Habarlar
Press-relizler
we beýannamalar
Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli dabaralara gatnaşdy
Şu gün türkmenistanlylar umumymilli ruhubelentlik we şatlyk ýagdaýynda Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyny belleýärler. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyz ösüşiň we rowaçlygyň täze belentliklerine tarap ynamly öňe barýar.
Gündogaryň ajaýyp şahyry hem-de akyldary Magtymguly Pyragynyň çuň manyly goşgy setirlerinde waspy ýetirilen türkmen halkynyň garaşsyz döwlet baradaky köpasyrlyk arzuwy 1991-nji ýylyň güýzünde hasyl boldy. Watanymyzyň iň täze taryhy hut şu ykbal çözüji pursatdan gözbaş alýar. Bu gün Garaşsyzlygyň Türkmenistanyň dünýäniň durnukly ösýän döwletleriniň biri hökmünde berkarar bolmagy, daşary ýurtlar, iri halkara we abraýly sebit guramalary bilen köpugurly hyzmatdaşlygy ýola goýmak üçin ygtybarly binýady döredendigini ynamly aýtmak bolar. Halkara bileleşik tarapyndan bildirilen uly ynam we hormat-sarpa ýurdumyzyň oňyn başlangyçlarynyň giňden goldanylmagyny şertlendirdi. Şol başlangyçlar häzirki döwrüň wajyp meselelerini çözmäge, parahatçylygy, ählumumy howpsuzlygy we durnuklylygy pugtalandyrmaga, energetika howpsuzlygynyň täze arhitekturasyny kemala getirmäge, ulag ulgamynda, ekologiýada, daşky gurşawy goramakda hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilendir.
Taryh üçin gysga döwrüň içinde Türkmenistanda döwlet we jemgyýetçilik gurluşy ulgamy ep-esli kämilleşdirildi, iri möçberli durmuş-ykdysady özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar. Döwlet maksatnamalarynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegi netijesinde şäherlerimiziň we obalarymyzyň keşbi tanalmaz derejede özgerdi, agzybir türkmen halkynyň bagtyýar durmuşda, parahat we asuda ýaşamagy, tutanýerli zähmetiniň hözirini görmegi üçin ähli şertler döredilýär. “Döwlet adam üçindir!” diýen şygara laýyklykda, soňky ýyllarda dürli maksatly, ilkinji nobatda, durmuş maksatly desgalaryň köp sanlysy gurlup ulanmaga berildi.
Ýurdumyz döwlet Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyny, däp bolşy ýaly, ajaýyp üstünlikler we zähmet ýeňişleri bilen belleýär. Şol üstünliklerdir ýeňişleriň her biri häzirki Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň ýyl ýazgysyna altyn harplar bilen ýazylar. Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine saýlanmagy şu ýylyň esasy wakalarynyň biri boldy. Saýlawlar giň bäsdeşlik, açyklyk we aýanlyk ýagdaýynda geçdi. Ygtybarly hukuk binýadynyň döredilmegi türkmenistanlylaryň erk-islegini erkin beýan etmeginiň kepili boldy. Munuň özi ýurdumyzda amala aşyrylýan demokratik özgertmelere, raýatlarymyzyň hukuklarynyň we azatlyklarynyň durmuşa geçirilmegine täze itergi berdi.
“Meniň baş maksadym Garaşsyzlygymyzyň we Bitaraplygymyzyň esaslaryny has-da berkidip, ýurdumyzy beýik geljegimize tarap ynamly öňe alyp barmakdan ybaratdyr” diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow golaýda geçirilen Döwlet Maslahatynda eden çykyşynda aýtdy we döwlet syýasatynyň geljekki esasy ugurlaryny kesgitledi. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Garaşsyzlyk baýramy mähriban halkymyzyň durmuşynda diňe möhüm sene bolmak bilen çäklenmän, eýsem, geçen ýolumyza baha bermek, gazanan üstünliklerimiziň ähmiýetine düşünmek we öňde duran wezipeleri kesgitlemek üçin hem ajaýyp mümkinçilikdir.
Nygtalyşy ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň bu çylşyrymly döwürde alyp baran çuňňur oýlanyşykly, ylmy taýdan esaslandyrylan döwlet syýasaty ýurdumyzyň ynamly we depginli ösüşini, maliýe-durmuş taýdan durnuklylygyny üpjün etdi. Ösüşiň senagat-innowasion ýoluny dowam etdirmäge, tebigy, mineral-çig mal we adam mümkinçiliklerimizi peýdalanmagyň netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam berdi.
Ýurdumyzyň baş baýramynyň hormatyna eziz Watanymyzyň ähli künjeginde şu günler köpöwüşginli aýdym-sazly çykyşlaryň guralýandygyny bellemek gerek. Şolarda täze taryhy eýýamyň döredijilik güýji öz beýanyny tapýar.
Asylly däbe görä, milli senenamamyzyň şanly senesiniň hormatyna esasy dabaralar köp sanly myhmanlary baýramçylyk lybasynda garşylan Döwlet münberiniň öňündäki meýdançada ýaýbaňlandyryldy.
Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mejlisi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň ileri tutulýan meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de käbir resminamalaryň taslamalaryna garaldy.
Hormatly Prezidentimiz mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa söz berdi. Ol döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynyň ähli ulgamlaryny mundan beýläk-de okgunly ösdürmäge gönükdirilen milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. Şeýle-de kabul edilýän kanunlary, döwletimiziň içeri we daşary syýasatynyň mazmunyny düşündirmek, Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň gazanan üstünliklerini, halkymyzyň taryhy-medeni gymmatlyklaryny wagyz etmek, ýaşlary watançylyk ruhunda terbiýelemek babatda degişli işler alnyp barylýar.
Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy döwlet Baştutanymyzy hem-de ähli türkmenistanlylary “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilmegi bilen gutlady.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow döwletimiziň kadalaşdyryjy hukuk binýadyny pugtalandyrmak boýunça işleriň mundan beýläk-de dowam etdirilmeginiň örän wajypdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýynyň geçirilmeginiň, “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” (rejelenen görnüşi) Kanunyň kabul edilmeginiň taryhy ähmiýetli wakadygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, gurultaýda kesgitlenen wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda degişli düzümler bilen sazlaşykly işleriň ýola goýulmalydygy barada aýdyldy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew ýurdumyzyň hukuk ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek maksady bilen alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna bagyşlanan çäreleri guramaçylykly geçirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Halk Maslahatynyň agzalary köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde çykyş edip, döwlet ýaşlar syýasatynyň maksatlary hem-de wezipeleri, durmuşa geçirilýän taryhy özgertmeler, kabul edilýän kanunçylyk namalary barada gürrüň berýärler.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Halk Maslahatynyň ähli agzalarynyň adyndan “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilmegi bilen gutlap, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň nobatdaky gurultaýynyň taryhy ähmiýetini nygtady.
Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ýaşlarynyň durmuşynda möhüm ähmiýeti bolan bu forumyň döwlet ýaşlar syýasatynyň has-da ilerlemeginde wajyp orna mynasypdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, gurultaýyň barşynda kabul edilen Kanunyň döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynyň dürli ulgamlarynda ukyplaryny doly ýüze çykarmak üçin ýaşlara giň mümkinçilikleri döredýändigine üns çekildi.
Häzirki wagtda ýurdumyzyň ýaşlary hemmetaraplaýyn düşünjeli, ylymly-bilimli bolmalydyr, dünýä ylmyna çuňňur aralaşmalydyr, öňdebaryjy tehnologiýalardan ussatlyk bilen baş çykarmalydyr. Bularyň ählisi kanunçylyk esasda berkidilmegini talap edýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ösüp gelýän nesli gadymdan gelýän milli däplere görä, watançylyk ruhunda terbiýelemäge uly üns bermegiň wajypdygyny belläp, degişli maslahatlary berdi.
Hormatly Prezidentimiz sebitiň döwlet Baştutanlarynyň nobatdaky konsultatiw duşuşygyna gatnaşdy
Şu gün irden hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň dördünji konsultatiw duşuşygyna gatnaşmak üçin Gyrgyz Respublikasyna iş sapary bilen ugrady.
Paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar ugratdylar.
Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan oňyn daşary syýasat strategiýasyny yzygiderli durmuşa geçirmek bilen, gyzyklanma bildirýän taraplaryň, ilkinji nobatda, sebit boýunça goňşy döwletleriň ählisi bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy pugtalandyrýar. Türkmen halkyny şol döwletleriň halklary bilen medeni we ruhy gymmatlyklar, taryhyň dowamynda emele gelen dostluk, özara goldaw bermek ýörelgeleri baglanyşdyrýar. Ýurdumyz Merkezi Aziýada ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň, durnukly ösüşiň bähbidine netijeli gatnaşyklar ugrunda çykyş etmek bilen, sebit hyzmatdaşlygynda işjeň orny eýeleýär.
Sebitiň diňe bir yklymda däl, eýsem, ählumumy işlerde-de ornunyň barha artýandygy nazara alnanda, Türkmenistanyň özara gatnaşyklaryň wajyp meselelerini çözmäge toplumlaýyn, deňeçer çemeleşmesi aýratyn ähmiýete eýe bolýar. 2021-nji ýylyň awgustynda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygynyň üstünlikli geçirilendigini ýatlatmalydyrys. Bu duşuşyk syýasy gatnaşyklaryň şeýle görnüşiniň netijeli häsiýete eýedigini görkezdi. Ýokary derejedäki şeýle çäreler sebit hyzmatdaşlygynyň barşy we maksady barada giňişleýin garaýyşlary kemala getirmäge, Merkezi Aziýada bolup geçýän ýagdaýlara öz wagtynda seslenmäge mümkinçilik berýär, hyzmatdaşlaryň bähbitlerini nazara almak bilen, milli ileri tutulýan ugurlary kesgitlemäge ýardam edýär.
Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň, Gyrgyzystanyň, Gazagystanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň döwlet Baştutanlarynyň şu gezekki mejlisiniň ähmiýeti örän uludyr. Onda häzirki döwrüň wehimlerine we howplaryna garşy bilelikde göreşmek boýunça döwletara gatnaşyklary ösdürmek, sebitde ýakynlaşmagyň hem-de ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmegiň geljegi, ulag taslamalary, azyk howpsuzlygy, medeni-ynsanperwer gatnaşyklary pugtalandyrmak bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şu günki duşuşygyň netijeleri köpýyllyk hyzmatdaşlyga täze itergi berer, sebitiň ýurtlarynyň we halklarynyň arasyndaky däp bolan dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga ýardam eder.
Hazar sammiti: umumy geljegiň bähbidine netijeli Gatnaşyklar
Şu gün ýurdumyzyň DIM-nde geçirilen Hazarýaka döwletleriň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň mejlisinde 29-njy iýunda Aşgabatda boljak VI Hazar sammitine taýýarlyk görmek hem-de onuň gün tertibine girizilen meseleleri ylalaşmak ara alnyp maslahatlaşylan esasy meseleleriň hatarynda boldy.
Ýokary derejedäki bäştaraplaýyn gepleşikleriň öňüsyrasyndaky duşuşykda Azerbaýjanyň, Eýranyň, Gazagystanyň, Russiýanyň hem-de Türkmenistanyň daşary syýasy edaralarynyň ýolbaşçylary Hazar deňzi sebitinde hyzmatdaşlygyň aýry-aýry ugurlaryna, ozal gazanylan ylalaşyklaryň durmuşa geçirilişiniň barşyna hem-de wajyp halkara meselelere garadylar.
Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň taryhy ähmiýetli I sammitinden 20 ýyl soň geçirilýän Hazar “bäşliginiň” ikinji Aşgabat duşuşygy kenarýaka ýurtlaryň we olaryň doganlyk halklarynyň arasyndaky netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň ýolunda möhüm ädim bolar.
Bellenilişi ýaly, VI Hazar sammitine ýurtlarymyz taýýarlykly geldi. Häzir Hazar deňzinde bilelikdäki işleriň giň ugurlary boýunça möhüm Ylalaşyklary we Teswirnamalary taýýarlamak boýunça işler alnyp barylýar. Dürli derejedäki hyzmatdaşlygyň netijesinde möhüm meseleler boýunça özara düşünişmek gazanylýar.
Mälim bolşy ýaly, Hazar deňzi sebiti boýunça goňşy döwletler bilen milli we umumy bähbitler esasynda ýola goýulýan hyzmatdaşlyga ýurdumyzyň daşary syýasy strategiýasynda aýratyn ähmiýet berilýär. Ýurdumyz “Açyk gapylar” hem-de giň halkara hyzmatdaşlyk syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek bilen, oňyn bitaraplyk we beýleki döwletleriň içerki işlerine goşulyşmazlyk ýörelgelerine berk eýerýär, häzirki döwrüň wajyp meselelerini, şol sanda Hazar deňzi bilen bagly meseleleri çözmekde işjeň orny eýeleýär.
Aşgabatda Hazarýaka döwletleriň daşary işler ministrleriniň 1996-njy ýylda geçirilen maslahatynda Hazar deňzi sebitinde gatnaşyklaryň şertnamalaýyn-hukuk binýadyny kemala getirmek boýunça gepleşikler guralynyň guramaçylyk-hukuk görnüşi kesgitlenildi — Ýörite iş toparyny döretmek boýunça ylalaşyk gazanyldy. DIM-niň ýolbaşçylarynyň maslahaty hem-de Türkmenistanyň başlangyjy boýunça geçirilen dürli derejedäki bäştaraplaýyn duşuşyklar we geňeşmeler Hazar deňzi boýunça bar bolan meseleleri çözmekde özara kabul ederlikli çözgütleri gözlemegiň, bu umumy täsin deňzi geljekki nesiller üçin gorap saklamagyň wajypdygyna hemmeleriň düşünýändigini aýdyň görkezdi.
Ýurdumyz gepleşikleri häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, hil taýdan täze derejä çykarmagyň zerurdygyndan ugur alyp, Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň I sammitini geçirmek başlangyjy bilen çykyş etdi we ol 2002-nji ýylda paýtagtymyzda üstünlikli geçirildi. Ýokary derejedäki şol taryhy duşuşykda ýurdumyz bäştaraplaýyn hyzmatdaşlygyň strategiýasy boýunça öz garaýyşlaryny ynamly beýan etdi. Bu hyzmatdaşlyk halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryny nazara almak, Hazar deňziniň ykbaly üçin tagallalary birleşdirmegiň we umumy jogapkärçiligiň wajypdygyna düşünmek esasynda ýola goýulmalydyr. Şeýlelikde, Aşgabat Hazar meselesi boýunça özara gatnaşyklaryň düýbünden täze görnüşiniň binýady goýlan şäher hökmünde taryha girdi.
Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň “tegelek stoluň” başyndaky gepleşikleri birek-biregiň garaýyşlaryna hormat goýmak hem-de özara bähbitleri ylalaşmak esasynda ýola goýuldy. I Aşgabat sammiti deňhukuklylyk, ynanyşmak hem-de hoşmeýilli erk esasynda ýakyn we uzak möhletleýin geljek nazara alnyp ýola goýulýan netijeli hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň kesgitlenilmeginiň başyny başlady.
Paýtagtymyzda badalga berlen dialog mynasyp dowam etdirilip, ol Tähranda (2007-nji ýyl), Bakuwda (2010-njy ýyl), Astrahanda (2014-nji ýyl) we Aktauda (2018-nji ýyl) geçirilen soňraky sammitlerde kabul edilen çözgütler üçin esas goýdy. Türkmen tarapynyň başlangyjy boýunça birnäçe resminamalar, şol sanda Hazar deňzinde adatdan daşary ýagdaýlaryň öňüni almak we olary aradan aýyrmak boýunça hyzmatdaşlyk hakynda Ylalaşyk, Hazar deňziniň suw hem-de biologik serişdelerini gorap saklamak we rejeli peýdalanmak barada Ylalaşyk taýýarlanyldy.
Şeýle hem Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň IV Astrahan sammitiniň netijeleri boýunça gol çekilen jemleýji resminamalaryň toplumyna Hazar deňzinde gidrometeorologiýa ulgamynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ylalaşyk girizildi. Bu Ylalaşyk boýunça işler ýurdumyzyň Gidrometeorologiýa we Hazar deňziniň hapalanmagyna gözegçilik etmek boýunça utgaşdyryjy komitetde başlyklyk eden döwründe tamamlandy.
Gazagystan Respublikasynyň Aktau şäherinde geçirilen V Hazar sammitinde Hazar deňziniň hukuk derejesi hakyndaky Konwensiýanyň — Hazar deňzinde dürli ulgamlardaky hyzmatdaşlygyň hukuk kadalaryny berkidýän taryhy resminamanyň kabul edilmegi Hazarýaka döwletleriň arasyndaky gatnaşyklara täze itergi berdi. Şonda Türkmenistan ýokary derejede geçirilen bäşinji duşuşygyň jemleri boýunça gol çekilen nobatdaky möhüm Ylalaşyklary — Hazarýaka döwletleriň Hökümetleriniň arasynda söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk baradaky Ylalaşygy hem-de Hazarýaka döwletleriň Hökümetleriniň arasynda ulag ulgamynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ylalaşygy taýýarlamak başlangyjy bilen çykyş etdi.
Ýurdumyz Hazar deňzindäki özara bähbitli hyzmatdaşlyga kenarýaka döwletleriň parahatçylygy, ylalaşygy hem-de ähli ileri tutulýan ugurlarda netijeli gatnaşyklary maksat edinýändiklerini görkezýän jebisleşdiriji şert hökmünde garaýar. Dünýäde we sebitde ýagdaýlaryň üýtgäp durýandygyna garamazdan, Hazarýaka hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary üýtgewsizdir. Sebitimizde uzak möhletleýin parahatçylygyň we durnuklylygyň, toplumlaýyn howpsuzlygyň üpjün edilmegi bäştaraplaýyn görnüşde alnyp barylýan hyzmatdaşlygyň esasy wezipeleriniň biri bolupdy hem-de şeýle bolmagynda hem galýar. Türkmen tarapynyň hemişe nygtaýşy ýaly, Hazar deňzi parahatçylygyň, hoşniýetli goňşuçylygyň, özara düşünişmegiň we ynanyşmagyň zolagy bolmalydyr, bu ýerde meseleler diňe parahatçylykly ýol bilen, gepleşikler arkaly çözülmelidir.
Kenarýaka ýurtlar Hazar deňzini syýasy agzalalykdan, bolup biläýjek gapma-garşylyklardan, düşünişmezlikden we ynanyşmazlykdan azat giňişlik hökmünde saklamagyň, ony daşarky howplardan hem-de wehimlerden, hususan-da, terrorçylykdan, guramaçylykly transmilli jenaýatçylykdan, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyndan, beýleki wehimlerden goramagyň zerurdygyna oňat düşünýärler. Bu işde syýasy-diplomatik gurallara möhüm orun berilýär. Taraplaryň pikirine görä, daşary işler ministrleriniň duşuşyklaryny yzygiderli esasda geçirip, bu gurallary işjeňleşdirmek we güýçlendirmek zerurdyr. Munuň özi bolup geçýän wakalar babatda öz wagtynda hem-de dogry hereket etmäge, ýakyn we uzak möhletleýin geljek üçin bilelikdäki işleri meýilleşdirmäge mümkinçilik berer. Hut şu sebäpden hem geçen ýyllaryň dowamynda Türkmenistan Hazar deňzi boýunça duşuşyklaryň hem-de forumlaryň, şol sanda Ýörite iş toparynyň, Hazarýaka döwletleriň ygtyýarly wekilleriniň mejlisleriniň, halkara maslahatlaryň, okuw maslahatlarynyň yzygiderli geçirilýän ýeri boldy.
Türkmenistanyň söwda-ykdysady, energetika we ulag-aragatnaşyk ulgamlarynda gatnaşyklary ösdürmek boýunça başlangyçlary hem-de teklipleri ýurdumyzyň özara bähbitli hyzmatdaşlyga ygrarlydygynyň aýdyň subutnamasydyr. Ýurdumyz bu ugurlarda ägirt uly kuwwata eýe bolmak bilen, birnäçe iri halkara we sebit derejesindäki taslamalaryň başyny başlady. Hazarýaka ýurtlar Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän tebigy geografik çäk bolup, Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça üstaşyr ulag hem-de söwda geçelgeleriniň, ýük akymlarynyň netijeli işlemegini üpjün edýär.
Hazar deňzi sebiti dünýäniň iň iri üstaşyr ulag we logistika halkalarynyň biridir. Bu şerti nazara almak bilen, meýilleşdirilen taslamalaryň amala aşyrylmagy sebitdäki söwda we ykdysady hyzmatdaşlygy täze derejä çykarmaga, sebitara gatnaşyklara kuwwatly itergi bermäge, Merkezi Aziýany, Hazar deňzi, Gara deňzi, Baltika deňzi sebitlerini, Orta we Ýakyn Gündogary, Günorta hem-de Günorta-Gündogar Aziýany birleşdirýän täze geoykdysady giňişligiň binýadyny goýmaga mümkinçilik berer. Soňky ýyllarda ýurdumyz ulag geçelgelerini gurmak boýunça giň gerimli işleri amala aşyrmak, awtoulag hem-de demir ýollaryň ulgamyny, howa we deňiz ugurlaryny giňeltmek bilen, sebitde parahatçylygyň, durnukly ykdysady ösüşiň pugtalandyrylmagyna ýardam berýär. Türkmenbaşy şäherinde täze Halkara deňiz portunyň gurlup ulanylmaga berilmegi möhüm waka boldy. Bu giň gerimli düzümleýin taslama Merkezi Aziýanyň we Hazar deňzi sebitiniň ähli ýurtlary üçin strategik ähmiýete eýedir. Bu taslamanyň amala aşyrylmagy ýokarda ady agzalan sebitleriň döwletleriniň dünýä hojalyk gatnaşyklary ulgamyna mundan beýläk-de goşulyşmagyna, Hazar deňziniň häzirki wagtda täze görnüşde dikeldilýän Beýik Ýüpek ýolunyň ugrundaky möhüm ulag-logistika halkasy hökmündäki ornuny pugtalandyrmaga ýardam berýär.
Türkmen tarapynyň başlangyjy boýunça 2019-njy ýylda geçirilen birinji Hazar ykdysady forumy bäş ýurduň işewür toparlarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň ýygjamlaşmagyna täsir etdi. Forumyň işiniň netijeleri wagtyň geçmegi bilen onuň Hazar deňzinde netijeli işewürlik gatnaşyklaryny ösdürmekde, söwda we maýa goýum işini kämilleşdirmekde, hususy maýa goýumlary çekmekde oňat çäre boljakdygyny çaklamaga esas berýär.
Hazar deňziniň onuň kenarynda ýaşaýan halklaryň umumy baýlygydygyny nazara alanyňda, ekologiýa we daşky gurşawy goramak, bu täsin tebigy suw howdanynyň biodürlüligini gorap saklamak, baýlyklaryny rejeli peýdalanmak kenarýaka döwletleriň hyzmatdaşlygynyň möhüm ugry bolup durýar. Bu ulgamda ýurdumyz milli derejede yzygiderli işleri alyp barýar, öz goňşulary hem-de esasy hyzmatdaşlary, şol sanda abraýly halkara guramalar bilen ýakyndan gatnaşyk etmek arkaly Hazar deňzindäki bar bolan we ýüze çykyp biläýjek ekologik meseleleri çözmekde täze çemeleşmeleri teklip edýär.
Ýurdumyz BMG-niň tebigaty goramak boýunça esasy Konwensiýalaryny tassyklap, öz üstüne alan borçnamalaryny ýerine ýetirmäge ygrarly bolmak bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasy, Ählumumy ekologik gaznasy we beýleki ýöriteleşdirilen düzümler bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk edýär. Şeýle hem döwletimiziň Hazar ekologik maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşýandygyny bellemek gerek.
Hazar deňziniň türkmen böleginde degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň işini utgaşdyrmak, Hazar deňzi boýunça hereketleriň milli meýilnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, ýurdumyzda Hazar deňziniň meseleleri boýunça pudagara topar döredildi. Her ýylyň 12-nji awgustynda — Hazar deňziniň deňiz gurşawyny goramak boýunça çarçuwaly Konwensiýanyň güýje giren güni, beýleki Hazarýaka döwletlerde bolşy ýaly, Türkmenistanda hem Hazar deňziniň güni giňden bellenilýär. Bäş kenarýaka ýurduň tebigaty goramak ulgamynda esaslandyran döwletara hem-de hökümetara edaralarynyň arasyndaky işler utgaşykly alnyp barylýar.
Hazar deňzi sebitinde howpsuzlyk, ykdysady hyzmatdaşlyk we ekologik meseleler Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň Aşgabat sammitinde ara alnyp maslahatlaşyljak esasy meseleler bolar. Nobatdaky ýokary derejedäki bäştaraplaýyn duşuşyga gatnaşyjylaryň däp bolan dostlukly, hoşniýetli gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga, Hazar gün tertibiniň ähli ugurlary boýunça hyzmatdaşlygy giňeltmäge taýýar bolmagy bu sammitiň üstünlikli geçjekdigini aýtmaga mümkinçilik berýär. Onda kabul edilen çözgütler Hazar deňziniň ägirt uly ykdysady we serişde kuwwatyny doly derejede amala aşyrmaga hem-de parahatçylyk, dostluk we ylalaşyk deňzi hökmündäki ornuny pugtalandyrmaga gönüden-göni ýardam berer.
Ýaşlar syýasaty boýunça milli kanunçylygy kämilleşdirmegiň meseleleri üns merkezinde
Şu gün Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Maslahatlar merkezinde ýaşlaryň gatnaşmagynda döwlet ýaşlar syýasatynyň, bu ulgamda milli kanunçylygy mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň ileri tutulýan meselelerine bagyşlanan maslahat geçirdi.
Gahryman Arkadagymyz bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, şu gün örän möhüm ähmiýetli, ýaşlar hakynda Kanunyň taslamasyna seretmek üçin ýygnanyşylandygyny habar berdi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe halkymyz altyn sahypalar bilen taryha girjek «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň her gününi şanly wakalara hem-de zähmet üstünliklerine besleýär.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» kitabynda belleýşi ýaly, iň gymmatly miras terbiýedir, terbiýäniň özeni bolsa ylym-bilimdir. Biz toplanan ylym-bilim tejribämiziň esasynda XXI asyrda durnukly ösüşi üpjün edýäris.
Mukaddes Garaşsyzlyk biziň ähli ösüşlerimiziň, şöhratly üstünliklerimiziň binýadydyr. Ýurdumyzyň demokratik, hukuk we dünýewi döwlet gurluşynyň binýatlary yzygiderli berkidilýär. Ykdysadyýetimizi döwrebaplaşdyrmak, döwletimiziň dünýä bileleşigindäki ornuny ýokarlandyrmak boýunça ägirt uly işler amala aşyryldy diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady. Türkmenistanyň iň täze taryhyna şöhratly sahypalar ýazyldy.
Watan üçin amala aşyrylýan işleriň netijeleri, ýurdumyzyň ösüşleri ýaşlaryň durmuşyna aýratyn öwüşgin çaýýar. Häzirki bagtyýar döwrümiziň ýaşlary ertir ýurdy beýgeltjek, türkmen döwletini gülletjek oglan-gyzlardyr. Ýaşlaryň joşgunly hyjuwy, Watana bolan söýgüsi, halal zähmete yhlasy, şu güne buýsanjy, röwşen geljege ynamy, dostluga, söýgä sarpasy, sagdyn durmuş ýörelgelerine ygrarlylygy täze taryhy döwrüň mysalynda öz synmaz ornuny tapýar diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda ykdysady özgertmeleri üpjün edýän maksatnamalar üstünlikli amala aşyrylýar. Düýpli özgertmeler ykdysadyýetimiziň ähli ugurlaryny gurşap alýar. Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi yzygiderli ýokarlanýar. Türkmenistanda täze obalar, şäherdir etraplar, ýaşaýyş jaý toplumlary, mekdeplerdir çagalar baglary, ýollardyr köprüler gurulýar, döwlet dolandyryşy kämilleşdirilýär. Bagtyýar zamanamyzda alnyp barylýan şu günki ajaýyp işler Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine, halkymyzyň eşretli durmuşda ýaşamagyna, ýaşlarymyzyň sagdyn, bilimli bolup ýetişmeklerine gönükdirilendir diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady. Ýurdumyzda ýaş nesil barada döwlet derejesinde edilýän aladalar özüniň oňyn netijelerini berýär.
Ýaşlara mahsus bolan we ata-babalarymyzyň ruhy gymmatlyklaryny özünde jemleýän binýada esaslanýan ýaşlar barada döwlet syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär. Watanymyza, halkymyza, ajaýyp milli däp-dessurlarymyza wepaly, bilim we terbiýe almaga, sport bilen meşgullanmaga, hünär öwrenmäge, zähmet çekmäge höwesli, ruhubelent ýaşlar kemala gelýär. Türkmen ýaşlary — Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň geljegi. Ýaşlaryň ruhy we beden taýdan sagdynlygy, hünär taýýarlygy esasynda kämil şahsyýet bolmagy, döredijilik ukyby we pikirlenmek başarnygy jemgyýetimiziň kämilleşmegine hem-de döwletimiziň ösüşine uly itergi berýän güýçdür. Häzirki wagtda Türkmenistanyň kanunçylygy jemgyýetimizde şeýle möhüm orun eýeleýän ýaşlaryň durmuş-ykdysady we syýasy hukuklaryny doly goraýar.
Mälim bolşy ýaly, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygynyň, Aşgabat şäherimiziň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygynyň bellenilen ýylynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň palatalarynyň birinji bilelikdäki mejlisi geçirildi. Munuň özi ýurdumyzyň syýasy-jemgyýetçilik durmuşynda möhüm ähmiýetli wakalaryň biri boldy diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Ýurdumyzyň kanun çykaryjy edarasynyň gurluşynda amala aşyrylýan özgertmeleriň, Halk Maslahatynyň düzüminde döredilen komitetleriň öňünde durýan esasy wezipeleriň hatarynda döwletimiziň kuwwaty hasaplanýan ýaşlarymyzyň nurana geljegi hakyndaky aladalar hem bar.
Islendik döwletiň kuwwaty diňe bir tebigy baýlyklary bilen däl-de, eýsem, ýetişdirip bilýän kämil nesilleri bilen kesgitlenilýär. Häzirki wagtda ýurdumyzda ýaşlaryň döwrebap bilim almaklary, hünärlerini kämilleşdirmekleri üçin ähli mümkinçilikler döredildi. Bäsdeşlige ukyply, ösüşiň ýokary depginlerini gazanmagyň möhüm şerti hökmünde önümçilige sanly tehnologiýalar ornaşdyrylýar. Bu ugurdan ýaş hünärmenleri taýýarlamaga uly ähmiýet berilýär. Sebäbi innowasiýalar, häzirki zaman ylymlary, nanotehnologiýalar, sanly ulgam adamzat jemgyýetini öňe alyp barýar diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Bu «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 1-nji maddasynda aýratyn kadalar bilen berkidilendir. «Türkmenistanda ýaşlar barada döwlet syýasatynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynda» bellenilişi ýaly, taryhy şahsyýetlerimiziň nusgalyk mekdebine eýerip, ýaşlarda Watana, merdana halkymyza we şöhratly taryhymyza buýsanjy, ylym-bilime höwesi artdyrmak, olaryň dünýä ülňülerine laýyk gelýän, ylmyň soňky gazanan innowasion sanly tehnologiýalaryndan oňat baş çykarmagyny gazanmak, döwrebap bilim almagyny üpjün etmek, ýaşlara “Watan” diýen beýik düşünjäniň mukaddesdigini düşündirmek, ony gözüň göreji ýaly goramagy we ýürekden söýmegi terbiýelemek Türkmenistanyň ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň özeni bolup durýar. Kämil şahsyýet bolup ýetişmekde adamzada mahsus bolan duýgynyň ilkinjisi ata Watana, ene topraga bolan söýgüdir diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady. Watansöýüjilik dogduk mekanyň ösüşli ýollarynda öz adyň tutulmagy we halal zähmetiň bilen Watanyň şan-şöhratyna mynasyp goşant goşmakdyr.
Soňra hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, ýaşlar hakynda Kanunyň taslamasynyň ara alnyp maslahatlaşylmagy bilen baglylykda, kimiň nähili teklibiniň bardygy bilen gyzyklandy we maslahata gatnaşyjylara söz berdi.
Ilki bilen, çykyş eden Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak barada edýän aladalarynyň netijesinde ýurdumyzyň täze üstünliklere beslenýändigini nygtady. Şeýle-de Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlarynyň durmuşa geçirilmegi bilen, ýurdumyzda giň gerimli demokratik özgertmeleriň ýaýbaňlandyrylandygy, milli parlamentiň işiniň hil taýdan täze derejelere çykarylandygy bellenildi.
Aşgabatda geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň Parlamentara forumynyň Aşgabat Jarnamasynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy sessiýasynyň resminamasy hökmünde kabul edilmegi, Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň wise-başlyklygyna saýlanmagy ýurdumyzyň nobatdaky syýasy üstünligidir.
Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan mundan beýläk-de durnukly hem-de hemmetaraplaýyn ösdürmekde ýaşlaryň ägirt uly ornuny nazara almak bilen, ýaşlar meselesiniň hormatly Prezidentimiziň alyp barýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugruna öwrülendigi nygtaldy. Muňa döwlet Baştutanymyzyň berýän tabşyryklary hem-de Russiýa Federasiýasyna resmi sapary wagtynda Aşgabatda bilelikdäki türkmen-rus uniwersitetini döretmek baradaky başlangyçlary hem şaýatlyk edýär.
Gahryman Arkadagymyzyň tagallalary esasynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ylmyň we tehnikanyň täze gazananlary we sanly ulgam döwlet durmuşynyň ähli ulgamlaryna ornaşdyrylýar. Hut şunuň özi-de giň gözýetimli, bilimli ýaş nesli terbiýelemegiň, ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamagyň möhümdigini şertlendirýär. Halk Maslahatynyň Başlygynyň başlangyjy boýunça Milli Geňeşiň palatalarynyň bilelikdäki mejlisiniň gün tertibinde “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasynyň ara alnyp maslahatlaşylmagy möhüm ähmiýete eýedir. Ýurdumyzda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen döwrüň ruhuna we talaplaryna laýyklykda, ýaşlar syýasatynyň dürli ulgamlaryny öz içine alýan kanunçylyk-hukuk binýady kämilleşdirilýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Milli Geňeşiň, syýasy partiýalaryň hem-de jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri ýurdumyzyň welaýatlaryna iş saparlaryny amala aşyrdylar we olaryň dowamynda mugallymlaryň, talyplaryň, ykdysadyýetiň dürli pudaklaryndaky ýaş hünärmenleriň tekliplerini öwrendiler. Geçirilen işleriň netijesinde “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasy taýýarlanylýar.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy esasynda kabul edilen “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy” milli kanun çykaryjy edaranyň öňünde täze wezipeleri goýýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda durmuşa geçirilýän giň gerimli özgertmeleri kanunçylyk taýdan üpjün etmekde, milli kanunçylyga döwrüň talabyna laýyk seljeriş işlerini geçirip, ony kämilleşdirmekde, demokratik döwletimiziň, adalatly raýat jemgyýetimiziň hukuk binýadyny berkitmekde Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputatlarynyň ak ýürekden zähmet çekjekdikleri nygtaldy.
Çykyşynyň ahyrynda Mejlisiň Başlygy hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, uzak ömür, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işlerinde täze üstünlikleri arzuw etdi.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýewe söz berildi. Ol Gahryman Arkadagymyzyň yglan eden «Döwlet adam üçindir!» diýen ýörelgesiniň durmuşa geçirilmegi netijesinde ýurdumyzda adam baradaky aladanyň kämil nusgasynyň döredilendigini nygtady. Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanda bu ýörelge üstünlikli durmuşa geçirilýär. Halkymyz ýaşlar bilen bilelikde ata Watanymyzyň beýik geljegini gurýar.
Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan özgertmeleri esasynda ýurdumyzda ýaşlaryň kämil ylym-bilim almagy, arassa ahlakly we giň dünýägaraýyşly bolup ýetişmekleri ugrunda giň mümkinçilikler döredildi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýaşlary hakyky watançylyk, halkymyzyň belent ynsanperwerlik we ahlak gymmatlyklary ruhunda, edermen pederlerimiziň mysalynda terbiýelemäge uly üns berilýär. Şu babatda wajyp ugur ýaşlar syýasaty bolup durýar. Ýaşlaryň bilim almagy, giň dünýägaraýyşly bolmagy, zehinini ösdürmegi, eziz Watanymyza, mähriban halkymyza wepaly şahsyýetler bolup ýetişmegi üçin ähli şertleriň milli kanunçylykda göz öňünde tutulmagy we degişli maksatnamanyň kabul edilmegi bu ugurda möhüm esaslary döredýär.
Şunuň bilen baglylykda, şu gün ýurdumyzda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda alnyp barylýan ýaşlar baradaky döwlet syýasatyny täze döwrüň ruhuna laýyklykda durmuşa geçirmegiň meseleleri barada öňde durýan wezipeleri ara alyp maslahatlaşmaga Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynyň bu meselä döwlet derejesinde uly üns berilýändiginiň şaýady bolup durýandygy bellenildi. Gahryman Arkadagymyzyň şu günki taryhy duşuşykda beýan eden wezipeleri, milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça gymmatly maslahatlary bu ugurda Türkmenistanyň Konstitusiýasyna, halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryna hem-de milli tejribä laýyklykda alnyp baryljak işler üçin esas bolar.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe halkymyzyň, aýratyn-da, ýaşlaryň saglygyny goramaga, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmäge uly ähmiýet berilýändigi bellenildi. Bu işde hem Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ýaş ildeşlerimize nusgalyk görelde bolýar. Çykyşynyň ahyrynda K.Babaýew Gahryman Arkadagymyza ata Watanymyzyň hem-de halkymyzyň bähbidine giň gerimli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Soňra Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň iňlis dili we edebiýaty hünäriniň 4-nji ýyl talyby Ogulbagt Koçiýewa söz berildi.
Çykyş edeniň nygtaýşy ýaly, ýaşlar Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bilen duşuşýandyklaryna hem-de duşuşykda «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunyny kämilleşdirmek boýunça pikir alşyp bilýändiklerine buýsanýarlar. Taryhy başlangyçlary dowam etdirýän hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe «Türkmenistanda ýaşlar barada döwlet syýasatynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny» durmuşa geçirmek maksady bilen, terbiýeli, ýokary bilimli, ruhy taýdan kämil ýaş nesli kemala getirmek boýunça netijeli işler amala aşyrylýar.
«Türkmenistanda daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasy» ýaşlaryň daşary ýurt dillerini dünýä ölçeglerine laýyklykda, kämil öwrenmegine uly itergi berdi. Ýokary okuw mekdepleri häzirki zaman bilim tehnologiýalary, multimedia we lingafon enjamlary bilen üpjün edilýär. Bu bolsa talyplaryň halkara bäsleşiklere, ders olimpiadalaryna yzygiderli gatnaşmagyna giň mümkinçilik döredýär.
O.Koçiýewa çykyşyny dowam edip, Gahryman Arkadagymyzyň ýakynda Daşoguz we Lebap welaýatlaryna amala aşyran iş saparlaryna ünsi çekdi. Hususan-da, Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň talyplary bilen duşuşykda alym Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bilimiň we ylmyň terbiýäniň sütünidigini nygtap, ýaşlara bilimlerini yzygiderli baýlaşdyrmaklaryny, düýpli bilim almaga, aň-bilim derejelerini yzygiderli ýokarlandyrmaga çalyşmagy nesihat etdi. Bu babatda O.Koçiýewa Arkadagymyzyň nusgalyk ýoluna eýerip, rowaçlygyň hem-de gülläp ösüşiň ýoly bilen öňe gitmegiň ýaşlaryň mukaddes borjudygyny belledi.
Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň talyby Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna gatnaşyjy döwletleriň Ýaşlar parlamentara forumyna gatnaşmagy barada aýdyp, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň taryhy çykyşynyň ýaşlaryň ylma, bilime bolan höwesini has-da artdyrandygyny nygtady. Ýokary okuw mekdebiniň talyplary ýaşlar baradaky syýasaty kämilleşdirmek, Garaşsyz Watanymyza beýik söýgini terbiýeleýän wagyz-nesihat işleriniň gerimini giňeltmek we döwletimiziň şu güni hem-de geljegi bolan ýaşlara durmuş, ykdysady, syýasy, guramaçylyk, hukuk goldawlaryny bermek baradaky teklipleri goldaýarlar diýip, O.Koçiýewa çykyşyny tamamlap, hormatly Prezidentimize hem-de Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, uzak ömür, bagtyýar durmuş arzuw etdi.
Soňra S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň agronomçylyk hünäriniň 4-nji ýyl talyby Gurbanmyrat Bäşimow çykyşynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň her bir gününiň şanly wakalara beslenýändigini, ýaşlar bilen şu günki duşuşygyň hem hemmeler üçin çuňňur mana eýe bolup, ýakymly pursatlary paýlaýandygyny nygtady.
Çykyşda bellenilişi ýaly, ol möhüm taryhy wakanyň şaýady bolmak mümkinçiligine, ýaşlar syýasaty boýunça kesgitlenen wezipeleri durmuşa geçirmek babatda alnyp barylýan işleri has-da güýçlendirmek, bu ugurdaky kanunçylygy seljermek we döwrebaplaşdyrmak boýunça taryhy teklipleri ara alyp maslahatlaşmaga gatnaşýandygyna buýsanýar. Mälim bolşy ýaly, azyk howpsuzlygyny we haryt bolçulygyny üpjün etmek maksady bilen, hormatly Prezidentimiziň Permany esasynda uly möçberde maliýe serişdeleri hem-de goşmaça ýer bölekleri bölünip berildi. Bularyň ählisi daýhanlaryň, aýratyn-da, ýaşlaryň döredijilikli zähmete, bol hasyl öndürmäge bolan höwesini has-da artdyrýar diýip, G.Bäşimow aýtdy.
Gahryman Arkadagymyzyň Türkmen oba hojalyk institutynda geçiren taryhy duşuşygy barada durlup geçilip, obasenagat toplumynda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek, ýer kadastryny döretmek ugrundaky işleriň ýerine ýetirilmeginde ýokary hünärli işgärlere möhüm ornuň degişlidigine üns çekilendigi nygtaldy. Şeýle hem ata-babalarymyzyň döreden daýhançylyk tejribelerini häzirki zaman agrotehnika ylmynyň nukdaýnazaryndan döwrebap derejede ösdürmegi dowam etmek, ýurdumyzyň toprak-howa şertlerine uýgunlaşdyrylan tohumlaryň täze görnüşlerini döretmek, düýedarçylygy, maldarçylygy, miweçiligi we üzümçiligi ösdürmegi dowam etdirmek barada nesihatlar berildi.
Ol ýaşlar telekeçiligini ösdürmek, ýaş nesliň ýurdumyzyň jemgyýetçilik, durmuş-ykdysady, medeni durmuşyna işjeň gatnaşmaklary üçin giň mümkinçilikleri döretmek barada beýan edilen başlangyçlaryň ýaşlary täze üstünlikleri gazanmaga ruhlandyrýandygyny aýtdy. Çykyşynyň ahyrynda G.Bäşimow hormatly Prezidentimize we Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa berk jan saglyk, uzak ömür, ýurdumyzyň hem-de halkymyzyň bähbidi ugrunda alyp barýan ýadawsyz işlerinde mundan beýläk-de üstünlikleri arzuw edip, ýurdumyzyň ýaşlarynyň Watanymyzyň gülläp ösmegine geljekde-de mynasyp goşant goşjakdyklaryna ynandyrdy.
Soňra Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň ykdysady kibernetika taýýarlyk ugrunyň 2-nji ýyl talyby Yslam Amangulyýew çykyş edip, ähli ýaşlaryň adyndan hormatly Prezidentimize hem-de Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygyna Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bagtyýar durmuş üçin tüýs ýürekden sagbolsun aýtdy. Amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň netijesinde ýokary tehnologiýalaryň hem-de ylmyň soňky gazananlaryna esaslanýan ykdysadyýetimiziň milli nusgasynyň döredilendigi nygtaldy. “Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy” hem-de «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» kabul edildi. Olarda ata Watanymyzy mundan beýläk-de gülledip ösdürmäge gönükdirilen wezipeler kesgitlenildi.
Çykyş eden Watanymyzyň halkara giňişlikdäki belent abraýyna ünsi çekip, 2022-nji ýylyň 12-nji maýynda Aşgabatda Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň Parlamentara forumynyň Aşgabat Jarnamasynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy sessiýasynyň resminamasy hökmünde kabul edilmeginiň, şeýle hem Türkmenistanyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň wise-başlyklygyna saýlanmagynyň uly ähmiýetini nygtady.
Bellenilişi ýaly, bu gün bagtyýar ýaşlar Gahryman Arkadagymyzyň göreldesine eýerip hem-de hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzy ählitaraplaýyn ösdürmek boýunça başlangyçlaryndan ugur alyp, ylmy-barlag edaralarynda we ýokary okuw mekdeplerinde zähmet çekýärler, düýpli nazary we amaly barlaglary geçirýärler, sanly ulgamyň ösdürilmegine mynasyp goşant goşup, innowasion senagat nusgalaryny işläp taýýarlaýarlar.
Bu gün hünär bilimi edarasyny tamamlan ýaşlaryň durmuş goraglylygy bilen bagly ýeňillikli durmuş-ykdysady kepillikleri üpjün etmek, orta mekdepleri tamamlan uçurymlaryň zähmet tejribesini toplamaklary üçin olaryň iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmak, ýaşlary hünäre ugrukdyrmak işlerini kämilleşdirmek bilen bagly teklipler beýan edildi. Y.Amangulyýew ýaşlaryň bu başlangyçlary doly goldaýandyklaryny aýdyp, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň maslahatlaryndan hem-de öwüt-ündewlerinden ugur alyp, ýaş nesliň öňünde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetiriljekdigine ynandyrdy.
Soňra Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň senagat desgalarynyň we tehnologik toplumlaryň elektrohereketlendirilişi hem-de awtomatikasy hünäriniň 4-nji ýyl talyby Hojadurdy Hojadurdyýew çykyş edip, Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary bilen ýurdumyzda amala aşyrylýan durmuş-ykdysady özgertmeleriň aýrylmaz bölegi bolan gurluşyk, binagärlik taglymaty esasynda ileri tutulýan wezipeleriň öňe çykýandygyny aýtdy. Türkmenistanyň at gazanan arhitektory Gahryman Arkadagymyzyň belent maksatlary bilen ýurdumyz giň gerimli gurluşyk meýdançasyna öwrüldi. Hormatly Arkadagymyzyň amala aşyran şähergurluşyk maksatnamasy esasynda ak mermere beslenen Aşgabat dünýäniň iň ajaýyp, ýaşamak üçin amatly şäherleriniň birine öwrüldi.
H.Hojadurdyýew sözüni dowam edip, Gahryman Arkadagymyzyň iri şähergurluşyk başlangyçlaryny hormatly Prezidentimiziň ylma esaslanyp, döredijilikli hem-de sazlaşykly işleri bilen dowam etdirýändigini belledi. Häzirki wagtda Ahal welaýatynyň döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygy güýçli depginlerde alnyp barylýar. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň ýakynda Ahal welaýatyna iş sapary wagtynda täzeçil usulda gurluşyk meýilnamalary düzülende, oňa ýurdumyzyň ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň, aýratyn-da, Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyplarynyň işjeň çekilmeginiň maksadalaýyk boljakdygyny bellemegi ýaşlara bildirilýän uly ynamdyr diýip, bu ýokary okuw mekdebiniň talyby aýtdy.
Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda düýbi tutulan «Aşgabat-siti», nesip bolsa, ýakyn ýyllarda sanly tehnologiýalar bilen üpjün edilen dünýäniň «akylly» şäherleriniň birine öwrüler. Bu beýik hem-de geljegi nazarlaýan işler gurluşykçy, binagär, dizaýner ýaşlary, bu ugurdan işlejek hünärmenleri örän buýsandyrýar. Şeýle hem çykyş eden talyp Gahryman Arkadagymyzyň bu gün ekologik taslamalary durmuşa geçirmäge we taryhy ýadygärlikleriň durkuny täzelemäge ýaşlaryň gatnaşmagyny goldamak, içerki syýahatçylyk ulgamyny ösdürmek arkaly ýaşlarda taryhy we medeni mirasa, daşky gurşawy goramaga bolan gyzyklanmany höweslendirmek bilen bagly öňe süren tekliplerini ýaşlaryň doly goldaýandygyny nygtady.
Çykyşynyň ahyrynda H.Hojadurdyýew täze taryhy döwürde batly gadamlar bilen öňe barýan eziz Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmekde, Garaşsyz Diýarymyzyň, mähriban halkymyzyň her bir gününi şöhratly üstünliklere beslemekde ýaşlaryň hem mynasyp goşantlaryny goşjakdygyna hormatly Prezidentimizi we Gahryman Arkadagymyzy tüýs ýürekden ynandyrdy.
Soňra çykyş etmek üçin Türkmenistanyň Goranmak ministrliginiň Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky Harby institutynyň halas ediş bölünmelerini dolandyrmak hünäriniň 2-nji ýyl harby talyby Bagtyýar Allowowa söz berildi. Ol harby talyplaryň Gahryman Arkadagymyzyň şu günki çuň manyly çykyşyny, paýhasly pikirlerini, bilim-ylym ulgamlaryny hil taýdan ösdürmekde berk binýada öwrüljek nesihatlaryny we eziz Watanymyza wepaly gulluk etmek baradaky parasatly sargytlaryny uly ruhubelentlik bilen diňländiklerini aýtdy. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň milli bilim ulgamyny dünýä derejesinde döwrebaplaşdyrmak, okuw-terbiýeçilik işlerini kämilleşdirmek, sanly ulgamy durmuşa ornaşdyrmak, şeýle-de döwür bilen aýakdaş gitmek baradaky gymmatly maslahatlary, köptaraplaýyn ussatlygy, baý durmuş tejribesi ýaşlarda uly buýsanç duýgusyny döredýär.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe, ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýän günlerinde hormatly Prezidentimiz tarapyndan mynasyp dowam etdirilýän, Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda badalga berlen taryhy özgertmeler ýaşlarda bagtyýar we abadan geljege bolan ynamy berkidýär. Çykyş eden harby talyp şu ýatda galyjy günde Gahryman Arkadagymyzyň taryhy çykyşyndan ruhlanan Watan goragçylarynyň geljekde-de döwletimiz tarapyndan döredilýän ähli mümkinçiliklerden netijeli peýdalanyp, döwrebap bilim alyp, harby hünär ussatlygyny artdyrjakdygyna, hormatly Prezidentimiziň daşyna has-da jebisleşip, kabul eden harby kasamlaryna ygrarly, eziz Watanymyza wepaly ýurt goragçylary bolup ýetişjekdiklerine ynandyrdy.
Goranyş häsiýetli Harby doktrinamyzdan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirip, döwletimiziň goragynda sarsmaz gala bolup durarys. Gahryman Arkadagymyzyň merdana pederleriniň — ussat mugallym, edermen esger, ilhalar ynsan Berdimuhamet Annaýewiň, Watanyň wepaly ogly Mälikguly Berdimuhamedowyň nusgalyk ömrüni mukaddes harby gullugymyzda ýol-ýörelge edineris. Milli gymmatlyklarymyzy we bähbitlerimizi, il abadançylygyny, ýurt asudalygyny gözümiziň göreji deýin gorarys diýip, çykyş eden harby talyp aýtdy.
Sözüniň ahyrynda B.Allowow Watan perzentleriniň Gahryman Arkadagymyzyň peder dowamatyndan gözbaş alyp gaýdýan belent watansöýüjiligine, ynsanperwerligine hem-de bimöçber sahawatyna çuňňur sarpa goýýandyklaryny nygtady. Ol şu günki taryhy çykyşynyň dowamynda ýaşlara eden sargytlary, wesýetleri, pent-nesihatlary, ýiti zehini we umman ýaly paýhasy üçin Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygyna hoşallyk bildirdi. Harby talyp hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza janynyň sag, ömrüniň uzak, belent başynyň aman bolmagyny, döwletli işleriniň hemişe rowaç almagyny tüýs ýürekden arzuw etdi hem-de çykyşyny watançylyk kasamy bilen jemledi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy hemmelere çykyşlar üçin minnetdarlyk bildirip, ýurdumyzyň ýaşlarynyň watansöýüjilik ruhunda terbiýelenmegi babatda yzygiderli işleriň alnyp barylýandygyna ünsi çekdi. Ýaşlarymyzyň watansöýüjilik ruhunda terbiýelenmegi maşgalanyň, döwletimiziň hemişelik üns merkezinde durýar we geljekde-de durar diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.
Şunuň bilen baglylykda, bu Kanunyň 7-nji maddasynyň 6-njy bendinden soň, 7-nji bendi döredip, oňa ýaşlaryň ylymly, bilimli, giň dünýägaraýyşly, ýokary ahlakly adamlar bolup ýetişmeklerini, ösen tehnologiýalardan baş çykarmaklaryny, milli ýörelgelerimizi mynasyp dowam etdirmeklerini gazanmak, ýaşlara halkara ölçeglere laýyk gelýän goldaw bermegiň döwlet guralyny döretmek maksady bilen, Türkmenistanyň Sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň ýaşlar syýasaty babatdaky ygtyýarlyklaryny Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň ygtyýarlyklaryna geçirmek meselesini öwrenmek babatda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetine teklipleri hödürlemek maksadalaýyk bolar.
Taryhy maglumatlara nazar aýlap, olar bilen tanşanyňda, beýik şahsyýetlerimiziň neslidigiňe, olaryň guran, goran döwletinde ýaşaýandygyňa buýsanýarsyň. Bu buýsanç ynsany ata-babalarymyza mynasyp nesil bolmaga borçlandyrýar diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy belledi. Çünki ata-babasy beýik millet bakydyr! Ata-babalary nusgalyk millet ölmez-ýitmezdir!
Ýurdumyzda ýaş nesillerimiziň nusgalyk şahsyýetlerimizden habarly bolmaklary we olaryň edermenlikleri bilen tanyş bolmaklary üçin şahsyýetlerimiziň heýkelleri oturdylan seýilgähleriň gurulmagy, teatrlarda şol döwürlere degişli sahna eserleriniň goýulmagy, kinofilmleriň surata düşürilmegi, obadyr etraplara, şäherlere, orta, ýörite orta we ýokary okuw mekdeplerine belli şahsyýetlerimiziň atlarynyň dakylyp ebedileşdirilmegi, taryh dersiniň okuw meýilnamalaryna girizilmegi nesillerimiziň bu babatda giň maglumatlara eýe bolmagyna döredilýän şertlerden habar berýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda halkymyzyň baý medeni mirasyny gorap saklamak, dikeltmek, öwrenmek we artdyrmak, milli gymmatlyklary, däp-dessurlary, maşgala edebini giňden wagyz etmek arkaly sagdyn, bilimli, ýokary aň-düşünjeli, watansöýüji ýaş nesiller üçin maksatnamalaýyn işler yzygiderli amala aşyrylýar.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam edip, «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 5-nji maddasynyň 16-njy bendinden soň, 17-nji bendi goşmagyň, ýagny Garaşsyz Watanymyza beýik söýgini, milli buýsanjy terbiýeleýän, milli ýörelgelerimize laýyk gelýän, bilim berijilik häsiýetli wagyz-nesihat işleriniň geriminiň giňeldilmeginiň maksadalaýyk boljakdygyny belledi. Şeýle-de Kanunyň 23-nji maddasynyň 2-nji böleginden soň, 3-nji bölegi goşmak, ýagny ekologik taslamalary durmuşa geçirmäge we taryhy ýadygärlikleriň durkuny täzelemäge ýaşlaryň gatnaşmagyny goldamak, içerki syýahatçylyk ulgamyny ösdürmek arkaly, ýaşlarda taryhy we medeni mirasa, daşky gurşawy goramaga bolan gyzyklanmany höweslendirmek bilen bagly goşmaçalar girizilse, ýerlikli bolar.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy bu baradaky sözüni dowam edip, döwre mynasyp nesil bolmak üçin döwür bilen aýakdaş gitmelidigini, munuň her bir nesliň öňünde goýýan maksatlarynyň biri bolmalydygyny belledi. Döwür ösýär, şol bir wagtda adamzat jemgyýetinde dürli üýtgeşmeler, özgerişlikler bolýar. Ylymlar akademiýasynyň garamagyndaky institutlarda, Tehnologiýalar merkezinde, pudaklaýyn ylmy-barlag edaralarynda, ýokary okuw mekdeplerinde düýpli, täzeçe ylmy-barlag işlerini alyp barmak üçin zerur şertler döredildi. Bu işler Türkmenistanyň ylmyny dünýäde iň öňdebaryjy, abraýly orunlara çykarjak ýaş alymlaryň, inžener-tehnologlaryň täze nesliniň kemala gelmegine ýardam berýär.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň aýdyşy ýaly, «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» kitabynda ol döwletimiziň dünýädäki şan-şöhratyny, at-abraýyny has-da beýgeltmäge goşant goşjak ýaşlarymyz barada arzuwlaryny beýan etdi. Şunuň bilen baglylykda, ýaşlaryň ruhy-ahlak taýdan arassa, ynsanperwer, adalatly, ýurdumyza gerekli we mynasyp nesil bolmagyny gazanmak, zehinli ýaşlary ýüze çykarmak, innowasion tehnologiýalardan baş çykaryp bilýän ýaşlary kemala getirmek, sporta, milli gymmatlyklarymyza söýgini artdyrmak, internet ulgamyny kämilleşdirmek we başga-da döwrüň talap edýän zerurlyklaryny ýaşlaryň durmuşyna ornaşdyrmak ýaly işler durmuşa geçirilýär.
Mundan başga-da, Gahryman Arkadagymyz «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 7-nji tesiminiň 3-nji bendinden soň 4-nji bendi goşmagy we ýaşlaryň jemgyýetçilik, durmuş-ykdysady, medeni durmuşa işjeň gatnaşmaklaryny gazanmak maksady bilen, ýaşlaryň arasynda telekeçiligi ösdürmegiň guralyny işläp taýýarlamagy teklip etdi. Şunda telekeçiler tarapyndan döredilen kärhanalarda işleýän işgärleriň 75 göterimi ýaşlar bolsa, olary «ýaşlar kärhanasy» diýip atlandyryp, şeýle kärhanalary döwlet tarapyndan goldamak boýunça ýeňillikler göz öňünde tutulmalydyr.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň belleýşi ýaly, häzirki wagtda ýurdumyzda sanly ulgama geçmek işi üstünlikli alnyp barylýar. Sanly ulgam arkaly amala aşyrylýan çäreler çaltlygy, amatlylygy we artykmaç zähmeti talap etmeýändigi bilen tapawutlanýar. Sanly ulgamyň durmuşymyza ornaşmagy bilen, häzirki wagtda sebitleýin we halkara gatnaşyklar has-da pugtalanýar. Geçirilýän onlaýn maslahatlar, duşuşyklar, brifingler ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösmegine we kämilleşmegine itergi berýär.
Gahryman Arkadagymyz maslahata gatnaşyjylara ýüzlenip, bilim ulgamyny ösdürmegiň biziň ýurdumyzyň geljegini kesgitleýän esasy şertleriň biridigini nygtady. Geljekki nesil hakynda alada — munuň özi ertirki güne iň bir ygtybarly, akylly-başly maýa goýumydyr. Bilim ulgamy, ilkinji nobatda, ýaşlar syýasatydyr, ertirki günüň aladasydyr. «Maglumatlar we tehnologiýalar» asyry diýlip atlandyrylýan XXI asyrda ylmyň iň täze gazananlary bilen aýakdaş gitmek, milli ykdysadyýetimizi ýokary tehnologiýaly pudaklar bilen üpjün etmek döwrümiziň talaby we güýçli döwlet bolmagyň esasy şertidir.
Ýaş nesillerimiziň tehnologik ösüşlerden yza galmazlygy üçin bilim edaralarynda ýörite internet merkezleri döredilip, bilim edaralarynyň maddy-enjamlaýyn binýady sanly bilimiň serişdeleri, elektron aragatnaşyk, öňdebaryjy tehnologiýalar we iş tejribeleri arkaly yzygiderli pugtalandyrylýar. Bu babatda «Bilim hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, ýaşlara bilim bermek işi bilen bagly kadalar hem aýratyn berkidilýär. Sanly tehnologiýalaryň çalt ösmegi bilen, bütin dünýäni öz içine alýan aragatnaşyk ulgamy döredilýär, täze pudaklardyr düşünjeler peýda bolýar. Döwrüň bu täzelikleri biziň jemgyýetimize hem giňden ornaşýar. Bu bolsa ýurdumyzyň dünýäniň sanly giňişligine işjeň goşulyşmagyny, halkara bazarlarda bäsdeşlige ukyply bolmagyny üpjün edýär diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy belledi.
Ýurdumyzda ýaşlaryň tehnologik ösüşden yza galmazlygy, döwrebap hünärleri ele almaklary, nazary bilimlerini kämilleşdirmekleri, amaly endiklerini ýokarlandyrmaklary, sanly tehnologiýalary özleşdirmekleri, täze ylmy taglymatlary, öňdebaryjy barlaglary we tehnologik tejribeleri öwrenmekleri üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Şunuň bilen baglylykda, «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 35-nji maddasynyň 6-njy bendinden soň, 7-nji bendi goşmak, ýagny bilim edarasyny tamamlan, ýaňy işe kabul edilen ýaş hünärmenleriň girdeji salgydyny zähmet döwrüniň 1-nji ýylynda bellenilen kadasyndan 50 göterim, 2-nji we 3-nji ýylynda 25 göterim ýeňillikli tölemeginiň tertibini kesgitlemek teklip edildi. Şeýle-de bu Kanunyň 20-nji maddasynyň 13-nji bendinden soň 14-nji bendi goşmak, ýagny ýaşlarda okuwyň üznüksizligini gazanmak we olary hünäre ugrukdyrmak maksady bilen, orta mekdebi tamamlan ýaş oglanlaryň ýokary we orta hünär okuw mekdepleriniň giriş synaglaryna gatnaşmagy üçin bir gezek mümkinçilik döretmek şerti bilen, harby gullugyň möhletini wagtlaýyn yza süýşürmek meselesiniň öwrenilmeginiň maksadalaýyk boljakdygy nygtaldy.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow çykyşynyň dowamynda sport we köpçülikleýin bedenterbiýe bilen meşgullanmagyň ynsanyň ömrüni uzak, janyny sag, şähdini açyk edýändigine ünsi çekdi. Dürli ýaşly raýatlarymyzyň, aýratyn-da, ýaş nesillerimiziň bedenterbiýe hereketleri, sport görnüşleri bilen meşgullanmaklaryna ähli mümkinçilikler döredilýär. Obalarda, etraplarda, şäherlerde gurlup ulanmaga berilýän sport desgalarydyr binalary we ol ýerlerde döredilýän mümkinçilikler esasynda bu gün agzybir türkmen halky sagdyn durmuş ýörelgesini durmuş kadalarynyň birine öwürdi. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň nygtaýşy ýaly, merjen şäherimiz Aşgabat halkara sport ýaryşlarynyň geçirilýän mekanyna öwrüldi. Mundan başga-da, türkmenistanly türgenler yzygiderli türgenleşikleriň netijesinde sebit we daşary ýurtlarda geçirilýän halkara ýaryşlara gatnaşyp, türkmen tuguny ýeňiş münberinde belentden parladyp, Döwlet senamyzy sport äleminde belentden ýaňlandyrýarlar. Munuň özi ýurdumyzyň abraýyny halkara derejede şöhratlandyrmaga mümkinçilik berýär. Hut şu nukdaýnazardan, ýurdumyzda berk bedenli, sagdyn ruhly, giň dünýägaraýyşly nesli kemala getirmek, ýaşlarymyzyň dünýä ülňülerine laýyk gelýän binalarda bilim almaklary, milli ruhda terbiýelenip, arzuw edýän kärlerinde işläp, Watanymyzyň ösüşli ýollaryna mynasyp goşant goşmaklary üçin zerur şertler döredilýär. Mälim bolşy ýaly, bu wezipeler ýurdumyzda kabul edilen «Bedenterbiýe we sport hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda hem anyk kesgitlenendir.
Umuman, ýurdumyzda amala aşyrylýan beýik başlangyçlaryň her birinde ýaşlaryň bähbitleri, olaryň abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamagy ugrundaky wezipelere aýratyn ähmiýet berilýär. Munuň üçin döwletimiz tarapyndan ýaşlara ähli zerur şertler döredilýär. Şoňa görä-de, Gahryman Arkadagymyz bu Kanunyň taslamasyny işläp tamamlamagy hem-de halkymyzyň «Ýedi ölçäp, bir kes!» diýen pähiminden ugur alyp, «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek meselesine töwerekleýin hem-de ylmy nukdaýnazardan çemeleşilmegini zerur hasap edýändigini nygtady.
Gelip gowuşýan teklipler halkymyzyň nesil terbiýesi hakynda asyrlardan-asyrlara, nesillerden-nesillere geçirilip, kämil derejä ýetirilen gymmatlyklaryndan, şeýle-de döwrümiziň talaplaryndan ugur alyp, gutarnykly seljerilmelidir.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň deputatlary, jemgyýetçilik birleşikleriniň işgärleridir agzalary bu Kanuna zerur üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek barada ýurdumyzyň welaýatlarynyň etraplarynyň iň çetki obalaryna baryp, ýaşlaryň, şol sanda il sylagly ýaşulularyň, zähmetkeşler köpçüliginiň gatnaşmagynda maslahatlary geçirip, ýaşlar barada döwlet syýasaty boýunça kesgitlenen wezipeleri durmuşa geçirmek babatda alnyp barylýan işleri has-da güýçlendirmek, bu ugurdaky kanunçylygy seljermek we döwrebaplaşdyrmak boýunça olaryň pikirlerini, tekliplerini, isleg-arzuwlaryny nazara almalydyrlar. Teklipleriň ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hünärmenleri, halypa professorlardyr alymlar tarapyndan öwrenilip, seljerilip we umumylaşdyrylyp, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň garamagyna hödürlenilmegi maksadalaýyk bolar diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ýaşlara ýüzlenip, ýüregiň adamyň ruhy ýagdaýyna we beden saglygyna baha bermekde iň esasy synadygyny aýtdy. Her bir işe ýürekden ýapyşyp, merdana halkymyzyň adyny dünýäde mundan beýläk-de dabaralandyrmak, başymyzyň täjine deňeýän eziz Watanymyzyň şöhratyna şöhrat goşmak, milli gymmatlyklarymyzy mynasyp dowam etdirmek ýaşlaryň esasy borjudyr.
Gahryman Arkadagymyz ýaşlara berk jan saglyk, uzak ömür, bagtyýar we abadan durmuş, okuwda iň gowy netijeleri, eziz Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine goşant goşmakda uly üstünlikleri arzuw etdi.
Hormatly Arkadagymyz ýaşlar bilen geçiren maslahatyndaky çykyşyny şeýle sözler bilen jemledi: «Garaşsyz döwletimiziň dünýädäki abraýyny mundan-da belende götermekde agzybir halkymyza rowaçlyklar ýar bolsun! Ýaşasyn Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri! Ýaşasyn Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan!».
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň bu sözleri joşgunly el çarpyşmalar bilen garşylanyp, ýaşlar syýasaty babatda milli kanunçylygy kämilleşdirmegiň meselelerine bagyşlanan maslahat tamamlandy.
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli baýramçylyk dabaralary
Şu gün asylly däbe görä, paýtagtymyzda we tutuş ýurdumyzda Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli baýramçylyk dabaralary geçirildi. Bu senäniň milli senenamamyzdaky baýramçylyklaryň hataryna girizilmegi Türkmenistanda ösüp gelýän ýaş nesilleriň hemmetaraplaýyn alada bilen gurşalandygynyň, Watanymyzyň Birleşen Milletler Guramasynyň kabul eden Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasynda tassyklanan esasy ugurlara ygrarlydygynyň aýdyň beýanydyr.
Bu wajyp resminamany tassyklap, ýurdumyz öz ýaşajyk raýatlary üçin amatly durmuş şertlerini üpjün etmekde ýokary jogapkärçiligini iş ýüzünde dünýä äşgär edýär. Döwlet syýasatynda halkymyzyň gadymdan gelýän ynsanperwerlik ýörelgeleri, ruhy gymmatlyklary we jemgyýetimiziň oňyn garaýyşlary, paýhasly durmuş tejribeleri öz beýanyny tapýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu asylly dessurlar mynasyp dowam etdirilip, täze mazmun bilen baýlaşdyrylýar. Ýaşajyk raýatlaryň abadançylygy we sazlaşykly ösmegi, saglyklaryny berkitmegi, ýokary hilli bilim almak mümkinçiligine eýe bolmaklary bilen bagly meseleler hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr.
Şunuň bilen baglylykda, hossarlyga mätäç çagalara yzygiderli üns berilýär. Türkmen halky köp asyrlaryň dowamynda şeýle gatnaşyklaryň anyk ugurlaryny döredipdir we ony nesilden-nesle geçirip gelýär. Häzirki döwürde bu ýörelgeler hukuk kepilliklerinden, hossarsyz galan çagalaryň kanuny bähbitlerini üpjün etmekden ybarat ugurlarda öz beýanyny tapýar. Şeýle-de ýörite durmuş goldawyna mätäç çagalary durmuşa ugrukdyrmak, olary özbaşdak ýaşaýşa taýýarlamak boýunça hemmetaraplaýyn işler amala aşyrylýar.
Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen döredilen Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy şu babatda netijeli işleri durmuşa geçirýär. Mejlisiň kararyna laýyklykda, oňa Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy. Gaznanyň bank hasabyna gelip gowuşýan pul serişdeleri ynsanperwer maksatlar üçin gönükdirilýär.
«Halkyň Arkadagly zamanasy» şygary astynda geçýän ýylda Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli gazna tarapyndan durmuş goldawyna mätäç çagalara sowgat üçin 500 müň manat gönükdirildi.
Şu gün Gahryman Arkadagymyzyň hemaýaty, Arkadagly Serdarymyzyň sowgady çagalara, şol sanda paýtagtymyzdaky Döwletliler köşgünde terbiýelenýänlere dabaraly ýagdaýda gowşuryldy. Ozal habar berlişi ýaly, döwlet Baştutanymyzyň bu ýerde bolmagy köşkdäki çagalar üçin ýatdan çykmajak pursatlara öwrüldi. Şu günki baýramçylyk çärelerine Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň, syýasy partiýalaryň we jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylary gatnaşdylar.
Çagalar bagtyýar durmuş ugrunda ähli zerur şertleriň döredilýändigi, özleriniň hemmetaraplaýyn alada bilen gurşalandygy üçin hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdiler.
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda geçirilen haýyr-sahawat çäreleri hem aýdym-sazly dabaralar bilen utgaşdy. Munuň özi halkymyzyň köpasyrlyk ruhy-ahlak däplerine we umumadamzat ähmiýetli gymmatlyklara esaslanýan, şeýle hem jemgyýetimizde deňeçer mümkinçilikleriň döredilmegine gönükdirilen ýörelgeleri esasy ugur edinýän Türkmenistanyň durmuş ugurly döwlet syýasatynyň üstünlikli amala aşyrylýandygynyň aýdyň beýanydyr.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, türkmen jemgyýetinde ähli çagalara deň göz bilen garalýar. Şunuň bilen baglylykda, haýyr-sahawat gaznasynyň döredilen pursadyndan bäri netijeli işleri geçirýändigini aýtmak gerek. Onuň ýanynda hereket edýän Ýaşulular geňeşi öňde goýlan wezipeleri we howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek bilen baglanyşykly meseleleri çözmekde gazna hemmetaraplaýyn goldaw berýär. Haýyr-sahawat gaznasyndan howandarlyga mätäç çagalara paýtagtymyzyň we ýurdumyzyň welaýatlarynyň lukmançylyk edaralarynda dürli operasiýalary geçirmek, şeýle-de çagalar öýlerinde, ýöriteleşdirilen mekdeplerde we mekdep-internatlarynda terbiýelenýän, bilim alýan ýaşajyk ildeşlerimiziň bejergileri, lukmançylyk maksatly serişdeleri satyn almaklary üçin pul serişdeleriniň bölünip berilmegi yzygiderli häsiýete eýe boldy.
Çagalaryň saglygyny goramak işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek we ösdürmek, ösüp gelýän ýaş nesilleriň saglygyny berkitmek, olary sagdyn durmuş ýörelgelerine işjeň çekmek ýaly möhüm meseleler Gahryman Arkadagymyzyň hemişelik üns merkezinde saklanýar. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň ýakynda paýtagtymyzdaky Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezine, Türkmenbaşy we Daşoguz şäherlerinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda açylyp ulanmaga berlen köpugurly hassahanalaryň çagalar bölümlerine baryp görmegi munuň aýdyň beýanydyr.
Gahryman Arkadagymyz iň häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen lukmançylyk edaralarynda bejergi alýan çagalar bilen gürrüňdeşliginde olaryň saglyk ýagdaýy bilen içgin gyzyklandy. Lukman Arkadagymyz haýyr-sahawat gaznasyndan çagalaryň doly sagalmagy, öz deň-duşlary bilen eşretli durmuşyň hözirini görmekleri üçin zerur goldawlaryň beriljekdigini nygtady.
Ýurdumyzyň sagaldyş, okuw-dikeldiş edaralarynda terbiýelenýänleriň hem gaznanyň üns merkezinde durýandygy bellärliklidir. Çagalaryň terbiýelenmegi, bilim almaklary, saglyklaryny berkitmekleri we dynç almaklary üçin ähli zerur şertler göz öňünde tutulan şeýle edaralar ýurdumyzyň paýtagtynda, ähli welaýatlarda hereket edýär. Şeýlelikde, Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň ýaşajyk raýatlarynyň abadançylygyny üpjün etmekde ägirt uly netijeleri gazanandygyny ynamly aýtmak bolar.
Häzirki döwürde ýurdumyzda ösüp gelýän ýaş nesilleriň sazlaşykly ösüşi, bilim almaklary, boş wagtlaryny gyzykly we peýdaly geçirmekleri üçin amatly şertler döredildi, degişli kanunçylyk binýady taýýarlanyldy. Döwrebap multimedia enjamlary bilen üpjün edilen ajaýyp çagalar baglary we mekdepler ýaş türkmenistanlylaryň ygtyýaryndadyr. Ýurdumyzda çagalaryň täze bilimleri ele almaklary, dünýägaraýşyny giňeltmekleri, ukyp-başarnyklaryny açmaklary, döredijilik, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaklary, zähmete uýgunlaşmaklary üçin giň mümkinçilikler döredildi. Tomus möwsüminiň başlanmagy bilen, mekdep okuwçylary Watanymyzyň ähli sebitlerinde, şol sanda ajaýyp Gökderede, Hazaryň ekologik taýdan arassa kenarynda ýerleşýän «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ýokary derejede dynç alyp bilerler, güýç-kuwwat toplarlar.
Bu işleriň ählisi her bir çaganyň alada bilen gurşalmagyny öz içine alýan we Watanymyzyň geljekki ösüşine mynasyp goşant goşjak hemmetaraplaýyn bilimli, ruhy taýdan sagdyn, berk bedenli ýaş nesilleriň kemala gelmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde öz beýanyny tapdy.
Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mejlisi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň dört aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemi jemlendi hem-de halkymyzyň abadançylygyny üpjün etmek bilen baglanyşykly meseleleriň birnäçesine garaldy.
Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa söz berdi. Ol milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça şu ýylyň başyndan bäri ýerine ýetirilen işler barada maglumat berdi.
Dört aýyň dowamynda Türkmenistanyň Kanunlarynyň 16-sy we Mejlisiň kararlarynyň 12-si kabul edildi. Hereket edýän kanunçylyk namalaryny döwrebaplaşdyrmak bilen baglanyşykly hem-de ýurdumyzyň halkara başlangyçlarynyň hukuk esaslaryny goldamaga gönükdirilen kanunlary kämilleşdirmek boýunça degişli işler geçirildi. Halkara we parlamentara gatnaşyklary ösdürmek maksady bilen, duşuşyklaryň 6-sy, şol sanda sanly ulgam arkaly duşuşyklaryň 2-si geçirildi. Mejlisiň deputatlary kanun çykaryjylyk işini kämilleşdirmek we döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegini üpjün etmek meseleleri boýunça halkara guramalar bilen duşuşyklaryň 42-sine gatnaşdylar. Şolaryň 34-si sanly ulgam arkaly guraldy.
Şu ýylyň ýanwar — aprel aýlarynda Mejlisiň wekilleri ýurdumyzyň welaýatlarynda iş saparlarynda bolup, raýatlar bilen duşuşdylar, olaryň hal-ýagdaýlary bilen gyzyklandylar. Deputatlar döwletimiziň parahatçylyk söýüjilikli syýasatyny, ruhy gymmatlyklary we milli däpleri, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etdiler.
Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň köp sanly jemgyýetçilik işlerini alyp barýandygyny, Haýyr-sahawat gaznasyna ýolbaşçylyk edýändigini, dürli kanunlaryň taýýarlanylmagyna we kabul edilmegine gatnaşýandygyny, welaýatlarda hem-de Aşgabat şäherinde iş saparlarynda bolýandygyny aýdyp, Hökümetiň mejlislerine, dürli maslahatlara gatnaşmagy öz orunbasary K.Babaýewe tabşyrandygyny habar berdi.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew ýanwar — aprel aýlarynda ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň ähli pudaklaryny okgunly ösdürmek maksady bilen, hukuk binýadyny kämilleşdirmek boýunça alnyp barlan toplumlaýyn işler barada maglumat berdi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Karary esasynda hukuk bilermenler topary döredildi. Häzirki wagtda bu topar hereket edýän kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça teklipleri taýýarlamak işini alyp barýar. Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň bäşinji mejlisinde Milli Geňeşiň Mejlisi tarapyndan kabul edilen kanunlar ara alnyp maslahatlaşyldy we biragyzdan makullanyldy. Halk Maslahatynyň agzalary halkara maslahatlara, sanly ulgam arkaly dürli derejedäki çärelere gatnaşdylar. Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 30 ýyllygyna hem-de Döwlet baýdagynyň gününe bagyşlanan dabaraly çäreler geçirilýär.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow kanun çykaryjylyk işiniň täze eýýamda öňde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmegiň möhüm guralydygyny belläp, parlamentiň işiniň wajyp ugurlaryna ünsi çekdi. Şol işler jemgyýetde demokratik gymmatlyklary berkarar etmäge ýardam bermelidir. Şunuň bilen baglylykda, täze eýýamyň talaplaryny, milli kanun çykaryjylyk hem-de halkara kanunçylyk tejribesini nazara almak bilen kabul edilýän kanunçylyk namalarynyň üstünde içgin işlemegiň zerurdygy nygtaldy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Muhammedow şu ýylyň ýanwar — aprel aýlary aralygynda ýurdumyzyň makroykdysady görkezijileri barada hasabat berdi.
Ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda we sebitlerde durnukly ösüş üpjün edilýär. Şu ýylyň dört aýynyň jemleri boýunça bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim artdy. Ýurdumyzda özara bähbitli, giň halkara hyzmatdaşlyga esaslanýan daşary syýasatyň üstünlikli amala aşyrylmagy netijesinde daşary söwda dolanyşygynyň möçberi, geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 42,5 göterim ýokarlandy.
Ýanwar — aprel aýlarynyň jemleri boýunça Döwlet býujetiniň girdeji bölegini ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 104,7 göterime, çykdajy böleginiň meýilnamasy bolsa 98 göterime deň boldy. Býujetiň serişdeleriniň 79,7 göterimi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirildi.
Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça zähmet haky, geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 10,4 göterim köpeldi. Hasabat döwründe zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda tölenildi. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 6,2 milliard manada deň boldy. Şu ýylyň ýanwar — aprel aýlarynda rejelenen görnüşdäki Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde ýurdumyz boýunça durmuş maksatly binalaryň, desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň, suw we lagym arassalaýjy ulgamlaryň, inženerçilik desgalarynyň gurluşyklary alnyp baryldy.
Wise-premýer hasabatyň dowamynda hormatly Prezidentimiziň garamagyna Yslam Ösüş bankynyň umumy maýasynyň artdyrylmagyna Türkmenistanyň gatnaşmagy hakynda Buýrugyň taslamasyny hödürledi.
Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ykdysadyýetimiziň şu ýylyň dört aýy boýunça görkezijileriniň döwletimiziň durnukly ösüşini alamatlandyrýandygyny belledi. Hormatly Prezidentimiz wise-premýeriň gözegçilik edýän düzümleriniň öňünde durýan wezipeleri kesgitläp, ýurdumyzy ösdürmek boýunça kabul edilen döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişini gözegçilikde saklamagy tabşyryp, maýa goýumlary çekmek boýunça teklipleriň taýýarlanmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunda ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň işini kämilleşdirmek boýunça zerur çäreler görülmelidir.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow degişli Buýruga gol çekip, ony sanly ulgam arkaly iberdi we resminamadan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň dört aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Nebitiň we gaz kondensatynyň çykarylyşynda gazanylan tehniki-ykdysady görkezijiler barada habar berildi. “Türkmennebit” döwlet konserni boýunça nebit çykarmagyň meýilnamasy 100,6 göterim ýerine ýetirildi. Wise-premýer şu döwürde nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasynyň 111,4, benzin öndürmegiň meýilnamasynyň 120,6, dizel ýangyjyny öndürmegiň meýilnamasynyň 115,8, polipropilen öndürmegiň meýilnamasynyň 118,6, çalgy ýaglaryny öndürmegiň meýilnamasynyň 107, suwuklandyrylan gazy öndürmegiň meýilnamasynyň 106,7, tebigy we ugurdaş gazyň çykarylyşynyň meýilnamasynyň 111,1, tebigy gazy daşary ýurtlara ibermek boýunça meýilnamanyň 121,9 göterim ýerine ýetirilendigi barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, nebitgaz toplumynyň işinde belli bir öňegidişligiň bardygyny belledi hem-de wise-premýerden nebitiň we gazyň çykarylýan möçberlerini artdyrmak, nebiti gaýtadan işleýän zawodlaryň önümçilik tabşyryklaryny yzygiderli ýerine ýetirmegi bilen baglanyşykly meselelere berk gözegçilik etmegi tabşyrdy. Mundan başga-da, döwlet Baştutanymyz mazudyň, suwuklandyrylan gazyň, polipropileniň we plastmassa turbalarynyň önümçiliginiň kuwwatlyklaryny artdyrmaga aýratyn üns bermegiň zerurdygyny nygtady.
Mejlisiň dowamynda wise-premýere Hazar deňzindäki nebitgazly ýataklary maýa goýum serişdeleriniň hasabyna özleşdirmegi we TOPH transmilli gaz geçirijisiniň gurluşygyny çaltlandyrmagy, tebigy gazy daşary ýurtlara ibermek boýunça beýleki halkara taslamalaryň üstünde işlemegi tabşyrdy.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew şu ýylyň ýanwar — aprel aýlarynda gözegçilik edýän pudaklarynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Oba hojalyk toplumy boýunça önümçiligiň möçberiniň ösüşi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 112,5 göterime, şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 113,2 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 104,8 göterime, “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 105 göterime barabar boldy.
Wise-premýer ýurdumyzda azyk önümlerini öndürmegiň görkezijileri barada hem hasabat berdi. Hususan-da, gök önümleri öndürmek boýunça 138,1, miwe we ir-iýmişleri öndürmekde 101,7, çörek we çörek önümlerini öndürmek boýunça 105,1, et önümlerini öndürmekde 101,4, süýt we süýt önümlerini öndürmekde 100,8 göterim ösüş üpjün edildi. Maýa goýumlary özleşdirmegiň meýilnamasy 176,9 göterim berjaý edildi. Wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna “Oba hojalyk ekinleri üçin himiki serişdeleri hem-de gant şugundyrynyň tohumyny satyn almak hakynda” Kararyň taslamasyny hödürledi.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ekin meýdanlarynyň suw bilen üpjünçiligini, derýalaryň we akabalaryň ýagdaýyny çaltrak seljerip, olary arassalamak üçin ähli çäreleri görmegiň hem-de oba hojalygynda häzirki zaman suw tygşytlaýjy tehnologiýalaryny giňden ornaşdyrmagyň wajypdygyny belledi.
Döwlet Baştutanymyz wise-premýere gözegçilik edýän ministrliginiň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary bilen etraplarda ýygy-ýygydan bolup, daýhan birleşikleriniň işini ýerinde görmegi tabşyrdy we oba hojalygyny özgertmek boýunça kabul edilen maksatnamalaryň amala aşyrylyşy bilen tanşyp, olara zerur bolan kömegi bermegiň möhümdigini nygtady.
Hormatly Prezidentimiz hödürlenen Karara gol çekip we ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberip, resminamanyň talabalaýyk ýerine ýetirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow gözegçilik edýän gurluşyk-senagat hem-de energetika toplumynda, “Türkmenhimiýa” döwlet konserninde we paýtagtymyzyň häkimliginde şu ýylyň dört aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi.
Hasabat döwründe gurluşyk-senagat toplumynda önümleri öndürmek hem-de işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 151,4 göterim berjaý edildi. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça şu ýylyň ýanwar — aprel aýlarynda işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 112,6 göterim amal edildi. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi boýunça önümleri öndürmegiň we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasyna 170 göterim hötde gelindi. Ýylyň başyndan bäri Energetika ministrligi tarapyndan önümleri öndürmegiň we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 133,6 göterim berjaý edildi.
“Türkmenhimiýa” döwlet konserni tarapyndan önümleri öndürmek we hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça bellenilen meýilnama 171,6 göterim üpjün edildi. Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça hasabat döwründe işleri we hyzmatlary ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 119,3 göterim amal edildi.
Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna “Gyýanly polimer zawodynda izobutan önümçiligi boýunça desgany gurmak hakynda” Kararyň taslamasy hödürlenildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, dürli desgalary öz wagtynda ulanmaga bermek baradaky wezipelere wise-premýeriň ünsüni çekdi. Şeýle hem Awtomobil ýollarynyň gurluşygyny dolandyrmak baradaky döwlet agentliginiň işini ýola goýmagy çaltlandyrmak zerurdyr.
Döwlet Baştutanymyz gurluşyk hem-de senagat pudaklaryna maýa goýumlary çekmek boýunça işleri talabalaýyk alyp barmagy talap etdi. Mundan başga-da, wise-premýere Ahal welaýatynyň täze edara ediş merkeziniň gurluşygynyň depginlerini çaltlandyrmak hem-de ýurdumyzyň içinde energetika halkasyny döretmek we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan ugry boýunça elektrik geçiriji ulgamy çekmek işlerini dowam etmek tabşyryldy.
Hormatly Prezidentimiz hödürlenen Karara gol çekip, ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi we resminamanyň talabalaýyk ýerine ýetirilmegi boýunça anyk tabşyryklary berdi.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow gözegçilik edýän söwda toplumynda şu ýylyň dört aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Ýanwar — aprel aýlarynda Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, söwda dolanyşygynyň ösüşi 110,1 göterime, öndürilen önümleriň ösüşi bolsa 105,8 göterime barabar boldy. Dokma senagaty ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 133,1, nah matalaryň önümçiligi 125,9, tikin we trikotaž önümleriniň önümçiligi 119,5, gön önümleriniň önümçiligi 109,3 göterime barabar boldy.
Şu ýylyň başyndan bäri “Türkmenhaly” döwlet birleşiginiň kärhanalarynda önüm öndürmegiň meýilnamasy 117,5 göterim ýerine ýetirildi. Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça hasabat döwründe birža söwdalarynyň 99-sy geçirilip, 11 müň 822 şertnama hasaba alyndy. Ýanwar — aprel aýlarynda Söwda-senagat edarasy tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň ösüşi 104,1 göterim üpjün edildi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça şu ýylyň dört aýynda oba hojalyk hem-de azyk önümlerini öndürmegiň ösüşi 166,5 göterime, senagat önümlerini öndürmegiň ösüşi 107,5 göterime barabar boldy.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň möçberini azaltmak barada berlen tabşyryklara garamazdan, şu ýylyň geçen dört aýynda azyk harytlarynyň daşary ýurtlardan getirilýän möçberiniň artandygyny aýtdy. Şolaryň hatarynda özümizde öndürip boljak ýeralma, sogan, sarymsak, miweler, un, ýag we beýleki azyk önümleri, käbir senagat harytlary bar. Şoňa görä-de, ilatyň sarp edýän harytlarynyň öndürilişini artdyrmak we öz öndürip biljek önümlerimiziň daşary ýurtlardan getirilýän möçberlerini azaltmak boýunça işler güýçlendirilmelidir.
Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjowa daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň möçberini azaltmak boýunça berlen tabşyrygy ýerine ýetirmegi üpjün etmändigi we garamagyndaky söwda ulgamynyň edaralarynyň işine gözegçiligi gowşadyp, korrupsiýa ýol berlendigi, un, ösümlik ýagy ýaly azyk önümlerini ilata ýerlemekde düzgün bozmalaryň öňüniň alynmandygy üçin, berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän düzümlerinde 2022-nji ýylyň ýanwar — aprel aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
2022-nji ýylyň şygaryny dabaralandyrmak maksady bilen Aşgabat şäherinde we ýurdumyzyň welaýatlarynda maslahatlar, döredijilik duşuşyklary, sergiler guraldy. Halkara hyzmatdaşlygyň çäklerinde sanly ulgam arkaly dürli çäreler geçirildi. Ýurdumyzyň hünärmenleri halkara onlaýn maslahatlaryň birnäçesine, okuwlara, beýleki çärelere we halkara sergilere gatnaşdylar.
Ilatyň arasynda möwsümleýin ýokanç keselleriň öňüni almak boýunça geçirilýän wagyz-nesihat işleri dowam etdirildi. Döwletimizde gazanylýan üstünlikler, özgerişler, ulanmaga berilýän medeni-durmuş maksatly binalar baradaky maglumatlar metbugat sahypalarynda, teleradioýaýlymlarda we internet saýtlarynda giňden beýan edildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, milli telewideniýäniň işini kämilleşdirmek boýunça öňde durýan wezipelere ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyzyň aýdyşy ýaly, gepleşikleriň hilini gowulandyrmaga berk üns berilmelidir. Olar jemgyýetimizde bolup geçýän oňyn özgertmeleri beýan etmelidir. Ýylyň şygaryna laýyklykda, raýatlarymyzyň ykdysadyýetimizi ösdürmek, halkymyzyň durmuş derejesiniň hilini gowulandyrmak boýunça çekýän tutanýerli zähmetini wasp etmelidir. Geljek 30 ýyl üçin öňde goýlan belent maksatlara ýetmekde halkymyza ruhy goldaw bermelidir.
Döwlet Baştutanymyz medeni mirasymyza degişli desgalaryň kada laýyk saklanmagy bilen baglanyşykly meselelere gözegçiligiň güýçlendirilmelidigini belläp, işde goýberen kemçilikleri üçin, wise-premýer M.Mämmedowa käýinç yglan etdi hem-de ulgamda alnyp barylýan işler bilen baglanyşykly meselelere ýarym ýylyň jemleri boýunça serediljekdigini aýtdy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýew bilim, ylym, saglygy goraýyş we sport ulgamlarynda şu ýylyň dört aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Ýanwar — aprel aýlarynda ýurdumyzda bilim-terbiýeçilik işlerini kämilleşdirmek ugrunda zerur tagallalar edildi. Okuw ulgamyna öňdebaryjy tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar. Köp sanly okuw gollanmalary neşir edildi. Bilimiň ýokary hilini üpjün etmek we ony dünýä ölçeglerine laýyk getirmek üçin sanly bilimi ösdürmek babatda netijeli işler alnyp baryldy. Türkmenistanyň mekdep okuwçylarynyň we talyplarynyň halkara internet we ders olimpiadalaryna gatnaşyp, altyn, kümüş we bürünç medallara mynasyp bolmagy bilim syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň beýanydyr.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Diýarymyzyň ykdysadyýetine ylmyň gazananlaryny ornaşdyrmak, ýokary derejeli hünärmenleri, ylmy işgärleri taýýarlamak maksady bilen, ylmyň ugurlary boýunça aspirantura, doktorantura kabul edilip, alymlyk derejesine dalaşgärler hasaba alyndy.
Ýurdumyzyň bejeriş-öňüni alyş edaralarynda lukmançylygyň ugurlary boýunça işler dowam etdirildi. Buýan köküni gaýtadan işläp, glisirrizin turşusyny öndürýän kärhananyň gurluşygyna badalga berildi. Şeýle hem Türkmenistany temmäkiden azat ýurda öwürmek boýunça 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnama tassyklanyldy. Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde 400 orunlyk köpugurly hassahana ulanmaga berildi.
Şu ýylyň geçen döwründe iri halkara ýaryşlara türgenleri taýýarlamak boýunça degişli işler amala aşyryldy. Fransiýa Respublikasynyň Pariž şäherinde geçiriljek ХХХIII tomusky Olimpiýa we ХVII tomusky Paralimpiýa oýunlaryna Türkmenistanyň milli ýygyndy toparlaryny taýýarlamagyň maksatnamasy tassyklanyldy we bu ugurda degişli işler ýerine ýetirildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, täze okuw meýilnamalaryny we has ähmiýetli ugurlar boýunça maksatnamalary taýýarlamaga aýratyn üns berilmelidigini belledi. Sporty ösdürmek bilen baglanyşykly meseleleri hemişe üns merkezinde saklamak babatda wise-premýere anyk tabşyryklar berildi. Köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini ösdürmek, dürli sport çärelerini geçirmek Türkmenistanyň alyp barýan içeri syýasatynyň möhüm ugry bolup durýar. Munuň özi ösüp gelýän ýaş nesiller üçin ähmiýetlidir. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz ýaşlar syýasaty baradaky kanuny seljermegi we ony döwrebaplaşdyrmak boýunça teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.
Soňra wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň şu ýylyň 29-njy aprelinde sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň mejlisinde beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.
Dünýäde pandemiýa bilen bagly ýagdaýlaryň peselip başlandygy we köp döwletlerde öňüni alyş çäreleriniň tapgyrlaýyn gowşadylandygy barada Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň maglumatlary hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň täzelikleri düýpli öwrenildi. Şunuň bilen baglylykda, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň Döwlet arassaçylyk we keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmek gullugynyň hünärmenleri Türkmenistanyň Keselleriň ýaýramagyna garşy göreşýän adatdan daşary toparynyň mejlisini hepdede bir gezek geçirmegi we şu ýylyň 1-nji iýunyndan başlap, ulaglaryň ähli görnüşlerinden hem-de ýapyk binalardan başga ýerlerde agyz-burun örtüklerini aýyrmagy teklip edýärler.
Şeýle hem dünýäde СOVID-19 ýokanjyna garşy öňüni alyş sanjymlarynyň gurşawynyň ýokarydygyny göz öňünde tutup, BAE we GFR-iň Frankfurt şäherine howa gatnawyny hepdede bir gezek, pandemiýadan ozalky alnyp barlyşy ýaly ýola goýmak teklip edilýär.
“Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda tomusky dynç alyş möwsümi şu ýylyň 15-nji maýyndan başlanar.
Döwlet Baştutanymyz teklipleri makullap, halkymyzyň saglygyny we abadançylygyny üpjün etmek maksady bilen, zerur bolan öňüni alyş çärelerini geçirmek arkaly bu ugurda alnyp barylýan işleri dowam etmegiň wajypdygyny belledi.
Uruş weteranlaryna, şeýle hem uruşda wepat bolan esgeriň ýanýoldaşyna Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan sowgatlar gowşurylar
1941 — 1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşuna gatnaşyjylaryň söweşlerde görkezen deňsiz-taýsyz gahrymançylygyny hem-de uruş ýyllarynda tylda zähmet çeken ak saçly enelerimiziň nusgalyk edermenligini hormatlap, olaryň ýaş nesillerimizi watançylyk, gahrymançylyk, mertlik ruhunda terbiýelemekde we halkymyzyň agzybirligini, jebisligini berkitmekde alyp barýan asylly işlerini, ýurdumyzda amala aşyrylýan düýpli özgertmeleri üstünlikli durmuşa geçirmekde bitirýän hyzmatlaryny göz öňünde tutup, şeýle hem Beýik Watançylyk urşunda gazanylan Ýeňşiň 77 ýyllygy mynasybetli Türkmenistanyň Prezidenti Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, welaýatlaryň, şäherleriň we etraplaryň häkimlikleri 1941 — 1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşunda gazanylan Ýeňşiň 77 ýyllygy mynasybetli uruş weteranlaryna, şeýle hem uruşda wepat bolan esgeriň ýanýoldaşyna Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan 200 manat möçberde pul sowgadyny hem-de gymmat bahaly sowgatlary dabaraly ýagdaýda gowşurmaga borçly edildi.
Türkmenistanyň Prezidenti Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekilini kabul etdi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili hanym Teri Hakalany kabul etdi.
Myhman wagt tapyp kabul edendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza Ýewropa Bileleşiginiň ýolbaşçylarynyň hoşniýetli arzuwlaryny ýetirdi we pursatdan peýdalanyp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine girişmegi bilen gutlady.
Hormatly Prezidentimiz ÝB-niň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekilini myhmansöýer türkmen topragynda görýändigine şatdygyny aýdyp, hoşniýetli gutlaglar üçin oňa minnetdarlyk bildirdi hem-de Ýewropa Bileleşiginiň ýolbaşçy düzümine iň gowy arzuwlaryny aýtdy.
Döwlet Baştutanymyz Ýewropa Bileleşigi bilen özara bähbitli gatnaşyklaryň ösdürilmeginiň ýurdumyzyň ählumumy gyzyklanmalaryň hatyrasyna halkara hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine gönükdirilen daşary syýasat strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biridigini belledi we bu saparyň Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasyndaky gatnaşyklaryň mundan beýläk-de berkidilmegine, netijeli hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirdi.
Duşuşygyň dowamynda söhbetdeşler özara gatnaşyklaryň yzygiderli ösdürilmegine uly gyzyklanma bildirýändiklerini bellediler. Taraplaryň gatnaşyklaryň täze, netijeli gurallaryny hem-de ugurlaryny gözlemäge, şeýle-de ony syýasy, ykdysady, ynsanperwer we ekologik ugurlar boýunça yzygiderli ösdürmäge gyzyklanmalary beýan edildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasyndaky köpugurly hyzmatdaşlygyň sazlaşykly ösüşe eýe bolýandygyny, soňky ýyllarda onuň okgunly, netijeli ösdürilýändigini kanagatlanma bilen belledi hem-de Türkmenistanda 2019-njy ýylda Ýewropa Bileleşiginiň wekilhanasynyň resmi taýdan açylmagy bilen, özara gatnaşyklaryň sazlaşykly ösýändigini we onuň täze mazmun easynda üstüniň ýetirilýändigini nygtady.
Häzirki döwürde ÝB bilen ikitaraplaýyn gatnaşyklar hereket edýän ugurlaryň ählisinde, hususan-da, “Ýewropa Bileleşigi — Türkmenistan” bilelikdäki komitetiniň, parlamentara gatnaşyklaryň, adam hukuklary dialogynyň, daşary syýasat edaralarynyň arasyndaky işjeň duşuşyklaryň we hyzmatdaşlygyň beýleki ugurlarynyň çäklerinde netijeli ösdürilýär. Mundan başga-da, Türkmenistan we Ýewropa Bileleşigi sebitara derejede, şol sanda “Ýewropa Bileleşigi — Merkezi Aziýa” dialogy boýunça hyzmatdaşlyk edýär.
Türkmenistanda kanunçylygy, bilim ulgamyny, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalaryny, oba we suw hojalygyny ösdürmek, daşky gurşawy goramak, howanyň üýtgemegi boýunça halkara Konwensiýalaryň durmuşa geçirilmegi hem-de beýlekiler üstünlikli amala aşyrylan taslamalaryň hatarynda görkezildi. Umumy pikire görä, medeni-ynsanperwer gatnaşyklary işjeňleşdirmek Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň möhüm ugurlarydyr. Şunda bu gatnaşyklaryň özara düşünişmek we uzak möhletleýin gyzyklanmalara laýyk gelýän esasda mundan beýläk-de bilelikde işlemek üçin zerur binýat bolup durýandygy bellenildi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanda Ýewropa Bileleşigi bilen özara gatnaşyklaryň derejesine ýokary baha berilýändigini ýene-de bir ýola nygtap, taraplaryň hyzmatdaşlygyň geljekde-de berkidilmegine we ösdürilmegine bolan gyzyklanmalaryna kanagatlanma bildirdi.
Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mejlisi
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda birnäçe meselelere hem-de käbir resminamalaryň taslamalaryna garaldy.
Döwlet Baştutanymyz mejlisi açyp, hemişe bolşy ýaly, jenaýat edendikleri üçin iş kesilen we eden etmişlerine ökünip, ak ýürekden toba gelen raýatlaryň mukaddes Gadyr gijesiniň öň ýanynda günäsiniň geçilýändigini belledi. Beýik ata-babalarymyzyň rehimdarlyk we ynsanperwerlik däplerinden ugur alyp, olary jeza çekmekden boşatmak ýaly sahawatly çäreleri geçirýäris diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.
Soňra goranmak ministri, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Raýatlyk we günä geçmek meseleleri boýunça teklipleri taýýarlamak baradaky toparyň başlygy B.Gündogdyýewe söz berildi. Ol topar tarapyndan bu ugurda geçirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, asylly däbe eýerip, jenaýat edendikleri üçin iş kesilen 514 raýatyň mübärek Gadyr gijesi mynasybetli günäsini geçmek hakynda Permana gol çekdi.
Soňra goranmak ministri, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary B.Gündogdyýewe hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary bilen bilelikde günäsi geçilen adamlary tussaglykdan boşadyp, olar ýakyn wagtda öz öýlerine, maşgala agzalarynyň arasyna barar ýaly, ähli zerur işleri geçirmegi tabşyrdy.
Biz günä geçmek çäresini geçirmek bilen, eden etmişlerine ökünip, toba gelen adamlara öz günälerini halal zähmeti bilen ýuwup, ýurdumyzyň ösüşine işjeň gatnaşmaklary üçin mümkinçilik döredýäris diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy.
Welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň häkimlerine, şeýle-de beýleki ýolbaşçylara günäsi geçilen adamlary iş bilen üpjün etmek boýunça zerur çäreleri görmek tabşyryldy.
Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow günäsi geçilen adamlara yhlasly zähmet çekip, ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli işlere öz goşandyny goşmaklaryny, eziz Watanymyza ak ýürekden hyzmat edip, halal zähmetiň hözirini görüp ýaşamaklaryny arzuw etdi.
Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada habar berdi.
Ýurdumyzda kanunylygy hem-de hukuk tertibini pugtalandyrmak babatda raýatlaryň hukuklaryny we kanuny bähbitlerini goramak bilen bagly hem-de durmuş ugruna gönükdirilen kanunlara üýtgetmeleri hem-de goşmaçalary girizmek boýunça işler dowam edýär.
Deputatlar daşary ýurtlaryň, halkara guramalaryň wekilleri bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk edýärler. Şeýle hem Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogynyň sanly ulgam arkaly nobatdaky iş maslahaty geçirildi. Mejlisiň agzalary Ýewropa Geňeşiniň, BMG-niň düzüm birlikleriniň ýurdumyzyň degişli döwlet edaralary bilen bilelikde hukuk tertibini pugtalandyrmak, çagalaryň hukuklaryny goramak, zenanlar we maşgala, ekologiýa, migrasiýa meselelerine bagyşlanyp geçirilen çärelerine sanly ulgam arkaly gatnaşdylar.
Döwletimiziň içeri we daşary syýasatyny, sagdyn durmuş ýörelgelerini, milli ruhy gymmatlyklarymyzy, däp-dessurlarymyzy gorap saklamagy, edep kadalaryny, ýol-ulag hereketiniň düzgünlerini berjaý etmegi wagyz etmek boýunça işler dowam etdirilýär.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew täze taryhy eýýamyň wezipeleriniň durmuşa geçirilmegini göz öňünde tutup, ýurdumyzyň hukuk binýadyny kämilleşdirmek ugrunda geçirilýän işler barada maglumat berdi.
Şu ýylyň 16-njy aprelinde geçirilen Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisinde Jenaýat kodeksiniň we Türkmenistanyň daşary syýasy strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmäge gönükdirilen kadalaşdyryjy resminamalaryň kämilleşdirilmegi, konwensiýalaryň tassyklanylmagy, halkara guramalaryň köptaraplaýyn resminamalaryna hem-de olar bilen baglanyşykly şertnamalara, halkara ylalaşyklara we beýleki resminamalara goşulmaga degişli birnäçe kanunlar ara alnyp maslahatlaşylyp, degişli kararlar bilen tassyklanyldy. Kanunylygy we hukuk tertibini üpjün etmek hem-de birnäçe beýleki ugurlar boýunça kanun çykaryjylyk işi dowam edýär.
Halk Maslahatynyň agzalary hem-de Mejlisiň deputatlary aprel aýynda Daşoguz, Lebap, Mary welaýatlarynda iş saparlarynda boldular, adalat, kazyýet we hukuk goraýjy edaralaryň, jemgyýetçilik birleşikleriniň, bilim hem-de saglygy goraýyş ulgamlarynyň wekilleri bilen duşuşyklary geçirdiler.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow häzirki döwrüň anyk ýagdaýlary we ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan özgertmeler bilen baglylykda, ata Watanymyzyň kanunçylyk binýadyny has-da kämilleşdirmegiň örän wajypdygyny nygtady.
Döwlet Baştutanymyz parlamentarileriň öz ygtyýarlyklaryndan netijeli peýdalanmagyň we olaryň geçirýän wagyz-nesihat işini, şol sanda maşgala gymmatlyklaryny we jemgyýetiň ahlak ýörelgelerini aýawly saklamakda, sagdyn durmuş ýörelgesini wagyz etmekde möhüm ornuny nazara almak bilen amala aşyrýan işlerini işjeňleşdirmegiň zerurdygyny belledi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow DIM-niň alyp barýan işleri barada hasabat berdi.
Hasabatyň barşynda wise-premýer, DIM-niň ýolbaşçysy düýn Birleşen Milletler Guramasynyň Ženewadaky edarasynyň ýanyndaky Türkmenistanyň hemişelik wekilhanasyndan gelip gowşan hoş habar barada aýtdy.
Ýurdumyzyň döwlet syýasatynda daşky gurşawy goramak boýunça çärelere, tebigata aýawly garamaga hem-de bioköpdürlüligi üpjün etmäge aýratyn üns berilýär. Şu ýylyň martynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda geçirilen ählihalk bag ekmek dabarasy Türkmenistanyň ekologiýa ulgamynda öz üstüne alan borçnamalaryny ýerine ýetirmäge ygrarlydygynyň aýdyň subutnamasy boldy.
Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň orunbasary, BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň Ýerine ýetiriji sekretaryndan bu guramanyň yglan eden “Şäherlerdäki baglar” atly başlangyjyna bag ekmek çäreleri arkaly goldawy we oňa goşan goşandy üçin Aşgabat şäherine halkara güwänamanyň gelip gowşandygy habar berildi.
Wise-premýer, DIM-niň ýolbaşçysy döwlet Baştutanymyzy ýurdumyzyň daşky gurşawy goramak we ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek babatdaky tagallalarynyň halkara derejede ykrar edilýändigine şaýatlyk eden bu daşary syýasy üstünlik bilen tüýs ýürekden gutlady hem-de hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, uzak ömür we köpugurly döwlet işinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Döwlet Baştutanymyz beýan edilen habary kanagatlanma bilen kabul edip, hemmeleri BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasy tarapyndan Aşgabat şäherine «Şäherlerdäki baglar» atly başlangyja bag ekmek çäreleri arkaly goldawy we oňa goşan goşandy üçin halkara güwänamanyň berilmegi bilen gutlady.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow köp ýyllaryň dowamynda Türkmenistanyň BMG bilen bilelikde Ýer ýüzünde durnukly ösüşi gazanmaga gönükdirilen maksatnamalary we taslamalary amala aşyrýandygyny nygtady. Bu hyzmatdaşlygyň esasy ugurlarynyň biri hem ekologiýa howpsuzlygyň ýokary derejesini üpjün etmek bolup durýar. Bu köpugurly, toplumlaýyn işde şäher we oba ýerlerini tokaý zolaklaryna öwürmek aýratyn möhümdir. Türkmenistan bu ugurda Milli tokaý maksatnamasynyň ýurt derejesindäki işini ulgamlaýyn esasda alyp barýar.
Köp ýyllaryň dowamynda hormatly Arkadagymyzyň başlangyçlary esasynda Türkmenistanda 145 milliondan gowrak bag nahaly ekildi. Bu iş ýurdumyzda aýratyn howa zolaklarynyň emele gelmegini üpjün etdi we sebitde arassa howanyň ýokary derejede bolmagyna, tebigatyň abat saklanyp galmagyna goldaw berýär diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, biz ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek ugrunda alnyp barylýan işi ylmyň öňdebaryjy gazananlaryny we döwrebap tehnologiýalary ulanyp, mundan beýläk-de dowam etdireris. Bu günki gün Türkmenistanda bag ekmek işi tebigy zolaklaryň has-da kämilleşmegine ýardam edip, her bir türkmenistanly üçin nusga alarlyk ýörelgä öwrüldi.
Döwlet Baştutanymyz bular barada aýtmak bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň orunbasary, BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň Ýerine ýetiriji sekretary tarapyndan berlen bu güwänamanyň halkymyzyň tebigaty goramak ugrunda çekýän zähmetine ýokary baha berilýändiginiň aýdyň güwäsidigini ýene-de bir gezek belledi.
Mälim bolşy ýaly, 22-nji aprelde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan kesgitlenen Halkara ene Ýer güni bellenilýär. Bu uly ähmiýete eýe bolan halkara sene planeta bilen ekoulgamlaryň we adamlaryň arasyndaky özara baglanyşygy beýan edýär.
Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýokarda agzalyp geçilen iri möçberli ekologiýa maksatnamasyna paýtagtymyz Aşgabadyň goşandynyň resmi taýdan ykrar edilmeginiň Türkmenistan bilen BMG-niň netijeli we köpýyllyk hyzmatdaşlygynyň subutnamasy bolup durýandygyny aýratyn nygtady. Döwlet Baştutanymyz watandaşlarymyzy bu şatlykly habar bilen ýene bir gezek gutlap, abadançylyk we rowaçlyk arzuw etdi.
Hasabatyň dowamynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri ýurdumyzyň milli demokratik institutlarynyň binýadyny we işini kämilleşdirmegiň, Türkmenistanda adam hukuklaryny we azatlyklaryny doly derejede üpjün etmegiň Bitarap Watanymyzyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, ynsanperwer ugurda hereket edýän halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi möhüm ähmiýete eýedir. Köpugurly gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek hem-de ýurdumyzyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalaryny netijeli ýerine ýetirmegini gazanmak maksady bilen, teklipleriň birnäçesi taýýarlanyldy.
Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen 2007-nji ýylda döredilen Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň işi aýratyn bellenildi. Toparyň çäklerinde degişli wajyp meseleler yzygiderli çözülýär, bu ugurdaky tagallalar utgaşdyrylýar. Häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, 2011-nji, 2017-nji we 2019-njy ýyllarda pudagara toparyň işi we düzümi kämilleşdirildi.
Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 11-nji fewralynda geçirilen Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň taryhy mejlisinde kabul edilen “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda” ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatynyň binýadyny düzýän adam hukuklary we azatlyklary, olary goramak hem-de üpjün etmek bilen bagly meseleler möhüm orun eýeleýär. Maksatnamanyň ynsanperwer ugruny durmuşa geçirmek we pudagara toparyň işini yzygiderli kämilleşdirmek maksady bilen, toparyň täzelenen düzümini tassyklamak teklip edilýär.
Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli Kararyň taslamasy hödürlenildi. Ynsanperwer ugurly halkara guramalar bilen hyzmatdaşlykda milli demokratik edaralary ösdürmek we adam hukuklary babatda işleri kämilleşdirmek ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda görkezildi. Şunuň bilen baglylykda, «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» üstünlikli amala aşyrylýandygyny aýratyn bellemek gerek.
Ýurdumyzyň uzak möhletleýin strategik maksatnamalaryna laýyklykda durmuşa geçirmek maksady bilen, agzalan meýilnamanyň 2022 — 2028-nji ýyllar döwür üçin rejelenen görnüşini işläp taýýarlamak teklip edilýär. Bu işi pudagara topara girýän ministrlikler, pudak edaralary we jemgyýetçilik guramalary tarapyndan BMG-niň ýöriteleşdirilen düzümleri bilen bilelikde amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. Bu meýilnama “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda” hem-de adam hukuklary boýunça ýurdumyzyň goşulan halkara resminamalaryndan gelip çykýan borçnamalaryny geljek ýedi ýylda ýerine ýetirmäge gönükdirilen çäreleri we hereketleri özünde jemleýän milli gural hökmünde çykyş eder.
Halkara guramalar, hususan-da, BMG-niň Ilat gaznasy bilen gatnaşyklary ösdürmek, ýurdumyzda gender meselesi boýunça ynsanperwer hukugy üpjün etmek möhüm ugurlaryň hatarynda görkezildi. Türkmenistanda gender deňligi boýunça Hereketleriň milli meýilnamasy bu ugurda hyzmatdaşlygyň netijeli gurallaryň biri bolup durýar. Meýilnamadan gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, ýurdumyzyň degişli döwlet edaralary we BMG-niň Ilat gaznasy bilen bilelikde Türkmenistanda aýallaryň saglygy, maşgaladaky ýagdaýy boýunça synyň netijeleri boýunça hasabat taýýarlanyldy. Pudagara toparyň nobatdaky mejlisinde bu hasabaty makullamak we onuň gutarnykly görnüşini BMG-niň Ilat gaznasyna ibermek baradaky meselä garamak teklip edilýär.
Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmeginiň soňky ýyllarda toparyň işiniň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyna ýardam berýändigi bellenildi. Muňa mysal hökmünde toparyň halkara guramalaryň wekilleri bilen bilelikde geçirilen mejlislerini görkezmek bolar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ynsanperwer ugurly abraýly halkara guramalar bilen ulgamlaýyn hyzmatdaşlygyny ösdürmek, milli kanunçylygy kämilleşdirmek hem-de bu guramalar bilen bilelikde taýýarlanylan iş meýilnamalaryny durmuşa geçirmek bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmak üçin pudagara toparyň mejlisini şu ýylyň 10-njy maýynda geçirmek teklip edilýär.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp we beýan edilen teklipleri makullap, «Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyň düzümini tassyklamak hakynda» Karara gol çekdi. Döwlet Baştutanymyz resminamany wise-premýer, daşary işler ministrine sanly ulgam arkaly iberip, ony ýerine ýetirmek boýunça degişli tabşyryklary berdi.
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçynyň saýlawy geçirildi
2022-nji ýylyň 2-nji aprelinde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň on ýedinji maslahatynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekili - Adalatçyny saýlamaklyk baradaky meselä seredildi.
Türkmenistanyň "Adalatçy hakynda" kanunyna laýyklykda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy bäş ýyl möhlet bilen saýlanylýar. Türkmenistanyň hormatly Prezidenti tarapyndan hödürlenen üç sany dalaşgäri Mejlisiň garamagyna teklip edildi, şolaryň arasyndan deputatlaryň gizlin ses bermegi arkaly Ýazdursun Gurbannazarowa Türkmenistanyň Adalatçysy wezipesine gaýtadan saýlanyldy.
Adalatçy deputatlara bildiren ynamlary üçin sag bolsunlaryny aýdyp, Türkmenistanda adamyň we raýatyň hukuklaryny goramagyň bähbidine işlerini mundan beýläk hem dowam etjekdigini beýan etdi we "Adalatçy hakynda" kanunyň talaplaryna laýyklykda dabaraly kasam kabul etdi.
Demokratiýa, parahatçylyk söýüjilik we döredijilik taglymatlaryna eýerip
Geçen hepdäniň wakalary ata Watanymyzyň dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan demokratik özgertmeler ýörelgelerine ygrarly, ählumumy parahatçylygy, abadançylygy we durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen syýasaty durmuşa geçirýän, netijeli hyzmatdaşlyga hem-de özara medeni gatnaşyklara açyk ýurt hökmünde kabul edilýändigini nobatdaky gezek aýdyň görkezdi.
15-nji martda Ministrler Kabinetiniň we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin mejlisi geçirildi. Onda ýurdumyzyň Prezidentiniň saýlawlarynyň netijelerine garaldy.
Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň başlygynyň habar berşi ýaly, saýlaw hukugynyň halkara derejede ykrar edilen we saýlawlary demokratik esaslarda geçirmegiň bellenen şertleri hasaplanýan ählumumy, deň, göni saýlaw hukugy, saýlawlaryň gizlinlik, erkinlik ýörelgeleri hem-de bäsleşik esasynda 12-nji martda geçirilen döwlet Baştutanynyň saýlawlarynyň netijeleri boýunça Perhat Begenjow 2,02, Agajan Bekmyradow 7,22, Serdar Berdimuhamedow 72,97, Berdimämmet Gurbanow 2,22, Babamyrat Meredow 1,08, Hydyr Nunnaýew 11,09, Maksat Ödeşow 1,15, Maksatmyrat Öwezgeldiýew 1,16, Kakageldi Saryýew 1,09 göterim ses aldylar.
Merkezi saýlaw toparynyň şu ýylyň 14-nji martynda geçirilen jemleýji mejlisinde kabul eden karary esasynda we Türkmenistanyň Saýlaw kodeksiniň 76-njy maddasyna laýyklykda, saýlawlarda ses bermäge gatnaşan saýlawçylaryň sesleriniň iň köpüsini — 72,97 göterimini alan dalaşgär — Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Gurbangulyýewiç Berdimuhamedow Türkmenistanyň saýlanan Prezidenti diýlip ykrar edildi we ýörite karar bilen berkidildi.
Soňra täze saýlanan döwlet Baştutany ýygnananlara gutlaglary we hoşniýetli sözleri üçin, şeýle hem saýlawlara işjeň gatnaşan ildeşlerimize, özi üçin ses berip, ynam bildiren saýlawçylara tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmak, onuň halkara abraýyny belende galdyrmak boýunça amala aşyran ägirt uly işleri barada belläp, ähli güýjüni, ukyp-başarnygyny, bilimini we tejribesini bildirilen beýik ynamy ödemäge gönükdirjekdigine hem-de mundan beýläk-de Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň asudalygyny we howpsuzlygyny üpjün etmäge, dünýäde parahatçylygy, özara düşünişmegi dabaralandyrmaga, şeýle hem ata Watanymyzy gülledip ösdürmäge we halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen işleri dowam etjekdigine ynandyrdy.
Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow täze saýlanan döwlet Baştutany Serdar Berdimuhamedowy Prezident saýlawlaryndaky ýeňşi bilen tüýs ýürekden gutlap, bu ýeňşiň halkymyzyň bildiren ynamynyň netijesidigini nygtady. Adamlaryň ynamy bolsa, mukaddesdir we hökman ödelmelidir. Munuň üçin, ilki bilen, Watany we mähriban halkyňy çäksiz söýmeli. Hemişe halkyň aladasy bilen ýaşap, ähli güýjüňidir tagallaňy onuň bähbitlerine gönükdirmeli. Eger gerek bolsa, Watanyň we halkyň üçin janyňy hem bermäge taýýar bolmaly diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy hem-de Türkmenistanyň täze saýlanan Prezidentiniň bu ynamy ödejekdigine ynam bildirdi.
Mejlisde Türkmenistanyň Prezidentiniň wezipä girişmek dabarasynyň geçirilmegi bilen bagly meselä aýratyn üns çekildi. Şunuň bilen baglylykda, bu çärä taýýarlyk görmek we ony ýokary derejede geçirmek üçin döwlet toparynyň döredilýändigi yglan edildi hem-de onuň düzümini we ýerine ýetirmeli çäreleriniň meýilnamasyny tassyklamak hakynda Karara gol çekildi.
Geçen hepdede Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putin, Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpin, Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan, Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisi, Pakistan Yslam Respublikasynyň Prezidenti Arif Alwi, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew, Belarus Respublikasynyň Prezidenti Aleksandr Lukaşenko, Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew, Ermenistan Respublikasynyň Premýer-ministri Nikol Paşinýan, Bahreýniň Patyşasy Hamad bin Isa Al Halifa, Birleşen Arap Emirlikleriniň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Prezidentlik işleri boýunça ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan bilen telefon arkaly söhbetdeşlikleri boldy.
Söhbetdeşler Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy wezipesinde işini dowam etjek türkmen Liderini Prezident saýlawlarynyň açyklyk we aýanlyk ýagdaýynda, giň bäsdeşlik esasynda üstünlikli geçirilmegi bilen tüýs ýürekden gutladylar hem-de bu saýlawlaryň türkmen jemgyýetinde demokratiýanyň ýokary derejesini görkezendigini bellediler.
Soňra söhbetdeşler Serdar Berdimuhamedowy iň ýokary döwlet wezipesine saýlanmagy bilen tüýs ýürekden gutlap hem-de jogapkärli işinde uly üstünlikleri arzuw edip, öz ýurtlarynyň umumy bähbitlere kybap gelýän dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryna ygrarlydyklaryny tassykladylar.
Türkmenistanyň täze saýlanan Prezidenti gutlaglar we hoşniýetli arzuwlar üçin minnetdarlyk bildirip, öňki döwlet Baştutanymyzyň köpugurly hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga, dostlukly ýurtlaryň arasynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda özara gatnaşyklary giňeltmek we çuňlaşdyrmak boýunça teklipleri we başlangyçlary goldamaga gönükdirilen syýasatyny dowam etmäge taýýardygyny belledi.
Şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterriş bilen telefon arkaly söhbetdeşlik boldy. BMG-niň ýolbaşçysy türkmen döwletiniň täze saýlanan Baştutanyny saýlawlardaky ynamly ýeňşi bilen gutlap, möhüm we jogapkärli wezipesinde uly üstünlikleri arzuw etdi. Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň ählumumy ösüşiň bähbidine mundan beýläk-de tagallalary etjekdigine hem-de Ýer ýüzünde parahatçylygy we durnuklylygy pugtalandyrmaga öz goşandyny goşjakdygyna ynandyrdy.
Saýlanan Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyna geçen hepde dürli ýurtlaryň Liderlerinden we halkara guramalardan döwlet Baştutany wezipesine saýlanmagy mynasybetli köp sanly gutlag hatlary we telegrammalar gelip gowuşdy.
19-njy martda Ruhyýet köşgünde Türkmenistanyň saýlanan Prezidentiniň wezipä girişmegi mynasybetli dabara geçirildi.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň başlyklary, Milli parlamentiň iki palatasynyň agzalary hem-de deputatlary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalary, harby gullukçylar we hukuk goraýjy edaralarynyň işgärleri, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik birleşikleriniň, ýerli häkimiýet hem-de ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň wekilleri, Merkezi saýlaw toparynyň agzalary, döwlet Baştutany wezipesine hödürlenen dalaşgärler, Türkmenistanda işleýän diplomatik wekilhanalaryň we abraýly halkara guramalaryň ýolbaşçylary, milli hem-de daşary ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, giň jemgyýetçiligiň wekilleri Ruhyýet köşgüniň zalynda täze saýlanan Serdar Berdimuhamedowy ör turup, şowhunly el çarpyşmalar bilen garşyladylar.
Hormat garawulynyň esgerleri dabaraly ýöriş sazy bilen Türkmenistanyň Döwlet baýdagyny, Türkmenistanyň Prezidentiniň Tuguny, Türkmenistanyň Konstitusiýasyny, Türkmenistanyň Prezidentiniň Tapawutlandyryjy nyşanyny hem-de mukaddes Gurhany getirdiler.
Merkezi saýlaw toparynyň başlygy öz çykyşynda 12-nji martda ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilen Türkmenistanyň Prezidentiniň ählihalk saýlawlarynyň netijeleri boýunça iň köp ses alan dalaşgär (72,97 göterim) Serdar Gurbangulyýewiç Berdimuhamedowyň Merkezi saýlaw toparynyň kararyna we Türkmenistanyň Saýlaw kodeksiniň 76-njy maddasyna laýyklykda, Türkmenistanyň saýlanan Prezidenti diýlip ykrar edilendigini habar berdi.
Täze saýlanan döwlet Baştutany sag elini Türkmenistanyň Konstitusiýasyna goýup, Türkmenistanyň halkyna kasam etdi.
Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň başlygy ähli türkmen halkynyň adyndan Serdar Berdimuhamedowa Türkmenistanyň Prezidentiniň şahsyýetnamasyny gowşurdy. Soňra welaýatlara hem-de Aşgabat şäherine wekilçilik edýän hormatly ýaşulular döwlet Baştutanyna Türkmenistanyň Prezidentiniň Tapawutlandyryjy nyşanyny gowşurdylar we türkmen halkynyň adyndan wezipä girişmegi bilen mähirli gutladylar.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ähli watandaşlarymyza bildiren ýokary ynamy üçin minnetdarlyk bildirip, çykyşynda häzirki döwürde Garaşsyz Türkmenistanyň öz ösüşiniň täze tapgyryna gadam basandygyny, bu döwrüň «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy” diýlip atlandyrylandygyny nygtady. Ösüşiň şu täze döwründe biz öz öňümizde has belent maksatlary goýduk. Biziň esasy maksadymyz mähriban Watanymyzyň asudalygyny we howpsuzlygyny, durmuş-ykdysady taýdan ösüşini, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmagy, bütin dünýäde parahatçylygy hem-de özara ynanyşmagy berkitmegi üpjün etmekden ybaratdyr diýip döwlet Baştutanymyz nygtady.
Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda geljekde edilmeli işler barada umumylaşdyryp eden çykyşyny tamamlap, kabul edilen Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda öňde goýlan wezipeleri öz wagtynda hem-de ýokary hilli ýerine ýetirmek üçin, ähli mümkinçiliklerimizi ulanyp, agzybirlikde we jebislikde el-ele berip işlemelidigimizi belledi.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi
2022-nji ýylyň 11-nji fewralynda Maslahat köşgünde hormatly Prezidentimiziň, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi, bu forum biziň döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynda şanly waka öwrüldi.
Mejlisiň gün tertibine 2021-nji ýylda alnyp barlan işleriň jemlerini ara alyp maslahatlaşmak, geljekki 30 ýyl üçin möhüm wezipeleri kesgitlemek, şeýle hem mähriban Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegini üpjün etmek boýunça döwlet syýasatynyň beýleki möhüm soraglaryna garamak meseleleri girizildi.
Halk Maslahatynyň mejlisine Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy, Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimleri gatnaşdylar. Ýygnananlaryň hatarynda Halk Maslahatynyň agzalary, Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputatlary, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň agzalary, paýtagtymyzyň hem-de ýurdumyzyň bäş welaýatynyň wekilleri, hormatly ýaşulular, mährem eneler, talyp ýaşlar bar. Sanly ulgam arkaly mejlise Ahal welaýatynda “Türkmeniň ak öýi” binasynda, Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýatlarynyň Ruhyýet köşklerinde ýygnanan ähli welaýatlaryň wekilleri hem goşuldylar.
Häzirki wagtda Türkmenistanda şöhratly ata-babalarymyzyň wesýet eden halk häkimiýetliliginiň gadymdan gelýän milli ýörelgeleri mynasyp dowam etdirilýär. Ýurdumyzda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy�� başlangyjy boýunça amala aşyrylýan demokratik özgertmeler hil taýdan täze many-mazmuna eýe boldy. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň iki palataly parlamentiniň döredilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr, onuň düzümine Halk Maslahaty we Mejlis girýär, parlament ulgamynda geçirilen bu özgertme ýurdumyzyň kanun çykaryjy edarasynyň taryhynda täze eýýamy açdy. 2021-nji ýylyň mart aýynda geçirilen Halk Maslahatynyň agzalarynyň saýlawlary türkmen halkynyň asyrlaryň dowamynda kemala gelen demokratik gymmatlyklara üýtgewsiz ygrarlydygynyň subutnamasydyr.
Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy
Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Başlygy sanly ulgam arkaly Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogynyň her ýyl geçirilýän mejlisine gatnaşdy.
Bu çärä Merkezi Aziýa ýurtlarynyň parlamentleriniň we hökümetleriniň wekilleri, BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň, “BMG — Zenanlar” düzüminiň, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň raýat jemgyýeti edaralarynyň, arap zenan parlamentarileriniň deňlik ugrunda “Ra edat” guramasynyň hem-de Afrika zenanlarynyň birleşiginiň ýolbaşçylary we wekilleri hem gatnaşdylar.
Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy 2020-nji ýylyň dekabr aýynda BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň hem-de BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýardam bermeginde sebitde zenanlary goldamak, syýasy, ykdysady we durmuş ornuny ýokarlandyrmak hem-de olaryň durnukly ösüşi bilen baglanyşykly meseleler boýunça çözgütleri kabul etmek ýagdaýyna has uly täsir ýetirmäge mümkinçiliklerini giňeltmek maksady bilen, resmi däl sebit binýady hökmünde döredildi.
Mejlisiň çäklerinde dialogyň ilkinji ýylda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri jemlenildi hem-de bu guramany ösdürmegiň geljekki mümkinçiliklerine we 2022-nji ýyldaky işleriniň meýilnamalaryna garaldy.
Bellenilişi ýaly, döredilmeginiň birinji ýylynyň dowamynda dialog Merkezi Aziýada zenanlar üçin ýokary derejeli baglanyşdyryjy syýasy binýat bolup hyzmat etdi. Şu maksat bilen, durnukly ösüş, zenanlaryň syýasy işi, şol sanda parahatçylyk we howpsuzlyk meselelerinde eýeleýän orny, olaryň ykdysady mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak ugurlary boýunça birnäçe çäreler geçirildi, şolaryň barşynda jemleýji beýannamalar kabul edildi.
Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça şu ýylyň 6-njy awgustynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogynyň nobatdaky mejlisi geçirildi, onuň dowamynda gender syýasaty, ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda zenanlaryň eýeleýän orny babatdaky meseleler boýunça giňişleýin pikir alyşmalar boldy hem-de zenanlaryň hukuklaryny giňeltmek üçin maslahatlary özünde jemleýän jarnama kabul edildi...
Bitarap Türkmenistan ählumumy hyzmatdaşlygyň we parahatçylygyň taglymatlaryny döredijidir
Geçen hepde Türkmenistan Halkara Bitaraplyk gününi hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Kararnamalary bilen iki gezek berkidilen hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine eýe bolmagynyň 26 ýyllygyny belledi. Bu şanly waka hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň türkmen halkynyň taryhyň dowamynda eýerip gelýän parahatçylyk söýüjilik, başgalaryň garaýyşlaryna sarpa goýmak hem-de ynsanperwerlik ýaly beýik ýörelgelerine esaslanýan netijeli daşary syýasat strategiýasynyň dabaralanmagynyň nyşany boldy. Watanymyzyň hemişelik Bitaraplygy halkara syýasatda netijeli şert hökmünde ykrar edilip, häzirki döwrüň ýagdaýlaryna mahsusdygyny, wajypdygyny hem-de ählumumy ösüşiň esasy ugurlaryna kybap gelýändigini subut etdi.
Bitaraplyk dünýäniň abadançylygyna, döwletleriň we halklaryň arasynda parahatçylygyň, dostlugyň hem-de hoşniýetli gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna, adamzadyň bagtly geljegine gönükdirilen taglymatdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Halkara Bitaraplyk güni hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy barada Kararnamany kabul etmeginiň 26 ýyllygy mynasybetli Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň halkyna iberen Gutlagynda bellenilýär.
12-nji dekabrda paýtagtymyzdaky baýramçylyk çäreleriniň çäklerinde, milli Liderimiziň gatnaşmagynda türkmen halkynyň parahatçylyk söýüjilik, hoşmeýillilik we ynsanperwerlik ýaly beýik ýörelgelerini alamatlandyrýan Bitaraplyk binasyna gül goýmak dabarasy boldy.
Kabul ediş merkezinde geçirilen dabara Arkadag Prezidentimiziň gatnaşmagy onuň ähmiýetini has-da artdyrdy.
Biz häzirki döwrümiziň nyşanlaryny müňýyllyklary aşyp gelýän milli gymmatlyklarymyz bilen baglanyşdyrýarys. Türkmen Bitaraplygynyň milli köklerini yzarlap, türkmençilik ýol-ýörelgeleri, ilimiz, milletimiz, şöhratly taryhymyz dogrusynda oýlananyňda hem aýdara zat örän kändir diýip, milli Liderimiz nygtady.
Ylalaşyk, birek-birege hormat goýmak, ynsanperwerlik, wepadarlyk, edermenlik ýaly häsiýetler ata-babalarymyzdan biziň damarlarymyza, süňňümize, aňyýetimize ornan häsiýetlerdir. Döwlet Baştutanymyz şunuň ýaly asylly ýörelgeleriň türkmen Bitaraplygynyň özenini düzýändigini, onuň düýp manysynyň bolsa, asudalygy, parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmekden ybaratdygyny belläp, Bitaraplyk derejesine esaslanýan parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk syýasatynyň ýurdumyzda, sebitde we bütin dünýäde giňden wagyz edilmegine zerur ähmiýet berilýändigini nygtady.
Dabaranyň dowamynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Ýaşasyn parahat durmuş!” atly täze goşgy döredendigini habar berdi. Şygryň sözleri ähli adamzada dünýäde parahatçylygy, abadançylygy we bagtyýarlygy berkarar etmäge çagyryş bolup ýaňlanýar.
Dabara baýramçylyk konserti bilen dowam etdirildi we onuň barşynda milli Liderimiziň zehininden dörän aýdymlar hem ýerine ýetirildi.
Ýurdumyzyň diplomatik gullugynyň wekilleriniň hem-de döredijilik işgärleriniň gutlag sözleri aýdym-sazly çykyşlaryň üstüni ýetirdi. Olar dabara gatnaşyjylary we tutuş türkmen halkyny Halkara Bitaraplyk güni bilen tüýs ýürekden gutladylar. Çykyşlarda bellenilişi ýaly, ýurdumyzyň Bitaraplyk derejesi parahatçylyk we ynanyşmak syýasatyny has-da dabaralandyrmaga, howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýadyny pugtalandyrmaga oňyn täsirini ýetirýär.
Sungat ussatlarynyň konserti Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde hem boldy. Halkara Bitaraplyk güni hem-de Türkmenistanyň Bitaraplyk hukuk derejesine eýe bolmagyň 26 ýyllygy mynasybetli baýramçylyk çäreleri ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda geçirildi.
Şanly wakanyň öňüsyrasynda paýtagtymyzyň Maslahatlar merkezinde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda diňe bir geçen hepdäniň däl, eýsem, tutuş 2021-nji ýylyň esasy wakalarynyň birine öwrülen “Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahat geçirildi. Maslahata Milli Geňeşiň Mejlisiniň we Halk Maslahatynyň ýolbaşçylary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, Diýarymyzyň we daşary ýurtlaryň diplomatlary — Türkmenistanyň daşary ýurtlardaky diplomatik wekilhanalarynyň, şeýle hem daşary döwletleriň hem-de abraýly halkara guramalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri ýygnandylar...
Türkmenistanyň başlyklyk etmeginde YHG-nyň 15-nji sammiti geçirildi we Hereketleriň Aşgabat Ylalaşygy kabul edildi
28-nji noýabrynda,paýtagtymyzda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG) 15-nji sammiti geçirildi. Köpugurly işewürlik merkezli täze “Garagum” oteli nobatdaky duşuşygyň geçirilýän ýerine öwrüldi. Bu ýerde ýokary derejeli myhmanlary kabul etmek hem-de halkara ähmiýetli möhüm çäreleri geçirmek üçin ähli şertler döredildi.
Şu ýyl YHG-da başlyklyk edýän ýurt hökmünde Türkmenistanyň geçirýän sammitine Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew, Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisi, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Pakistan Yslam Respublikasynyň Prezidenti Arif Alwi, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew gatnaşdylar. Forumda Gazagystan Respublikasyna Premýer-ministr Askar Mamin wekilçilik etdi. Şeýle hem sammite YHG-nyň Baş sekretary Husraw Noziri gatnaşdy.
Milli Liderimiziň durmuş ugurly syýasatynyň baş maksady — halk baradaky alada
Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly 8-nji oktýabrda geçirilen giňişleýin mejlisinde şu ýubileý ýylynyň dokuz aýynda ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň pudaklarynyň ýerine ýetiren işleriniň jemlerine garaldy. Mejlisiň dowamynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, 2022-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan býujetden maliýeleşdirilýän edaralaryň, hojalyk hasaplaşygynda işleýän kärhanalaryň we jemgyýetçilik birleşikleriniň işgärleriniň aýlyk zähmet haklarynyň, pensiýalarynyň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberleri 10 göterim ýokarlandyryldy. Bu çözgüt Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» kesgitlenilen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini hem-de durmuş goraglylygyny mundan beýläk-de ýokarlandyrmak maksady bilen kabul edildi.
Milli Liderimiz şeýle hem ýurdumyz boýunça iň pes aýlyk zähmet hakynyň möçberine gaýtadan seretmegiň wagtynyň gelendigini belledi. Bu bir tarapdan, örän möhüm makrogörkezijidir, beýleki tarapdan bolsa, biziň her birimize düşnükli bolan görkezijidir. Sebäbi biziň esasy syýasatymyz — «Döwlet adam üçindir!» diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.
Bu çözgütler türkmenistanlylaryň ählisini Watanymyzyň abadançylygynyň bähbidine täze zähmet üstünliklerini gazanmaga ruhlandyrdy hem-de adam baradaky aladanyň hormatly Prezidentimiziň durmuş ugurly syýasatynyň esasyny düzýändigini nobatdaky gezek tassyklady.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň we halkymyzyň kuwwatly döredijilik mümkinçiliklerine daýanmak bilen, berkarar döwletimizi beýik geljege ynamly öňe alyp barýar, Garaşsyz Watanymyzyň mundan beýläk-de okgunly ösüşini, ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň döwrebaplaşdyrylmagyny, ilkinji nobatda bolsa, türkmenistanlylaryň parahat, abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek boýunça kabul edilen milli hem-de pudaklaýyn maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirýär.
Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň şol mejlisinde şu ýylyň dokuz aýynda ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň pudaklarynda ýerine ýetirilen işleriň jemlerine baha bermek bilen, ýetilen sepgitleriň koronawirus pandemiýasynyň dünýä ykdysadyýetine ýetiren oňaýsyz täsiri zerarly ýüze çykan kynçylyklara garamazdan, Garaşsyz Watanymyzyň üstünlikli ösýändigini aýdyň görkezýär diýip belledi. Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny mynasyp garşylamaga gönükdirilen halkymyzyň döredijilikli zähmeti ägirt uly üstünliklere beslendi, ýubileý ýylynda ýokary ykdysady görkezijilere ýetildi.
Şeýle tutanýerli işleriň netijesinde, jemi içerki önümiň 6,2 göterim möçberde ýokary ösüş depginini saklap galmak başartdy. Daşary haryt dolanyşygy 12,3 göterim artdy we 9 milliard amerikan dollaryndan hem gowrak boldy.
Eksportyň möçberi hem geçen ýyl bilen deňeşdirilende, 20 göterime golaý artdy we ABŞ-nyň 6 milliard dollaryna golaý boldy. Iň esasy zat bolsa, eksportyň möçberi, ýangyç-energetika serişdeleri hasaba alynmanda 50 göterime golaý artdy diýip, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Biziň alyp barýan içeri syýasatymyz bolsa ýurdumyzy ösdürmegiň tassyklanan maksatnamalaryna laýyklykda durmuşa geçirilýär. Prezident Maksatnamasy esasynda, häzirki döwürde ozalkysy ýaly, durmuş meselelerini çözmäge, täze kärhanalary gurmaga we işläp gelýänleriniň durkuny täzelemäge ägirt uly möçberde maýa goýumlary gönükdirilýär.
Iri halkara hem-de içerki taslamalar amala aşyrylýar. Şu geçen döwrüň içinde ýurdumyzda göz öňünde tutulan 30 desganyň deregine 62 sany iri desga işe girizildi. Umumy meýdany ýarym million inedördül metre golaý ýaşaýyş jaýlary, şol sanda ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary, myhmanhanalar we dynç alyş toplumlary, ençeme lukmançylyk merkezleri, umumybilim berýän mekdeplerdir çagalar baglary hem-de beýleki desgalar ulanmaga berildi diýip, milli Liderimiz belledi.
Häzirki döwürde Türkmenistanda umumy bahasy 35 milliard amerikan dollaryna golaý bolan 2,5 müň sany iri desganyň gurluşygy dowam edýär. Şolaryň hatarynda nebitgaz ýataklaryny özleşdirmegi we abadanlaşdyrmagy, esasy gaz geçirijileriň, sport desgalarynyň, ýollaryňdyr uly köprüleriň, durmuş maksatly desgalaryň gurluşygyny görkezmek bolar. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisini, elektrik we optiki-süýümli aragatnaşyk geçirijilerini gurmak, şeýle hem beýleki halkara taslamalary amala aşyrmak boýunça hem netijeli işler alnyp barylýar.
Oba hojalygynda geçirýän özgertmelerimiz hem netije berip başlady. Şu ýyl gallanyň gowy hasyly ýygnaldy. Nesip bolsa, Hasyl toýuna çenli pagta taýýarlamak baradaky tabşyryk hem ýerine ýetiriler diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi.
Ýurdumyzyň ykdysadyýetini ösdürmäge telekeçilerimiz hem saldamly goşant goşýarlar. Olar dürli pudaklarda işlemek bilen, hili daşary ýurt kompaniýalarynyňkydan birjik-de pes bolmadyk, has çylşyrymly we uly taslamalary amala aşyrýarlar.
Bilim, ylym we saglygy goraýyş ulgamlarynda hem özgertmeler üstünlikli dowam edýär.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligiň hem-de eksport ugurly harytlaryň möçberlerini artdyrmak boýunça döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegini çaltlandyrmak, dürli pudaklarda bar bolan ägirt uly mümkinçilikleri netijeli peýdalanmak meselelerini ýurdumyzyň halk hojalyk toplumyny mundan beýläk-de ösdürmek boýunça möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Ykdysadyýetimizi ösdürmek boýunça amala aşyrylýan işleri diwersifikasiýalaşdyrmak arkaly dowam etmeli. Şeýle hem öndürilýän harytlaryň görnüşlerini artdyrmak hem-de olary daşarky bazara çykarmagyň ýollaryny giňeltmek gerek. Mundan başga-da, 2022-nji ýyl üçin Maýa goýum maksatnamasyny işläp taýýarlamaga hem-de tassyklamaga aýratyn üns bermek zerurdyr diýip, milli Liderimiz aýtdy.
2022-nji ýylda geçiriljek Türkmenistanyň ilatynyň we ýaşaýyş jaý gorunyň ýazuwy döwletimiziň mundan beýläk-de ösmegi hem-de abadançylygy üçin ygtybarly binýady goýmaga mümkinçilik berer. Ministrler Kabinetiniň 1-nji oktýabrda geçirilen mejlisinde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow öňde boljak çäräniň “Ilat ýazuwy — 2022: Jebislik, Bagtyýarlyk, Röwşen geljek” diýen şygaryny we Döwlet baýdagyny, “Ak öý” binasyny, türkmen halysynyň göllerini hem-de çäräniň geçirilýän ýylyny alamatlandyrýan “2022” sany şekillendirilen nyşany makullap, oňa halkara talaplaryna laýyklykda taýýarlanmak üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.
Öňde boljak çäre Türkmenistany ösdürmegiň döwlet, sebit we pudaklaýyn maksatnamalaryny üstünlikli durmuşa geçirmek, Döwlet býujetini taýýarlamak üçin ygtybarly statistika maglumatlary bilen üpjün etmek hem-de ýaşaýyş jaý syýasatyny netijeli alyp barmak maksady bilen guralar.
Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, halkymyzyň durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmak üçin, ýetilen sepgitler bilen kanagatlanmaly däldiris. Öňde çynlakaý çemeleşmeleri we öňdengörüjilikli çözgütleri talap edýän täze, jogapkärli wezipeler durýar.
Şeýlelikde, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Garaşsyz ýurdumyzyň ösüşiniň baş maksadyny eziz halkymyzyň abadançylygy we bagtyýarlygy hakyndaky alada diýip yglan etdi. Milli Liderimiz ösüşiň täze giňişliklerini açyp, bu aýdyň ýoly möhüm hem-de uly üstünliklere besläp, Türkmenistany belent maksada tarap ynamly öňe alyp barýar.
Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzdaky sebitde iri köpugurly toplumyň açylyş dabarasyna gatnaşdy
Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzda gurlan hem-de sebitde deňi-taýy bolmadyk Söwda we dynç alyş, işewürlik merkezlerinden hem-de döwrebap ýaşaýyş jaýlaryndan ybarat, “Aşgabat” diýlip atlandyrylan binalar toplumynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy.
Döwlet Baştutanymyz bu çärä gatnaşmak üçin Halk Maslahatynyň Diwanynyň binasyndan ak mermerli paýtagtymyzyň gözelligini artdyrýan täze desganyň açylyş dabarasynyň geçirilýän ýerine ugrady.
Toplumyň öňündäki owadan bezelen meýdançada uly baýramçylyk ruhy göwnüňi göterýär. Dabara mynasybetli onuň çägi howa şarlary, dürli reňkli toý baglary we baýdaklar bilen bezeldi. Şu gün döwrebap desga ilkinji myhmanlaryny garşylaýar hem-de şu pursatdan başlap, onuň paýtagtymyzyň ýaşaýjylarynyň we myhmanlarynyň höwes bilen barýan ýerine öwrüljekdigine şübhelenmese bolar.
Bu ýerde Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, Aşgabat şäheriniň hem-de welaýatlaryň häkimleri, jemgyýetçilik guramalarynyň we habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary, Halk Maslahatynyň mejlisine gatnaşan paýtagtymyzyň we ýurdumyzyň sebitleriniň wekilleri ýygnandylar. Şu günki dabara gatnaşyjylaryň hatarynda Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidenti Rustam Minnihanow, Sankt-Peterburgyň gubernatory Aleksandr Beglow hem bar.
Milli binagärligiň ajaýyp däplerini hem-de dünýäniň şähergurlu��yk meýillerini özünde jemleýän bu desganyň ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň giňden we dabaraly bellenilýän şanly 30 ýyllygynyň öň ýanynda ulanylmaga berilmegi Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň ýolbaşçylygynda ýurdumyzyň okgunly hem-de sazlaşykly ösýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Şol bir wagtda munuň özi durmuş ugurly syýasatyň üstünlikli amala aşyrylmagynyň hem-de türkmenistanlylaryň amatly ýaşamagy, zähmet çekmegi we göwnejaý dynç almagy üçin iň gowy şertleri döretmegiň ajaýyp nusgasydyr.
Toplumyň “Aşgabat” adyna tötänden eýe bolmandygyny aýtmak gerek. Bu, ozaly bilen, şu ýyl bellenilen şanly waka — türkmen paýtagtynyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy bilen baglydyr.
Paýtagtymyz Aşgabat ýurdumyzyň Garaşsyzlyk ýyllary içinde tanalmaz derejede özgerdi, bu bolsa döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurdumyzy döretmegiň, täzelemegiň we gülläp ösdürmegiň ýoly bilen alyp barmagy netijesinde mümkin boldy. Bu gün Aşgabat Aziýanyň döwrebap, sazlaşykly ösýän şäherleriniň biridir. Ol ata Watanymyzyň durmuş-ykdysady, innowasion ösüşiň, durmuşyň ähli ugurlaryna öňdebaryjy dünýä tejribesini ornaşdyrmagyň ýoly bilen ynamly gadamlarynyň aýdyň nyşanydyr.
Paýtagtymyzyň durmuş düzümini, ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek, seýilgäh zolaklaryny döretmek, onuň taryhy bölegine aýawly garamak, şäheriň özboluşly öwüşginini saklamak hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda üstünlikli amala aşyrylýan paýtagtymyzy ösdürmegiň meýilnamasynyň esasy ugurlarydyr.
Eziz Diýarymyzyň baş şäheriniň çäkleriniň giňeldilmegini hem-de ilatynyň artmagyny nazara almak bilen işlenip taýýarlanylan Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň bu taslamasyna paýtagtymyzyň binagärlik-şähergurluşyk keşbini özgertmek maksady bilen döredilýän düzümde möhüm halka hökmünde aýratyn dereje berildi. Taslama Türkmenistanyň Prezidentiniň 2018-nji ýylda gol çeken Kararyna laýyklykda, “Beýik bina” hususy kärhanasy tarapyndan amala aşyryldy.
Abadanlaşdyrylan ýerleri, ýollary we ýanýodalary, estakada köprüsini, çüwdürimleri, çagalar üçin oýun meýdançalaryny, emeli akabany hem-de ugurdaş gök zolaklary özünde jemleýän toplum Tähran köçesiniň ugrunda bina edilen birnäçe desganyň jemi bolmak bilen çäklenmän, eýsem, sazlaşykly gurlan binagärlik toplumydyr.
Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şäheriň durmuş gurşawyny kemala getirmegiň paýtagtymyzy mundan beýläk-de ösdürmegiň esasy ýörelgesi bolmagyny bu toplumda hem ünsden düşürmändigini bellemek gerek. Milli Liderimiz täze desganyň taslama tapgyrynda onuň çyzgylary bilen tanşyp, binagärlik pikirini durmuşa geçirmek hem-de adamlar üçin amatly şertleri döretmek barada gymmatly görkezmeleri berdi. Şunuň bilen baglylykda, toplumyň gurluşygynda döwrüň talabyna kybap gelýän ýokary hilli gurluşyk serişdelerini ulanmagyň, şol sanda ekologiýa we bezeg nukdaýnazaryndan ulanmagyň möhümdigine aýratyn üns berildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ilatyň zähmet çekmäge, bilim almaga, dynç almaga, sport, döredijilik bilen meşgullanmaga, söwda, dynç alyş we sagaldyş hyzmatlaryndan peýdalanmaga mümkinçiligi döretmek zerurdyr. Taslamany düzüjiler döwlet Baştutanymyzyň görkezmelerinden we gymmatly maslahatlaryndan ugur alyp, sazlaşykly binagärlik çözgüdini seçip aldylar, gurluşykçylar bolsa bu pikiri durmuşa geçirdiler. Milli Liderimiziň başlangyjy bilen gurlan bu desga mundan beýläk eziz Diýarymyzyň ýüzüniň tuwagyna, türkmen paýtagtynyň gözel ýerleriniň birine öwrüler.
Milli Liderimiz ýurdumyzyň taryhy, ýaş nesliň mukaddes borçlary hem-de wezipeleri barada umumy sapak geçdi
1-nji sentýabrynda paýtagtymyzyň Maslahat köşgünde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli umumy okuw sapagyny geçdi.
Döwlet Baştutanymyz bu ýere ýygnananlar bilen salamlaşyp, talyplary we okuwçylary ýurdumyzda bellenilýän uly baýramçylyk — Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň ýetip gelýän şanly 30 ýyllygy bilen gutlady.
Siz bilen duşuşmak, pikir alyşmak, duýgulary paýlaşmak, Garaşsyzlyk ýyllarynyň içinde gazanylan üstünlikleri beýan etmek — hemmämiz üçin uly taryh. Şol nukdaýnazardan, men hem döwlet Baştutany, Belent Serkerdebaşy, mugallym, professor, akademik hökmünde şu gün siz bilen duşuşyp ähli ugurlar boýunça beýan bilen çykyş etmek barada karara geldim diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýygnananlara ýüzlendi.
Soňra duşuşyga gatnaşyjylar milli Liderimiziň çykyşyny uly üns bilen diňlediler.
Men şu gün siziň bilen duşuşyp, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň geçen taryhy ýoly, mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş ösüşi, häzirki ýaşlarymyzyň döwletiň, jemgyýetiň, ene-atanyň we maşgalanyň öňündäki wezipe borçlary hakynda umumy sapak geçmek barada karara geldim diýip, hormatly Prezidentimiz köp adamly auditoriýa ýüzlendi.
Döwlet Baştutanymyz bu ýere ýygnananlary ýurdumyzyň jemgyýetçilik durmuşynda möhüm orny eýeleýän Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de 2021-2022-nji täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli tüýs ýürekden gutlap, ýene-de sanlyja günlerden Türkmenistanyň Garaşsyzlygyna eýe bolanyna 30 ýyl dolýandygyny belledi.
Bu örän möhüm senedir. Şoňa görä-de, halkymyz altyn sahypalar bilen taryha girjek «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylyň her gününi şanly wakalara hem-de zähmet üstünliklerine besleýär diýip, milli Liderimiz nygtady.
Biz altyn güýzüň ilkinji gününde Bilimler we talyp ýaşlar gününi milli bilim ulgamynyň okgunly ösýändigini alamatlandyrýan wakalar bilen garşylaýarys. Bu gün baý many-mazmunly, ýokary döredijilik ruhuna ýugrulan çäreler eziz Diýarymyzyň ähli sebitlerini gurşap alýar. Şol çäreler mukaddes döwlet Garaşsyzlygymyzy, bagtyýar durmuşymyzy dabaralandyrmak bilen, bilimler baýramynyň ägirt uly ähmiýetini açyp görkezýär diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýaşlara ýüzlenip, «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» kitabynda «Iň gymmatly miras terbiýedir, terbiýäniň özeni bolsa ylym-bilimdir» diýip belländigini ýatlatdy.
Biz toplanan ylym-bilim tejribämiziň esasynda XXI asyrda durnukly ösüşi üpjün edýäris diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.
Biz asylly däbimizi dowam edip, şu gün hem Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň agzalarynyň, Mejlisiň deputatlarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleriniň, hormatly ýaşulularyň gatnaşmagynda häzirki zaman multimedia enjamlarydyr sanly tehnologiýalar bilen üpjün edilen döwrebap orta mekdepleriň birnäçesini dabaraly açyp ulanmaga berýäris. Bilimler dünýäsine ilkinji gezek gadam basýan körpelerimize ýadygärlik sowgat hökmünde «Bilimli» atly kompýuterleri gowşurýarys. Türkmen, iňlis, rus dillerindäki maglumatlary özünde jemleýän bu kompýuterleriň öz ýurdumyzda öndürilendigi aýratyn buýsançlydyr diýip, milli Liderimiz aýtdy.
Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýaşlara hemişe ylym-bilime, pähim-paýhasa, akyl-danalyga teşne bolmagy öwüt berdi. Ylym-bilim ynsany belende göterýär. Şoňa görä-de, ýurdumyzda ýaş nesillerimiziň bilim almagy, hünär öwrenmegi üçin ähli mümkinçilikleri döredýäris.
Döwlet Baştutanymyz uly höwes bilen okamagy, öwrenmegi, döretmegi, eziz Watanymyzyň şan-şöhratyny has-da belende galdyrmagy bagtyýar ýaşlarymyzyň borjy hasaplaýandygyny aýtdy.
Milli Liderimiz ýaşlara ýüzlenip, mukaddes Garaşsyzlygyň ähli ösüşlerimiziň, şöhratly üstünliklerimiziň binýady hökmünde ähmiýetini aýratyn belledi. Üçünji müňýyllygyň öň ýanynda — 1991-nji ýylda Türkmenistanyň döwlet Garaşsyzlygy dünýä bileleşigi tarapyndan ykrar edildi. Netijede, ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşynda düýpli özgertmelere badalga berildi.
Elbetde, 30 ýyl taryh üçin uzak möhlet däl. Muňa garamazdan, şu döwrüň içinde ýurdumyzyň demokratik, hukuk we dünýewi döwlet gurluşynyň binýatlaryny yzygiderli berkitdik. Ykdysadyýetimizi döwrebaplaşdyrmak, döwletimiziň dünýä bileleşigindäki ornuny ýokarlandyrmak boýunça ägirt uly işleri amala aşyrdyk. Türkmenistanyň iň täze taryhyna şöhratly sahypalary ýazdyk diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi.
Garaşsyzlygymyzyň ilkinji günlerinden ýurdumyz parahatçylygy, dost-doganlygy dabaralandyrýan oňyn Bitaraplyk ýoluny saýlap aldy. Dünýä döwletleri, halkara guramalar bilen özara bähbitli gatnaşyklary ýola goýdy.
1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan taryhy Kararnamanyň kabul edilmegi bilen, Garaşsyz döwletimiz hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna eýe boldy. Türkmenistan dünýäde BMG tarapyndan resmi taýdan ykrar edilen ilkinji Bitarap döwletdir. 2015-nji ýylda bu guramanyň Baş Assambleýasy tarapyndan «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnama täzeden makullanyldy. Şeýle hem biziň başlangyjymyz bilen 12-nji dekabr «Halkara Bitaraplyk güni» diýlip ykrar edildi.
Döwlet Baştutanymyz Bitaraplyk derejesiniň ähmiýeti barada aýtmak bilen, Bitaraplygyň asuda, agzybir, parahatçylykly, abadan durmuşda ýaşamaga ýol açandygyny, ähli dünýä ýurtlary bilen dostlukly, ynsanperwer, medeni, ykdysady gatnaşyklary ösdürmäge giň mümkinçilik döredendigini nygtady.
Bitaraplyk biziň parahatçylygy, dostlugy, ynsanperwerligi, hyzmatdaşlygy, ösüşi dabaralandyrýan taglymatymyzdyr. Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasaty parahatçylygyň ýoludyr, dünýä halklaryny dost-doganlyga çagyrýan ýoldur. Aşgabat şäherinde BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy hem Bitaraplygymyzyň parahatçylygy goldamakda uly ähmiýetiniň bardygyny aýdyň tassyklaýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.
Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 73-nji mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy bilen «2021-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» atly Kararnama kabul edildi. Bu gün Bitarap Türkmenistan dünýäde parahatçylygy dörediji döwlet hökmünde tanalýar. Şonuň üçin hem ýurdumyzda 2021-nji ýyl «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edildi. Biziň oňyn Bitaraplyk syýasatymyz halkymyzyň şöhratly taryhyndan, asylly däplerinden gözbaş alýar diýip, milli Liderimiz nygtady.
Türkmenistanda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy geçirildi
6-njy awgustynda, Hazaryň kenarynda, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygy boldy. Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowyň, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmonyň we Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň gatnaşmagyndaky ýokary derejedäki forum “Awaza” Kongresler merkezinde geçirildi.
Garaşsyz, Bitarap ýurdumyzyň milli Liderimiz tarapyndan yzygiderli durmuşa geçirilýän netijeli daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri sebit boýunça goňşy ýurtlar bilen netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga hem-de giňeltmäge gönükdirilendir. Şol ýurtlaryň halklary bilen türkmen halkyny medeni we ruhy gymmatlyklaryň umumylygy, asyrlaryň jümmüşinden uzap gelýän dostluk we özara goldaw bermek däpleri birleşdirýär.
Täze taryhy eýýamyň Lideri
Türkmenistanyň täze taryhyna bu ýyl ýurdumyzyň saýlan döredijilik ýoly bilen ynamly ädýän gadamlarynyň nyşany hökmünde möhüm döwür bolup ýazylar. Täze eýýamda ýetilen sepgitler hem-de uly üstünlikler hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady we alyp barýan işleri bilen berk baglanyşyklydyr. Milli Liderimiziň amala aşyrýan täzeçil, öňdengörüjilikli syýasaty Diýarymyzyň abraýyny halkara giňişlikde has-da belende galdyryp, döwletimiziň we jemgyýetimiziň depginli ösüşini şertlendirýär.
Diýarymyzyň hemme durmuş ulgamlaryny öz içine alýan düýpli özgertmeleriň we giň gerimli maksatnamalaryň üstünlikli amala aşyrylmagy döwlet Baştutanymyzyň zehininiň, maksada okgunlylyk, strategik we ylmy taýdan pikirlenmek, öňdengörüjilik ýaly belent şahsy häsiýetleriniň aýdyň subutnamasydyr. Soňky ýyllarda Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyz öz ösüşinde uly öňegidişlik gazandy. Muňa milli Liderimiziň başlangyjy bilen amala aşyrylýan özgertmeleriň berk hukuk binýadyny döretmek, milli kanunçylygy kämilleşdirmek, jemgyýetimizde hakyky halk häkimiýetlilik ýörelgelerini pugtalandyrmak boýunça alnyp barylýan anyk işler ýardam etdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow amala aşyrýan konstitusion özgertmeleriniň täze tapgyrynyň netijesinde, iki palataly parlament — Türkmenistanyň Milli Geňeşi döredilip, onuň düzümine Halk Maslahaty we Mejlis girizildi. Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy toýlanylýan şu ýylyň mart aýynda Halk Maslahatynyň agzalarynyň saýlawy bolup geçdi. Bu bolsa ýurdumyzda demokratik özgertmeleriň yzygiderli dowam edýändigini subut edýär.
Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen wekilçilikli we kanun çykaryjy edaranyň iki palataly düzüminiň döredilmegi milli parlamentiň taryhynda täze eýýamy açdy hem-de Watanymyzyň taryhyna şanly waka bolup girdi. Arkadag Prezidentimiziň Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlyklygyna saýlanylmagy türkmenistanlylaryň öz halkynyň bagty we abadançylygy barada edýän aladasyny döwlet syýasatynyň esasy ugry hökmünde yglan eden milli Lideriniň daşynda jebisleşmeginiň aýdyň subutnamasy boldy.
Şunuň bilen birlikde, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan işlenilip düzülen we amala aşyrylýan toplumlaýyn, ylmy esasly özgertmeler strategiýasy halkymyzy durmuş taýdan ösdürmäge gönükdirilendir. Ýurdumyzyň ägirt uly kuwwatyndan netijeli peýdalanmakda durnukly ösüşiň ykdysady we durmuş şertleriniň ýakyn özara baglanyşygyny gazanmak möhüm ugur bolup durýar.
Milli Liderimiz Watanymyzy dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply, ýokary hilli önüm öndürýän kuwwatly senagat ulgamy bolan döwlete öwürmegi maksat edinip, sanly ulgama geçmegi, ugurdaş ylymlaryň öňdebaryjy gazananlaryny we täzeçil tehnologiýalary iş ýüzünde ornaşdyrmagy ilkinji nobatdaky meseleleriň hatarynda kesgitledi. Milli ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak hereket edýän pudaklary täzelemäge hem-de özüni ödeýän, hususan-da, elektron senagaty pudagyny döretmäge, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ýerini tutýan önümleriň önümçiligini artdyrmaga, ýurdumyzyň eksport kuwwatyny netijeli ulanmaga giň mümkinçilikleri açýar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow oba hojalygynda giň gerimli özgertmelere badalga berip, bu wajyp ulgamda düýpli özgertmeleri, şol sanda ýurdumyzyň azyk howpsuzlygyny üpjün etmegi gazandy. Bu ýerde milli Liderimiziň halal zähmet çekýän we bol hasyl alýan kärendeçilere ýerleri uzak möhletleýin kärendä bermek baradaky çözgüdi aýratyn möhüm ähmiýete eýedir.
Oba hojalyk toplumynda amala aşyrylýan toplumlaýyn özgertmeler pudagy tehniki taýdan täzelemäge, onuň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmaga gönükdirilendir. Şunuň bilen birlikde, olar oba zähmetkeşleriniň durmuş şertleriniň we abadançylygynyň ýokarlandyrylmagy, obalarda degişli döwrebap düzümleriň döredilmegi bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr.
Milli Liderimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda bazar ykdysadyýetiniň durmuş ugurly görnüşi kemala getirildi, telekeçilik işini netijeli alyp barmak üçin zerur şertler döredildi, halk hojalygynyň dürli pudaklarynda üstünlikli iş alyp barýan kiçi we orta telekeçilige maksatlaýyn goldaw üpjün edildi.
Tutuş dünýäde koronawirus pandemiýasy bilen bagly çökgünlik ýagdaýynyň emele gelendigine garamazdan, milli ykdysadyýetimiziň batly depginler bilen ösmegi ýurdumyzyň üstünliginiň aýdyň nyşanydyr. Muny jemi içerki önümiň durnukly ösüşi subut edýär. Bularyň hemmesi kabul edilen durmuş maksatnamalaryny üstünlikli amala aşyrmaga, bu ulgama maýa goýumy yzygiderli artdyrmaga mümkinçilik berýär.
Milli Liderimiziň taýsyz tagallalary netijesinde şäherlerimiziň we obalarymyzyň durky batly depginler bilen täzelenýär. Ýaşaýyş jaý gurluşygy öň görülmedik giň gerime eýe boldy. Ak mermerli paýtagtymyz gün-günden gözelleşýär. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda geçýän bu ýylda sebitiň hem-de tutuş dünýäniň ýaşamak üçin iň amatly we owadan şäherleriniň biri bolan Aşgabadyň ajaýyp binagärlik toplumynyň üsti dürli maksatly täze desgalar bilen ýetirildi. Şolaryň hatarynda “Türkmenbaşy” döwlet täjirçilik bankynyň hem-de “Senagat” paýdarlar täjirçilik bankynyň edara binalary, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Diwanynyň binasy, Maslahatlar merkezi we Kabul ediş merkezi, Halkara ahalteke atçylyk hem-de Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýalarynyň merkezi, Çoganly ýaşaýyş toplumynda 140 sany iki gatly ýaşaýyş jaýlaryny öz içine alýan toplum bar.
Diýarymyzyň welaýatlaryny batly depginler bilen ösdürmek hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň amala aşyrýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir we bu ulgamda uly üstünlikler gazanylýar. Kabul edilen maksatnamalaryň netijesinde ýurdumyzyň welaýatlarynda durmuş-ykdysady düzümler täzelenilýär, ýaşaýyş jaýlary, önümçilik we beýleki desgalar gurlup ulanylmaga berilýär.
Ine, ýakynda Lebap welaýatynda döwlet Baştutanymyzyň gatnaşmagynda Kerki şäherinde Halkara howa menziliniň we Türkmenabat şäherinde “Türkmeniň ak öýi” binasynyň açylyş dabaralary geçirildi. Farap şäherinde Çagalar medeni-dynç alyş merkeziniň ulanylmaga berilmegi ýurdumyzyň gündogar sebitiniň çagalaryna ajaýyp sowgat boldy.
Ýakyn geljekde ýurdumyzda ýene-de täze binagärlik açylyşlary bolup geçer. “Şäher içinde şäher” ýörelgesi boýunça taslanan “Aşgabat-siti” muňa aýdyň mysaldyr. Mälim bolşy ýaly, bu uly taslama milli Liderimiz tarapyndan Aşgabadyň şanly 140 ýyllygy toýlanylýan günde — 25-nji maýda badalga berildi. Şeýlelikde, ýakyn ýyllarda paýtagtymyzyň demirgazyk böleginde köpugurly toplum bina ediler. Şol ýerde smart tehnologiýalar hem-de dünýä şähergurluşyk, binagärlik we inžener-tehniki pikiriniň iň kämil hem-de öňdebaryjy nusgalary öz beýanyny tapar.
Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygy, şeýle hem onuň “akylly» şäher ýörelgesi esasynda bina edilmegi munuň nobatdaky subutnamasydyr. Şu we beýleki giň möçberli taslamalaryň başyny başlaýjy we ruhlandyryjy hormatly Prezidentimiz döwletimiziň hem-de jemgyýetimiziň durmuşynyň ähli ugurlaryna täzeçil tehnologiýalaryň işjeň ornaşdyrylmagyny baş wezipe hökmünde kesgitledi. Munuň özi Watanymyzyň ösüşiň belentliklerine çykmagyny şertlendirýär. Bu ugurda wajyp wezipeleri çözmekde milletiň aň-paýhas kuwwatynyň artdyrylmagyna, onuň netijeli herekete girizilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Şunda ylym-bilim ulgamlaryna aýratyn orun degişlidir. Şu maksat bilen, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ylym-bilim ulgamyny onuň ähli düzümleri bilen bilelikde düýpli döwrebaplaşdyrmagy öňe sürdi.
Şonuň netijesinde, türkmen ylmy öz ösüşinde kuwwatly itergä eýe boldy. Ýokary we orta bilim ulgamyny hil taýdan täze derejä çykarmak boýunça maksatnamalaýyn çäreleri durmuşa geçirmek bilen bir hatarda, mekdebe çenli bilim ulgamy kämilleşdirilýär. Şeýlelikde, ýurdumyzda ýaş nesilleriň sazlaşykly ösüşi, öz zehinlerini we ukyplaryny doly açyp görkezmegi üçin ähli zerur şertleri bolan amatly gurşaw döredilýär, köptaraply ýokary hünärli işgärler taýýarlanylýar.
Ynsan saglygyny goramak milli Liderimiziň yglan eden ýörelgeleriniň esasylarynyň biridir. Bu gün Türkmenistanda adamlar häzirki zaman talaplaryna we halkara ölçeglere laýyk derejedäki lukmançylyk hyzmatlary bilen üpjün edildi. Saglygy goraýyş ulgamynyň edaralarynyň gerimi giňelýär, maddy-enjamlaýyn binýady döwrebaplaşdyrylýar we daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklar ösdürilýär. Hassahanalar we saglyk öýleri dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň ýörite enjamlary bilen üpjün edilýär. Keselleriň öňüni almak, anyklamak we olary bejermek boýunça täzeçil usullar, ugurdaş ylym we tehnologiýa babatda dünýäniň öňdebaryjy gazananlary önümçilige işjeň ornaşdyrylýar.
Eneligi we çagalygy goramak, ýurdumyzyň ýaş raýatlarynyň saglygyny berkitmek meseleleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň hemişe üns merkezinde saklanýar. Şu aýda milli Liderimiz degişli Karara gol çekdi. Oňa laýyklykda, Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda enäniň we çaganyň saglygyny goramak boýunça “Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek” atly Milli strategiýasy tassyklanyldy. Ony durmuşa geçirmek boýunça çäreleriň meýilnamasy tassyklanyldy we degişli Pudagara utgaşdyryjy topar döredildi hem-de onuň düzümi tassyklanyldy.
Häzirki döwürde Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyz, hakykatdan-da, bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edildi. Aýratyn durmuş goldawyna mätäç çagalara yzygiderli üns berilýär. Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmegi döwlet Baştutanymyzyň ösüp barýan ýaş nesiller hakynda edýän atalyk aladasynyň aýdyň netijesidir. Ministrler Kabinetiniň 29-njy martda geçirilen mejlisinde milli Liderimiz degişli Karara gol çekip, pederlerimiziň ynsanperwerlik ýörelgeleriniň durmuşa geçirilmegine mümkinçilik döretdi. Ol Türkmenistanyň döwlet syýasatynda mynasyp dowam etdirilýär. Mejlisiň karary bilen bu gazna Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy.
Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Watanymyzyň durmuş-ykdysady kuwwaty hem-de geljegi, jemgyýetiň sagdynlygy we abadançylygy ýaş nesilleriň beden, ruhy taýdan sazlaşykly ösüşi bilen berk baglanyşyklydyr. Hut şonuň üçin-de köpçülikleýin bedenterbiýe we sport hereketiniň höweslendirilmegi, oňa ähli halkyň, ilkinji nobatda bolsa, ýaşlaryň çekilmegi bilen baglanyşykly meseleler hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň üns merkezinde durýar.
Sagdyn durmuş ýörelgelerine ygrarly we ony giňden wagyz ediji döwlet Baştutanymyz bu ugurda watandaşlarymyza nusgalyk görelde görkezýär. Şu ýyl hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Bütindünýä saglyk güni mynasybetli, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygyna we Bütindünýä welosiped gününe bagyşlanan ekologiýa çäresiniň — köpçülikleýin welosipedli ýörişiň öň başynda boldy. Döwlet Baştutanymyzyň şahsy göreldesinden ruhlanan halkymyz bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmagy esasy endigine öwürdi. Oňa ýaşlar bilen bir hatarda, ýaşuly nesliň wekilleri hem gatnaşýarlar.
Şunuň bilen birlikde, milli Liderimiz ýokary derejeli sportuň ösdürilmegine, onuň üçin amatly şertleri we mümkinçilikleri döretmäge hemişe üns berýär. Türkmen türgenleri abraýly halkara ýaryşlarda yzygiderli çykyş edip, uly üstünlikler gazanýarlar hem-de baýrakly orunlary eýeläp, medallara, şol sanda altyn medallara mynasyp bolýarlar. Bu döwlet Baştutanymyzyň Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzy sport ülkesine öwürmek boýunça edýän taýsyz tagallalarynyň gönüden-göni netijesidir.
Medeniýet ulgamynda “Medeniýet halkyň kalbydyr” şygaryny baş ýörelge edinýän hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow halkymyzyň baý medeni-taryhy we ruhy mirasyny, özboluşly däp-dessurlaryny saklamak hem-de dünýäde giňden wagyz etmek meselelerine möhüm ähmiýet berýär.
Şu maksat bilen, döwlet Baştutanymyz her ýylda ýurdumyzyň bir sebitinde Medeniýet hepdeliginiň geçirilmegini öňe sürdi. Şu ýyl bu çäre Lebap welaýatynda boldy. Hepdeligiň maksatnamasyna dürli çäreler, milli medeniýetimiziň we sungatymyzyň köpöwüşginliligini görkezýän çykyşlar, halk senetçiliginiň möhüm ugurlary girizildi. Häzir bu ugurlaryň ösüşine kuwwatly itergi berildi.
Türkmenistan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda özüniň döredijilikli hem-de parahatçylyk söýüjilik kuwwatyny tutuş dünýäde abadançylygyň bähbidine durmuşa geçirmek bilen, oňyn Bitaraplyk we deňhukukly özara bähbitli hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryna esaslanýan daşary syýasaty yzygiderli alyp barýar. Ýurdumyzyň döwletleriň we halklaryň arasyndaky dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmak, halkara guramalaryň çäklerindäki netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmek, umumadamzat ähmiýetli meseleleriň oňyn çözgüdini işläp taýýarlamak boýunça edýän tagallalary ählumumy ykrarnama we dünýä bileleşiginiň goldawyna eýe boldy.
Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň birnäçe Kararnamasy, şol sanda 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakyndaky çözgüdi kabul etmegi munuň aýdyň beýanydyr. Häzir dünýäde emele gelen ýagdaýlaryň we beýleki meseleleriň çäklerinde ýurdumyzyň sebit we ählumumy derejede Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ugrunda eýeleýän işjeň orny şu ýylyň dowamynda bolup geçen wakalarda öz beýanyny tapýar. Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň we Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly ulag, elektroenergetika we aragatnaşyk ulgamlary boýunça birnäçe iri desgalaryň açylyş dabaralary bar. Bu taslamalar türkmen tarapynyň başlangyjy esasynda amala aşyryldy.
Mundan başga-da, onlaýn tertibinde Türkmenistanyň we Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentleriniň duşuşygy boldy. Onuň dowamynda iki goňşy döwletleriň Baştutanlary Hazar deňzindäki “Dostluk” ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama gol çekmek dabarasyna gatnaşdylar.
Şeýle hem milli Liderimiz Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ХIV sammitine gatnaşdy. Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň sanly ulgam arkaly geçirilen resmi däl sammitinde, BMG-niň durnukly ösüş meseleleri boýunça ýokary derejeli ählumumy forumynda, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ylym we tehnologiýalar boýunça ikinji sammitinde çykyş etdi.
Şeýle hem şu ýylda Türkmenistana Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň, Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidentiniň we Gyrgyz Respublikasynyň Prezidentiniň sapar bilen gelendiklerini bellemek gerek.
Daşary ýurtly işewür toparlaryň biziň ýurdumyz bilen netijeli uzakmöhletleýin gatnaşyklary giňeltmäge gyzyklanmalary barha artýar.
Häzirki wagtda Türkmenistan köpçülikleýin habar beriş serişdeleri ulgamynda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirip, halkara maglumat giňişliginde öz ornuny ynamly pugtalandyrýar. Ýurdumyzyň media ulgamynda öňden gelýän hyzmatdaşlarynyň biri hem – “Mir” döwletara teleradiokompaniýasydyr. Köpýyllyk netijeli hyzmatdaşlyk hem-de millionlarça tomaşaçylary bolan “Mir” ÝGPJ-niň işine berýän goldawy üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu meşhur teleradiokompaniýanyň döşe dakylýan altyn nyşany bilen sylaglanyldy. Bu ýokary sylag “Mir” döwletara teleradiokompaniýasynyň žurnalisti bilen geçirilen duşuşygyň çäklerinde döwlet Baştutanymyza gowşuryldy. Munuň özi Türkmenistanyň ygtybarly we jogapkärli işewür hyzmatdaş hökmündäki abraýynyň belende galmagynyň hem-de hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän “Açyk gapylar” we giň halkara hyzmatdaşlyk syýasatynyň iş ýüzünde oňyn netije berýändiginiň aýdyň beýanydyr.
Watana bolan söýgi, onuň ajaýyp geljegine ynam öz ýurduny we halkyny oňyn özgertmeleriň, abadançylygyň, rowaçlygyň ýoly bilen öňe alyp barýan milli Liderimiziň başlangyçlarynyň üstüni ýetirýär. Şunuň ýaly maksada okgunly hereket täze ösüşe we kuwwata eýe bolup, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň batly gadamlarynda hem-de uly üstünliklerinde öz beýanyny tapýar.
Döwlet Baştutanymyz Lebap welaýatyndaky dabaralara gatnaşdy
Lebap welaýatynda iş saparynda bolýan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şu gün Kerki şäherinde Halkara howa menziliniň hem-de Türkmenabatda “Türkmeniň ak öýi” binasynyň açylmagy mynasybetli dabara gatnaşdy. Bu ýerde ýurdumyzyň gündogar sebitinde geçirilýän Medeniýet hepdeligine bagyşlanan konsert hem boldy.
Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna beslenen ýylda täze howa menziliniň ulanylmaga berilmegi yklymyň iri ulag-logistika merkezi, Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän esasy halka hökmünde Watanymyzyň eýeleýän ýörelgesini berkitmek boýunça döwlet Baştutanymyzyň toplumlaýyn strategiýasyny durmuşa geçirmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädimdir.
Amyderýanyň kenarynda ýerleşýän Kerki şäheri Lebap welaýatynyň we tutuş ýurdumyzyň senagat hem ulag düzümleriniň işjeň kemala gelýän merkezleriniň biridir. Gadymy döwürlerden bäri Türkmenistany Gündogar bilen Günbataryň, Demirgazyk bilen Günortanyň söwda hem-de medeni ýollaryny baglanyşdyran “ýedi ýoluň çatrygy” diýip atlandyrypdyrlar. Ýurdumyzyň çäklerinden adamzat siwilizasiýasynyň ösüşinde ägirt uly orun eýelän Beýik Ýüpek ýoly geçipdir. Şoňa görä-de, döwrebap transkontinental ýollaryň çatrygynda ýerleşen Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan häzir ady rowaýata öwrülen bu ýoly täze görnüşde gaýtadan dikeldýär.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň dünýä jemgyýetçiliginiň ykraryna we goldawyna eýe bolýan netijeli başlangyçlary sebit we ählumumy derejede abadançylygyň we durnukly ösüşiň bähbitlerine kybap gelýän özara bähbitli söwda-ykdysady gatnaşyklary artdyrmak ugrunda ýurdumyzyň örän uly ulag-üstaşyr kuwwatyny amala aşyrmaga gönükdirilendir.
Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda halkara ölçeglere laýyk gelýän, ulag ulgamynyň ähli ugurlaryny öz içine alýan ugurdaş multimodal düzümler döredilýär. Şeýle hem raýat awiasiýasynyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň kämilleşdirilmegine uly ähmiýet berlip, iň täze uçarlar we dikuçarlar satyn alynýar, ýokary derejeli işgärler taýýarlanylýar, ozalky bar bolan howa menzilleri döwrebaplaşdyrylýar hem-de täzeleri gurulýar. 2010-njy we 2018-nji ýyllarda Türkmenbaşy we Türkmenabat şäherlerinde Halkara howa menzilleri ulanylmaga berildi. 2016-njy ýylda bolsa Aşgabadyň Halkara howa menziliniň täze toplumynyň açylyş dabarasy boldy. Ine, ýene-de bir döwrebap howa menzili guruldy. Bu bolsa howa arkaly ýük we ýolagçy gatnawlaryny has-da işjeňleşdirmäge ýardam berer.
Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy boýunça döwrebap ulag-logistika merkezleriniň gurulmagy örän baý tebigy serişdelere eýe bolan, geografiýa taýdan amatly ýerleşýän Türkmenistanyň ykdysady kuwwatyndan has netijeli peýdalanmaga giň mümkinçilikleri döredýär.
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli dabaralar
Şu gün paýtagtymyzda we tutuş ýurdumyzda Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli guralan hem-de Türkmenistanda ösüp gelýän nesliň hemmetaraplaýyn alada bilen gurşalyp alnandygyny aýdyň görkezýän baýramçylyk çäreleri geçirildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyçlary netijesinde, häzirki döwürde bu senä bagyşlanan dabaralar ýurdumyzda hil taýdan täze many-mazmun bilen baýlaşdyryldy. Ýurdumyz çagalaryň bähbitlerini we hukuklaryny goramak işinde dünýä bileleşigi bilen raýdaşlyk bildirip, bu ulgamda öňde goýlan möhüm wezipeleri çözmäge örän jogapkärli çemeleşýär.
Ýaş raýatlaryň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek, olaryň saglygyny berkitmek, ýokary hilli bilim almaklary üçin mümkinçilikleri döretmek milli Liderimiziň baştutanlygynda yzygiderli durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi. Şunda aýratyn durmuş goldawyna mätäç bolan çagalara uly üns berilýär. Bu babatda Aşgabat şäherindäki Sagaldyş okuw-terbiýeçilik toplumyny anyk mysal hökmünde görkezmek bolar. Şu gün onda terbiýelenýänlere Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan baýramçylyk sowgatlary gowşuryldy. Ynsanperwerlik çäresine bu gaznanyň, ýurdumyzyň Saglygy goraýyş we derman senagaty, Bilim ministrlikleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary we wekilleri, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekili gatnaşdylar.
Çäräniň barşynda nygtalyşy ýaly, biziň Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyz, hakykatdan hem, bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edildi. Munuň özi ýaş nesil barada atalyk aladasyny edýän milli Liderimiziň asylly işleriniň aýdyň netijesidir. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy boýunça ýurdumyzyň welaýatlarynda hem döwrebap toplumlar guruldy we hereket edýär.
Soňra dabaralar paýtagtymyzdaky Döwletliler köşgünde dowam etdi. Şanly waka mynasybetli bu ýerde terbiýelenýänler aýdym-sazly çykyşlary taýýarladylar. Olar şol çykyşlarda döwlet Baştutanymyza ýaş nesliň sazlaşykly ösmegi üçin döredilýän ajaýyp şertler üçin çäksiz hoşallygy beýan etdiler, mähriban topragymyzda höküm sürýän parahatçylygy hem-de rowaçlygy wasp etdiler. Hormatly Prezidentimiziň hem-de Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň adyndan Döwletliler köşgündäki çagalara sowgatlar gowşuryldy.
Şu gün paýtagtymyzyň Büzmeýin etrabynda ýerleşýän ugurdaş mekdep-internatda hem baýramçylyk çäresi geçirildi. Çagalar Arkadag Prezidentimize atalyk aladasy hem-de bagtyýar durmuş babatda döredilýän ähli şertler üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan olara ýörite sowgatlaryň gowşurylmagy mekdep-internatda terbiýelenýänler üçin şatlykly we ýatdan çykmajak pursatlar boldy.
Şu gün Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli, şeýle dabaralar ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda hem geçirildi. Munuň özi Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň durmuş ugurlydygynyň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi. Şol syýasat bolsa mähriban halkymyzyň köpasyrlyk ruhy gymmatlyklaryna esaslanýan deňhukukly jemgyýeti döretmäge gönükdirilendir.
Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Mir” döwletara teleradiokompaniýasynyň žurnalisti bilen söhbetdeşligi
Şu ýyl bellenilýän şanly sene — Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň 30 ýyllygy mynasybetli hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow «Mir» döwletara teleradiokompaniýasynyň žurnalisti bilen söhbetdeş boldy.
— Hormatly jenap Prezident! Biziň bilen söhbetdeş bolmaga razylyk berendigiňiz üçin Size hoşallyk bildirmäge rugsat ediň! Siziň pikiriňizçe, Garaşsyzlyk türkmen halky üçin nämäni aňladýar?
— Sizi myhmansöýer Türkmenistanda görýändigime şatdyryn. Garaşsyzlygyň ähmiýeti barada aýdylanda, oňa soňky bir asyra golaý döwrüň içinde ýurdumyzyň taryhy ösüşi nukdaýnazaryndan garamagy teklip edýärin. Şu pikirden ugur almak bilen, men Türkmenistanyň öz Garaşsyzlygyna eýe bolmagynyň onuň gadymy taryhynyň dowamat bolandygyna ynanýaryn.
Türkmenler, aslynda, döwlet gurujy halkdyr. Olar irki orta asyr döwründen başlap, birnäçe ýüzýyllyklaryň dowamynda Merkezi we Günorta Aziýada, Ýakyn hem-de Orta Gündogarda birnäçe döwletleri döredip, olary kemala getirdiler. Munuň şeýledigine köp sanly maglumatlar we resminamalar şaýatlyk edýär. Şonuň üçin men 1991-nji ýyl şanly ýyllaryň biri diýilse, dogry bolar diýip pikir edýärin. Çünki şol ýyldan başlap, türkmen halky garaşsyz ösüşiniň ýoluna gaýdyp geldi. Biziň halkymyz gaýtadan içerki daýanç sütünine eýe bolup, döwlet Garaşsyzlygynyň şertlerinde öz durmuşynyň many-mazmunyna we taryhy geljegine göz ýetirdi.
Biz, hakykatdan-da, öz döwletimiziň durmuşy, geljekki nesilleriň ykbaly we geljegi üçin jogapkärçiligimiziň örän uludygyny duýduk. Bu ýagdaý bolsa, meniň pikirimçe, Türkmenistanyň köp milletli halkynyň iň gowy häsiýetlerini — watansöýüjilik, öz mertebesini saklamak, zähmetsöýerlik, ynsanperwerlik, ata-babalarymyzy hatyralamak, hoşniýetlilik, kömek goluny uzatmak häsiýetlerini açyp görkezdi. Bularyň hemmesi bize Garaşsyzlyga eýe bolan döwrümizde ilkinji ýyllary diňe kynçylyksyz geçmäge däl-de, eýsem, durnukly syýasy, ykdysady we durmuş taýdan ösmäge ýardam etdi.
Biziň Konstitusiýamyzda nygtalyşy ýaly, demokratik, hukuk we dünýewi döwlet bolmak bilen, Türkmenistan öz hukuk ulgamyny ösdürmäge, hususan-da, kanunçylyk esaslaryny kämilleşdirmäge uly üns berýär.
Biz döwlet häkimiýetiniň aýdyň hem-de netijeli düzümini gurduk diýip ynamly aýdyp bilerin, onuň esasy şahalary — kanun çykaryjy, ýerine ýetiriji we kazyýet häkimiýetleri bolup, olar sazlaşykly hereket edýärler hem-de biri-biriniň üstüni ýetirýärler.
Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanyň ykdysadyýetini ösdürmäge, onuň dünýäniň ykdysady giňişligine goşulyşmagyna gönükdirilen maksatnamalar amala aşyryldy. Bu gün biz ýurdumyzda täze senagat düzümine esaslanan jemgyýeti döretmegiň ýoly bilen öňe barýarys. Şonuň bilen birlikde, milli ykdysadyýetiň energetika, ulag, aragatnaşyk, obasenagat toplumy, maliýe–bank ulgamy ýaly, beýleki strategik ugurlaryny hem ösdürýäris.
Döwletiň kuwwatly durmuş syýasaty biziň ösüş ýolumyzyň tapawutly aýratynlygyna öwrüldi. Döwlet býujetiniň serişdeleriniň 70 göteriminden gowragy durmuş hajatlaryna, adamlaryň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilýär. Täze ýaşaýyş jaýlary, mekdepler we çagalar baglary, saglygy goraýyş desgalary giň gerim bilen gurulýar. Gurluşyk pudagyna jemi 38 milliard amerikan dollaryndan gowrak maýa goýuldy.
Ýurdumyzda her ýyl zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp haklarynyň möçberi 10 göterim ýokarlandyrylýar.
Ykdysadyýetiň strategik pudagy — ýangyç-energetika toplumy düýpli özgerdildi. Türkmenistandan Hytaýa, Eýrana gaz geçirijiler çekildi. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygy güýçli depgin bilen dowam edýär. Energiýa çig malyndan başga Türkmenistan halkara bazarlara ekologiýa taýdan arassa benzini we dizel ýangyjyny, motor ýaglaryny, suwuklandyrylan gazy hem-de beýleki ýangyç-çalgy serişdelerini, elektrik energiýasyny ugradýar.
Ýurdumyzda kuwwatly dokma senagaty döredildi, onuň önümleri dünýä bazarlarynda üstünlikli bäsleşýär. Azyk howpsuzlygy gazanyldy. Okgunly ylmy-tehnologik ösüş üçin şertler döredildi. Ýeriň ilkinji milli emeli hemrasynyň älem giňişligine çykarylmagy bilen, dünýä ölçeglerine laýyklykda, aragatnaşyk-telekommunikasiýa ulgamyny ýola goýmak üçin uly mümkinçilikler peýda boldy. Ykdysadyýetiň ähli ulgamlaryny giňden sanlylaşdyrmak işi batly depginde dowam edýär.
Türkmenistan jemi içerki önüminiň ösüş depgini boýunça dünýäniň sazlaşykly ösýän döwletleriniň hataryna girýär. Bütindünýä bankynyň maglumatlaryna görä, Türkmenistan dünýäniň ortaça ösen ýurtlaryndan ýokary girdejili döwletleriň hataryna çykdy.
Garaşsyzlyk ýyllarynda jemi içerki önümiň möçberi 8,4 esse ýokarlanyp, ýurdumyzyň ykdysadyýetine esasy maýa goýumlarynyň jemi möçberi 209 milliard amerikan dollaryna golaý boldy. Şol serişdeleriň 66,6 göterimi, ýagny 140 milliard amerikan dollaryna golaýy önümçilik pudagyna gönükdirildi.
Garaşsyzlyk ýyllarynda durmuş we önümçilik maksatly iri desgalaryň 2891-si ulanylmaga berildi.
Bu gün ýangyç-energetika toplumyny nazara almanyňda, ýurdumyzyň jemi içerki önüminde döwlete degişli däl pudagyň paýy 70 göterime ýetdi. Dünýäde emele gelen ýaramaz ýagdaýa garamazdan, 2020-nji ýylyň jemleri boýunça biz jemi içerki önümiň ösüşini 5,9 göterim derejede üpjün etdik.
Döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynda ekologiýa we daşky gurşawy goramak, “ýaşyl» ykdysadyýeti ösdürmek mynasyp orny eýeleýär.
Ýurdumyzda howanyň täsirini ýumşatmak üçin tokaýlary dikeltmek we ýerleriň ulanylyşyny gowulandyrmak boýunça uýgunlaşdyrma çäreleri işjeň ornaşdyrylýar, millionlarça agaç nahallary ekilýär. Soňky 20 ýylyň içinde Diýarymyzda agaç nahallarynyň 90 milliondan gowrak düýbi oturdyldy. Şu ýyl bolsa ýurdumyzda olaryň ýene-de 30 milliondan gowragy ekiler.
Garagumuň jümmüşinde ýurdumyzyň welaýatlaryndan şor zeý suw akabalary bilen akyp gelýän suwlary ýygnamak üçin “Altyn asyr” Türkmen kölüni gurmak boýunça iri möçberli taslama amala aşyrylýar. Ilatyň arassa agyz suwy bilen üpjün edilmegine aýratyn üns berilýär.
2017-nji ýylda Aşgabatda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlary geçirildi. Bu waka türkmen sportunyň ýyl ýazgysyna altyn harplar bilen ýazyldy.
Döwrebap saglygy goraýyş merkezlerini, enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş, anyklaýyş, gaýragoýulmasyz lukmançylyk kömegi hem-de öňdebaryjy lukmançylyk tehnikalary bilen üpjün edilen beýleki edaralary özünde jemleýän milli saglygy goraýyş ulgamy döwrebaplaşdyryldy.
Biz ähli ýerlerde duzy ýodlaşdyrmagy, uny demir bilen baýlaşdyrmagy, ilaty ýokary derejede immunlaşdyrmagy gazandyk. Diýarymyzda drakunkulýoz, poliomielit, gyzylja, gyzamyk we gyzzyrma ýaly keselleriň soňuna çykyldy. Bu gazanylan netijeler BMG-niň derejesinde ykrar edildi, ýurdumyza degişli halkara sylaglar we güwänamalar ençeme gezek gowşuryldy.
Koronawirus pandemiýasyna garşy göreşmegiň şertlerinde lukmançylyk edaralarynyň netijeli işlemegini tiz wagtda ýola goýmagymyz milli saglygy goraýyş ulgamynyň durnukly we netijeli bolup durýandygyna şaýatlyk edýär. Oňa ilaty howply ýokanç kesellerden goramagyň döwlet ulgamynyň ähli beýleki bölümleri hem taýýar bolup çykdy.
Gazanan üstünliklerimiziň hatarynda men hökmany suratda ylym we bilim ulgamyny hem belläp geçerdim. Häzirki döwürde bu ulgam hakyky ösüşlere eýedir. Şeýle hem Garaşsyzlyk şertlerinde halkyň ruhy taýdan işjeň galkynmagynyň, onuň taryhy düşünjeliliginiň, Türkmenistanyň köp milletli medeniýetiniň gülläp ösmeginiň mümkin bolandygy aýdyňdyr. Türkmenistanyň ÝUNESKO bilen netijeli hyzmatdaşlygy amala aşyrylýar.
ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizilen “Gadymy Merw”, “Köneürgenç” hem-de “Nusaýyň Parfiýa galalary” umumydünýä taryhy-medeni ähmiýetine we gymmatyna eýedir.
Häzir ýurdumyzyň ähli ýaşaýjylary etniki gelip çykyşyna garamazdan, özlerini umumy Watanyň aýrylmaz bölegi hökmünde duýýarlar. Biz Türkmenistanyň halkynyň agzybirligine, jemgyýetdäki parahatçylyga we ylalaşyga buýsanmaga haklydyrys. Munuň özi bize geljege ynamly garamaga, demokratik özgertmeleri tapgyrlaýyn geçirmäge, döwlet we jemgyýetçilik durmuşyny kämilleşdirmäge, daşarky gatnaşyklary üstünlikli ösdürmäge mümkinçilik berýär. Şunuň bilen baglylykda, meniň pikirimçe, örän möhüm bir ýagdaýy nygtamak isleýärin: türkmen döwletliligi doňup galan gurluş däldir. Munuň özi biziň döwletimiziň dünýä derejesindäki ösüşleriň häzirki ýagdaýlary hem-de jemgyýetiň anyk islegleri bilen aýakdaş alyp barýan janly, döredijilik işleridir.
Ýakynda, şu ýylyň 28-nji martynda Türkmenistanda Halk Maslahatynyň — türkmen parlamentiniň ýokarky palatasynyň agzalarynyň ilkinji saýlawlary geçirildi. 14-nji aprelde bolsa indi Halk Maslahatyndan we Mejlisden ybarat bolan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň iki palatasynyň ilkinji bilelikdäki maslahaty geçirildi.
Kanun çykaryjy edaranyň iki palataly düzüme geçirilmegi Türkmenistanyň häzirki zaman taryhynda örän möhüm tapgyrlaýyn wakadyr. Bu waka ýurdumyzyň dünýä we milli derejedäki demokratik işleriň binýatlyk ugurlaryna, umumy ykrar edilen ýörelgelere hem-de halkara hukugyň kadalaryna eýermäge pugta ygrarlydygyny görkezdi.
Men Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanda bolup geçen giň gerimli özgertmelere şaýatlyk edýän diňe käbir ýagdaýlary mysal getirdim. Umuman, geçilen ýola baha berip, Türkmenistan üçin bu ýyllar gurmagyň, halkymyzyň ägirt uly mümkinçiligini açmagyň, ýurdumyzy geljekde toplumlaýyn ösdürmäge berk maddy we ruhy binýady döretmegiň döwri boldy diýip, ynamly tassyklap bolar.
Şeýle hem şu ýyl, Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy baýram edilýän ýylynda biziň eziz Diýarymyzyň daşary döwletleriň Baştutanlarynyň gatnaşmagynda Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň VI sammiti, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XV sammiti ýaly möhüm halkara çäreleriň hem-de ýokary derejeli daşary ýurtly myhmanlaryň gatnaşmagynda dürli baýramçylyk çäreleriniň birnäçesiniň geçirilýän ýerine öwrüljekdigini aýtmak isleýärin. Şunuň bilen baglylykda, biziň şu günler belleýän ýene bir wakamyz — Aşgabadyň döredilmeginiň 140 ýyllygy barada aýtman bilmerin.
Biz öz paýtagtymyza buýsanýarys. Ol gysga döwrüň içinde tanalmaz derejede özgerdi. Häzir Aşgabat Aziýanyň iň döwrebap, depginli gurulýan şäherleriniň biridir. Ol döwletimiziň okgunly durmuş-ykdysady, innowasiýa taýdan ösüş, ýaşaýyş-durmuşyň ähli ulgamlaryna dünýäniň öňdebaryjy tejribesini ornaşdyrmak ýoly bilen ynamly öňe barýandygynyň mynasyp derejede aýdyň nyşany bolup durýar.
Şäher gözümiziň alnynda ösýär, gözelleşýär, işlemek we dynç almak üçin oňaýly ýere öwrülýär. Paýtagtymyzy ösdürmegiň hökmany ileri tutulýan ugurlary ony durmuş düzümleri — mekdepler, çagalar baglary, lukmançylyk merkezleri, sport desgalary bilen üpjün etmekden ybaratdyr. Şeýle hem biz şäheriň ekologiýasyna, daşky gurşawyň goralyp saklanylmagyna, seýilgäh zolaklarynyň, seýilbaglaryň giňeldilmegine möhüm ähmiýet berýäris.
Şäheri ösdürmegiň konsepsiýasy onuň taryhy bölegine aýawly garalmagyny, giň gerimli dikeldiş işleriniň geçirilmegini, Aşgabadyň ajaýyp öwüşgininiň saklanylmagyny göz öňünde tutýar.
Ýakynda paýtagtymyzyň täze böleginiň düýbüni tutmak dabarasy geçirildi. Biz ony “Smart siti” diýip atlandyrýarys.
Şundan ugur alyp, Türkmenistanyň halky Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny mynasyp derejede bellär...
Milli Liderimiz “Aşgabat-sitiniň” gurluşygyna badalga berdi hem-de täze ýaşaýyş toplumyny açdy
Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Aşgabat şäheriniň güni we paýtagtymyzyň 140 ýyllyk baýramy mynasybetli paýtagtymyzyň demirgazygynda “Aşgabat-siti” iri ýaşaýyş toplumynyň düýbüni tutmak we iki gatly täze ýaşaýyş jaýlaryny ulanmaga bermek boýunça guralan dabaralara gatnaşdy.
Häzirki döwürde ak mermerli Aşgabat Aziýanyň “merjen şäheri” diýen ykrarnama eýe boldy we dünýäniň iň owadan, ýaşaýyş üçin amatly şertleri özünde jemleýän şäherleriniň birine öwrüldi. Milli Liderimiziň başlangyjy we paýhasly baştutanlygy esasynda paýtagtymyzy ösdürmegiň täzeçil konsepsiýasy üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, adamlara has amatly durmuş şertleriniň döredilmegi Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir.
Şeýle hem şu gün bellenilýän goşa baýramyň hormatyna Aşgabadyň ýollaryna “Hyundai All New Super Aero Сity” kysymly täze awtobuslaryň köp sanlysy we “Toyota Сorolla” kysymly ýeňil taksileriň hem köp sanlysy çykdy. Şu gün şäherara ugurlar boýunça gatnawy ýerine ýetirýän ähli awtobuslar ýolagçylara mugt hyzmat edýär. Munuň özi paýtagtymyzyň ilaty we onuň myhmanlary üçin özboluşly baýramçylyk sowgadyna öwrüldi.
Aşgabat ajaýyp binagärlik çözgütleri bolan täze desgalaryň we kaşaň binalaryň gurulmagy bilen barha gözelleşýär. Şäher düzümi yzygiderli döwrebaplaşdyrylýar. Şonuň netijesinde, aşgabatlylar halkara ölçeglere kybap gelýän amatlyklar we oňyn şertler bilen üpjün edilýär. Soňky ýyllarda paýtagtymyzda etraplar tutuşlygyna döwrebaplaşdyryldy. Täze iri ýaşaýyş toplumlary kemala geldi we durmuş hem-de beýleki maksatly köp sanly desgalar guruldy.
Hormatly Prezidentimiz iri, ähmiýetli gurluşyk taslamalaryny öňe sürmek bilen, olaryň durmuşa geçirilişiniň ähli tapgyrlaryny hemişe üns merkezinde saklaýar. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz özboluşly çözgütleriň durmuşa geçirilmegine, täzeçil, şol sanda sanly tehnologiýalaryň, inženerçilik-tehniki işläp taýýarlamalaryň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berýär. Bu usullar ösýän we öz çägini giňeldýän Aşgabatda giňden ulanylýar.
Şu gün bolsa milli Liderimiziň başlangyjy esasynda işlenip taýýarlanylan ägirt uly, täzeçil mega-taslamanyň durmuşa geçirilmegine badalga berilýär. Bu taslamada dünýä tejribesinde giňden ulanylýan şähergurluşyk çözgütleri we milli binagärlik ýörelgeleri öz beýanyny tapar. “Aşgabat-sitiniň” gurluşygynyň ýokary derejesini üpjün etmek maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň Ministrler Kabinetiniň 24-nji maýda geçirilen giňişleýin mejlisinde gol çeken Kararyna laýyklykda, degişli Pudagara topar döredildi we onuň düzümi tassyklanyldy.
Ir säher bilen şäheriň demirgazyk künjeginde bina ediljek täze toplumyň düýbüni tutmak dabarasynyň geçiriljek ýerinde baýramçylyga mahsus ýagdaý emele geldi. Bu ýere Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň, pudaklaýyn düzümleriň, paýtagtymyzyň häkimlikleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary ýygnandylar.
Hemmeler uly ruhubelentlik, şatlyk-şowhun bilen hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy garşyladylar.
Şanly waka mynasybetli sungat ussatlary baýramçylyga mahsus döredijilik sowgatlaryny taýýarladylar. Olaryň aýdym-sazly çykyşlarynda, joşgunly tanslarynda sazlaşykly ösüş ýoluna düşen mähriban Watanymyzyň, ak mermerli paýtagtymyzyň, agzybir halkymyzyň bitirýän işleriniň we Gahryman Arkadagymyzyň dünýä nusgalyk ýörelgeleriniň waspy ýetirildi.
Soňra döwlet Baştutanymyz bu ýerde oturdylan “Türkmeniň ak öýi” binasyna bardy. Hormatly Prezidentimiz ýygnananlara ýüzlenip, ilki bilen hemmeleri, watandaşlarymyzy her bir türkmenistanlynyň buýsanjyna we göz-guwanjyna öwrülen ak mermerli paýtagtymyz Aşgabadyň güni, şeýle-de onuň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy bilen gutlap, onuň uly dabaralara beslenip, giňden bellenilip geçilýändigini aýtdy. 2013-nji ýylda döredilen bu baýram her ýyl täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylyp, milli senenamamyzda möhüm orun eýeleýär.
Her bir şanly senä gabatlap, berkarar döwletimizde dürli maksatly täze desgalary we binalary dabaraly ýagdaýda açyp, ulanmaga bermek hem-de Garaşsyzlyk eýýamynyň ruhuna laýyk gelýän döwrebap gurluşyklaryň, şol sanda obalaryňdyr şäherçeleriň, tutuş şäherleriň düýbüni tutmak we gurmak Türkmenistanda asylly däbe öwrüldi.
Biz şu gün hem paýtagtymyzyň demirgazyk böleginde guruljak ajaýyp binalar we desgalar toplumynyň binýadyny goýýarys diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Umumy meýdany 744 gektar bolan bu ägirt uly toplumy «şäheriň içindäki şäher» diýip atlandyrmak bolar. Çünki ol dürli maksatly binalaryňdyr desgalaryň 240-dan gowragyny öz içine alyp, ýaşamak we dynç almak üçin ähli zerurlyklary üpjün edilen tutuş şäher düzümini emele getirer.
Bu ýerde etrap häkimliginiňdir beýleki edara binalarynyň we durmuş ulgamyna degişli desgalaryň köp sanlysy gurlar. Düýpli maýa goýum serişdeleriniň hasabyna 1200 orunlyk dört sany çagalar bagy, 3000 orunlyk umumybilim berýän dört sany orta mekdep, Medeniýet öýi hem-de 5000 orunlyk stadionly sport toplumy bina ediler.
Şeýle hem bu ýerde Türkmen milli konserwatoriýasynyň we ýöriteleşdirilen sazçylyk mekdebiniň täze, döwrebap binalaryny, köpugurly hassahanany, iki sany Saglyk öýüni, şonça-da söwda-dynç alyş merkezini, dükanlardyr naharhanalary, toý mekanyny, köp gatly awtoduralgalaryň dördüsini, «Türkmenbaşy» we «Halkbank» döwlet täjirçilik banklarynyň şahamçalaryny gurmak göz öňünde tutulýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.
Täze dörediljek şäherde biziň yglan eden «Döwlet adam üçindir!» diýen syýasatymyzdan ugur alnyp, has oňaýly we otaglarynyň ýerleşişi gowulandyrylan ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygyna aýratyn ähmiýet berler. Bu ýerde kaşaň, şol sanda has belent, ýagny 12 — 35 gatly, 107 müňden gowrak ilata niýetlenen, 17 müň 836 öýli, sekiz görnüşli 180 sany ýaşaýyş jaýyny gurmak meýilleşdirilýär diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.
Bu ýaşaýyş toplumynyň esasy girelgesi aýlawly köpri görnüşinde bolar. Ol demirden gurnalan ak öý şekili bilen halkymyzyň myhmansöýerliginiň hem-de dost-dogan üçin gapysynyň hemişe açyklygynyň nyşanyna öwrüler.
Bulardan başga-da, çagalar döredijilik merkeziniň, seýilgähiň, düzümleýin ýol-ulag ulgamynyň desgalarynyň, jemagat hojalygyna degişli binalaryňdyr inžener-kommunikasiýa ulgamlarynyň içindäki ýollaryň gurluşygy göz öňünde tutulýar. Şeýlelikde, ýakyn ýyllarda bu ýerde «Aşgabat-siti» diýlip atlandyrylýan tutuş döwrebap şäher peýda bolar diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.
Döwlet Baştutanymyz “Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021—2025-nji
ýyllar üçin Milli maksatnamany tassyklamak hakynda” Karara gol çekdi
Döwlet Baştutanymyz “Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnamany tassyklamak hakynda” Karara gol çekdi. Maksatnamanyň hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryndan ugur alnyp hem-de adamlaryň saglygyny goramak, keselleriň öňüni almak, ilatymyzyň saglygyny goramak babatda düşünjelerini artdyrmak hem-de her bir adamda öz saglygyny gorap saklamak we berkitmek üçin şahsy jogapkärçiligi ýokarlandyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi tarapyndan ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň gatnaşmagynda işlenip taýýarlanyldy.
Halkyň saglygyny gorap saklamak, ýurduň durnukly ykdysady ösüşiniň esaslaryny döretmek, ilatyň ýokary durmuş derejesini gazanmak, milletiň genofonduny pugtalandyrmak we ösdürmek, döwletiň içeri syýasatynyň esasy wezipesi hökmünde ilatyň sagdyn, işjeň hem-de döredijilik durmuşyny kepillendirmek, lukmanlaryň immunologiýa baradaky bilimlerini has-da ösdürmek, immun ulgamynyň işleýiş ýagdaýyna baha bermegiň esasy ölçegleri baradaky bilimleri girizmek we beýleki kadalar Milli maksatnamanyň esasy maksady we wezipeleri bolup durýar.
Bu maksatnamanyň amala aşyrylmagy netijesinde, keselleriň öňüni almak, anyklamak hem-de bejermek boýunça innowasion tehnologiýalara esaslanýan çäreler durmuşa geçiriler.
Uruş weteranlaryna, şeýle hem uruşda wepat bolan esgerleriň ýanýoldaşlaryna Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan sowgatlar dabaraly ýagdaýda gowşurylar
1941 — 1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşuna gatnaşyjylaryň söweşlerde görkezen deňsiz-taýsyz gahrymançylygyny hem-de uruş ýyllarynda tylda zähmet çeken ak saçly enelerimiziň görkezen nusgalyk edermenligini hormatlap, olaryň ýaş nesillerimizi watançylyk, gahrymançylyk, mertlik ruhunda terbiýelemekde we halkymyzyň agzybirligini, jebisligini berkitmekde alyp barýan asylly işlerini, ýurdumyzda amala aşyrylýan düýpli özgertmeleri üstünlikli durmuşa geçirmäge goşýan goşantlaryny göz öňünde tutup, şeýle hem Beýik Ýeňşiň 76 ýyllygy mynasybetli, Türkmenistanyň Prezidenti Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, welaýatlaryň, şäherleriň we etraplaryň häkimlikleri 1941 — 1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşunda gazanylan Ýeňşiň 76 ýyllygy mynasybetli, uruş weteranlaryna, şeýle hem uruşda wepat bolan esgerleriň ýanýoldaşlaryna Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan 200 manat möçberde pul sowgadyny hem-de gymmat bahaly sowgatlary dabaraly ýagdaýda gowşurmaga borçly edildi.
Hormatly Prezidentimiz “Iş kesilenleriň mukaddes Gadyr gijesi mynasybetli günäsini geçmek hakynda” Permana gol çekdi
Beýik ata-babalarymyzyň bize wesýet eden rehimdarlyk, ynsanperwerlik ýörelgelerini goldanyp, türkmen jemgyýetiniň hem-de her bir maşgalanyň agzybirligini we bitewüligini has-da pugtalandyrmak maksady bilen, şeýle hem mukaddes Gadyr gijesi mynasybetli, Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedow “Iş kesilenleriň mukaddes Gadyr gijesi mynasybetli günäsini geçmek hakynda” Permana gol çekdi. Günäsi geçilen raýatlar mundan beýläk azatlykdan mahrum etmek görnüşindäki esasy jeza çäresini,
şeýle hem belli bir ýerde ýaşamak borjuny ýüklemek görnüşindäki goşmaça
jeza çäresini çekmekden boşadyldy.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasy
tassyklanyldy
Türkmenistanda adam hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirmegiň, üpjün etmegiň we goramagyň döwlet ulgamyny pugtalandyrmak, şeýle hem adam hukuklary ulgamynda Türkmenistanyň halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmek we ynsanperwer ulgamda halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek boýunça degişli işleri ulgamlaýyn esasda alyp barmak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasy tassyklanyldy.
Ministrliklere, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna, ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralaryna hem-de jemgyýetçilik birleşiklerine şu meýilnamada göz öňünde tutulan çäreleriň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek tabşyryldy.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Milli Geňeşiň iki palatasynyň bilelikdäki birinji mejlisini geçirdi
Şu gün paýtagtymyzda Halk Maslahatynyň Diwanynyň ajaýyp binasynyň açylyş dabarasy boldy hem-de Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň täze palatasynyň birinji çagyrylyşynyň birinji mejlisi geçirildi. Bu çärelere hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gatnaşdy.
Täze dolandyryş-işewürlik merkezi kemala gelýän Aşgabadyň günorta böleginde bina edilen nobatdaky möhüm desganyň ulanylmaga tabşyrylmagy milli senenamamyzyň şanly senesine — Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna bagyşlandy.
Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisi açyp, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalaryna hem-de Mejlisiniň deputatlaryna ýüzlendi. Döwlet Baştutanymyz Halk Maslahatynyň geçen ýylyň sentýabr aýynda geçirilen mejlisiniň taryhy ähmiýetini belledi,
şonda Garaşsyz we hemişelik Bitarap döwletimiziň Esasy Kanunyna Türkmenistanyň Konstitusion topary tarapyndan taýýarlanan üýtgetmeler we goşmaçalar makullandy.
Şol Konstitusion kanunyň taslamasy halkymyz tarapyndan biragyzdan makullandy hem-de Türkmenistanyň Mejlisiniň maslahatynda kabul edildi. Öňe sürlen başlangyçlaryň esasy maksady döwlet häkimiýetiniň kanun çykaryjy edarasynyň işini kämilleşdirmekden hem-de täze taryhy şertlerde kanun çykaryjy häkimiýeti amala aşyrýan täze ulgamy döretmekden ybaratdyr.
Konstitusiýamyza girizilen üýtgetmelere we goşmaçalara laýyklykda, «Türkmenistanyň Milli Geňeşi hakynda» Kanun kabul edildi. Şu Kanuna laýyklykda, ýurdumyzda iki palataly parlament döredilýär. Onuň döredilmegi döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşyny mundan beýläk-de demokratiýalaşdyrmaga, hukuk we dünýewi esaslaryny berkitmäge, häzirki zaman şertlerini üpjün etmäge gönükdirilendir. Bu bolsa häkimiýetiň we halkyň ylalaşykly, ysnyşykly işlemegine, her bir adamyň we ýurdumyzyň sebitleriniň bähbitlerine doly derejede hyzmat eder diýip, milli Liderimiz belledi.
Döwlet Baştutanymyz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň iki palataly ulgamynyň döredilmegi bilen, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň durmuşynda täze tapgyryň başlanýandygyny belledi. Bu tapgyryň esasy manysy ýurdumyzyň döwlet özygtyýarlylygyny we Garaşsyzlygyny mundan beýläk-de berkitmek bilen baglydyr. Berkarar döwletimiziň baky Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny işjeň durmuşa geçirmekden, depginli durmuş-ykdysady ösüşini gazanmakdan, hoşniýetli we ynsanperwer syýasaty amala aşyryp, dünýäniň ösen döwletleriniň derejesine çykarmakdan ybaratdyr.
Mälim bolşy ýaly, iki palataly parlament dünýäniň köp ýurtlarynda üstünlikli hereket edýär. Bu parlamentleriň öz ösüşiniň birnäçe tapgyryny geçendigini bellemek gerek. Şu nukdaýnazardan, ýurdumyzyň kanun çykaryjy edarasyny döwrebap ýagdaýa getirmek üçin milli parlamentde jemgyýetimiziň ähli gatlaklarynyň wekilleriniň bolmagyna amatly şertler döredilmelidir.
Döwlet Baştutanymyz parlamentde häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň çözülmelidigini hem-de kanunlary taýýarlamagyň we ulanmagyň ýagdaýynyň gowulandyrylmalydygyny, kabul edilen milli maksatnamalaryň ýerine ýetirilişine gözegçiligiň güýçlendirilmelidigini belläp, şu maksatlara ýetmekde bilelikde, arkalaşykly işlemegiň ýola goýuljakdygyny nygtady.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow taryhy waka — Türkmenistanyň döwlet gurluşynda täze kanun çykaryjy edaranyň, ýagny Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň döredilendigi barada aýdyp, Halk Maslahatynyň birinji mejlisinde ýolbaşçylary wezipä bellemek hem-de degişli komitetleri döretmek barada kararlaryň kabul edilendigini habar berdi..
Ykdysadyýeti sanly ulgama geçirmek: ýylyň gazananlary hem-de geljek ýyl üçin wezipeler
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow milli ykdysadyýetimiziň maksatnamalaýyn wezipeleri çözmek üçin sanly ulgama geçirilmegini ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitledi. Geçen ýylyň dowamynda ýurdumyzyň sanly ykdysadyýetiň durnukly esaslaryny kemala getirmek, ilkinji nobatda, bu ulgamda hukuk kadalaşdyrylyşyny üpjün etmek boýunça yzygiderli işler amala aşyryldy.
Sanly ykdysadyýete geçilmegi maýa goýum işjeňligini ösdürmäge, döwlet dolandyrylyşynyň öňdebaryjy usullaryny ornaşdyrmaga hem-de täze iş orunlaryny döretmäge, maglumat tehnologiýalaryny ulanmagyň hasabyna ähli pudaklary işiniň netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam eder diýip, döwlet Baştutanymyz belleýär.
AÝF-niň wekilleri iş sapary bilen Türkmenistanda bolýarlar
2017-nji ýylda döredilen Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany garaşsyz edara bolup, adamyň we raýatyň hukuklaryny hem-de azatlyklaryny goramakda bar bolan döwlet serişdeleriniň üstini ýetirýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň instituty döredilende adam hukuklaryny goramak we ilerletmek bilen meşgullanýan, milli edaralaryň derejesini kesgitleýän we işini düzgünleşdirýän Pariž ýörelgelerinden ugur alyndy. Bäş ýyllyk işiniň dowamynda Adalatçynyň diwany tarapyndan adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak ugrunda belli bir işler edildi. Bu işler Adalatçynyň ýyllyk maglumatlarynda beýan edilýär we Türkmenistanyň habar beriş serişdeleriniň üsti bilen halk köpçüligine ýetirilýär.
Adalatçynyň işiniň esasy ugurlarynyň biri hem adam hukuklary babatda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge, halkara standartlaryny öwrenmäge we ornaşdyrmaga, adam hukuklarynyň we azatlyklarynyň goralmagany üpjün etmek boýunça Türkmenistanyň halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegine ýardam etmekden ybaratdyr.
Adalatçynyň diwany adam hukuklary bilen baglanyşykly dürli halkara guramalary, şeýle hem daşary ýurtlardaky adam hukuklaryny goraýan edaralary bilen hyzmatdaşlygy ýola goýdy. Şeýle edaralaryň biri hem Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň Aziýa-Ýuwaş umman forumydyr (AÝF).
Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň Aziýa-Ýuwaş umman forumy (AÝF) sebitiň agza guramalaryň, hyzmatdaşlaryň we beýleki gyzyklanýan taraplaryň arasynda tejribe alyşmaga, bilimleri paýlaşmaga we özara gyzyklanma bildirilýän meseleleri ara alyp maslahatlaşmaga mümkinçilik berýär. AÝF-niň işiniň esasy ugurlarynyň biri Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda (GANHRI) akkreditirlenmek Maksatnamasyna laýyklykda milli hukuk goraýjy edaralaryň mümkinçiliklerine baha bermekden ybaratdyr.
Agzalan edaranyň bilermenleri tarapyndan, Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň sebitleýin edarasynyň, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň wekilleri bilen üç taraplaýyn hyzmatdaşlygyň çäginde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermegi amala aşyrylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek üçin AÝF-niň wekiliýeti 2022-nji ýylyň 4-nji oktýabryndan 14-nji oktýabry aralygynda Türkmenistanda iş saparynda bolar.
Şu gün Adalatçynyň diwanynda wekilýetiň agzalarynyň Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa bilen ilkinji duşuşygy geçirildi.
AÝF-niň ýörite toparynyň sapary Aşgabat şäherinde we ýurduň welaýatlarynda ministrlikleriň we pudak edaralaryň, ýerli häkimiýet edaralaryň we jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri bilen duşuşyklary dowam eder.
Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň Aziýa-Ýuwaş umman forumyň nobatdaky maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 14-15-nji sentýabrynda geçirlen, Milli hukuk goraýjy edaralarynyň (MHGE) Aziýa-Ýuwaş umman forumyň (AÝF) agzalarynyň we synçy hökmünde çagyrlanlaryň 27-nji ýyllyk umumy maslahatyna Türkmenistanyň Adalatçysy we diwanyň wekilleri synçy hökmünde gatnaşdylar.
Forumyň ilkinji gününde, adamyň sagdyn we amatly daşky gurşawa bolan hukuklaryny (ekologiýa we daşky gurşawy goramagy, tebigy resurslaryny tygşytly ulanmagy, tebigy betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini azaltmagy) we howanyň üýtgemegi bilen bagly ýagdaýlarda hukuklaryny öňe sürmek we goramak bilen baglanyşykly mowzuklar hem-de sebitiň beýleki möhüm meseleleri seredildi. Dürli ýurtlaryň Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleri (Ombudsmenler) bu ugurlarda özara gatnaşyklaryň dürli usullary hakynda pikir alyşyp, özleriniň seljermeleri we teklipleri bilen paýlaşdylar, şeýle hem mundan beýläk sebitleýin hyzmatdaşlygy güýçlendirmek babatda we özara goldawyň mümkinçiliklerini öwrendiler.
Geçirilen çäräniň ikinji gününde AÝF-niň geciren işleri baradaky hasabaty diňlenildi, şeýle hem guramaçylyk işler geçirildi, iki sany gatnaşyjy ýurtlaryň (Yrak, Taýland) "A" statusy tassyklanyldy. Forumyň çäklerinde Milli hukuk goraýjy edaralarynyň sebit we halkara derejesinde mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak, gender deňligini öňe sürmek barada hem çykyşlar edildi.
Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň nobatdaky duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 24-nji awgustynda Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny (DÖM) durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň nobatdaky duşuşygy geçirildi. Duşuşyga BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň wekilleri, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekili gatnaşdy.
Duşuşykda Türkmenistanyň ikinji Meýletin milli synyna taýýarlyk işleri, şeýle hem DÖM-iň millileşdirilen görkezijilerini taýýarlamak bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Maslahatda ýurdumyzda DÖM-iň aýratyn görkezijileriniň durmuşa geçirilşi barada maglumatlar we taraplardan degişli teklipler we maslahatlar berildi.
Çäräniň maksady, ýurdumyzda Durnukly Ösüş Maksatlarynyň amala aşyrylyşy boýunça edilen işleri we Türkmenistanyň ikinji Meýletin milli synynyň taýýarlyk işleri bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri "Milli hukuk goraýjy edaralaryň zenanlaryň hukuklaryny goramakda we gender deňligini üpjün etmekde tutýan orny" atly onlaýn maslahata gatnaşdy.
2022-nji ýylyň 29-njy iýulynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri ÝHHG-nyň Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan gurnalan milli hukuk goraýjy edaralaryň (NHRI) zenanlaryň hukuklaryny goramakda we gender deňligini ýokarlandyrmakdaky ornyna bagyşlanan onlaýn okuw maslahata gatnaşdylar.
Duşuşyga Türkmenistanyň Adalatçysy, Moldowanyň Halk Adwokaty (Ombudsmen), Aşgabatdaky ÝHHG merkeziniň başlygynyň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji we şol edaranyň adam ölçegleri bölüminiň müdiri, Türkmenistanyň Adalatçynyň diwanynyň wekilleri we Moldowanyň Halk adwokaty edaranyň bölüm müdirleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda gatnaşyjylar zenanlaryň hukuklaryny goramak we gender deňligi öňe sürmek üçin hukuk gurallary we mehanizmleri, şeýle hem Moldowanyň Halk Adwokatynyň Moldowa Respublikasynda adam hukuklaryny goramak we höweslendirmek, hem-de Milli hukuk goraýjy edaralaryň döwlet edaralary, raýat jemgyýetiniň arasyndaky hyzmatdaşlygy ýaly mowzuklar ara alnyp maslahatlaşdy.
Çäräniň esasy maksady, ÝHHG-a girýän döwletleriň Ombudsmenleriniň edaralary bilen tejribe alyşmak boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça ýörite toparynyň iş duşuşyklary geçirildi
2022-nji ýylyň 26-njy iýulyndan 28-nji iýuly aralygynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak» atly bilelikdäki taslamanyň çäginde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça ýörite toparynyň onlaýn görnüşinde deslapky duşuşygy geçirildi.
Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek topary Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralarynyň bilermenleri hanym Rozlin Nunan, hanym Pip Dargan, jenap Ahmed Şahid we Mongoliýanyň Adam hukuklary boýunça milli toparyň komissary - garaşsyz bilermen hanym Nara Ganbat dagylardan ybarat bolup durýar. Bu çärä BMGÖM-iň Aşgabat şäherindäki we Stambul şäherindäki sebitleýin wekilhanasynyň, BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekilhanasynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Çäräniň birinji gününde, Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek toparyň şu ýylyň oktýabr aýynda geçirilmegi meýilleşdirilýän iş saparynyň guramaçylyk meselelerini ara alyp maslahatlaşmak üçin Türkmenistanyň Adalatçysy bilen onlaýn duşuşyk geçirildi, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri üçin, aýratynlykda hem Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Ýokary kazyýetiniň we Adalat ministrliginiň wekilleri üçin adam hukuklary goraýan edarasynyň mümkinçiliklerine baha berilmeginiň wezipeleri we maksatlary bilen tanyşdyrmak üçin brifing hem geçirildi.
Ertesi gün ýurduň hukuk goraýjy edaralarynyň, ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri, Aşgabat şäher we Ahal welaýat Adwokatlar birleşigi we häkimligiň wekilleri üçin brifingler geçirildi.
Çäräniň üçünji güni, BMG-niň Aşgabatdaky binasynda jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri üçin brifingler hem geçirildi. Geçirilen brifingleriň netijeleri boýunça Türkmenistanyň Adalatçysy bilen jemleýji duşuşygy geçirildi.
Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek we bu baha bermegiň netijesinde işlenip düzüljek Strategiki meýilnama Adalatçynyň diwanyň işiniň mundan beýläk kämilleşmegine özüniň oňyn täsirini ýetirer.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili “Türkmenistanyň kanunçylygynyň Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar hakynda Halkara Paktyň düzgünnamalaryna gabat gelmegini seljermek” atly okuw maslahatyna gatnaşdy
2022-nji ýylyň 21-22-nji iýulynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy (BMGÖM) tarapyndan gurnalan Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyna girýän edaralarynyň wekilleri üçin “Türkmenistanyň kanunçylygynyň Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar hakynda Halkara Paktyň düzgünnamalaryna gabat gelmegini seljermek” atly iki günlik okuw maslahaty geçirildi.
Bu çäre BMGÖM-niň halkara bilermeni Tomas Baranowasyň gatnaşmagynda geçirildi.
Okuw maslahatyň maksady, hereket edýän kanunçylygy seljermek we öňdebaryjy halkara tejribäni göz öňünde tutmak bilen, ony kämilleşdirmek üçin teklipleriň taslamasyny taýýarlamak, şeýle hem Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar hakynda Halkara Pakty durmuşa geçirmekde halkara tejribesini öwrenmekden ybarat boldy.
BMG-niň ýurdumyzdaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary we Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy bilen bilelikde “tegelek stol” geçirildi
2022-nji ýylyň 20-nji iýulynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtýarly wekil – Adalatçynyň BMG-niň ýurdumyzdaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary bilen duşuşygy geçirildi. Bu duşuşyga BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili, BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky Hemişelik wekili, ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky Hemişelik wekili, BMG-niň Ilat Gaznasynyň (ÝUNFPA) wekilhanasynyň başlygy, BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň Türkmenistandaky Maksatnamanyň utgaşdyryjysy dagylar gatnaşdylar.
Çäräniň esasy maksady Durnukly Ösüş Maksatlarynyň global meýilnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde adam hukuklaryny goramak boýunça Adalatçynyň diwany bilen BMG-niň hyzmatdaşlarynyň bilelikdäki alyp barýan işlerini pugtalandyrmak boýunça çäreleri ara alyp maslahatlaşmakdan we utgaşdyrmakdan ybarat boldy.
Duşuşykda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa Adalatçynyň diwanynyň alyp barýan işleri, diwanyň döredilen gününden bäri ýeten sepgitleri we gazanan üstünlikleri, şeýle hem bu edaranyň mundan beýläk hem ösüşiniň we mümkinçilikleriniň pugtalandyrmagynyň geljekki ädimleri barada beýan etdi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili bilen duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 18-nji iýulynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili jenap Rişard Komendanyň arasynda iş duşuşygy geçirildi.
Duşuşygyň maksady bilelikdäki hyzmatdaşlygyň meselelerini, hususan-da, Aziýa-Ýuwaş umman forumy (AÝF) bilen hyzmatdaşlygy, adam hukuklary babatda bilim we Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak boýunça meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar netijeli hyzmatdaşlygyň dowam ediljekdigine ynam bildirdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň maslahatyna gatnaşdy
2022-nji ýylyň 16-njy iýulynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň on dokuzynjy maslahaty geçirildi. Maslahatda möhüm kanunlaryň taslamalarynyň birnäçesine garaldy.
Maslahata Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa çagyrylan wekili hökmünde gatnaşdy.
Maslahatyň gün tertibine laýyklykda, deputatlar "Elektron hökümet hakynda" Türkmenistanyň Kanunyň taslamasyna, "Itçilik we kinologiýa işi hakynda" Türkmenistanyň Kanunyň taslamasyna, “Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler girizmek hakynda” Türkmenistanyň Kanunyň taslamasyna, "Türkmenistanyň Raýat iş ýörediş kodeksine üýtgetme girizmek hakynda", hem-de kanunlaryň taslamalarynyň beýleki birnäçesine garadylar.
Birleşen Milletler Guramasynyň saýlawlary geçirmegiň talaplaryna baha bermek boýunça wekiliýeti bilen Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň duşuşygy geçirildi.
2022-nji ýylyň 11-18-nji iýuly aralygynda Aşgabat şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň saýlawlary geçirmegiň talaplaryna baha bermek boýunça wekiliýetiniň iş sapary dowam edýär.
BMG-niň Syýasy we parahatçylygy gurmak meseleleri boýunça departamentiniň wekili Swetlana Galkinanyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleriniň arasynda duşuşyk geçirildi. Duşuşykda milli saýlaw institutlaryna saýlawlara taýýarlyk görmek we olary talabalaýyk geçirmek boýunça işlerde goldaw bermek, saýlaw işini alyp barmagyň öňdebaryjy tejribeleri bilen tanyşdyrmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Wekiliýet ýurdumyzda saýlaw ulgamynda, esasan hem saýlawlara taýýarlyk we saýlawlaryň geçirilýän döwründe Adalatçynyň diwany tarapyndan alnyp barylýan işler bilen tanyşdyryldy.
Çäräniň maksady ýurdumyzda saýlawlary we sala salşyklary geçirmekde Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ýardam bermegiň mümkinçiliklerini kesgitlemekden ybarat boldy.
Aşgabatda "Türkmenistan we ÝHHG: üstünlikli hyzmatdaşlyga 30 ýyl" atly maslahat geçirildi
2022-nji ýylyň 7-nji iýulynda paýtagtymyzdaky “Ýyldyz” myhmanhanasynda Türkmenistan bilen Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň hyzmatdaşlygynyň 30 ýyllygyna bagyşlanan gibrid görnüşde maslahat geçirildi.
Çäräniň başynda Aşgabatdaky ÝHHG merkeziniň başlygy - ilçi Jon MakGregor, ÝHHG-niň Baş sekretary Helga Şmid, Ministrler Kabinetiniň başlygynyň orunbasary, Türkmenistan Daşary işler ministri Raşid Meredow gutlag sözi bilen çykyş etdiler. Soňra, ýygnaga gatnaşyjylar ÝHHG bilen Türkmenistanyň arasyndaky harby-syýasy, ykdysady, daşky gurşaw we adam ölçegleri boýunça taslamalaryň hyzmatdaşlyk esasynda üstünlikli ýerine ýetirilmegi boýunça ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri hem-de ÝHHG-niň degişli bölümleriniň wekilleri tarapyndan edilen çykyşlary diňlediler.
Bu çärä Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa we Adalatçynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar. Türkmenistanyň Adalatçysy öz çykyşynda ÝHHG-sy Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiligini ýokarlandyrmak üçin işjeň hyzmatdaşlyk edýändigini we Adalatçynyň başlangyçlaryny berk goldaýandygyny belläp geçdi.
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa we Özbegistanyň Oliý Mažlisiniň (Ombudsman) adam hukuklary boýunça ygtyýarlysy Ferýuza Eşmatowa tejribe alyşmak boýunça ikitaraplaýyn duşuşyk geçirdiler
2022-nji ýylyň 1-nji iýulynda Türkmenistanyň we Özbegistanyň Ombudsmenleri Özbegistanyň Adam hukuklary boýunça Oliý Mažlisiniň ygtyýarlysynyň (Ombudsman) sekretariatynyň binasynda duşuşyk geçirdiler. Duşuşykda Ombudsmenler her ýurduň milli adam hukuklary goraýan edaralarynyň işleriniň esasy ugurlary, edaralaryň wezipesi we guramaçylygy barada pikir alyşdylar. Şeýle hem milli adam hukuklary goraýan edaralarynyň döwlet edaralary, raýat jemgyýeti, milli we halkara hyzmatdaşlar bilen gatnaşygy barada pikir maslahatlaşyldy.
Şeýle hem, Özbegistanyň Ombudsmeni Özbegistanyň Oliý Mažlisiniň (Ombudsman) adam hukuklary boýunça ygtyýarlynyň sekretariatynyň Milli adam hukuklary goraýayn edaralarynyň Global Bileleşiginde (GANHRI) akkreditasiýa almak tejribesi bilen paýlaşdy.
Duşuşygyň ahyrynda Ombudsmenler halkara meýdançasynda edaralaryň arasyndaky gatnaşyklary has-da güýçlendirmek isleglerini mälim etdiler we işlerinde üstünlik arzuw etdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa ýüz tutmalar bilen işlemek boýunça Özbegistanyň ýerli edaralarynyň tejribesi bilen tanyşdy
Özbegistana iş saparynyň çäginde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa Özbegistanyň Oliý Mažlisiniň Adam hukuklary boýunça ygtyýarlysynyň (Ombudsmen) sebitleýin edaralaryny döretmek boýunça tejribesi bilen tanyşdy. Hususan-da, 2022-nji ýylyň 29-njy iýunynda Türkmenistanyň Adalatçysy wekiliýetiň düzüminde, Oliý Mäžlisiniň Adam hukuklary boýunça ygtyýarlynyň Samarkand welaýaty boýunça Sebitleýin wekiliniň işiniň guralşy bilen ýerinde tanyşdy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Samarkand welaýatynda bolan sapary wagtynda, Samarkand welaýat Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň Halk kabulhanasynyň ilatynyň kabul edilmegi we olaryň ýüz tutmalaryna seredilmegi boýunça guramaçylyk işi bilen tanyş boldy.
Şeýle hem, Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň ýanyndaky işewür guramalaryň hukuklaryny we kanuny bähbitlerini goramak boýunça ygtyýarlysy (Biznes Ombudsman) bilen umumy duşuşyk geçirildi. Şol duşuşykda wekiliýetiň agzalary birnäçe meseläni ara alyp maslahatlaşdylar we pikir alyşdylar.
Tanyşdyryş saparynyň netijesinde adam hukuklaryny goramak boýunça birnäçe guramanyň işini döretmekde we guramakda Özbegistan Respublikasynyň oňyn tejribesini ulanmak mümkinçiligi döredilendigini bellemek gerek.
Türkmenistanуň Adalatçysy Merkezi Aziýa döwletleriniň Ombudsmenleriniň 1-nji Forumyna gatnaşdy
28-nji iýunda Daşkend şäherinde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa Merkezi Aziýa döwletleriniň Ombudsmenleriniň 1-nji Forumyna gatnaşdy. Forumda Özbegistanyň, Gyrgyzystanyň, Gazagystanyň Ombudsmenleri we Täjigistanyň Ombudsmeniň edarasynyň wekili hem gatnaşdylar.
Foruma gatnaşyjylar Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Ombudsmenleriniň özara gatnaşygy, zenanlaryň, çagalaryň we maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryny goramak ugrundaky tagallalaryň we mümkinçilikleriň jemlenmegi, bu işlerde sanly tehnologiýalary ulanylmagy, azatlykdan mahrum edilen adamlaryň hukuklaryny üpjün etmek meselesini ara alyp maslahatlaşdylar.
Forumda “Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçynyň we Özbegistan Respublikasynyň Oliý Mažlisiniň Adam hukuklary boýunça wekiliniň (Ombudsman) arasynda hyzmatdaşyk hakynda” ikitaraplaýyn Ähtnama gol çekildi.
Forumyň netijesinde Merkezi Aziýa döwletleriniň Ombudsmenleriniň 1-nji Forumynyň Daşkent jarnamasy hem kabul edildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy Forumda çykyş edip, bu halkara çäräniň geçirilmegi, ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk hakynda Ähtnamalara gol çekilmegi we jemleýji resminama hökmünde Daşkent Jarnamasynyň kabul edilmegi Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Ombudsmenleriniň arasyndaky bilelikdäki hyzmatdaşlygyň maksatlaryny we wezipelerini kesgitlemekde özara düşünişmegiň ýokary derejesini görkezýändigini belledi.
Şeýle hem, Türkmenistanyň Adalatçysy Forumyň ikinji sessiýasynda çykyş edip, ýurdumyzda maýyplygy bolan adamlaryň hukuklarynyň üpjün edilişi, olara döredilýän mümkinçilikler we bu ugurda Adalatçynyň diwanynyň alyp barýan işleri barada habar berdi.
Kabul edilen Daşkent jarnamasynyň çäginde Forum her ýyl Merkezi Aziýa ýurtlarynda geçiriler.
"Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 -2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň habar beriş serişdeleriniň erkinligine degişli bentlerini ýerine ýetirmekde goldaw bermek" atly taslamanyň çäklerinde nobatdaky okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 27-28-nji iýunynda "Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň habar beriş serişdeleriniň erkinligine degişli bentlerini ýerine ýetirmekde goldaw bermek" atly taslamanyň çäklerinde Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan gurnalan "Žurnalistlere garşy zorlugyň öňüni almak we olaryň hukuklaryny ilerletmek boýunça halkara ülňüleri we milli tejribeler" atly iki günlük onlaýn okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahatynyň dowamynda halkara bilermenler Daýnýus Radzýawiçýus hem-de Mamuka Andguladze žurnalistleriň goraglylygy we olaryň hukuklary babatda esasy meseleler, halkara tejribeleri we mysallar, şeýle hem milli tejribeler hakynda çykyş etdiler. Bu çäre Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Daşary işler ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Adwokatlar birleşmesiniň, Adalatçynyň diwanynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, ýokary okuw mekdepleriň wekilleriniň hem-de milli köpçülikleýin habar beriş serişdeleriň žurnalistleriniň gatnaşmagynda geçirildi.
Çäräniň maksady "Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň” habar beriş serişdeleriniň erkinligine degişli bentlerini ýerine ýetirilmegini goldamak hem-de öňdebaryjy halkara tejribeleri alyşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň nobatdaky duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 23-nji iýunynda Türkmenistanda Durnukly Ösüş Maksatlaryny (DÖM) durmuşa geçirmek boýunça Iş toparynyň nobatdaky duşuşygy geçirildi. Duşuşyga BMG-niň Türkmenistandaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary we wekilleri, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, Iş toparyň agzalary gatnaşdylar.
Duşuşykda 2022-nji ýylda Türkmenistanyň ilatynyň we ýaşaýyş jaý gorunyň uçdantutma ýazuwyny geçirmek babatda görülýän taýýarlyk işleri, şol sanda bu ugurda ýokary derejeli wekiliýetiň Türkmenistana bolan saparynyň netijeleri hem-de olaryň teklipleriň ýerine ýetirilişi barada maglumat berildi. Ýurdumyzda DÖM-leriň durmuşa geçirilşi, şeýle hem DÖM-leriň Milli maglumatlar binýadynyň işe girizilmegi barada edilen çykyşlar duşuşygyň dowamy boldy.
Çäräniň maksady, ýurdumyzda Durnukly Ösüş Maksatlarynyň amala aşyrylyşy boýunça edilen işleri we Türkmenistanyň ikinji Meýletin Milli Synynyň taýýarlyk işleri bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçynyň diwanynyň işgärleri "Arz-şikaýatlary kabul etmegiň we olara seredilmeginiň ulgamyny Pariž ýörelgelerine we daşary ýurtlaryň oňyn tejribesine laýyklykda kämilleşdirmek" atly maslahatа gatnaşdylar
2022-nji ýylyň 16-17-nji iýunynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional potensialyny ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäginde gibrid görnüşinde iki günlük okuw maslahaty geçirildi. Bu çärä Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa hem-de BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň dowamynda BMGÖM-niň halkara bilermeni jenap Georgiý Tuguşi milli hukuk goraýjy edaralaryň şikaýatlar bilen işlemegiň halkara tejribesine syn berip, milli hukuk goraýjy edaralaryň işini kämilleşdirmegi kadalaşdyrmagyň oňyn guramaçylyk we kanuny taraplary barada teklipler berdi. Taraplar şikaýatlara garamak babatda "Adalatçy hakynda" Türkmenistanyň Kanunynyň degişli düzgünlerini ara alyp maslahatlaşdylar.
Duşuşygyň netijelerini jemläp, bilermen agzalan kanunyň kadalarynyň Pariž ýörelgelerine laýyk gelýändigine we Adalatçynyň diwanyň iş tejribesine hem-de gysga wagtyň içinde gazanan üstünliklerine ýokary baha berip, diwanyň işini mundan beýläk hem ösdürmek bilen bagly birnäçe teklipleri beýan etdi.
Türkmenistanda "Hiç kim unudylmaz" atly BMG-niň Aziýa we Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş meseleleri boýunça Komissiýasynyň (UNESCAP) guraly boýunça okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 9-10-njy iýunynda Türkmenistandaky Birleşen Milletler Guramasynyň Hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasy tarapyndan gurnalan, BMG-niň Aziýa Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş meseleleri boýunça Komissiýasynyň (UNESCAP) “Hiç kim unudylmaz” atly guraly boýunça iki günlük onlaýn okuw maslahaty geçirildi.
Bu okuw maslahatynda ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, Ylymlar akademiýasynyň, Zenanlar birleşiginiň, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň, Statistika baradaky Döwlet komitetiniň, şeýle hem Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
"Hiç kim unudylmaz" atly seljeriş guraly Aziýa we Ýuwaş umman sebitiniň hökümetlerine we BMG ulgamyna ýardam bermek üçin UNESCAP tarapyndan işlenip düzüldi. Bu gural, umumy we statistiki maglumatlara esaslanýan dürli görkezijiler üçin ýagdaýlary kesgitlemegiň ýörite usulyna esaslanýar. Teklip edilýän bu usul, gatnaşyjylara Durnukly Ösüş Maksatlarynda (DÖM) göz öňünde tutulan esasy mümkinçilikler babatda deňsizligiň döremegine täsir edýän ýagdaýlara has çuňňur düşünmäge, şeýle hem DÖM-lara ýetmek üçin iň täsirli çäreleri kesgitlemäge ýardam eder.
.jpg)
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekiliniň orunbasarynyň Aşgabat şäheriniň Saglygy dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumyna bilelikdäki sapary
2022-nji ýylyň 31-nji maýynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekiliniň orunbasary jenap Aleksandru Nartea bilen bilelikde paýtagtymyzdaky Saglygy dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumynda iş saparynda boldy. Bu çäre Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň arasynda 2022-nji ýyl üçin gol çekilen Iş meýilnamasynyň, şol sanda BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine Alternatiw maglumaty taýýarlamagyň çäklerinde geçirilip, oňa Adalatçynyň diwanynyň, ÝUNISEF-iň we Bilim ministrliginiň wekilleri gatnaşdylar.
Bu ýerde Türkmenistanyň Adalatçysy we ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekiliniň orunbasary öňdebaryjy tejribeler bilen öz işine ussat bilim we saglygy goraýyş işgärleriniň dürli toparlardaky mümkinçiligi çäkli bolan çagalara aýratyn çemeleşmegi, ol çagalaryň ýöriteleşdirilen şertlerde bilim almagy, olar babatda alnyp barylýan okuw maksatnamalary, toplumyň dürli bejeriş otaglarynyň dünýä ülňülerine laýyk gelýän hem-de häzirki zaman innowasion we ösen tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylyşy we bulardan peýdalanylyşy, her bir çaganyň özüni oňaýly duýmaklary üçin döredilen ähli zerur mümkinçilikler bilen tanyşdylar. Aşgabat şäherinde hem-de welaýatlarymyzda şeýle görnüşdäki birnäçe toplumyň gurlup ulanmaga berilmegi ýurdumyzda her bir çaganyň döwletimiziň we Hormatly Prezidentimiziň aladasy bilen aýratyn gurşalýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.
Saparyň çäklerinde bu ýere ýygnananlar Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa we Türkmenistanyň Hormatly Prezidenti Serdar Berdimuhamedowa bu ýerde zähmet çekýän mugallymlardyr-terbiýeçiler, dürli ugurlardaky lukmanlar, hususan-da ýurdumyzyň körpe nesilleriniň iň gowy bähbidine hemmetaraplaýyn we sazlaşykly ösmegi, saglyklaryny dikeltmekleri üçin şeýle döwrebap toplumyň gurlup ulanmaga berlendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýtdylar.
Iş saparynyň maksady Aşgabat şäheriniň Saglygy dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumynda çagalaryň hukuklarynyň berjaý edilişine, bular babatda kanunçylygyň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmekden, bu ýerde dürli toparlardaky mümkinçiligi çäkli çagalaryň döwrebap bilim we terbiýe almagy, ukyp-başarnyklaryny ösdürmegi, tebigy zehinlerini ýüze çykarmagy üçin döredilýän mümkinçilikler bilen tanyşmakdan, şeýle hem çagalar, olaryň umumy orta bilime elýeterliligi babatda ýurdumyzyň oňyn syýasatyny we bu syýasaty durmuşa geçirmekde alnyp barylýan hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
"Hususy ulgamda jemgyýetçilik, korporatiw we zähmet kadalarynyň berjaý edilmeginiň ähmiýeti" atly iş duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 30-nji maýynda paýtagtymyzdaky “Arçabil” myhmanhanasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň (UNODC) Merkezi Aziýa ýurtlary üçin maksatnamasynyň we ABŞ-nyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) “Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa” taslamasynyň çäklerinde gibrid görnüşinde "Hususy ulgamynda jemgyýetçilik, korporatiw we zähmet kadalarynyň berjaý edilmeginiň ähmiýeti" atly iş duşuşygy geçirildi.
Duşuşyga Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň, «Türkmenstandartlary» baş döwlet gullugynyň wekilleri gatnaşdylar. Bu çärä Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşyp, agzalan meseläni kadalaşdyrýan milli kanunçylygymyz babatda çykyş etdi.
Çäraniň maksady Gurluşyk hem-de oba hojalyk pudagynda jemgyýetçilik, korporatiw we zähmet kadalarynyň berjaý edilmeginiň zerurlygynyň hem-de adam söwdasyna garşy göreşmegiň öňdebaryjy tejribeleri babatda gatnaşyjylaryň habarlylygyny ýokarlandyrmakdan hem-de bu ugurlarda zähmet düzgünleriniň bozulmagynyň öňüni almak ugrundaky global çemeleşmeler bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanda “Adam söwdasyna garşy milli syýasatlary berkitmek” atly iş maslahat geçirildi
2022-nji ýylyň 26-27-nji maýynda Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň (UNODC) Merkezi Aziýa ýurtlary üçin maksatnamasynyň çäklerinde gibrid gömüşinde “Adam söwdasyna garşy milli syýasatlary berkitmek” atly iş maslahaty geçirildi. Bu iş maslahatyna Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Milli iş toparynyň, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň dowamynda halkara we milli bilermenler adam söwdasynyň öňüni almak boýunça öňdebaryjy tejribeleri paýlaşdylar we duşuşyga gatnaşyjylary Özbegistan bilen Gazagystanyň bu ugurda toplan tejribesi bilen tanyşdyrdylar. Şeýle-de, BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirligi tarapyndan adam söwdasynyň öňüni almak boýunça milli kanunçylyga geçirlen synynda beýan edilen teklipler hödürlendi.
Iş maslahatynyň maksady halkara we milli bilermenleriň milli kanunçylygy hem-de standart iş tertibini kämilleşdirmek babatda taýýarlan teklipleri ara alnyp maslahatlaşmakdan hem-de adam söwdasyna garşy göreşmek bilen bagly öňdebaryjy halkara tejribeler bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
«Türkmenistanyň Konstitusiýasyna 30 ýyl: Täze taryhy eýýam we kanunçykaryjylyk işiniň häzirki zaman tejribesi» atly ylmy-amaly maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 17-nji maýynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň gurnamagynda hem-de Türkmenistanyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda, paýtagtymyzdaky Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde «Türkmenistanyň Konstitusiýasyna 30 ýyl: Täze taryhy eýýam we kanunçykaryjylyk işiniň häzirki zaman tejribesi» atly ylmy-amaly maslahat geçirildi.
Bu ylmy-amaly maslahatynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri hem çykyş etdiler.
Çärä gatnaşyjylar «Türkmenistanyň Konstitusiýasyna 30 ýyl: Berkarar döwletiň täze eýýamynyň galkynyşy we ösüşiň milli tejribesi», «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022–2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň milli Maksatnamasyny» durmuşa geçirmekde milli hukuk ulgamynyň orny», «Türkmenistan we halkara bileleşigi: «Dialog – parahatçylygyň kepili» pelsepesiniň halkara-hukuk esaslary we mümkinçilikleri» atly temalara bagyşlanan çykyşlary diňlediler.
Söz we pikir azatlygyny goraýan kanunlary we amallary kämilleşdirilmek boýunça iki günlük onlaýn maslahat geçirildi
2022-nji ýylyň 16-17-nji maýynda "Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň habar beriş serişdeleriniň erkinligine degişli bentlerini ýerine ýetirmekde goldaw bermek" atly taslamanyň çäklerinde Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan gurnalan okuw maslahaty geçirildi.
Okuw maslahaty halkara bilermenler – doktor Ion Bunduki (Moldowa) we doktor Mamuka Andguladze (Gruziýa), şeýle hem Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Adalat ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Türkmenistanyň Adwokatlar birleşmesiniň, Adalatçynyň diwanynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, ýokary okuw mekdepleriň wekilleriniň hem-de milli köpçülikleýin habar beriş serişdeleriň žurnalistleriniň gatnaşmagynda geçirildi.
Çäräniň maksady "Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň” habar beriş serişdeleriniň erkinligine degişli bentlerini ýerine ýetirilmegini goldamak üçin tejribe alyşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň BMG-niň ýurt boýunça topary bilen bilelikdäki mejlisi geçirildi
2022-nji ýylyň 11-nji maýynda Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň BMG-niň ýurt boýunça topary bilen bilelikdäki mejlisi geçirildi. Mejlise beýleki topar agzalary bilen bilelikde Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy.
Mejlisiň gün tertibine laýyklykda, meýilnamalary durmuşa geçirmek hem-de BMG-niň düzümleriniň işine adam hukuklaryny goramak ugrunda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça tagallalara işjeň gatnaşmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Adalatçynyň diwany öz ygtyýarlyklarynyň çäginde halkara guramalary bilen işjeň we ýygjam hyzmatdaşlyk edýär. Ýurdumyzda adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak üçin kanuny esaslary has-da berkitmäge gönükdirilen gysga we uzak möhletli meýilnamalara esaslanýan birnäçe bilelikdäki işleriň durmuşa geçirilmegi ol guramalar bilen hyzmatdaşlygyň barha ilerledilmegine goldaw berýär.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany BMG-niň Ösüş Maksatnamasy bilen "Milli hukuk goraýjy edaralaryň adam hukuklary boýunça maglumatlary tayyarlamakda işi" atly okuw maslahaty geçirdi
2022-nji ýylyň 4-nji maýynda Aşgabat şäherindäki «Ýyldyz» myhmanhanasynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäginde «Milli hukuk goraýjy edaralaryň adam hukuklary boýunça maglumatlary tayyarlamakda işi» atly okuw maslahaty Adalatçynyň diwany tarapyndan geçirildi. Bu okuw maslahaty Balkan, Mary, Lebap we Daşoguz welaýatlarynyň Adam hukuklary boýunça maglumatlar merkezlerinde gibrid görnüşde geçirildi.
Bu çärä Türkmenistanyň Adalat ministrliginiň, Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Baş Prokuraturasynyň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň we Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň, Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň, Aşgabat şäher we welaýat häkimlikleriniň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda gatnaşyjylar Adalatçynyň işi we ýurtda adam hukuklary babatda ýagdaýyň 2021-nji ýylyň jemi boýunça maglumaty bilen, şol sanda, onuň aýratyn baplary, ýagny Adalatçynyň milli kanunçylygy kämilleşdirmäge ýardam etmek işleri, Adalatçynyň jemgyýetçilik çärelerine gatnaşmak hem-de adam hukuklary babatda habarlylygyň ýokarlandyrylmagyna ýardam etmek işleri bilen tanyşdylar. Şeýle hem maslahata gatnaşyjylar «Raýatlyk we syýasy hukuklar», «Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar», «Raýatlaryň ýüztutmalary boýunça seljerme», «Adalatçynyň ýüz tutmalary we teklipleri» hem-de «Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň işleri we olaryň adam hukuklaryny üpjün etmekde orny» atly çykyşlary diňlediler.
Maslahatyň ahyrynda gatnaşyjylar adam hukuklaryny goramakda Adalatçynyň diwanynyň möhüm ornuny, şeýle hem bu maslahatyň milli hukuk goraýjy edara hökmünde Adalatçynyň diwanynyň ministrlikler we pudak edaralary, jemgyýetçilik guramalary bilen özara hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmaga gönükdirilendigini belläp geçdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleri Merkezi Aziýada raýatsyzlyk meselesi boýunça sebitleýin maslahatlaşmalara gatnaşdylar
2022-nji ýylyň 26-njy aprelinde gibrid görnüşde, Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň Müdirligi (UNHCR), Bosgunlar boýunça Merkezi Aziýa ulgamy bilen bilelikde gurnalan raýat jemgyýetçiligi we gyzyklanma bildirýän taraplaryň arasynda raýatsyzlyk meselesi boýunça sebitleýin maslahatlaşmalary geçirdi.
Bu çärä sebit boýunça jemgyýetçilik guramalaryň, akademiýalaryň we raýatsyzlyk meselesi boýunça hereket edýän beýleki milli raýat jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Adamyň we Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleri, BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralarynyň we beýleki halkara guramalaryň wekilleri gatnaşdy.
Çäräniň maksady, gatnaşyjylara raýatsyzlygy aradan aýyrmak babatda #IBelong global çäresiniň (2022-2024) durmuşa geçirilişiniň galan döwürlerinde Merkezi Aziýada raýatsyzlygyň öňüni almak we ony aradan aýyrmak boýunça bilelikde tagallalary etmegiň häzirki we ýakyn geljekdäki mümkinçilikleri, ýüze çykyp biljek päsgelçilikleri we ileri tutulýan strategiki ugurlary ara alyp maslahatlaşmak üçin platforma döretmekden ybaratdyr. Mundan başga-da, bu çäre sebitara derejesinde hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemegi we 2024-nji ýyldan soň bu meseläni çözmegiň üstünde işlemegi dowam etdirjek köptaraplaýyn bileleşigiň esasyny düzmegi maksat edinýär.
.jpg)
"Adam hukuklary we Durnukly Ösüş Maksatlary: Merkezi Aziýada adam hukuklary boýunça teklipleri Durnukly Ösüş Maksatlary bilen utgaşykly ýerine ýetirmek" atly sebitleýin maslahat geçirildi
2022-nji ýylyň 25-26-njy aprelinde “Durnukly Ösüş Maksatlaryna (DÖM) ýetmek üçin BMG ulgamynyň halkara we sebitleýin adam hukuklary boýunça mehanizmleri bilen bilelikdäki hereketleri güýçlendirmek” atly Bilelikdäki Taslamanyň çäginde, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebit merkeziniň we BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Stambul şäherindäki wekilhanasynyň arasynda gibrid görnüşinde Merkezi Aziýa ýurtlaryň milli hyzmatdaşlary üçin sebitleýin maslahatlar geçirildi.
Bu çärä, Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara topary – iş toparynyň agzalary, DÖM-ni durmuşa geçirmek boýunça iş toparynyň agzalary, Merkezi Aziýa ýurtlaryndan jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, halkara bilermenler gatnaşdylar.
Çäräniň maksady, taraplaryň adam hukuklary babatdaky tekliplerini DÖM-ry bilen utgaşdyrmakda tejribe alyşmak we DÖM-lere ýetilmeginde milli gözegçiligi saklamakdan we olary durmuşa geçirmekden hem-de bular bilen bagly tejribeleri paýlaşmak üçin platforma döretmekden ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça tanyşdyryş duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 22-nji aprelinde Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly bilelikdäki taslamanyň çäginde Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek boýunça tanyşdyryş duşuşygy geçirildi.
Duşuşyga Türkmenistanyň Adalatçysy, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, BMGÖM-iň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy hanym Narine Saakýan, bu guramanyň ýurtdaky we Stambul şäherindäki wekilhanasynyň wekilleri, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň ýurtdaky we Bişkek şäherindäki sebitleýin merkeziniň wekilleri, Mongoliýanyň Adam hukuklary boýunça milli toparyň agzasy - garaşsyz bilermen hanym Nara Ganbat, şeýle hem Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralarynyň bilermenleri hanym Rozlin Nunan we hanym Pip Dargan gatnaşdylar.
Duşuşygyň dowamynda gatnaşyjylar Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermegiň usulyýeti we geljekde meýilleşdirilýän çäreler bilen tanyşdylar we bu babatda birnäçe meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Adalatçynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek we bu baha bermegiň netijesinde işlenip düzüljek Strategiki meýilnama Adalatçynyň diwanyň işiniň mundan beýläk kämilleşmegine özüniň oňyn täsirini ýetirer.
Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň mejlisi geçirildi
2022-nji ýylyň 16-njy aprelinde Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Mejlise beýleki topar agzalary bilen bilelikde Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy.
Mejlisde pudagara toparyň 2021-nji ýylda alyp baran işleri seljerildi we geljek döwür üçin işleriň ileri tutulýan ugurlary, ýagny, 2022-nji ýyl üçin Iş Meýilnamasynda göz öňünde tutulýan wezipeler we onuň geljekde durmuşa ornaşdyrylmagynyň zerur taraplary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek
boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi bilen bagly synyň
netijeleri bilen tanyşdyryş çäresi geçirildi
2022-nji ýylyň 11-nji aprelinde Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018- 2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi bilen bagly synyň netijeleri bilen tanyşdyryş çäresi geçirildi. Bu çäre ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň girýän ministrlikleriň, döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, Durnukly Ösüş Maksatlarynyň ýaş ilçileri hem-de ÝUNISEF-iň halkara bilermeni gatnaşdylar.
Duşuşykda DÖM-nyň Ýaş ilçileriniň ýardam bermeginde ÝUNISEF-iň garaşsyz halkara bilermeni Dessislawa Iliýewa tarapyndan Çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň degişli döwürlerde ýerine ýetirilmegi bilen baglylykda geçirlen synyň deslapky netijeleri tanyşdyryldy. Şeýle hem bu duşuşygyň çäklerinde DÖM-nyň ýaş ilçileri agzalan meýilnamanyň syny üns merkezindäki toparlar boýunça geçirilýän döwründe çykarylan netijeler babatda çykyş etdiler.
Çäräniň maksady Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi bilen bagly synyň deslapky netijeleri bilen tanyşmakdan we olary ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň döredilmegine 5 ýyl doldy
2016-njy ýylda Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň rejelenen görnüşine Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekili wezipesiniň döredilmegi hem-de ony wezipä bellenmegiň tertibini göz öňünde tutýan kadalar girizildi. 2016-njy ýylyň 23-nji noýabrynda kabul edilen «Adalatçy hakynda» Türkmenistanyň Kanuny adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak boýunça garaşsyz instituty döretmegiň hukuk binýadyna öwrüldi. Bu Kanun Adalatçynyň hukuklaryny, borçlaryny, işiniň esasy ugurlaryny we kepilliklerini, şeýle hem ygtyýarlyklaryny kesgitledi.
Kanuna laýyklykda, Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil bolup durýan Adalatçynyň wezipesi, adamyň we raýatyň hukuklarynyň we azatlyklarynyň döwlet tarapyndan goragynyň kepilliklerini, şeýle-de döwlet häkimiýet edaralary, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralary we olaryň wezipeli adamlary tarapyndan ol kepillikleriň berjaý edilmegini we hormat goýulmagyny üpjün etmek maksady bilen, Türkmenistanyň Konstitusiýasyna laýyklykda döredildi. Garaşsyz edara bolan, Adalatçynyň diwany adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramakda bar bolan döwlet serişdeleriniň üstini ýetirdi.
2017-nji ýylyň 20-nji martynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliň ilkinji saýlawlary geçirildi. Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan hödürlenen üç dalaşgärleriň arasyndan Ýazdursun Gurbannazarowa Türkmenistanyň Mejlisiň deputatlarynyň bellenen sanyndan sesleriň ýönekeý köplügi bilen Adalatçy wezipesine saýlanyldy. Adalatçy saýlanylandan soň, 2017-nji ýylyň 8-nji aprelinde Türkmenistanyň Hormatly Prezidentiniň Permany bilen Adalatçynyň diwany döredildi. Türkmenistanyň hökümeti tarapyndan diwanyň maddy-enjamlaýyn binýady doly üpjün edilip, Adalatçynyň diwanynyň wezipelerini ýerine ýetirmek üçin doly şert döredildi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň instituty döredilende adam hukuklaryny höweslendirmek we goramak bilen meşgullanýan milli edaralaryň derejesini kesgitleýän we işini düzgünleşdirýän Pariž ýörelgelerinden ugur alyndy. Adalatçynyň işiniň esasy ugurlarynyň biri hem adam hukuklary babatda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge, halkara standartlaryny öwrenmäge we ornaşdyrmaga, adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak boýunça Türkmenistanyň halkara borçnamalaryny durmuşa geçirmäge ýardam etmekden ybaratdyr.
Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliň instituty döredilen ilkinji günlerinden bäri halkara guramalary, şol sanda birnäçe ýurtlaryň adam hukuklaryny goraýjy institutlary bilen özara gatnaşyklary ýola goýuldy. BMG-niň düzümine girýän BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň wekilhanasy, Çagalar gaznasynyň (UNICEF) wekilhanasy, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin edarasy, şeýle-de Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Türkmenistandaky merkezi we beýlekiler Adalatçynyň diwanynyň esasy hyzmatdaşlary bolup durýarlar.
Bäş ýyllyk işiniň dowamynda Adalatçynyň diwany adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak ugrunda belli bir işler edildi. Bäş ýylyň içinde Adalatçynyň diwany tarapyndan 3050 sany ýüztutmalar seredildi. Olardan dilden şikaýat edilen 1422 sany. Adalatçynyň diwany 5 ýyl hereket edip, her ýyl öz işi we ýurtda adam hukuklary babatdaky ýagdaý hakynda maglumaty Türkmenistanyň Prezidentiniň seretmegine berýär, şol maglumat bilen Adalatçy Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň öňünde çykyş edýär. Adalatçynyň her ýylky maglumaty Türkmenistanyň köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde beýan edilýär.
Adalatçy bäş ýyl möhlet bilen saýlanýandygy sebäpli, 2022-nji ýylyň 2-nji aprelinde Adalatçynyň ikinji saýlawlary geçirildi. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary tarapyndan Ýazdursun Gurbannazarowa bu wezipä gaýtadan saýlandy.
Häzirki wagtda Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň sany wezipe birligine laýyklykda dokuz adamdan ybarat bolup, Adam hukuklarynyň goragy we raýatlaryň ýüz tutmalary boýunça işlemek bölümi hem hereket edýär. Garaşsyzlyk, kanunylyk, tarapgöýsüzlik, elýeterlilik, maglumatlaryň ýaşyrynlygy, kemsidilmelere ýol berilmezligi, adamyň we raýatyň hukuklarynyň we azatlyklarynyň ileri tutulmagy, adalatlylyk, dogruçyllyk we aýanlyk ýörelgelerine esaslanyp, Adalatçynyň diwany adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak işinde möhüm orun eýeleýär, şeýle hem döwletiň demokratik esaslaryny ösdürmek üçin berk binýat bolup durýar.
Adalatçynyň diwanynyň agzybir işgärleri geljekde hem her bir adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak işini ýadawsyz dowam etdirer.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň maslahatynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçynyň işi we ýurtda adam hukuklary babatda ýagdaýyň 2021-nji ýylyň jemi boýunça Maglumaty hödürlendi
2022-nji ýylyň 2-nji aprelinde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň on ýedinji maslahaty geçirildi. Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy öz işi we ýurtda adam hukuklary babatda ýagdaýyň 2021-nji ýylyň jemi boýunça bäşinji ýyllyk Maglumaty bilen çykyş etdi.
Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa ýyllyk maglumaty bilen çykyş edip, ýurdumyzda adamyň we raýatyň raýatlyk, syýasy, ykdysady, durmuş we medeni hukuklaryny üpjün etmek we ol hukuklary gyşarnyksyz berjaý etmäge gönükdirilen giň gerimli işler barada beýan etdi.
“Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň 20-nji maddasynyň talaplaryna laýyklykda, Adalatçy her ýyl öz işi we ýurtda adam hukuklary babatdaky ýagdaý hakynda maglumaty Türkmenistanyň Prezidentiniň seretmegine berýär we şol maglumat bilen Türkmenistanyň Mejlisiniň öňünde çykyş edýär. Bu maglumat Türkmenistanyň köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde beýan edilmäge degişlidir.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda Durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň netijeleri boýunça bilelikdäki Iş toparynyň mejlisine gatnaşdy
2022-nji ýylyň 4-nji aprelinde Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ugrunda hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň netijeleri boýunça bilelikdäki Iş toparlarynyň wekilleri üçin nobatdaky duşuşygy geçirildi. Çärä ýurduň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylary we hünärmenleri, şeýle hem BMG-niň Aşgabatdaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary hem-de wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda birinji Iş toparynyň wekilleri Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasyny we Türkmenistanda gender deňligi boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Milli Hereketleriň Meýilnamasy durmuşa geçirmek, 2022-nji ýyl üçin Durnukly Ösüş Maksatlarynyň görkezijileri boýunça baha bermegiň bir bölegi hökmünde durmuş goragyny we gözegçilik ulgamlaryny gowulandyrmak hem-de Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş ugrundaky Çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmek üçin Ýol kartasyny we beýleki möhüm wezipeleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Duşuşygyň netijelerini jemläp, gatnaşyjylar Türkmenistanyň öz üstüne alan halkara borçnamalarynyň mundan beýläk-de ýerine ýetirilmegine, milli kanunçylygyň kämilleşdirilmegine, adam hukuklary babatda hereketleriň milli meýilnamalarynyň we maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegine bilelikde netijeli hyzmatdaşlyk etmekde mümkinçilikleriň artdyryljakdygyna ynam bildirdiler.
Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça toparyň hem-de hossarlyk we howandarlyk edaralarynyň wezipelerini we işini kämilleşdirmäge ýardam bermek boýunça iş duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 28-nji martynda Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça toparyň hem-de hossarlyk we howandarlyk edaralarynyň wezipelerini we işini kämilleşdirmäge ýardam bermek boýunça iş duşuşygy geçirildi. Bu duşuşyk BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäheriniň etrap häkimlikleriniň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara maslahatçylary Joanna Rojers we Swetlana Ryžikowa dagylar ýurtda çagalary goraýyş ulgamyna baha bermegiň esasy netijeleri we teklipleri bilen çykyş edip, kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça toparyň we hossarlyk we howandarlyk edaralarynyň wezipelerini we işini berkitmekde sebitleýin we halkara tejribeleri bilen tanyşdyrdylar.
Duşuşykda Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň, Adalat ministrliginiň we Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň hünärmenleri çagalaryň hukuklaryny we bähbitlerini goramakda durmuş hyzmatlary boýunça hünärmenleriň alyp barýan işleri we çaganyň iň gowy bähbidini üpjün etmekde kanunçylyk namalarynyň taýýarlanmagyny utgaşdyrmak meseleleri babatda çykyş etdiler.
Çäräniň maksady Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça toparyň hem-de hossarlyk we howandarlyk edaralarynyň wezipelerini we işini halkara ölçeglerine laýyklykda kämilleşdirmekden we bu ugurda öňdebaryjy tejribeleri alyşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilli GDA gatnaşyjy döwletleriň Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleriniň (Ombudsmenler) nobatdaky duşuşyga gatnaşdy
2022-nji ýylyň 28-nji martynda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna gatnaşyjy döwletleriň Çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça ygtyýarly wekilleriniň duşuşygynyň wideoaragatnaşyk arkaly nobatdaky tapgyry geçirildi. Duşuşykda GDA gatnaşyjy döwletleriň Çagalaryň hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleriniň topary hakynda Düzgünnamanyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşyldy.
Mejlisde Ermenistan Respublikasynyň, Belarus Respublikasynyň, Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Russiýa Federasiýasynyň, Türkmenistanyň, Özbegistan Respublikasynyň Adalatçynyň diwanynyň we Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň maksady ýokarda agzalan toparyň düzümini tassyklamakdan, onuň wezipelerini, düzümini we beýleki düzgünlerini kesgitlemekden ybaratdyr. Wideokonferensiýa gatnaşyjylar taslama baradaky tekliplerini we belliklerini ylalaşdylar, şeýle hem gatnaşyjy döwletleriň hyzmatdaşlygyň we bilelikdäki goldawуny ösdürmek, şeýle hem çagalaryň hukuklaryny we olaryň bähbitlerini kanun taýdan goramak boýunça tejribesini paýlaşmak, maşgala institutyny berkitmek ýaly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Türkmenistanda ýetginjekler babatda adyl kazyýetlik ulgamyny özgertmek boýunça “tegelek stolyň” nobatdakysy geçirildi
2022-nji ýylyň 17-nji martynda Türkmenistanda ýetginjekler babatda adyl kazyýetlik ulgamyny özgertmek boýunça “tegelek stolyň” nobatdakysy geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Aşgabat şäher häkimliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara maslahatçysy Irina Urumowa we bu guramanyň Özbegistandaky wekilhanasynyň hünärmeni Safina Ahaýewa kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda kanunçylyk ulgamyny özgertmegiň Ýewropa we Merkezi Aziýa sebitlerindäki mysallary we öňdebaryjy tejribeleri bilen tanyşdyrdylar. Soňra bu halkara guramanyň milli maslahatçysy ýetginjekler babatda adyl kazyýetlik ulgamyny özgermek boýunça kanunçylyga geçirlen synyň netijeleri we bulara esaslanýan teklipler boýunça çykyş etdi.
Çäräniň maksady Türkmenistanda ýetginjekler babatda adyl kazyýetlik ulgamyny özgertmek we çaganyň hukuklaryny goramak bilen bagly kanunçylyk binýadynyň halkara ülňülerine laýyklygy boýunça synyň esasy netijelerini we bu babatda kanunçylyga teklip edilýän üýtgetmeleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
.png)
Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça iş maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 15-16-njy martynda Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirligi (UNODC) tarapyndan gurnalan gibrid gömüşinde iş maslahaty geçirildi.
Maslahatyň dowamynda BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň wekili bu guramanyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin maksatnamasynyň öňde durýan wezipeleri hem-de adam söwdasyna garşy göreşmek babatda alyp barýan işleri boýunça çykyş edip, Adam söwdasyna garşy göreşmek bilen bagly kanunçylyk binýadyny özgertmek boýunça halkara maslahatçy Ýelena Nýanenkowa bu ugurdaky kanunçylygy ösdürmegiň öňdebaryjy tejribeleri bilen tanyşdyrdy.
Çäräniň maksady adam söwdasyna garşy göreşmek babatynda öňdebaryjy tejribelerini, bu ugurda milli kanunçylygyň we sebitde bar bolan standart iş tertibini ara alyp maslahatlaşmakdan hem-de seljermekden ybarat boldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili “Zenanlaryň ykdysady hukuklaryny we mümkinçilikleri giňeltmek” atly Merkezi Aziýanyň sebit iş toparynyň wirtual duşuşygyna gatnaşdy
2022-nji ýylyň 14-15-nji martynda ABŞ-nyň Söwda ministrliginiň Täjirçilik hukugyny ösdürmek maksatnamasynyň (CLDP) ABŞ-nyň Söwda wekilhanasy bilen bilelikde gurnamagynda “Zenanlaryň ykdysady hukuklaryny we mümkinçilikleri giňeltmek” atly Merkezi Aziýanyň sebit iş toparynyň bilermenleri derejesindäki nobatdaky onlaýn duşuşygy geçirildi. Duşuşyga ABŞ-nyň Söwda ministrliginiň we onuň Söwda wekilhanasynyň, bu halkara maksatnamasynyň, Gazagystan, Gyrgyzystan, Täjigistan we Özbegistan döwletleriniň, şeýle hem Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet, Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrlikleriniň, Statistika baradaky Döwlet komitetiniň, Adalatçysynyň diwanynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň wekilleri gatnaşdylar.
ABŞ-nyň Ilat ýazuwy býurosynyň ykdysady seljerijisi Dr.Marta Mýurreý-Klouz, Ýewropanyň Täzeleniş we Ösüş bankynyň “Merkezi Aziýada Işewür Zenanlar” maksatnamasynyň syýasy meseleler boýunça utgaşdyryjysy Dildora Tajibaýewa, şeýle hem Ykdysady Hyzmatdaşlyk we Ösüş Guramasynyň wekilleri halkara bilermenleri hökmünde çykyş edip, özleriniň giň we öňdebaryjy tejribelerini paýlaşdylar.
Duşuşygyň esasy maksady gatnaşýan ýurtlaryň zenanlarynyň ykdysady hukuklaryny we mümkinçilikleri giňeltmekden, gender maglumatlary ýygnamak we ulanmak boýunça tejribe alyşmakdan, maksatlara gönükdirilen syýasatyň ösdürilmegini höweslendirmek üçin başlangyçlary, taslamalary we gazanylan üstünlikleri ara alyp maslahatlaşmakdan, hem-de zenanlaryň ykdysadyýete işjeň gatnaşmagyny höweslendirmekden ybaratdyr.
Türkmenistanyň we ABŞ-nyň arasynda wideokonferensiýa görnüşinde nobatdaky syýasy geňeşmeler geçirildi
2022-nji ýylyň 1-nji we 2-nji martynda Türkmenistanyň we Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň arasynda her ýyl geçirilýän syýasy geňeşmeler iki ýurduň ugurdaş ministrlikleriniň hem-de pudak edaralarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda wideoaragatnaşyk ulgamy arkaly geçirildi. Bu çärä Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy.
Geňeşmeleriň barşynda energetika, ulag, daşky gurşaw ugurlary boýunça ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meselelerine seredildi, şeýle hem dünýäde we sebitde durnuklylygy we howpsuzlygy berkitmegiň çemeleşmeleriniň umumylygy nygtaldy. Ýurtlaryň ikisi hem iri halkara gurmalarynyň, ilkinji nobatda Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde ysnyşykly hyzmatdaşlygy dowam etdirilýänligi bellenildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy, adam ölçegleri meselelerini ara alyp maslahatlaşmagyň çäklerinde çykyş edip, milli kanunçylygynda hem öz beýanyny doly tapýan, ýurdumyzyň adam hukuklary babatda halkara konwensiýalaryň we jarnamalaryň esasy düzgünlerine berk ygrarlydygyny belläp geçdi. Ýurdumyzyň Konstitusiýasy we kanunlarymyz dünýä bileleşiginde esas bolup durýan resminamalarda berkidilen adamyň ýaşamaga bolan hukugyny, şahsyýetiň erkin ösmegini, azatlygyny, şahsy eldegrilmesizligini we şahsy durmuşynyň eldegrilmesizligini, zähmet hukuklarynyň goralmagyny doly kepillendirilýänligi hem bellenildi.
Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Yslam ýurtlary boýunça Statistika, ykdysady we durmuş-barlag okuw merkezi (SESRIC) tarapyndan “Çagalaryň, şol sanda mümkinçilikleri çäkli bolan çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmek” atly üç günlük onlaýn okuw maslahaty geçirildi
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili 2022-nji ýylyň 22-24 fewralynda Yslam ýurtlary boýunça Statistika, ykdysady we durmuş-barlag okuw merkezi tarapyndan “Çagalaryň, şol sanda mümkinçilikleri çäkli bolan çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmek” atly onlaýn okuw maslahatyna gatnaşdy.
Okuw maslahatyna Yslam Hyzmatadşlyk Guramasyna agza döwletleriň, agzalan halkara okuw merkeziniň, Türkiýe döwletiniň Maşgala we durmuş hyzmatlary ministrliginiň, şeýle hem Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň we Halk Maslahatynyň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar çagalaryň, şol sanda mümkinçilikleri çäkli bolan çagalaryň hukuklaryny goramakda we öňe sürmekde öz ýurtlarynda bu ugurda hereket edýän kanunçylygy, strategiýalary we alyp barýan işleri barada çykyş edip, ýüze çykýan meseleleri çagalaryň iň gowy bähbidini göz öňüne tutup, çözmegi ara alyp maslahatlaşdylar.
Çäräniň maksady, çagalaryň, hususan-da mümkinçilikleri çäkli bolan çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmek babatda syýasaty we strategiýalary has hem kämilleşdirmekden, şeýle hem Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriniň degişli milli edaralarynyň arasynda çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmekde özleriniň bilimini we öňdebaryjy tejribelerini paýlaşmakdan ybaratdyr.
«Adamyň hukuklary we kanuny bähbitleri - döwletiň we jemgyýetiň iň ýokary gymmaty» atly halkara maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 23-nji fewralynda Daşkent şäherinde gibrid görnüşinde Özbegistan Respublikasynyň Oliý Mejlisiniň Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliniň institutynyň 27 ýyllygy mynasybetli halkara maslahaty geçirildi we ol maslahata Türkmenistanyň Adalatçysy hem gatnaşdy.
Çäräniň maksady, milli we halkara tejribesini öwrenmekden, şeýle hem ýaşlaryň, maýyplygy bolan we penitensiar edaralarda saklanýan adamlaryň hukuklaryny goramak, gözegçilik etmek we öňe sürmek ýaly möhüm meselelerden ybaratdyr.
Bu maslahata Özbegistan Respublikasynyň, Türkmenistanyň, Täjikistanyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Russiýa Federasiýasynyň, Türkiýe Respublikasynyň, Serbiýa Respublikasynyň, Wengriýa Respublikasynyň, Taýlandyň Ombudsmenleri we Özbegistanyň ministrlikleriniň, pudak edaralaryň we raýat jemgyýeti guramalarynyň, şeýle hem halkara guramalarynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Bu çärede Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa çykyş edip, biziň ýurdumyzda penitensiar edaralaryň işine gözegçiligiň alnyp barylyşynyň tejribesini paýlaşdy, şeýle hem milli kanunçylygy halkara kadalaryna laýyk getirmekde möhüm özgertmeler barada belledi.
Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralary akkreditasiýa etmek boýunça Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) ýyllyk maslahaty geçirildi.
2022-nji ýylyň 14-nji fewralyndan 17-nji fewraly aralygynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri onlaýn formatda geçirilen Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralary akkreditasiýa etmek boýunça Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň okuw maslahatyna gatnaşdylar. Bu çärä gatnaşmak Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň (BMGÖM) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň ýardam bermeginde gurnaldy.
Bu çäre, Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda (GANHRI) akkreditasiýa edilmegine ýardam bermek boýunça 2020-nji ýylda başlanan AÝF-niň ýyllyk maksatnamasynyň dowamydyr.
Köp günlük maslahatyna Ýuwaş umman sebitiniň ýurtlarynyň we Iordaniýanyň wekilleri gatnaşdy.
Maslahatyň dowamynda gatnaşyjylar Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralary akkreditasiýa etmegiň tertibi we düzgünleri bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar, bu ugurda toplan baý we öňdebaryjy tejribelerini paýlaşdylar, şeýle hem toparlardaky “amaly işe” we soňky mejlislerdäki maslahatlaşmalara gatnaşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili bilen duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 15-nji fewralynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili jenap Rişard Komendanyň arasynda onlaýn görnüşinde iş duşuşygy geçirildi.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar 2022-nji ýylda bilelikdäki hyzmatdaşlygyň birnäçe meselelerini, hususan-da, Aziýa we Ýuwaş umman Forumynyň (AÝF) Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralar bilen hyzmatdaşlygyny, BMG-niň Aýallaryň kemsidilmeginiň öňüni almak boýunça komitetine we Maýyplaryň hukuklary boýunça komitetine milli maglumatlary taýýarlamaga gatnaşmagyň birnäçe meselesi boýunça, adam hukuklary babatda bilimlilik we Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak boýunça meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.
Gepleşigiň ahyrynda taraplar täsirli we netijeli hyzmatdaşlygyň dowam etjekdigine ynam bildirdiler.
Aşgabatda “Howpsuz, düzgünleşdirilýän we yzygiderli migrasiýa” hakyndaky Ählumumy ylalaşygyň durmuşa geçirilişi boýunça maslahat geçirildi
2022-nji ýylyň 21-nji ýanwarynda “Howpsuz, düzgünleşdirilýän we yzygiderli migrasiýa” hakyndaky Ählumumy ylalaşygy milli derejede ornaşdyrmak boýunça Türkmenistanyň iş toparynyň agzalarynyň Migrasiýa boýunça halkara guramasynyň (IOM) wekilleri bilen bilelikdäki iş maslahaty geçirildi. Oňa Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili hem wideoaragatnaşyk ulgamy arkaly gatnaşdy.
Duşuşygyň baş mowzugy BMG-niň Nýu-Ýorkdaky dolandyryş edarasynda şu ýylyň maý aýynda geçiriljek Ählumumy ylalaşygyň ýerine ýetirilişine syn bermek boýunça bütindünýä forumyna milli derejede taýýarlyk görmek bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Maslahata gatnaşyjy ýurtlaryň ýakyn geljekde durmuşa geçirmeli işleri, halkara migrasiýa babatdaky öňde goýlan wezipeleri bellemek, häzirki zaman şertlerinde özara hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem ösdürmek ýaly derwaýys çykyşlary maslahatyň gün tertibini düzdi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili Türkmenistanyň jemgyýetçilik guramalarynyň foruma gatnaşdy
2022-nji ýylyň 21-nji ýanwarynda "Ýeňme" jemgyýetçilik guramasy tarapyndan gurnalan, Türkmenistanyň jemgyýetçilik guramalarynyň her ýylky forumy geçirildi. "Ýeňme" - jemgyýetçilik guramasynyň esasy maksady maýyp adamlara, ýetim çagalara we beýleki töwekgel toparlara kömek etmek, olary zähmet, durmuşy we fiziki taýdan dikeltmek, olaryň jemgyýete integrasiýasy bolup durýar.
Gibrid görnüşinde geçirilen duşuşyga «Ýaşyl Şöhle» jemgyýetçilik guramasynyň, Maýyplaryň merkeziniň bedenterbiýe-sport klubynyň, Türkmenistanyň «Maýyplary goldamak merkeziniň», Körler we kerler jemgyýetiniň, Türkmenistanyň tebigaty goramak jemgyýetiniň, “Agama” jemgyýetçilik guramasynyň, Türkmenistanyň ykdysatçylar birleşmesiniň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň we Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň, ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, halkara guramalaryň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda jemgyýetçilik guramalary 2021-nji ýylda ýerine ýetiren işleriniň jemleri, döwlet edaralary, telekeçilik jemgyýetleri bilen özara aragatnaşygy saklamakda üstünlikli tejribeleri bilen paýlaşýarlar. Pudagara özara gatnaşyklaryň modelini ösdürmek, raýat, durmuş, ekologiki, ykdysady teklipleri öňe sürmek we raýat jemgyýetini ösdürmegiň ugurlary boýunça ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak geçirilen Forumyň maksady bolup durdy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) ýolbaşçysynyň bilelikdäki duşuşygy geçirildi
2022-nji ýylyň 12-nji ýanwarynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) ýurdumyzdaky wekilhanasynyň wezipä täze bellenen ýolbaşçysy jenap Mohammad Faýýaziniň arasynda duşuşyk geçirildi.
Duşuşygyň barşynda Mohammad Faýýazini ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy wezipesine bellenmegi bilen gutlap, Adalatçy işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.
Duşuşygyň dowamynda Adalatçynyň diwanynyň döredilen gününden bäri ÝUNISEF bilen ýygjam hyzmatdaşlyk edilýändigi bellenilip, çagalaryň iň gowy bähbitlerine hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary hem-de Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynda we 2022-nji ýyl üçin gol çekilen iş meýilnamasynda göz öňünde tutulýan wezipeleri nazara almak bilen, geljekki mümkinçilikler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Duşuşygyň ahyrynda taraplar, bagtyýar çagalygyň ýurdy bolan Türkmenistanda çagalaryň hukuklarynyň berjaý edilmeginiň hatyrasyna meýilleşdirilen bilelikdäki çäreleriň ýerine ýetirilmeginde mundan beýläk hem ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrjakdyklaryna ynam bildirdiler.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleri Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça ýol kartasyny taýýarlamak boýunça iş duşuşygyna gatnaşdylar
2021-nji ýylyň 21-nji dekabrynda ÝUNISEF tarapyndan gurnalan, Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça ýol kartasyny taýýarlamagyň nobatdaky maslahaty geçirildi. Bu çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Aşgabat şäher häkimliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermenleri jenap Joşua Dankof we hanym Ursina Weidkun kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamyny mundan beýläk-de özgertmek boýunça möhüm teklipler etdiler.
Maslahata gatnaşyjylar Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça hereketleriň Milli meýilnamasynyň geljekki tapgyryny işläp taýýarlamakda ýol kartasynyň taslamasynyň ähmiýetini belläp geçdiler.
Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça ýol kartasynyň ösüşini ara alyp maslahatlaşmak üçin maslahat geçirildi
2021-nji ýylyň 15-nji dekabrynda, Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça ýol kartasyny meýilleşdirmäge bagyşlanan “tegelek stol” geçirildi. Bu çäre ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Aşgabat şäher häkimliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni jenap Joşua Dankof ýol karta ulgamynyň halkara ülňülerine has gowy laýyk gelmegi üçin umumy tekliplerini hödürledi.
Çäräniň maksady ýol kartasynyň taslamasynyň meýilnamasyny, şeýle hem onuň gurluşyny we meýilnamasynyň her ugur boýunça bolup biljek çäreler ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we Ýewropa Bileleşiginiň ýörite wekilliň bilelikdäki duşuşygy geçirildi
2021-nji ýylyň 10-njy dekabrynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowanyň we Merkezi Aziýa boýunça Ýewropa Bileleşiginiň ýörite wekili hanym Teri Hakala arasynda duşuşyk geçirildi. Bu duşuşyga Merkezi Aziýa boýunça Ýewropa Bileleşiginiň ýörite wekiliniň syýasy meseleler boýunça maslahatçysy hanym Alina Belskaýa we Türkmenistandaky Ýewropa Bileleşiginiň adatdan daşary we doly ygtyýarly ilçisi jenap Diego Ruiz Alonso we Adalatçynyň diwanynyň işgärleri hem gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda taraplar adam hukuklaryny goramak, hususan-da, aýallaryň we çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça tejribe alyşdylar. Şeýle hem, Adalatçynyň diwanynda alnyp barylýan işler, şol sanda, BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine Alternatiw hasabaty taýýarlamak we Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanyny Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda akkreditasiýa etmek boýunça soraglar ara alnyp ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çärä gatnaşyjylar adam hukuklaryny üpjün etmegiň esasy ugurlarynda özara gatnaşyklary giňeltmegiň zerurdygyny bellediler. Geçirilen duşuşyk bu ugurdaky hyzmatdaşlygy has-da güýçlendirmek üçin amatly mümkinjilik bolar diýlip bellenildi. Birek-biregi Halkara adam hukuklary güni we Halkara Bitaraplyk güni bilen gutlap, taraplar hyzmatdaşlygyň geljegi barada hem pikir alyşdylar.
Duşuşygyň ahyrynda Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili hanym Teri Hakala Türkmenistanyň Adalatçysyna Ýazdursun Gurbannazarowa Aşgabat şäheriniň gurulmagynyň 140 ýyllygy mynasybetli Türkmenistandaky Ýewropa Bileleşiginiň adatdan daşary we doly ygtyýarly ilçisi jenap Diego Ruiz Alonso tarapyndan taýýarlanan şekilli kitabyny gowşurmagy örän täsirli boldy. Munuň özi biziň halkara hyzmatdaşlarymyzyň Türkmenistanyň taryhyna uly sarpa goýýanlygynyň nyşanydyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda Durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça Bilelikdäki ýolbaşçy komitetiniň mejlisine gatnaşdy.
2021-nji ýylyň 7-nji dekabrynda Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ugrunda hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň netijeleri boýunça bilelikdäki Iş toparlarynyň wekilleri üçin iş duşuşygy geçirildi. Çärä ýurduň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylary we hünärmenleri, şeýle hem BMG-niň Aşgabatdaky ýöriteleşdirilen edaralarynyň ýolbaşçylary hem-de wekilleri gatnaşdylar.
Duşuşygyň dowamynda gatnaşyjylar netijeler boýunça bäş sany Iş toparlarynyň ýolbaşçylary tarapyndan adam ölçegleri, ykdysadyýet we maliýe, daşky gurşaw we betbagtçylyklaryň töwekgelçiligini azaltmak, saglygy goraýyş we durmuş goraglylygy, bilim ýaly ugurlara laýyk gelýän hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça esasy üstünlikleriň synlary bilen tanyşdylar.
Duşuşygyň netijelerini jemlemek bilen, BMG-niň Gynamalara we adamlara çemeleşmäniň beýleki rehimsiz, adamkärçiliksiz ýa-da mertebäni kemsidiji görnüşlerine we jezalaryna garşy Konwensiýasyna degişli Fakultatiw teswirnamasy we Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýa boýunça gepleşikleri, Türkmenistanyň kanunçylygynyň Raýat we syýasy hukuklar hakynda Halkara Paktynyň kadalaryna laýyklygyny seljermegi, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň ýerine ýetirilmegi, Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018–2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli meýilnamasyna baha bermegi, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda akkreditasiýa edilmegine ýardam berilmegi, şeýle hem durmuş hyzmatlary, gender deňligi, ýaşlar syýasaty babatynda gazanylan üstünlikler bellenildi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmagа ýardam bermek boýunça okuw maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 2-nji dekabrynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmagа ýardam bermek» atly bilelikdäki taslamanyň çäginde Adalatçynyň diwanynyň işgärleri üçin onlaýn okuw maslahaty geçirildi.
Bu maslahatda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa hem-de ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň baştutany Jon MakGregor giriş sözi bilen çykyş etdiler. Çäre Horwatiýa we Irlandiýa Respublikalaryndan, şeýle hem ÝHHG-niň Warşawadaky Demokratik guramalar we adam hukuklary boýunça býurosynyň adam hukuklary bölüminiň halkara hünärmenleriniň gatnaşmagynda geçirildi.
Halkara bilermenler öz ýurtlarynyň Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň öňdebaryjy tejribeleri bilen tanyşdyrdylar, Adalatçynyň ýanynda bilermenler geňeşi guramagy we işlemegi boýunça hem-de ýyllyk hasabatlaryň neşir edilmegi babatynda teklipleri hödürlediler.
Bu maslahat Adalatçynyň diwanynyň Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edarasy hökmünde mümkinçiliklerini ýokarlandyrmagy hem-de döwlet häkimiýet edaralary, kazyýet ulgamy, raýat jemgyýetçiligi bilen hyzmatdaşlykda mümkinçiliklerini artdyrmagy maksat edinýär.
Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça “tegelek stol” geçirildi
2021-nji ýylyň 2-nji dekabrynda Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler babatda adyl kazyýet ulgamy boýunça “tegelek stol” geçirildi. Bu çäre ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Aşgabat şäher häkimliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher adwokatlar kollegiýasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň Ýewropa we Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin edarasynyň hünärmeni jenap Fenni Kakama we bu guramanyň halkara bilermenleri hanym Ursina Weýdkun, jenap Gaý Tompston, jenap Joşua Dankoff dagylar ýetginjekler babatda adyl kazyýet ulgamyny özgertmegiň öňdebaryjy tejribeleri, häzirki zaman usullary, Ýewropa we Merkezi Aziýa sebitindäki özgertmeleriň mysallary, bu ugurda Türkmenistanyň kanunçylygyna geçirlen synyň deslapky netijeleri we bulara esaslanýan esasy teklipler bilen tanyşdyrdylar.
Çäräniň maksady Türkmenistanda ýetginjekler babatda adyl kazyýet ulgamyny özgertmek we çaganyň hukuklaryny goramak bilen bagly kanunçylyk binýadynyň halkara ülňülerine laýyklygy boýunça synyň deslapky netijelerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
Türkmenistanda çaganyň hukuklaryny goramak ulgamy babatda geçirlen syn boýunça “tegelek stol” geçirildi
2021-nji ýylyň 1-nji dekabrynda ÝUNISEF tarapyndan Türkmenistanda çaganyň hukuklaryny goramak ulgamy babatda geçirlen syn boýunça “tegelek stol” geçirildi. Bu çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Statistika baradaky döwlet komitetiniň, Aşgabat şäher häkimliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň Ýewropa we Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin edarasynyň hünärmeni hanym Stela Grigoraş we bu guramanyň durmuş we çagalaryň goraglylygy boýunça halkara bilermeni hanym Eleýn Sammon çaganyň hukuklaryny goramak ulgamyny özgertmegiň Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlarynyň öňdebaryjy tejribeleri hem-de bu ulgamy bahalandyrmak babatda teklipler bilen tanyşdyrdylar.
Çäräniň maksady Türkmenistanda çaganyň hukuklaryny goramak ulgamy babatda geçirilen synyň deslapky netijeleri bilen tanyşdyrmak we olary ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr. Geçirilen duşuşyk bu ugurda hyzmatdaşlygy has-da güýçlendirmek üçin amatly mümkinçilik boldy.
"Türkmenistanyň masgaladaky zorlugyň öňüni almak we jenaýat jogapkärçiligine çekmek baradaky tagallalaryna goldaw" atly taslamanyň çäklerinde iki günlik okuw maslahaty geçirildi.
Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň bilelikdäki "Türkmenistanyň masgaladaky zorlugyň öňüni almak we jenaýat jogapkärçiligine çekmek baradaky tagallalaryna goldaw" taslamanyň çäklerinde, 2021-nji ýylyň 25-26-njy noýabrynda “Türkmenistanyň kazyýet we hukuk goraýjy edaralaryň wekilleri üçin masgaladaky zorlugyň öňüni almak boýunça okuw dersiniň işlenip düzülşi we durmuşa geçirilişi" atly okuw maslahaty geçirdi.
Bu maslahata Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş Prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Adalatçynyň diwanynyň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň we Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň wekilleri gatnaşdylar.
Ukraina, Bolgariýa, Gyrgyzystan Respublikalaryndan gender alamatlary boýunça we maşgala zorlugyna garşy göreşmek boýunça halkara bilermenler maslahaty üstünlikli geçirdiler we bu ugurda öz ýurtlarynyň öňdebaryjy tejribesi bilen tanyşdyrdylar.
Bu çäräniň çäklerinde, gatnaşyjylar maşgala zorlugyna garşy göreşmek boýunça öz tejribesi hem-de bilimi bilen tanyşdylar, şeýle hem ÝHHG-a gatnaşyjy döwletleriň kazyýet hem-de hukuk goraýjy edaralaryň institutlary we akademiýa üçin maşgala zorlugynyň öňüni almak babatda okuw meýilnamalarynyň işlenip düzülmeginde we ornaşdyrylmagynda gazanylan tejribeleri öwrendiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili "Türkmenistanyň kanunçylygynyň Raýat we syýasy hukuklar hakynda Halkara Paktyň kadalaryna laýyklygyny seljermek" atly okuw maslahatyna gatnaşdy
2021-nji ýylyň 23-24-nji noýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan gurnalan Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyna girýän edaralarynyň wekilleri üçin “Türkmenistanyň kanunçylygynyň Raýat we syýasy hukuklar hakynda Halkara Paktyň kadalaryna laýyklygyny seljermek” atly maslahat geçirildi.
Bu çäre finlýandiýaly halkara bilermen Peter Iiskolanyň gatnaşmagynda geçirildi.
Maslahatyň maksady, hereket edýän kanunçylygyň seljerilmeginden we öňdebaryjy halkara tejribelerini nazara almak bilen, onuň kämilleşdirilmegi babatda teklipleriň taslamasyny taýýarlamakdan, şeýle hem Raýat we syýasy hukuklar hakynda Halkara Paktyň durmuşa geçirilmeginde halkara ölçegleri öwrenmekden ybarat bolup durýar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili maýyplygy bolan zenanlaryň reproduktiw saglygy boýunça edilýän hyzmatlary seljermek boýunça taýýarlanan hasabat boýunça duşuşyga gatnaşdy
2021-nji ýylyň 23-nji noýabrynda “Türkmenistanda maýyplygy bolan zenanlaryň reproduktiw saglygy boýunça edilýän hyzmatlaryň taraplary barada” bilelikdäki geçirilen syny boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Ilat Gaznasy (ÝUNFPA) we Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi tarapyndan gurnalan duşuşyk geçirildi.
Bu çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Adalatçynyň diwanynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň wekilleri, şeýle hem jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Bu çäräni geçirmek üçin öň ministrlikleriň wekilleri bilen onlaýn formatda deslapky söhbetdeşlik geçirilen. UNFPA-nyň halkara hünärmeni Ýanina Arseneýewa (Estoniýa) hem çagyryldy. Şeýle hem, ýokardaky görkezilen syny taýýarlamak üçin milli hünärmenler maýyplygy bolan zenanlar bilen duşuşyklary geçirdiler.
Synyň netijeleri, halkara hukugyna laýyklykda maýyplygy bolan zenanlaryň reproduktiw saglygyny öwreniş taraplaryna gönükdirilen maksatnama çäreleriniň işlenip düzülmegine öz goşandyny goşar. Şeýle hem, bu synyň Maýyplaryň hukuklary baradaky konwensiýanyň tekliplerini ýerine ýetirmek bilen bagly Türkmenistanyň hasabatynyň taýýarlanmagyna hem ýardam eder.
Adalatçynyň diwanynyň wekili adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça maslahata gatnaşdy
2021-nji ýylyň 22-23 noýabrynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň bilelikdäki “Adam söwdasyna garşy hereket etmäge goldaw bermek” taslamanyň çäklerinde “Adam söwdasyndan ejir çekenlerine netijeli kömegi bermegiň ýörelgeleri” atly okuw maslahaty geçirildi.
Bu çäre Wena şäherinde ÝHHG-nyň adam söwdasyna garşy hereket etmek çygrynda ýörite wekiliniň we utgaşdyryjynyň býurosynyň işgärleriniň, şol sanda Maksatnama meseleleri boýunça maslahatçysy Aleksandr Kirilenkonyň, Sazlaşyk meseleleri boýunça uly maslahatçysy Tatýana Rudenkonyň, şeýle hem Gazagystan Respublikasynyň we Gyrgyzystan Respublikasynyň halkara bilermenleriniň gatnaşmagynda geçirildi.
Bu maslahata Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş Prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Adalat ministrliginiň, Döwlet migrasiýa gullugynyň, Döwlet serhet gullugynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň we Adalatçynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Çäräniň maksady, halkara derejesindäki soňky meseleler bilen baglanyşykly adam söwdasyna garşy hereket etmekde pudagara netijeleri kämilleşdirmek üçin ädimleri kesgitlemekden, adam söwdasyndan ejir çekenlere hemmetaraplaýyn kömek bermek babatynda tejribe we çemeleşmeleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
“Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň kazyýet edaralary bilen işi alyp barmaklygyň halkara tejribesi we kadalary" atly okuw maslahaty geçirildi.
2021-nji ýylyň 18-19-nji noýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäginde Adalatçynyň diwanynyň hem-de kazyýet edaralarynyň wekilleri üçin “Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň kazyýet edaralary bilen işi alyp barmaklygyň halkara tejribesi we kadalary” atly okuw maslahaty geçirildi.
Bu maslahata Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa giriş sözi bilen çykyş etdi. Maslahata Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar. Maslahat halkara bilermen Peter Iiskolanyň (Finlýandiýa) gatnaşmagynda geçirildi. Bu okuw maslahata kazyýet edaralaryň wekillerinden başgada Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň, Adalat ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Adwokatlar birleşmesiniň wekilleri hem gatnaşdy.
Halkara bilermen okuw maslahatynyň adyndan belli bolşy ýaly Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň kazyýet ulgamynyň meseleleri babatda iş alyp barmagynyň halkara tejribesine esaslanýan mysallary getirdi. Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar halkara bilermeniň agzalan mesele babatda kanunçylyk, administratiw we beýleki tekliplerini ara alyp maslahatlaşdylar.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleri Türkmenistanda penitensiar ulgamynyň özgerdilmegini goldamak üçin iki günlük onlaýn okuw maslahatyna gatnaşdylar
2021-nji ýylyň 16-17-nji noýabrynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝHHG-niň Aşgabatdaky Merkeziniň bilelikdäki “Penitensiar ulgamyna halkara hukuk standartlaryny ornaşdyrmakda goldaw bermek” taslamanyň çäklerinde okuw maslahaty geçirildi.
Bu çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş Prokuraturasynyň, Ýokary kazyýetiniň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Milli howpsuzlyk ministrliginiň, Döwlet migrasiýa gullugynyň, Döwlet serhet gullugynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çäre Beýik Britaniýanyň, ÝHHG-niň Warşawadaky Demokratik guramalar we adam hukuklary boýunça býurosynyň Halkara tussag ediş çärelerini özgertmegiň we adam hukuklarynyň departamentiniň halkara bilermenleriniň, şeýle hem Moldowa Respublikasynyň, Gyrgyzystan Respublikasynyň we Gazagystan Respublikasynyň hyzmatdaşlarynyň gatnaşmagynda geçirildi.
Bu maslahat Türkmenistanyň ÝHHG-niň borçnamalaryna, halkara konwensiýalaryna we standartlaryna laýyklykda Türkmenistanyň penitensiar ulgamyny özgertmek ugrundaky tagallalaryna goldaw bermek hem-de jeza çäresini çekýän raýatlaryň hukuklary we azatlyklary babatda öňdebaryjy tejribäni paýlaşmak üçin geçirildi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Aşgabat şäheriniň kömekçi hem-de orta mekdeplerine barmagy
Ýurdumyzyň ýaş nesli hakyndaky alada biziň döwletimiziň syýasatynyň möhüm ugrudyr. Şol syýasata laýyklykda, sazlaşykly ösýan, beden taýdan sagdyn, ýokary hilli bilimli ýaş nesli terbiýelemäge, çagalaryň ýaşaýyş-durmuşy üçin iň gowy şertleri döretmäge aýratyn üns berilýär. Şundan ugur alyp, ýaş neslimiziň bilim almaga bolan hukuklarynyň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmek maksady bilen, Adalatçy her ýyl iş sapary bilen umumybilim edaralara barýar.
2021-nji ýylyň iş meýilnamasyna laýyklykda Adalatçy noýabr aýynyň birinji ongünlüginde Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň Aşgabat şäher Baş bilim müdirliginiň kömekçi mekdebine hem-de Aşgabat şäherindäki 50-nji orta mekdebine bardy.
Adalatçy çagalaryň şol ýerde okuw meýilnamalarynyň ýerine ýetirilişini, terbiýeçilik işlerini geçirmegiň, bedenterbiýe-sport we medeni, şeýle hem arassaçylyk we zyýansyzlandyryş çärelerini, ýyladyş ulgamynyň ýagdaýyny, okuwçylaryň bilimini artdyrjak işjeňliklerini gurnamagyň şertlerini öwrendi.
Adalatçynyň diwanynyň wekilleri BMG-niň şertnamalaýyn edaralaryna ýokary hilli hasabat bermek üçin mümkinçilikleri ýokarlandyrmak boýunça onlaýn maslahata gatnaşdylar
2021-nji ýylyň 12-nji noýabrynda “BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetiniň we Maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary boýunça Komitetiniň tekliplerine laýyklykda şertnamalaýyn borçnamalar boýunça hasabat bermek üçin býudjet serişdelerine gözegçilik edilmegine goldaw bermekde mümkinçilikleri artdyrmaga ýardam bermek” atly seminar geçirildi. Bu çäre, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň we BMG-niň Çagalar Gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýyldaky bilelikdäki iş meýilnamasyna hem-de BMG-niň we Türkmenistanyň Adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň 2021-nji ýyldaky bilelikdäki iş meýilnamasyna laýyklykda geçirildi.
Maslahata Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Bu çäre ÝUNISEF-iň halkara bilermenleri Aleksandr Koteniň we Alberto Musattiniň gatnaşmagynda geçirildi. Bilermenler Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlarynyň öz içine alýan maýa goýumlary we çykdajylaryň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetiniň we Maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary boýunça Komitetiniň hasabatlarynda şöhlelendirilmegi boýunça tejribe alyşdylar. Aýratyn mysallar bilen bar bolan usulyýetlere syn hem berildi, gözegçilik, derňew we býudjet meýilnamalaşdyryş usullaryny ösdürmek üçin teklipler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çäräniň maksady, 2022-nji ýylda Maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary boýunça Komitetine Türkmenistanyň Milli hasabatyny taýýarlamaga ýardam bermekden ybarat bolup durýar. Geçirilen maslahat, Çaganyň hukuklary boýunça Komitetiniň we Maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary boýunça Komitetiniň tekliplerine laýyklykda BMG-niň şertnamalaýyn edaralaryna hasabat bermek üçin býudjet serişdelerine gözegçilik etmekde mümkinçilikleri artdyrmaga ýardam berer.
Ilatyň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça geçirilýän çäreleriň nobatdakysy
Ýurdumyzda aýratyn üns-alada bilen gurşalyp alnan, biziň geljekki neslimiz bolan çagalarymyz Türkmenistanyň Hormatly Prezidentiniň tagallalary netijesinde bagtyýar döwrüň hözirini görüp ýaşaýarlar. Çagalar we ýaşlar üçin döredilýän köptaraplaýyn şertler, olaryň döwlet we maşgala tarapyndan goraglylygy ýurdumyzyň Esasy Kanunynda we ondan gözbaş alyp gaýdýan beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynda kepillendirilýär. Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýada kepillendirilen hukuklar bolsa milli kanunçylygymyzda doly beýanyny tapýar.
Bütindünýä tejribesinde bolşy ýaly, adam hukuklaryny goramak boýunça garaşsyz edaralar islendik ýurduň ähli düzümlerinde çagalaryň hukuklaryny goramakda ähmiýetli edara bolup durýar. Bu edara adamlaryň, şol sanda çagalaryň hukuklarynyň ýerine ýetirilişine ýardam etmekde, olaryň hukuklary bilen baglanyşykly meseleler boýunça ilatyň düşünjeliligini ýokarlandyrmakda, çagalaryň bozulan hukuklarynyň dikeldilmegine ýardam etmekde möhüm edara bolup durýar. Ýurdumyzda çagalaryň hukuklaryny berjaý etmeklige, çagalarymyz üçin döredilýän giň mümkinçiliklere uly üns berlişi ýaly, Adalatçynyň hem alyp barýan işiniň esasy, aýratyn üns berýän ugurlarynyň biri çaganyň hukuklarynyň goraglylygydyr. Bu ugurda Adalatçynyň diwany BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen hyzmatdaşlyga ähmiýet berýär. Şu nukdaýnazardan, Adalatçynyň diwany döredilen gününden bäri onuň esasy halkara hyzmatdaşlarynyň biri hem ÝUNISEF-dir. Häzirki wagtda Türkmenistan bilen ÝUNISEF-iň 2021-2025-nji ýyllarda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Maksatnamasynyň çäklerinde Adalatçynyň diwany bilen ÝUNISEF-iň arasynda 2021-nji ýyl üçin gol çekilen iş meýilnamasy netijeli durmuşa geçirilýär.
Çagalaryň we ýaşlaryň hukuklary babatda ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak bilelikdäki meýilnamanyň esasy wezipeleriniň biridir. Ýaňy-ýakynda bolsa agzalan meýilnamanyň çäklerinde Türkmenistanyň Adalatçysyna dilden we ýazmaça görnüşde ýüz tutmagyň tertibini türkmen, iňlis we rus dillerinde düşündirýän kitapça çap edildi. Ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça durmuşa geçirilýän şeýle işler ÝUNISEF bilen Adalatçynyň diwanynyň arasyndaky ýola goýlan işleriň nobatdakysydyr. Şeýlelikde sorag-jogap görnüşindäki düşündirişi özünde jemleýän kitapçanyň mazmunyny ýörite saýtymyzyň üsti bilen okyjylarymyza ýetirmegi makul bildik.
Türkmenistanyň Adalatçysyna dilden we ýazmaça görnüşde ýüz tutmagyň tertibi
- Türkmenistanyň Adalatçysyna ýüz tutmaklyk haýsy resminama bilen kadalaşdyrylýar?
jogap:
- Adalatça ýüz tutmagyň tertibi 2016-njy ýylyň 23-nji noýabrynda kabul edilen “Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanuny bilen kadalaşdyrylýar. Eger-de Adalatça ýüz tutmaklygyň tertibi bilen has giňişleýin tanyşaýyn diýseňiz ol kanuny okap bilersiňiz.
- Türkmenistanyň Adalatçysyna kimler ýüz tutup bilýär?
jogap:
- Adalatça Türkmenistanyň çägindeligine ýa-da daşyndalygyna garamazdan islendik ýaşdaky Türkmenistanyň raýaty, şeýle-de Türkmenistanyň çäginde bolýan daşary ýurt raýaty hem-de raýatlygy bolmadyk adamlar ýüz tutup bilerler.
- Türkmenistanyň Adalatçysyna haýsy ýagdaýlarda ýüz tutmak bolýar?
jogap:
- Adalatça ýüz tutmaga hukugy bolan adamlar özleriniň hukuklaryny, azatlyklaryny we kanuny bähbitlerini bozan döwlet häkimiýet edaralarynyň (diňe döwlet edaralarynyň), ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň (geňeşleriň) we olaryň wezipeli adamlarynyň çözgütlerine ýa-da hereketlerine bolan şikaýatlary bilen Adalatça ýüz tutup bilerler.
- Türkmenistanyň Adalatçysyna ýüz tutmagyň möhleti barmy?
jogap:
- Adam özüniň hukuklarynyň bozulandygy hakynda mälim bolan pursatyndan ýa-da bu barada beýleki degişli edaralara ýüz tutup, ýöne olaryň kabul eden çözgütlerinden nägile bolsa, iň soňky çözgüdiň kabul edilen pursadyndan başlap, bir ýylyň dowamynda Adalatça ýüz tutup biler.
- Eger-de Adalatça ýüz tutmagyň bir ýyllyk möhleti geçirilen bolsa ýüz tutmaga mümkinçilik döredilmeýärmi?
jogap:
- Ýüz tutýan bu möhleti esasly geçiren bolsa onda Adalatçy ony alty aýa çenli uzaldyp mümkinçilik döredip bilýär.
- Ýüztutmalar boýunça Adalatçy nähili netijä gelip bilýär?
jogap:
- eger-de ýüz tutmagyň tertibi, möhleti hem-de onuň mazmuny kanunda göz öňünde tutulan talaplara laýyk gelse, onda ýüztutmany Adalatçy önümçiligine kabul edip seredýär;
- eger-de ýüz tutmagyň tertibi we möhleti hem-de onuň mazmuny hakyndaky talaplar berjaý edilmedik bolsa, onda Adalatçy ýüztutmany önümçilige kabul etmekden ýüz dönderýär;
- eger-de ýüztutma seretmeklik Adalatçynyň ygtyýaryna girmeýän bolsa ýa-da öz hukuklarynyň goralmagy babatda ilki degişli edaralara ýüz tutulmadyk bolsa, onda Adalatçy ýüz tutana meselesi boýunça etmeli hereketi babatda maslahat berýär.
- Adalatçynyň önümçiligine alnan ýüz tutmalara seretmegiň möhleti barmy?
jogap:
- Adalatçy şikaýat gelip gowşan gününden başlap on bäş günden, eger-de goşmaça barlag geçirmek zerur bolan halatynda bolsa bir aýdan gijä galman şikaýatlara seredýär. Şikaýata seretmek üçin ýörite barlag geçirmeklik zerurlygy ýüze çyksa, onda ol möhlet Adalatçy tarapyndan uzaldylyp bilner, ýöne şikaýata seretmegiň umumy möhleti kyrk bäş günden köp bolmaly däldir.
- Adalatçy nähili ýüz tutmalara seretmeýär?
jogap:
Adalatçy şu ýüztutmalara seretmeýär:
- ady we familiýasy, ýaşaýan ýeri görkezilmedik, şeýle hem şikaýaty ýazan tarapyndan gol çekilmedik ýüztutmalara;
- kazyýetiň ygtyýaryna degişli edilen meseleler boýunça ýüztutmalara;
- şol bir mesele boýunça gaýtadan berlen ýüztutmalara.
- Adalatça ýüz tutmaklyk töleglimi?
jogap:
- Adalatça ýüz tutulanda hiç hili töleg, döwlet pajy töledilmeýär.
- Adalatça haýsy dilde ýüz tutmak bolýar:
jogap:
- Adalatçynyň diwanynyň işiniň türkmen dilinde alnyp barylýandygyna garamazdan, ýüz tutujy öz ene dilinde ýa-da bilýän başga dilinde ýüz tutmaga doly hukuklydyr. Ýüztutma jogap berilende döwlet dilinde, ýagny türkmen dilinde we şonuň bilen birlikde haýsy dilde ýüz tutalan bolsa şol dile terjime edilip berilýär.
- Adalatça ýüz tutmaklyk nähili tertipde alnyp barylýar?
jogap:
- Adalatça ýüz tutmaklyk ýazmaça we dilden alnyp barylýar;
- ýazmaça ýüztutma Aşgabat şäheriniň Alyşer Nowaýy köçesiniň 86-njy jaýy bolan “Adalat köşgünde” ýerleşen Adalatçynyň diwanyna iberilýär;
- raýatlar Aşgabat şäheriniň Alişer Nowaýy köçesiniň 86-njy jaýy bolan “Adalat köşgünde” ýerleşen Adalatçynyň diwanynda aşakdaky tertibe laýyklykda kabul edilýär:
|
ADALATÇYNYŇ DIWANYNDA RAÝATLARY KABUL ETMEGIŇ TERTIBI |
|
|
Hepdäniň günleri |
Wagty |
|
Duşenbe |
14:00 – 18:00 |
|
Sişenbe |
10:00 – 17:00 |
|
Çarşenbe |
10:00 – 17:00 |
|
Penşenbe |
10:00 – 17:00 |
|
Anna |
09:00 – 13:00 |
Procedure of appealing with oral and written complaint to the Ombudsman of Turkmenistan
- Which law regulates the appeal/lodging of a complaint with the Ombudsman of Turkmenistan?
answer:
- The procedure of lodging a complaint to the Ombudsman is regulated by the Law of Turkmenistan “On Ombudsman” that was approved on November 23, 2016. Additionally, you may read the mentioned law by yourselves for a better understanding.
- Which people are eligible to appeal to the Ombudsman of Turkmenistan?
answer:
- Every citizen of Turkmenistan regardless of age, residing abroad or not, citizens of other countries, and any stateless person, provided residing in Turkmenistan, are eligible to appeal to the Ombudsman of Turkmenistan.
- Which circumstances allow lodging a complaint to the Ombudsman of Turkmenistan?
answer:
- The people who have the right to appeal may lodge a complaint to the Ombudsman against all kinds of action, attitudes, and behaviors of the state institutions (only state bodies), local administrative institutions (councils) and against the resolutions or actions of related officers which infringed on the complainants’ rights, freedoms, and lawful interests.
- Is there a deadline for lodging a complaint to the Ombudsman of Turkmenistan?
answer:
- The complainant may complain to the Ombudsman within one year as of the day of the complainant realizes the infringement of his/her rights or date of the notification of the last resolution regarding the complaint which the complainant has appealed to other institutions and objects their resolutions.
- Would the complainants be allowed to complain to the Ombudsman if the one-year application period is overdue?
answer:
- The Ombudsman may extend the application period to six months if the complainant has missed the deadline due to reasonable grounds.
- How the Ombudsman issues a decision as a result of the investigation of the concerning complaint?
answer:
- The Ombudsman accepts the complaint for consideration if the complaint is lodged in proper terms regarding the procedure of appealing, application period, and the content, which are required by law.
- The Ombudsman rejects the consideration for the complaint in case the requirements for the procedure of appealing, application period, and content are not met.
- The Ombudsman gives advice or makes suggestions to the complainant about the actions that should be taken regarding their complaint if the complaint does not fall into the Ombudsman’s competency area or if the complainant has not addressed to the relevant offices for the protection of their rights before exhaustion of administrative remedies.
- Is there a deadline for consideration of complaints that have been accepted by the Ombudsman?
answer:
- The Ombudsman considers the complaints within fifteen days as of the date of the complaint has been accepted for consideration and not late than one month period if an additional investigation has to be made. In the event of the need for special examination or investigation of the complaint arises, the Ombudsman may extend the period but shall consider it in not late than forty-five days period.
- What kinds of complaints are not accepted for consideration by the Ombudsman?
answer:
The Ombudsman does not accept the below complaints for consideration:
- the complaints that do not provide the given name and family name, residential address, and signature of the complainant;
- the complaints that fall into the jurisdiction of the court;
- the complaints which mention the same issues that have been registered before.
- Are there any charges that need to be paid for lodging the complaint with the Ombudsman?
answer:
- No fees to be paid for lodging a complaint with the Ombudsman.
- Which language should the complainant use to lodge their complaint with the Ombudsman?
answer:
- The complainant has the right to complain in their mother tongue or any other language he/she knows, although the Ombudsman’s Office’s work is conducted in the Turkmen language. The complaint is responded to in the official language of Turkmenistan that is in the Turkmen language, with the translated version of the complaint in the complainant’s language.
- What is the procedure for lodging a complaint with the Ombudsman?
answer:
- One may choose to file a written complaint or express their complaint orally to the Ombudsman.
- The written complaint should be sent to the Ombudsman’s Office in the “Adalat Palace” located in No:86, Alisher Novayy street;
- the schedule of the reception of citizens in the Ombudsman’s Office in the “Adalat Palace” located in No:86, Alisher Novayy street is as shown below:
|
THE SCHEDULE OF RECEPTION OF CITIZENS IN THE OMBUDSMAN’S OFFICE |
|
|
Days of week |
Time |
|
Monday |
14:00 – 18:00 |
|
Tuesday |
10:00 – 17:00 |
|
Wednesday |
10:00 – 17:00 |
|
Thursday |
10:00 – 17:00 |
|
Friday |
09:00 – 13:00 |
“Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň hukuk goraýjy edaralar, adwokatlar birleşigi we adam hukuklaryny goramak boýunça halkara düzümler bilen işi alyp barmaklygyň halkara tejribesi we kadalary" atly okuw maslahaty geçirildi.
2021-nji ýylyň 11-12-nji noýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäginde Adalatçynyň diwanynyň hem-de milli hukuk goraýjy edaralarynyň wekilleri üçin “Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň hukuk goraýjy edaralar, adwokatlar birleşigi we adam hukuklaryny goramak boýunça halkara düzümler bilen işi alyp barmaklygyň halkara tejribesi we kadalary” atly okuw maslahaty geçirildi.
Bu maslahata Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa giriş sözi bilen çykyş etdi. Maslahata Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdylar. Maslahat halkara bilermen Peter Iiskolanyň (Finlýandiýa) gatnaşmagynda geçirildi. Bu okuw maslahatyna Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Goranmak ministrliginiň, Serhet gullugynyň, Döwlet migrasiýa gullugynyň, Gümrük gullugynyň, Adwokatlar birleşmesiniň wekilleri hem gatnaşdy.
Halkara bilermeni okuw maslahatynda çykyş edip, “Adalatçy hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň halkara talaplaryna, hususan-da, Pariž ýörelgelerine laýyklygyna ýokary baha berdi.
Soňra, Pariž ýörelgeleri bilen meňzeş 2019-njy ýylda Ýewropa Geňeşi tarapyndan kabul edilen Wenesiýa ýörelgelerine, “Nelson Mandelanyň düzgünlerini” we BMG-niň Jenaýat kazyýet ulgamynda hukuk kömegi baradaky görkezijiler ýaly adam hukuklary babatda halkara kadalaryna we ýörelgelerine syn berildi. Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar halkara bilermeniň Adalatçynyň diwany bilen milli hukuk goraýjy edaralaryň arasynda hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda kanunçylyk, administratiw we beýleki tekliplerini ara alyp maslahatlaşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň Aşgabat şäheriniň Çagalar öýüne şeýle hem Maýyplaryň we gartaşan adamlaryň öýüne barmagy
Döwletimiziň syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolşy ýaly, ýaş neslimiz bolan çagalaryň, aýallaryň, şeýle-de maýyplygy bolan adamlaryň, ýaşulylarymyzyň hukuklarynyň goralmagyna ýardam etmek Adalatçynyň işiniň hem ileri tutulýan ugrydyr we bu işler Adalatçynyň ýyllyk iş meýilnamasyna laýyklykda yzygiderli alnyp barylýar.
Şu ýylyň noýabr aýynyň ilkinji hepdesinde hem Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň Aşgabat şäheriniň saglygy goraýyş müdirliginiň Aşgabat şäherindäki Çagalar öýüne şeýle hem Maýyplaryň we gartaşan adamlaryň öýüne bardy. Adalatçy ol edaralarda saklanýanlaryň ýaşaýyş şertleri, ýagny dynç almaklary we iýmitlenmegi, lukmançylyk gözegçiligiň amala aşyrylyşy ýaly işler bilen tanyşdy. Barlagyň dowamynda, Adalatçy gyş möwsüminiň başlanmagy bilen bagly ýyladyş ulgamynyň, şeýle hem ýangyn howpsuzlygynyň, arassaçylyk we sanitariýa ýagdaýlaryň berjaý edilşine gözegçilik etdi. Kwalifisirlenen lukman işgärleri bilen üpjünçilige aýratyn üns berildi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili BMG-niň Ilat gaznasnyň reproduktiw saglygy, gender deňligi meseleleri bilen bagly Durnukly Ösüş Maksatlarynyň görkezijileri babatda maglumaty jemlemek, işlemek we seljermek boýunça iş duşuşygyna gatnaşdy
2021-nji ýylyň 29-njy oktýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Ilat Gaznasy (ÝUNFPA) we Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komiteti tarapyndan 2021-nji ýyl üçin bilelikdäki Iş meýilnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde gurnalan ikinji onlaýn konsultatiw iş duşuşygy geçirildi.
Bu çäre Ykdysadyýet we maliýe ministrliginiň, Statistika baradaky döwlet komitetiniň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Adalatçynyň diwananyň we ÝUNFPA-nyň hünärmenleriniň gatnaşmagynda geçirildi.
Duşuşygyň maksady, reproduktiw saglygy, gender deňligi we ilat gaznasynyň maglumatlary bilen bagly Durnukly Ösüş Maksatlarynyň görkezijileri boýunça maglumaty jemlemek, işlemek we seljermek meseleleri boýunça synyň netijeleri bilen tanyşmakdan, şeýle hem bu ugurda teklipleri bermekden ybaratdyr.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanyny BMG-niň Ösüş Maksatnamasy bilen aýallaryň hukuklaryny goramak babatda maslahat geçirdi
2021-nji ýylyň 29-njy oktýabrynda «Türkmenistanda aýallaryň hukuklaryny goramakda Adalatçynyň wezipeleri» atly iş maslahaty geçirildi. Bu maslahatda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri «Türkmenistanda aýallaryň hukuklarynyň goralmagyny üpjün etmek: milli kanunçylyk we Adalatçynyň tejribesi» atly tema bilen çykyş etdiler. Maslahat Aşgabat şäheriniň we welaýatlarynyň Adam hukuklary boýunça Maglumat merkezlerinde gibrid görnüşinde alnyp baryldy. Bu çäre, BMGÖM-iň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamanyň çäginde gurnaldy.
Bu çärä Türkmenistanyň Adalat ministrliginiň, Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Baş Prokuraturasynyň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher we welaýat häkimlikleriniň wekilleri, şeýle hem jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Okuw maslahatynyň maksady, aýallaryň hukuklaryny goramakda Adalatçynyň orny we wezipeleri boýunça pikir alyşmakdan hem-de halkara tejribesi bilen tanyşdyrmakdan ybarat bolup durýar.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar aýallaryň hukuklaryny goramak babatda milli kanunçylygy we Adalatçynyň diwany tarapyndan alnyp barylýan işleri, milli hukuk goraýjy edaralarynyň işiniň halkara ölçegleri, şeýle hem maşgala bitewiligini üpjün etmegiň tejribesi bilen tanyşdyryldy.
Adalatçynyň diwanynyň wekili "Sanly tehnologiýalar
asyrynda maglumatlary ýaýratmagyň hukuk esaslary" atly okuw maslahatyna gatnaşdy.
2021-nji ýylyň 27-28-nji oktýabrynda onlaýn görnüşde ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi tarapyndan gurnalan "Sanly tehnologiýalar asyrynda maglumatlary ýaýratmagyň hukuk esaslary" atly iki günlük okuw maslahaty geçirildi. Okuw maslahaty halkara bilermenler - professor Erner Wolfgang Kleinwechter (Germaniýa) we doktor Mamuka Andguladze (Gruziýa), şeýle hem Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Adalat ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Türkmenistanyň Adwokatlar birleşmesiniň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, ýokary okuw mekdepleriň wekilleriň hem-de milli köpçülikleýin habar beriş serişdeleriň žurnalistleriň gatnaşmagynda geçirildi.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar kiber giňişligi hem-de köpçülikleýin telekommunikasiýa we maglumat geçiriji ulgamlarynyň ösüşi bilen baglanyşykly dünýädäki täsirler we üýtgeşmeler barada BMG, Ýewropa Geňeşi we Ýewropa Bileleşigi tarapyndan geçirilen giňişleýin syn bilen tanyşdylar. Şeýle hem maslahata gatnaşyjylar emeli akyly, internet mazmuny we sanly hyzmat platformalaryny kadalaşdyrmak meseleler, şeýle hem ÝHHG-a gatnaşyjy döwletleriň gazanylan tejribeleri, şol sanda sanly tehnologiýalar döwürde maglumat beriş ulgamlaryny kadalaşdyrmak, şahsy maglumatlary hem-de adam hukuklary goramak we beýleki taraplar bilen baglanyşykly meseleler bilen tanyşdylar.
ÝHHG taslamasynyň çäginde halkara bilermenler, halkara ülňülerini, ÝHHG-nyň borçnamalaryny we beýleki ÝHHG-a gatnaşyjy döwletleriň öňdebaryjy tejribesini göz öňünde tutup, sanly tehnologiýalar döwürde maglumatlary ýaýratmagy kadalaşdyrýan milli kanunçylygy döwrebaplaşdyrmak boýunça teklipleri taýýarlamagy göz öňünde tutýar.
Adalatçynyň diwanynyň wekili bilen Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi babatda söhbetdeşlik geçirildi
2021-nji ýylyň 25-nji oktýabrynda Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi babatda wideo aragatnaşyk arkaly söhbetdeşlik geçirildi. Bu çäre, ÝUNISEF-iň halkara bilermeni Dessislawa Iliýewa tarapyndan hereketleriň Milli meýilnamasyny durmuşa geçirmäge gatnaşýan esasy ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri bilen geçirildi. Söhbetdeşligiň maksady Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin hereketleriň Milli meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi babatda syny taýýarlamak üçin zerur bolan maglumatlar bilen tanyşmakdan ybaratdyr.
Söhbetdeşligiň dowamynda Adalatçynyň diwanynyň wekiliniň we ÝUNISEF-iň halkara bilermeniniň arasynda Milli meýilnamanyň hereket edýän döwründe Adalatçynyň diwany tarapyndan çagalaryň hukuklarynyň goralmagy boýunça ýerine ýetirilen işler, şol sanda Pariž ýörelgelerine laýyklykda garaşsyz barlaglar, ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak babatda amala aşyrlan çäreler, şeýle hem gelejekde meýilleşdirilýän Milli meýilnama boýunça teklipler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça maslahata gatnaşdy
2021-nji ýylyň 21-nji oktýabrynda «Türkmenistanda maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça milli we halkara gurallar» atly okuw maslahaty geçirildi. Maslahat Aşgabat şäheriniň we welaýatlarynyň Adam hukuklary boýunça Maglumat merkezlerinde gibrid görnüşinde alnyp baryldy.
Bu çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Türkmenistanyň Adalat ministrliginiň, Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň, Adalatçynyň diwanynyň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Ýokary kazyýetiniň, Baş Prokuraturasynyň wekilleri, şeýle hem jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Okuw maslahatynyň maksady, maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça milli edaralar tarapyndan alnyp barylmaly gözegçilik we ylmy-gözleg işler babatda wezipeleri hem-de halkara tejribesi bilen tanyşdyrmakdan ybarat bolup durýar.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça halkara mehanizmleri, maýyplygy bolan adamlaryň mümkinçiliklerini güýçlendirmek boýunça halkara guramalarynyň işiniň amaly jähtlerini we maýyplygy bolan ýaşlaryň ukyp-başarnyklaryny ýokarlandyrmak boýunça jemgyýetçilik guramalary tarapyndan alnyp barylýan işleri öwrendiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy «Özbegistanda halkara ülňülerine esaslanýan milli öňüni alyş mehanizmini ösdürmegiň geljegi» atly halkara maslahatyna gatnaşdy
2021-nji ýylyň 8-nji oktýabrynda Özbegistan Respublikasynyň Oliý Mejlisiniň Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekili, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirligi we Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy tarapyndan gurnalan «Özbegistanda halkara ülňülerine esaslanýan milli öňüni alyş mehanizmini ösdürmegiň geljegi» atly halkara maslahat geçirildi. Bu maslahata Russiýa Federasiýasynyň, Türkiýe Respublikasynyň, Serbiýa Respublikasynyň, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Ombudsmenleri, şeýle hem halkara guramalarynyň wekilleri hem gatnaşdylar.
Çäräniň maksady, adama rehimsiz ýa-da mertebäni kemsidiji çemeleşmeler bilen bagly görnüşlerine garşy göreşmegiň milli we halkara tejribesini öwrenmekden ybaratdyr.
Bu çärede Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa çykyş edip, biziň ýurdumyzda jeza çäreleriniň ýerine ýetirilişi we jeza çärelerini ýerine ýetirýän edaralaryň işine gözegçiligiň alnyp barylyşynyň tejribesini paýlaşdy, şeýle hem Türkmenistanda adam hukuklary boýunça hereketleriň 2021-2025-nji ýyllar üçin Milli meýilnamasyna laýyklykda Türkmenistanyň kanunçylygyny mundan beýläk özgertmek boýunça durmuşa geçirilen wezipeleriň wajypdygyny belledi.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyna gözegçilik etmek we hasabat bermek boýunça maslahatyna gatnaşdy
2021-nji ýylyň 7-8-nji oktýabrynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyny gözegçilik we hasabat bermek boýunça sanly wideo aragatnaşyk arkaly okuw maslahaty geçirildi. Maslahat adam hukuklary babatynda gözegçilik we hasabat bermek boýunça halkara bilermen Deýwid Jonsonyň gatnaşmagynda geçirildi. Bu okuw maslahatynda Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyna girýän edaralarynyň wekilleri, şol sanda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Okuw maslahatynyň maksady, halkara tejribesini göz öňünde tutup, Hereketleriň milli Meýilnamasynyň gyzyklanýan taraplaryny, şol sanda jemgyýetçilik guramalaryny çekmek bilen gözegçilik mehanizminiň taslamasyny maslahatlaşmak we işläp taýýarlamak boýunça halkara tejribesini öwrenmekden ybaratdyr.
Maslahata gatnaşyjylar gözegçilik we hasabat ulgamynyň ösdürilmegi Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyny durmuşa geçirmekde ýurdumyzyň adam hukuklary babatynda halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmek we BMG-niň tekliplerini durmuşa geçirmek ugrundaky işlerini ýardam bolar.
_07102021.jpg)
Çagalar babatda adyl kazyýeti amala aşyrmak boýunça pudagara maslahat beriş toparynyň iş duşuşygy geçirildi
2021-nji ýylyň 7-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri çagalar babatda adyl kazyýeti amala aşyrmak babatda pudagara maslahat beriş toparynyň iş duşuşygyna onlaýn görnüşde gatnaşdylar. Bu çäre BMG-niň Çagalar Gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan (ÝUNISEF) Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara topary bilen BMG-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýylyň 2-nji ýarymy üçin bellenilen bilelikdäki hereketleriň meýilnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde geçirildi. Duşuşyk ÝUNISEF-iň halkara bilermenleri Joşua Dankof, Gaý Tompston, Renata Winter we Ursina Waýdkun, şeýle hem ÝUNISEF-iň milli maslahatçysynyň gatnaşmagynda geçirildi.
Duşuşygyň maksady, ýetginjekler babatda adyl kazyýet ulgamy we Türkmenistanda çaganyň hukuklaryny goramak bilen bagly kanunçylyk binýadynyň halkara ülňülerine laýyklygy boýunça syny geçirmek bilen bagly meseleleri maslahatlaşmakdan ybaratdyr.
Çäräniň dowamynda Aşgabat şäherinde we ýurduň sebitleriniň birinde kazyýet tejribesiniň seljermesini geçirmek üçin taslanan gurallar toplumy ara alyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem, gatnaşyjylar çagalar üçin adyl kazyýeti amala aşyrmak ulgamyny özgertmegiň ýol kartasyny ara alyp maslahatlaşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri milli hukuk goraýjy edaralarynyň adam hukuklaryny goramakdaky tejribesini öwrenmek üçin halkara okuw maslahatyna gatnaşdy
2021-nji ýylyň 5-6-njy oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň, Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynyň (GANHRI) we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryna (AHMHGE) ýardam bermekde Ýyllyk syn we Üç taraplaýyn hyzmatdaşlyk etmegiň çäklerinde hyzmatdaşlyk platformasy boýunça onlaýn duşuşygyna gatnaşdylar.
Duşuşyklaryň dowamynda, gatnaşyjylar dünýädäki AHMHGE-leri goldamak babatda degişli mandatlary, bilermenligi we amallary ilerletmek üçin goşmaça mümkinçilikleri, AHMHGE-leriň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmaga gönükdirilen işleriň meýilleşdirilmegini we durmuşa geçirilmegini bilelikde ilerletmekde bu halkara guramalarynyň goşýan goşantlaryny we bilimlerini öwrendiler.
Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýany durmuşa geçirmekde hem-de raýatsyzlygy aradan aýyrmak boýunça Hereketleriň milli meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegine ýardam hökmünde raýatlyk ýagdaýynyň namalary ulgamynyň ähmiýeti barada okuw maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 5-nji oktýabrynda Adalatçynyň diwany bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasyndaky Iş meýilnamasynyň, şeýle hem Türkmenistanyň Adalat ministrligi bilen ÝUNISEF-iň 2021-nji ýyl üçin Iş meýilnamasynyň çäklerinde Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýany durmuşa geçirmekde hem-de raýatsyzlygy aradan aýyrmak boýunça Hereketleriň milli meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegine ýardam hökmünde raýatlyk ýagdaýynyň namalary ulgamynyň ähmiýeti barada okuw maslahaty geçirildi.
Bu maslahat, gatnaşyjylary çaganyň dogluşyny hasaba almagyň hili we netijeliligine gözegçilik etmekde halkara tejribesi bilen tanyşdyran ÝUNISEF-iň raýatlyk ýagdaýynyň namalaryny hasaba alyş kanunlary babatda halkara bilermen Nana Çapidzeniň we ÝUNISEF-iň tehniki bilermeni Hosea Mitallanyň gatnaşmagynda geçirildi.
Çärä Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Adalatçynyň diwanynyň, Türkmenistanyň Adalat ministrliginiň, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komitetiniň wekilleri, şeýle hem Aşgabat şäher we welaýat häkimlikleriniň RÝNÝ-niň bölümleriniň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň Ahal, Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýat müdirlikleriniň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda Adalatçynyň diwanynyň wekili «Adalatçynyň diwanynyň çaganyň hukuklaryna, şol sanda çaganyň doglan pursatyndan başlap hasaba alynmagyna bolan hukugyna gözegçilik etmek boýunça mandaty» atly tema bilen çykyş edip, çagalaryň hukuklarynyň goralmagyny üpjün etmek Türkmenistanyň Adalatçysynyň işiniň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtady.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanyny Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda akkreditasiýa etmek boýunça okuw maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 1-2-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynda «Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynda (GANHRI) akkreditasiýa üçin ýol kartasy» atly iki günlük okuw maslahaty geçirildi. Bu maslahat, BMGÖM-iň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýän «Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak» atly taslamasynyň çäginde gurnaldy.
Bu çäre, gatnaşyjylary milli hukuk goraýjy edaralaryň GANHRI-de akkreditlenmegiň tertibi we oňa bolan talaplar bilen tanyşdyran GANHRI-niň ozalky wekili professor Alan Milleriň gatnaşmagynda geçirildi.
Çäräniň dowamynda gatnaşyjylar Adalatçynyň diwanynyň işinde köpugurlydöwürleýin synyň, Durnukly ösüş maksatlarynyň ähmiýetini ara alyp maslahatlaşdylar, şeýle hem Adalatçynyň diwany bilen GANHRI-niň hyzmatdaşlykda bu ugurda durmuşa geçirmeli işleri kesgitlenildi.
«Bütindünýä pandemiýa bilen baglanyşykly köpdürli töwekgelçilikleri we howplary azaltmak üçin habarlylygy ýokarlandyrmak we bu işe ýaşlary çekmek» atly maksatnamasynyň Dolandyryjylar komitetiniň ilkinji duşuşygy
2021-nji ýylyň 21-nji sentýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň, şeýle hem dürli ministrlikleriň we pudak edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasynyň bilelikdäki «Bütindünýä pandemiýa bilen baglanyşykly köpdürli töwekgelçilikleri we howplary azaltmak üçin habarlylygy ýokarlandyrmak we bu işe ýaşlary çekmek» atly maksatnamasynyň Dolandyryş komitetiniň wideo aragatnaşyk arkaly ilkinji duşuşygy geçirildi.
Bu çärä BMG-niň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy jenap Dmitriý Şlapaçenko, BMG-niň ştab-kwartirasynyň ýanyndaky Adam howpsuzlygy bölüminiň başlygy hanym Mehrnaz Mostafawi we adam howpsuzlygynyň meseleleri boýunça halkara bilermen hanym Şahrbanu Tajbakş hem gatnaşdylar.
Çäräniň maksady Türkmenistanyň Hökümeti bilen BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasynyň bilelikdäki «Bütindünýä pandemiýa bilen baglanyşykly köpdürli töwekgelçilikleri we howplary azaltmak üçin habarlylygy ýokarlandyrmak we bu işe ýaşlary çekmek» atly maksatnamasy bilen tanyşmakdan, durmuşa geçirilmegi bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşmakdan, şeýle hem onuň düzümini we bilelikdäki maksatnamany dolandyrmak üçin tehniki tabşyryklary ylalaşmakdan ybaratdyr.
Duşuşygyň dowamynda gatnaşyjylar bilelikdäki maksatnamanyň esasy ugurlaryny we adam howpsuzlygynyň üpjün edilmegi babatyndaky çemeleşmäni strategiki meýilnamalaşdyrmakda ulanmagyň halkara tejribesini öwrendiler.
Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň Aziýa-Ýuwaş umman forumy
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri 2021-nji ýylyň 15-nji sentýabrynda Aziýa-Ýuwaş umman forumyň (AÝF) agzalarynyň we synçy hökmünde çagyrylan Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň Aziýa-Ýuwaş umman forumynyň 26-njy ýyllyk umumy ýygnagyna, şeýle hem 16-njy sentýabrynda BMG-niň Zenanlaryň kemsidilmegini aradan aýyrmagyň meseleleri boýunça Iş toparynyň we Adam hukuklary boýunça milli hukuk goraýjy edaralaryň AÝF-niň agzalarynyň arasynda geçirilen interaktiw gepleşige synçy hökmünde gatnaşdylar.
Forumyň ilkinji gününde, AÝF-niň işleri baradaky hasabat diňlenildi, şeýle hem AÝF Dolandyryş komitetine iki wekiliň hem-de Milli hukuk goraýjy edaralarynyň Global Alýansynyň (GANHRI) býurosyna AÝF-niň «goşmaça» wekiliniň saýlanmagy seredildi. Forumyň çäklerinde Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň müdirligi tarapyndan adam hukuklary boýunça milli edaralar we alnyp barylýan ynsanperwerlik ugurly çäreleri, gender deňligini öňe sürmek barada çykyş edildi.
Geçirilýän çäräniň ikinji gününde zenanlaryň we gyzlaryň hukuklary, çökgünlik döwründe reproduktiw saglygy bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Dürli ýurtlaryň Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleri (Ombudsmenler) bu ugurda özara gatnaşyklaryň dürli usullaryny ara alyp maslahatlaşdylar, aýal-gyzlaryň hukuklarynyň öňe sürülmegini goldamak babatda özleriniň seljeriş işlerini we tekliplerini paýlaşdylar, şeýle hem umumy gyzyklanma döredýän beýleki ugurlary we mundan beýläk hem hyzmatdaşlyk etmegiň mümkinçiliklerini öwrendiler.
GDA gatnaşyjy döwletleriň Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarly wekilleriniň (Ombudsmenler) ilkinji duşuşygy
2021-nji ýylyň 14-nji sentýabrynda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna gatnaşyjy döwletleriň Çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça ygtyýarly wekilleriniň duşuşygynyň birinji tapgyry geçirildi. Duşuşykda mundan beýläk hem hyzmatdaşlyk etmegiň we ilerletmegiň ýollary ara alnyp maslahatlaşyldy. Çärä Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň wekilleri hem gatnaşdy.
Çäräniň maksady, Arkalaşygyň giňişligindäki möhüm syýasy meseleler boýunça halkara gepleşikler üçin ýeke-täk platformany döretmekden, şeýle hem Ýakyn Gündogardaky ýaragly çaknyşyk zolagyndan çagalaryň gaýdyp gelmegi babatda bilelikdäki hereketlerden, şeýle-de bilermenleriň çagalaryň hukuklaryny we olaryň bähbitlerini kanun taýdan goramakdabilelikdäki hereketlerinden ybaratdyr.
Wideo şekilli maslahata gatnaşyjylar çagalaryň hukuklaryny hem-de olaryň bähbitlerini kanun taýdan goramak boýunça tejribe we maglumat alyşdylar, şeýle hem bilelikdäki çäreleriň meýilnamalaryny düzmegi we ylmy-amaly okuw maslahatlarynyň geçirilmegini ara alyp maslahatlaşdylar.
Maşgala zorlugynyň öňüni almak babatda onlaýn duşuşyk geçirildi
2021-nji ýylyň 7-8-nji sentýabrynda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri maşgaladaky zorlugyň öňüni almak baradaky meselä bagyşlanan sanly wideoaragatnaşyk maslahata gatnaşdylar. Bu çäre Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan «Türkmenistanyň maşgaladaky zorlugyň öňüni almak we jenaýat jogapkärçiligine çekmek baradaky tagallalaryna goldaw» atly taslamanyň çäklerinde işläp taýýarlanyldy, şeýle hem oňa Türkmenistanyň degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň, jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Maslahata Gyrgyzystandan, Bolgariýadan we Ukrainadan çagyrylan halkara hünärmenleri aýallara we çagalara garşy maşgala zorlugynyň öňüni almak boýunça öz tejribelerini paýlaşdylar. Şeýle hem, maşgaladaky zorlukdan goramagyň önümçiligi, jebir çekene goldaw bermegiň ugurlary, bu ugurda kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň ösüş tapgyrlary we kadalaryň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralaryň işinde gözegçiligiň we ylmy-gözlegiň orny boýunça okuw maslahatyň ikinji tapgyry geçirildi.
2021-nji ýylyň 24-nji awgustyndan 26-njy awgusty aralygynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleri üçin BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasy tarapyndan okuw maslahatyň ikinji tapgyr geçirildi. Bu okuw maslahaty, degişli wekilhananyň hünärmeni, milli adam hukuklary institutlary we adam hukuklary goraýyş mehanizmleri boýunça bilermen Natalýa Uteşewa tarapyndan geçirildi.
Çäräniň maksady Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralar tarapyndan alnyp barylýan gözegçilik we ylmy-gözleg işleri babatda wezipeleri we halkara tejribesi bilen tanyşdyrmakdan ybaratdyr.
Okuwyň dowamynda ykdysady, durmuş we medeni hukuklary berjaý etmegiň ýörelgeleri, deňligiň we kemsidilmelere ýol berilmezligiň kepillikleri, her bir adamyň bilim almaga, saglygy gorap saklamaga, jany we saglygy üçin amatly daşky gurşawa, durmuş üpjünçiligine bolan hukuklarynyň halkara ülňüleri, şeýle hem bu hukuklar bilen baglanyşykly soraglar we görkezijiler öwrenildi.
Maslahata gatnaşyjylar özara bilim we tejribe alyşdylar, hususan-da, Merkezi Aziýa we Ýewropa ýurtlarynyň mysallary, ösüp gelýän ýurtlaryň ýokarda agzalan hukuklara gözegçilik edişi we olary berjaý etmekde öňdebaryjy tejribesi bilen tanyşdylar. Şunuň bilen okuw maslahaty diňe bir ylmy taýdan däl, eýsem amaly häsiýete eýe boldy.
Ýurdumyzda çaganyň hukuklarynyň berjaý edilmegi babatda Alternatiw hasabaty boýunça wideo aragatnaşyk arkaly iş maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 19-20-nji awgustynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýyl üçin Iş meýilnamasynyň çäklerinde halkara bilermeni hanym Swetlana Kloçko we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň bilermeni jenap Artur Ýasewiçiň gatnaşmaklarynda BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine Alternatiw hasabaty taýýarlamagyň tertibi boýunça wideo aragatnaşyk arkaly iş maslahaty geçirildi.
Alternatiw hasabaty taýýarlamagyň iň gowy halkara tejribelerine laýyklykda iş maslahaty ýurdumyzyň jemgyýetçilik guramalary bilen bilelikde geçirildi. Ýagny, duşuşykda «Ýeňme» jemgyýetçilik guramasynyň, «Keýik okara» jemgyýetçilik guramasynyň, Türkmenistanyň «Maýyplary goldamak merkeziniň», Maýyplaryň merkeziniň bedenterbiýe-sport klubynyň, Körler we kerler jemgyýetiniň, Zenanlar birleşiginiň Merkezi Geňeşiniň we Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň wekilleri gatnaşdylar.
Çärede Komitetiň orny we onuň bilen özara gatnaşygynyň mümkinçilikleri, Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasynyň düzgünlerini ýerine ýetirmekde raýat jemgyýetiniň orny, çagalara we jemgyýetçilige alternatiw ideg boýunça ýörelgeler we teklipler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem gatnaşyjylar biziň ýurdumyzda alnyp barylýan çagalara ähli ugurlarda goldaw bermek we abadan çagalygy durmuşa geçirmek babatda köp taraplaýyn maksatnamalar barada aýratyn belläp geçdiler.
Çaganyň hukuklary barada bilimi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işler dowam etdirilýär
2021-nji ýylyň 18-nji awgustynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Adalatçynyň diwanynyň, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekilleri tarapyndan Aşgabat şäheriniň Gökdere jülgesindäki sagaldyş we dynç alyş merkezlerinde dynç alýan çagalar üçin okuw sapaklarynyň jemleýji tapgyry dowam etdirildi. Bu gezek okuw sapaklary hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde dynç almaga mümkinçilik döredilen Döwleliler köşgünde terbiýelenýän çagalar üçin “Çynar” çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde geçirildi.
Agzalan edaralaryň wekilleri ýaş raýatlaryň halkara we milli resminamalarda berkidilen çagalaryň hukuklary babatynda bilimlerini giňeltmäge gönükdirilen bilelikdäki çäräni geçirdiler. Çagalar tarapyndan has gowy düşünmek üçin sapaklar oýun görnüşinde, ýagny belli bir oýunlaryň we ertekileriň üsti bilen düşündirildi. Çäräniň şeýle görnüşde geçirilmegi netijesinde çagalar diňe bir öz hukuklary barada däl-de, eýsem öz borçlary barada hem aýtmany başardylar.
Bu uly ähmiýetli işiň, her bir çaganyň pikirini we tekliplerini göz öňünde tutup, BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine alternatiw hasabaty taýýarlamagyň çäklerinde geçirilýändigini bellemelidiris.
Şeýlelikde, biziň ýurdumyzda çagalar baradaky hemmetaraplaýyn alada, olaryň beden hem-de ruhy taýdan sagdyn ösüp ýetişmekleri üçin amatly şertleri döretmek, ýaş raýatlarymyzyň bilim almaga, saglygyny goramaga, amatly dynç almaga bolan hukuklaryny üpjün etmek we beýleki köp sanly aladalar hormatly Prezidentimiziň amala aşyrýan durmuş maksatly syýasatynyň möhüm ugry bolup durýar.
Döwletara hyzmatdaşlygy berkitmegiň bähbidine Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy
6 awgustynda, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Türkmenistanyň başlangyjy boýunça guralan iri halkara çäreleriň çäklerinde Merkezi Aziýanyň zenanlarynyň dialogy geçirildi. Oňa sebitiň ýurtlarynyň 5-siniň wekilleri, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň hem-de BMG-niň Ösüş Maksatnamasynyň Ýewropa we GDA döwletleri boýunça sebitleýin edarasynyň ýolbaşçylary gatnaşdylar.
Bu Forumynda Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Türkmenistanyň hem-de Özbegistan Respublikasynyň ministrlikleriniň ýolbaşçylary we wekilleri, şeýle hem Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa gatnaşdylar.
Dialogyň baş mowzugy döwletara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda, durmuş-ykdysady, medeni hem-de ylmy gatnaşyklary ösdürmekde, saglygy goraýyş ulgamy babatyndaky gatnaşyklary ösdürmekde zenanlaryň ornuny pugtalandyrmakdyr. Gün tertibine zenanlaryň döwlet we jemgyýetçilik işlerine gatnaşmagy, özgertmeleri, şol sanda gender deňligini üpjün etmek, olaryň hukuklaryny we bähbitlerini goramak babatyndaky meseleler hem girizildi.
Forumyň işiniň jemleri boýunça Jarnama kabul edildi, ol zenanlaryň döwletleriň syýasy we durmuş-ykdysady durmuşyna gatnaşmagyny giňeltmek üçin milli hem-de sebit derejelerinde amala aşyrylmagy zerur bolan çäreler babatynda maslahatlary öz içine alýar. Şeýle hem resminamada Merkezi Aziýa döwletleriniň sebit hyzmatdaşlygyny hemmetaraplaýyn pugtalandyrmak boýunça syýasatyny durmuşa geçirmäge ýardam bermäge taýýarlygyň bardygy bellenilýär. Jarnama laýyklykda, Merkezi Aziýa döwletleriň zenanlarynyň döredijilikli we parahatçyylyk dörediji mümkinçiliklerini has doly durmuşa geçirmegiň netijeli ýollaryny işläp taýýarlamagiň we onuň bütin sebitde parahatçylygy we durnuklylygy pugtalandyrmak üçin ulanylmagyna ýardam etmegiň zenanlaryň dialognyň ileri tutulýan ugurlaryň biridir.
Ýurdumyzda bu forumyň geçirilmegi Bitarap Türkmenistanyň halkara derejedäki abraýynyň barha artýandygynyň nobatdaky aýdyň subutnamasydyr. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyz dünýäniň gyzyklanma bildirýän ýurtlary we abraýly guramalary, ilkinji nobatda bolsa, BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary hem-de düzümleri bilen netijeli gatnaşyklary işjeň ösdürýär.
Çaganyň hukuklary barada bilimi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işler dowam etdirilýär
2021-nji ýylyň 7-nji awgustynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Adalatçynyň diwanynyň, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekilleri tarapyndan Aşgabat şäheriniň Gökdere jülgesindäki sagaldyş we dynç alyş merkezlerinde dynç alýan çagalar üçin okuw sapaklarynyň tapgyry dowam etdirildi. Bu gezek okuw sapaklary “Beýik Serdaryň ruhubelent nesilleri” çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde geçirildi.
Saparyň dowamynda agzalan edaralarynyň wekilleri sagaldyş we dynç alyş merkezinde geçirilýän çagalar sungatynyň sergisi ýaly ýaryşlar we çäreler bilen tanyşdylar, onda çagalar dürli maketleri we el önümleri hödürlediler.
Şondan soň çagalar merkeziniň çagalary Çaganyň hukuklary hakynda konwensiýasynyň we milli kanunçylygyň mazmuny bilen tanyşdylar. Çäräniň barşynda nygtalyşy ýaly, her bir çaganyň özüne berlen ähli hukuklardan we azatlyklardan peýdalanmaga hukugy bardyr. Çaganyň hukuklary, azatlyklary we kanuny bähbitleri durmuşa geçirilende onuň iň gowy bähbitleri üpjün edilmelidir. Çaganyň hukuklarynyň deňligi Türkmenistanyň kanunlary we beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalary, halkara hukugynyň umumy ykrar edilen ýörelgeleri we kadalary bilen üpjün edilýär.
Çaganyň hukuklaryny goramak babatda Türkmenistanyň kanunçylygyna syn we seljerme geçirmek boýunça iş maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 30-njy iýulynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýyl üçin bilelikdäki Iş meýilnamasynyň çäklerinde çaganyň hukuklaryny goramak babatda Türkmenistanyň kanunçylygyna syn we seljerme geçirmek boýunça iş maslahaty geçirildi. Iş maslahatyna ÝUNISEF-iň halkara we milli bilermenleri, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Ýokary kazyýetiniň, Baş prokuraturasynyň, Adalat ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermenleri çagalar babatda adyl kazyýetlik ulgamyny özgertmek boýunça öňdebaryjy daşary ýurt tejribelerini paýlaşdylar. Maslahata gatnaşyjylar çagalaryň hukuklaryny goramak babatynda halkara ölçeglerini ulanmakda daşary ýurtlaryň mysallary bilen tanyşdylar. Şeýle hem, häzirki zaman usullary we dünýäniň iň oňat tejribeleri bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşyldy.
Çäräniň esasy maksady bolsa ýuwenal ýustisiýa boýunça halkara tejribeleri alyşmak hem-de çaganyň hukuklaryny goramak babatda Türkmenistanyň kanunçylygyna syn we seljerme geçirmäge ýardam bermekden ybaratdyr. Umuman, geçirilen duşuşyk bu ugurda hyzmatdaşlygy has-da güýçlendirmek üçin amatly mümkinçilik boldy.
Çaganyň hukuklary barada bilimi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işler dowam etdirilýär
2021-nji ýylyň 23-nji iýulynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Adalatçynyň diwanynyň, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekilleri tarapyndan Aşgabat şäheriniň Gökdere jülgesindäki sagaldyş we dynç alyş merkezlerinde dynç alýan çagalar üçin okuw sapaklarynyň guralmagy dowam etdirildi. Bu okuw sapaklar agzalan edaralar tarapyndan 2021-nji ýyl üçin iş meýilnamasynyň çäklerinde çaganyň hukuklary barada bilimliligi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işleriň dowamydyr.
Ýaş raýatlaryň, şol sanda maýyplygy bolan çagalaryň hukuklary hakynda halkara resminamalaryň we milli kanunçylygyň mazmuny bilen ösüp gelýän ýaş nesilleri tanyşdyrmak, olara adamzadyň ahlak-demokratik kadalary esasynda bilim-terbiýe bermek, çagalaryň bähbitlerini we hukuklaryny goramak Muhammetmyrat Nyýazow adyndaky çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde geçirilen çäräniň möhüm ugrudyr.
Çäräniň barşynda nygtalyşy ýaly, biziň Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanymyz, hakykatdan hem, bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edildi. Munuň özi ýaş nesil barada atalyk aladasyny edýän döwlet Baştutanymyzyň asylly işleriniň aýdyň netijesidir.
Adam hukuklaryny goramak boýunça milli edaralarynyň işinde gözegçiligiň we ylmy-seljermäniň orny boýunça okuw maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 15-nji iýulyndan 17-nji iýuly aralygynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň işgärleri üçin BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasy tarapyndan üç günlik okuw maslahaty guraldy. Bu okuw maslahaty, degişli wekilhananyň hünärmeni, milli adam hukuklary institutlary we adam hukuklary goraýyş mehanizmleri boýunça bilermen Natalýa Uteşewa tarapyndan geçirildi.
Geçirilen maslahatyň maksady Adalatçynyň diwanynyň işgärleriniň ykdysady, durmuş we medeni hukuklara gönükdirilen gözegçilik we ylmy seljermeleriň esaslarynda mümkinçiliklerini güýçlendirmekden ybaratdyr. Maslahatyň dowamynda adam hukuklary boýunça görkezijiler ulgamy - Durnukly ösüş maksatlary, BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň görkezijiler ulgamy we milli adam hukuklary institutlarynyň iň gowy gözleg tejribesi öwrenildi.
Adam söwdasynyň öňüni almak hem-de zähmet hukuklaryna hormat goýmagyň ähmiýeti boýunça okuw sapaklary geçirildi.
2021-nji ýylyň 2-nji iýulyndan 14-nji iýuly aralygynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany Birleşen Milletler Guramasynyň Neşe we jenaýatçylyk baradaky müdirligi (UNODC) we ABŞ-nyň Halkara Ösüş Agentliginiň (USAID) “Merkezi Aziýada Howpsuz Migrasiýa” atly taslamasy bilen bilelikde “Jenaýatyň adyl kazyýetliligi hem-de jenaýatyň we korrupsiyanyň öňüni almak” atly kiçi maksatnamasynyň çäklerinde adam söwdasynyň öňüni almak hem-de zähmet hukuklaryna hormat goýmagyň ähmiýeti boýunça okuw sapaklary geçirildi. Bu okuw sapaklar Aşgabat şäheriniň, Ahal, Balkan, Mary, Lebap we Daşoguz welaýatlarynyň Adam hukuklar boýunça maglumatlar merkezlerinde onlaýn görnüşde geçirildi.
Çärelerde Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa, ABŞ-nyň Halkara Ösüş Agentliginiň “Merkezi Aziýada Howpsuz Migrasiýa” atly taslamasynyň ýolbaşçysy Elenora Walentaýn we Türkmenistanda USAID-iň wekili Nino Nadiradze dagy gatnaşyp, giriş sözi bilen çykyş etdiler. Maslahata Türkmenistanyň degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň, jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Maslahatlarda zähmet hukugy babatda halkara we milli kanunçylygynyň kadalary we olary berjaý etmegiň ähmiýeti, Durnukly ösüş maksatlarynyň “Hemmeler üçin mynasyp iş we ykdysady ösüş” atly 8-nji maksadyny durmuşa geçirmeklige gönükdirilen Türkmenistanyň zähmet kanunçylygynyň özgertmeleri, jogapkärçilikli iş alyp barmaklygyň oba hojalygynda eksportyň ýokarlanmagyna ýetirýän täsiri bilen baglanyşykly we beýleki meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Tapgyrlaýyn okuw maslahatlarynyň esasy maksady bolsa gatnaşyjylaryň mynasyp iş şertlerine we zähmet hukuklaryna gözegçilik etmegiň wajyplygyndan, şol sanda oba-hojalyk pudagynda, hususan-da döwlet edaralarynda, şeýle hem hususy pudaklarda zenanlaryň hukuklary babatda habarlylygyny ýokarlandyrmakdan ybaratdyr. Bu çäreleriň geçirilmegi howpsuz migrasiýada we halkara kadalarynda, şeýle hem Türkmenistanyň öz üstüne alan halkara borçnamalarynda beýan edilen zähmet hukuklary bilen baglanyşykly çäreleriň mazmunyny baýlaşdyrmaga mümkinçilik berdi.
Çaganyň hukuklary barada bilimi we habarlylygy
ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işleriň nobatdakysy
2021-nji ýylyň 8-nji iýulynda Aşgabat şäheriniň Gökdere jülgesindäki sagaldyş we dynç alyş merkezlerinde dynç alýan çagalar üçin okuw sapaklarynyň guralmagy dowam etdirildi. Ol bu gezek “Nebitçi” çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde geçirildi. Bu okuw sapaklary Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekilleri tarapyndan geçirildi. Bu bolsa agzalan edaralar tarapyndan 2021-nji ýyl üçin iş meýilnamasynyň çäklerinde çaganyň hukuklary barada bilimliligi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işleriň dowamydyr.
Çäräniň maksady çagalaryň we maýyplygy bolan çagalaryň hukuklary hakynda halkara resminamalaryň we milli kanunçylygyň mazmuny bilen ösüp gelýän ýaş nesilleri tanyşdyrmakdan ybaratdyr. Ondan başga-da Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň ýyllyk iş meýilnamasyna laýyklykda BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine alternatiw hasabatynyň işlenip taýýarlanmagy meýilleşdirilen. Bu alternatiw hasabaty taýýarlamakda çagalaryň işjeň gatnaşmagy we öz pikirlerini we dünýägaraýyşlaryny paýlaşmagy möhüm bolup durýar.
Ýokary ähmiýete eýe bolan şeýle çäreler ýurdumyzda çagalaryň bähbitlerini we hukuklaryny goramak we ilerletmek işinde dünýä bileleşigi bilen raýdaşlykda bu ulgamda öňde goýlan möhüm wezipeleri çözmäge örän jogapkärli çemeleşilýändigini aýdyň görkezýär.
«Orhus konwensiýanyň wezipelerini öňe sürmekde Adalatçynyň, Köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň we ýaşlaryň orny» atly iki günlik okuw maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 24-25-nji iýunynda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri «Orhus konwensiýanyň wezipelerini öňe sürmekde Adalatçynyň, Köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň we ýaşlaryň orny» atly wideokonferensiýa görnüşindäki iki günlük okuw maslahatyna gatnaşdylar. Bu çäre Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky Merkezi tarapyndan «Orhus konwensiýasynyň ýerine ýetirmekde goldaw bermek we Adalatçynyň instituty, metbugat we ýaşlar bilen daşky gurşaw meseleleri boýunça hyzmatdaşlygy berkitmek» taslamasynyň çäginde işläp taýýarlanyldy, şeýle hem oňa Türkmenistanyň degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň, jemgyýetçilik guramalaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Maslahatda Kristian Melis ÝHHG-nyň sekretariatynyň wekili, Ýan Darpo Adalatlylygyň elýeterliligi boýunça iş toparynyň başlygy, Marina Ýanuş daşky gurşaw meseleleri boýunça Orhus konwensiýasynyň sekretariatynyň hünärmeni, şeýle hem Nino Tandilaşwili Gruziýanyň Daşky gurşaw we oba hojalygy ministriniň orunbasary çykyş etdi.
Duşuşygyň çäklerinde adam hukuklarynyň goragyny we zerur dolandyryşynyň wezipelerini öňe sürmekde Orhus konwensiýanyň orny, hukugyň hökmürowanlygyny pugtalandyrmakda we daşky gurşaw meselelerinde adalatyň elýeterliligini ýardam etmekde, ekologik meselelerini çözmeginde jemgyýetçiligiň gatnaşmagyň giňeldilmeginde Adalatçynyň we jemgyýetçilik guramalaryň orny bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çäräniň maksady bolsa Orhus konwensiýasynyň ýörelgelerini wagyz etmekde we daşky gurşaw meselelerinde adalatyň elýeterliligini üpjün etmekde Adalatçynyň, habar beriş serişdeleriniň we ýaşlaryň gatnaşmagyna täsirli çemeleşmeleri durmuşa geçirmekde ÝHHG-a gatnaşýan döwletleriň öňdebaryjy tejribesini hödürlemek bolup durýar.
Çaganyň hukuklary barada bilimi we habarlylygy
ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işleriň nobatdakysy
2021-nji ýylyň 23-nji iýunynda Adalatçynyň diwanynyň wekilleri, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň wekilleri, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekilleri bilen Aşgabat şäheriniň Gökdere jülgesindäki “Ýaşlyk” çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde dynç alýan çagalar üçin okuw sapaklaryny geçirdiler. Bu çäre bolsa agzalan edaralar tarapyndan 2021-nji ýyl üçin iş meýilnamasynyň çäklerinde çaganyň hukuklary barada bilimliligi we habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça bilelikdäki işleriň nobatdakysydyr.
Okuw sapaklarynyň maksady çagalaryň we maýyplygy bolan çagalaryň hukuklary hakynda halkara resminamalaryň we milli kanunçylygyň mazmuny bilen ösüp gelýän ýaş nesilleri tanyşdyrmakdan ybaratdyr. Ondan başga-da Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň ýyllyk iş meýilnamasyna laýyklykda BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine alternatiw hasabatynyň işlenip taýýarlanmagy meýilleşdirilen. Bu alternatiw hasabaty taýýarlamakda çagalaryň işjeň gatnaşmagy we öz pikirlerini we dünýägaraýyşlaryny paýlaşmagy möhüm bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda çagalaryň saglygy, bilimi, howpsuz ýaşaýşy, olaryň özlerini alyp baryş medeniýeti, deň hukuklylygy we adalatlylygy üpjün etmek barada soraglar ara alnyp maslahatlaşyldy.
Bu bolsa öz gezeginde ýurdumyzda çagalaryň bähbitlerini we hukuklaryny goramak we ilerletmek işinde dünýä bileleşigi bilen raýdaşlykda bu ulgamda öňde goýlan möhüm wezipeleri çözmäge örän jogapkärli çemeleşilýändigini aýdyň görkezýär. Ýaş raýatlaryň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek, olaryň saglygyny berkitmek, ýokary hilli bilim almaklary üçin mümkinçilikleri döretmek milli Liderimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenendir.
.jpg)
YHG-niň agza döwletleriniň Korrupsiýa garşy göreşmek boýunça ýörite guramalarynyň we edaralarynyň ýolbaşçylarynyň hem-de Adalatçylarynyň 4-nji duşuşygy
2021-nji ýylyň 16-njy iýunynda Özbegistan Respublikasynyň Taşkent şäherinde Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agza döwletleriniň Korrupsiýa garşy göreşmek boýunça ýörite guramalarynyň we edaralarynyň ýolbaşçylarynyň hem-de Adalatçylarynyň 4-nji duşuşygy garyşyk görnüşde geçirildi. Oňa Özbegistan, Türkmenistan, Gazagystan, Gyrgyzystan, Täjigistan, Owganystan, Azerbaýjan, Eýran, Pakistan we Türkiýe döwletleriniň Korrupsiýa garşy edaralarynyň ýolbaşçylary we Adalatçylary gatnaşdylar.
Gatnaşyjylaryň belleýşi ýaly, korrupsiýa, ilkinji nobatda, bütin dünýäde ykrar edilen adam hukuklarynyň düýpli bozulmagynyň esasy meselesidir we bu babatda Adalatçylaryň işi adam hukuklarynyň bozulmagyndan goramakda möhüm orun eýeleýär. Adalatçynyň jogapkärçilik we aç-açanlyk ýörelgelerini pugtalandyrmakda, kanunyň netijeliligini ýokarlandyrmakda we korrupsiýa garşy göreşi güýçlendirmekde berýän ýardamy BMG-niň Adam hukuklary boýunça ýokary komissary tarapyndan Adalatçylaryň «21-nji asyrda Ombudsmenleriň işine syn» atly halkara konferensiýasynyň çäginde hem bellenildi.
Türkmenistanyň Adalatçysy öz çykyşynda ýurduň korrupsiýa garşy göreşe uly ähmiýet berýändigini, korrupsiýa garşy syýasatlary durmuşa geçirmek üçin birnäçe tagallalaryň edilýändigini, bu ugurdaky milli kanunçylygyň yzygiderli kämilleşdirilýändigini, şeýle hem döwlet derejesinde kabul edilýän maksatnamalaryň we meýilnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini belledi. Korrupsiýa garşy görülýän çäreleriň netijeliligini üpjün etmekde halkara hyzmatdaşlygynyň möhüm ornuna ünsi çekmek bilen Türkmenistanyň milli, sebitleýin we halkara başlangyçlara işjeň gatnaşyp, olaryň durmuşa geçirilmegine öz goşandyny goşýandygy hem bellenildi.
Duşuşygyň çäklerinde korrupsiýa garşy syýasaty, halkara ölçegleri we ony durmuşa geçirmegiň mehanizmleri, şeýle hem her ýurtda durmuşa geçirilýän korrupsiýa garşy göreş meýilnamalary we strategiýalary hem-de häzirki zaman pikirleri bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili hanym Kristin Weýgandyň Ahal welaýatynyň Saglygy dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumyna bilelikdäki sapary
Adalatçynyň diwanynyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasyndaky 2021-nji ýyl üçin Iş meýilnamasynyň, şol sanda Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine alternatiw hasabaty taýýarlamagyň çäklerinde 2021-nji ýylyň 10-njy iýunynda Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ýazdursun Gurbannazarowa bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili hanym Kristin Weýgand bilelikde Ahal welaýatynyň Saglygy dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumynda çagalaryň hukuklarynyň berjaý edilişine, bular babatda kanunçylygyň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmek maksady bilen iş saparynda boldy. Şeýle hem bu sapara Adalatçynyň diwanynyň, BMG-niň Çagalar gaznasynyň wekilleri gatnaşdylar.
Türkmenistanyň Adalatçysy, ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekili bu ýerde mümkinçiligi çäkli bolan çagalaryň her topary üçin aýratynlykda okuw meýilnamalarynyň berjaý edilişi, terbiýeçileriň dürli toparlardaky çagalara sapak berşi, bu ýerdäki saglygy dikeldiş we bejeriş mümkinçilikler bilen doly tanyşdylar. Bu toplumda mümkinçiligi çäkli bolan çagalaryň dürli görnüşleri göz öňünde tutulyp ýöriteleşdirilen şertlerde bilim almaga, saglyklaryny dikeltmäge doly mümkinçilik berýän şertler, şeýle-de çaganyň irki goşulyşmasy otagy döredilipdir. ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanasy çaganyň irki goşulyşmasy we saglygy dikeldiş ulgamynda Bilim ministrligi, şeýle hem beýleki hyzmatdaşlar bilen birnäçe ýyldan bäri hyzmatdaşlyk saklap gelýändigini bellemek gerek.
Saparyň çäklerinde bu ýere ýygnananlar Türkmenistanyň Hormatly Prezidentine mümkinçiligi çäkli bolan çagalar, bu ýerde zähmet çekýän mugallymlardyr-terbiýeçiler üçin döwrebap toplumyň gurlup ulanmaga berlendigini üçin tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýtdylar.
Türkmenistanyň Hormatly Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda ýurdumyzda döredilen şeýle ajaýyp mümkinçilikler ähli çagalaryň iň gowy bähbidine hemmetaraplaýyn alada bilen gurşalyp alynýandygyny aýdyň şaýatlyk edýär.
“Türkmenistanyň Garaşsyzlygy – parahatçylyk we ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýan ösüşler” atly halkara ylmy-amaly maslahaty geçirildi
2021-nji ýylda 10-njy iýunynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi, Türkmenistanyň Ýokary kazyýeti, Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty tarapyndan Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyna hem-de her ýylyň 12-nji iýunynda bellenilýän Ylymlar güni mynasybetli halkara ylmy-amaly maslahaty geçirildi. Bu halkara foruma Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşyp, çykyş etdi, şeýle hem BMG-niň Çagalar gaznasynyň (UNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçylary, professor-mugallymlar gatnaşdylar.
Adalatçynyň diwanynyň wekili Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyna hem-de her ýylda bellenilýän 12-nji iýunynda Ylymlar gününe mynasybetli halkara ylmy-amaly maslahatynda çykyş etdi.
Halkara maslahatynda adam hukuklaryny goramagyň kanunçylyk kepillikleri, çagalaryň hukuklarynyň üpjün etmegi, döwletliligiň we milli hukuk ulgamynyň kämilleşdirilmegi bilen bagly soraglar ara alyp maslahatlaşyldy.
Maslahata gatnaşyjylar öz çykyşlarynda kanunlaryň hökmürowanlyk ýörelgelerini pugtalandyrmak hem-de raýatlaryň syýasy, ykdysady we durmuş hukuklaryny amala aşyrmakda gazanylan üstünlikler belläp geçdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň we ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň gatnaşmagynda gepleşik geçirildi
2021-nji ýylyň 1-nji iýunynda Çagalary goramagyň halkara gününde Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy hanym Kristin Weýgandyň çagalar bilen sorag jogap alyşmak gepleşigi «Ýaşlyk» teleýaýlymynda gurnaldy we teletomaşaçylara hödürlendi.
Bu gepleşikde çagalaryň hukuklaryny goramak we ilerletmek bilen bagly Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň işlerini, çagalaryň durmuşynyň möhüm taraplary, şeýle hem bu ugurda halkara kadalary we milli kanunçylyk bilen tanyşmak üçin örän uly mümkinçilik boldy.
Öz çykyşynda Türkmenistanyň Adalatçysy çagalaryň hukuklary bilen bagly Adalatçynyň diwanynyň işleri, çaganyň iň gowy bähbitleri, şeýle hem howandarlyga berlen çaganyň ýaşaýyş-durmuş şertleri barada soraglara jogap berdi.
ÝUNISEF-iň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy çagalaryň soraglaryna, ÝUNISEF-iň çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça alyp barýan işleri, çagalary goramagyň halkara günüň ähmiýeti we çaganyň bilim almak hukugy barada gürrüň berdi.
«Türkmenistan - parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylda, BMG-niň Çagalar gaznasynyň esaslandyrylmagynyň 75 ýyllygynda geçirilýän bu gepleşikde Adalatçynyň çagalaryň hukuklary babatynda alyp barýan işleri, şeýle hem çagalaryň hukuklaryny goramakda ÝUNISEF-iň aýratyn orny bellenildi.
Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň bilelikdäki duşuşygy
geçirildi
2021-nji ýylyň 2-nji iýunynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy Ý.Gurbannazarowanyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň wekili hanym Kristin Weýgand arasynda duşuşyk geçirildi. Bu duşuşyga Adalatçynyň diwanynyň we ÝUNISEF-iň wekilleri hem gatnaşdylar. Duşuşyk Adalatçynyň diwanynyň we BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň arasynda 2021-nji ýyl üçin Iş meýilnamasynyň çäklerinde geçirildi.
Çäräniň dowamynda Ýyllyk iş meýilnamada göz öňünde tutulan çäreleri nazara almak bilen ýakyn geljek üçin ädimler kesgitlenildi. Şeýle hem ýuwenal ýustisiýa we BMG-niň Çaganyň hukuklary baradaky komitetinde nobatdaky ýurdumyzda çaganyň hukuklarynyň berjaý edilmegi babatda Alternatiw hasabaty taýýarlamaga ýardam etmegi bilen bagly soraglar ara alnyp maslahatlaşyldy.
Çärä gatnaşyjylar çagalaryň abadançylygyny üpjün etmegiň esasy ugurlarynda Türkmenistanyň we ÝUNISEF-iň arasyndaky hyzmatdaşlygyň 2021-2025-nji ýyllar üçin Ýurt maksatnamasynyň çäklerinde özara gatnaşyklary giňeltmegiň zerurdygyny bellediler.
Geçirilen duşuşyk bu ugurda hyzmatdaşlygy has-da güýçlendirmek üçin amatly mümkinçilik boldy.
Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Milli iş toparynyň maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 31-nji maýynda “Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2020-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyny täsirli ýerine ýetirmek” atly adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça Milli iş toparynyň wideoaragatnaşyk maslahatyna Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar. Duşuşygyň maksady Türkmenistanda Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2020-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň ýerine ýetirilişiniň gidişini we adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça halkara ýardam beriş maksatnamalarynyň utgaşdyrylmagyny ara-alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy. Bu çäre BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky Müdirliginiň (UNODC) Türkmenistandaky wekilhanasy, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa Maksatnamasy bilen bilelikde gurnaldy.
Bu duşuşykda BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky Müdirliginiň maksatnamalaryň halkara dolandyryjysy Kun Markwering, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa maksatnamasynyň ýolbaşçysy Eleonora Walentaýn we Türkmenistanda USAID-iň wekili Nino Nadiradze dagy gatnaşyp, giriş sözi bilen çykyş etdiler. Maslahata Türkmenistanyň degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Wideo aragatnaşyk iş maslahatyň dowamynda Türkmenistanyň Baş Prokuraturasy we Döwlet migrasiýa gullugy Adam söwdasyna garşy hereket etmek boýunça 2020-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynynyň ýerine ýetirilişi barada çykyş etdiler.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisinde täze kanunlar kabul edildi
2021-nji ýylyň 22-nji maýynda Türkmenistanyň Adalatçysy Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň 14-nji maslahatyna gatnaşdy. Onda Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna hem-de ýurdumyzyň kanun��ylyk-hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça toplumlaýyn maksatnama laýyklykda, täze kanunlaryň we kadalaşdyryjy-hukuk namalarynyň birnäçesi kabul edildi.
Kanunlarynyň döwrümiziň talabyna, halkara ölçeglerine laýyklykda yzygiderli kämilleşdirilmegi, raýatlarymyzyň Türkmenistanyň Konstitusiýasynda göz öňünde tutulan, her bir adamyň zähmete, öz islegine görä hünär, kär we iş ýerini saýlap almaga, bilim almaga, saglygyny gorap saklamaga, ýaşaýyş jaýyna, jany we saglygy üçin amatly daşky gurşawa, dynç almaga, medeni durmuşa gatnaşmaga, durmuş goraglylyga bolan hukuklarynyň, has takygy olaryň hukuklarynyň gyşarnyksyz kepili bolup durýar.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasyny durmuşa geçirmek
2021-nji ýylyň 19-nji maýynda “Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasyny” durmuşa geçirmegiň meselelerine bagyşlanan maslahat geçirildi. Bu maslahata Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlary we halkara guramalaryň ýurdumyzda işleýän wekilhanalarynyň ýolbaşçylary, şeýle hem Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy gatnaşdylar.
Gatnaşyjylar öz çykyşlarynda ýurtda adamyň hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirmek Türkmenistanyň ähli raýatlary üçin has mynasyp ýaşaýyş şertlerini döretmek maksatlarynda amala aşyrylýan demokratik özgertmeleriň esasy görkezijisi bolup durýandygyny bellediler. Türkmenistanda adamyň we raýatyň hukuklary we azatlyklary halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalaryna laýyklykda ykrar edilýär we Türkmenistanyň Konstitusiýasy we kanunlary arkaly kepillendirilýär. Adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek, höweslendirmek, goramak we berjaý etmek meseleleri Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolup durýar.
Türkmenistanyň Adalatçysy öz çykyşynda meýilnamanyň birinji tapgyrynyň çäginde Adalatçynyň diwanynyň döredilendigini we häzirki meýilnamada Adalatçynyň diwanynyň ösdürilmegine we onuň halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygynyň giňeldilmegine möhüm orun berilýändigini aýratyn belledi. Ýagny, Meýilnamada 2025-nji ýyla çenli Adalatçynyň diwanynyň Pariž ýörelgelerine laýyklykda, milli hukuk goraýjy edara hökmünde akkreditasiýa edilmegine ýardam bermek; gurluşyny pugtalandyrmak; sebitleýin gurluşlaryny döretmek; Adalatçynyň şikaýatlara seretmek we azatlykdan mahrum ediş ýerlerine gözegçilik etmek boýunça ygtyýarlyklaryny pugtalandyrmak; çagalaryň, aýallaryň, maýyplygy bolan adamlaryň we milli azlyklaryň ähli toparlarynyň wekilleriniň hukuklary ulgamynda Adalatçynyň alyp barýan işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak we ygtyýarlygyny giňeltmek boýunça çäreler göz öňünde tutulýar. Bu hem öz gezeginde, biziň ýurdumyzda adam hukuklaryny goramagyň durmuşa geçirilişiniň mümkinçiliklerini artdyrar.
Ýurdumyzda çaganyň hukuklarynyň berjaý edilmegi babatda Alternatiw hasabaty bermegiň tertibi boýunça wideo aragatnaşyk arkaly iş maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 14-nji maýynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýyl üçin Iş meýilnamasynyň çäginde, halkara bilermeni hanym Swetlana Kloçko we BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň müdirliginiň bilermeni jenap Artur Ýasewiçiň gatnaşmaklarynda BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine Alternatiw hasabaty bermegiň tertibi boýunça wideo aragatnaşyk arkaly iş maslahaty geçirildi. Çäräniň esasy maksady çaganyň hukuklary boýunça Komitete Adam hukuklary boýunça milli edaralar tarapyndan alternatiw hasabatlary taýýarlamaklygyň halkara tejribesi bilen tanyşmak boldy. Bilermenler Alternatiw hasabaty taýýarlamagyň tertibi, tehniki taraplary we öňdebaryjy tejribe barada gysgaça beýan etdiler. Şeýle hem duşuşykda hasabatyň gurluşy, hasabaty taýýarlamagyň zerur maglumatlary barada pikir alyşyldy.
Ýuwenal ýustisiýa boýunça iş maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 6-njy maýynda Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyna girýän edaralarynyň wekilleriniň UNICEF-iň wekilleri bilen iş duşuşugy geçirildi. Şol duşuşuga Adalatçynyň diwanynyň wekili hem gatnaşdy.
Duşuşygyň dowamynda iş toparynyň agzalary çagalar babatda adyl kazyýet ulgamyny pugtalandyrmagyň hukuk binýadyny kämilleşdirmekde halkara tejribesi, şeýle hem ýuwenal ýustisiýanyň düşünjeleri, maksatlary, ileri tutulýan ugurlary we durmuşa geçirişiň hereketlendiriji guraly ýaly esasy komponentlere ara alyp maslahatlaşyldy.
"Işewürlik pudagynda adam söwdasynyň öňüni almak" atly wideoaragatnaşyk iş maslahaty geçirildi
2021-nji ýylyň 4-nji maýynda BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky Müdirliginiň (UNODC) Türkmenistandaky wekilhanasy, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa Maksatnamasy bilen bilelikde işewürlik pudagynda adam söwdasynyň öňüni almaga we işewürlik ulgamynda adam hukugynyň syýasatyny girizmegiň öňdebaryjy halkara tejribesine, şeýle hem bu ugurda adam hukuklar boýunça milli institutlarynyň ornuna bagyşlanan wideoaragatnaşyk maslahatyna Adalatçynyň diwanynyň ýolbaşçysy we wekilleri gatnaşdylar.
Bu maslahata Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa, Türkmenistanda ABŞ-nyň ilçisi Mettýu S.Klimou, BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky Müdirliginiň maksatnamalaryň halkara dolandyryjysy Kun Markwering, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa maksatnamasynyň ýolbaşçysy Eleonora Walentaýn dagy gatnaşyp, giriş sözi bilen çykyş etdiler. Maslahata ýurdumyzyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, degişli ministrlikleriň we pudak edaralaryň wekilleri hem gatnaşdylar.
Maslahatda hususy pudagynda adam söwdasynyň öňüni almagyň öňdebaryjy halkara tejribesi, garaşsyz mehanizmler arkaly şikaýatlara seredilmegi netijesinde adam hukuklaryna ýaramaz täsiriň öňüniň alynmagy bilen baglanyşykly we beýleki meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Wideoaragatnaşyk iş maslahatyň dowamynda, sebitleýin we halkara derejesinde mejbury zähmet we adam söwdasyna garşy göreşde üstünlikli
we döwrebap çemeleşmeleriň mysallary gözden geçirildi.
Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça bilelikdäki ýolbaşçy komitetiniň ikinji mejlisi
2021-nji ýylyň 27-nji aprelinde Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçynyň gatnaşmaklarynda Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ugrunda 2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça Bilelikdäki ýolbaşçy we utgaşdyryjy komitetiniň ikinji mejlisi geçirildi.
Çärä ýurduň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylary we hünärmenleri, şeýle hem BMG-niň Aşgabatdaky düzüm birlikleriniň ýolbaşçylary hem-de wekilleri gatnaşdylar.
Mejlisiň dowamynda oňa gatnaşyjylar bu formatda geçirilen birinji duşuşygyň dowamynda kabul edilen çözgütleriň durmuşa geçirilmeginiň depgini baradaky maglumaty diňlediler, şeýle-de Çarçuwaly maksatnamanyň amala aşyrylmagy üçin serişdeleriň ulanylmagynyň strategiýasy boýunça teklipleri diňlediler. Mundan başga-da, Türkmenistanda DÖM-ny maliýeleşdirmegiň hem-de DÖM-nyň maliýeleşdirilmeginiň Toplumlaýyn milli gurallarynyň (MTMG) durmuşa geçirilmeginiň meselelerine seredildi.
Merkezi Aziýada we Russiýa Federasiýasynda migrantlara we bileleşiklere pandemiýasynyň durmuş-ykdysady netijesiniň täsirleriniň peseltmegi hakynda meýilnamasynyň çäginde maslahat
2021-nji ýylyň 27-nji aprelinde Adalatçynyň diwanynyň wekilleri bellenilen tertipde ylalaşylan Türkmenistanyň Hökümetiniň Migrasiya boýunçz halkara guramasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy bilen bilelikde 2021-nji ýylda ýerine ýetirmegigöz öňünde tutýan çäreleriň we taslamalaryň Meýilnamasyna laýyklykda «Merkezi Aziýada we Russiýa Federasiýasynda migrantlara we bileleşiklere pandemiýasynyň durmuş-ykdysady netijesiniň täsirleriniň peseltmegi hakynda» meýilnamasynyň çäginde duşuşyga gatnaşdylar.
Bu mejlisde Merkezi Aziýanyň we Russiýa Federasiýanyň mysallarynda ilatyň çalt toparlary barada maglumatlary toplamak üçin ondan-oňa geçýän şahslaryň statistik hasaba alnyş ulgamynyň peýdalanmagy hem-de migrantlara we yzyna gaýdyp gelýän şahslara pandemiýasynyň täsirini ölçemek bilen bagly soraglar ara alnyp maslahatlaşyldy.
BMG, ÝHHG, Halkara Gyzyl Haç komiteti – Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalaryny we halkara ynsanperwer hukugyny durmuşa geçirmek işinde esasy hyzmatdaşlaryň hatarynda
Şu gün Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilişi boýunça geçirilen Pudagara toparynyň mejlisinde ýurduň ynsanperwerlik syýasatyny mundan beýläk-de durmuşa geçirmek bilen bagly meseleleriň giň gerimine seredildi.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmagyň barşynda BMG-niň wekilleri Türkmenistan bilen hyzmatdaşlygyň derejesine ýokary baha berdiler we halkara hyzmatdaşlar bilen Hereketleriň Milli Meýilnamasyny durmuşa geçirmegiň gurallaryny ornaşdyrmak boýunça hünärmenleriň tejribelerini paýlaşdylar.
Şeýle-de 2021-2023-nji ýyllar üçin halkara ynsanperwer hukuklaryny durmuşa geçirmegiň çäklerindäki çäreleriň Meýilnamasyna jikme-jik seredildi. Döwlet gullukçylarynyň, milli hünärmenleriň we raýat jemgyýetiniň bilimini kämilleşdirmek babatda ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmaga aýratyn üns berildi.
Türkmenistanyň ÝUNESKO we ÝHHG bilen halkara hukuk binýadyny berkitmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Bu halkara düzümler bilen, hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary beýan edildi, hususan-da, ylym-bilim we hukuk, şeýle-de KHBS ugurlaryndaky taslamalaryň çäklerinde ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi bilen bilelikdäki işleriň ähmiýeti bellenildi.
Şeýle hem Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018-2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynda şöhlelendirilen kämillik ýaşyna ýetmedikler üçin adyl kazyýetligiň meselelerine garaldy.
Gatnaşyjylar Pudagara toparyň işini kämilleşdirmek bilen bagly pikir alyşdylar we Pudagara toparyň 2021-nji ýyl üçin Iş Meýilnamasynyň çäklerindäki çärelere seretdiler.
Türkmenistanda çagalary goramak ulgamlaryny pugtalandyrmak boýunça tegelek stol geçirildi
2022-nji ýylyň 16-njy sentýabrynda BMG-niň Aşgabat şäherindäki binasynda ýurtda çagalary goramak ulgamlaryny berkitmek we pugtalandyrmak boýunça tegelek stol geçirildi. Bu çäre ÝUNISEF tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş prokuraturasynyň, Adalat ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäher häkimlikleriniň hem-de Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky çagalaryň hukuklaryny goramak we maşgalalara goldaw bermek boýunça merkezi topar barada, etrap we etrap hukukly şäher häkimlikleriniň çagalar we maşgala meseleleri boýunça bölüminiň, etrap we etrap hukukly şäher häkimlikleriniň çagalaryň hukuklaryny goramak we maşgalalara goldaw bermek boýunça toparlarynyň düzgünnamalarynyň taslamalaryna seredildi. Çärä gatnaşyjylar çagalary we maşgalalary goramak ulgamyny berkitmäge, bular bilen bagly işläp taýýarlanan düzgünnamalaryň taslamalaryna degişlilikde öz teklipleri bilen çykyş etdiler.
Tegelek stoluň maksady çagalaryň hukuklaryny goramak we maşgalalara goldaw bermek meseleleri boýunça ýerli ýerine ýetiriji häkimiýet edaralarynyň, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak maksady bilen çagalaryň hukuklaryny we maşgalalara ýardam bermek ulgamy babatda durmuş hyzmatlarynyň çygryny giňeldip we ugtaşdyrmagyň guralyny üpjün edip netijeliligini ýokarlandyrmakdan hem maslahatlaşmakdan we indiki ädimleri kesgitlemekden ybarat boldy.
Türkmenistanda ynsanperwer çäreleriň barşynda çagalar babatda esasy borçlar boýunça sebitleýin okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 14-nji sentýabrynda BMG-niň Çagalar Gaznasynyň (ÝUNISEF) ynsanperwer çäreleriň barşynda çagalar babatda esasy borçlar boýunça sebitleýin okuw maslahaty geçirildi. Bu maslahat BMG-niň Çagalar Gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Goranmak ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Döwlet migrasiýa gullugynyň, Bilim ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Statistika baradaky döwlet komitetiniň, Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Okuw maslahaty ÝUNISEF-iň Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary üçin sebitleýin wekilhanasynyň direktorynyň orunbasary jenap Filipp Kori tarapyndan açylyp, çäräniň dowamynda bu ÝUNISEF-iň ştab-kwartirasyndaky we beýleki döwletlerdäki wekilhanalarynyň hünärmenleri ynsanperwerlik çäreleriniň dowamynda çagalara gönükdirilen Suw, arassaçylyk we gigiýena üpjünçiligi (WASH) hem-de adatdan daşary ýagdaýlarda görülmeli taýýarlyk babatda çykyş etdiler. Çagalar babatda ynsanperwerlik çäreleriniň çäginde Durnukly Ösüş Maksatlaryna ýetmekde suw üpjünçiligi, arassaçylyk we gigiýena talaplaryna düşünmek we berjaý etmek baradaky çykyşlar okuw maslahatynyň dowamyny ýetirdi.
Çäräniň maksady ynsanperwer çäreleriň dowamynda çagalar babatda esasy borçlar we olardan gelip çykýan wezipeler hem-de öňdebaryjy tejribeler bilen tanyşmakdan ybarat boldy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň Mary welaýatyna iş sapary
Şu gün Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça Mary welaýatyna iş saparyny amala aşyrdy. Gahryman Arkadagymyz sebitdäki işleriň ýagdaýy, bejergi alýan çagalaryň saglygyny berkitmek ugrunda welaýatyň çagalar hassahanasynda alnyp barylýan işler, täze gurlan ýaşaýyş jaýlarynda ilatyň amatly ýaşamagy we dynç almagy üçin döredilen şertler bilen tanyşdy, şeýle-de Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň talyplarydyr mugallymlary bilen duşuşdy, Mary şäherindäki Gurbanguly hajy metjidine baryp gördi.
Häzirki wagtda durmuş ugurly desgalaryň, hususan-da, saglygy goraýyş ulgamyna degişli merkezleriň gurulmagyna, olaryň ýokary halkara görkezijilere kybap derejede enjamlaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi.
Gahryman Arkadagymyz welaýatyň çagalar hassahanasynda bejergi alýan çagalaryň saglyk ýagdaýy bilen gyzyklandy hem-de olaryň ene-atalary bilen söhbetdeş boldy. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy bejergi alýan çagalaryň doly sagalýança gözegçilikde saklanjakdygyny, olara zerur goldawlaryň beriljekdigini aýtdy. Gahryman Arkadagymyz bu çagalara Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan degişli ýardam beriljekdigini belledi hem-de ene-atalara çagalarynyň tiz sagalmaklary baradaky arzuwlaryny beýan etdi.
Hassahanada operasiýa taýýarlyk üçin degişli bejergini alýan çaga hormatly Arkadagymyza täze öwrenen goşgusyny okap berdi. Munuň özi çagalaryň saglygy hakyndaky alada hoşallygyň nyşany bolup ýaňlandy.
Onuň ejesi çagalaryň sazlaşykly ösüşi, olaryň saglygy barada döwlet tarapyndan yzygiderli alada edilýändigi üçin lukman Arkadagymyza we Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden çykýan hoşallyk sözlerini aýtdy.
Hormatly Arkadagymyz hassahanada operasiýa geçirilmegine taýýarlyk görülýän bölümde bejergi alýan çagalaryň ýene-de biriniň ýanyna bardy.
Gahryman Arkadagymyz çaganyň ene-atasy bilen gürrüňdeşliginiň dowamynda olaryň çagalarynyň doly derejeli sagalmagy ugrunda zerur tagallalaryň ediljekdigini aýdyp, çagajyga tiz sagalmagyny arzuw etdi. Lukman Arkadagymyz bölümiň nobatdaky otagyna bardy. Bu ýerde bejergi alýan çaga we onuň ejesi yzygiderli alada üçin mähriban Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.
Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow çagalar hassahanasynda bejergi alýan körpelere sowgatlary gowşuryp, döwletimiziň geljekde-de hassahanalarda lukmançylyk kömegini alýan çagalaryň saglygy bilen baglanyşykly meseleleriň çözülmegini üns merkezinde saklajakdygyny aýtdy. Gahryman Arkadagymyz bu ýerde bejergi alýan çagalara we olaryň ene-atalaryna hoşniýetli arzuwlaryny beýan edip, çagalaryň tiz sagaljakdyklaryna ynam bildirdi we olar bilen hoşlaşdy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy hassahananyň işgärlerine Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan Germaniýa Federatiw Respublikasynyň “Drager” kompaniýasynyň “Savina 300” kysymly emeli dem beriş enjamyny gowşurdy.
Bu enjam hassahananyň reanimasiýa bölüminde näsag bäbeklere we çagalara emeli dem bermek üçin ulanylýar. Enjam ýokary hilliligi, ulanyşda amatlylygy bilen tapawutlanýar. Ol ýokary basyşyň kömegi bilen dem alyş ýollaryna howanyň, kislorodyň we derman serişdeleriniň barmagyny üpjün edýär. Şol bir wagtyň özünde bu enjam adamyň ganynyň düzümini kislorod bilen baýlaşdyrýar. Şeýle-de emeli dem beriş enjamy öýkenlerde gaz goýberiş ukybyny üpjün edýär, näsagyň dem alşynyň sazlaşygyny ýola goýýar. Mundan başga-da, enjamyň üsti bilen näsaga geçirilen ähli bejergiler baradaky maglumatlar alty aýyň dowamynda saklanýar.
Bu lukmançylyk enjamynyň häzirki wagtda sebitde ýeke-täkdigini bellemeli. Munuň özi ýurdumyzda hereket edýän we täze gurulýan lukmançylyk edaralarynyň enjamlaşdyrylyşy babatda häzirki zamanyň ýokary görkezijilerine doly laýyk gelýändigini görkezýär. Lukman Arkadagymyzyň ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyny döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirmek boýunça başyny başlan asylly işleriniň hormatly Prezidentimiz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilmegi halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň baş şertini emele getirýär.
Hassahananyň lukmanlary dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijisiniň iň kämil enjamynyň hassahana berlendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler hem-de öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda ähli zerur tagallalary gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdylar.
Soňra hajy Arkadagymyz Mary welaýatynyň Sakarçäge etrabynyň merkezinde ulanmaga berilýän 4 gatly 48 öýli döwrebap ýaşaýyş jaýynyň açylyş dabarasynyň geçirilýän ýerine geldi. Bu ýerde hormatly Arkadagymyzy etrabyň ýaşaýjylary, täze jaýa göçüp gelmek bagty miýesser eden maşgalalar uly ruhubelentlik bilen garşyladylar. Aýdym-sazly çykyşlar dabara baýramçylyk öwüşginini çaýdy.
Gahryman Arkadagymyz dabara gatnaşýanlary şanly waka hem-de mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ýetip gelýän 31 ýyllyk baýramy bilen gutlady. Täze ýaşaýyş jaýynyň açylmagy baýramçylygyň öňüsyrasynda geçirilýän dabaralaryň üstüni ýetirdi. Häzirki wagtda halkymyzyň, aýratyn-da, ýaşlaryň sagdyn durmuş ýörelgelerine ygrarly, berk bedenli bolmaklary ugrunda zerur tagallalar edilýär. Bu bolsa “Il saglygy — ýurt baýlygy” diýen şygaryň rowaçlyklara beslenýändigini görkezýär diýip, hajy Arkadagymyz aýtdy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ýurdumyzda “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary esasy ýörelge edinen durmuş ugurly döwlet syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde adamlar we olaryň saglygy, şeýle-de ýokary durmuş derejesiniň üpjün edilmegi bilen baglanyşykly meselelere zerur ähmiýet berilýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş ýagdaýy bilen tanşyp durmak asylly däbe öwrüldi.
Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň welaýatlarynda durmuş ulgamyna degişli giň möçberli özgertmeleriň amala aşyrylýandygyny, medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşyklarynyň yzygiderli dowam etdirilýändigini, olarda ýokary derejeli ýaşamak, göwnejaý dynç almak üçin ähli zerur şertleriň döredilýändigini belledi. Şunda döredilýän mümkinçilikleriň tutuş halkymyz üçin elýeterli bolmagyna aýratyn üns berilýär.
Hajy Arkadagymyz ýurdumyzda mümkinçiligi çäkli bolan adamlar üçin hem ýokary derejeli ýaşaýşyň üpjün edilmegi ugrunda döwlet derejesinde tagalla edilýändigini aýdyp, şu günki açylýan döwrebap ýaşaýyş jaýynyň Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna gurulmagynyň ähli adamlar hakdaky aladanyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň birine öwrülendiginiň nyşanydygyny nygtady.
Bu ýerde guralan dabara gatnaşýan kümüş saçly eneleriň biri hormatly Arkadagymyza halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegi ugrunda yzygiderli tagalla edýändigi, asylly işleriň Arkadagly Serdarymyz tarapyndan dowam etdirilýändigi üçin ähli eneleriň adyndan hoşallyk sözlerini aýtdy.
Hajy Arkadagymyz hoşniýetli sözler üçin minnetdarlyk bildirip, adamlar, olaryň bagtyýar durmuşy hakyndaky aladanyň döwletimiziň hemişelik üns merkezinde saklanjakdygyny belledi.
Soňra hormatly Arkadagymyz mümkinçiligi çäkli bolan adamlar üçin niýetlenen ýaşaýyş jaýynda döredilen şertler bilen tanyşlygyň barşynda täze jaýa göçüp gelmek bagty miýesser eden etrabyň Çaşgyn geňeşliginiň ýaşaýjysy Ý.Çaryýewiň öýüne baryp gördi.
Öý eýeleri hormatly Arkadagymyzy mähirli garşylap, edilýän aladalar üçin hormatly Arkadagymyza we Arkadagly Serdarymyza hoşallyk bildirdiler. Öý eýesi 2006-njy ýylda maşgala gurandygyny, bir oglunyň bardygyny, bu gün bolsa hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen ulanmaga berlen täze jaýa göçüp gelmek bagtynyň miýesser edendigini uly buýsanç bilen gürrüň berdi.
Gahryman Arkadagymyz öý eýeleriniň iş, durmuş şertleri, hal-ýagdaýlary bilen içgin gyzyklanyp, adamlar, şol sanda mümkinçiligi çäkli raýatlar hakyndaky aladanyň döwlet syýasatynyň möhüm ugruna öwrülendigini belledi we şeýle maşgalalara kömek-goldawlaryň yzygiderli beriljekdigini aýtdy. Hormatly Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, hemmetaraplaýyn ösen we ykdysady taýdan kuwwatly döwletimizde halkymyzyň durmuş üpjünçiligine möhüm ähmiýet berilýär. Soňra hajy Arkadagymyz öý eýesi bilen bilelikde täze jaýyň otaglary bilen tanyşdy. Öýüň enjamlaşdyrylyşy, otaglaryň ýerleşdirilişi bildirilýän talaplara doly laýyk gelýär. Öýüň otaglarynda, aşhanasynda mümkinçiligi çäkli adamlara niýetlenen oňaýly şertler döredildi.
Hormatly Arkadagymyz bu ýerde öý eýesine haýyr-sahawat gaznasyndan täze arabany, şeýle-de maşgala agzalaryna hormatly Prezidentimiziň adyndan toý sowgatlaryny gowşurdy. Öý eýeleri özlerine bildirilen uly hormat üçin hoşallygyň nyşany hökmünde hajy Arkadagymyza toý düwünçegini gowşurdylar. Gahryman Arkadagymyz öý eýeleriniň haýyşy boýunça olar bilen ýadygärlik surata düşdi.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy dabara gatnaşanlara üstünlikleri arzuw etdi we Türkmenistanyň Döwlet energetika institutyna tarap ugrady.
Hormatly Arkadagymyz, ilki bilen, institutyň eýwanynda ýaýbaňlandyrylan serginiň gymmatlyklary bilen tanyşdy. Institutyň rektory bu ýokary okuw mekdebiniň 25 ýylyň dowamynda geçen ýoly, gazanan üstünlikleri, şeýle-de talyplaryň dürli derejedäki ders bäsleşiklerinde mynasyp bolan diplomlary we degişli resminamalar barada giňişleýin maglumat berdi. Munuň özi institutyň amaly hem-de usulyýet okuwlaryny guramakda gazanýan üstünlikleriniň aýdyň nyşanyna öwrüldi.
Alym Arkadagymyz institutyň mejlisler zalynda mugallymlaryň we talyplaryň öňünde çykyş etdi. Energetika institutynyň döwrebap, häzirki zaman binasy 2010-njy ýylda ulanmaga berildi. Türkmenistanyň Döwlet energetika instituty ýurdumyzyň çalt depginlerde ösýän energetikasy, senagaty üçin bilimiň öňdebaryjy usullary esasynda ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak maksady bilen döredildi.
Şu ýylyň 12-nji awgustynda bu institutyň döredilenine 25 ýyl bolandygyny aýdyp, hormatly Arkadagymyz hemmeleri bu şanly sene bilen gutlady. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllyk baýramynyň bellenilýän aýyna gadam basylan döwürde ýurdumyzyň ähli ýerinde milli baýramçylygymyz bilen bagly dabaralar geçirilip başlandy. Hormatly Arkadagymyz pursatdan peýdalanyp, mugallymlary hem-de talyplary ýetip gelýän Garaşsyzlyk güni bilen gutlady.
Ýurdumyzda Garaşsyzlygymyzyň 31 ýylynda örän köp işler bitirildi. Türkmenistanyň dünýä bileleşigindäki orny, halkara abraýy, syýasatda, ykdysadyýetde, medeni ulgamda gazanylan üstünlikler barada näçe aýtsaň, aýdyp oturmaly. Olaryň netijelerini her bir raýatymyz duýýandyr, şol sanda siz hem olary gündelik durmuşyňyzda görýänsiňiz diýip, alym Arkadagymyz sözüni dowam etdi.
***
Ýaşlaryň ruhy we beden taýdan sagdynlygy, hünärli, kämil şahsyýet bolmagy, döredijilik ukyby, pikirlenmek başarnygy jemgyýetimiziň kämilleşmegine hem-de döwletimiziň ösüşine uly itergi berýän güýçdür. Islendik döwletiň ykdysady kuwwaty diňe bir tebigy baýlyklary bilen däl, eýsem, ýetişdirip bilýän kämil nesilleri bilen kesgitlenilýär. Türkmenistan hem bu ugurda kuwwatly döwlet diýip arkaýyn aýdyp bileris diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy çykyşynyň dowamynda ýaşlaryň ylmyň soňky gazanan innowasion, sanly tehnologiýalaryndan oňat baş çykarmaklaryny gazanmagyň, döwrebap bilim almaklaryny üpjün etmegiň, olara “Watan” diýen beýik düşünjäniň mukaddesdigini düşündirmegiň wajypdygyny belläp, bu ýörelgeleriň Türkmenistanyň ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň özenini düzýändigine ünsi çekdi. Ýaşlar syýasatynyň esasy maksady bolsa ýaş nesliň kemala gelmegi, şahsyýet hökmünde ösmegi, olaryň aň-paýhas, döredijilik hem-de ruhy mümkinçiliklerini jemgyýetimiziň we döwletimiziň bähbitlerine gönükdirmekleri üçin has amatly şertleri döretmekden ybaratdyr.
Hormatly Arkadagymyz ýurdumyzda ýaşlar syýasatyny amala aşyrmak üçin bu ulgamda milli kanunçylygy mundan beýläk-de kämilleşdirmäge aýratyn üns berilýändigini aýdyp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň teklibi boýunça Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahaty hem-de Mejlisi tarapyndan «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşiniň kabul edilendigini belledi.
Bu Kanun taýýarlanylanda, ýaşlaryň öz pikirleri, teklipleri göz öňünde tutuldy. Türkmen oba hojalyk institutynda, Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynda ýaş mugallymlar, talyplar bilen geçirilen duşuşyklaryň aýratyn täsirli bolandygyny belläp, alym Arkadagymyz bu gün bolsa talyplaryň pikirlerini diňlemekçidigini aýtdy.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe halkymyz «Halkyň Arkadagly zamanasy» diýlip yglan edilen ýyly şanly wakalara hem-de zähmet üstünliklerine besleýär. Olarda ýaşlarymyzyň bitirýän işleriniň hem aýratyn orny bar. Işçi, daýhan, telekeçi, hünärmen ýaşlar gowy işlemek, talyplar bolsa gowy okamak bilen üstünliklere goşant goşýarlar. Şol üstünlikler XXI asyrda ýurdumyzyň durnukly ösüşini üpjün edýär. Ata Watanymyzyň geljegi gurulýar.
Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ähli ösüşleriň, şöhratly üstünlikleriň binýadydygyny belläp, alym Arkadagymyz döwletimiziň we halkymyzyň ýeten belent derejeleriniň Garaşsyzlygymyz hem Bitaraplygymyz bilen aýrylmaz baglanyşyklydygyny aýtdy.
Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygynyň şanly baýramynyň bellenilmeginiň öň ýanynda Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýynyň geçirilmegi hem siziň durmuşyňyzda taryhy wakadyr. Onda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow çykyş edip, türkmen ýaşlarynyň geljekde ýerine ýetirmeli işleri barada anyk wezipeleri kesgitledi hem-de olara uly ynam bildirdi.
Alym Arkadagymyz talyp ýaşlaryň bu wezipeleri abraý bilen berjaý edip, ata Watanymyzyň Garaşsyzlygyny pugtalandyrmaga, hemişelik Bitaraplygyny berkitmäge, ýurdumyzy gülledip ösdürmäge mynasyp goşant goşjakdyklaryna ynanýandygyny belledi. Ýaşlar Türkmenistanyň baý energetiki mümkinçilikleriniň bardygyna buýsanmalydyr.
“Siz halkymyz üçin, ykdysadyýetimiziň pudaklary üçin aýratyn möhüm bolan energetika ulgamynda işlemäge mümkinçilik alan bagtly ýaşlarsyňyz!” diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni jemledi.
Duşuşyga gatnaşan mugallymlar we talyplar häzirki zaman ylmyny kämilleşdirmek, sanly bilimi ösdürmek ugrunda döredilýän mümkinçilikler üçin hormatly Arkadagymyza hem-de Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden çykýan hoşallyk sözlerini aýtdylar.
Bellenilişi ýaly, talyp ýaşlaryň ýurdumyzyň mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan durnukly hem-de hemmetaraplaýyn ösüşine mynasyp goşant goşmaklary, olaryň häzirki zamanyň talaplaryna laýyk derejede bilim-terbiýe almaklary ugrunda döwlet tarapyndan zerur tagallalar edilýär. Çykyş edenler Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň dünýä giňişligindäki eýeleýän ornunyň berkidilmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünliklere beslenýändigini guwanç bilen bellediler. Olar hemmetaraplaýyn bilim almak, dünýä ylmyna çuňňur aralaşmak we häzirki zamanyň täzeçil tehnologiýalaryny ulanmak üçin döredilen mümkinçiliklerden netijeli peýdalanyp, Watanymyz üçin ýokary bilimli hünärmenler bolup ýetişjekdiklerine ynandyrdylar.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy çykyşlar üçin minnetdarlyk bildirip, ata Watanymyzyň ösüşiniň täze tapgyrynda türkmen halkynyň toplan baý durmuş tejribesini hem-de asyrlaryň dowamynda kemala gelen milli ruhy gymmatlyklary nazara almak bilen, ýaşlaryň öňünde durýan wezipeleriň üstünlikli çözülmelidigini belledi we institutyň mugallymlaryna, talyplaryna özüniň sowgatlaryny gowşurdy.
Soňra Gahryman Arkadagymyz hemmelere üstünlik arzuw edip, bu ýerden Mary şäheriniň gözel künjekleriniň birinde ýerleşýän Gurbanguly hajy metjidine tarap ugrady.
Metjidiň ýanynda hajy Arkadagymyzy Türkmenistanyň müftüsi, Mary welaýatynyň baş ymamy we Gurbanguly hajy metjidiniň ymamy garşyladylar. Hajy Arkadagymyz din wekilleri bilen gürrüňdeş bolup, ýurdumyzda gadymy milli däp-dessurlarymyzyň täze taryhy döwürde mynasyp dowam etdirilýändigini belledi.
Gahryman Arkadagymyz hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça Mary welaýatyna amala aşyran saparynyň dowamynda çagalar hassahanasynda bejergi alýan çagalar we olaryň ene-atalary bilen gürrüňdeş bolandygyny, täze ýaşaýyş jaýynyň açylyş dabarasyna gatnaşandygyny, talyp ýaşlar bilen duşuşandygyny aýtdy. Munuň özi ýurdumyzyň ähli künjeklerinde giň gerimli özgertmeleriň yzygiderli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň güwäsidir.
Din wekilleri ilat arasynda bolup, halkyň hal-ýagdaýy bilen içgin gyzyklanýandygy, raýatlarymyzyň durmuşynyň abadançylyk derejesiniň ýokarlandyrylmagyna, ösüp gelýän ýaş nesliň mynasyp derejede terbiýelenilmegine uly üns berýändigi üçin hajy Arkadagymyza tutuş halkymyzyň adyndan hoşallyk sözlerini aýtdylar.
Soňra hajy Arkadagymyz yslam dünýäsinde mukaddes künjek saýylýan Mekgeden özüne ýadygärlik sowgat hökmünde iberilen keramatly Käbäniň ýazgysy bolan örtükden, hormatly Arkadagymyzyň Saud Arabystany Patyşalygyna amala aşyran saparynyň çäklerinde haj parzyny berjaý eden wagtynda çuňňur hormatyň nyşany hökmünde sowgat berlen teperrikden, şeýle-de Arkadagly Serdarymyzyň mukaddes Käbede umra hajyny berjaý eden pursatlarynda sowgat berlen teperrikden ybarat bolan mukaddesliklere togap etdi.
Gurbanguly hajy metjidinde hormatly Prezidentimiziň halkymyzyň bagtyýarlygynyň hem-de ýurdumyzyň ösüşiniň bähbidine ähli asylly başlangyçlarynyň üstünliklere beslenmegi dileg edildi.
Häzirki wagtda hajy Arkadagymyzyň we Arkadagly Serdarymyzyň ýadawsyz tagallalary netijesinde bu milli ýörelgeler mynasyp dowam etdirilýär hem-de täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýar. Hajy Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, biz şu günümizi we geljegimizi ynsanperwer kadalar, şöhratly ata-babalarymyzyň miras goýan belent ahlak gymmatlyklary esasynda gurýarys.
Soňra ýurdumyzyň müftüsi keramatly Gurhandan süreleri okap, Watanymyzyň abadançylygynyň, halkymyzyň bagtyýarlygynyň bähbidine hajy Arkadagymyzyň başyny başlan asylly işleriniň Arkadagly Serdarymyz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilmegini Beýik Biribardan dileg etdi.
Hajy Arkadagymyz döwletimiziň jemgyýetçilik durmuşyna işjeň gatnaşýandyklary üçin hormatly ýaşululara minnetdarlyk bildirdi we bu ýerden ugrady.
Türkmenistanda çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan edýän kanunçylyk seljermesiniň netijeleri hem-de bu ugurda teklipler boýunça “tegelek stol” geçirildi
2022-nji ýylyň 12-nji awgustynda Türkmenistanda çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan edýän kanunçylyk seljermesiniň netijeleri hem-de bu ugurdaky teklipler boýunça “tegelek stol” geçirildi. Bu “tegek stol” BMG-niň Çagalar Gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş Prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni hanym Irina Urumowa çagalara ten temmisiniň ulanylmagynyň hem-de olaryň rehimsiz çemeleşilmeginiň gadagan edilmeginiň ähmiýeti, bu ugurda kanunçylyk seljermesiniň netijeleri bilen tanyşdyryp, daşary ýurtlaryň öňdebaryjy tejribesiniň mysallary bilen bilelikde teklipleri hödürledi.
Geçirilen çäräniň maksady çagalara ten temmisiniň ulanylmagyny gadagan edýän kanunçylyk seljermesiniň esasy netijeleri bilen tanyşmakdan, şeýle hem bu ugurdaky kanunçylygy has-da kämilleşdirmek we durmuşa geçirmek üçin teklipleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan Döwletliler köşgüniň çagalaryna süýjülik dadymlygy gowşuryldy
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Türkmenistanyň Döwlet serhet gullugynyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň Hojalyk müdiriýetinde ösdürilip ýetişdirilen ekinleriň dürli görnüşinden, ir-iýmişlerden ybarat süýjülik dadymlygy Döwletliler köşgünde terbiýelenilýän çagalara gowşuryldy. Çärä Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa gatnaşdy.
Ösüp gelýän nesil, maşgala gymmatlyklarynyň hem-de ruhy taglymlaryň dowamat-dowamlylygy baradaky alada hormatly Prezidentimiziň başlangyjy boýunça amala aşyrylýan, milli ynsanperwerlik ýörelgelerine esaslanýan durmuş ugurly syýasatyň aýrylmaz bölegidir. Bu gün döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda ýaş nesliň hemmetaraplaýyn sazlaşykly terbiýelenilmegi hem-de aň-paýhas başarnyklarynyň doly açylmagy üçin ähli şertler döredilýär.
Döwletliler köşgünde terbiýelenilýän çagalar süýjülik dadymlygyny şatlyk bilen kabul edip, hormatly Prezidentimize bagtyýar çagalyk üçin hoşallyk bildirdiler.
Döwrebap çagalar dynç alyş merkezi açyldy
Esenguly etrabynda “Arkadagyň nesilleri” atly döwrebap çagalar dynç alyş merkeziniň açylyş dabarasy boldy. Oňa Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy we deputatlar, welaýat, şäher häkimlikleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, hormatly ýaşulular, etrabyň ýaşaýjylary gatnaşdylar.
Baýramçylyk lybasyna beslenen döwrebap toplumyň çäginde şatlykly ýagdaý emele geldi — ähli ýerde joşgunly aýdym-sazlar ýaňlandy. Döredijilik toparlary myhmanlar üçin baýramçylyk maksatnamasyny taýýarladylar. Ýaş aýdymçylaryň we tansçylaryň köpöwüşginli çykyşlarynda ýaş nesliň sazlaşykly ösmegine hemmetaraplaýyn üns berýändigi üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden hoşallyk beýan edildi.
Açylyş dabarasynda çykyş edenler Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe mähriban halkymyzyň abadançylygyny has-da ýokarlandyrmak hakynda aladanyň tutuş ugurdaş düzümiň kemala getirilmegine ulgamlaýyn we toplumlaýyn çemeleşmäni üpjün edýän ägirt uly durmuş maksatly taslamada öz aýdyň beýanyny tapýandygyny bellediler. Halkymyz baradaky alada bolsa hormatly Prezidentimiz tarapyndan durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugruna öwrüldi.
Durmuş-ykdysady ösüşiň ýokary depginleri, ýurdumyzyň sebitleriniň düýpli özgeren ajaýyp keşbi Türkmenistanyň soňky ýyllarda ösüş we rowaçlyk ýolunda gazanan uly üstünlikleriniň netijesidir. «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň şypahana-dynç alyş düzüminiň üstüni ýetiren täze, döwrebap “Rowaç” kottejler toplumynyň açylyp ulanmaga berilmegi hem munuň aýdyň subutnamasydyr.
Balkan welaýatynyň Esenguly etrabynyň welaýatlaryň etraplarynyň we etrap hukukly şäherleriniň arasynda ähli görkezijiler boýunça iň ýokary netijeleri gazanyp, her ýyl geçirilýän bäsleşigiň ýeňijisi bolandygyny hem-de Türkmenistanyň Prezidentiniň Buýrugyna laýyklykda, ABŞ-nyň 1 million dollary möçberindäki pul baýragy bilen sylaglanandygyny bellemek gerek. Hut şol pul serişdeleri çagalar üçin täze dynç alyş merkeziniň desgalarynyň gurluşygyna hem-de döwrebap enjamlar bilen üpjün edilmegine gönükdirildi.
Bagtyýar çagalygy goramak hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda yzygiderli amala aşyrylýan durmuş ugurly döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr. Çagalara aýratyn üns bermek, olar barada çäksiz alada etmek asyrlaryň dowamynda halkymyzyň mizemez ýörelgeleri bolmagynda galýar. Ýurdumyzda gadymdan gözbaş alýan däplere eýerilip, beden taýdan sagdyn, ruhy taýdan kämil türkmenistanlylaryň ýaş neslini terbiýeläp ýetişdirmäge, olar üçin ähli babatda abadan durmuşy üpjün etmäge, ýaşlaryň intellektual kuwwatyndan has netijeli peýdalanmaklary üçin ähli şertleri döretmäge gönükdirilen işler yzygiderli amala aşyrylýar. Üstünlikli durmuşa geçirilýän strategik döwlet maksatnamalary hem hut şu maksatlara gönükdirilendir.
Türkmenistanyň çagalaryň hukuklaryny goramak ulgamynda gazanýan üstünlikleriniň dünýä bileleşiginiň goldawyna we ykraryna mynasyp bolýandygyny bellemek möhümdir. Ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasy, ilkinji nobatda, onuň iri düzümleriniň biri bolan Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýändigi munuň aýdyň mysalydyr. Türkmenistan Milletler Bileleşiginiň doly hukukly agzasy bolmak bilen, BMG-niň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasyny tassyklap, bu ulgamda öz üstüne alan borçnamalaryny birkemsiz ýerine ýetirýär hem-de özüniň ýaş raýatlary üçin has amatly şertleri üpjün etmek boýunça wezipeleri çözmäge örän jogapkärli çemeleşýändigini görkezýär.
BMG-niň möhüm konwensiýalarynyň hem-de teswirnamalarynyň tutuş toplumynyň tassyklanylmagy bu ugurda amala aşyrylýan çäreleriň netijeli häsiýete eýediginiň aýdyň subutnamasydyr. Şolaryň hatarynda gönüden-göni eneligi we çagalygy goramaga degişli resminamalar, şeýle-de ýurdumyzda kabul edilen kanunçylyk namalary hem bar. Türkmenistanyň Konstitusiýasy adamyň hukuklary baradaky, şol sanda zenanlaryň we çagalaryň hukuklaryna degişli halkara konwensiýalaryň we jarnamalaryň esasy düzgünleriniň ählisini diýen ýaly özüne birleşdirýär.
Balkan welaýatynda ähli ulgamlarda durmuşa geçirilýän ägirt uly özgertmeleriň ýokary depgini alnyp barylýan gurluşyklaryň giň geriminde öz beýanyny tapýar. Durmuş maksatly desgalary gurmak şonuň möhüm ugry bolup durýar. Soňky ýyllarda bu ýerde köp gatly ýaşaýyş jaýlary we beýleki desgalar guruldy. Bu binalardyr desgalar adamlaryň ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamagy, döredijilikli zähmet çekmegi, göwnejaý dynç almagy üçin has oňaýly şertleri üpjün edýär.
Umuman, ýurdumyzda bolup geçýän wakalar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň türkmenistanlylaryň abadan durmuşyny üpjün etmek, ilkinji nobatda, ýaş nesli sazlaşykly terbiýelemäge degişli meselelere uly üns berýändigine şaýatlyk edýär. Häzirki wagtda ýaş nesil üçin döwrebap bilim edaralary, sport we dynç alyş merkezleri toplumlaýyn gurulýar. Öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen täze mekdepler, çagalar baglary, dynç alyş-sagaldyş toplumlary diňe bir paýtagtymyzda we welaýat merkezlerinde däl, eýsem, ýurdumyzyň beýleki şäherdir obalarynda-da gurulýar.
Döwlet Baştutanymyzyň taýsyz tagallalary çagalaryň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge, ýaş nesliň zehinleriniň, ukyplarynyň ösdürilmegi üçin ähli şertleriň döredilmegine gönükdirilendir. Bu işler, ilkinji nobatda, Watanymyzyň ykbaly, onuň mynasyp geljegi üçin örän uly jogapkärçilik bilen şertlendirilendir.
Mälim bolşy ýaly, bedenterbiýäni we sporty ösdürmäge uly üns berýän hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek, bu işe ýaş türkmenistanlylary çekmek barada yzygiderli alada edýär. Gökderede hem-de «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ýerleşýän çagalar sagaldyş-dynç alyş merkezleriniň sany ýylsaýyn artýar. Şeýle merkezler welaýatlarda-da guruldy. Bu ýerde çagalar özleriniň göwnüne ýaraýan güýmenjeleri bilen meşgullanyp bilerler. Munuň özi örän peýdaly hem-de gyzykly bolup, körpeleriň her birine şadyýan bäsleşiklere gatnaşyp, sport bilen meşgullanmaga, gözýetimini giňeltmäge, döredijilik ukyplaryny ösdürmäge mümkinçilik berýär.
Ine, şu gün hem sebitde şatlykly waka — “Arkadagyň nesilleri” atly döwrebap çagalar dynç alyş merkeziniň açylyş dabarasy bolup geçýär. Bu ýerde çagalaryň ýüzlerçesi göwnejaý dynç alyp, wagtlaryny şadyýan geçirip biler. Munuň özi ýurdumyzyň ýaş raýatlaryna nobatdaky ajaýyp sowgatdyr. Ol hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ösüp gelýän nesil baradaky çäksiz aladasynyň ýene bir aýdyň subutnamasydyr.
Meýdany 1,5 gektara barabar bolan bu merkez Esenguly etrap häkimliginiň buýurmasy boýunça Durmuş maksatly hyzmat ediş müdirligi tarapyndan çagalaryň dynç alşyny guramaga hem-de gurluşyk ülňülerine bildirilýän häzirki zaman talaplaryna laýyklykda bina edildi. Bu ýerde çagalaryň wagtlaryny şadyýan we işjeň geçirmegi üçin ähli şertler döredildi.
Bu dynç alyş merkezinde dürli medeni çäreleriň — gyzykly aýdym-saz bäsleşikleriniň, köpöwüşginli festiwallaryň, sport ýaryşlarynyň guralmagy asylly däbe öwrüler.
Maşgala bolup dynç almak babatda döredilen ajaýyp mümkinçilikler bu dynç alyş merkeziniň aýratynlyklarynyň biridir. Uly ýaşly adamlar hem, ýaşlykdan işjeň dynç almak we sport bilen meşgullanmak ýaly endikler öwredilýän çagalar hem bu ýerde boş wagtyny gyzykly, işjeň, göwnejaý geçirip bilerler.
Merkeziň çäginde dürli attraksionlar, şol sanda oýun hiňňildikleri, awtodrom, syn ediş çarhy, oýun zaly, garbanyşhana, çaga oýnawaçlarynyň dükany hem-de beýlekiler ýerleşýär. Bu ýere gelýänler üçin ýaşyl baglaryň we gülleriň arasynda amatly oturgyçlar hem ornaşdyrylypdyr.
Mundan başga-da, täze merkezde edara binasy guruldy. Onda işgärleriň netijeli işlemegi üçin ähli şertler döredildi. Dynç alyş merkezi doly abadanlaşdyryldy, agşam çagynda onuň çägindäki täsin, owadan çyralar nurana şöhle saçýar. Şeýle-de awtoduralga, dürli tehniki otaglar, beýleki ugurdaş desgalar göz öňünde tutuldy.
Bagtyýar çagalaryň çäksiz şatlygy hem-de alyslardan eşidilýän şadyýan gülküleri döwlet Baştutanymyzyň biziň umyt-arzuwlarymyz hem-de bagtyýar geljegimiz bolan ýaş türkmenistanlylaryň hemmetaraplaýyn ösmegine, sagdynlygyna hem-de abadançylygyna gönükdirilen döwlet syýasatynyň netijeli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Döwrebap çagalar dynç alyş merkeziniň açylyş dabarasy Esenguly etrabynyň ähli ýaşaýjylary üçin hakyky baýramçylyga öwrüldi. Çäräniň baş gahrymanlary bolan çagalar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa bu ajaýyp we täsin sowgat, özleriniň abadançylygy baradaky hemmetaraplaýyn aladasy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.
Türkmenistanyň Adalatçysy bilen Özbegistanyň Çagalaryň Ombudsmeniniň arasynda resmi duşuşyk geçirildi
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalaçynyň Ýazdursun Gurbannazarowanyň Özbegistanda bolan iş saparynyň çäginde 2022-nji ýylyň 30-njy iýunynda Çagalaryň hukuklary boýunça Oliý Mažlisiniň ygtyýarlysy (Çagalaryň Ombudsmeni) Aliýa Ýunusowa bilen duşuşyk geçirildi.
Duşuşykda taraplar çagalaryň hukuklaryny goramak, olaryň hukuklaryny durmuşa geçirýän edaralaryň işine gözegçilik etmek, jemgyýetçilik guramalary bilen işlemek we halkara hyzmatdaşlygy boýunça tejribe alyşdylar. Şeýle hem, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany tarapydan BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça komitetine hödürlemek üçin Alternatiw maglumaty taýýarlamak işine başlanandygy bellenildi.
Çagalaryň Ombudsmeni Aliýa Ýunusowa, Özbegistanyň Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarlysynyň aýratyn institutyny döretmekde we onuň işini guramakda öz tejribesi bilen paýlaşdy. Bilnişi ýaly, 2021-nji ýylda Özbegistanda Oliý Mažlisiniň Çaganyň hukuklary boýunça ygtyýarlysy (Çagalaryň Ombudsmeni) instituty resmi taýdan döredildi. Bu Özbegistanyň Prezidentiniň "Çaganyň hukuklarynyň kepilliklerini üpjün etmek ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça çäreler hakyna" Permany bilen göz öňünde tutulandyr.
Duşuşygyň ahyrynda Türkmenistanyň Adalatçysy Ýazdursun Gurbannazarowa kärdeşine mähirli garşylanandygy üçin minnetdarlyk bildirdi we işinde üstünlik arzuw etdi.
Çagalara ten temmisini bermegi aradan aýyrmak babatda kanunçylyk seljermesiniň deslapky netijeleri hem-de bu ugurda halkara tejribesi bilen tanyşdyrmak boýunça “tegelek stol” geçirildi
2022-nji ýylyň 13-nji iýunynda çagalara ten temmisini bermegi aradan aýyrmak babatda kanunçylyk seljermesiniň deslapky netijeleri hem-de bu ugurda halkara tejribesi bilen tanyşdyrmak boýunça “tegelek stol” geçirildi. Bu “tegelek stol” BMG-niň Çagalar Gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Baş Prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermeni hanym Irina Urumowa çagalara ten temmini berilmegini we olara kemsidiji hereketler bilen çemeleşmegi aradan aýyrmak babatda kadalaşdyryjy hukuk namalaryny özgertmegiň dürli mysallary bilen çykyş edip, temmi berilmegi we olara rehimsiz çemeleşilmegi babatda bu ugur boýunça geçirilen kanunçylyk seljermesiniň deslapky netijeleri bilen tanyşdyrdy. Soňra Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň wekili çagalara milli kanunçylygymyzda bellenilen jogapkärçilikler boýunça çykyşyň dowamyny ýetirdi.
Geçirlen bu çäräniň maksady çagalara ten temmisini bermegi aradan aýyrmak babatda öňdebaryjy halkara tejribeler bilen tanyşmakdan, bu ugur boýunça kanunçylyk seljermesiniň deslapky netijelerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Lebap welaýatyna iş saparyny amala aşyrdy
Şu gün Türkmenistanyň Prezidentiniň tabşyrygy boýunça Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Lebap welaýatyna iş saparyny amala aşyrdy. “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary esasy ýörelge edinýän hajy Arkadagymyz halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi bilen yzygiderli gyzyklanýar. Nobatdaky iş saparynyň dowamynda Gahryman Arkadagymyz welaýatyň merkezindäki köpugurly hassahana baryp, ilatyň, aýratyn-da, çagalaryň saglygynyň berkidilmegi ugrunda alnyp barylýan işler bilen tanyşdy, Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň talyplarydyr mugallymlary bilen duşuşdy, bazarlarda önüm bolçulygynyň döredilişi bilen gyzyklandy hem-de Amyderýanyň üstünden geçýän Türkmenabat — Farap awtoulag köprüsine baryp gördi.
Saglygy goraýyş ulgamyny toplumlaýyn ösdürmek Türkmenistanyň Prezidentiniň durmuş ugurly syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy esasynda hem-de gönüden-göni ýolbaşçylygynda işlenip taýýarlanylan we üstünlikli durmuşa geçirilýän giň gerimli “Saglyk” Döwlet maksatnamasy milli lukmançylygyň ýokary netijeli ulgamynyň kemala getirilmegine, onuň ýokary halkara ülňülere laýyklykda, mundan beýläk-de kämilleşdirilmegine, şeýlelikde, ilatyň saglygynyň yzygiderli berkidilmegine, abadançylyk derejesiniň ýokarlandyrylmagyna, jemgyýetimizde sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkarar edilmegine gönükdirilendir.
“Döwlet adam üçindir!” diýen baş şygara laýyklykda, paýtagtymyzda we welaýatlarda keselleri bejermek hem-de anyklamak boýunça ýöriteleşdirilen merkezler, hassahanalar, şypahanalar, lukmançylyk serişdelerini öndürýän kärhanalar ulanmaga berildi. Giňden ornaşdyrylýan innowasion tehnologiýalar, dünýä belli kompaniýalardan satyn alnan häzirki zaman lukmançylyk enjamlary, ugurdaş edaralaryň giňeldilen ulgamy saglygy goraýyş ulgamyny hil taýdan täze derejä çykarmaga we şonuň netijesinde Türkmenistanyň ilatynyň ömür dowamlylygyny artdyrmaga ýardam berýär. Ýöriteleşdirilen lukmançylyk edaralarynyň hünärmenleri yzygiderli ýagdaýda hünär derejelerini ýokarlandyrmak boýunça okuwlary we iş tejribeliklerini geçýärler.
Häzirki wagtda tutuş ýurdumyz boýunça iň häzirki zaman, Merkezi Aziýa sebitinde deňi-taýy bolmadyk, ýokary tehnologiýaly lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edilen ylmy-kliniki merkezler hereket edýär. Şu ýyl bu ulgamyň edaralarynyň üstüni ýetiren lukmançylyk desgalarynyň hatarynda döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Türkmenbaşy şäherinde ulanmaga berlen köpugurly hassahanany, Daşoguz şäherinde açylan köpugurly we onkologiýa hassahanalaryny görkezmek bolar.
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyny esaslandyryjy hajy Arkadagymyz Türkmenabat şäheriniň köpugurly hassahanasyna baryp gördi. Hassahananyň kabul ediş bölüminde Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy bu ýerde işleýän lukmandan bölümlerde işgärleriň netijeli işlemegi we näsaglar üçin döredilen şertler bilen baglanyşykly maglumat aldy, onda bejergi alýan çagalaryň saglyk ýagdaýy barada gyzyklandy.
Dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen bu döwrebap hassahanada adamlara, şol sanda körpelere ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlary edilýär. Hususan-da, bu ýerde oturdylan enjamlar arkaly olaryň saglygyna gözegçilik edilýär, keselleri anyklanylýar, ýokary derejeli hünärmenler zerur bejeriş çärelerini geçirýärler. Nazary we amaly lukmançylyk boýunça belli alym hökmünde Gahryman Arkadagymyz bu ýerde geçirilýän işleriň derejesine kanagatlanma bildirip, lukmana öz hünär derejesini hemişe ýokarlandyrmagy maslahat berdi we asylly kärinde üstünlikleri arzuw etdi.
Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow häzirki wagtda ýürek keselleri bölüminde bejergi alýan çagalaryň ýagdaýy bilen gyzyklandy. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy olaryň ene-atalary bilen söhbetdeşlikde lukmançylyk hyzmatlarynyň derejesi hem-de bejeriş işleriniň netijeleri barada sorady.
Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, çagalaryň saglygyny dikeltmek bilen bagly meseleler hemişe saglygy goraýyş işgärleriniň üns merkezinde bolar, çagalaryň ýakyn wagtda doly sagalmagy üçin olara zerur lukmançylyk hyzmatlary ýerine ýetiriler.
Körpeler joşgunly goşgy setirlerinde atalyk aladasy üçin hajy Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyklaryny beýan etdiler.
Gahryman Arkadagymyz hassahananyň ýene bir otagyna baryp, bu ýerde bejergi alýan çaganyň saglyk ýagdaýyny sorady, onuň geljekki maksatlary bilen gyzyklandy. Çaganyň ejesi Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygyna hem-de Arkadagly Serdarymyza ýurdumyzyň ähli künjeklerinde hemmetaraplaýyn ösen, berk bedenli, ýokary bilimli ýaş nesli terbiýelemek ugrunda döredilen giň mümkinçilikler üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.
Hajy Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, döwletimiz ýaş türkmenistanlylaryň saglygyny goramak hem-de berkitmek barada hemişe alada edýär, bu ýörelgeler alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarydyr. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow maksady mätäçlik çekýänlere hemaýat bermekden ybarat bolan haýyr-sahawat gaznasynyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak üçin ähli şertleriň bardygyny nygtap, ene-atalara perzentleriniň tiz wagtda sagalmaklaryny arzuw etdi.
Soňra Gahryman Arkadagymyz hassahananyň ýene bir otagynda bejergi alýan çaganyň saglyk ýagdaýy, lukmançylyk hyzmatlarynyň netijeliligi bilen gyzyklandy. Körpe näsagyň ejesi bu ýerde geçirilýän bejeriş usullary barada gürrüň berdi, hususan-da, lukmanlaryň bejerişiň täzeçil usullaryny işjeň peýdalanýandyklary bellenildi.
Ýurdumyzda dürli keselleriň öňüniň alynmagyna hem-de olaryň öz wagtynda bejerilmegine, saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň döwrebaplaşdyrylmagyna, sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkarar edilmegine gönükdirilen toplumlaýyn çäreler yzygiderli durmuşa geçirilýär. Öňdebaryjy enjamlardyr serişdeler bilen üpjün edilen häzirki zaman lukmançylyk edaralary ýokary derejeli lukmançylyk kömegini bermek, keselleriň öňüni almak hem-de olary bejermek üçin ähli mümkinçiliklere eýedir. Bularyň ählisi adamyň abadan durmuşy baradaky hemmetaraplaýyn aladanyň aýdyň subutnamasydyr.
Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow köpugurly hassahanada bejergi alýan körpelere sowgatlary gowşuryp, döwletimiziň geljekde-de hassahanalarda lukmançylyk kömegini alýan çagalaryň saglygy bilen baglanyşykly meseleleriň çözülmegini üns merkezinde saklajakdygyny aýtdy.
Soňra bu ýerde saglygy goraýyş we derman senagaty ministriniň orunbasary A.Germanowyň hem-de Türkmenabat şäheriniň köpugurly hassahanasynyň baş lukmany S.Ýusubowyň, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýerine ýetiriji direktory R.Bazarowyň gatnaşmagynda iş maslahaty geçirildi. Hassahananyň bölümleriniň iş tertibi, körpe näsaglara lukmançylyk kömegi berlende bejerişiň häzirki zaman usullarynyň peýdalanylmagyna, keselleri anyklamakda sanly tehnologiýalaryň mümkinçilikleriniň ulanylmagyna, hassahananyň işgärleriniň hünär derejeleriniň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen çäreler ara alnyp maslahatlaşylan esasy meseleler boldy.
Hormatly Arkadagymyz hassahananyň umumy ýagdaýy, şol sanda derman üpjünçiligi bilen gyzyklandy. Köpugurly hassahananyň baş lukmany 676 orunlyk bu lukmançylyk edarasynyň bölümlerinde oturdylan lukmançylyk enjamlarynyň tehniki häsiýetnamalary, näsaglar bejerilende ulanylýan bejeriş usullary barada giňişleýin gürrüň berdi.
Gahryman Arkadagymyz bu lukmançylyk edarasynyň enjamlaşdyrylyşynyň halkara ölçeglere laýyk gelýändigini kanagatlanma bilen belläp, hassahananyň işiniň dolandyrylyşyny kämilleşdirmek üçin toplumlaýyn çäreleriň öz wagtynda geçirilmeginiň möhümdigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, bu ýerde sanly ulgamy işjeň ornaşdyrmak maslahat berildi. Munuň özi bejerişiň üznüksizligini saklamaga, dürli ugurdaş düzümleriň arasynda hyzmatdaşlygy giňeltmäge ýardam berer.
Soňra saglygy goraýyş we derman senagaty ministriniň orunbasary Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowa milli lukmançylygy kämilleşdirmek, ähli degişli düzümleriň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça “Saglyk” Döwlet maksatnamasynda kesgitlenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen alnyp barylýan işler barada habar berdi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Türkmenistanyň saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmegiň strategiýasynyň, bir tarapdan, ilatyň arasynda öňüni alyş çäreleriniň geçirilmegine, beýleki bir tarapdan, keselleriň öz wagtynda ýüze çykarylmagyna hem-de olara ýokary hilli lukmançylyk kömeginiň berilmegine gönükdirilendigini aýtdy. Bu wezipeleriň çözülmegi maşgala lukmançylygyndan, arassaçylyk-düşündiriş işleriniň hiliniň gowulandyrylmagyndan hem-de lukmançylyk gözegçiliginden başlanýar. Şunuň bilen baglylykda, dünýä tejribesi esasynda ilatyň, ilkinji nobatda, ýaş nesliň “lukmançylyk sowatlylygyny” ýokarlandyrmak, olaryň öz saglyklary barada habarlylygyny artdyrmak boýunça çäreleri geçirmek maksadalaýyk bolar.
Gahryman Arkadagymyz Türkmenabat şäheriniň köpugurly hassahanasynyň lukmanlarynyň paýtagtymyzdaky dürli ugurly halkara we ylmy-kliniki merkezleriň kärdeş hünärmenleri bilen tejribe alyşmaklarynyň ýola goýlandygy baradaky maglumaty kanagatlanma bilen kabul edip, şeýle iş tejribesini ähli welaýatlaryň lukmançylyk edaralarynda ornaşdyrmagyň möhümdigini nygtady.
Kardiologiýa we kardiohirurgiýa ugry boýunça bejeriş-öňüni alyş edaralarynyň guramaçylyk-usulyýet üpjünçiligi, bu ugurda ylmy-barlag işlerini geçirmek meselelerine-de möhüm orun degişlidir. Häzirki wagtda Türkmenistanda kardiologlaryň täze nesli kemala gelýär, ýürek-damar ulgamlarynyň kesellerini öz wagtynda ýüze çykarmak, öňüni almak hem-de bejermek ýaly wajyp wezipeler olaryň üstüne ýüklenendir. Şunuň bilen baglylykda, bu ulgamda ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak boýunça yzygiderli işleri geçirmek möhümdir.
Dürli keselleriň öňüni almak, olary irki wagtda ýüze çykarmak hem-de netijeli bejermek boýunça halkara guramalar, dünýäniň öňdebaryjy klinikalary bilen bilelikde ylmy barlaglary geçirmek esasy wezipeleriň hatarynda görkezildi. Şunuň bilen birlikde, “Türkmenistanda 2020 — 2025-nji ýyllarda çaganyň irki ösüşi boýunça Milli strategiýada” bellenilen, şol sanda çagalary ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlary, sagdyn iýmit bilen üpjün etmek bilen baglanyşykly işleriň ýerine ýetirilişine üns çekildi.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy söhbetdeşligiň dowamynda lukmançylyk serişdeleriniňdir enjamlarynyň rejeli we maksadalaýyk peýdalanylyşyny berk gözegçilikde saklamagyň zerurdygyny belledi. Tejribe alyşmak, iň gowy anyklaýyş we bejeriş iş tejribesini öwrenmek maksady bilen, geljekde-de daşary ýurtlaryň öňdebaryjy ylmy-kliniki merkezleriniň bilermenleridir hünärmenleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmek gerek.
Sagdynlyk, ruhubelentlik, bagtyýarlyk türkmen halkynyň gadymdan gelýän durmuş ýörelgeleridir. Wagtyň synagyndan geçen asylly däplere eýermek bilen, ýurdumyzda ynsan saglygynyň goraglylygyna, işjeň durmuş ýörelgeleriniň berkarar edilmegine gönükdirilen giň gerimli işler alnyp barylýar, milli saglygy goraýyş ulgamy dünýä tejribesi esasynda düýpli özgerdilýär we yzygiderli kämilleşdirilýär.
Ýurdumyzyň lukmançylyk edaralarynyň işlerinde sanly ulgamy işjeň peýdalanmagyň zerurdygyna aýratyn üns berildi. Iň täze telekommunikasiýa we kompýuter tehnologiýalary uzak aralykdan ýurdumyzyň hem-de daşary ýurtlaryň ýokary derejeli hünärmenleriniň hyzmatlaryny peýdalanmaga mümkinçilik berýär, şunda meýilnamalaýyn hem-de tiz lukmançylyk kömegi hem berlip bilner, dürli keselleri anyklamak, bejermek we öňüni almak ulgamynda tejribe-de alşyp bolar.
Keselleri, şol sanda ýürek-damar kesellerini bejermegiň netijeli usullaryny öz içine alýan bu ugurda geljekde-de toplumlaýyn çäreleriň kabul edilmegi lukmançylyk hyzmatlarynyň hilini düýpli ýokarlandyrmaga mümkinçilik berer diýip, hormatly Arkadagymyz birnäçe gymmatly maslahatlaryny berdi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Lebap welaýatynyň köpugurly hassahanasynyň bu sebitiň ýaşaýjylary bilen bir hatarda, owgan halkyna hem lukmançylyk kömegini bermäge niýetlenendigini belledi. Biziň ýurdumyz Owganystan bilen hemişe hoşniýetli goňşuçylyk syýasatyna eýerer, doganlyk halka degerli goldaw, şol sanda saglygy goraýyş ulgamynda netijeli ýardam berer.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýerine ýetiriji direktory R.Bazarowa ýüzlenip, milli lukmançylyk ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmek, welaýatlaryň lukmançylyk edaralarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak maksady bilen, hassahanalar üçin zerur enjamlary satyn almak meselelerini öwrenmegi tabşyrdy.
Soňra Gahryman Arkadagymyz hemmeler bilen mähirli hoşlaşyp, olara işlerinde üstünlikleri arzuw etdi we Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutyna tarap ugrady.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow ýokary okuw mekdebiniň binasyna baryp, bu ýerde döwrebap bilim almak üçin döredilen şertler bilen tanyşdy, Türkmenistanyň Prezidentiniň tabşyrygy boýunça institutyň mugallymlarydyr talyplary bilen duşuşyk geçirdi. Onuň dowamynda döwletimiziň ýaşlar syýasatyny has-da kämilleşdirmek, okuw-terbiýeçilik işini ösdürmegiň hem-de okatmagyň ýollary, okuw işlerine sanly ulgamy ornaşdyrmak, milli bilim ulgamy üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak barada pikir alşyldy.
Alym Arkadagymyz duşuşygy açyp, şu günki duşuşygyň esasy meseleleriniň biriniň “Türkmenistanyň döwlet ýaşlar syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunyny kämilleşdirmek baradaky meseläni ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdygyny belledi. Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň teklibi boýunça Milli Geňeşiň palatalary — Halk Maslahaty hem-de Mejlis tarapyndan bu hukuk namasynyň rejelenen görnüşini taýýarlamak işine girişildi. Şunuň bilen baglylykda, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy şu gezekki duşuşyga gatnaşyjylar bilen bu mesele boýunça pikir alyşmagy maksadalaýyk hasaplaýandygyny nygtady.
Bellenilişi ýaly, ruhy taýdan sagdyn, hemmetaraplaýyn terbiýeli we bilimli ýaş nesli kemala getirmek Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistany ösdürmegiň möhüm meseleleriniň biri bolmagynda galýar. Ýurdumyzyň mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan durnukly hem-de hemmetaraplaýyn ösüşinde hem-de dünýä giňişligindäki eýeleýän mynasyp ornuny pugtalandyrmakda ýaşlaryň ägirt uly ornuny nazara almak bilen, ýaşlar syýasaty hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan döwlet strategiýasynyň ileri tutulýan ugruna öwrüldi.
Häzirki döwürde durmuşa geçirilýän ýaşlar syýasatynyň maksadynyň türkmenistanlylaryň ýaş nesliniň kemala gelmegine, şahsyýet hökmünde ösmegine, aň-paýhas, döredijilik hem-de ruhy mümkinçilikleriniň açylmagyna, jemgyýetimiziň we döwletimiziň bähbitlerine gönükdirilen has amatly şertleri döretmekden ybaratdyr. Bu ugurdaky milli strategiýanyň baş wezipesi ýaş raýatlaryň hukuk hem-de durmuş goraglylygyny üpjün etmekden, türkmen halkyna gadymdan mahsus bolan ruhy-ahlak we medeni gymmatlyklary, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmekden, ýaş nesli watançylyk, ynsanperwerlik, raýat jogapkärçiligi ruhunda terbiýelemekden, ýaşlaryň başlangyçlaryny goldamakdan hem-de höweslendirmekden gözbaş alýar.
Bu wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin ýaşlar syýasaty hakynda Döwlet maksatnamasy kabul edildi, onuň çäklerinde halkymyzyň taryhyny, medeniýetini hem-de gadymy däp-dessurlaryny bilýän, olara baha bermegi başarýan, mizemez maşgala gymmatlyklaryna sarpa goýýan kämil, beden we ruhy taýdan sagdyn şahsyýeti kemala getirmek boýunça netijeli çäreler durmuşa geçirilýär. Watançylyk terbiýesi bilen bir hatarda, taryhy ösüşiň, döwlet syýasatynyň häzirki zaman meýillerini we möhüm ugurlaryny, binýat goýujy taglymlaryny türkmenistanlylaryň täze nesline düşündirmek hem-de olaryň aňyna ýetirmek, häzirki taryhy eýýamda amala aşyrylýan ägirt uly özgertmeleriň many-mazmunyny açyp görkezmek babatdaky işlere uly üns berilýär.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy mugallymlar we talyplar bilen söhbetdeşliginiň barşynda okatmagyň iň täze usullaryny ornaşdyrmak, nazary ylmyň tejribe-okuw sapaklary bilen utgaşdyrylmagy üçin institutda döredilen şertler barada pikir alşyp, bu ýokary okuw mekdebinde mugallymçylyk ugry boýunça ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylýandygyny belledi. Bu ýerde ylmy işleri alyp barmak, dünýä tejribelerini düýpli öwrenmek üçin ähli mümkinçilikler bar. Bu bolsa talyplaryň saýlap alan hünärlerine uly gyzyklanma bildirýändiklerini görkezýär.
Çykyş edenler institutyň talyplarynyň halkara bäsleşiklere we ders olimpiadalaryna yzygiderli gatnaşýandyklaryny aýtdylar. Bularyň ählisi döwletimiziň milli bilim ulgamyny hemmetaraplaýyn ösdürmek, häzirki zaman tejribäni hem-de ylmyň gazananlaryny, sanly ulgamy ornaşdyrmak baradaky aladasynyň aýdyň subutnamasydyr.
Duşuşyga gatnaşyjylar alym Arkadagymyzy häzirki zaman mugallymçylyk ylmyny kämilleşdirmek, sanly bilimi ösdürmek üçin döredilen mümkinçiliklerden netijeli peýdalanmak ugrunda ähli tagallalary etjekdiklerine, Watanymyz üçin ýokary hünärli hünärmenler bolup ýetişjekdiklerine ynandyrdylar.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy çykyşlar üçin minnetdarlyk bildirip, ata Watanymyzyň ösüşiniň täze tapgyrynda türkmen halkynyň toplan baý durmuş tejribesini hem-de asyrlaryň dowamynda kemala gelen milli ruhy gymmatlyklary nazara almak bilen, ýaşlaryň öňünde durýan anyk meselelere, ýakyn wagtda tagallalaryň birleşdirilmegini talap edýän ylym-bilim ulgamynyň möhüm meselelerine ünsi çekdi.
Häzirki döwürde Türkmenistanda ýetilen belent sepgitler hem-de gazanylýan üstünlikler, merdana halkymyzyň durmuşynyň düýpli ýokarlandyrylmagyna oňyn täsirini ýetirýän giň gerimli özgertmeler döwlet özygtyýarlylygynyň ygtybarly binýadyna daýanýar. 2021-nji ýylda döwlet Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk senesi bellenildi. Türkmenistan milli maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmek bilen, sebit derejesinde hem, dünýä bileleşiginde hem demokratik ýörelgelere esaslanýan, ykdysady taýdan ösen döwlet hökmünde ykrar edilmegini gazandy.
Hemişelik Bitaraplyk derejesi Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen biziň döwletimiz halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmek boýunça geçirilýän işleriň netijesinde dünýäniň dürli ýurtlary, iri halkara guramalar bilen ýygjam gatnaşyklary ýola goýdy we ösdürýär diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň dünýäde howpsuzlygy üpjün etmegiň bähbidine ählumumy hyzmatdaşlygyň häzirki zaman halkara ulgamynyň kemala getirilmegine mynasyp goşant goşýandygy hem bellenildi.
Watanymyzy dünýäniň iň ösen döwletleriniň hataryna çykarmak maksady bilen, ýurdumyzyň serişde, senagat, zähmet hem-de intellektual mümkinçiliklerini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän syýasatyň baş maksadydyr. Öňde goýlan maksatlara ýetmek üçin uzak we orta möhletli geljege niýetlenen maksatnamalar kabul edildi. Hususan-da, «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» ösüşiň täze tapgyrynda Watanymyzyň özygtyýarlylygyny pugtalandyrmak, döwletimiziň mundan beýläk-de okgunly ösüşini üpjün etmek boýunça işleriň depginleriniň has-da ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen wezipeler kesgitlenildi. Şunda ýaşlara uly orun degişlidir diýip, alym Arkadagymyz olaryň özleriniň yhlasly okuwy, bilimleri özleşdirmegi, tutanýerli zähmeti bilen Watanymyzyň dünýä derejesinde abraýynyň artmagyna uly goşant goşjakdyklaryna ynam bildirdi.
Ýaşlaryň watançylyk ruhunda terbiýelenilmegi hem-de olara dürli hünärleri öwrenmek üçin döwrebap bilimlere, uly durmuşa, ylma we döredijilige badalga berilmegi ýurdumyzda amala aşyrylýan ähli özgertmeleriň özeni bolup durýar. Ýaş neslimiz edermen ata-babalarymyzyň belent ynsanperwerlik we zähmet terbiýesi ýörelgelerini, asylly däp-dessurlaryny mynasyp dowam etdirýärler.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy duşuşygyň dowamynda daşky gurşawyň goralmagynyň, tebigata aýawly çemeleşmegiň, ýurdumyzyň milli baýlyklarynyň rejeli peýdalanylmagynyň hormatly Prezidentimiziň ekologiýa syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarydygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, ýaşlaryň ekologiýa medeniýetiniň ösdürilmegine hem-de tebigata aýawly çemeleşilmegine gönükdirilen toplumlaýyn çäreler aýratyn ähmiýete eýedir.
Milli medeniýetimize, ýörelgelerimize we däp-dessurlarymyza daýanyp, ýaşlarda taryhy-medeni mirasymyza sarpa goýmak hem-de aýawly çemeleşmek duýgusyny terbiýelemek gerek. Ähli degişli düzümleriň tagallalary ýaş nesliň hukuk we durmuş goraglylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilmelidir, olaryň arasynda halkymyzyň ruhy-ahlak we medeni gymmatlyklary, milli mirasymyz wagyz edilmelidir. Ýaş türkmenistanlylar telekeçilik we jemgyýetçilik işleri bilen meşgullanyp, milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge işjeň gatnaşýarlar. Döwletimiz telekeçilik işi bilen meşgullanmaga gyzyklanýan ýaşlar üçin geljekde-de zerur şertleri döreder.
Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow durmuş üpjünçiligi meselesine geçmek bilen, adam baradaky aladanyň amala aşyrylýan döwlet syýasatynyň möhüm ugrudygyny hem-de şeýle bolmagynda galýandygyny nygtady. Zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp haklarynyň möçberi her ýyl yzygiderli ýokarlandyrylýar. Munuň özi ýurdumyzyň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň gowulandyrylmagyna gönükdirilendir hem-de alnyp barylýan durmuş syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Ýaşlarda bilimlerini yzygiderli baýlaşdyrmaga, bilim almaga höwesi terbiýelemegiň zerurdygy aýratyn nygtaldy, munuň özi jemgyýeti ösdürmegiň esasy ugurlarynyň biridir hem-de ýurdumyzyň ykbalyny we halkymyzyň bagtyýar geljegini kesgitleýän möhüm şertlerdir. Alym Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, terbiýe iň gymmatly baýlykdyr, bilim we ylym bolsa terbiýäniň sütünidir. Şunda mugallymçylyk babatda hünärmenleriň taýýarlyk derejesine uly orun degişlidir.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy şular barada nygtap, ýurdumyzyň esasy baýry okuw mekdepleriniň biri bolan Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynda bilim ulgamy üçin örän zerur hünärmenleriň taýýarlanylýandygyny aýtdy we ýaşlaryň ata-babalarymyzyň terbiýeçilik däplerini ösdürmegi dowam etdirjekdiklerine ynam bildirip, öz durmuş tejribesinden birnäçe maslahatlary berdi.
Gahryman Arkadagymyz daşary ýurt dillerini öwretmek meselesine ýygnananlaryň ünsüni çekdi, çünki dil bilmek uly baýlykdyr. Şunuň bilen baglylykda, halkara gepleşik dili bolan iňlis diliniň iň irki ýaşdan başlap, heniz mekdebe çenli çagalar edaralarynda öwredilmegini höweslendirmegiň möhümdigi nygtaldy.
Türkmenistanyň Gahrymany, Türkmenistanyň halk ýazyjysy Gözel Şagulyýewanyň hem-de Türkmenistanyň Gahrymany Çynar Rustemowanyň şu instituty tamamlandyklary buýsançly ýagdaýdyr, olara Watanymyzyň özygtyýarlylygyny, konstitusion gurluşyny, döwlet Garaşsyzlygyny hem-de hemişelik Bitaraplygyny berkitmäge goşan uly şahsy goşantlary üçin şeýle belent atlar dakyldy. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz institutda ýörite otag açyp, onda Gahryman zenanlaryň durmuş hem-de döredijilik ýollary baradaky maglumatlary, şeýle hem sanly fotostudiýany we elektron kitaphanany ýerleşdirmegiň maksadalaýyk boljakdygyny aýtdy.
Häzirki döwür özygtyýarly Türkmenistanyň ösüş we döredijilik ýoly bilen okgunly öňe barýan eýýamydyr. Munuň özi köp babatda ilatyň sowatlylygynyň we gözýetiminiň giňelmegi, ylmy-barlaglaryň işjeňleşdirilmegi, ylmy-tehniki gazanylanlaryň durmuşyň ähli ulgamlaryna giňden ornaşdyrylmagy bilen şertlendirilendir. Soňky ýyllarda ýurdumyzda kompýuter tehnologiýalarynyň, multimedia ulgamlarynyň, öňdebaryjy dünýä tejribesiniň iň täze gazananlaryny peýdalanmak arkaly döwrebap okuw mekdepleriniň tutuş ulgamyny döretmek boýunça giň gerimli işler geçirilýär.
Alym Arkadagymyz bilimiň we ylmyň adamy belent derejelere ýetirýändigini aýdyp, duşuşykda ýaşlara hemişe düýpli, hemmetaraplaýyn bilim almaga, aň-bilim derejelerini yzygiderli ýokarlandyrmaga çalyşmagy nesihat etdi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy mekdep uçurymlarynyň käbiriniň orta mekdebi tamamlan ilkinji ýylynda ýokary okuw mekdeplerine girip bilmeýändiklerine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz ýaşlara saýlap alan hünäri boýunça tejribe toplar ýaly işe ýerleşmäge ýardam bermek meselesi barada oýlanyşmagyň maksadalaýyk boljakdygy baradaky teklibi öňe sürdi. Şunuň bilen birlikde, ýaşlary telekeçilik işine giňden çekmek baradaky teklip hem aýdyldy.
Söhbetdeşligiň dowamynda alym Arkadagymyz institutyň halkara ölçeglere laýyk gelýän täze binasyny gurmagyň maksadalaýyk boljakdygyny belledi.
Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň rektory Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa ýokary okuw mekdebine gelip görendigi, talyplary okatmak meselelerine, mugallymlaryň hem-de bu bilim edarasynyň iş şertlerine yzygiderli üns berýändigi, şeýle-de gymmatly maslahatlary üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ýurdumyzyň bilim ulgamy üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak ugrunda geljekde-de ähli tagallalary etjekdiklerine ynandyrdy.
Gahryman Arkadagymyz öwüt-ündewlerini berip, türkmen halkynyň gadymy döwürlerden bäri ýaş nesliň sazlaşykly ösmegine hem-de mynasyp terbiýe almagyna ilkinji derejeli ähmiýet berendigini aýtdy. Geçen döwürleriň meşhur şahsyýetleri gymmatly pähim-paýhas mirasyny bize galdyrypdyrlar, olaryň döreden eserleri geljekki nesilleri terbiýelemek üçin gymmatly çeşme bolupdyr. Biziň pederlerimiziň watançylyk we ynsanperwerlik ýörelgeleri durmuşa täze gadam basan ýaş nesiller üçin geçmişi, häzirki döwri hem-de geljegi özünde jemleýän nusgalyk mekdepdir.
Duşuşygyň ahyrynda hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow “Geljek siziň bilendir! Biziň ýurdumyzyň geljekde-de gülläp ösmegi üçin öňe, öňe, diňe öňe, jan Watanym Türkmenistan!” diýip, ýaşlara ýüzlendi. Ýygnananlar şowhunly el çarpyşmalar bilen bu sözleri gaýtaladylar.
Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli dabaraly çäre we sergi geçirildi
2022-nji ýylyň 1-nji iýunynda Birleşen Milletler Guramasynyň Aşgabat şäherindäki binasynda 1-nji iýun – Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli dabarly çäre we sergi geçirildi. Bu çäre BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň, ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, ýurdumyzdaky daşary ýurtlaryň wekilhanalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli ýurdumyzyň mekdepleriniň arasynda geçirilen “Kim meniň gahrymanym?” atly çeper-döredijilik bäsleşiginiň ýeňijilerine sowgatlaryň gowşurylyş dabarasy boldy we bu dabara ýörite sazçylyk mekdebiniň çagalarynyň ýerine ýetirmeginde aýdym-sazly çykyşlar bilen utgaşdy. Soňra bu ýere gelen myhmanlar bäsleşige hödürlenen eserleriň sergisine aýlanyp gördüler.
Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli geçirlen bu çäräniň maksady ýurdumyzda çagalaryň hukuklaryny goramak babatda BMG-niň Çagalar gaznasynyň ÝUNISEF bilen alnyp barylýan işleriň üstünliklerini dabaralandyrmak hem-de çagalaryň bu işler barada habarlylygyny ýokarlandyrmakdan ybarat boldy.
Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň bagtyýar çagalaryna hem-de halkyna
Mähriban halkym!
Berkarar döwletimiziň bagtyýar körpeleri!
Sizi tutuş dünýä bileleşigi bilen birlikde Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimizde güneşli tomus paslynyň ilkinji gününde giňden bellenilýän Çagalary goramagyň halkara güni bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. Bu halkara baýramyň şanyna geçirilýän aýdym-sazly dabaralaryň, döredijilik sergileridir bäsleşikleriniň, şadyýan we gyzykly çäreleriň Watanymyzyň röwşen ertirleriniň dowamaty bolan mähriban körpelerimiziň, tutuş halkymyzyň kalbynda Garaşsyz Diýarymyzda gazanylan üstünliklere çäksiz buýsanç döretjekdigine berk ynanýaryn.
Çagalaryň bagtyýarlygy Watanymyzyň buýsanjydyr. Biziň amala aşyrýan her bir işimiz, belent tutumlarymyz köňüllerimiziň guwanjy bolan şadyýan çagalarymyzyň bagtly geljegine gönükdirilendir. Şoňa görä-de, «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda asylly däbimize eýerilip, Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli tutuş ýurdumyz baýramçylyk dabaralaryna gurşalýar. Bagtyýar nesillerimiziň şatlyk-şowhuny, şadyýan gülki sesleri, Garaşsyzlygymyzy, hemişelik Bitaraplygymyzy, parahatçylyk söýüjiligimizi hem-de dostlugymyzy wasp edýän joşgunly aýdym-sazlary belentden ýaňlanýar.
Bagtyýar çagalygyň mekany bolan eziz Watanymyzda ajaýyp Gökdere jülgesindäki, owazasy dünýä dolan «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky, welaýatlardaky çagalar dynç alyş we sagaldyş merkezlerinde tomusky dynç alyş möwsümine badalga berilýär. Bu ajaýyp halkara baýramçylygyň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ýokary döredijilik ruhuny dabaralandyrýan wakalary mähriban körpelerimizde eziz Watanymyza beýik buýsanjy terbiýeleýär. Munuň özi geljegimiz bolan ýaş nesilleriň döwrebap terbiýe hem-de bilim almaklaryna, wagtlaryny gyzykly, şadyýan geçirmeklerine, oňat dynç almaklaryna gönükdirilen döwlet syýasatymyzyň netijeli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Eziz watandaşlar!
Her bir ýurduň bagtyýarlygy, abadançylygy ösüp gelýän ýaş nesil hakdaky aladalardan gözbaş alýar. Şu nukdaýnazardan, «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» kesgitlenen wezipelere laýyklykda, sagdyn, zähmetsöýer, watançy nesilleri terbiýeläp ýetişdirmek, irki döwürden çagalary terbiýelemek, okatmak, olaryň beden we ruhy saglygyny berkitmek, şahsy başarnygyny ösdürmek üçin bilim edaralarynyň işi geljekde has-da kämilleşdiriler. Dünýä ölçeglerine doly laýyk gelýän, ähli amatlyklary bolan çagalar baglarynyň we orta mekdepleriň gurluşyklary dowam etdiriler.
Raýatlaryň, aýratyn-da, çagalaryň durmuş goraglylygyny üpjün etmek jemgyýetimizi hem-de döwletimizi hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösdürmekde öňe sürýän esasy wezipelerimizdir. Şoňa görä-de, maşgalany goldamagyň, enäniň we çaganyň saglygyny goramagyň, bu ugurlary kanunçylyk taýdan üpjün etmegiň yzygiderli kämilleşdirilmegine aýratyn ähmiýet berýäris. Ynsanperwerlik, mätäji goldamak ýaly milli ýörelgelerimize eýermek bilen, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan ata-enesiniň ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlaryň howandarlygyndan galan çagalaryň we ýetginjekleriň aýratyn alada bilen gurşalyp alynmagy, olaryň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmegi, jemgyýetimiziň durmuşyna mynasyp we doly derejede gatnaşmagy üçin oňaýly şertleriň döredilmegi ugrunda alnyp barylýan işler ýaş nesliň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge, kämil şahsyýetler hökmünde kemala gelmegine gönükdirilendir.
Mähriban halkym!
Biziň döwletimiz Birleşen Milletler Guramasynyň zenanlaryň, eneleriň we çagalaryň hukuklaryny goramaga gönükdirilen örän möhüm resminamalarynyň tutuş toplumyna goşuldy. Bu ugurda BMG-niň ýöriteleşdirilen çagalar edarasy bolan Çagalar gaznasy bilen işjeň gatnaşyklary alyp barýarys hem-de bilelikdäki maksatnamalary, strategiýalary we meýilnamalary üstünlikli amala aşyrýarys. Çagalaryň we eneleriň hukuklaryny goramak maksady bilen, milli kanunçylygymyzy döwrebaplaşdyrmakda hem-de halkara hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmekde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahaty hem-de Mejlisi tarapyndan maksatnamalaýyn işler durmuşa geçirilýär. Munuň özi biziň diňe bir milli bähbitlerimize däl, eýsem, dünýä bileleşiginiň bähbitlerine, ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň we abadançylygyň maksatlaryna doly laýyk gelýän giň halkara hyzmatdaşlygy alyp barýandygymyzy görkezýär.
Mähriban halkym!
Berkarar döwletimiziň bagtyýar körpeleri!
Sizi Çagalary goramagyň halkara güni bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. Size berk jan saglyk, uzak ömür, bagtyýar we abadan durmuş, eziz Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin.
Türkmenistanyň Prezidenti
Serdar BERDIMUHAMEDOW.
Türkmenistanda çaganyň we mümkinçiligi çäkli bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça parlamentariýler üçin okuw maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 23-25-nji maýynda Türkmenistanda çaganyň we mümkinçiligi çäkli bolan adamlaryň hukuklaryny goramak boýunça parlamentariýler üçin 3 günlük okuw maslahaty geçirildi. Bu okuw maslahaty BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary hem-de Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Okuw maslahatynyň dowamynda ÝUNISEF-iň milli maslahatçysy BMG-niň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasynyň kadalary, çaganyň hukuklaryny berjaý etmekde esasy ýörelgeleri, çagalaryň we mümkinçiligi çäkli bolan adamlaryň hukuklary babatda ilatyň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmakda interaktiw usullar bilen tanyşdyrdy. Okuw sapagynyň netijesinde gatnaşyjylar çaganyň we mümkinçiligi çäkli bolan adamlaryň hukuklary babatda habarlylygy ýokarlandyrmagyň döwrebap usullary we bulary işläp taýýarlamagyň ýörelgeleri, olar babatda aýratyn çemeleşmegiň ugurlary boýunça öz bilimlerini artdyrdylar.
Geçirlen okuw sapagynyň maksady çaganyň we mümkinçiligi çäkli bolan adamlaryň hukuklary boýunça parlamentariýleriň bilimini ýokarlandyrmakdan we milli derejeli hünärmenleri taýýarlamaga ýardam bermekden hem-de bu ugurda öňdebaryjy tejribeleri alyşmakdan ybarat boldy.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzdaky Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezine bardy
Şu gün ýurdumyzda giňden bellenilýän Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň we Döwlet baýdagynyň güni mynasybetli paýtagtymyzyň günorta künjeginde ýerleşýän Konstitusiýa binasyna hem-de Baýdak sütünine gül desselerini goýmak dabaralary tamamlanandan soň, Gahryman Arkadagymyz Aşgabadyň Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezine geldi.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda çagalaryň sazlaşykly ösüşini üpjün etmek, enäniň we çaganyň saglygyny goramak ugrunda döwlet tarapyndan yzygiderli alada edilýär. Bu ýörelgeler durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda durýar.
Mälim bolşy ýaly, Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezi 2015-nji ýylda açyldy. Ýedi gatdan ybarat bolan bu merkez 670 orunlyk bolup, onda bölümleriň 28-si bar. Şolaryň hatarynda kabul ediş bölümi, ylmy-kliniki barlaghana, anyklaýyş-maslahat beriş, ýatymlaýyn anyklaýyş, operasiýa, çagalaryň ösüşi we irki anyklaýyş, fiziobejeriş we bejeriş bedenterbiýe, çagalaryň gemotologiýasy, çaga iç keselleri ylmy-kliniki bölümleri bar.
Saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesow merkeziň bölümlerinde bejergi alýan çagalara degişli lukmançylyk hyzmatlarynyň berlişi, aýratyn-da, dogabitdi ýürek kemisligi bolan hassa çagalary operasiýa taýýarlamak we operasiýadan soňky döwürde geçirilýän dikeldiş çäreleri boýunça alnyp barylýan işler hem-de merkeziň mümkinçilikleri barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, häzirki döwürde ýurdumyzda ýürek operasiýasyna mätäç çagalaryň 220-si bar. Bu çagalary bejermek üçin iň täze we netijeli “AORTIС” serişdeleriniň ulanylýandygy aýratyn nygtalmaga mynasypdyr. Şeýle hem ministr bejergi alýan çagalar üçin zerur bolan serişdeleriň ýeterlikdigini, operasiýa geçirilýän enjamlaryň häzirki zamanyň iň kämil enjamlarydygyny, olarda çylşyrymly bejergi işlerini amala aşyrmak üçin dünýä ülňülerine laýyk gelýän mümkinçilikleriň bardygyny aýtdy. Bu enjamlaryň kömegi bilen ýüregi açmazdan, az şikesli endowaskulýar operasiýalaryny geçirmek mümkinçiliginiň bardygyny, operasiýadan soňky döwürde çaganyň saglygy dikelip, gysga wagtyň içinde adaty durmuşa gaýdyp gelýändigini aýratyn bellemeli.
Hormatly Arkadagymyz merkeziň çagalaryň ýürek kesellerini bejeriş bölüminde döredilen şertler bilen tanyşdy. Gahryman Arkadagymyz çagalaryň ýürek keselleriniň öňüni almak boýunça amala aşyrylýan toplumlaýyn bejergileriň häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyk gelmelidigini, şunda lukmanlaryň hünär taýdan yzygiderli kämilleşdirilmelidigini nygtady.
Arkadagymyz bu ýerde bejergi alýan çagalar üçin döwlet derejesinde alada edilýändigini, ýola goýulýan lukmançylyk hyzmatlarynyň has netijeli bolmagy babatda zerur serişdeleriň gönükdirilýändigini aýdyp, ösüp gelýän ýaş nesillerde şeýle keselleriň döremeginiň ene-atalaryň saglyk ýagdaýyna baglydygyny we daşarky ýaramaz täsirleriň netijesidigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, häzirki döwürde ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkidilmegi, aýratyn-da, eneleriň saglygynyň degişli derejede saklanmagy ugrunda zerur tagallalar edilýär.
Hormatly Arkadagymyz, ilki bilen, eneleriň saglygynyň berkidilmeginiň wajypdygyna ünsi çekip, sagdyn ene bolmasa, sagdyn çaganyň bolmajakdygyny aýtdy. Şunda ýurdumyzda ilatyň saglygyny goramak bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berilmelidir.
Gahryman Arkadagymyz merkeziň daýanç-hereket ediş kesellerini bejeriş bölümine bardy. Häzirki döwürde ýurdumyzda 100 çaga daýanç-hereket ediş keseli zerarly, degişli lukmançylyk kömegine mätäç. Hormatly Arkadagymyz çagalaryň irki ösüşi, olaryň saglygy bilen baglanyşykly meseleleriň oňyn çözülmegi üçin döwlet tarapyndan yzygiderli alada edilýändigini aýdyp, ýurdumyzda çagalaryň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösüşi üçin zerur bolan serişdeleriň gönükdirilýändigini belledi.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy häzirki döwürde operasiýa taýýarlyk boýunça lukmançylyk hyzmatlaryny alýan çagalar we olaryň ene-atalary bilen söhbetdeş boldy.
Çagalar öz begenjini goşgy setirleri bilen beýan etdiler. Olaryň ene-atalary ösüp gelýän ýaş nesilleriň sagdynlygy, olaryň sazlaşykly ösüşi ugrunda döwlet derejesinde yzygiderli alada edilýändigi üçin Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.
Gahryman Arkadagymyz merkeziň ýatymlaýyn bejergi alynýan otaglaryna aýlanyp, operasiýa taýýarlanylýan çagalaryň saglyk ýagdaýy, olara edilýän lukmançylyk hyzmatlarynyň aýratynlyklary bilen hem tanyşdy. Hormatly Arkadagymyz bu ýerde bejergi alýan çagalaryň doly sagalýança gözegçilikde saklanjakdygyny we olaryň sagalyp, deň-duşlary bilen durmuşyň hözirini görüp ýaşamagy üçin zerur goldawlaryň beriljekdigini aýtdy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy olara Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan degişli ýardam beriljekdigini belläp, ene-atalara çagalarynyň tiz sagalmaklary baradaky arzuwlaryny aýtdy. Şunda ýurdumyzyň her bir raýatynyň arkasynda dag ýaly bolup döwletimiziň durandygy, halkymyz üçin ähli mümkinçilikleriň döredilýändigi, adamlaryň her biriniň şol mümkinçiliklerden peýdalanmaga haklydygy hem hukuklydygy aýratyn nygtaldy.
Soňra Gahryman Arkadagymyz merkeziň çagalar üçin ýöriteleşdirilen bölüminde dürli oýunlar arkaly çaganyň irki ösüşi boýunça lukmançylyk kömeginiň berlişi bilen içgin gyzyklandy. Bu ýerde çagalaryň saglyk ýagdaýyny barlamak we keselleri anyklamak, degişli bejergi çärelerini kesgitlemek üçin ornaşdyrylan enjamlar dünýäde iň täze barlag enjamlary hasaplanylýar.
Çagalaryň ene-atalary bu ýerde lukmançylyk hyzmatlarynyň ýokary derejesiniň ýola goýlandygyny belläp, ýurdumyzda çagalaryň sagdyn ösmegi we jemgyýetimizde ilatyň saglygynyň berkidilmegi ugrunda döredilýän şertler üçin Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdiler.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ministri bilen çagalaryň irki ösüşi, olaryň saglygyny goramak, keselleriň öňüni almak boýunça bar bolan meseleleri ara alyp maslahatlaşdy.
Hormatly Arkadagymyz keselleriň öňüni almakda maşgala lukmanlaryna möhüm ornuň degişlidigini belläp, olaryň işini döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirmegiň, keselleriň öňüni alyş çäreleriniň netijeliligini we lukmanlaryň dispanser gözegçiligini ýokarlandyrmagyň möhümdigini nygtady. Şunda hassahanalarda, saglyk öýlerinde tutuş halkymyzyň, ilkinji nobatda, çagalaryň we eneleriň saglyk ýagdaýy yzygiderli gözegçilikde saklanmalydyr.
Gahryman Arkadagymyz häzirki döwürdäki koronawirus ýokanjy bilen baglanyşykly meseleler, tomusky dynç alyş möwsüminiň ýakynlaşyp gelýändigini nazara alyp, ýurdumyzyň şypahanalarynda, dynç alyş merkezlerinde, aýratyn-da, “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda möwsüme görülýän taýýarlyk bilen gyzyklandy.
Ýörite toparlaryň döredilendigi, ýurdumyzyň şypahanalarynda we “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda degişli arassaçylyk we öňüni alyş işleriniň ýerine ýetirilendigi, olaryň tomusky dynç alyş möwsümine taýýardygy nygtaldy.
Hormatly Arkadagymyz saglygy goraýyş ulgamynda alnyp barylýan giň gerimli işleriň Türkmenistanyň Konstitusiýasynda jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy hökmünde kesgitlenen adamyň saglygy hem-de abadançylygy baradaky ählitaraplaýyn aladanyň aýdyň netijesidigini belledi. Şeýle hem Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan merkezde bejergi alýan çagalar üçin ABŞ-nyň 400 müň dollary möçberdäki pul serişdesiniň goýberiljekdigini aýtdy.
Ministr Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary esasynda saglygy goraýyş babatda ýola goýlan türkmen-german hyzmatdaşlygyny dowam etmek maksady bilen, lukmançylygyň dürli ugurlary boýunça lukmanlaryň 150-sini Germaniýa Federatiw Respublikasynyň öňdebaryjy klinikalaryna hünär kämilligini ýokarlandyrmak we tejribe alyşmak üçin iş saparyna ugradylmagynyň hem-de häzirki döwürde dünýäde epidemiologik ýagdaýlaryň gowulaşýandygy sebäpli, bu döwletiň Tejribeli hünärmenler gullugy bilen hyzmatdaşlygy dowam etdirmegiň göz öňünde tutulýandygyny aýtdy. Hormatly Arkadagymyz bu hyzmatdaşlygy dowam etmegiň iki ýurduň saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmekde we ilatyň saglygyny goramakda oňyn netije berýändigini göz öňünde tutup, ministriň tekliplerini goldaýandygyny belledi.
Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzda “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary baş ýörelge edinýän döwlet syýasatynda adamlaryň saglygy, olaryň bagtyýar durmuşy baradaky aladanyň möhüm orun eýeleýändigini nygtady.
N.Amannepesow “Arçman” şypahanasynda 400 orunlyk goşmaça binany gurmak üçin şypahananyň mümkinçilikleriniň ylmy taýdan öwrenilmegi babatda berlen tabşyryklaryň ýerine ýetirilişi, şeýle-de Daşoguzda köpugurly hem-de onkologiýa hassahanalarynyň açylyp ulanmaga berilmegine taýýardygy barada hasabat berdi.
Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň şypahanalarynyň, dynç alyş merkezleriniň, “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň möwsüme taýýarlygy, Daşoguzda 450 orunlyk köpugurly we 150 orunlyk onkologiýa hassahanalarynyň açylmaga doly taýýardygy bilen bagly maglumatlary, şeýle hem halkara lukmançylyk hyzmatdaşlygy boýunça teklipleri Arkadagly Serdarymyza ýetirjekdigini aýtdy.
Türkmenistanda çagalary goramagyň ulgamyny berkitmek boýunça milli konsepsiýasyny işläp taýýarlamaga ýardam bermek babatda iş maslahaty geçirildi
2022-nji ýylyň 17-nji maýynda Türkmenistanda çagalary goramagyň ulgamyny berkitmek boýunça milli konsepsiýany işläp taýýarlamaga ýardam bermek babatda iş duşuşygy geçirildi. Bu iş duşuşygy BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) tarapyndan gurnalyp, oňa Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň, Baş prokuraturasynyň, Içeri işler ministrliginiň, Adalat ministrliginiň, Bilim ministrliginiň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň, Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Aşgabat şäheriniň etrap häkimlikleriniň, Adwokatlar kollegiýasynyň, şeýle hem Adalatçynyň diwanynyň wekilleri gatnaşdylar.
Çäräniň dowamynda ÝUNISEF-iň halkara bilermenleri hanym Joanna Rojers we Swetlana Ryžikowa dagylar ýurtda çagalary goramagyň ulgamyny berkitmek boýunça milli konsepsiýa we bu ugurda ÝUNISEF-iň teklipleri bilen tanyşdyrdylar. Şeýle hem duşuşygyň dowamynda Adalat ministrliginiň wekili Kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri boýunça topar hakynda Düzgünnamanyň taslamasyna gelip gowşan teklipler boýunça çykyş etdi.
Çäräniň maksady Türkmenistanda çagalary goramagyň ulgamynyň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça teklipleri we bu ugurda öňde durýan wezipeleri hem-de geljekki ädimleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.
Halkymyzyň abadançylygy baradaky alada döwlet syýasatynyň möhüm ugrudyr
Ozal habar berlişi ýaly, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň 29-njy aprelde geçirilen mejlisinde tomus möwsüminiň ýakynlaşyp gelýändigini nazara alyp, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda dynç alyş möwsümini ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek bilen baglanyşykly meseleleri üns merkezinde saklamagyň zerurdygyny belledi. Şu nukdaýnazardan, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow ýakynlaşyp gelýän tomus möwsümine görülýän taýýarlyk işleri bilen ýerinde tanyşmak üçin Balkan welaýatyna iş sapary bilen ugrady.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy deňizýaka sebite saparynyň çäklerinde Hazaryň ekologik taýdan arassa kenarynda ýerleşen “Awaza” milli syýahatçylyk zolagyna baryp gördi.
Gahryman Arkadagymyz, ilki bilen, gurluşygy tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan kottejler toplumynda ýerine ýetirilýän işler, gurluşygyň hil derejesi, ulanylýan serişdeleriň aýratynlyklary bilen tanyşdy. Ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary tarapyndan gurulýan toplumda adamlaryň amatly ýaşaýşy, oňaýly dynç alşy üçin ähli zerur şertler döredilýär.
Munuň özi durmuş ugurly desgalaryň gurluşygyny alyp barýan potratçylara we taslama taýýarlaýan hünärmenlere bildirilýän esasy talaplaryň biridir. Gahryman Arkadagymyz bu ýerde bolmagynyň çäklerinde gurluşyk işleriniň ýokary hil derejesiniň üpjün edilmegi hem-de bellenilen möhletde tamamlanmagy bilen bir hatarda, binalaryň ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyrmak, bu künjegiň ekologik ýagdaýyny nazara almak babatda birnäçe nesihatlary berdi.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Hazar deňziniň ajaýyp kenarynda bina edilen kottejler toplumyna häzirki döwrüň ruhuna kybap gelýän at dakmak başlangyjyny öňe sürdi we ýurdumyzyň telekeçileriniň bu baradaky teklipleri bilen gyzyklandy. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Diýarymyzda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň rowaç alýandygy, umuman, häzirki döwrüň her bir pursadynyň rowaçlyklara beslenýändigi nazara alnyp, bu topluma “Rowaç” diýip at dakmak baradaky teklip öňe sürüldi.
Hormatly Arkadagymyz häzirki döwürde alnyp barylýan işleriň ýurdumyzyň rowaç gadamlaryna kybap gelýändigini belläp, bu toplumy “Rowaç” diýip atlandyrmak baradaky teklibi makullady.
Soňra Gahryman Arkadagymyz Türkmenbaşy şäheriniň Awaza etrabynyň häkimi bilen bilelikde, amatly howa gurşawy bolan kenar ýakasynda alnyp barylýan işler bilen tanyşdy. Şeýle hem hormatly Arkadagymyz tomusky dynç alyş möwsüminde bu ýerde ulular üçin döredilýän şertler bilen gyzyklandy.
Häkim “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda adamlaryň oňaýly dynç almagy, wagtyny peýdaly geçirmegi üçin niýetlenen merkezlerde iň döwrebap enjamlaryň ornaşdyrylandygy, şolarda diňe bir çagalar üçin däl, eýsem, ulular üçin hem ähli şertleriň döredilýändigi barada Gahryman Arkadagymyza gürrüň berdi.
Häzirki zaman deňiz şypahanasy öz çäklerini ýyl-ýyldan giňeldip, barha uly meşhurlykdan peýdalanýar. “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň amatly howa şertleri hem-de baý dikeldiş mümkinçiligi, täzeçillige, öňdebaryjy binagärlige we inženerçilik-tehniki pikirlere tarap alnan ugur oňyn netijesini berýär. Bu ýerde hödürlenilýän ýokary derejeli hyzmatlar türkmen halkynyň myhmansöýerlik däplerine, häzirki zamanyň kämil usullaryna esaslanýar. Şeýlelikde, türkmen topragynyň bu behişdi künjegi syýahatçylygyň, sportuň hem-de şypahana-dynç alşyň ykrar edilen merkezine öwrülýär. Bu ýerde uly adamlar we körpeler üçin ähli zerur şertler döredilýär. Munuň özi Türkmenistanyň bagtyýarlygyň, ruhubelentligiň ýurdy hökmündäki abraýyny pugtalandyrýar.
Soňra Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyny esaslandyryjy hajy Arkadagymyz Türkmenbaşy şäherinde hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda ýakynda açylan köpugurly hassahana baryp gördi.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda çagalaryň sazlaşykly ösüşini ýola goýmak hem-de saglygyny goramak we berkitmek ugrunda döwlet tarapyndan yzygiderli alada edilýär. Bu ýörelgeler döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Köpugurly hassahananyň çagalar üçin ýöriteleşdirilen bölüminde dürli oýunlar arkaly çaganyň irki ösüşi boýunça lukmançylyk kömegi berilýär. Çagalaryň saglyk ýagdaýyny barlamak we keselleri anyklamak, degişli bejergi çärelerini kesgitlemek üçin dünýäniň iň öňdebaryjy lukmançylyk enjamlary ulanylýar.
Gahryman Arkadagymyz bejergi alýan çagalaryň saglyk ýagdaýy, bu ýerde ýola goýlan lukmançylyk hyzmatlary we onuň netijeleri bilen gyzyklandy. Bu ýerde hormatly Arkadagymyz bejergi alýan çagalaryň doly sagalýança gözegçilikde saklanjakdygyny, olaryň sagalyp, deň-duşlary bilen durmuşyň hözirini görüp ýaşamagy üçin zerur goldawlaryň beriljekdigini nygtady. Milli Liderimiz bu çagalara Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan degişli ýardam beriljekdigini belläp, ene-atalara çagalarynyň tiz sagalmaklary baradaky arzuwlaryny aýtdy.
Çagalaryň ene-atalary bu ýerde lukmançylyk hyzmatlarynyň ýokary derejesiniň ýola goýlandygyny aýdyp, ýurdumyzda çagalaryň sagdyn ösmegi we jemgyýetimizde ilatyň saglygynyň berkidilmegi ugrunda döredilýän şertler üçin Gahryman Arkadagymyza hem-de Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdiler.
Bu ugurda alnyp barylýan giň gerimli işler Türkmenistanyň Konstitusiýasynda jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy diýlip kesgitlenen adamyň saglygy hem-de abadançylygy baradaky ählitaraplaýyn aladanyň aýdyň ýüze çykmasydyr.
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Haýyr-sahawat gaznasy howandarlyga mätäç çagalaryň operasiýa bejergileri üçin serişdeleri bölüp bermegi dowam edýär
Gadymy döwürlerden bäri nurana geljegi röwşen umytlar bilen baglanyşdyrýan çagalar — ösüp gelýän nesil baradaky alada Türkmenistanyň halkara kadalara hem-de halkymyzyň belent ynsanperwerlik ýörelgelerine laýyklykda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolmagynda galýar.
Çagalary hemmetaraplaýyn alada we mähir bilen gurşap almak milletimize mahsus asylly ýörelgedir. Munuň özi häzirki zaman türkmen jemgyýetinde has-da aýdyň ýüze çykýar hem-de halkymyzyň durmuş we ruhy sagdynlygyny kesgitleýär.
“Döwlet adam üçindir!” diýen baş ýörelgeden ruhlanyp, tutuş ýurdumyz boýunça häzirki zaman mekdebe çenli çagalar edaralary hem-de orta mekdepler, iň ýokary tehnologiýalar bilen üpjün edilen döredijilik merkezleri, bedenterbiýe-sagaldyş we dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumlary bina edildi hem-de olaryň gurluşyklary giň gerim bilen dowam etdirilýär. Şeýle merkezlerde näsag çagalar saglygyny dikeldýärler we döwrebap bilim alýarlar.
Ahal welaýatynyň häzirki döwürde gurluşygy alnyp barylýan täze edara ediş merkezinde bina edilýän çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezi munuň aýdyň nyşanydyr. Bu ýerde döredilýän mümkinçilikler häzirki döwrüň talabyna we täze taryhy eýýamyň belent döredijilik ruhuna doly kybap gelýär. Bu ýerde çagalaryň diňe bir saglygyny berkitmek däl, eýsem, olaryň dynç almaklary, höwes edýän hünärleri boýunça ukyplaryny ösdürmekleri üçin ähli zerur şertleriň döredilendigini bellemeli.
Bir söz bilen aýdylanda, ýurdumyzda körpe türkmenistanlylaryň bagtyýar durmuşy, beden we ruhy taýdan sazlaşykly ösmekleri üçin ähli şertler döredilýär. Olaryň bilime, saglygyny berkitmäge bolan hukuklary berjaý edilýär, körpeleriň ruhy, aň-paýhas hem-de döredijilik babatynda ukyp-başarnyklaryny doly açmaklary üçin şertler üpjün edilýär.
Munuň özi ýurdumyzda durmuşa geçirilýän we her bir maşgalanyň abadançylygynyň üpjün edilmegine, ösüp gelýän ýaş nesilleriň milli we umumadamzat ruhy gymmatlyklary esasynda terbiýelenilmegine gönükdirilen toplumlaýyn özgertmeleriň aýdyň netijesidir.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň şu ýylyň 11-nji fewralynda geçirilen taryhy mejlisinde eden çykyşynda her bir döwletiň beýikliginiň onuň ukyply nesilleri ösdürip ýetişdirmegi arkaly kesgitlenilýändigini aýtdy. Döwletimiziň geljegi bolan ýaşlar özleriniň gazanýan üstünlikleri, eýeleýän belent sepgitleri bilen Garaşsyz Watanymyzyň abraýyny belende götermelidirler diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi hem-de munuň üçin ähli mümkinçilikleriň we amatly şertleriň dörediljekdigini nygtady.
Döwletimiz çagalykdan başlap, şahsyýetiň esasy häsiýetleriniň hem-de olaryň ruhy ýörelgeleriniň kemala gelýändigine doly göz ýetirmek bilen, howandarlyga mätäç çagalara hemmetaraplaýyn kömek we goldaw berýär.
Bu gün şeýle ynsanperwer ýörelgeler çaganyň hukuklarynyň we kanuny bähbitleriniň üpjün edilmegini hem-de goralmagyny kepillendirýän hukuk namalarynda, netijeli ykdysady çäreler ulgamynda, ýetim hem-de ene-atalarynyň howandarlygyndan çetde galan çagalaryň durmuş ulgamyna doly goşulyşmagyna gönükdirilen anyk durmuş çärelerinde, olary özbaşdak durmuşa taýýarlamak, ýokary ahlak, watançylyk hem-de raýatlyk düşünjesi ruhunda terbiýelemek boýunça geçirilýän işlerde öz beýanyny tapýar. Döwlet tarapyndan hemaýata mätäç ýaş nesliň saglygyny berkitmek meseleleri ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda durýar.
Mälim bolşy ýaly, şu maksatlar bilen Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda, 2021-nji ýylyň mart aýynda Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi hem-de Türkmenistanyň Mejlisiniň karary bilen bu gazna Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy.
Milli we daşary ýurt walýutasynda açylan bank hasaplaryna kömege mätäç adamlara goldaw bermäge gyzyklanma bildirýän adamlardan gelip gowuşýan serişdeleriň möçberleri artýar. Bu bolsa pederlerimiziň kömege mätäç adamlara hemmetaraplaýyn goldaw bermek ýaly ynsanperwer ýörelgeleriniň netijeli dowam etdirilmegine mümkinçilik berýär.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary we Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputatlary bilen şu ýylyň 1-nji martynda geçiren duşuşygynda bu gaznanyň döredilen pursadyndan bäri jemgyýetimiziň we döwletimiziň howandarlyga mätäç çagalaryň durmuşyna doly derejede gatnaşmak hukugyna eýe bolandygyny we munuň lukmançylyk kömegini bermekde, saglygy dikeltmekde we derman serişdelerini almakda maddy goldawyň berilmegini öz içine alýandygyny, şeýle hem ýöriteleşdirilen mekdeplerde umumy bilim almak, olary ýörite sport we beýleki zerur enjamlar bilen üpjün etmek meseleleriniň göz öňünde tutulandygyny nygtady.
Gahryman Arkadagymyz türkmen jemgyýetinde hossarsyz çagalaryň ýeke galmaýandygyny belläp, dürli sebäplere görä hossarlaryny ýitiren çagalar hakyndaky aladany döwletimiziň öz üstüne alýandygyny aýtdy. Şeýle hem hossarsyz çagalara, ilkinji nobatda, oba arçynlyklary goldaw berýär. Hormatly ýaşulularyň maslahaty bilen çagalar belli bir maşgala berkidilýär. Şeýlelikde, maşgala bu çagany özüniňki ýaly görýär.
Häzirki döwürde gaznanyň ýanynda Ýaşulular geňeşi hereket edip, ol çagalary ogullyga ýa-da gyzlyga almak bilen baglanyşykly wezipeleriň oňyn çözülmegine gatnaşýar. Geňeşiň esasy wezipesi gazna Düzgünnamada kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmäge, şeýle hem howandarlyga mätäç çagalara kömek bermäge hemmetaraplaýyn ýardam etmekden ybaratdyr.
Ýaşulular geňeşiniň agzalary ene-atasyndan mahrum bolan çagalary ogullyga almak, olara at we familiýa bermek bilen baglanyşykly dürli meselelere garaýarlar. Olara bu meseleler boýunça anyk çözgütleri kabul etmek ygtyýarlyklary berildi. Ýaşulular bu işde Türkmenistanyň kanunçylygyna we milli däp-dessurlara daýanarlar. Bu çäreler çagalara olar hakynda edilýän hemmetaraplaýyn aladany duýmaga we jemgyýetde öz ornuny tapmaga mümkinçilik berýär.
Haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleri ýurdumyzyň degişli lukmançylyk edaralarynda bejergi almaga mätäç çagalar, zerur bolanda, olary daşary ýurtlara ugratmak üçin ulanylýar.
Gaznanyň howandarlygyndaky çagalary terbiýelemek, olara orta, ýörite we ýokary bilim bermek hem-de ýaşaýyş jaýy bilen üpjün etmek bilen baglanyşykly meseleler döwletimiziň hemişe üns merkezinde saklanar diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.
Ýurdumyzyň raýatlary, dürli edara-kärhanalar we şereketler gazna öz serişdelerinden yzygiderli geçirip durýarlar. Şeýlelikde, keselli çagalaryň birnäçe çylşyrymly operasiýalary maliýeleşdirildi.
Adamlaryň ykbalyna dahylly bolmak ýaly ýörelgede nusgalyk görelde bolýan Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurduň Prezidenti wezipesinde işlän döwründe türkmen halkynyň gadymdan gelýän asylly dessurlaryna üýtgewsiz eýerdi we öz aýlygynyň bir bölegini Haýyr-sahawat gaznasynyň hasabyna yzygiderli geçirdi.
Bu gaznanyň esaslandyrylan gününden bäri köp wagt geçmedik hem bolsa, öňde goýlan maksatlara we wezipelere ýetmek ugrunda giň gerimli işler geçirildi.
Geçen ýyl ýurdumyzyň welaýatlarynyň etraplarynyň we şäherleriniň hassahanalarynyň çagalar bölümleri üçin ähli zerur enjamlar bilen üpjün edilen täze, häzirki zaman “Tiz kömek” awtoulaglary berildi.
Haýyr-sahawat gaznasyndan howandarlyga mätäç çagalara ýurdumyzyň paýtagtynyň hem-de welaýatlarynyň lukmançylyk edaralarynda dürli operasiýalary geçirmek, bejergi üçin çykdajylary, çagalar öýlerinde, ýöriteleşdirilen mekdeplerde we mekdep-internatlarynda terbiýelenilýän we okaýan ýaş raýatlar üçin lukmançylyk maksatly enjamlary satyn almaga tölegleri geçirmek asylly däbe öwrüldi.
Geçen döwürde hossarsyz galan hem-de maddy ýagdaýy çäkli maşgalalardan çagalaryň 25-siniň ýüregini, bogunlaryny we gözüni operasiýa etmek üçin maliýe serişdeleri bölünip berildi. Şeýle hem emeli beden agzalary, eşitdiriş enjamlary, maýyplar üçin ýörite çaga arabalary satyn alyndy. “Halkyň Arkadagly zamanasy” şygary astynda geçýän ýylda-da bu ynsanperwer ýörelge netijeli dowam etdirilýär.
Ýakynda ýurdumyzyň iň döwrebap hassahanalarynda — Lebap welaýatynyň Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezinde, Mary welaýatynyň çagalar hassahanasynda hem-de Aşgabat şäherindäki Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezinde hossarsyz galan hem-de maddy ýagdaýy çäkli maşgalalardan ýene 10 çaga operasiýa edildi. Olar Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna maliýeleşdirildi. Häzir näsag çagalaryň ählisi-de iň gowy lukmanlaryň gözegçiliginde saklanylýar.
Häzirki döwürde lukmançylyk edaralary tarapyndan doga näsag çagalaryň ýüregini we ýürek damarlaryny operasiýa etmäge taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Olary hem Haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna maliýeleşdirmek meýilleşdirildi.
Ýaş türkmenistanlylar, olaryň ýakynlary we hossarlary, şeýle hem saglygy goraýyş pudagynyň işgärleri ýaş nesilleriň sagdynlygy we abadançylygy hakynda edilýän ýadawsyz tagallalar, Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanda çagalaryň durmuşy, hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösüşi we ukyplaryny açmaklary ugrunda döredilýän şertler üçin Gahryman Arkadagymyza hem-de bu işleri mynasyp dowam etdirijä — hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan edýärler.
Köp çagaly eneleri hormatlamak dabarasy
Şu gün paýtagtymyzda Halkara zenanlar gününe bagyşlanan dabaraly çäreler geçirildi. Şolaryň çäklerinde döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça sekiz we şondan köp çagany dünýä inderen hem-de terbiýeläp ýetişdiren eneleri hormatlamak dabarasy boldy. Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, olara “Ene mähri” diýen hormatly at dakyldy. Şeýle hem köp çagaly maşgalalara ähli amatlyklary bolan täze ýaşaýyş jaýlarynyň açarlary gowşuryldy.
Baýramçylyk mynasybetli ýurdumyzyň aýal-gyzlarynyň adyna iň gowy arzuwlar hem-de gutlaglar, hoşallyk sözleri aýdyldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan syýasaty täze durmuş-ykdysady şertlerde zenanlaryň diňe bir maşgala ojagyny saklap oturman, eýsem, ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy we ykdysady durmuşyna işjeň gatnaşmagyna, telekeçilikde, ylymda, sungatda, sportda öz mynasyp ornuny tapmagyna gönükdirilendir.
Türkmen zenanlary ýurdumyzyň taryhynda yz galdyryp, döwletimiziň we jemgyýetimiziň hemişe goldawyna eýe bolýarlar. Türkmenistanyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşyna zenanlaryň işjeň gatnaşmagy biziň adalatly we deňhukukly sagdyn jemgyýetimiziň durnukly ösüşiniň möhüm şertine öwrüldi.
Halkymyz asyrlaryň dowamynda kemala gelen dogruçyllyk, pespällik, enelere we ýaşululara, zenanlara hormat goýmak ýaly maşgala gymmatlyklaryny gözüniň göreji ýaly gorap saklapdyr. Türkmen jemgyýetinde ene hemişe aýratyn orun eýeläpdir. Ol maşgala ojagynyň we jemgyýetiň ahlak esaslarynyň, ruhy hem-de ynsanperwer taglymlarynyň baky goragçysydyr.
Häzirki täze eýýam türkmen zenanlarynyň zehinleriniň hemmetaraplaýyn gülläp ösen döwrüne öwrüldi. Olar döwlet we jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ulgamlaryna giňden gatnaşýarlar. Türkmen zenanlarynyň belent ruhy we ahlak gymmatlyklarymyzy gorap saklamakda, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmekde, ýurdumyzyň geljegi bolan sazlaşykly ösýän ýaş nesli terbiýelemekde orny uludyr.
Şu gün ýurdumyzyň zenanlary işine jogapkärçilikli çemeleşýän hem-de başlangyçlar bilen çykyş edýän ýolbaşçylardyr we alymlardyr, mugallymlardyr hem-de lukmanlardyr, deputatlardyr we diplomatlardyr. Ýöne, şunuň bilen birlikde, olar ilkinji nobatda, mähirli enelerimiz, uýalarymyz, gyzlarymyz, öý hojalykçylarymyz bolmagynda galýar.
Eneler we çagalar barada alada, maşgala gymmatlyklaryny gorap saklamak, türkmen zenanlarynyň hünär, döredijilik hem-de akyl mümkinçiliklerini ösdürmek zenanlarymyzyň hukuklaryny we mertebesini goramak boýunça öz üstüne alan borçnamalaryna ygrarlylygyny anyk işler bilen subut edýän Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry derejesine çykaryldy. Ýurdumyzda bu ulgamda milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça anyk işler, eneleriň we çagalaryň saglygyny goramaga gönükdirilen maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi, köp çagaly maşgalalaryň durmuş taýdan goldanylmagy, gender deňligi babatda döwlet syýasatynyň amala aşyrylmagy hem-de köp sanly beýlekiler munuň aýdyň mysalydyr.
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň Tertipnamasy tassyklanyldy
Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezindäki Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň hem-de onuň çägindäki awtoduralgalaryň gurluşygy tamamlanandan soň, ýokary derejede dolandyrylmagyny üpjün etmek, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň işine döwlet tarapyndan goldaw bermek maksady bilen, şeýle hem “Hossarlyk we howandarlyk hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna hem-de “Eýeçilik hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň 16-njy maddasynyň bir belgili bäşinji bölegine laýyklykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Gurluşyk we binagärlik ministrligine “Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezini gurmak hakynda” Türkmenistanyň Prezidentiniň 2021-nji ýylyň 16-njy aprelinde çykaran 2227-nji Kararyna laýyklykda gurulýan Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezini, şol sanda edara binasyny, 150 orunlyk çagalar bagyny, 100 orunlyk ýatylýan binany we çagalar sagaldyş merkezini hem-de “Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň çäginde awtoduralgalary gurmak hakynda” Türkmenistanyň Prezidentiniň 2022-nji ýylyň 13-nji ýanwarynda çykaran 2560-njy Kararyna laýyklykda gurulýan awtoduralgalary, olaryň gurluşygy tamamlanandan soň, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň hasabyna bellenilen tertipde muzdsuz bermek tabşyryldy.
Kararda görkezilen degişli desgalary, olary saklamak bilen bagly çykdajylary Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň býujet serişdeleriniň hasabyna maliýeleşdirmek bilen, dessin dolandyryş hukugynda peýdalanmak üçin, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýanynda gaznanyň Esaslandyryjysy tarapyndan ýolbaşçylyk edilýän, ýedi adamdan ybarat bolan Ýaşulular Geňeşini döretmek bellenildi.
Şeýle hem Karar bilen, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň Tertipnamasy hem-de şu gaznanyň ýanyndaky Ýaşulular Geňeşi hakyndaky Düzgünnama tassyklanyldy.
Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligine Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamak we Ministrler Kabinetine bermek tabşyryldy.
Türkmenistanda öňdebaryjy çagalara Gulbaba adyndaky çagalar baýragy gowşuryldy
7-nji ýanwarda Aşgabatdaky Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde hem-de welaýatlarda Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşi tarapyndan Gulbaba adyndaky çagalar baýragynyň gowşurylyş dabaralary geçirildi. Bu baýrak 1992-nji ýyldan bäri zehinli çagalara gowşurylyp gelinýär. Şu ýyl bu baýraga çagalaryň 63-si, çagalar döredijilik toparlarynyň bolsa 2-si, ýagny Daşoguz welaýatynyň Görogly etrap çagalar we ýetginjekler döredijilik öýüniň deprekçiler topary, şeýle-de Lebap welaýatynyň Darganata etrabynyň Gazojak şäheriniň çagalar sungat mekdebiniň bagşylar ansambly mynasyp boldy. Gulbaba adyndaky Çagalar baýragyna mynasyp bolan çagalara hem-de döredijilik toparlaryna ýörite Şahadatnama hem-de ýadygärlik sowgatlar gowşuryldy.
Baýraga mynasyp bolanlaryň arasynda döredijilikde, aýdym-sazda, sportda, ylymda, bilimde tapawutlanan çagalaryň has köp bolmagy Türkmenistanyň ösüşlerine öz mynasyp goşandyny goşjak bagtyýar nesilleriň kemala gelýändigine şaýatlyk edýär.
Gulbaba adyndaky Çagalar baýragy — döredijilik hem-de sungat älemine ilkinji şowly ädimlerini äden çagalaryň, ýaşajyk zehinleriň ykrarnamasydyr. Ýeri gelende bellesek, Türkmenistanyň Ýaşlar baýragyna mynasyp bolan, Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmeniň Altyn asyry» atly bäsleşiginiň we beýleki döwlet bäsleşikleriň ýeňijisi bolmak bagty miýesser eden zehinli ýaşlaryň, sungat ussatlarynyň arasynda çagalygynda Gulbaba adyndaky Çagalar baýragyna eýe bolanlaryň sany az däldir.
Sylaglamak dabarasy tamamlanandan soňra ýeňiji bolan çagalaryň birnäçesi öz aýdymlary bilen çykyş etdiler. Çykyş eden çagalaryň gözlerinde şatlyk alamatlaryny, bagtyýar çagalyk döwrüniň gaýtalanmajak duýgularyny, Prezident Gurbanguly Berdimuhamedowyň özleri hakda edýän aladalaryna we döredilýän mümkinçiliklere bolan buýsançlaryny aýdyň görünýär.
Döwletliler köşgüniň çagalaryna milli Liderimiziň Täze ýyl sowgatlary gowşuryldy
Şu gün paýtagtymyzyň Döwletliler köşgünde Täze ýyl baýramyna bagyşlanan dabara geçirildi. Dabaranyň dowamynda bu ýerde terbiýelenilýän çagalara hormatly Prezidentimiziň sowgatlary gowşuryldy.
Ösüp gelýän ýaş nesil baradaky alada, maşgala gymmatlyklary hem-de belent ruhy taglymlary mynasyp dowam etmek hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň umumy ykrar edilen halkara kadalara hem-de milli ynsanperwer däplere esaslanýan durmuş ugurly döwlet syýasatynyň aýrylmaz bölegidir. Ýaş türkmenistanlylaryň ruhy hem-de beden taýdan sagdyn ösmegi we zehin-başarnyklarynyň doly açylmagy üçin ähli şertler döredilýär.
Şu ýyl döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy boýunça ösüp gelýän nesli durmuş taýdan goldamak, howandarlyga mätäç çagalaryň saglygyny dikeltmäge ýardam bermek hem-de bagtyýar durmuşy üçin amatly şertleri döretmek maksady bilen, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Hormatly Prezidentimiz bu gazna öz şahsy serişdelerinden yzygiderli gatanç geçirýär.
Milli Liderimiz howandarlyga mätäç çagalara aýratyn üns berýär. Olar döwrebap bilim alýarlar hem-de hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmek üçin ähli mümkinçiliklere eýedir. Şol bir wagtda olaryň diňe bir bilimleri özleşdirmegi üçin däl-de, dürli hünärleri ele almaklary üçin hem zerur şertler döredilýär. Munuň özi olara durmuşda öz orunlaryny tapmaga mümkinçilik berýär.
Milli Liderimiziň öwüt-ündewlerine eýerýän Döwletliler köşgünde terbiýe alýan çagalar tutanýerli okaýarlar, boş wagtlaryny gyzykly hem-de peýdaly geçirýärler. Şekillendiriş hem-de amaly sungat bilen meşgullanýarlar, aýdym-saz we tans öwrenýärler, sport hem-de köpçülikleýin sagaldyş çärelerine, beýleki jemgyýetçilik işlerine gatnaşýarlar.
Döwletliler köşgünde terbiýelenilýänleriň arasynda Gulbaba adyndaky çagalar baýragynyň eýeleri, umumymilli döredijilik bäsleşikleriniň, şol sanda “Garaşsyzlygyň merjen däneleri” bäsleşiginiň ýeňijileri bar. Ýaş suratkeşleriň işleri dürli sergilerde görkezilýär. Daşary ýurtlarda geçirilýän festiwallarda ençeme gezek baýrakly orunlary eýelän “Joşgun” tans topary Döwletliler köşgüniň buýsanjydyr.
Şu gün paýtagtymyzyň günorta-günbatar böleginde, Köpetdagyň ajaýyp künjekleriniň birinde ýerleşýän Döwletliler köşgi baýramçylyk keşbine beslendi. Bu ýere çagalary ýetip gelýän Täze ýyl baýramy bilen gutlamak üçin Aýazbaba we Garpamyk, sungat ussatlary, bilim ulgamynyň wekilleri geldiler.
Dabaranyň geçýän ýerindäki baýramçylyk bezegleriniň köp böleginiň el işleri gurnagyna gatnaşýan çeper elli çagalar tarapyndan ýerine ýetirilendigini bellemek gerek. Olar döwlet Baştutanymyzyň nesihaty boýunça milli ýörelgelerimizi öwrenýärler we mynasyp dowam edýärler.
“Joşgun” tans topary myhmanlary ruhubelent çykyşlary bilen garşylady.
Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen ÝUNISEF-iň arasynda 2022-nji ýyl üçin Ýyllyk iş meýilnamasy gol çekilen
2021-nji ýylyň 11-nji dekabrynda Aşgabat şäherinde Türkmenistanyň hormatly Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda, şeýle hem abraýly halkara guramalarynyň ýolbaşçylarynyň we wekilleriniň köpsanlysynyň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 26 ýyllygyna bagyşlanan “Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahat geçirildi.
Geçirlen bu maslahat Türkmenistan bilen halkara guramalaryň arasynda toplanan hyzmatdaşlygyň tejribesini ara alyp maslahatlaşmaga, şeýle hem geljekki bilelikdäki taslamalaryň we meýilnamalaryň yglan edilmegi üçin amatly platforma boldy. Şeýlelik-de, Türkmenistanyň degişli ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen BMG-niň edaralarynyň arasynda 2022-nji ýyl üçin birnäçe ýyllyk Iş meýilnamalaryna gol çekilişik dabarasy boldy. Gol çekilen resminamalaryň arasynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwany bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) arasynda 2022-nji ýyl üçin Iş meýilnamasy hem bardyr. Bu bolsa öz gezeginde, çagalaryň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak boýunça ÝUNISEF bilen işjeň we netijeli hyzmatdaşlygyň nobatdakysydyr.
20-nji noýabr – Bütindünýä çagalar güni
Her senenama ýylynda gaýtalanyp gelýän 20-nji noýabr güni bütin dünýädäki çagalaryň bagtyýarlygynyň we abadan durmuşynyň hatyrasyna hereket etmegiň zerurdygyny ýada salýar. Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan Bütindünýä çagalar gününiň döredilmegi çagalar bilen baglanyşykly meselelere köpçüligiň ünsüni çekmek bilen, ýer ýüzündäki çagalar üçin ähli tagallalaryň edilmelidigini maksat edinýär.
BMG-niň Baş Assambleýasynyň 1954-nji ýylyň 14-nji dekabryndaky 836 (IX) belgili Karary bilen ähli döwletlere çagalaryň arasynda doganlyk we düşünişmek güni hökmünde Bütindünýä çagalar gününiň döredilmegi teklip edildi. Şeýle hem bu senäniň BMG-niň Tertipnamasynda beýan edilen maksatlary hem-de dünýädäki çagalaryň abadançylygyny ilerletmek babatda wagyz etmeklige bagyşlanan işjeň gün bolmagy we dünýä döwletlerine bu senäniň özlerine mynasyp görnüşde durmuşa geçirilmegi babatda maslahat berildi. BMG dünýäniň gelejegini döredip gurjak çagalaryň bähbidine edilýän tagallalary güýçlendirmezden geljek nesiller baradaky borçnamalary ýerine ýetirip bilmejekdiklerini we bu Çagalar gününiň bütin dünýäde bellenilmeginiň adamzat raýdaşlygyna we halkara hyzmatdaşlyga goşant goşjakdygyny nygtady.
BMG her döwletiň hökümetine çagalar gününi özlerine amatly senede geçirilmegini teklip etse-de, 1959-njy we 1989-njy ýyllaryň çagalar babatda dünýä ähmiýetli möhüm wakalary ol günüň hökmany suratda 20-nji noýabrdygyny görkezýär. Çünki bu senelerde BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan 1959-njy ýylyň 20-nji noýabrynda Çaganyň hukuklary hakynda Jarnama we 1989-njy ýylyň 20-nji noýabrynda Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýa kabul edilipdi.
BMG-niň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasy - bu Ýer ýüzüniň çagalarynyň hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirýän möhüm resminamadyr. Türkmenistan dünýädäki ähli çagalaryň dürli hukuklaryny, şeýle-de raýat, syýasy, ykdysady, durmuş we medeni hukuklaryny özünde jemleýän bu halkara resminamany 1994-nji ýylyň sentýabr aýynda tassyklady we bu möhüm resminamanyň kadalary milli kanunçylygymyza ornaşdyryldy. Ol kadalaryň ýerine ýetirilişi barada bellenen möhletlerde ýurdumyzyň milli hasabatlaryny BMG-niň Çaganyň hukuklary boýunça Komitetine bermek, komitetiň degişli maslahatlaryny yzygiderli öwrenip, degişli işleri geçirmek ýola goýuldy. Hususan-da ýurdumyzda çagalaryň hukuklarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek üçin döwlet Baştutanymyzyň degişli Kararlary bilen uzak möhletleýin maksatnamalardyr meýilnamalar tassyklanylyp, durmuşa geçirilýär.
Bu Konwensiýa, gürrüňsiz, ähli çagalaryň bähbidine döredilen BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) işi bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Bütindünýä baýramçylygynyň dürli ýurtlarda dabaraly ýagdaýda bellenilmeginde ÝUNISEF işjeň orun eýelemek bilen, bu halkara gurama enäniň we çaganyň saglygy goraýyş ulgamyna netijeli we ýokary hilli elýeterliligi üpjün etmek, iýmitlendirme hem-de çaganyň irki ösüşi, çagalary kemsitmeleriň ähli görnüşlerinden we durmuş ykdysady mätäçlikden goramak, ýokary hilli inklýuziw bilime elýeterliligi giňeltmek boýunça yzygiderli işler amala aşyrylýar.
Türkmenistan ÝUNISEF bilen indi köp ýyllaryň dowamynda hyzmatdaşlyk saklap gelýär. Bu halkara gurama bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde ýaş nesliň inklýuziw bilim we edep-terbiýe almagy, döwrebap okamagy, sagdyn ösmegi, olaryň ygtybarly durmuş goraglylygy we üns-alada bilen seredilmegi, ýaşaýyş-durmuş şertleriniň gowulandyrylmagy, özleriniň hukuklary babatda habarlylygyň ýokarlandyrylmagy, ýagny, gysgaça aýdanymyzda, çaganyň iň gowy bähbitlerini üpjün etmekde we 2030-njy ýyla çenli Durnukly Ösüş Maksatlaryna ýetmekde ähmiýetli işler amala aşyrylýar. Şunda Adalatçynyň diwanynyň döredilen güninden bäri ÝUNISEF bilen ýyllyk meýilnamalaryň esasynda netijeli we ýygjam hyzmatdaşlyk edýändigi hem bellärliklidir.
Birek-birege hemaýat etmek, hormat goýmak, mätäje ýardam bermek aňyrsy bäş müňýyllyk taryhy bolan halkymyzyň asyrlar boýy saklap gelýän däbidir we ol şeýleligine-de galýar. Munuň aýdyň mysaly bolsa çagalar üçin ýaramly bolan şeýle ajaýyp döwrümizde ösüp gelýän ýaş nesilleri durmuş taýdan goldamak, howandarlyga mätäç çagalaryň saglygynyň dikeldilmegine ýardam bermek, olaryň bagtyýar durmuşda ýaşamagy hem-de Watana wepalylyk, ruhubelentlik, arassa ahlaklylyk, ynsanperwerlik, halallyk ýaly belent ynsan häsiýetleriniň kemala gelmegi üçin Türkmenistanyň Hormatly Prezidenti tarapyndan Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmegidir. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilen gününden bäri birnäçe haýyr-sahawat ähmiýetli işler ýerine ýetirildi. Welaýatlarymyzdaky her bir etrap hassahanalarynyň çagalar bölümleriniň döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylan täze “Tiz kömek” awtoulaglar bilen üpjün edilmegi, kömege mätäç çagalara lukmançylyk operasiýa bejergilerini geçirmek üçin haýyr-sahawat gaznasyndan serişdeleriň bölünip berilmegi ýurtda çagalar babatda edilýän aladalaryň şaýady bolup durýar.
Ýaşajyk türkmenistanlylaryň şat durmuşynyň, ýurtda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ynsanperwerlik däpleriniň BMG-niň çagalaryň hukugy we olaryň iň gowy bähbitleri bilen baglanyşykly ýörelgelerine ygrarlylygynyň subutnamasy bolmak bilen, Bütindünýä çagalar güni biziň ýurdumyzda hem her ýyl giňden bellenilýär we gelejekde hem şeýle boljakdygy hemmelere mälim hakykatdyr.
20 November - World Children's Day
The 20 November, celebrated every year, reminds us of the need to act for the happiness and well-being of children around the world. Established at the initiative of the United Nations, World Children's Day aims to raise public awareness of issues relating to children and to ensure the full well-being of children worldwide.
By the Resolution 836(IX) of 14 December 1954, the UN General Assembly recommended that all countries institute a Universal Children's Day, to be observed as a day of worldwide fraternity and understanding between children. It recommended that the Day was to be observed also as a day of activity devoted to promoting the ideals and objectives of the UN Charter and the welfare of the children of the world. The Assembly suggested to governments that the Day be observed on the date and in the way that each considers appropriate. The United Nations noted that without renewed efforts on behalf of children, who create the future of the world, it will not be possible to fulfil its obligations to future generations and that the celebration in all countries of a World Children's Day would contribute to humanitarian solidarity and international cooperation.
If the UN suggests to governments of each states to observe children’s Day on the day and in the way that best suit them, events of 1959 and 1989 designate inevitably the 20 November. This is because it was on this date that the United Nations General Assembly adopted the Declaration of the Rights of the Child (20 November 1959) and the Convention on the Rights of the Child (20 November 1989).
The UN Convention on the Rights of the Child is an important document guaranteeing the rights and freedoms of children in the world. Turkmenistan ratified this international Convention in September 1994, which covers the various rights of all children worldwide, including civil, political, economic, social and cultural rights. The provisions of this important Convention have also been incorporated into domestic law. Periodic national reports are submitted to the Committee on the Rights of the Child, and the Committee's recommendations are regularly studied and worked on. Particularly, long-term programmes are approved and implemented in our country to ensure realization of children's rights by respective Decrees of the Head of State.
Undoubtedly, the Convention is inextricably linked to the work of the United Nations Children's Fund (UNICEF), which was established for the benefit of all children. With UNICEF's active participation in World Children's Day celebrations in various countries, this international organization also strives to ensure effective and quality access to maternal and child health care, nutrition and early childhood development, and protection from all forms of economic, social discrimination and child abuse. Constant efforts are being made to increase access to inclusive education.
Turkmenistan has been cooperating with UNICEF for many years. In cooperation with this international organization, the young generation receives inclusive education and upbringing, modern training, healthy development, safe life and care, improved living conditions, awareness of their rights, namely creation of the best conditions for the child and achievement of the Sustainable Development Goals by 2030. It is also worth noting that since the establishment of the Office of the Ombudsman, there has been fruitful and productive cooperation based on the annual programme with UNICEF.
It is a centuries-old tradition of our nation, which has a history of more than five thousand years, to support, respect, and help the needy. A clear example of this is the social support of the younger generation in such a wonderful time, which is suitable for children, the promotion of the health of children in need of guardianship, their happy life, and their loyalty to the Fatherland, spirituality, morality, chastity, morality. Establishment of a Charitable Foundation for Assisting Children in Need of Guardianship by the Esteemed President of Turkmenistan, a number of charitable activities have been carried out since the establishment Charitable Foundation for Assisting Children in Need of Guardianship named after Gurbanguly Berdimuhamedov. The provision of new ambulances to children's wards with modern equipment to every district hospital and allocation of funds from the charitable foundation for the treatment of children in need in the country are a proof of the big care for children in our country.
Being happy life of young Turkmenistan citizens is the recognized evidence of adherence to humane traditions of state policy and commitment to the UN principles on observance of children's rights and their best interests, World Children's Day is also widely celebrated in our country every year and it is a well-known fact that it will continue to be so in the future.
Ilatyň hukuk habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça geçirilýän çäreleriň nobatdakysy
Ýurdumyzda aýratyn üns-alada bilen gurşalyp alnan, biziň geljekki neslimiz bolan çagalarymyz Türkmenistanyň Hormatly Prezidentiniň tagallalary netijesinde bagtyýar döwrüň hözirini görüp ýaşaýarlar. Çagalar we ýaşlar üçin döredilýän köptaraplaýyn şertler, olaryň döwlet we maşgala tarapyndan goraglylygy ýurdumyzyň Esasy Kanunynda we ondan gözbaş alyp gaýdýan beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynda kepillendirilýär. Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýada kepillendirilen hukuklar bolsa milli kanunçylygymyzda doly beýanyny tapýar.
Bütindünýä tejribesinde bolşy ýaly, adam hukuklaryny goramak boýunça garaşsyz edaralar islendik ýurduň ähli düzümlerinde çagalaryň hukuklaryny goramakda ähmiýetli edara bolup durýar. Bu edara adamlaryň, şol sanda çagalaryň hukuklarynyň ýerine ýetirilişine ýardam etmekde, olaryň hukuklary bilen baglanyşykly meseleler boýunça ilatyň düşünjeliligini ýokarlandyrmakda, çagalaryň bozulan hukuklarynyň dikeldilmegine ýardam etmekde möhüm edara bolup durýar. Ýurdumyzda çagalaryň hukuklaryny berjaý etmeklige, çagalarymyz üçin döredilýän giň mümkinçiliklere uly üns berlişi ýaly, Adalatçynyň hem alyp barýan işiniň esasy, aýratyn üns berýän ugurlarynyň biri çaganyň hukuklarynyň goraglylygydyr. Bu ugurda Adalatçynyň diwany BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasy bilen hyzmatdaşlyga ähmiýet berýär. Şu nukdaýnazardan, Adalatçynyň diwany döredilen gününden bäri onuň esasy halkara hyzmatdaşlarynyň biri hem ÝUNISEF-dir. Häzirki wagtda Türkmenistan bilen ÝUNISEF-iň 2021-2025-nji ýyllarda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Maksatnamasynyň çäklerinde Adalatçynyň diwany bilen ÝUNISEF-iň arasynda 2021-nji ýyl üçin gol çekilen iş meýilnamasy netijeli durmuşa geçirilýär.
Çagalaryň we ýaşlaryň hukuklary babatda ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak bilelikdäki meýilnamanyň esasy wezipeleriniň biridir. Ýaňy-ýakynda bolsa agzalan meýilnamanyň çäklerinde Türkmenistanyň Adalatçysyna dilden we ýazmaça görnüşde ýüz tutmagyň tertibini türkmen, iňlis we rus dillerinde düşündirýän kitapça çap edildi. Ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak boýunça durmuşa geçirilýän şeýle işler ÝUNISEF bilen Adalatçynyň diwanynyň arasyndaky ýola goýlan işleriň nobatdakysydyr. Şeýlelikde sorag-jogap görnüşindäki düşündirişi özünde jemleýän kitapçanyň mazmunyny ýörite saýtymyzyň üsti bilen okyjylarymyza ýetirmegi makul bildik.
Çagalar öýlerindäki çagalaryň täzeden maşgala gowuşmagy üçin amala aşyrylýan durmuş hyzmatlary
Türkmenistan Hökümetiniň we BMG-niň bilelikdäki “Ýokary hilli inklýuziw durmuş hyzmatlaryny ýerli derejede giňişleýin ornaşdyrmak arkaly, durmuş taýdan gorag ulgamyny kämilleşdirmek” maksatnamasynyň çäginde Türkmenistanyň zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň durmuş hyzmatlary boýunça ýöriteleşdirilen synag toparlarynyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň Mary hem Lebap welaýatlaryndaky çagalar öýleriniň ýolbaşçylary bilen sazlaýjy duşuşygy bolup geçdi. Duşuşyga BMG-niň Çagalar Gaznasynyň hünärmenleri we maksatnamanyň halkara bilermenleri hem gatnaşdylar.
Duşuşyga gatnaşanlar çagalaryň maşgala hukugyny üpjün etmek üçin, çagalar öýlerinden çagalaryň täzeden maşgala gowuşmagy üçin ýöriteleşdirilen hyzmatlaryň maksatlaryny we wezipelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Bu işiň guramaçylyk meseleleri-de ara alnyp maslahatlaşyldy. Çaga öýleriniň wekilleri sosial iş boýunça hünärmenleriň we durmuş hyzmat ediş merkezleriniň psihologlarynyň täzeden gowuşmak işinde maşgalalara goldaw bermek, şol sanda maşgala we çagadyr ata-enäniň ygtyýarlyklaryna giňişleýin baha bermek, bu işi Maşgala goldaw bermegiň şahsy meýilnamasyna laýyklykda alyp barmak boýunça iş usullary bilen-de tanyşdylar.
Bilelikdäki maksatnama sosial iş boýunça hünärmenleri we ýolbaşçylary taýýarlamak arkaly Türkmenistanda sosial işleriň we durmuş hyzmatlarynyň mümkinçiliklerini güýçlendirmegi göz öňünde tutýar. Ýerli derejedäki durmuş hyzmatlarynyň täze nusgasy Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 – 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň durmuşa geçirilmeginiň çäginde has giň gerimde amala aşyrylmagy üçin, hökümet tarapyndan doly kabul ediler. Bilelikdäki maksatnamanyň netijeleri boýunça we synag edilýän hyzmatlaryň netijeliligine esaslanyp, 2022-nji ýyla çenli hökümetiň ýerli derejede sosial hyzmatlar üçin býudjet serişdelerini artdyrmagyna garaşylýar.
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Haýyr-sahawat gaznasy: howandarlyga mätäç çagalara operasiýa bejergileri üçin serişde bölünip berildi
Çagalar baradaky hemmetaraplaýyn alada, olaryň beden hem-de ruhy taýdan sagdyn ösüp ýetişmekleri üçin amatly şertleri döretmek, ýaş türkmenistanlylaryň bilime, saglygy goraýşa bolan hukuklaryny üpjün etmek we beýleki köp sanly aladalar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň amala aşyrýan durmuş maksatly syýasatynyň möhüm ugry bolup durýar.
Çagalaryň abadan hem-de bagtyýar durmuşyna gönükdirilen tagallalar, ilki bilen, Watanymyzyň geljekki ykbaly, onuň mynasyp hem-de nurana ertiri üçin döwlet Baştutanymyzyň belent jogapkärçiliginden gelip çykýar. Milli Liderimiziň hemişe nygtaýşy ýaly, ýaş nesil hakyndaky alada, bar bolan mümkinçilikleri ýüze çykarmak üçin başlangyç şertleri döretmek häzirki zaman türkmen jemgyýetiniň durmuş hem-de ruhy sagdynlygyny, onuň ruhy-ahlak ýörelgeleriniň dowamatlylygyny kesgitleýär.
Halkymyzyň häsiýetiniň, dünýägaraýşynyň sütünleriniň biri ilatyň goldawa has mätäçlerine durmuş taýdan goldaw bermek bolupdy we ol şeýledigine-de galýar. Häzirki wagtda bu ynsanperwer däp çaganyň kanuny bähbitlerini üpjün etmegiň we goramagyň hukuk kepilliginiň toplumlaryny, şonuň ýaly-da, ýetim çagalaryň jemgyýetde öz ornuny tapmaga, olary özbaşdak durmuşa taýýarlamaga gönükdirilen ykdysady we anyk ugurly çäreleri öz içine alýar.
Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ösüp gelýän ýaş nesilleri durmuş taýdan goldamak, howandarlyga mätäç çagalaryň saglygynyň dikeldilmegine ýardam bermek, olaryň bagtyýar durmuşda ýaşamagy hem-de olarda belent ynsanperwerlik häsiýetleriniň kemala gelmegi üçin amatly şertleri döretmek maksady bilen, şu ýylyň mart aýynda ýörite Haýyr-sahawat gaznasy döredildi.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň karary bilen, Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakylan Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça Haýyr-sahawat gaznasynyň döredilen gününden bäri köp wagt geçmedik hem bolsa, eýýäm giň möçberli, netijeli işler durmuşa geçirilýär. Golaýda Balkan, Daşoguz we Lebap welaýatlarynyň etrap hem-de şäher hassahanalarynyň çagalar bölümleri üçin täze, döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen “Tiz kömek” awtoulaglarynyň berilmegi munuň aýdyň mysalydyr. Ýörite ulaglaryň açarlaryny bu sebitlere iş sapary wagtynda döwlet Baştutanymyzyň hut özi gowşurdy.
Milli Liderimiziň baştutanlygynda häzirki wagtda ýurdumyzda çagalaryň saglygyny goraýyş ulgamyny ýokary hünärli hünärmenler, halkara talaplara laýyk gelýän lukmançylyk enjamlary bilen üpjün etmek, ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny üznüksiz pugtalandyrmak hem-de ilata edilýän lukmançylyk hyzmatynyň hilini ýokarlandyrmak boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz paýtagtymyzdaky we welaýatlardaky degişli lukmançylyk edaralarynda howandarlyga mätäç näsag çagalara dürli operasiýa bejergilerini geçirmek üçin Haýyr-sahawat gaznasyndan serişde bölüp bermek hakynda Çözgüt kabul etdi.
Bejergi alýan ýaş çagalaryň hem-de saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleriniň adyndan milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa döwletimiziň baş baýlygy we guwanjy bolan ýaş raýatlaryň saglygy hem-de abadançylygy baradaky ýadawsyz aladasy üçin tüýs ýürekden hoşallyk beýan edildi.
Çagalar baradaky alada —
Garaşsyz Türkmenistanyň nurana geljeginiň kepili
Şu gün Farap etrabynyň Farap şäherinde “Çagalar dünýäsi” çagalar medeni-dynç alyş merkeziniň açylyş dabarasy boldy.
Ýurdumyzyň sebitleriniň durmuş-ykdysady taýdan hemmetaraplaýyn ösüşi we ähli ugurlarda durnukly ýagdaýyň saklanmagy bilen baglanyşykly meseleler hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň hemişe üns merkezinde saklanýar.
Döwlet Baştutanymyzyň Lebap welaýatyna bolan iş saparynyň çäklerinde Kerki şäherinde Halkara howa menzilini, welaýatyň edara ediş merkezi bolan Türkmenabat şäheriniň täze binagärlik keşbine öwrülen “Türkmeniň ak öýi” binasyny ulanmaga bermek dabaralar munuň aýdyň subutnamasydyr. Ýurdumyzyň gündogar sebitinde şu günler milli Liderimiziň başlangyjy boýunça her ýylda geçirilýän we halkymyzyň köpöwüşginli medeniýetiniň ösdürilmegini, ruhy taýdan galkynmagyny şertlendirýän Medeniýet hepdeliginiň uly üstünlik bilen geçýändigini bellemek gerek.
Soňky ýyllarda eziz Diýarymyzda gazanylýan ägirt uly üstünlikler ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ýokary depginler bilen ösýändigini we sebitleriň keşbiniň barha özgerýändigini aýdyň görkezýär.
Amyderýanyň sag kenarynda ýerleşýän Farap etraby hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen her ýylda geçirilýän welaýatlaryň etraplarynyň we etrap hukukly şäherleriniň arasyndaky bäsleşigiň 2016-njy ýylyň jemleri boýunça ýeňijisi boldy. Döwlet Baştutanymyzyň 2017-nji ýylyň 13-nji ýanwarynda gol çeken Buýrugyna laýyklykda, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmekde, däne we pagta taýýarlamak boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirmekde, medeni-durmuş maksatly desgalary gurmakda, ilaty sport bilen meşgullanmaga çekmekde we beýleki ugurlardaky netijeleri göz öňünde tutulyp Lebap welaýatynyň Farap etraby ABŞ-nyň 1 million dollary möçberinde pul sylagyna mynasyp boldy. Şol serişdeler çagalar üçin niýetlenen täze medeniýet merkeziniň gurluşygyna we onuň döwrebap derejede enjamlaşdyrylmagyna gönükdirildi.
Halkymyzyň belent ynsanperwerlik ýörelgelerine laýyklykda, ösüp barýan ýaş nesilleriň bilimli we terbiýeli, ukyply ýaşlar bolup ýetişmekleri baradaky tagallalar milli Liderimiziň durmuş ugurly syýasatynyň özenini düzýär.
Paýtagtymyzda, welaýat merkezlerinde we oba ýerlerinde döwrebap çagalar baglary, mekdepler, bedenterbiýe-sagaldyş, medeni aň-bilim we döredijilik toplumlary, dynç alyş merkezleri gurlup, ulanylmaga berilýär. Lebap welaýatynyň Farap etrabynda täze medeni-dynç alyş merkeziniň açylmagy munuň aýdyň beýanydyr.
Täze toplumyň döwrebap meýdançasynda baýramçylyk ýagdaýy emele geldi. Joşgunly aýdym-sazlaryň owazlary belentden ýaňlandy. Bu ýerde guralan dabaranyň dowamynda bagtyýar çagalar özleri babatdaky hemmetaraplaýyn aladalary üçin döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýtdylar.
1,5 gektar meýdany bolan toplumda ösüp gelýän ýaş nesilleriň doly derejeli dynç almaklary, wagtlaryny peýdaly geçirmekleri we saglyklaryny berkitmekleri üçin ähli zerur şertler döredildi. “Çagalar dünýäsi” toplumyny Türkmenabadyň “Demirbetonönümleri” kärhanasynyň buýurmasy esasynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan “Jemşidiň jamy” hususy kärhanasynyň gurluşykçylary bina etdiler.
Bu toplumyň binagärlik keşbi özboluşly görnüşe eýedir. Mälim bolşy ýaly, uly adamlar we çagalar işjeň dynç alşa, sport bilen meşgullanmaga endiklerini ösdürmäge aýratyn gyzyklanma bildirýärler. Şeýlelikde, bu ýerde boş wagtyňy gyzykly hem-de peýdaly geçirmek üçin ähli zerur mümkinçilikler bar. Merkeziň çäginde attraksionlaryň 11-si, oýun enjamlary zaly, 46 orunlyk çaýhana we iki söwda dükany bar. Belent baglaryň saýasynda goýlan amatly oturgyçlar bu ýere gelýänleriň oňaýly dynç alşyny üpjün edýär. Toplumy döwrebap derejede enjamlaşdyrmak işi dowam edýär. Ýakyn wagtda bu ýerde dürli görnüşli hiňňildikler, awtodrom we beýleki ugurdaş desgalar gurlar.
Bu ýerdäki edara ediş binasynda işgärleriň netijeli işi üçin ähli zerur şertler döredildi. Doly abadanlaşdyrylan toplumyň yşyklandyryş ulgamy täze merkeziň agşamky görnüşlerini has-da gözelleşdirýär. Şeýle hem bu ýerde awtoduralga göz öňünde tutuldy.
Bagtyýar çagalaryň şatlygy, joşgunly gülküleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň bagtyýar geljegimiz bolan ýaş nesilleriň hemmetaraplaýyn ösüşine, sagdynlygyna we abadançylygyna gönükdirilen döwlet syýasatynyň rowaçlyklara beslenýändigini aňladýar. Lebap welaýatynyň ýaşajyk aýdymçylarynyň, tansçylarynyň we sazandalarynyň bilelikdäki baýramçylyk konserti “Çagalar dünýäsi” medeni-dynç alyş merkeziniň açylyş dabarasynyň jemini jemledi.
...
Milli Liderimiz Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezine bardy
Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli, Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezinde guralan dabaraly çärä gatnaşdy. Bu baýramçylyk dünýä bileleşigi bilen raýdaşlygyň, döwletimiziň çagalaryň hukuklary we bähbitleri babatda BMG-niň esasy ýörelgelerine ygrarlylygynyň nyşany hökmünde ýurdumyzyň resmi baýramçylyk seneleriniň sanawyna girizildi.
Irden hormatly Prezidentimiziň awtoulagy paýtagtymyzyň merkezinde ýerleşýän Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezine geldi.
Ýurdumyzyň ýaş nesli hakyndaky alada hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr. Şol syýasata laýyklykda, sazlaşykly ösýän, beden taýdan sagdyn, ýokary bilimli ýaş nesli terbiýelemäge, çagalaryň ýaşaýyş-durmuşy üçin iň gowy şertleri döretmäge aýratyn üns berilýär. Türkmen jemgyýetiniň ruhy gymmatlyklary, gadymdan gelýän däp-dessurlary we ahlak ýörelgeleri şol syýasatyň esasyny düzýär.
2015-nji ýylda işe girizilen Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkeziniň täze, döwrebap toplumy iň kämil enjamlar bilen üpjün edilen iri saglygy goraýyş edarasydyr. Munuň özi çagalara we olaryň enelerine ýokary derejede lukmançylyk kömegini bermäge, perinatologiýa, reproduktologiýa, pediatriýa we çagalar hirurgiýasy ýaly ugurlar boýunça ylmy barlaglary geçirmäge mümkinçilik berýär.
Merkeziň düzüminde bölümleriň 30-a golaýy, şol sanda bejeriş-anyklaýyş, täze doglan çagalaryň fiziologiýasy we patologiýasy, anesteziologiýa we reanimasiýa, allergologiýa we pulmonologiýa, bir ýaşyna çenli çagalaryň patologiýasy we hirurgiýasy, çagalar urologiýasy hem-de ginekologiýa, umumy hirurgiýa, trawmatologiýa we ortapediýa ýaly bölümler bar.
Merkeziň hünärmenleri Ýewropanyň belli klinikalarynda tejribe geçdiler. Olar şol ýerde bejerişiň döwrebap usullaryny özleşdirdiler hem-de olary öz işinde netijeli ulanýarlar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy Kristina Weýgand bilen çagalaryň ösüşi we irki dikeldiş bölümine bardy.
Bölümiň hünärmeniniň gürrüň berşi ýaly, çagalaryň ösüşi we irki dikeldiş bölüminiň wezipesi çaganyň ösüşindäki näsazlyklary, mümkin boldugyça, irki döwürde ýüze çykarmakdan we bejermekden, usulyýet kömegini bermekden hem-de ösüşinde kemislik bolan maşgala goldaw bermekden, dikeldiş mahalynda çagalaryň dürli oýunlara çekilmegine gözegçiligi ýola goýmak boýunça şahsy maksatnamany işläp taýýarlamakdan ybaratdyr.
Bölümde bar bolan oýnawaçlar haýsydyr bir wezipäni ýerine ýetirýärler. Käbir oýnawaçlar çagalaryň dabanyndaky nerwleri oýarmak we şeýlelikde, ýasydaban keseliniň öňüni almak, daýanç, hereket agzalaryny berkitmek üçin niýetlenendir. Beýleki bir oýnawaçlar bolsa çagada ownuk hereketleriň işjeňligini artdyrýar, olarda reňkleri saýgarmak we pikirleniş ukyplaryny ösdürýär. Ýene-de birnäçe oýnawaçlaryň kömegi arkaly çagalaryň eşidiş mümkinçilikleri kesgitlenýär. Şeýle hem beden agzalarynyň tutuş ulgamyny berkitmäge gönükdirilen oýnawaçlar bar.
Milli Liderimiz çagalar, olaryň ejeleri bilen gürrüňdeş bolup, hal-ýagdaýlary, bejerişiň berýän netijeleri barada gyzyklandy.
Bu ýöriteleşdirilen bölümde dürli oýunlar arkaly çaganyň irki ösüşi boýunça lukmançylyk kömegi berilýär. Bu ýerde bejergi alýan çagalaryň biriniň ejesi körpejesiniň Arkadag Prezidentimizi görüp, özüniň ilkinji sözüni aýdandygyny uly begenç bilen nygtady. Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bu çaganyň ilkinji sözüniň “baba” bolandygyny eşidip, çagajygyň bu sözi gaýtalamagyna berekellasyny aýtdy.
Milli Liderimiz dürli ýaşdaky çagalar üçin niýetlenen oýun otaglarynyň ikisinde döredilen şertler, çagalaryň höwes bildirýän ugurlary bilen gyzyklandy, olaryň çekýän suratlaryny synlap, bejerişiň netijelerine kanagatlanma bildirdi. Bu otaglar çagalaryň ukyplaryny, bilesigelijiligini artdyrmak nukdaýnazaryndan bezelipdir.
Soňra hormatly Prezidentimiz logoped lukmanyň iş otagyna bardy. Bu ýerde gürleýşinde kynçylyk çekýän çagalara kömek berilýär. Bu ugurda her çaga bilen aýratynlykda geçilmeli işleriň tapgyrlaýyn meýilnamasy taýýarlanypdyr. Mundan başga-da, logoped lukman tarapyndan ýörite okuw sapaklarynyň geçilýändigi barada aýdyldy. Şeýlelikde, körpeler çagalar bagyna we umumy bilim berýän mekdeplere taýýarlanylýar.
Bu ýerde işleýän lukman otagyň dünýäniň iň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň häzirki zaman lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edilendigi, bu ýerde bejergi işlerini netijeli alyp barmak ugrunda zerur şertleriň döredilendigi üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk sözlerini aýtdy.
Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bejergi alýan çaganyň saglyk ýagdaýy, ýola goýlan lukmançylyk hyzmatlary we onuň netijeleri bilen gyzyklandy. Hünärmen otagda alnyp barylýan bejergi işleriniň ene-atalar, maşgala lukmanlary bilen bilelikde ýerine ýetirilmeginiň netijeleri barada gürrüň berdi.
Çagalaryň irki ösüşi, olaryň saglyk ýagdaýyny barlamak we bar bolan keselleri anyklamak hem-de degişli bejergi çärelerini kesgitlemek üçin niýetlenen enjamlar dünýäde iň täze görnüşli barlag enjamlary hasaplanylýar. Ýörite okuwlary geçen lukmanlar bu enjamlaryň kömeginden netijeli peýdalanyp, bejerişiň kämil usullaryny işjeň ulanýarlar. Şu enjamlaryň ornaşdyrylmagy netijesinde, ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlaryny ýola goýmak, ýokary derejeli bejergini alyp barmak üçin zerur şertler bar. Bu günki çärä gatnaşýan ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň belleýşi ýaly, şu otagda oturdylan enjam onuň dünýäde iň kämil görnüşi hasaplanylýar.
Soňra döwlet Baştutanymyz bölümiň kardiohirurgiýa otagyna baryp gördi. Bu ýerde işleýän lukman çagalara kardiohirurgiýa bejergisini we operasiýalary geçirmek üçin ähli zerur şertleriň döredilendigini, bejerginiň we operasiýanyň iň häzirki zaman usuly arkaly geçirilýändigini gürrüň berdi.
Hormatly Prezidentimiz bejergi alýan çagalar hem-de ene-atalar bilen gürrüňdeş bolup, olaryň tiz sagalmaklaryny arzuw etdi. Körpeleriň biri bilen bolan gürrüňdeşligiň dowamynda döwlet Baştutanymyz oňa oýnawaç sowgat berdi. Şeýle hem milli Liderimiz çaganyň saglyk ýagdaýy, bejerginiň netijeleri bilen gyzyklandy. Çaganyň ejesi bejergi işleriniň ýokary derejede alnyp barylýandygyny aýdyp, milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde bejergi alýan ýetginjek oglan bilen gürleşip, onuň saglyk ýagdaýy, zerur dermanlyk serişdeleriň üpjünçiligi hakynda gyzyklandy.
Döwlet Baştutanymyz bejergi alýan oglanyň geljekki arzuwlary bilen gyzyklandy. Ol milli Liderimize alýan bejergisi we onuň netijeleri, şeýle hem geljekde höwes edýän hünäri barada gürrüň berdi. Ýetginjek oglanyň ejesi hem bu ýerde ýola goýlan lukmançylyk hyzmatlary üçin hormatly Prezidentimize sagbolsun aýtdy.
Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, ýurdumyzda çagalaryň sazlaşykly ösüşini ýola goýmak hem-de saglygyny goramak we berkitmek ugrunda döwlet tarapyndan yzygiderli alada edilýär hem-de bu ýörelgeler durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Hormatly Prezidentimiz howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça döredilen haýyr-sahawat gaznasynyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak üçin ähli zerur şertleriň bardygyny, onuň kömege mätäçlere goldaw bermäge hemişe taýýardygyny aýtdy.
Ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ministri häzirki döwürde şeýle näsaglara zerur bolan we dünýäde iň netijeli hasaplanylýan dermanlyk serişdeleriň ýeterlik mukdarynyň bardygyny habar berdi we olaryň görnüşlerini milli Liderimize görkezdi.
Bu ýerde endokrin keseli güman edilen çagalar gözegçilikde saklanyp, keseli doly anyklamak üçin ýöriteleşdirilen barlaglar geçirilýär. Lukman ýokary derejeli mümkinçilikleriň üpjün edilendigi üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk bildirip, şondan netijeli peýdalanyp, çagalaryň saglygyny berkitmek ugrunda ähli zerur tagallalary gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdy.
Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy Kristina Weýgand bilen söhbetdeş boldy. Onuň dowamynda dürli keselleriň öňüni almak boýunça alnyp barylýan işleriň oňyn netije berýändigi bellenildi.
Döwlet Baştutanymyz ÝUNISEF-niň biziň ýurdumyz bilen çagalaryň saglygyny goramak boýunça alyp barýan gatnaşyklarynyň ösdürilýändigini, bu ugurda daşary ýurtlaryň degişli düzümleri bilen hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilýändigini we şunda ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasyna möhüm ornuň degişlidigini belledi.
Hanym Kristina Weýgand bildirilen ynam üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk bildirip, hyzmatdaşlygyň ösdürilmeginiň özara tejribe alyşmakda we ýola goýulýan lukmançylyk hyzmatlarynyň netijeli häsiýete eýe bolmagynda aýratyn ähmiýetlidigini nygtady.
Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkeziň mejlisler zalyna bardy we şol ýerde Çagalary goramagyň halkara gününe bagyşlanan maslahaty geçirdi.
Döwlet Baştutanymyz ýygnananlaryň öňünde çykyş edip, hemmeleri Çagalary goramagyň halkara güni bilen tüýs ýürekden gutlady. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, Garaşsyz Diýarymyzyň bagtyýar nesilleri baradaky alada biziň beýik we ýagty geljegimiz hakdaky aladadyr. Şoňa görä-de, ýurdumyzda bu sene mynasybetli geçirilýän çäreleriň halkymyzyň, aýratyn hem bagtyýar körpelerimiziň kalbynda eziz Watanymyza buýsanjy has-da artdyrýar.
Çagalary goramagyň halkara güni biziň döwletimiziň Birleşen Milletler Guramasynyň çagalaryň hukuklary we bähbitleri baradaky esasy düzgünlerine eýerýändiginiň, ýaş nesil barada hemişe alada edýändiginiň aýdyň nyşany hökmünde giňden bellenilýär. Bu ajaýyp sene sagdynlygyň we ruhubelentligiň ýurdy, bagtyýar çagalygyň mekany hökmünde döwletimiziň at-abraýyny dünýä ýaýýar.
Paýtagtymyz Aşgabat şäherinde, Gökderede, welaýat merkezlerinde, ähli şäherdir obalarymyzda mähriban çagalaryň dostlugy, parahatçylygy we bagtyýarlygy wasp edýän şirin aýdym-sazlar, ajaýyp sahna oýunlary bilen çykyş etmegi, döredijilik we sport bäsleşikleri, çagalaryň şadyýan gülküleriniň belentden ýaňlanmagy abadançylygyň we bagtyýarlygyň aýdyň nyşanydyr.
Beýik zamanamyzyň ýokary döredijilik ruhuny dabaralandyrýan, egsilmez şatlyk-joşgun paýlaýan wakalar eziz Watanymyzda gazanýan ajaýyp üstünliklerimiziň anyk beýanydyr.
Biz döwletimiziň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygynyň hem-de ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 25 ýyllygynyň toýlanýan ýylynda Çagalary goramagyň halkara gününi dürli çäreleri geçirip, giňden belleýäris diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu senäniň jemgyýetçilik durmuşynda möhüm ähmiýetiniň bardygyny aýdyp, geçen ýylda ýurdumyzyň mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini has-da kämilleşdirmek maksady bilen, «Türkmenistanda çaganyň irki ösüşini we mekdebe taýýarlygyny ösdürmek babatda 2020 — 2025-nji ýyllarda mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň Maksatnamasynyň» kabul edilendigini belledi. Geljekde köp çagaly maşgalalary döwlet tarapyndan goldamak maksady bilen, bu ugurdan zerur kanunçylyk namasyny taýýarlamak göz öňünde tutulýar. Munuň özi berkarar ýurdumyzda amala aşyrýan işlerimiziň, belent tutumlarymyzyň buýsanjymyz bolan çagalarymyzyň bagtyýar durmuşda ýaşamagyna gönükdirilendigine anyk şaýatlyk edýär.
Çagalarymyzyň bagtyýarlygy Watanymyzyň kuwwatydyr. Şoňa görä-de, «Döwlet adam üçindir!» diýen ýörelgämizden ugur alyp, geljegimiz bolan ýaş nesillerimiziň akyl, beden we ruhy taýdan kadaly ösüşini üpjün etmek ugrunda ähli tagallalary edýäris, ýaşlary ösen, kämil şahsyýetler edip ýetişdirmek, olaryň yhlasly okamaklary, döredijilik işleri bilen meşgullanmaklary üçin zerur bolan ähli şertleri döredýäris diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.
Bu ugurda alyp barýan durmuş syýasatymyz, ykdysady we medeni özgertmelerimiz, ilkinji nobatda, eneleriň we çagalaryň saglygyny goramaga, ýaş nesliň sagdyn durmuşda ýaşamagyna, sport we döredijilik bilen meşgullanmagyna, milli we umumadamzat ruhy gymmatlyklary esasynda terbiýelenmegine gönükdirilendir diýip, milli Liderimiz aýtdy.
Gysga döwrüň içinde ýurdumyzyň jana şypaly künjekleri bolan Köpetdagyň sergin jülgelerinde, Hazaryň merjen kenarynda çagalar dynç alyş we sagaldyş merkezleri, Aşgabat şäherinde we welaýatlarda döwrebap çagalar baglary, orta mekdepler gurlup ulanmaga berildi. Ýurdumyzda mümkinçilikleri çäkli çagalary saglygy goraýyş we durmuş hyzmatlary bilen yzygiderli üpjün etmäge aýratyn üns berilýär. Bu çagalaryň döwrebap bilim almaklary, täze gurlan dynç alyş we sagaldyş merkezlerinde saglyklaryny dikeltmekleri üçin hemişe ýardam bermek örän möhüm bolup durýar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow eneleriň we çagalaryň saglygyny goramagyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigini ýene-de bir gezek nygtap, «Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek» atly Milli strategiýany hem-de ony durmuşa geçirmegiň Meýilnamasyny taýýarlamagyň maksadalaýykdygyny belledi. Sanly ulgamy ulanmak arkaly, ony durmuşa geçirmek we oňa yzygiderli gözegçilik etmek örän möhüm wezipeleriň biridir diýip, milli Liderimiz aýtdy.
Ýurdumyzda çaganyň saglygyny goraýyş ulgamyny hünärmenler, halkara talaplara laýyk gelýän zerur derman we saglygy goraýyş maksatly serişdeler bilen yzygiderli üpjün etmek, ulgamyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak boýunça zerur işler geçirilýär.
Ýaşaýşyň ähli tapgyrlarynda çagalar üçin saglygy goramak babatda hemmetaraplaýyn deň mümkinçilikleri, şertleri döretmek, şeýle hem halkara ölçeglere we talaplara, sanly, innowasion tehnologiýalara, öňdebaryjy lukmançylyk ylmynadyr tejribesine esaslanýan ýokary hilli, elýeter saglygy goraýyş hyzmatlary bilen üpjün etmek hem öňde durýan möhüm wezipeleriň biridir.
Ýurdumyzda ýöriteleşdirilen saglygy goraýyş hyzmatlaryny amala aşyrýan «Ene mähri» saglyk merkezleri guruldy. Bäbekleriň, çagalaryň we ýetginjekleriň arasynda keselleriň öňüni almak, olary ir ýüze çykarmak üçin ýörite anyklaýyş barlaglaryny geçirmegi ähli welaýatlaryň saglygy goraýyş edaralarynda ýola goýmak hem döwrüň talaby bolup durýar.
Biz geljekde çagalaryň arasynda öňüni alyş sanjymlaryny, şol sanda 9 ýaşly oglanlaryň we gyzlaryň arasynda adamyň papilloma wirusyna garşy sanjymlary geçirmegi dowam etmelidiris. Öňüni alyş sanjymlarynyň netijelerine baha bermek üçin, zerur bolan programma üpjünçiligi we kompýuter tehnologiýalary bilen üpjün etmek wajypdyr. Şonuň ýaly-da, çagalara we bäbeklere ideg etmek boýunça alnyp barylýan işleri halkara ölçeglere laýyklykda has-da kämilleşdirmek möhümdir.
Mundan başga-da, çagalaryň we ýetginjekleriň öz saglyk ýagdaýy babatda sowatlylygyny artdyrmak üçin halkara tejribelere esaslanyp, guramaçylyk işlerini geçirmek göz öňünde tutulýar.
Süýjüli diabet, dogabitdi kerrewlik, göz, agyz-burun-bokurdak, daýanç-hereket ediş ulgamynyň keselleriniň, gan ulgamynyň we bu keselleriň ýiti ýüze çykmagynyň hem-de çaga semizliginiň öňüni almak boýunça halkara guramalar we dünýäniň öňdebaryjy klinikalary, şol sanda Germaniýa Federatiw Respublikasynyň alym lukmanlary bilen bilelikde ylmy işleri ýerine ýetirmek saglygy goraýyş işgärleriniň öňünde durýan möhüm wezipeleriň biridir. Bu ugurda daşary ýurtly hünärmenleriň gatnaşmagynda keselleriň öňüni almak, olary ir ýüze çykarmak we netijeli bejermek boýunça meýilnamalaýyn işleri alyp barmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, «Türkmenistanda çaganyň irki ösüşi boýunça 2020 — 2025-nji ýyllar üçin milli strategiýa» laýyklykda, çaganyň irki ösüşi üçin zerur bolan ýokary hilli saglyk hyzmatlary, sagdyn iýmitleniş, mekdebe çenli bilimiň üpjün edilmegi ugrundaky işler hem üstünlikli dowam etdirilýär.
Dünýä döwletleri, iri halkara we sebit guramalary bilen dürli ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmäge aýratyn üns berilýär. Ýaş raýatlaryň saglygyny goramak, olara adamzadyň ahlak-demokratik kadalary esasynda bilim-terbiýe bermek, zenanlaryň hem-de çagalaryň bähbitlerini we hukuklaryny goramak bu hyzmatdaşlygyň möhüm ugrudyr.
Biz bu ugurda Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasy bilen ählumumy tagallalary birleşdirmäge çalyşýarys diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Çagalaryň bagtyýar ýaşaýşyny, goraglylygyny we ösüşini üpjün etmek boýunça Bütindünýä Jarnamasyna, Birleşen Milletler Guramasynyň Çaganyň hukuklary hakyndaky Konwensiýasyna, Çagalaryň halkara derejede ogurlanmagynyň raýat-hukuk jähetleri boýunça Gaaga Konwensiýasyna goşulmagy hem Türkmenistanyň öz üstüne alan borçnamalaryny ýerine ýetirmäge örän jogapkärli çemeleşýändigini görkezýär.
Birleşen Milletler Guramasynyň Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy hem-de Çagalar gaznasy bilen hyzmatdaşlykda ýurdumyzda bilelikdäki okuw maslahatlary we duşuşyklary geçirilýär. Eziz Diýarymyzda duzy ýod, uny demir we foliý turşusy bilen baýlaşdyrmakda uly netijeler gazanyldy. Türkmenistan 2018 — 2020-nji ýyllar üçin Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň, 2018 — 2022-nji ýyllar üçin Zenanlaryň hukuk ýagdaýy boýunça komissiýasynyň agzalygyna saýlandy. Bu bolsa Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň üstünlikli hyzmatdaşlyk edýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Geljekde hem Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasy, Ilat Gaznasy we Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy bilen amala aşyrylýan hyzmatdaşlygyň çäklerinde, enäniň we çaganyň saglygyny goramak babatda maksatlaýyn işleri amala aşyrmak boýunça zerur işleri alyp bararys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýaş nesillerimiz saglygy goraýyş-durmuş hyzmatlary bilen hemmetaraplaýyn gurşalyp alynýar.
Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyz, sözüň doly manysynda, bagtyýar çagalaryň ýurduna öwrüldi. Biz bu ynsanperwer ýörelgämizi hemişe dowam ederis. Bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanda körpe nesilleriň sazlaşykly ösmegi, talabalaýyk dynç almagy, dünýä ylmyna aralaşmagy we çeper döredijilik bilen meşgullanmagy üçin döwlet derejesinde hemişe alada ederis diýip, milli Liderimiz aýtdy.
Döwlet Baştutanymyz Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde Ahal welaýat çagalar merkezini gurmak barada çözgüdiň kabul edilendigini belläp, bu toplumda göz öňünde tutulan şertleriň häzirki döwrüň ösen talaplaryna, berkarar döwletimiziň belent ruhuna laýyk gelmelidigini nygtady. Bu ýerde çagalaryň dynç almaklary bilen bir hatarda, höwes edýän hünärleri boýunça endikleri ele almaklaryna ýardam berýän ähli zerur şertler döredilmelidir.
Ýaş nesilleriň, şeýle hem ata-eneleriň howandarlygyndan galan hem-de akyl we beden taýdan ösüşinde kemi bolan çagalaryň durmuş taýdan goraglylygyny üpjün etmegi dowam etmek maksady bilen, bu çagalara niýetlenen haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Mümkinçilikleri çäkli we ýarawsyz çagalara haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan yzygiderli ýardam bermek göz öňünde tutulýar.
Watanymyzyň röwşen geljegi bolan ýaş nesilleriň bagtyýar durmuşda ýaşamagyny gazanmak, döwrebap bilim almagyny üpjün etmek, olary watansöýüjilik we ynsanperwerlik ruhunda terbiýelemek biziň esasy maksadymyzdyr, eziz Diýarymyzyň kuwwatynyň hem-de gülläp ösmeginiň berk kepilidir diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Hormatly Prezidentimiziň çuň manyly çykyşy maslahata gatnaşyjylar tarapyndan uly üns bilen diňlenildi.
Soňra BMG-niň Çagalar gaznasynyň ýurdumyzdaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy hanym Kristina Weýganda söz berildi. Ol hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli geçirilýän bu möhüm çärä gatnaşmaga hem-de körpeler bilen bilelikde, Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezinde bu baýramy bellemäge döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirdi.
Çaganyň hukuklary baradaky Konwensiýada görkezilen möhüm hukuklaryň biri onuň saglyga bolan hukugydyr. Çaga saglygy we abadançylygy ÝUNISEF-niň Türkmenistanda ýurdumyzyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi bilen ysnyşykly hyzmatdaşlykda alyp barýan işiniň özeni bolup durýar.
Hanym Kristina Weýgand Türkmenistanda gazanylan üstünlikler barada aýdyp, Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkeziň işini, şol sanda çagalaryň ösüşi we irki dikeldiş ugry boýunça işini aýratyn belledi.
Bir söz bilen aýdanyňda, çaganyň irki ösüşi XXI asyryň möhüm meseleleriniň biridir. Munuň özi Durnukly ösüş maksatlarynda we Türkmenistanyň gatnaşýan 2030-njy ýylyň Gün tertibinde öz beýanyny tapdy. Bu Gün tertibi mümkinçilikleri çäkli çagalara ýardam bermäge gönükdirilendir. 2011-nji ýyldan bäri ÝUNISEF ýurtda irki goşulmagynyň täze ulgamyny döretmäge Türkmenistana goldaw berýär. 2015-nji ýylda bu merkeziň binýadynda ilkinji irki goşulma bölümi döredildi.
Türkmenistan bu ugurda düýpli işleri geçirmek babatda öňdäkileriň hatarynda durýar diýip, ÝUNISEF-niň wekilhanasynyň ýolbaşçysy nygtady.
Türkmenistan irki çagalyk ösüşinde yzygiderli hyzmat ulgamyny döretmegini dowam etdirýär hem-de çaganyň ösüşine gözegçiligi sanly ulgama geçirýär.
Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň ähli edaralary neonatal barlag we eşidişinde kynçylyk çekýän ýaş çagalara goldaw bermek ulgamyny kämilleşdirmek üçin ähli tagallalary edýärler diýip, hanym Kristina Weýgand aýtdy. Irki döwürde ösüşde yza galmalary ýüze çykarmaga hem-de öňüni alyş çärelerini dessin görmäge ýardam etmäge gönükdirilen bu maksatnama ileri tutulýan ugur bolar.
Bu möhüm iş, gürrüňsiz, “Türkmenistanda çaganyň irki ösüşi boýunça 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýanyň” bölegi bolup durýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu strategiýany 2019-njy ýylyň ahyrynda tassyklady we ol saglygy goraýyş, iýmit, goramak we irki okuw ulgamlarynda esasy hyzmatlara deňhukukly elýeterliligi üpjün etmäge gönükdirilendir.
Öňdebaryjy halkara tejribäniň we standartlarynyň esasynda ýokary hünärli hünärmenleri taýýarlamak bu strategiýanyň esasy ugry bolup durýar. ÝUNISEF-niň Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi bilen bilelikdäki işi hem şuňa gönükdirilendir. ÝUNISEF özüne çaga lukmanlaryny, fizioterapewtleri, logopedleri we psihologlary birleşdirýän milli hünärmenler toparynyň döredilmegini doly goldamaga taýýardyr diýip, BMG-niň Çagalar gaznasynyň wekili aýtdy.
Çagalaryň irki ösüşiniň milli strategiýasy dünýä inen pursadyndan çaganyň durmuşyna ene-atalaryň, terbiýeçileriň we maşgalanyň gatnaşmagynyň möhümdigini nygtaýar, şeýle hem olary özleriniň çagalary barada alada etmäge höweslendirýär. Ene-atalary çagalary terbiýelemek baradaky iň täze bilimler bilen üpjün etmek üçin, ÝUNISEF Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi, Bilim ministrligi, Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti, Zenanlar birleşigi hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleri bilen ysnyşykly hyzmatdaşlyk edýär.
Biz sanlylaşdyrmagyň işiň bu ulgamy üçin açýan mümkinçiliklerine goşmaça ene-atalara hem-de hossarlara peýdaly maglumatlary we serişdeleri çalt hem-de netijeli bermek üçin sanly goşundylar ýaly innowasion gurallary ornaşdyrmagyň hasabyna, bu goldawy mundan beýläk-de giňeltmäge taýýardyrys diýip, hanym Kristina Weýgand aýtdy.
Has giň nukdaýnazardan çaganyň saglygy ulgamy bilen bagly meselä ýüzlenip, häzirki wagtda işlenip taýýarlanylýan, reproduktiw saglygy, eneleriň we bäbekleriň saglygyny goramak baradaky täze strategiýanyň möhüm ähmiýete eýe boljakdygyny bellemek gerek. Çünki ol 2030-njy ýyla çenli saglyk bilen baglanyşykly Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek babatda ugurdaş hünärmenleriň ählisiniň tagallalaryny birleşdirmekde Türkmenistan üçin ähmiýetli orun eýelär.
ÝUNISEF Türkmenistanyň Hökümetine hem-de Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligine halkara standartlaryna we öňdebaryjy tejribäni ornaşdyrmak hem-de hyzmatlaryň hilini kämilleşdirmek, ähli derejelerde lukmanlaryň, şol sanda ýokary hünärli ugurdaş işgärleriň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak boýunça alyp barýan işlerine mundan beýläk-de goldaw bermäge taýýardyr.
Biz saglygy goraýyş ulgamyny kämilleşdirmek hem-de çaga kesellerini toplumlaýyn dolandyrmaga çemeleşmeleriň gerimini giňeltmek boýunça bilelikdäki işi dowam etdirmegi göz öňünde tutýarys. Galyberse-de, Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝUNISEF-niň arasynda soňky 12 ýylyň dowamynda immunlaşdyrmak ulgamynda hyzmatdaşlygyň üstünlikli alnyp barylýandygyny bellemek isleýärin diýip, hanym Kristina Weýgand aýtdy.
Waksinalary satyn almak we Türkmenistanda ählumumy immunizasiýany amala aşyrmak çagalaryň saglygyna aýratyn üns berýän ýurduň Hökümetiniň hemişelik tagallalarynyň ýene-de bir aýdyň mysalydyr. Bularyň ählisi içki çeşmelerden doly maliýeleşdirilýär diýip, ÝUNISEF-niň wekilhanasynyň ýolbaşçysy nygtady.
Hanym Kristina Weýgand ÝUNISEF-niň çaga iýmiti ulgamynda 2020-nji ýylyň başynda Türkmenistan tarapyndan “2020 — 2025-nji ýyllarda ilatyň sagdyn iýmitlenmegi boýunça milli maksatnamanyň” kabul edilmegini doly goldandygyny belledi. Munuň özi çagalaryň kadaly ösmegi üçin örän möhümdir. Şunuň bilen baglylykda, ene süýdi bilen iýmitlendirmegiň görkezijisiniň Türkmenistan boýunça sebitde iň ýokary derejededigi nygtaldy.
ÝUNISEF Merkezi Aziýa we Kawkaz sebitinde iýmitlenişi ösdürmek we hyzmatdaşlyk platformasy arkaly Merkezi Aziýanyň 8 ýurdunda we Kawkazda azyk ulgamynyň iýmit dolandyrylyşynyň ösüşini kepillendirmekde Türkmenistanyň tagallalaryny goldaýar diýip, hanym Kristina Weýgand aýtdy.
Çagalar gaznasynyň wekilhanasynyň ýolbaşçysy çagalaryň raýat, syýasy, ykdysady, durmuş we medeni hukuklaryny kadalaşdyrýan BMG-niň Konwensiýasynyň wajypdygyny ýene-de bir gezek nygtap, täze bäşýyllyk maksatnamanyň çäklerinde ÝUNISEF-niň Türkmenistan bilen bilim ulgamynda hyzmatdaşlygynyň ep-esli giňeldilendigini kanagatlanma bilen belledi. Bu maksatnama bilimiň hili, sanly we aralykdan bilim ýaly işiň esasy ugurlarynyň ençemesini birleşdirer.
Ekologiýa bilimi boýunça ÝUNISEF-niň Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen bilelikdäki işini aýratyn görkezmek isleýärin diýip, Kristina Weýgand aýtdy. Bu iş birnäçe ýyl mundan ozal başlandy. Biz howanyň üýtgemegi, daşky gurşaw we energetika boýunça okuw maksatnamalaryny we gollanmalaryny bilelikde işläp taýýarladyk, mugallymlara okatmagyň interaktiw usullaryny öwretdik. Munuň özi çagalara daşky gurşawy goramagyň möhümdigini düşündirmek babatda Türkmenistany öňdebaryjylaryň hatarynda goýdy.
Biz Hökümetiň daşky gurşawyň goralmagyny we durnukly geljegi üpjün etmek boýunça tagallalaryny goldamak üçin bu tejribäni ulanmak hem-de “ýaşyl mekdep” konsepsiýasyny bilelikde işläp taýýarlamak we ornaşdyrmak mümkinçiligine sabyrsyzlyk bilen garaşýarys diýip, ÝUNISEF-niň wekilhanasynyň ýolbaşçysy aýtdy.
2018 — 2022-nji ýyllar üçin Türkmenistanda çaganyň hukuklaryny amala aşyrmak boýunça hereketleriň Milli meýilnamasynyň ähli milli hyzmatdaşlar, şeýle hem ÝUNISEF üçin esasy resminamalaryň biri bolmagynda galýandygy bellenildi.
Şu ýerde men “Bal süýji, baldan-da bala süýji” diýen türkmen nakylyny mysal getirmek isleýärin diýip, hanym Kristina Weýgand aýtdy. ÝUNISEF-niň ýurdumyzdaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy hormatly Prezidentimize bilelikdäki möhüm işi goldaýandygy üçin hoşallyk bildirip, mundan beýläk-de Türkmenistan bilen netijeli gatnaşyklara taýýardygyny tassyklady.
Hanym Kristina Weýgand çykyşyny tamamlap, hemmeleri ajaýyp baýram — Çagalary goramagyň halkara güni bilen gutlady.
...
Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň bagtyýar çagalaryna hem-de halkyna
Mähriban halkym!
Berkarar döwletimiziň bagtyýar körpeleri!
Sizi adamzadyň belent ynsanperwerlik ýörelgeleriniň çuňňur many-mazmunyny özünde jemleýän ajaýyp halkara baýram — Çagalary goramagyň halkara güni bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn! Güneşli tomus paslynyň ilkinji gününde bu halkara baýramyň şanyna geçirilýän aýdym-sazly dabaralar, medeni-jemgyýetçilik çäreleri mähriban halkymyzyň, durmuşymyza bagt nuruny çaýýan şadyýan körpelerimiziň kalbynda Garaşsyz Diýarymyzda gazanylan üstünliklere çäksiz buýsanç döretsin!
Birleşen Milletler Guramasynyň çagalaryň hukuklary we bähbitleri baradaky esasy ýörelgelerine ygrarly, şeýle hem röwşen geljegimiz bolan çagalarymyzyň watansöýüjiligiň we ynsanperwerligiň belent ruhunda terbiýelenmegi, döwrebap bilim almagy baş maksat edinen hem-de bagtly çagalygyň ýurduna öwrülen Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzda hem Çagalary goramagyň halkara güni parahatçylygy, ynsanperwerligi, dostlugy dabaralandyrýan sene hökmünde aýratyn orun tutýar. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyny, hemişelik Bitaraplygymyzyň 25 ýyllygyny, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygyny şanly wakalar bilen şöhratlandyrýan «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hem bu halkara baýramyň şanyna merjen paýtagtymyz Aşgabat şäherinde, welaýatlarymyzyň ähli şäherdir obalarynda, gözel tebigatymyzyň ajaýyp künjegine öwrülen Gökderede, at-owazasy dünýä ýaň salýan «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ýerleşýän döwrebap çagalar sagaldyş merkezlerinde eziz Watanymyza bolan beýik söýgimizi, agzybirligimizi hem-de jebisligimizi pugtalandyrýan milli öwüşginli baýramçylyk dabaralary giňden ýaýbaňlandyrylýar. Mähriban çagalarymyzyň dostlugy, parahatçylygy we bagtyýarlygy wasp edýän şirin owazly aýdymlary, joşgunly sazlary belentden ýaňlanýar, şadyýan gülküleri zemini doldurýar. Munuň özi Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda her bir maşgalanyň abadan durmuşda ýaşamagyna, röwşen geljegimiz bolan mähriban körpelerimiziň aýratyn söýgi, alada bilen gurşalyp alynmagyna hem-de ýaş nesillerimiziň milli we umumadamzat ruhy gymmatlyklary esasynda terbiýelenmegine gönükdirilen toplumlaýyn özgertmelerimiziň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Mähriban halkym!
Ýurdumyzda maşgalany goldamak, enäniň we çaganyň saglygyny goramak, ösüp gelýän ýaş nesli terbiýelemek we olara bilim bermek babatynda toplumlaýyn özgertmeleri durmuşa geçirýäris. Şu maksatlardan ugur alyp, bagtly çagalygyň ýurdy we arzuwlaryň hasyl bolýan ülkesi bolan Garaşsyz Watanymyzda «Döwlet adam üçindir!» diýen belent şygarymyzyň astynda dünýä ülňülerine doly laýyk gelýän, ähli amatlyklary bolan çagalar baglarydyr orta mekdepler yzygiderli gurlup, ulanmaga berilýär. Ata Watanymyzyň ajaýyp künjekleri bolan Gökderede we Hazaryň kenarynda — «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ertekilerdäki köşkleri ýada salýan çagalar dynç alyş we sagaldyş merkezleri gurlup, bagtyýar nesillerimiziň döwrebap bilim we terbiýe almaklary, sagdyn ösmekleri, çagalyk döwrüni şadyýan we begençli, täsirli hem-de gyzykly geçirmekleri üçin zerur şertler döredildi.
Biz ata-babalarymyzyň «Çaga — ömrüň dowamy», «Çaga — gol-ganatyň», «Çagany — ýaşdan, edebi — başdan», «Akylyň bahasy bolmaz, terbiýäniň — çägi» ýaly parasatly pähimlerinden ugur alyp, ýurdumyzda maşgalany we eneligi goldamaga, köp çagalylygy höweslendirmäge hem döwlet derejesinde aýratyn ähmiýet berýäris. Garaşsyz Watanymyzyň iň täze taryhynda buýsançly sahypalar ýazylýan şöhratly zamanamyzda eneleriň we çagalaryň hukuklaryny we bähbitlerini hukuk taýdan goramaga gönükdirilen kanunlaryň kabul edilmegi, köp sanly durmuş ýeňillikleriniň berilmegi, çaganyň we enäniň saglygyny goraýan «Ene mähri» saglygy goraýyş merkezleriniň döredilmegi çagalarymyzyň irki döwürden kadaly ösüşini hem-de abadan durmuşyny üpjün edýär.
Eziz watandaşlar!
Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan yglan edilen Müňýyllygyň durnukly ösüş maksatlaryny yzygiderli we üstünlikli amala aşyrýan döwletdir. Biz dünýä bileleşiginiň, hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň hem-de beýleki abraýly halkara guramalaryň çäklerinde, bu ugurda, aýratyn hem çagalaryň saglygyny, hukugyny goramak, olara adamzadyň ahlak-demokratik ýörelgeleri esasynda bilim-terbiýe bermek, zenanlaryň hem-de çagalaryň bähbitlerini we hukuklaryny goramak ugrunda netijeli hyzmatdaşlyk etmäge we tagallalary birleşdirmäge aýratyn ähmiýet berýäris. Şunuň bilen baglylykda, Garaşsyz döwletimiz binýatlaýyn halkara hukuk resminamalarynyň birnäçesine goşuldy. Bularyň ählisi biziň döwletimiziň Birleşen Milletler Guramasynyň Müňýyllygyň durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge we ählumumy abadançylygyň gazanylmagyna gönükdirilen wezipeleri çözmäge örän jogapkärli çemeleşýändigini görkezýär.
Mähriban halkym!
Berkarar döwletimiziň bagtyýar körpeleri!
Sizi Çagalary goramagyň halkara güni bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn!
Size berk jan saglyk, abadan we bagtyýar durmuş, eziz Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işleriňizde hem-de okuwlaryňyzda uly üstünlikleri arzuw edýärin!
Türkmenistanyň Prezidenti
Gurbanguly Berdimuhamedow.
Täze doglan çagalara paýtagtymyzyň şanly baýramynyň hormatyna Aşgabat hem Merjen atlary dakyldy
Türkmenistanda Aşgabat şäheriniň güni hem-de onuň döredilmeginiň 140 ýyllygy bellenilýän günde paýtagtymyzda doglan ilkinji çagalaryň ene-atalaryna hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyndan sowgatlar gowşuryldy hem-de mähirli gutlaglar, bagtly durmuş, berk jan saglyk we abadançylyk baradaky arzuwlar beýan edildi.
Körpejeler Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezde dünýä indiler.
Selbi we Yslam Orazmyradowlaryň maşgalasynda oglanjyk, Aýna we Ýazmuhammet Atajykowlaryň maşgalasynda bolsa gyzjagaz doguldy. Bäbejikleriň ikisi hem bu maşgalalaryň birinji çagalarydyr.
Türkmenistanyň Döwlet habarlar agentligine habar berlişi ýaly, körpejeleriň saglygy kadaly. Oglanjygyň agramy 3 kilogram 985 gram, gyzjagazyň agramy bolsa 3 kilogram 720 gram. Körpejeleriň ikisiniň hem boýy 53 santimetr.
Ýaş maşgalalar, heniz çagalary dünýä inmänkä, milli Liderimiziň 2021-nji ýylyň 25-nji maýynda ilkinji doglan oglanjyga Paýtagt ýa-da Aşgabat, gyzjagaza bolsa Merjen ýa-da Maýa adyny dakmak baradaky teklibini uly ruhubelentlik bilen kabul etdiler. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, bu paýtagtymyza söýginiň, onuň taryhyna hormat-sarpanyň, halkymyzyň bagtly durmuşy üçin buýsanjyň özboluşly nyşany bolar.
Şoňa görä-de, körpejeleriň ene-atalary şeýle belent ýörelgeden ruhlanyp, oglanjyga Aşgabat, gyzjagaza bolsa Merjen adyny dakmak kararyna geldiler.
Bagtyýar ene-atalar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa maşgalany hem-de eneligi goldamak babatda üstünlikli durmuşa geçirilýän döwlet syýasaty, ýaş nesil baradaky yzygiderli aladasy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.
140 ýaşy arka atan Aşgabadyň ykbaly täsindir, ol halkyň geçen taryhy ýoluny özünde jemleýär. Öz adyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýan bu şäher «Aziýanyň merjeni» diýlip atlandyrylýar. Aşgabat söýginiň hem-de arzuwlaryň amala aşýan şäheridir. Şäherleriň-de adamlaryňky ýaly, öz ykbaly hem-de häsiýeti bolýar. Olara ýyllar däl-de, ýetilen sepgitler boýunça baha berilýär. Taryha ser salmak bilen, biz häzirki döwrümize milli mirasymyzyň iň gowy hem-de gymmatly baýlyklaryny ornaşdyrmaga, döredijilikli zähmet üçin ruhy giňişligi döretmäge çalyşýarys.
Her bir türkmenistanly döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy boýunça Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe durmuşa geçirilýän iri möçberli taslamalaryň netijesinde özüniň täzeden galkynyşyny başdan geçirýän paýtagtymyzyň keşbini halk, agzybirlik, Watan ýaly baky düşünjeleri beýan edýän nyşanlar bilen baglanyşdyrýar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallalary netijesinde çagalaryň abadan hem-de bagtly durmuşy üpjün edilýär, olaryň şahsyýet hökmünde kemala gelmegi hem-de durmuşda öz orunlaryny tapmagy üçin ähli şertler döredilýär. Bularyň ählisi Watanymyzyň, halkymyzyň ykbaly, onuň geljegi üçin iňňän belent jogapkärçilikden gelip çykýar.
Türkmenistanyň orta mekdepleriniň uçurymlaryna, mugallymlaryna we ähli bilim işgärlerine
Hormatly mugallymlar we bilim işgärleri!
Mähriban uçurymlar!
Sizi 2020-2021-nji okuw ýylynyň tamamlanmagy we bilimler dünýäsinde täze belent maksatlara ruhlandyrýan «Soňky jaň» dabarasy bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. Adamzadyň döreden iň gymmatly mirasy terbiýedir, terbiýäniň özeni bolsa ylym we bilimdir. Şoňa görä-de, eziz Diýarymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny, hemişelik Bitaraplygynyň 25 ýyllygyny, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygyny şanly wakalar bilen şöhratlandyrýan «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda «Soňky jaň» dabarasyna bagyşlanan çäreleriň bilimlerini, ukyp-başarnyklaryny, güýç-gaýratyny eziz Watanymyzyň gülläp ösmegine bagyş etjek bagtyýar ýaşlarymyzda ýokary watansöýüjilik joşgunyny döretjekdigine berk ynanýaryn.
Bagtyýar uçurymlaryň — geljegimiz bolan ýaşlaryň bilim-terbiýe alan mukaddes bilim ojagy bilen hoşlaşyk pursatlaryny öz içine alýan «Soňky jaň» dabarasynyň jemgyýetçilik durmuşymyzda orny hem-de ähmiýeti barha ýokarlanýar. Bu ajaýyp baýramçylygyň Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy bilen gabat gelmegi bolsa «Soňky jaň» dabarasyna aýratyn öwüşgin çaýýar. Däp bolşy ýaly, Garaşsyz Watanymyzyň we agzybir halkymyzyň at-abraýynyň, şan-şöhratynyň dünýä dolýan ýylynda güneşli Diýarymyzyň umumybilim berýän mekdepleriniň ählisinde baýramçylyk çäreleri geçiriler. Uçurymlaryň, mugallymlaryň, bilim işgärleriniň hem-de ähli halkymyzyň kalbyny şatlyk-joşguna besleýän dabaralar eziz Watanymyzyň bagtyýarlygyň mekanydygyna aýdyň şaýatlyk edýär.
Ähli gujur-gaýratyny, ukyp-başarnygyny gaýgyrman eziz Watanymyzyň gülläp ösmegine mynasyp goşant goşmak watansöýüji nesillerimiziň baş maksady bolmalydyr. Mähriban ýaşlarymyz täze durmuş ýolunda aýgytly ädimler bilen öňe ynamly gadam urup, döwrebap ylymlary we bilimleri özleşdirip, berkarar döwletimiziň dünýädäki abraý-mertebesini, şan-şöhratyny has-da beýgeltmelidirler.
Mähriban uçurymlar!
Ylym hem-de bilim ynsan durmuşyna röwşen nuruny saçýar. Şu ýörelgeden ugur alyp, biz milli maksatnamalarymyzyň, konsepsiýalarymyzyň we giň gerimli özgertmelerimiziň esasynda ýurdumyzyň bilim ulgamynyň has-da kämilleşdirilmegine möhüm ähmiýet berýäris.
Ylmyň soňky gazananlaryny, okatmagyň innowasion usullaryny ornaşdyrmak, täze bilim toplumlaryny döretmek, sanly bilimi ösdürmek arkaly bilimiň many-mazmunynyň yzygiderli baýlaşdyrylmagy, ýaş nesillerimiziň dünýä derejesinde bilim-terbiýe almagy üçin giň mümkinçilikleri döredýäris. Bu bolsa ýaşlarymyzyň halkara ölçeglere laýyk gelýän döwrebap bilim almagyna, saýlap alan hünärleri boýunça bilimleriniň has-da artmagyna, ylym we döredijilik işlerine höwesiniň döremegine, dünýägaraýyşlarynyň giňemegine ýardam berýär.
Ýaş nesil barada döwlet derejesinde edilýän alada öz miwesini hem berýär. Watanymyza, halkymyza, milli ýörelgelerimize wepaly ýaşlar halkara olimpiadalarda we bäsleşiklerde baýrakly orunlara mynasyp bolup, üstünlikli çykyş edýärler. Biz zehinli, başarjaň ýaşlarymyza örän guwanýarys! Adamzadyň iň ajaýyp, iň gözel ahlak sypatlaryny özlerinde jemleýän ýiti zehinli, ylym-bilimli, watansöýüji, ýüzleri nurana, geljegine ynamly gadam urýan ýigitlerimiziň we gyzlarymyzyň — berkarar döwletimiziň bagtyýar nesilleriniň kemala gelmegi ýurdumyzyň bilim kuwwatynyň artýandygyna aýdyň şaýatlyk edýär.
Geljekde biziň başlangyçlarymyzyň mynasyp dowam etdiriljekdigine uly
ynam döredýär.
Hormatly mugallymlar we bilim işgärleri!
Bilim täzelenişiň we döredijiligiň, ösüşiň esasyny düzýär. Şu beýik maksatdan ugur alyp, biz döwletimiziň hem-de jemgyýetimiziň ösüşinde, uzak möhletli milli maksatnamalarymyzyň amala aşyrylmagynda bilim ulgamynyň döwrebaplaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berýäris. Bu ugurdaky özgertmelerimiziň üstünlikli durmuşa geçirilmegi, ýaşlarymyzyň belent ynsanperwerlik we watançylyk ruhunda terbiýelenmegi mugallymlaryň, bilim işgärleriniň döredijilik we hünär ussatlyklaryna, öňdebaryjy iş tejribelerine baglydyr.
Geljegimiz bolan ýaş nesilleri eziz Watanymyzyň mynasyp ogullary we gyzlary hökmünde terbiýelemekde mugallymlaryň, bilim işgärleriniň hünär ussatlyklarynyň, alyp barýan netijeli işleriniň örän uly ähmiýeti bar. Siziň zehinli, döwrebap pikirlenmegi başarýan, eziz Watanymyzyň abraýyny has-da belende göterýän nesilleri terbiýeläp ýetişdirmek ugrundaky ýadawsyz we yhlasly zähmetiňiz geljekki ösüşlerimiziň berk binýadydyr.
Hormatly mugallymlar we bilim işgärleri!
Mähriban uçurymlar!
Sizi «Soňky jaň» dabarasy we okuwyňyzy üstünlikli tamamlamagyňyz bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn!
Watana bolan beýik söýgä ygrarly, ynsanperwerligi, hoşniýetliligi we dostlugy ýörelge edinen mähriban ýaşlarymyzyň ata Watanymyzyň at-abraýyny, şan-şöhratyny has-da beýgeltmekde, agzybirligimizi, jebisligimizi pugtalandyrmakda gujur-gaýratyny, zähmetini, ukyp-başarnyklaryny gaýgyrmajakdyklaryna berk ynanýaryn!
Size berk jan saglyk, uzak ömür, ýoluňyzyň ak, ýürekleriňizde besleýän arzuwlaryňyzyň hasyl bolmagyny arzuw edýärin, mähriban uçurymlar!
Türkmenistanyň Prezidenti
Gurbanguly Berdimuhamedow.
Ahalyň dolandyryş merkezinde çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezi gurlar
Ahal welaýatynyň täze edara ediş merkezinde Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezini gurmak meýilleşdirilýär. Degişli Karara Prezident Gurbanguly Berdimuhamedow gol çekdi.
Gurluşyk we binagärlik ministrligi Ahal welaýatynyň täze, döwrebap dolandyryş merkezinde çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň taslamasyny düzmek hem-de olary ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyryp gurmak maksady bilen, bu ugurda uly tejribesi bolan ýerli kärhanalaryň gatnaşmagynda bäsleşik geçirdi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy “Myradym” hususy kärhanasy bäsleşigiň ýeňijisi boldy.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasy
tassyklanyldy
Türkmenistanda adam hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirmegiň, üpjün etmegiň we goramagyň döwlet ulgamyny pugtalandyrmak, şeýle hem adam hukuklary ulgamynda Türkmenistanyň halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmek we ynsanperwer ulgamda halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek boýunça degişli işleri ulgamlaýyn esasda alyp barmak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasy tassyklanyldy.
Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 - 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasynyň raýat we syýasy hukuklary goramakda ileri tutulýan ugurlaryň biri hem çagalaryň hukuklarynyň goralmagyny üpjün etmek, çagalaryň hukuklaryny goramagyň görnüşlerini we usullaryny kämilleşdirmek maksady bilen halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek bolup durýar.
Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi
Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ösüp gelýän ýaş nesilleri durmuş taýdan goldamak, howandarlyga mätäç çagalaryň saglygynyň dikeldilmegine ýardam bermek, olaryň bagtyýar durmuşda ýaşamagy hem-de olarda Watana wepalylyk, ruhubelentlik, arassa ahlaklylyk, ynsanperwerlik, halallyk ýaly belent ynsan häsiýetleriniň kemala gelmegi üçin amatly şertleri döretmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy ýuridik şahs hökmünde döredildi, Aşgabat şäheriniň Çandybil şaýolunyň ugrundaky Türkmenistanyň Halkara maslahatlar merkeziniň binalar toplumynda ýerleşdirilmegi kesgitlenen bu gaznanyň Tertipnamasy, gurluşy hem-de işgär sany tassyklanyldy.
***
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň Tertipnamasynyň on üçünji bölegine laýyklykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama bilen, Rejep Bazarow Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýerine ýetiriji direktory wezipesine bellenildi.
***
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň ykdysadyýetine ylmyň gazananlaryny giňden ornaşdyrmak, şeýle hem Türkmenistanyň ýer üstüne gözegçilik edýän milli ulgamyny döretmek boýunça işleri utgaşdyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmenistanyň ýer üstüne gözegçilik edýän milli ulgamyny döretmek işlerini utgaşdyrmak boýunça Hökümet topary döredildi hem-de Hökümet toparynyň düzümi we Düzgünnamasy tassyklanyldy.
Türkmenistanda köp çagalary eneleriň 200-den gowragyna "Ene mähri" diýlen hormatly at berildi
Prezident Gurbanguly Berdimuhamedowyň gol çeken Permanyna laýyklykda, Türkmenistanda 245 sany köp çagaly enelere «Ene mähri» diýen hormatly at dakyldy. Bu barada şu gün «Watan» habarlar gepleşiginde habar berildi.
Döwlet Baştutany Ministrler Kabinetiniň mejlisiniň barşynda käbir köp çagaly enelere ýaşaýyş jaýlaryny bermek hakynda karara gelnendigini belläp, Aşgabat şäherinde “Ene mähri’ diýen hormatly ada we sylaglara mynasyp bolan enelere sowgatlarynyň Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde gowşurylmagyny Türkmenistanyň Mejlisiniň başlygyna tabşyrdy. Ýaşaýyş jaýlarynyň açaryny bolsa Aşgabat şäheriniň häkimine şäher häkimliginde gowşurmak tabşyryldy.
Bütindünýä çagalar gününde ÝUNISEF Türkmenistandaky hyzmatdaşlar bilen bilelikde her bir çaga üçin has gowy geljegi täzeden gözden geçirmäge çagyrýar.
Aşgabat, 2020-nji ýylyň 20-nji noýabry - Şu gün, Bütindünýä çagalar gününde we Çaganyň hukuklary baradaky konwensiýanyň kabul edilmeginiň gününde, Durnukly ösüş maksatlarynyň Türkmenistandaky ýaş Ilçisi, Nartäç Garaýewa we ÝUNISEF-iň wekili Kristin Weýgand hemmeleri pandemiýadan soňky dünýäni her bir çaganyň ýagty geljegi üçin täzeden gözden geçirmäge çagyrdylar.Şu günki interaktiw sanly maslahatyň ýaş alyp baryjysy Nartäç, öz gezeginde gatnaşyjylara - hökümet hyzmatdaşlaryna, BMG-niň düzümleýin edaralaryna, diplomatik düzümine, we halkara guramalaryna, jemgyýetçilik guramalaryna, bilim ulgamynyň wekillerine, metbugat işgärlerine we ýaşlara ýüzlendi. “Çagalar we ýaşlar oňyn özgerişlere ýardam berýän güýç bolup bilerler. Biz öz durmuşymyza täsir edýän ähli işlere gatnaşmak isleýäris"- diýip, Nartäç ÝUNISEF-iň wekili bilen bilelikde çäräni ussatlyk bilen alyp bardy.
“Açyk gapylar” syýasatyna eýerip
Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkmenistana iş sapary bilen gelen Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili hanym Teri Hakala bilen geçiren duşuşygynda parlamentara gatnaşyklary giňeltmegiň geljekki ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Söhbetdeşler häzirki zaman şertlerinde parlamentara hyzmatdaşlygyň netijeli gatnaşyklary ösdürmegiň, ýurtlaryň hem-de halklaryň arasynda dostlugy, özara düşünişmegi pugtalandyrmagyň möhüm gurallarynyň biri bolup hyzmat edýändigini bellediler. Türkmenistan Ýewropa Bileleşigi hem-de oňa agza ýurtlar bilen dostlukly we netijeli gatnaşyklara uly ähmiýet berýär. Bu ýurtlar bilen hyzmatdaşlyk täze ugurlary öz içine almak bilen, barha giňeldilýär hem-de pugtalandyrylýar.
Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow: «Biz ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ýeten derejesine ýokary baha berýäris hem-de oňa uzak möhletleýin hyzmatdaşlygy ösdürmegiň esasy hökmünde garaýarys» diýip nygtady we Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistany mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň ileri tutulýan wezipelerini çözmäge gönükdirilen taslamalaryň, maksatnamalaryň çäklerinde köp ýyllaryň dowamynda ýurdumyza tehniki taýdan goldaw berip gelýändigini belledi.
Duşuşygyň dowamynda hereket edýän hyzmatdaşlyk gurallarynyň, hususan-da, “Ýewropa Bileleşigi — Türkmenistan” bilelikdäki komitetiniň çäklerinde parlamentara gatnaşyklary işjeňleşdirmäge özara gyzyklanma bildirildi. Taraplar soňky ýyllarda Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasynda gazanylan ylalaşyklary kanunçylyk taýdan üpjün etmek boýunça geçirilýän giň gerimli işleriň möhümdigini belläp, kanunçylyk ulgamynda özara tejribe alyşmak, ýola goýlan oňyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek maksady bilen ikitaraplaýyn parlamentara duşuşyklary hem-de geňeşmeleri yzygiderli geçirmek baradaky pikiri beýan etdiler.
Gahryman Arkadagymyz “Açyk gapylar” syýasatyna ygrarly ýurdumyzyň Ýewropa Bileleşigi we oňa agza ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlygyň has-da giňeldilmegine möhüm ähmiýet berýändigini nygtap, Aşgabatda geçirilen duşuşyklaryň däp bolan hyzmatdaşlyga täze itergi hem-de many-mazmun berjekdigine ynam bildirdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow GDA döwletleriniň Baştutanlarynyň duşuşygyna gatnaşdy
Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Russiýa Federasiýasyna iş saparyna ugrady. Milli Liderimiz Sankt-Peterburgda geçirilýän GDA ýurtlarynyň Liderleriniň resmi däl sammitine gatnaşdy.
Aşgabadyň Halkara howa menzilinde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar ugratdylar.
Ählumumy koronawirus pandemiýasy zerarly, tutuş dünýäniň ýüzbe-ýüz bolan kynçylyklaryna garamazdan, geçip barýan ýyl Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygy üçin örän netijeli ýyllaryň biri boldy. Sebitiň ýurtlarynyň arasynda däp bolan hyzmatdaşlygy ösdürmek we pugtalandyrmak maksady bilen, 1991-nji ýylyň dekabrynda döredilen bu iri sebit guramasy täsin döwletara düzüme öwrüldi. Onda özara gatnaşyklar öňde durýan umumy wezipeler hem-de her bir agza ýurduň milli bähbitleri nazara alnyp guralýar.
Başgaça aýdylanda, GDA öz işinde häzirki döwrüň halkara hyzmatdaşlygynyň binýadynda goýlan esasy ýörelgelere — hoşmeýilli erk-islege, özara ynanyşmaga hem-de deňhukuklylyga eýerýär. Hut şeýle çemeleşme dostluk köprüleriniň ýola goýulmagyna we bilelikdäki möhüm taslamalary durmuşa geçirmäge ýardam edýär.
Türkmenistan Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň assosirlenen agzasy bolmak bilen, Bitaraplyk hukuk ýagdaýyndan ugur alyp, GDA-nyň işlerine işjeň gatnaşýar hem-de ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda giň ugurlar boýunça netijeli gatnaşyklary ösdürmek babatda çykyş edýär.
GDA giňişliginde ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlyk sebitiň halklarynyň taryhyň dowamynda emele gelen dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny has-da pugtalandyrmaga ýardam etdi. Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň möhüm Kararnamalaryna garalanda we kabul edilende, BMG-niň saýlawly edaralaryna dalaşgärler boýunça ses berlende, GDA ýurtlarynyň özara goldaw bermek babatda ýola goýan tejribesini bellemek gerek. Şu babatda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda kabul eden Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy hakyndaky Kararnamasyny GDA döwletleriniň ählisiniň goldandygyny ýatlamak ýerlikli bolar.
Häzirki wagtda, çärýek asyrdan gowrak wagt geçenden soň, Türkmenistanyň Bitaraplyk derejesi sebit we ählumumy durnuklylygy hem-de howpsuzlygy üpjün etmegiň möhüm şerti bolmagynda galýar we halkara gün tertibiniň köp meselelerini çözmekde bitaraplyk ýörelgelerini ulanmagyň ýokary netijeliligini görkezýär.
GDA-nyň ýurtlary şeýle hem milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakyndaky başlangyjyny durmuşa geçirmekde goldawyny hem-de raýdaşlygyny bildirdiler. Bu başlangyç BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamasy bilen berkidildi. Türkmen tarapynyň başlangyjy esasynda 2021-nji ýylyň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynda “Binagärlik we şähergurluşyk ýyly» diýlip yglan edilendigi bellärliklidir.
BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekili bilen gepleşikler
Türkmenistanyň Daşary işler ministriniň orunbasary Wepa Hajiýewiň BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekili Rişard Komenda bilen wideoaragatnaşyk arkaly duşuşygy geçirildi. Bu barada Türkmenistanyň DIM-niň Metbugat gullugy habar berýär.
Duşuşyga BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko hem gatnaşdy.
Gepleşikleriň barşynda Türkmenistanyň BMG-niň adam hukuklary boýunça ýöriteleşdirilen düzümleri bilen özara hereketlerini has hem ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Adam hukuklarynyň pugtalandyrylmagy hem-de goragy, şol sanda Türkmenistanyň gatnaşýan adam hukuklary boýunça konwensiýalarynyň talaplarynyň hem-de bu ugurdaky borçnamalarynyň berjaý edilmegi boýunça işjeň pikirler alyşyldy.
Türkmenistanyň adam hukuklary ulgamynda ýeten sepgitlerini kanagatlanma bilen bellemek bilen, taraplar ynsanperwerlik ugurly standartlaryň milli kanunçylyga amaly taýdan ornaşdyrylmagynyň aýratynlyklaryny ara alyp maslahatlaşdylar.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan ynsanperwerlik ugry boýunça öz üstüne alan borçnamalaryny gyşarnyksyz amala aşyrmak arkaly, adam hukuklary boýunça BMG-niň konwensiýalarynyň, paktlarynyň hem-de teswirnamalarynyň agramly bölegine goşuldy. Adam hukuklarynyň goragy, gender deňliginiň üpjün edilmegi Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamalarynda öz beýanyny tapýar.
Taraplar şeýle-de Adam hukulary we halkara ynsanperwer hukuklary ulgamyndaky Türkmenistanyň halkara borçlarynyň ýerine ýetirilmegi boýunça pudagara iş toparynyň alyp barýan işleriniň üstünde durup geçdiler. Bu ugurda Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara topary bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2021-nji ýylyň ikinji ýarymýyllygy üçin Hereketleriň bilelikdäki meýilnamasynyň esasy ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Türkmenistanyň Hökümetiniň Halkara zähmet guramasy bilen bilelikdäii taslamalaryň utgaşdyrylmagy, şeýle-de Guramanyň bilermenleriniň Türkmenistana saparynyň guralmagy boýunça yzygiderli gatnaşyklary hem bellenilip geçildi.
Gepleşikleriň çäklerinde BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin edarasyna BMG-niň adam hukuklary boýunça taslamalarynyň gurmuşa geçirilmeginde tehniki kömegiň berilmegi we işleriň utgaşdyrylmagy bilen bagly bolan duşuşyklaryň guralmagy hem-de geçirilmegi babatynda beren goldawy üçin minnetdarlyk bildirildi.
Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen nobatdaky wideoduşuşyk
Şu gün Türkmenistanyň wekiliýeti Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygynyň ýolbaşçylygynda Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň we GDA gatnaşyjy döwletleriň Parlamentara Assambleýasynyň gatnaşmagynda guralan III Ýewraziýa zenanlar forumynyň işine gatnaşdy. Gibrid görnüşde geçirilen duşuşygyň esasy mowzugy “Zenanlar: täze döwürdäki ählumumy wezipe” diýlip atlandyryldy. Gün tertibine sagdyn durmuş ýörelgesini kemala getirmekde, ekologiýa ugrundaky göreşde, sanlylaşdyrmagy, ykdysadyýeti ösdürmekde hem-de durmuş özgertmelerinde zenanlaryň orny bilen bagly möhüm meseleler girizildi.
Forumyň işine zenan parlamentariler, ýerine ýetiriji häkimiýet edaralarynyň, abraýly halkara guramalaryň, iri korporasiýalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri we halkara zenanlar hereketiniň görnükli wekilleri gatnaşdylar. Duşuşyga gatnaşyjylaryň biragyzdan belleýişleri ýaly, bu forum ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlygyň çäklerini giňeltmek, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde parlamentde işleýän beýleki kärdeşleri bilen pikir hem-de tejribe alyşmak üçin uly mümkinçilikleri döredýär.
Milli parlamentimiziň wekilleri “Diplomatiýany, parahatçylygy we ynanyşmagy ösdürmekde zenanlaryň wezipesi” atly umumy mejlisde çykyş edip, foruma gatnaşyjylary ýurdumyzyň dürli ulgamlarda, şol sanda parlamentara gatnaşyklarda netijeli hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmaga, integrasiýa işlerini giňeltmäge gönükdirilen oňyn başlangyçlary bilen tanyşdyrdylar.
Çykyşlarda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 73-nji mejlisinde beýan eden sebitde we bütin dünýäde parahatçylygy hem-de howpsuzlygy üpjün etmek, daşky gurşawy goramak, täze ulag geçelgelerini döretmek, energetika we suw diplomatiýasy babatyndaky Türkmenistanyň ileri tutýan ugurlaryna aýratyn üns berildi. Milli Liderimiziň ähli döredijilikli teklipleriniň Milletler Bileleşiginiň agza döwletleri tarapyndan biragyzdan goldanylandygyny bellemek gerek. BMG tarapyndan 2021-nji ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek baradaky Kararnamanyň kabul edilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Şu ýylyň 20-nji aprelinde Türkmenistanyň BMG-niň Ykdysady we Durmuş geňeşiniň (EKOSOS) nobatdaky mejlisinde 2022 — 2024-nji ýyllar döwri üçin BMG-niň Gender deňligi hem-de zenanlaryň hukuklaryny we mümkinçiliklerini giňeltmek meseleleri boýunça düzüminiň Ýerine ýetiriji geňeşiniň (BMG — Zenanlar) agzalygyna saýlanylmagy barada hem durlup geçildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistanda durmuşa geçirilýän gender syýasaty hakynda-da aýdyldy. Şunuň bilen baglylykda, milli kanunçylykda döwleti dolandyrmaga erkekleriň we zenanlaryň deňhukukly gatnaşmagyny, zenanlaryň ykdysady taýdan özygtyýarlylygy üçin deň mümkinçilikleri döretmek hem-de olaryň iş şertlerini gowulandyrmakda hukuk gurallarynyň we kepillendirmeleriniň göz öňünde tutulandygy bellenildi.
Foruma gatnaşyjylar tutuş dünýäde howpsuzlygy, durmuş rowaçlygyny üpjün etmek, saglygy goraýşy ösdürmek hem-de ählumumy ekologiýa meselelerini çözmek bilen bagly meseleleriň giň toplumyny ara alyp maslahatlaşdylar. 15-nji oktýabra çenli dowam etjek forumyň iş maksatnamasy umumy mejlislerden, strategik mejlislerden, pikir alyşma, şol sanda jemgyýetçilik pikirleriniň liderleri meýdançalaryndan, işewürlik dialoglaryndan, forsaýt mejlislerinden we beýlekilerden ybaratdyr.
Türkmenistan Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Geňeşiň mejlisine gatnaşdy
2021-nji ýylyň 12-nji oktýabrynda Nur-Soltan şäherinde Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Geňeşiniň (CICA) daşary işler ministrleriniň 6-njy duşuşygy geçirildi. Oňa gatnaşmak üçin Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň Orunbasary, Daşary işler ministri Raşid Meredowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň Gazagystana sapary guraldy. Bu barada Türkmenistanyň DIM-niň Metbugat gullugy habar berýär.
Saparyň çäklerinde Türkmenistanyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew tarapyndan kabul edildi.
Söhbetdeşligiň başynda türkmen wekiliýetiniň ýolbaşçysy Gazagystanyň Prezidentine Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähirli salamyny ýetirdi.
Duşuşygyň dowamynda taraplar sebit hem-de halkara gün tertibine aýratyn üns bermek bilen, ikitaraplaýyn we köptaraplyn türkmen-gazak hyzmatdaşlygynyň meseleleriniň giň toplumyny ara alyp maslahatlaşdylar.
Şeýle-de söhbetdeşler Türkmenistanyň we Gazagystanyň Prezidentleriniň 2021-nji ýylyň awgustynda Türkmenbaşy şäherinde geçen Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Konsultatiw duşuşygynyň çäklerinde geçirilen gepleşikleriniň netijeliligi nygtadylar.
Bu ugurda, ýakynda geçirilmegi meýilleşdirilýän Hazarýaka döwletleriniň ýolbaşçylarynyň VI Sammitiniň hem-de Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG) agza-döwletleriniň Baştutanlarynyň ýokary derejeli 15-nji duşuşygynyň derwaýys ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Kasym-Žomart Tokaýew türkmen-gazak strategiki hyzmatdaşlygynyň ähli ugurlarynyň has hem işjeňleşdirilmegi nukdaýnazaryndan, bu halkara çäresiniň aýratyn wajyplygyny belläp geçdi.
Soňra Daşary işler ministri R.Meredow Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Geňeşiniň ministrler derejesinde geçirilýän duşuşygyna gatnaşdy.
Türkmenistana bu Guramada synçy-ýurt derejesiniň berilmeginiň derwaýyslygyny nygtamak bilen, türkmen daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy Türkmenistanyň Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Geňeşiniň işiniň esaslanýan ýörelgelerini hem-de wezipelerini, hususan hem gepleşikler we hyzmatdaşlyk arkaly Aziýa yklymynda parahatçylygyň we howpsuzlygyň gazanylmagyny, umumy bölünmeýän sebit hem-de halkara howpsuzlygynyň pugtalandyrylmagyny goldaýandygyny beýan etdi.
R.Meredow Geňeşiň agza-ýurtlaryna Türkmenistanyň başlangyjy bilen kabul edilen Halkara parahatçylyk hem-de ynanyşmak ýylynyň çäklerinde bilelikde alnyp barylýan işler babatynda minnetdarlygyny bildirip, olary 2021-nji ýylyň 12-nji dekabrynda Aşgabatda geçirilmegi meýilleşdirilýän «Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty – halkara howpsuzlygynyň, durnuklylygynyň we ösüşiň esasy» atly Halkara maslahatyna işjeň gatnaşmaga çagyrdy.
Bu çäre geljekde halklaryň parahatçylykly we ynanyşyp ýaşamagynyň dessurlarynyň kemala getirilmegi, halkara gatnaşyklarynda parahatçylyk we ynanyşmak medeniýetiniň ählumumy ýola goýulmagy boýunça giň göwrümli halkara hereketleriniň jemini jemlär, diýip türkmen wekiliniň ýolbaşçysy belläp geçdi.
Ministriň nygtaýşy ýaly, türkmen tarapy umumy wezipeleriň hem-de gymmatlyklaryň durmuşa geçirilmegi maksady bilen, Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Geňeşiniň BMG, YHG we beýleki abraýly guramalar bilen özara hereketleriniň giňeldilmegini teklip etdi. Mundan başga-da, türkmen tarapynyň birnäçe teklipleri hem-de BMG-niň işiniň ileri tutulýan bäş sany ölçegi boýunça alnyp barylýan bilelikdäki işleriň çäklerindäki geljegi ugurlar beýan edildi.
BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy sessiýasynda Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlary
Wideo aragatnaşygy arkaly geçirilen hökümet mejlisinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň şu ýylyň 14-nji sentýabrynda Nýu-Yorkda işe başlajak nobatdaky, 76-njy mejlisinde Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlary kesgitlendi.
Mejlisde şu mesele boýunça Ministrler Kabinetiniň başlygynyň orunbasary, Daşary işler ministri Raşid Meredow çykyş etmek bilen, bu resminamanyň Prezident Gurbanguly Berdimuhamedowyň teklipleri esasynda işlenip düzülendigini we birnäçe wajyp ugurlary öz içine alýandygyny aýtdy. Şolaryň biri-de global howpa – täze görnüşli howply ýokanç kesele garşy göreşde, şeýle hem onuň ýaýramagy netijesinde ýüze çykan durmuş-ykdysady zyýanly netijeleri iň pes derejä düşürmek ugrunda halkara jemgyýetçiliginiň tagallalaryny bir ýere jemlemekdir. Şu nukdaýnazardan, ýurduň baştutany tarapyndan ozal öňe sürlen başlangyçlary we anyk teklipleri durmuşa geçirmek üçin çäreler görler. Ylmy diplomatiýa ugry boýunça halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, pnewmoniýa bilen göreşde BSGG-niň köptaraplaýyn mehanizmini ýola goýmak, koronawirus ýokançlygynyň genlerini öwrenmek üçin, BSGG-niň ýörite maksatnamasyny işläp düzmek, BSGG-niň bejeriş usulyýet merkezini döretmek we ýiti ýokanç keselleriň öňüni almak, şeýle hem Merkezi Aziýadaky epidemiologiýa, wirus we bakteriologiýa merkezini döretmek şol teklipleriň käbiridir.
Häzirki zaman şertlerinde bütindünýä parahatlygy we howpsuzlygy berkitmek aýratyn ähmiýete eýedir. Şunuň bilen baglylykda, BMG-niň Baş Assambleýasynyň ýakyn wagtda geçiriljek mejlisinde Türkmenistanyň parahatçylygy, howpsuzlygy we durnuklylygy berkitmäge, Merkezi Aziýada durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirip, öňe süren başlangyçlaryny durmuşa geçirmek boýunça-da iş alnyp barlar. Merkezi Aziýanyň häzirki zaman dünýä syýasatynda esasy ornuny ýokarlandyrmak, şeýle hem sebitde bolup geçýän özgerişleri bütindünýä gün tertibi bilen sazlaşdyrmak üçin, türkmen tarapy BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli rezolýusiýasynyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak üçin hödürlemegi teklip edýär. Bu resminama 6-njy awgustda biziň ýurdumyzda geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň baştutanlarynyň maslahat ýygnagynda aýdylan halkara teklipleriň BMG-niň çarçuwasynda ýol almagy üçin amatly şertleri döreder.
Mundan daşgary BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde “Merkezi Aziýa – Hazar sebiti” atly parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagyny döretmek baradaky başlangyjy öňe sürmek-de teklip edilýär. Şu ýyl Türkmenistanda geçiriljek VI Hazar sammitinde ony kanun taýdan berkitmek maksada laýyk bolup görünýär.
Türkmenistanyň ileri tutulýan ugurlarynyň arasynda terrorçylyga garşy göreş hem bellenendir. Şunuň bilen baglylykda, Milletler Bileleşigine Aşgabatda BMG-niň Terrorçylyga garşy göreş müdirliginiň Halkara taslamalary boýunça edarasyny açmak meselesine garamak-da teklip ediler. Türkmenistan dünýä we sebit derejesinde durnukly ösüşi gazanmak üçin, köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga aýratyn ähmiýet berýär.
BMG-niň Ykdysady we Durmuş Geňeşiniň (ECOSOC) agzasy bolmak bilen, biziň ýurdumyz Durnukly ösüş maksatlaryny (DÖM) durmuşa geçirmek üçin, BMG-niň ýöriteleşdirilen sebit bölümleri bilen gatnaşyklary giňeltmäge uly üns berýär. Bu jähetden, Ykdysady hyzmatdaşlyk guramasynyň başlyklygynyň çäginde biziň ýurdumyz BMG bilen EKO-nyň arasyndaky özara gatnaşyklar barada Baş Assambleýanyň Kararynyň taslamasyny taýýarlady.
DÖM-leriň biri bolan energiýa çeşmelerine ählumumy elýeterliligi üpjün etmek maksady bilen, BMG-niň “Hemmeler üçin durnukly energetika” diýen başlangyjy bilen bilelikde bu mesele boýunça Halkara forum geçirmek teklip edilýär.
Prezident Gurbanguly Berdimuhamedowyň durnukly ulag pudagyndaky teklipleriniň ýerine ýetirilişiniň çäginde 2022-nji ýylda Türkmenistanda deňze çykyşy bolmadyk ösýän ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyny geçirmek göz öňünde tutulýar. Mundan başga-da, BMG-niň howandarlygynda sebitara ulag aragatnaşygyny ösdürmek üçin, Ýörite maksatnama döretmegi teklip etmek maksada laýyk görünýär. Şeýle hem, BMG-niň çarçuwasynda az uglerodly energetikany ösdürmegiň strategiýasyny taýýarlamak we wodorod energetikasyny ösdürmek üçin, halkara “ýol kartasy” boýunça ýurduň Lideriniň başlangyçlaryny iş ýüzünde durmuşa geçirmek ugrunda iş alyp barmak göz öňünde tutulýar. Şu maksat bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Senagat ösüşi boýunça maksatnamasy (UNIDO), Birleşen Milletler Guramasynyň Daşky Gurşaw Maksatnamasy (UNEP) we Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy (UNDP) bilen hyzmatdaşlygy güýçlendirmek teklip edilýär.
Aşgabadyň ÝUNESKO-nyň işine gatnaşygyny giňeltmek-de meýilleşdirilýär. Hususan-da, Türkmenistanyň hökümetara okeanografiýa komissiýasynyň ýerine ýetiriji geňeşiniň we Bedenterbiýe we sport boýunça hökümetara komitetiniň agzasy hökmünde mümkinçiliklerinden aňrybaş netijeli peýdalanmak, şeýle hem onuň ÝUNESKO-nyň 2021 – 2025-nji ýyllar üçin gidrologik halkara maksatnamasynyň hökümetara geňeşine saýlanmagyny üpjün etmek göz öňünde tutulýar.
Prezident Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläninden soň, Türkmenistanyň hem köptaraplaýyn, hem-de ikitaraplaýyn görnüşde, şol sanda halkara guramalarynyň çäginde-de konstruktiw hyzmatdaşlyga berk ygrarlydygyny nygtady.
«Ýurdumyz BMG bilen ýylsaýyn täze mazmun bilen üsti ýetirilýän köptaraplaýyn strategik hyzmatdaşlygy amala aşyrýar. Muňa goşant goşmak Türkmenistanyň halkara gatnaşyklarynyň möhüm ugurlaryndaky anyk başlangyçlarynyň tebigatynda bardyr», diýip ol aýtdy.
Adam hukuklary boýunça hereketleriň milli meýilnamasyny durmuşa geçirmek ara alnyp maslahatlaşyldy
Şu gün Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezi binasynda “Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň” ýerine ýetirilmegine bagyşlanan maslahat geçirildi.
Oňa Milli Geňeşiň Mejlisiniň we Halk Maslahatynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlary, talyp ýaşlar, şonuň ýaly-da Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil — Adalatçy gatnaşdylar. Maslahata halkara guramalaryň ýurdumyzda işleýän wekilhanalarynyň ýolbaşçylary hem çagyryldy.
Gatnaşyjylar öz çykyşlarynda türkmenistanlylaryň konstitusion hukuklarynyň we azatlyklarynyň durmuşa geçirilmeginiň üpjün edilmegi, milli kanunçylygyň umumy kabul edilen halkara namalara laýyklykda kämilleşdirilmeginiň hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan, “Döwlet adam üçindir!” şygarynda öz beýanyny tapan oňyn özgertmeler syýasatynyň m��hüm ugurlarynyň hatarynda durýandygyny bellediler.
Şu ýylyň 16-njy aprelinde geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» ähmiýetine aýratyn üns berildi. Resminama 2016 — 2020-nji ýyllarda üstünlikli durmuşa geçirilen şunuň ýaly meýilnamanyň dowamy bolup, ýurdumyzda adamlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirmegiň, üpjün etmegiň, goramagyň döwlet ulgamyny pugtalandyrmak, bu ulgamdaky halkara borçnamalary ýerine ýetirmek maksady bilen kabul edildi.
Abraýly guramalar, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasy bilen köpugurly hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň Hereketleriň milli meýilnamasynyň möhüm ugurlarynyň biridigi bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, ynsanperwer ugruň Türkmenistanyň we BMG-niň arasynda ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlygyň möhüm bölegidigi nygtaldy.
Şunda ýurdumyzyň bu ulgamdaky halkara borçnamalaryny hemmetaraplaýyn, gyşarnyksyz ýerine ýetirýän, BMG-niň Adam hukuklarynyň ählumumy Jarnamasynda beýan edilen, adamyň, milletleriň, halkyýetleriň hukuklaryny üpjün etmäge, goramaga gönükdirilen esasy ýörelgelerini özünde jemleýän döwlet hökmünde ykrar edilendigi aýdyldy.
Milletler Bileleşiginiň doly hukukly agzasy bolmak bilen, Türkmenistan esasy Konwensiýalara hem-de halkara hukuk resminamalaryna goşuldy. Şolaryň köpüsi döwrüň möhüm ynsanperwer meseleleri bilen baglanyşyklydyr.
Olaryň hatarynda Raýat hem-de syýasy hukuklar hakynda halkara resminama, Raýat we syýasy hukuklar hakyndaky halkara resminama Ikinji fakultatiw teswirnama, Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar hakyndaky halkara resminama, jynsy kemsitmeleriň ähli görnüşlerini, zenanlar babatynda kemsitmeleriň ähli görnüşlerini ýok etmek, çaganyň hukuklary hakyndaky, maýyplaryň hukuklary hakyndaky Konwensiýalar, beýlekiler bar.
Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli belleýşi ýaly, milli kanunçylyk hukuk binýadyny umumy kabul edilen ülňülere, öňdebaryjy dünýä tejribesine laýyklykda pugtalandyrmak hem-de döwrebaplaşdyrmak ýurdumyzda amala aşyrylýan içeri we daşary syýasatyň ileri tutulýan ugurlaryna laýyk gelýär. Türkmen halkynyň belent ynsanperwerlik ýörelgeleri, gadymdan gelýän demokratik däpleri hem-de umumadamzat gymmatlyklary şolaryň özenini düzýär.
BMG-niň binýatlaýyn Konwensiýalaryny, beýleki köpugurly, umumy kabul edilen namalary berjaý etmäge ygrarlydygyny tassyklamak bilen, Türkmenistan halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça ädimleri ädýär. Muňa BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji sessiýasyndaky öňe süren teklibi hem şaýatlyk edýär. Şonda ynsanperwerlik ulgamy netijeli ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi.
Şunuň bilen baglylykda, bu resminamada Aşgabatda BMG-niň Adam hukuklary boýunça Ýokary komissarynyň müdirliginiň sebit edarasynyň mandatyny döretmek, şonuň ýaly-da, «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» tassyklanmagy geljegi uly wezipeleriň hatarynda nygtaldy. Hereketleriň milli meýilnamasynda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliň milli institutyny ösdürmäge, onuň abraýly guramalar bilen hyzmatdaşlygyny giňeltmäge aýratyn orun degişlidir.
Ýurdumyzda hereket edýän halkara guramalaryň wekilleri Türkmenistanyň dünýädäki işjeň ornuna, şonuň ýaly-da Hökümetiň adam hukuklaryny üpjün etmek ulgamyndaky tagallalaryna ýokary baha berip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşyklary, şol sanda ynsanperwerlik hyzmatdaşlygyny ösdürmäge gönükdirilen netijeli başlangyçlarynyň wajypdygyny bellediler.
Forumda halkara guramalar bilen hyzmatdaşlykda taýýarlanan Hereketleriň milli meýilnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça öňde durýan wezipeleriň ähmiýeti nygtaldy. Hususan-da, döwlet guramalarynyň, jemgyýetçilik birleşmeleriniň adam hukuklaryny durmuşa geçirmek we bu ugurdaky halkara namalaryň kadalaryny ornaşdyrmak, öňdebaryjy hukuk tejribesini peýdalanmak boýunça işini mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň zerurdygy barada aýdyldy.
Ilatyň hukuk medeniýetiniň derejesini ýokarlandyrmak, degişli maglumatlaryň ählisine elýeterliligini giňeltmek esasy wezipeleriň hatarynda görkezildi. Bu bolsa adam hukuklaryna goldaw bermek boýunça milli mümkinçilikleri pugtalandyrmaga, olary halkara ülňülere laýyklykda goramaga gönükdirilendir. Şunuň bilen baglylykda, abraýly halkara guramalar, ilkinji nobatda bolsa, BMG hem-de onuň düzümleýin bölümleri, ÝHHG we beýlekiler bilen gatnaşyklary pugtalandyrmagyň wajypdygy bellenildi.
Türkmenistanyň halkara guramalar bilen hyzmatdaşlyk etmek boýunça 2021 — 2023-nji ýyllar üçin Meýilnamasy tassyklanyldy
Türkmenistanyň halkara we sebit guramalary bilen hyzmatdaşlygyny ulgamlaýyn esasda ösdürmek we berkitmek, şeýle hem Türkmenistanyň öňe süren halkara başlangyçlaryny yzygiderli durmuşa geçirmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmenistanyň halkara guramalar bilen hyzmatdaşlyk etmek boýunça 2021 — 2023-nji ýyllar üçin Meýilnamasy tassyklanyldy.
Ministrliklere we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna Meýilnamada bellenilen çäreleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek tabşyryldy.
Daşary işler ministrligi Meýilnamany amala aşyrmak boýunça utgaşdyryjy edara diýlip kesgitlenildi.
Türkmenistan BMG-niň dürli guramalarynyň düzümine nobatdaky gezek saýlanyldy
BMG-den gelip gowşan hoş habarlar Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň belent halkara abraýynyň, Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygyň strategik häsiýetiniň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi. 2021-nji ýylyň 20-nji aprelinde BMG-niň Ykdysady we Durmuş geňeşiniň (EKOSOS) nobatdaky mejlisiniň dowamynda Türkmenistan 2022 — 2024-nji ýyllar döwri üçin BMG-niň Gender deňligi hem-de zenanlaryň hukuklaryny we mümkinçiliklerini giňeltmek meseleleri boýunça düzüminiň Ýerine ýetiriji geňeşiniň (BMG — Zenanlar) agzalygyna saýlanyldy. Mundan başga-da, 21-nji aprelde Şweýsariýa Konfederasiýasynyň Ženewa şäherinde geçirilen BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň (ÝYK) 69-njy mejlisiniň dowamynda Türkmenistan bu guramanyň 2021 — 2023-nji ýyllar döwri üçin wise-başlyklygyna biragyzdan saýlanyldy.
Bitarap Türkmenistan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda parahatçylyk söýüjilik, “Açyk gapylar” we netijeli hyzmatdaşlyk syýasatyny üstünlikli amala aşyrmak bilen, saýlap alan ugruna üýtgewsiz eýerýär. Şunda BMG bilen köpugurly, netijeli gatnaşyklary ösdürmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Şol gatnaşyklar soňky ýyllarda täze mazmuna eýe boldy.
Türkmenistan halkara hyzmatdaşlary bilen ynsanperwer hyzmatdaşlygy giňeldýär
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparynyň sanly wideoaragatnaşyk arkaly mejlisi geçirildi.
Mejlise Türkmenistanyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary we wekilleri, BMG-niň düzümleriniň, şol sanda BMG-niň Adam hukuklary baradaky Ýokary Komissarynyň Müdirliginiň we ÝUNISEF-iň, şeýle-de ÝHHG-niň we Halkara Gyzyl Haç komitetiniň ýurt we sebitleýin wekilleri gatnaşdylar we çykyş etdiler.
Mejlisiň barşynda Türkmenistanyň ynsanperwerlik syýasatyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek babatda Pudagara toparyň işine syn berildi. Türkmenistanyň ýolbaşçylygynyň halkara guramalary bilen özara hereketlere ýokary baha berýändigi we bu ugurda hyzmatdaşlygy giňeltmegi maksat edinýändigi bellenildi.
Mejilisiň dowamynda Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasynyň, şeýle-de 2021-2023-nji ýyllar üçin halkara ynsanperwer hukuklaryny durmuşa geçirmegiň çäklerindäki çäreleriň Meýilnamasynyň taslamalaryna seredildi. Türkmenistanyň ÝUNESKO we ÝHHG bilen halkara hukuk binýadyny berkitmegiň, şeýle-de Türkmenistanda kämillik ýaşyna ýetmedikler üçin adyl kazyýetligiň hukuk esaslaryny kämilleşdirmegiň meseleleri ara alnyp
maslahatlaşyldy.
Milli Liderimiziň amala aşyrýan “açyk gapylar” syýasatyna eýerip
Şu gün Daşary işler ministrliginde ýurdumyzyň diplomatik düzüminiň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, DIM-niň Halkara gatnaşyklary institutynyň mugallymlarynyň gatnaşmagynda ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçysy hanym Natalýa Drozd bilen brifing geçirildi.
Ilçi geçen ýyl bellenilen şanly senäniň — Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň halkara derejede ykrar edilmeginiň 25 ýyllygynyň ähmiýetini nygtady.
ÝHHG-niň merkeziniň ýolbaşçysy ýurdumyzyň daşary syýasatynyň esasynda goýlan bitaraplygyň syýasy, ykdysady we ynsanperwer ugurlaryna ýokary baha berdi. Şolar umumy dünýä ösüşiniň wajyp meselelerini çözmekde möhüm orun eýeleýär, sebit we ählumumy derejelerde parahatçylygy, durnuklylygy hem-de howpsuzlygy pugtalandyrmaga ýardam edýär.
