” şygarynda öz beýanyny tapan oňyn özgertmeler syýasatynyň m��hüm ugurlarynyň hatarynda durýandygyny bellediler.
Şu ýylyň 16-njy aprelinde geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» ähmiýetine aýratyn üns berildi. Resminama 2016 — 2020-nji ýyllarda üstünlikli durmuşa geçirilen şunuň ýaly meýilnamanyň dowamy bolup, ýurdumyzda adamlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirmegiň, üpjün etmegiň, goramagyň döwlet ulgamyny pugtalandyrmak, bu ulgamdaky halkara borçnamalary ýerine ýetirmek maksady bilen kabul edildi.
Abraýly guramalar, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasy bilen köpugurly hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň Hereketleriň milli meýilnamasynyň möhüm ugurlarynyň biridigi bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, ynsanperwer ugruň Türkmenistanyň we BMG-niň arasynda ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlygyň möhüm bölegidigi nygtaldy.
Şunda ýurdumyzyň bu ulgamdaky halkara borçnamalaryny hemmetaraplaýyn, gyşarnyksyz ýerine ýetirýän, BMG-niň Adam hukuklarynyň ählumumy Jarnamasynda beýan edilen, adamyň, milletleriň, halkyýetleriň hukuklaryny üpjün etmäge, goramaga gönükdirilen esasy ýörelgelerini özünde jemleýän döwlet hökmünde ykrar edilendigi aýdyldy.
Milletler Bileleşiginiň doly hukukly agzasy bolmak bilen, Türkmenistan esasy Konwensiýalara hem-de halkara hukuk resminamalaryna goşuldy. Şolaryň köpüsi döwrüň möhüm ynsanperwer meseleleri bilen baglanyşyklydyr.
Olaryň hatarynda Raýat hem-de syýasy hukuklar hakynda halkara resminama, Raýat we syýasy hukuklar hakyndaky halkara resminama Ikinji fakultatiw teswirnama, Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar hakyndaky halkara resminama, jynsy kemsitmeleriň ähli görnüşlerini, zenanlar babatynda kemsitmeleriň ähli görnüşlerini ýok etmek, çaganyň hukuklary hakyndaky, maýyplaryň hukuklary hakyndaky Konwensiýalar, beýlekiler bar.
Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli belleýşi ýaly, milli kanunçylyk hukuk binýadyny umumy kabul edilen ülňülere, öňdebaryjy dünýä tejribesine laýyklykda pugtalandyrmak hem-de döwrebaplaşdyrmak ýurdumyzda amala aşyrylýan içeri we daşary syýasatyň ileri tutulýan ugurlaryna laýyk gelýär. Türkmen halkynyň belent ynsanperwerlik ýörelgeleri, gadymdan gelýän demokratik däpleri hem-de umumadamzat gymmatlyklary şolaryň özenini düzýär.
BMG-niň binýatlaýyn Konwensiýalaryny, beýleki köpugurly, umumy kabul edilen namalary berjaý etmäge ygrarlydygyny tassyklamak bilen, Türkmenistan halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça ädimleri ädýär. Muňa BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji sessiýasyndaky öňe süren teklibi hem şaýatlyk edýär. Şonda ynsanperwerlik ulgamy netijeli ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi.
Şunuň bilen baglylykda, bu resminamada Aşgabatda BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary komissarynyň müdirliginiň sebit edarasynyň mandatyny döretmek, şonuň ýaly-da, «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» tassyklanmagy geljegi uly wezipeleriň hatarynda nygtaldy. Hereketleriň milli meýilnamasynda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliň milli institutyny ösdürmäge, onuň abraýly guramalar bilen hyzmatdaşlygyny giňeltmäge aýratyn orun degişlidir.
Ýurdumyzda hereket edýän halkara guramalaryň wekilleri Türkmenistanyň dünýädäki işjeň ornuna, şonuň ýaly-da Hökümetiň adam hukuklaryny üpjün etmek ulgamyndaky tagallalaryna ýokary baha berip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşyklary, şol sanda ynsanperwerlik hyzmatdaşlygyny ösdürmäge gönükdirilen netijeli başlangyçlarynyň wajypdygyny bellediler.
Forumda halkara guramalar bilen hyzmatdaşlykda taýýarlanan Hereketleriň milli meýilnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça öňde durýan wezipeleriň ähmiýeti nygtaldy. Hususan-da, döwlet guramalarynyň, jemgyýetçilik birleşmeleriniň adam hukuklaryny durmuşa geçirmek we bu ugurdaky halkara namalaryň kadalaryny ornaşdyrmak, öňdebaryjy hukuk tejribesini peýdalanmak boýunça işini mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň zerurdygy barada aýdyldy.
Ilatyň hukuk medeniýetiniň derejesini ýokarlandyrmak, degişli maglumatlaryň ählisine elýeterliligini giňeltmek esasy wezipeleriň hatarynda görkezildi. Bu bolsa adam hukuklaryna goldaw bermek boýunça milli mümkinçilikleri pugtalandyrmaga, olary halkara ülňülere laýyklykda goramaga gönükdirilendir. Şunuň bilen baglylykda, abraýly halkara guramalar, ilkinji nobatda bolsa, BMG hem-de onuň düzümleýin bölümleri, ÝHHG we beýlekiler bilen gatnaşyklary pugtalandyrmagyň wajypdygy bellenildi.
Türkmenistanyň halkara guramalar bilen hyzmatdaşlyk etmek boýunça 2021 — 2023-nji ýyllar üçin Meýilnamasy tassyklanyldy
Türkmenistanyň halkara we sebit guramalary bilen hyzmatdaşlygyny ulgamlaýyn esasda ösdürmek we berkitmek, şeýle hem Türkmenistanyň öňe süren halkara başlangyçlaryny yzygiderli durmuşa geçirmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmenistanyň halkara guramalar bilen hyzmatdaşlyk etmek boýunça 2021 — 2023-nji ýyllar üçin Meýilnamasy tassyklanyldy.
Ministrliklere we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna Meýilnamada bellenilen çäreleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek tabşyryldy.
Daşary işler ministrligi Meýilnamany amala aşyrmak boýunça utgaşdyryjy edara diýlip kesgitlenildi.
Türkmenistan BMG-niň dürli guramalarynyň düzümine nobatdaky gezek saýlanyldy
BMG-den gelip gowşan hoş habarlar Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň belent halkara abraýynyň, Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygyň strategik häsiýetiniň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi. 2021-nji ýylyň 20-nji aprelinde BMG-niň Ykdysady we Durmuş geňeşiniň (EKOSOS) nobatdaky mejlisiniň dowamynda Türkmenistan 2022 — 2024-nji ýyllar döwri üçin BMG-niň Gender deňligi hem-de zenanlaryň hukuklaryny we mümkinçiliklerini giňeltmek meseleleri boýunça düzüminiň Ýerine ýetiriji geňeşiniň (BMG — Zenanlar) agzalygyna saýlanyldy. Mundan başga-da, 21-nji aprelde Şweýsariýa Konfederasiýasynyň Ženewa şäherinde geçirilen BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň (ÝYK) 69-njy mejlisiniň dowamynda Türkmenistan bu guramanyň 2021 — 2023-nji ýyllar döwri üçin wise-başlyklygyna biragyzdan saýlanyldy.
Bitarap Türkmenistan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda parahatçylyk söýüjilik, “Açyk gapylar” we netijeli hyzmatdaşlyk syýasatyny üstünlikli amala aşyrmak bilen, saýlap alan ugruna üýtgewsiz eýerýär. Şunda BMG bilen köpugurly, netijeli gatnaşyklary ösdürmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Şol gatnaşyklar soňky ýyllarda täze mazmuna eýe boldy.
Türkmenistan halkara hyzmatdaşlary bilen ynsanperwer hyzmatdaşlygy giňeldýär
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparynyň sanly wideoaragatnaşyk arkaly mejlisi geçirildi.
Mejlise Türkmenistanyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary we wekilleri, BMG-niň düzümleriniň, şol sanda BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň we ÝUNISEF-iň, şeýle-de ÝHHG-niň we Halkara Gyzyl Haç komitetiniň ýurt we sebitleýin wekilleri gatnaşdylar we çykyş etdiler.
Mejlisiň barşynda Türkmenistanyň ynsanperwerlik syýasatyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek babatda Pudagara toparyň işine syn berildi. Türkmenistanyň ýolbaşçylygynyň halkara guramalary bilen özara hereketlere ýokary baha berýändigi we bu ugurda hyzmatdaşlygy giňeltmegi maksat edinýändigi bellenildi.
Mejilisiň dowamynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň, şeýle-de 2021-2023-nji ýyllar üçin halkara ynsanperwer hukuklaryny durmuşa geçirmegiň çäklerindäki çäreleriň Meýilnamasynyň taslamalaryna seredildi. Türkmenistanyň ÝUNESKO we ÝHHG bilen halkara hukuk binýadyny berkitmegiň, şeýle-de Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler üçin adyl kazyýetligiň hukuk esaslaryny kämilleşdirmegiň meseleleri ara alnyp
maslahatlaşyldy.
Milli Liderimiziň amala aşyrýan “açyk gapylar” syýasatyna eýerip
Şu gün Daşary işler ministrliginde ýurdumyzyň diplomatik düzüminiň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, DIM-niň Halkara gatnaşyklary institutynyň mugallymlarynyň gatnaşmagynda ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçysy hanym Natalýa Drozd bilen brifing geçirildi.
Ilçi geçen ýyl bellenilen şanly senäniň — Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň halkara derejede ykrar edilmeginiň 25 ýyllygynyň ähmiýetini nygtady.
ÝHHG-niň merkeziniň ýolbaşçysy ýurdumyzyň daşary syýasatynyň esasynda goýlan bitaraplygyň syýasy, ykdysady we ynsanperwer ugurlaryna ýokary baha berdi. Şolar umumy dünýä ösüşiniň wajyp meselelerini çözmekde möhüm orun eýeleýär, sebit we ählumumy derejelerde parahatçylygy, durnuklylygy hem-de howpsuzlygy pugtalandyrmaga ýardam edýär.
